PhÇn A: PhÇn më ®Çu
1/ Lêi më ®Çu:
Mét trong 5 néi dung cña phong trµo thi ®ua “ X©y dùng trêng häc th©n
thiÖn, häc sinh tÝch cùc ” ®ã lµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng sèng cho häc sinh. ThiÕt nghÜ,
®©y lµ m«t néi dung quan träng, g¾n liÒn víi c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc trong nhµ
trêng.Viªc lµm nµy ®îc nhiÒu ngêi ñng hé vµ k× väng. Song , thùc tÕ thÝ ®iÓm
mét n¨m qua cho thÊy ®©y kh«ng ph¶i viÖc muèn lµ lµm ®îc, vµ kh«ng h¼n cã
kÕt qu¶ ngay mµ ph¶i cã sù kÕt hîp c¶ gia ®×nh vµ x· héi. Cïng víi xu thÕ, thÕ
giíi ®ang cã sù thay ®æi s©u s¾c vÒ mäi mÆt, khoa häc kÜ thuËt, c«ng nghÖ th«ng
tin ph¸t triÓn nh vò b·o, t¸c ®éng ®Õn nhiÒu lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Mét sè
c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc, quy t¾c øng xö, quy t¾c sèng còng bÞ ¶nh hëng. §Æc biÖt
lµ thÕ hÖ trÎ, c¸c em dÔ dµng häc theo, b¾t chíc mét thãi h, tËt xÊu du nhËp tõ
thÕ bªn ngoµi, thÕ giíi trªn m¹ng internet.
Häc sinh sèng trong x· héi ph¸t triÓn cÇn ph¶i ®îc trang bÞ nh÷ng kÜ n¨ng
thÝch hîp ®Ó hoµ nhËp víi céng ®ång, víi xu thÕ toµn cÇu ho¸. §èi víi häc sinh,
®Æc biÖt lµ häc sinh bËc trung häc phæ th«ng cÇn ph¶i ®îc gi¸o dôc mét sè gi¸ trÞ
sèng, rÌn luyÖn kÜ n¨ng sèng.Theo nghiªn cøu míi cña ngµnh gi¸o dôc cã
kho¶ng 35% sinh viªn ra trêng kh«ng t×m ®îc viÖc lµm do thiÕu kÜ n¨ng thùc
hµnh x· héi h¬n 80% sinh viªn ra trêng bÞ c¸c nhµ tuyÓn dông ®¸nh gi¸ lµ thiÕu
kÜ n¨ng sèng. C¸c em cha bao giê ®îc d¹y c¸ch ®¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n
trong cuéc sèng.
V× vËy Gi¸o dôc gi¸ trÞ sèng, rÌn luyÖn kü n¨ng sèng cµng trë nªn cÊp
thiÕt ®èi víi thÕ hÖ trÎ, bëi v× c¸c em lµ nh÷ng chñ nh©n t¬ng lai cña ®Êt níc, løa
tuæi häc sinh lµ løa tuæi ®ang h×nh thµnh nh©n c¸ch, giµu íc m¬, ham hiÓu biÕt,
thÝch t×m tßi, kh¸m ph¸ song cßn thiÕu hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ x· héi, cßn thiÕu hiÓu
biÕt s©u s¾c vÒ x· héi, cßn thiÕu kinh nghiÖm sèng, dÔ l¹i bÞ l«i kÐo, kÝch ®éng.
KÜ n¨ng sèng c¬ b¶n cña häc sinh bao gåm kü n¨ng øng xö hîp lÝ c¸c t×nh
huèng trong cuéc sèng, thãi quen vµ kü n¨ng lµm viÖc, sinh ho¹t theo nhãm, kü
n¨ng øng xö v¨n ho¸ phßng ngõa b¹o lùc vµ c¸c tÖ n¹n x· héi, suy nghÜ vµ hµnh
®éng tÝch cùc, häc tËp tÝch cùc…
§Ó gióp häc sinh rÌn luyÖn ®îc nh÷ng kü n¨ng ®ã ®ßi hái ph¶i tiÕn hµnh
®ång bé nhiÒu ho¹t ®éng, tõ viÖc trang bÞ lÝ thuyÕt vÒ kü n¨ng sèng cho ®Õn thùc
hµnh rÌn luyÖn kü n¨ng sèng. ViÖc phèi hîp víi phô huynh lµ cùc kú quan träng,
kh«ng nªn phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo gi¸o viªn v× gi¸o dôc kü n¨ng sèng kh«ng
ph¶i chØ trong ngµy mét, ngµy hai mµ lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi liªn tôc.
M«n lÞch sö cã nhiÒu thuËn lîi trong viÖc gi¸o dôc, rÌn luyÖn kü n¨ng
sèng cho häc sinh bëi néi dung cña bµi häc lÞch sö chøa ®ùng nhiÒu bµi häc quý
b¸u ®Ó gi¸o dôc lßng yªu quª h¬ng,®Êt níc, niÒm tù hµo d©n téc, ý thøc tù chñ,
1
tinh thÇn chiÕn ®Êu…buéc häc sinh ph¶i vËn dông rÊt nhiÒu kü n¨ng t duy s¸ng
t¹o, ph©n tÝch ®¸nh gi¸, vËn dông vµ rót ra bµi häc bæ Ých cho b¶n th©n
ChÝnh v× t«i chän ®Ò tµi nµy ®Ó cïng trao ®æi mét kinh nghiÖm nhá cïng c¸c
®ång nghiÖp víi mong íc gi¸o dôc, híng dÉn vµ rÌn luyÖn kü n¨ng sèng cho häc
sinh nhÊt lµ hoc sinh THPT ®¹t ®îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt
Trong qu¸ tr×nh triÓn khai t«i ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña bé phËn chuyªn
m«n, cña BGH nhµ trêng nªn ®Ò tµi ®· mang l¹i mét sè kÕt qu¶ ®¸ng kÓ trong
nh÷ng n¨m häc võa qua.T«i xin tr©n thµnh c¶m ¬n BGH, tËp thÓ c¸c thÇy c« bé
m«n vµ häc sinh c¸c líp khèi 12 ®· gióp t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. RÊt mong sù
gióp ®ì, ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó s¸ng kiÕn nµy thµnh c«ng h¬n vµ ®i vµ thùc tiÔn
gi¶ng d¹y trong nhµ trêng.
2/ LÝ do chän ®Ò tµi:
Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña bé GD vµ §T triÓn khai gi¸o dôc kü n¨ng sèng trong
mét sè m«n häc vµ ho¹t ®éng gi¸o dôc ë c¸c cÊp häc ho¹t ®éng gi¸o dôc gi¸ trÞ
sèng vµ rÌn luyÖn kü n¨ng sèng cho häc sinh võa mang tÝnh chiÕn lîc, võa mang
tÝnh cÊp b¸ch lµ ®éng c¬ vµ còng lµ nhiÖm vô cña nhµ trêng, c¬ quan vµ cña cha
mÑ häc sinh thêng xuyªn vµ l©u dµi.
¥ VN ®Ó thùc hiÖn viÖc n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc toµn diÖn thÕ hÖ trÎ , ®¸p
øng nhu cÇu héi nhËp quèc tÕ vµ nhu cÇu ph¸t triÓn cña ngêi häc. GDDT ®· tõng
bíc ®æi míi theo híng tõ chñ yÕu lµ trang bÞ kiÕn thøc sang trang bÞ n¨ng lùc cÇn
thiÕt cho c¸c em häc sinh, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc tù gi¸c, chñ ®éng, s¸nh t¹o cña
ngêi ®äc, phï hîp víi tõng líp häc, t¨ng cêng kh¶ n¨ng lµm viÖc theo nhãm vËn
dông kiÕn thøc vµo thùc tiÔn, t¸c ®éng ®Õn t×nh c¶m ®em nhiÒu niÒm vui høng
thó hoc tËp cho häc sinh.
Gi¸o dôc kü n¨ng sèng trong c¸c m«n häc ë THPT nh»m ®¹t môc tiªu
trang bÞ cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc, gi¸ trÞ th¸i ®é vµ kü n¨ng phï hîp, t¹o c¬
héi thuËn lîi cho häc sinh sö dông toµn quyÒn vµ bæn phËn cña m×nh vµ ph¸t
triÓn toµn diÖn vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ, tinh thÇn, ®¹o ®øc.
Bé GD vµ §T ®a néi dung gi¸o dôc kÜ n¨ng sèng lång ghÐp vµo c¸c bé
m«n ë bËc THPT. §©y lµ méi chñ tr¬ng cÇn thiÕt vµ ®óng ®¾n. Tuy nhiªn ®Ó gi¸o
dôc kü n¨ng sèng cho häc sinh ®¹t hiÖu qu¶ ®ßi hái nhiÒu yÕu tè chø kh«ng ph¶i
tõ c¸c bµi gi¶ng
NhiÒu ý kiÕn cho r»ng ë c¸c trêng häc hiÖn nay ®· qu¸ nÆng vÒ kiÕn thøc,
Ýt quan t©m ®Õn viÖc gi¸o dôc kü n¨ng sèng cho häc sinh dÉn ®Õn cã mét bé
phËn hoc sinh trong c¸c trêng thiÕu hôt hiÓu biÕt vÒ m«i trêng xung quanh, øng
sö cÇn thiÕt trong cuéc sèng. §iÒu nµy còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n
dÉn ®Õn nh÷ng bÊt cËp trong hµnh vi, lèi sèng ®¹o ®øc cña nhiÒu häc sinh.
2
ChÝnh sù cÇn thiÕt Êy b¶n th©n t«i ®· cè g¾ng thö nghiÖm nhiÒu biÖn ph¸p
xong t«i thÊy rÌn luyÖn kü n¨ng sèng cho häc sinh ®îc thÓ hiÖn tèt trong viÖc
lång ghÐp vµo nh÷ng bµi häc lÞch sö. V× vËy t«i quyÕt t©m thùc hiÖn ®Ò tµi nµy.
3/ Môc ®Ých nghiªn cøu
T×m hiÓu c¬ së lÝ luËn vµ ph¸p lÝ cña ®Ò tµi. X©y dùng m« h×nh gi¸o dôc
gi¸ trÞ sèng rÌn luyÖn kü n¨ng sèng gióp häc sinh cã tinh thÇn , th¸i ®é häc tËp
tù gi¸c , tÝch cùc, sèng cã lÝ tëng vµ hoµi b·o, øng xö, hµnh ®éng mang tÝnh nh©n
v¨n . Nã gióp cho häc sinh cã ý thøc b¶o vÖ vµ rÌn luyÖn c¬ thÓ , kh«ng vi ph¹m
c¸c tÖ n¹n x· héi. Gióp häc sinh cã ®ñ kh¶ n¨ng tù thÝch øng víi m«i trêng xung
quanh, tù chñ, ®éc lËp , tù tin khi gi¶i quyÕt c«ng viÖc.
- §¹t hiÖu qu¶ cao trong phong trµo “X©y dùng trêng häc th©n thiÖn , häc
sinh tÝch cùc’’
- §¹t c¸c môc tiªu cña gi¸o dôc ®· ®îc ®Þnh híng : Häc ®Ó biÕt, häc ®Ó lµm,
häc ®Ó cïng chung sèng vµ häc ®Ó lµm ngêi.
4/ §èi tîng nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu:
a. §èi tîng nghiªn cøu :
§Ò tµi híng vµo nghiªn cøu ®Æc ®iÓm c¸c bµi d¹y cã néi dung lång ghÐp gi¸o
dôc kü n¨ng sèng trong m«n lÞch sö.
b. Ph¹m vi nghiªn cøu
T×m hiÓu mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña kü n¨ng sèng ®îc h×nh thµnh qua viÖc häc
m«n lÞch sö – líp 12 trêng THPT Ho»ng Ho¸ II- Thanh Ho¸.
5/ KÕt qu¶ nghiªn cøu:
- §a sè häc sinh n¾m ®îc néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi häc
- Gióp häc sinh rÌn luyÖn ®îc mét sè kü n¨ng sèng th«ng qua c¸c bµi häc
lÞch sö
- Thu hót häc sinh ham häc , kh¸m ph¸, t×m tßi, tÝch cùc chñ ®éng häc tËp.
PhÇn B: PhÇn néi dung
Ch¬ng I: Néi dung nghiªn cøu:
I. Kh¸i niÖm liªn quan :
- Kü n¨ng sèng: kü n¨ng sèng lµ nh÷ng kü n¨ng t©m lý- x· héi c¬ b¶n gióp
cho c¸ nh©n tån t¹i vµ thÝch øng trong cuéc sèng, gióp cho c¸ nh©n v÷ng
vµng tríc cuéc sèng. Kü n¨ng sèng ®¬n gi¶n lµ c¸c ®iÒu cÇn thiÕt chóng
ta ph¶i biÕt ®Ó cã ®îc kh¶ n¨ng thÝch øng víi nh÷ng thay ®æi diÔn ra hµng
ngµy trong cuéc sèng.
II. C¬ së lÝ luËn:
1. C¬ së ph¸p lÝ:
Theo quyÕt ®Þnh sè 2994/ QD- BGD §T ngµy 20/7/2010 cña bé GD vµ §T triÓn
khai gi¸o dôc kü n¨ng sèng trong mét sè m«n häc vµ ho¹t ®éng gi¸o dôc ë c¸c
3
cÊp häc. Dùa trªn nh÷ng ®Þnh híng cña ®ît tËp huÊn t¨ng cêng gi¸o dôc kü n¨ng
sèng trong c¸c m«n häc cña Bé cho c¸c cÊp häc trong hÖ thèng gi¸o dôc phæ
th«ng.
2. C¬ së lÝ luËn :
a)VÞ trÝ, nhiªm vô gi¸o dôc kü n¨ng sèng trong m«n LÞch sö - Líp 12 THPT:
Kü n¨ng sèng thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸ nh©n vµ x· héi, kü n¨ng sèng lµ nhÞp
cÇu gióp con ngêi biÕn kiÕn thøc thµnh th¸i ®é, hµnh vi vµ thãi quen tÝch cùc,
lµnh m¹nh.
- GD kü n¨ng sèng lµ yªu cÇu cÊp thiÕt ®èi víi thÕ hÖ trÎ
- GD kü n¨ng sèng nh»m yªu cÇu ®æi míi gi¸o dôc phæ th«ng
- GD kü n¨ng sèng cho häc sinh trong nhµ trêng lµ xu thÕ cña nhiÒu níc
trªn thÕ giíi.
M«n lÞch sö cã nhiÖm vô h×nh thµnh kü n¨ng ph©n tÝch ®¸nh gi¸, tæng hîp rót ra
bµi häc kinh nghiÖm ®Ó häc sinh tù gi¸c häc tËp vµ cã ý thøc tù chñ trong cuéc
sèng, cã ý thøc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.
b. C¬ së t©m lÝ vµ c¬ së lÝ luËn
Kü n¨ng sèng cã thÓ h×nh thµnh tù nhiªn, häc ®îc tõ nh÷ng tr¶i
nghiÖm cña cuéc sèng vµ gi¸o dôc mµ cã – Kh«ng ph¶i ®îi ®Õn lóc ®îc häc kü
n¨ng sèng mét con ngêi míi cã kü n¨ng sèng ®Çu tiªn . ChÝnh cuéc ®êi nh÷ng
tr¶i nghiÖm, va vÊp, thµnh c«ng vµ thÊt b¹i gióp con ngêi cã ®îc nh÷ng bµi häc
quý gi¸ vÒ kü n¨ng sèng. Tuy nhiªn nÕu ®îc d¹y dç tõ sím, con ngêi sÏ rót ng¾n
thêi gian häc hái qua tr¶i nghiÖm, sÏ thµnh c«ng h¬n
Kü n¨ng sèng cÇn cho suèt c¶ cuéc ®êi vµ lu«n lu«n ®îc bæ xung , n©ng
cÊp ®Ó phï hîp víi sù thay ®æi cña cuéc sèng biÕn ®éng.
¥ häc sinh THPT ®©y lµ løa tuæi c¸c em cã nhiÒu thay ®æi vÒ mÆt t©m lý , thÝch
t×m tßi häc hái c¸c ®iÒu míi l¹. Cã em cha ®îc ph©n biÖt c¸i g× tèt c¸i g× xÊu,
®iÒu g× nªn lµm ®iÒu g× kh«ng nªn lµm. Do ®ã ngêi gi¸o viªn ph¶i dÉn d¾t c¸c
em vît qua nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch ®Ó gióp c¸c em nhËn thøc s©u s¾c vÒ
nh÷ng viÖc cÇn thiÕt ph¶i lµm ®èi víi cuéc sèng cña b¶n th©n vµ mäi ngêi ë løa
tuæi häc sinh
3/ Gi¶i ph¸p thùc hiÖn :
Lång ghÐp gi¸o dôc kü n¨ng sèng vµo m«n häc chÝnh kho¸ cho häc sinh
lµ kh«ng khã thùc hiÖn, nhng cÇn cã c¸i nh×n míi víi vai trß cña gi¸o viªn vµ ph¬ng ph¸p gi¶ng dËy
Ph¬ng ph¸p nµy kh«ng lµm t¨ng thªm néi dung cña m«n häc mµ lµm cho
tiÕt häc sinh ®éng h¬n, dÔ hiÓu dÔ tiÕp thu kiÕn thøc , b¶o ®¶m sù liªn tôc vµ bÒn
v÷ng cho viÖc h×nh thµnh kü n¨ng cña häc sinh
4/ Néi dung gi¸o dôc kü n¨ng sèng vµ nh÷ng bµi häc lÞch sö:
4
TiÕt
16-17
Tªn bµi
Bµi 12: Phong trµo d©n téc d©n
chñ ë ViÖt Nam tõ 1919-1925
18-19
Bµi 13: Phong trµo d©n téc d©n
chñ ë ViÖt Nam tõ 1925- 1930
20-21
Bµi 14: Phong trµo c¸ch m¹ng
1930-1935
22
23-24-25
26-27
28- 29
31
32-33
34
Bµi 15: Phong trµo d©n chñ
1936-1939
Bµi 16: Phong trµo gi¶i phãng
d©n téc vµ tæng khëi nghÜa
th¸ng T¸m…
Bµi 17: Níc ViÖt Nam d©n chñ
céng hoµ tõ sau ngµy 2-9-1945
Bµi 18: Nh÷ng n¨m ®Çu cña
cuéc kh¸ng chiÕn toµn quèc
chèng ph¸p
Bµi 19: Bíc ph¸t triÓn míi cña
cuéc kh¸ng chiÕn
Bµi 20: Cuéc kh¸ng chiÕn toµn
quèc chèng thùc d©n ph¸p kÕt
thóc
¤n tËp
36-37
Bµi 21: X©y dùng chñ nghÜa x·
héi ë miÒn B¾c…
39- 40- 41
Bµi 22: Nh©n d©n hai miÒn
trùc tiÕp chiÕn ®Êu chèng ®Õ
quèc MÜ x©m lîc
5
Kü n¨ng sèng cÇn ®¹t
Kü n¨ng t duy ®éc lËp
Ph¸p hiÖn vÊn ®Ò
Ph©n tÝch so s¸nh
Kh¼ng ®Þnh rót ra kÕt luËn
KÜ n¨ng t duy ®éc lËp
KÜ n¨ng lµm viÖc nhãm
X©u chuçi c¸c sù kiÖn
Rót ra ý nghÜa, liªn hÖ víi
b¶n th©n
- Kü n¨ng t duy ®éc lËp
- Liªn hÖ thùc tÕ
- ThÓ hiÖn sù ®ång c¶m,
n©ng cao tinh thÇn ®oµn
kÕt d©n téc
- Häc sinh tËp tr×nh bµy b¸o
c¸o cña m×nh tríc tËp thÓ
- Kü n¨ng t duy s¸ng t¹o
- NhËn xÐt ®¸nh gi¸ sù kiÖn
- Liªn hÖ thùc tÕ b¶n th©n
- HiÓu biÕt thùc tÕ
- N©ng cao tr¸ch nhiÖm
- X¸c ®Þnh nguyªn nh©n
- Kh¼ng ®Þnh ®êng lèi
- N©ng cao ý chÝ ®Êu tranh
- Kü n¨ng t duy ®éc lËp
- Ph¸t hiÖn vÊn ®Ò
- Kü n¨ng nhËn ®Þnh vÊn ®Ò
- Suy ®o¸n t×nh huèng
- Rót ra kÕt luËn nhËn xÐt
- Kü n¨ng ghi nhí
- Thèng kª, x©u chuçi tæng
hîp
- Kü n¨ng t duy ph©n tÝch
®¸nh gi¸ t×nh h×nh
- X¸c ®Þnh nhiÖm vô
- X©y dùng vµ ph¸p biÓu ý
kiÕn
- X¸c ®Þnh nhiÖm vô
- Tinh thÇn th¸i ®é, hµnh
®éng cô thÓ
-
42-43
50
Bµi 23: Kh«i phôc vµ ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi ë miÒn
B¾c, gi¶i phãng hoµn toµn
miÒn Nam
Tæng kÕt lÞch sö ViÖt Nam tõ
1919-2000
- X¸c ®Þnh nhiÖm vô
- §¸nh gi¸ thµnh qu¶
- Kü n¨ng ghi nhí c¸c sù
kiÖn
- Thèng kª ,x©u chuçi c¸c
sù kiÖn
- Tæng kÕt vµ rót ra bµi häc
cho b¶n th©n
III. C¬ së thùc tiÔn:
- Quan ®iÓm häc sinh: Kü n¨ng sèng lµ c¸i g× m¬ hå, kh«ng thiÕt thùc, cha
cã ý thøc trau dåi kü n¨ng sèng.
- Quan ®iÓm gi¸o viªn: Gi¸o dôc kü n¨ng sèng cho häc sinh lµ ë ph©n m«n
®¹o ®øc, lµ c«ng viÖc cña ngêi kh¸c, gi¸o viªn chØ lo trang bÞ kiÕn thøc
cho häc sinh
- Quan ®iÓm phô huynh: NhiÒu phô huynh cho r»ng gi¸o dôc con em chñ
yÕu lµ ë nhµ trêng mµ thiÕu quan t©m s¸t xao theo dâi diÔn biÕn t©m lÝ cña
c¸c em ®Ó cã biÖn ph¸p kÞp thêi uèn n¾n
ViÖc gi¸o dôc kü n¨ng sèng trong trêng häc lµ méi viÖc lµm cÇn thiÕt kh«ng thÓ
thiÕu, bªn c¹nh ®ã viÖc kh¾c s©u vµ t¹o thµnh kü n¨ng thuÇn phôc cho häc sinh lµ
viÖc lµm thêng xuyªn kh«ng ai biÕt chÝnh lµ nh÷ng ngêi gÇn gòi häc sinh nhÊt lµ
gi¸o viªn vµ phô huynh
CH¦¥NG II: NGUY£N NH¢N, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p
I. Nguyªn nh©n:
Nh÷ng biÕn ®æi m¹nh mÏ vÒ kinh tÕ- x· héi ®· ®ang t¸c ®éng m¹nh mÏ
®Õn ®êi sèng cña con ngêi . NÕu nh trong x· héi truyÒn thèng , c¸c gi¸ trÞ x· héi
vèn ®îc coi träng vµ ®îc c¸c c¸ nh©n tu©n thñ mét c¸ch nghiªm tóc th× nay ®ang
dÇn bÞ mê nh¹t vµ thay vµo ®ã lµ nh÷ng gi¸ trÞ míi ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së
giao thoa gi÷a c¸c nÒn v¨n ho¸, v¨n minh kh¸c nhau. ViÖt nam kh«ng n»m ngoµi
quy luËt ®ã, ®Æc biÖt lµ c¸c ®Þa ph¬ng cã tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸
nhanh chãng.
Nh÷ng thay ®æi nãi trªn cßn ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng gi¸o dôc con c¸i cña
gia ®×nh còng cã nh÷ng biÕn ®æi nhÊt ®Þnh. Cha mÑ Ýt cã thêi gian quan t©m ®Õn
con c¸i h¬n lµ mét thùc tÕ kh«ng thÓ phñ nhËn, thay vµo ®ã lµ c¸c ho¹t ®éng
kinh tÕ, t×m kiÕm thu nhËp. Trong nhµ trêng, hiÖn tîng qu¸ t¶i víi c¸c m«n häc
còng ®ang g©y nhiÒu ¸p lùc víi ngêi häc. Cïng víi ®ã lµ nh÷ng t¸c ®éng nhiÒu
6
chiÒu cña c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau tõ x· héi khiÕn cho giíi trÎ ®Æc biÖt lµ
häc sinh vµ sinh viªn ®ang ®øng tríc nhiÒu th¸ch thøc khi hoµ nhËp x· héi. C¸c
kü n¨ng sèng ®· bÞ xem nhÑ trong mét thêi gian dµi
- Sù híng dÉn cña thÇy c«, nhµ trêng vÒ kü n¨ng sèng cho häc sinh cha
thËt cô thÓ, cha dÔ hiÓu
- Gi¸o viªn cha chuÈn bÞ chu ®¸o, híng dÉn häc sinh thùc hµnh rÌn kü
n¨ng sèng cha kü
- Häc sinh thiÕu sù quan t©m, Ýt trau dåi vÒ kü n¨ng sèng
Nh÷ng nguyªn nh©n trªn ®· ¶nh hëng kh«ng Ýt ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh
kü n¨ng sèng cho häc sinh.
II/ Thùc tr¹ng rÌn kü n¨ng sèng cho häc sinh ë trêng PTTH:
Häc tËp lµ mét nhu cÇu thêng trùc cña con ngêi trong mäi thêi ®¹i. Häc
tËp kh«ng chØ dõng l¹i ë c¸c tri thøc khoa häc thuÇn tuý mµ cßn ®îc hiÓu lµ mäi
tri thøc vÒ thÕ giíi trong ®ã cã c¶ nh÷ng mèi quan hÖ,c¸ch thøc øng xö víi m«i
trêng sèng xung quanh. Kü n¨ng sèng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®èi
víi mçi c¸ nh©n trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn.ch¬ng tr×nh häc hiÖn nay
®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n do qóa nÆng vÒ kiÕn thøc trong khi nh÷ng chi thøc vËn
dông cho ®êi sèng hµng ngµy bÞ thiÕu v¾ng. H¬n n÷a, ngêi häc ®ang chÞu nhiÒu
¸p lùc vÒ häc tËp khiÕn cho kh«ng cßn nhiÒu thêi gian cho c¸c ho¹t ®éng ngo¹i
kho¸, ho¹t ®éng x· héi. §iÒu nµy dÉn ®Õn sù xung ®ét gi÷a nhËn thøc , th¸i ®é vµ
hµnh vi víi nh÷ng vÊn ®Ò x¶y ra trong cuéc sèng.
MÆc dï , ë mét sè m«n häc , c¸c häat ®éng ngo¹i kho¸ gi¸o dôc kü n¨ng
sèng ®îc ®Ò cËp ®Õn, tuy nhiªn do néi dung, ph¬ng ph¸p , c¸ch thøc truyÒn ®¹t
cha phï hîp víi t©m lÝ cña løa tuæi nªn hiÖu qu¶ lång ghÐp cßn cha cao
C¸c chuyªn gia cho r»ng mét khiÕm khiÕt rÊt lín trong gi¸o dôc vµ ®µo
t¹o häc sinh lµ chóng ta míi chØ nghiªng vÒ ®µo t¹o mµ coi nhÑ phÇn gi¸o dôc
toµn diÖn cho häc sinh
Qua thùc tÕ gi¶ng dËy líp 12, t«i thÊy kü n¨ng sèng cña häc sinh cha
cao. ChØ mét sè häc sinh cã hµnh vi, thãi quen, kü n¨ng tèt. Cßn phÇn lín c¸c em
cã nhËn xÐt ®¸nh gi¸ vÒ sù viÖc nhng cha cã c¸ch øng xö, c¸ch xng h« chuÈn
mùc
III. Gi¶i ph¸p:
§Ó gióp häc sinh cã høng thó häc tËp, ph¸t hiÖn ra kÜ n¨ng cÇn cã t«i cã
mét sè gi¶i ph¸p sau ®©y :
1/ Ngêi gi¸o viªn ph¶i x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô cña m«n häc vµ nhiÖm vô
gi¸o dôc kÜ n¨ng sèng cho häc sinh trong m«n häc.
7
Chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh d¹y häc sinh m«n LÞch sö gióp c¸c em rÌn kh¶
n¨ng t duy, trÝ tëng tîng phong phó. Qua ®ã vèn sèng cña c¸c em ®îc t¨ng lªn
gióp c¸c em tù tin, cã kh¶ n¨ng øng xö, lý luËn v÷ng vµng trong cuéc sèng.
2/ Nh÷ng viÖc cÇn chuÈn bÞ.
- Chän nh÷ng kÜ n¨ng cÇn thiÕt phï hîp ®Þa ph¬ng :
- Chän nh÷ng kÜ n¨ng phï hîp , gÇn gòi víi häc sinh. C¸c em cã kh¶
n¨ng trùc tiÕp thùc hµnh kÜ n¨ng sau khi tiÕp cËn .
- GV ph¶i chuÈn bÞ c¸c c©u hái gîi ý híng dÉn häc sinh tù x¸c ®Þnh c¸c
kÜ n¨ng sèng cÇn ®¹t
- GV cÇn chuÈn bÞ mét gi¸o ¸n lång ghÐp thËt cÈn thËn( cã nªu ra cô thÓ
c¸c kü n¨ng häc sinh cÇn ®¹t sau khi häc bµi nµy; c¸c kü thuËt d¹y häc sö dông
trong bµi d¹y ; c¸c ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt phôc vô cho tiÕt d¹y…)
3/ Tæ chøc cho häc sinh thùc hµnh kÜ n¨ng sèng võa t×m ®îc :
Tuú theo bµi , gi¸o viªn tæ chøc cho c¸c em ho¹t ®éng ngay t¹i líp víi t×nh
huèng t¬ng tù t×m ra híng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò , sau ®ã häc sinh tù nªu c¸c kü n¨ng
mµ em ®· øng dông ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã.
NÕu kh«ng thÓ tæ chøc thùc hµnh ®îc th× gi¸o viªn híng dÉn häc sinh tù
t×m hiÓu c¸c t×nh huèng t¬ng tù mµ c¸c em ®· gÆp ë cuéc sèng thêng ngµy, ghi
chÐp vµ nªu c¸ch gi¶i quyÕt cña b¶n th©n ®Ó h«m sau tr×nh bµy tríc líp cho c¸c
b¹n nghe vµ bæ sung chän c¸ch gi¶i quyÕt cña b¶n th©n ®Ó h«m sau tr×nh bµy tríc líp cho c¸c b¹n nghe vµ bæ sung chän c¸ch gi¶i quyÕt tèt nhÊt .
4/ VÝ dô cô thÓ: So¹n gi¶ng
8
Bµi 20
cuéc kh¸ng chiÕn toµn quèc
chèng thùc d©n ph¸p kÕt thóc (1953 – 1954)
TiÕt: 32,33
I. Môc tiªu bµi häc
1. VÒ kiÕn thøc:
- Tr×nh bµy vµ ph©n tÝch ®îc hoµn c¶nh dÉn ®Õn ©m mu, thñ ®o¹n míi cña
thùc d©n ph¸p vµ can thiÖp MÜ thÓ hiÖn trong kÕ ho¹ch Na Va
- Chủ trương của ta trước cuộc phiêu lưu quân sự mới của Pháp - Mỹ.
- Diễn biến và thắng lợi của chiến cuộc Đông Xuân 1953 – 1954 mà đỉnh
cao là chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ.
- Nguyên nhân chủ quan và khách quan đưa đến sự thắng lợi của cuộc
kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp xâm lược.
- Ý nghĩa của sự thắng lợi đó đối với dân tộc và các mạng nước ta.
2. VÒ t tëng
- Giáo dục lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng.
- Giáo dục học sinh lòng tự tôn dân tộc.
3. VÒ kü n¨ng
- Giúp học sinh khả năng phân tích, tổng hợp sự kiện. và rút ra nhận định
- Rèn luyện kỹ năng đọc bản đồ lịch sử.
II. ThiÕt bÞ vµ tµi liÖu DẠY häc
Lược đồ chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ
III. TiÕn tr×nh tæ chøc DẠY häc
1. KiÓm tra bµi cò :
C©u 1: Hoàn cảnh, nội dung, ý nghĩa lịch sử của ĐHĐB toàn quốc lần thứ 2
của Đảng (2/1951)?
C©u 2: Sau năm 1950 ta đã giành được thế chủ động trên chiến trường chính,
Đảng đã có chính sách như thế nào?
2. DÉn d¾t vµo bµi míi :
§Ó hiÓu ®îc nh÷ng néi dung trªn chóng ta cïng t×m hiÓu bµi 13.
1. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc
9
Ph¬ng ph¸p – kü n¨ng
Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cÇn n¾m
4. S¬ kÕt bµi häc I, ¢m
mu míi cña ph¸p –
mü
- Sau bµi häc gi¸o viªn yªu
cÇu hs gÊp s¸ch vë l¹i b»ng trÝ
nhí vµ tëng tîng cña m×nh
h·y thuyÕt tr×nh l¹i cuéc tiÕn
c«ng chiÕn lîc §«ng- Xu©n
1953- 1954 vµ chiÕn dÞch
§BP.
- hs x©u chuçi c¸c sù kiÖn
®Ó nªu th¾ng lîi vang déi cña
chiÕn dÞch.
- Rót ra bµi häc kinh
nghiÖm vµ ý nghÜa lÞch sö cña
bµi häc.
5. DÆn dß ra bµi tËp:
- H/S lµm bµi tËp trong
SGK…., ®äc tríc bµi míi.
ë ®«ng d¬ng: kÕ ho¹ch
nava.
* Hoàn cảnh:
+ Pháp: khó khăn về tài
chính, lúng túng về chiến
lược, khủng hoảng về chính trị
( 18 lần thay đổi chính phủ, 5
lần Cao ủy, 6 lần Tổng chỉ
huy) nhưng lại muốn tìm lối
thoát trong danh dự.
+ Mỹ: kết thúc chiến tranh
Triều Tiên, do đó muốn can
10
thiệp sâu vào chiến tranh
Đông Dương.
* Nội dung kế hoạch Nava.
Chia làm 2 buớc: thực hiện
trong 18 tháng.
Bước 1: phòng ngự Miềm
Bắc, tấn công chiến lược Miền
Nam.
Bước 2. Tiến công chiến lược
Miền Bắc, giành thắng lợi và
buộc ta đàm phán có lợi cho
chúng.
* Biện pháp:
- Tăng viện binh
- Càn quét: dồn dân, bắt lính.
- Tấn công chiến lược.
II. CUỘC TIẾN CÔNG
11
CHIẾN
LƯỢC
ĐÔNG
XUÂN
1953 – 1954 VÀ CHIẾN
DỊCH ĐIỆN BIÊN PHỦ
1954
1. Cuộc tiến công chiến lược
Đông Xuân 1953 – 1954
* Chủ trương của ta:
Tập trung lực lượng đánh vào
những hưống quan trọng mà
địch tương đối yếu: tiêu diệt
sinh lực địch, giải phóng đất
đai đồng thời phân tán lực
lượng của chúng.
* C¸c cuéc tiÕn c«ng chiÕn
lîc:
1. ChiÕn dÞch T©y B¾c :
Th¸ng 12 -1953 gi¶i phãng
thÞ x· Lai Ch©u, buéc Ph¸p
ph¶i ®iÒu qu©n t¨ng cêng
cho §iÖn Biªn Phñ, biÕn n¬i
®©y thµnh n¬i tËp trung
qu©n thø hai cña Ph¸p
2. ChiÕn dÞch Trung Lµo:
12
®Çu th¸ng 12 – 1953 liªn
qu©n Lµo- ViÖt gi¶i phãng
thÞ x· Thµ KhÑt, uy hiÕp
Xªn« buéc ®Þch ph¶i t¨ng
qu©n cho Xªn«, n¬i ®©y trë
thµnh n¬i tËp trung binh lùc
thø ba cña Ph¸p
3. ChiÕn dÞch Thîng Lµo:
Th¸ng 1-1954, liªn qu©n Lµo
–ViÖt gi¶i phãng lu vùc s«ng
NËm Hu vµ tØnh Phongxal×,
buéc Ph¸p t¨ng qu©n cho
Lu«ng Phabang vµ Mêng Sµi.
N¬i ®©y trë thµnh n¬i tËp
trung qu©n thø t cña ®Þch
4. ChiÕn dÞch T©y Nguyªn :
Th¸ng 2 – 1954 ta gi¶i phãng
thÞ x· Kon Tum, uy hiÕp
Pl©yku. §Þch ph¶i t¨ng cêng
lùc lîng cho Pl©yku. §©y trë
thµnh n¬i tËp trung qu©n thø
n¨m cña Ph¸p
2. Chiến dịch Điện Biên Phủ
( 1954 ).
* Âm mưu của Pháp - Mỹ:
13
- Thu hút lực lượng của ta,
biến Điện Biên Phủ thành
trung tâm của kế hoạch Nava.
- Xây dựng Điện Biên Phủ
thành cứ điểm mạnh để quyết
chiến chiến lược với ta.
* Chủ trương của ta: Điểm
quyết chiến chiến lược, chuẩn
bị với tinh thần để chiến
thắng.
* Diễn biến: Chia làm 3 đợt:
- Đợt 1: từ 13 -17/3/1954 ta
tấn công cứ điểm Him Lam và
toàn bộ phân khu bắc tiêu diệt
14
gần 2000 địch.
- Đợt 2: từ 30/3 -26/4/1954 ta
tấn công cứ điểm phía đông
phân khu Mường Thanh.
- Đợt 3: Từ 01/5 -7/5/1954 ta
đồng loạt tấn công phân khu
trung tâm và phân khu Nam
tiêu diệt các cứ điểm còn lại.
Chiều 7/5 ta đánh vào sở
chỉ huy bắt sống tướng Đờ
Cát và toàn bộ tham mưu
địch.
Kết quả: Thắng lợi hoàn toàn.
- Trong Đông Xuân 1953
-1954 và chiến dịch ĐBP ta đã
loại khỏi vòng chiến đấu 128
200 tên địch ……
- Riêng chiến dịch ĐBP ta tiêu
diệt toàn bộ 16200 tên địch,
bắn rơi 62 máy bay thu toàn
bộ vũ khí và phương tiện
chiến tranh
Ý nghĩa:
- Đây là thắng lợi lớn nhất
trong cuộc kháng chiến chống
Pháp.
- Đập tan hoàn toàn kế hoạch
NaVa, giáng một đòn quyết
định vào ý chí xâm lược của
15
thực dân pháp.
- Làm xoay chuyển cục diện
chiến tranh ở Đông Dương tạo
điều kiện thuận lợi cho cuộc
đấu tranh ngoại giao.
III
HIỆP
ĐỊNH
GIƠNEVƠ NĂM 1945
VỀ
VIỆC
LẬP
LẠI
HÒA BÌNH Ở ĐÔNG
DƯƠNG.
1. Hội nghị Giơ ne vơ
2. Hiệp định Giơ nevơ
a. Nội dung: SGK
b. Hạn chế:
- Việt Nam chỉ giải phóng từ
vĩ tuyến 17 trở ra ( trước đó
rộng lớn hơn)
- Cămphuchia không có vùng
tập kết.
- Lào chỉ có hai tỉnh: Sầm nưa
và Phong xà lì.
c. Ý nghĩa : Mỹ không thể
“Quốc tế hóa” vấn đề Đông
16
Dương.
- Pháp chấm dứt chiến tranh
Việt Nam, báo hiệu sự sụp đổ
của chủ nghĩa thực dân cũ.
- Miền bắc được giải phóng,
tạo điều kiền hòa bình để xây
dựng CNXH: hậu phương để
thống nhất nước nhà.
- Thắng lợi giữa đấu tranh
quân sự trên chiến trường với
đấu tranh ngoại giao trên bàn
hội nghị.
V
.
NGUYÊN
NHÂN
THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA
LỊCH
SỬ
CỦA
CUỘC
KHÁNG CHIẾN CHỐNG
PHÁP.
1. Nguyên nhân thắng lợi.
Nguyên nhân chủ quan:
- Có đường lối chính trị và
quân sự đúng đắn
+ Vận dụng CN Mác – Lênin
vào hoàn cảnh nước ta: CM
dân tộc kết hợp với CM
XHCN, CN yêu nước gắn chặt
với CN quốc tế vô sản, giuơng
cao ngọn cờ độc lập dân tộc
và CNXH.
+ Đường lối đúng đắn: toàn
17
đan, toàn diện, lâu dài, tự lực
cánh sinh. Trong dó điểm cốt
yếu nhất là chiến tranh nhân
dân, tạo nên thế trận ‘cả nước
đánh giặc”.
+ Có sự lãnh đạo của mặt trận
Việt Minh và sau này là mặt
trận Liên Việt (3/3/51).
+ Quân đội với ba thứ quân và
có chiến lược và chiến thuật
hợp lý trong từng giai đoạn cụ
thể của cách mạng.
- Toàn dân một lòng dưới sự
lãnh đạo của Đảng vì độc lập
dân tộc.
- Có hậu phương vững mạnh.
* Nguyên nhân khách quan.
- Sự liên kết của cách mạng 3
nước Việt – Miên – Lào.
- Sự giúp đỡ của các nước
XHCN và các lực lượng yêu
chuộng hòa bình thế giới,
trong đó có nhân dân Pháp.
2. Ý nghĩa của cuộc kháng
chiến chống Pháp
* Trong nước:
- Pháp phải thừa nhận độc lập
của 3 nước Đông Dương, phá
tan âm mưu kéo dài và mở
rộng chiến tranh ĐD của Mỹ.
18
- Kháng chiến thắng lợi, ta đã
bảo vệ được thành quả cảu
cách mạng tháng Tám, Miền
Bắc hoàn toàn giải phóng, tạo
điều kiện tiến lên CNXH.
* Thế giới:
- Giáng đòn mạnh vào chủ
nghĩa thực dân, mở đầu sự
sụp đổ của chủ nghĩa thực
dân cũ.
*Gi¸o viªn ph¸t vÊn: Kế
hoạch Nava ®îc x©y dùng
trong hoµn c¶nh nµo
-Kü n¨ng: Häc sinh theo dâi
Sgk vµ nhí l¹i nh÷ng kiÕn
thøc ®· häc ®Ó tr¶ lêi c©u hái
-Gi¸o viªn nhËn xÐt bæ sung.
7/5/53: Nava được điều sang
Đông Dương, đến 7/53 Nava
đề ra kế hoạch mang tên mình.
* Gi¸o viªn gióp häc sinh n¾m
®îc nội dung Kế hoạch
Na Va
-Kü n¨ng : häc sinh ®äc s¸ch
gi¸o khoa, l¾ng nghe, ghi chÐp
* Gi¸o viªn ph¸t vÊn:Để thực
hiện được kế hoạch trên thì
19
Nava đã có những chính sách
gì?
-Kü n¨ng:häc sinh t duy, t×m
hiÓu ®Ó tr¶ lêi
* Gi¸o viªn: Qua néi dung cña
KÕ ho¹ch Na Va em h·y rót ra
®iÓm chÝnh cña KÕ ho¹ch
- Kü n¨ng: hs ph©n tÝch néi
dung KÕ ho¹ch ®Ó tr×nh bµy
§iÓm chÝnh cña kÕ ho¹ch
Na va lµ tËp trung binh lùc x©y
dùng mét lùc lîng c¬ ®éng
m¹nh ®Ó giµnh th¾ng lîi qu©n
sù quyÕt ®Þnh chuyÓn b¹i
thµnh th¾ng
* Gv ph¸t vÊn: §øng trước
tình hình đó ta đã có chủ
trương gì?
-hs ®äc s¸ch gi¸o khoa ph¸t
hiÖn vÊn ®Ò: Chñ tr¬ng ®êng
lèi cña ta rÊt chñ ®éng kÞp
thêi víi
Phương châm chiến lược: tích
cực, chủ động, cơ động linh
hoạt; đánh ăn chắc, tiến ăn
chắc, chắc thắng thì đánh cho
kỳ thắng, không chắc thắng
thì kiên quyết không đánh.
20
- Xem thêm -