Tài liệu Skkn một số biện pháp rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thpt thông qua dạy học môn lịch sử

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: "MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THPT THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ" 1 PHẦN A: PHẦN MỞ ĐẦU 1/ Lời mở đầu: Một trong 5 nội dung của phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực ” đó là rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Thiết nghĩ, đây là môt nội dung quan trọng, gắn liền với các hoạt động giáo dục trong nhà trường.Viêc làm này được nhiều người ủng hộ và kì vọng. Song , thực tế thí điểm một năm qua cho thấy đây không phải việc muốn là làm được, và không hẳn có kết quả ngay mà phải có sự kết hợp cả gia đình và xã hội. Cùng với xu thế, thế giới đang có sự thay đổi sâu sắc về mọi mặt, khoa học kĩ thuật, công nghệ thông tin phát triển như vũ bão, tác động đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Một số các chuẩn mực đạo đức, quy tắc ứng xử, quy tắc sống cũng bị ảnh hưởng. Đặc biệt là thế hệ trẻ, các em dễ dàng học theo, bắt chước một thói hư, tật xấu du nhập từ thế bên ngoài, thế giới trên mạng internet. Học sinh sống trong xã hội phát triển cần phải được trang bị những kĩ năng thích hợp để hoà nhập với cộng đồng, với xu thế toàn cầu hoá. Đối với học sinh, đặc biệt là học sinh bậc trung học phổ thông cần phải được giáo dục một số giá trị sống, rèn luyện kĩ năng sống.Theo nghiên cứu mới của ngành giáo dục có khoảng 35% sinh viên ra trường không tìm được việc làm do thiếu kĩ năng thực hành xã hội hơn 80% sinh viên ra trường bị các nhà tuyển dụng đánh giá là thiếu kĩ năng sống. Các em chưa bao giờ được dạy cách đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống. Vì vậy Giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống càng trở nên cấp thiết đối với thế hệ trẻ, bởi vì các em là những chủ nhân tương lai của đất nước, lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ lại bị lôi kéo, kích động. Kĩ năng sống cơ bản của học sinh bao gồm kỹ năng ứng xử hợp lí các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm, kỹ năng ứng xử văn hoá phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội, suy nghĩ và hành động tích cực, học tập tích cực… Để giúp học sinh rèn luyện được những kỹ năng đó đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ nhiều hoạt động, từ việc trang bị lí thuyết về kỹ năng sống cho đến thực hành rèn luyện kỹ năng sống. Việc phối hợp với phụ huynh là cực kỳ quan trọng, không nên phụ thuộc quá nhiều vào giáo viên vì giáo dục kỹ năng sống không phải chỉ trong ngày một, ngày hai mà là một quá trình lâu dài liên tục. 2 Môn lịch sử có nhiều thuận lợi trong việc giáo dục, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh bởi nội dung của bài học lịch sử chứa đựng nhiều bài học quý báu để giáo dục lòng yêu quê hương,đất nước, niềm tự hào dân tộc, ý thức tự chủ, tinh thần chiến đấu…buộc học sinh phải vận dụng rất nhiều kỹ năng tư duy sáng tạo, phân tích đánh giá, vận dụng và rút ra bài học bổ ích cho bản thân Chính vì tôi chọn đề tài này để cùng trao đổi một kinh nghiệm nhỏ cùng các đồng nghiệp với mong ước giáo dục, hướng dẫn và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh nhất là hoc sinh THPT đạt được nhiều kết quả tốt Trong quá trình triển khai tôi được sự giúp đỡ tận tình của bộ phận chuyên môn, của BGH nhà trường nên đề tài đã mang lại một số kết quả đáng kể trong những năm học vừa qua.Tôi xin trân thành cảm ơn BGH, tập thể các thầy cô bộ môn và học sinh các lớp khối 12 đã giúp tôi hoàn thành đề tài này. Rất mong sự giúp đỡ, đóng góp ý kiến để sáng kiến này thành công hơn và đi và thực tiễn giảng dạy trong nhà trường. 2/ Lí do chọn đề tài: Thực hiện chủ trương của bộ GD và ĐT triển khai giáo dục kỹ năng sống trong một số môn học và hoạt động giáo dục ở các cấp học hoạt động giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh vừa mang tính chiến lược, vừa mang tính cấp bách là động cơ và cũng là nhiệm vụ của nhà trường, cơ quan và của cha mẹ học sinh thường xuyên và lâu dài. Ơ VN để thực hiện việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ , đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học. GDDT đã từng bước đổi mới theo hướng từ chủ yếu là trang bị kiến thức sang trang bị năng lực cần thiết cho các em học sinh, phát huy tính tích cực tự giác, chủ động, sánh tạo của người đọc, phù hợp với từng lớp học, tăng cường khả năng làm việc theo nhóm vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm đem nhiều niềm vui hứng thú hoc tập cho học sinh. Giáo dục kỹ năng sống trong các môn học ở THPT nhằm đạt mục tiêu trang bị cho học sinh những kiến thức, giá trị thái độ và kỹ năng phù hợp, tạo cơ hội thuận lợi cho học sinh sử dụng toàn quyền và bổn phận của mình và phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần, đạo đức. Bộ GD và ĐT đưa nội dung giáo dục kĩ năng sống lồng ghép vào các bộ môn ở bậc THPT. Đây là mội chủ trương cần thiết và đúng đắn. Tuy nhiên để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả đòi hỏi nhiều yếu tố chứ không phải từ các bài giảng Nhiều ý kiến cho rằng ở các trường học hiện nay đã quá nặng về kiến thức, ít quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh dẫn đến có một bộ phận hoc sinh trong các 3 trường thiếu hụt hiểu biết về môi trường xung quanh, ứng sử cần thiết trong cuộc sống. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến những bất cập trong hành vi, lối sống đạo đức của nhiều học sinh. Chính sự cần thiết ấy bản thân tôi đã cố gắng thử nghiệm nhiều biện pháp xong tôi thấy rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh được thể hiện tốt trong việc lồng ghép vào những bài học lịch sử. Vì vậy tôi quyết tâm thực hiện đề tài này. 3/ Mục đích nghiên cứu Tìm hiểu cơ sở lí luận và pháp lí của đề tài. Xây dựng mô hình giáo dục giá trị sống rèn luyện kỹ năng sống giúp học sinh có tinh thần , thái độ học tập tự giác , tích cực, sống có lí tưởng và hoài bão, ứng xử, hành động mang tính nhân văn . Nó giúp cho học sinh có ý thức bảo vệ và rèn luyện cơ thể , không vi phạm các tệ nạn xã hội. Giúp học sinh có đủ khả năng tự thích ứng với môi trường xung quanh, tự chủ, độc lập , tự tin khi giải quyết công việc. Đạt hiệu quả cao trong phong trào “Xây dựng trường học thân thiện , học sinh tích cực’’ Đạt các mục tiêu của giáo dục đã được định hướng : Học để biết, học để làm, học để cùng chung sống và học để làm người. 4/ Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu: a. Đối tượng nghiên cứu : Đề tài hướng vào nghiên cứu đặc điểm các bài dạy có nội dung lồng ghép giáo dục kỹ năng sống trong môn lịch sử. b. Phạm vi nghiên cứu Tìm hiểu một số đặc điểm cơ bản của kỹ năng sống được hình thành qua việc học môn lịch sử – lớp 12 trường THPT Hoằng Hoá II- Thanh Hoá. 5/ Kết quả nghiên cứu: - Đa số học sinh nắm được nội dung kiến thức cơ bản của bài học - Giúp học sinh rèn luyện được một số kỹ năng sống thông qua các bài học lịch sử - Thu hút học sinh ham học , khám phá, tìm tòi, tích cực chủ động học tập. PHẦN B: PHẦN NỘI DUNG Chương I: Nội dung nghiên cứu: I. Khái niệm liên quan : 4 Kỹ năng sống: kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý- xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc sống. Kỹ năng sống đơn giản là các điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hàng ngày trong cuộc sống. II. Cơ sở lí luận: 1. Cơ sở pháp lí: Theo quyết định số 2994/ QD- BGD ĐT ngày 20/7/2010 của bộ GD và ĐT triển khai giáo dục kỹ năng sống trong một số môn học và hoạt động giáo dục ở các cấp học. Dựa trên những định hướng của đợt tập huấn tăng cường giáo dục kỹ năng sống trong các môn học của Bộ cho các cấp học trong hệ thống giáo dục phổ thông. 2. Cơ sở lí luận : a)Vị trí, nhiêm vụ giáo dục kỹ năng sống trong môn Lịch sử - Lớp 12 THPT: Kỹ năng sống thúc đẩy phát triển cá nhân và xã hội, kỹ năng sống là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. - GD kỹ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ - GD kỹ năng sống nhằm yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông GD kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường là xu thế của nhiều nước trên thế giới. Môn lịch sử có nhiệm vụ hình thành kỹ năng phân tích đánh giá, tổng hợp rút ra bài học kinh nghiệm để học sinh tự giác học tập và có ý thức tự chủ trong cuộc sống, có ý thức xây dựng và bảo vệ tổ quốc. b. Cơ sở tâm lí và cơ sở lí luận Kỹ năng sống có thể hình thành tự nhiên, học được từ những trải nghiệm của cuộc sống và giáo dục mà có – Không phải đợi đến lúc được học kỹ năng sống một con người mới có kỹ năng sống đầu tiên . Chính cuộc đời những trải nghiệm, va vấp, thành công và thất bại giúp con người có được những bài học quý giá về kỹ năng sống. Tuy nhiên nếu được dạy dỗ từ sớm, con người sẽ rút ngắn thời gian học hỏi qua trải nghiệm, sẽ thành công hơn Kỹ năng sống cần cho suốt cả cuộc đời và luôn luôn được bổ xung , nâng cấp để phù hợp với sự thay đổi của cuộc sống biến động. Ơ học sinh THPT đây là lứa tuổi các em có nhiều thay đổi về mặt tâm lý , thích tìm tòi học hỏi các điều mới lạ. Có em chưa được phân biệt cái gì tốt cái gì xấu, điều gì nên làm 5 điều gì không nên làm. Do đó người giáo viên phải dẫn dắt các em vượt qua những khó khăn, thử thách để giúp các em nhận thức sâu sắc về những việc cần thiết phải làm đối với cuộc sống của bản thân và mọi người ở lứa tuổi học sinh 3/ Giải pháp thực hiện : Lồng ghép giáo dục kỹ năng sống vào môn học chính khoá cho học sinh là không khó thực hiện, nhưng cần có cái nhìn mới với vai trò của giáo viên và phương pháp giảng dậy Phương pháp này không làm tăng thêm nội dung của môn học mà làm cho tiết học sinh động hơn, dễ hiểu dễ tiếp thu kiến thức , bảo đảm sự liên tục và bền vững cho việc hình thành kỹ năng của học sinh 4/ Nội dung giáo dục kỹ năng sống và những bài học lịch sử: Tiết 16-17 Tên bài Kỹ năng sống cần đạt Bài 12: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ 1919-1925 - Kỹ năng tư duy độc lập Pháp hiện vấn đề Phân tích so sánh Khẳng định rút ra kết luận - Kỹ Bài 13: Phong trào dân tộc Kĩ năng tư duy độc lập năn dân chủ ở Việt Nam từ Kĩ năng làm việc nhóm g tư 1925- 1930 duy Xâu chuỗi các sự kiện độc Rút ra ý nghĩa, liên hệ lập1 với bản thân 819 Liê n hệ thực tế Thể hiện sự đồng cảm, nâng 6 cao tinh thần đoàn kết dân tộc 22Bài Bài 15: Phong trào dân chủ - Học sinh tập trình bày báo 14: Phong 1936-1939 cáo của mình trước tập thể trào cách mạng 19301935 20-21 23-24-25 Kỹ năng tư duy sáng Bài 16: tạo Phong Nhận xét đánh giá sự trào giải kiện phóng Liên hệ thực tế bản dân tộc và thân tổng khởi nghĩa tháng Tám… 26-27 28- 29 Bài 17: Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà từ sau ngày 2- 9-1945 - Xác định nguyên nhân Bài 18: Khẳng định đường lối Những Nâng cao ý chí đấu năm đầu tranh của cuộc kháng chiến toàn quốc chống 7 Hiểu biết thực tế Nâng cao trách nhiệm pháp 31 Bài 19: Bước phát triển mới của cuộc kháng chiến - Kỹ năng tư duy độc lập Phát hiện vấn đề 32-33 Kỹ năng nhận định Bài 20: vấn đề Cuộc Suy đoán tình huống kháng Rút ra kết luận nhận chiến xét toàn quốc chống thực dân pháp kết thúc 34 Ôn tập - Kỹ năng ghi nhớ Thống kê, xâu chuỗi tổng hợp 36-37 Bài 21: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc… Kỹ năng tư duy phân tích đánh giá tình hình - Xác định nhiệm vụ Xây dựng và pháp biểu ý kiến 3941 42-43 40- Bài 22: Nhân dân hai miền Xác định nhiệm vụ trực tiếp chiến đấu chống đế Tinh thần thái độ, hành quốc Mĩ xâm lược động cụ thể - Xác định nhiệm vụ Bài 23: Khôi Đánh giá thành quả 8 phục và phát triển kinh tế xã hội ở miền Bắc, giải phóng hoàn toàn miền Nam 50 Tổng kết lịch sử Việt Nam Kỹ năng ghi nhớ các sự từ 1919-2000 kiện Thống kê ,xâu chuỗi các sự kiện Tổng kết và rút ra bài học cho bản thân III. Cơ sở thực tiễn: Quan điểm học sinh: Kỹ năng sống là cái gì mơ hồ, không thiết thực, chưa có ý thức trau dồi kỹ năng sống. Quan điểm giáo viên: Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là ở phân môn đạo đức, là công việc của người khác, giáo viên chỉ lo trang bị kiến thức cho học sinh Quan điểm phụ huynh: Nhiều phụ huynh cho rằng giáo dục con em chủ yếu là ở nhà trường mà thiếu quan tâm sát xao theo dõi diễn biến tâm lí của các em để có biện pháp kịp thời uốn nắn Việc giáo dục kỹ năng sống trong trường học là mội việc làm cần thiết không thể thiếu, bên cạnh đó việc khắc sâu và tạo thành kỹ năng thuần phục cho học sinh là việc làm thường xuyên không ai biết chính là những người gần gũi học sinh nhất là giáo viên và phụ huynh CHƯƠNG II: NGUYÊN NHÂN, THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP I. Nguyên nhân: 9 Những biến đổi mạnh mẽ về kinh tế- xã hội đã đang tác động mạnh mẽ đến đời sống của con người . Nếu như trong xã hội truyền thống , các giá trị xã hội vốn được coi trọng và được các cá nhân tuân thủ một cách nghiêm túc thì nay đang dần bị mờ nhạt và thay vào đó là những giá trị mới được hình thành trên cơ sở giao thoa giữa các nền văn hoá, văn minh khác nhau. Việt nam không nằm ngoài quy luật đó, đặc biệt là các địa phương có tốc độ công nghiệp hoá, đô thị hoá nhanh chóng. Những thay đổi nói trên còn ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục con cái của gia đình cũng có những biến đổi nhất định. Cha mẹ ít có thời gian quan tâm đến con cái hơn là một thực tế không thể phủ nhận, thay vào đó là các hoạt động kinh tế, tìm kiếm thu nhập. Trong nhà trường, hiện tượng quá tải với các môn học cũng đang gây nhiều áp lực với người học. Cùng với đó là những tác động nhiều chiều của các nguồn thông tin khác nhau từ xã hội khiến cho giới trẻ đặc biệt là học sinh và sinh viên đang đứng trước nhiều thách thức khi hoà nhập xã hội. Các kỹ năng sống đã bị xem nhẹ trong một thời gian dài - Sự hướng dẫn của thầy cô, nhà trường về kỹ năng sống cho học sinh chưa thật cụ thể, chưa dễ hiểu - Giáo viên chưa chuẩn bị chu đáo, hướng dẫn học sinh thực hành rèn kỹ năng sống chưa kỹ - Học sinh thiếu sự quan tâm, ít trau dồi về kỹ năng sống Những nguyên nhân trên đã ảnh hưởng không ít đến quá trình hình thành kỹ năng sống cho học sinh. II/ Thực trạng rèn kỹ năng sống cho học sinh ở trường PTTH: Học tập là một nhu cầu thường trực của con người trong mọi thời đại. Học tập không chỉ dừng lại ở các tri thức khoa học thuần tuý mà còn được hiểu là mọi tri thức về thế giới trong đó có cả những mối quan hệ,cách thức ứng xử với môi trường sống xung quanh. Kỹ năng sống là một trong những vấn đề quan trọng đối với mỗi cá nhân trong quá trình tồn tại và phát triển.chương trình học hiện nay đang gặp nhiều khó khăn do qúa nặng về kiến thức trong khi những chi thức vận dụng cho đời sống hàng ngày bị thiếu vắng. Hơn nữa, người học đang chịu nhiều áp lực về học tập khiến cho không còn nhiều thời gian cho các hoạt động ngoại khoá, hoạt động xã hội. Điều này dẫn đến sự xung đột giữa nhận thức , thái độ và hành vi với những vấn đề xảy ra trong cuộc sống. Mặc dù , ở một số môn học , các họat động ngoại khoá giáo dục kỹ năng sống được đề cập đến, tuy nhiên do nội dung, phương pháp , cách thức truyền đạt chưa phù hợp với tâm lí của lứa tuổi nên hiệu quả lồng ghép còn chưa cao 10 Các chuyên gia cho rằng một khiếm khiết rất lớn trong giáo dục và đào tạo học sinh là chúng ta mới chỉ nghiêng về đào tạo mà coi nhẹ phần giáo dục toàn diện cho học sinh Qua thực tế giảng dậy lớp 12, tôi thấy kỹ năng sống của học sinh chưa cao. Chỉ một số học sinh có hành vi, thói quen, kỹ năng tốt. Còn phần lớn các em có nhận xét đánh giá về sự việc nhưng chưa có cách ứng xử, cách xưng hô chuẩn mực III. Giải pháp: Để giúp học sinh có hứng thú học tập, phát hiện ra kĩ năng cần có tôi có một số giải pháp sau đây : 1/ Người giáo viên phải xác định rõ nhiệm vụ của môn học và nhiệm vụ giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong môn học. Chúng ta phải xác định dạy học sinh môn Lịch sử giúp các em rèn khả năng tư duy, trí tưởng tượng phong phú. Qua đó vốn sống của các em được tăng lên giúp các em tự tin, có khả năng ứng xử, lý luận vững vàng trong cuộc sống. 2/ Những việc cần chuẩn bị. - Chọn những kĩ năng cần thiết phù hợp địa phương : - Chọn những kĩ năng phù hợp , gần gũi với học sinh. Các em có khả năng trực tiếp thực hành kĩ năng sau khi tiếp cận . - GV phải chuẩn bị các câu hỏi gợi ý hướng dẫn học sinh tự xác định các kĩ năng sống cần đạt - GV cần chuẩn bị một giáo án lồng ghép thật cẩn thận( có nêu ra cụ thể các kỹ năng học sinh cần đạt sau khi học bài này; các kỹ thuật dạy học sử dụng trong bài dạy ; các phương tiện cần thiết phục vụ cho tiết dạy…) 3/ Tổ chức cho học sinh thực hành kĩ năng sống vừa tìm được : Tuỳ theo bài , giáo viên tổ chức cho các em hoạt động ngay tại lớp với tình huống tương tự tìm ra hướng giải quyết vấn đề , sau đó học sinh tự nêu các kỹ năng mà em đã ứng dụng để giải quyết vấn đề đó. Nếu không thể tổ chức thực hành được thì giáo viên hướng dẫn học sinh tự tìm hiểu các tình huống tương tự mà các em đã gặp ở cuộc sống thường ngày, ghi chép và nêu cách giải quyết của bản thân để hôm sau trình bày trước lớp cho các bạn nghe và bổ sung chọn cách giải quyết của bản thân để hôm sau trình bày trước lớp cho các bạn nghe và bổ sung chọn cách giải quyết tốt nhất . 11 4/ Ví dụ cụ thể: Soạn giảng 12 Bài 20 cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân pháp kết thúc (1953 – 1954) Tiết: 32,33 I. Mục tiêu bài học 1. Về kiến thức: - Trình bày và phân tích được hoàn cảnh dẫn đến âm mưu, thủ đoạn mới của thực dân pháp và can thiệp Mĩ thể hiện trong kế hoạch Na Va - Chủ trương của ta trước cuộc phiờu lưu quõn sự mới của Phỏp - Mỹ. - Diễn biến và thắng lợi của chiến cuộc Đụng Xuõn 1953 – 1954 mà đỉnh cao là chiến dịch lịch sử Điện Biờn Phủ. - Nguyờn nhõn chủ quan và khỏch quan đưa đến sự thắng lợi của cuộc khỏng chiến 9 năm chống thực dõn Phỏp xõm lược. - í nghĩa của sự thắng lợi đú đối với dõn tộc và cỏc mạng nước ta. 2. Về tư tưởng - Giỏo dục lũng tin vào sự lónh đạo của Đảng. - Giỏo dục học sinh lũng tự tụn dõn tộc. 3. Về kỹ năng - Giỳp học sinh khả năng phõn tớch, tổng hợp sự kiện. và rỳt ra nhận định - Rốn luyện kỹ năng đọc bản đồ lịch sử. II. Thiết bị và tài liệu DẠY học Lược đồ chiến thắng lịch sử Điện Biờn Phủ III. Tiến trình tổ chức DẠY học 1. Kiểm tra bài cũ : Câu 1: Hoàn cảnh, nội dung, ý nghĩa lịch sử của ĐHĐB toàn quốc lần thứ 2 của Đảng (2/1951)? Câu 2: Sau năm 1950 ta đó giành được thế chủ động trờn chiến trường chớnh, Đảng đó cú chớnh sỏch như thế nào? 13 Phương pháp – kỹ năng Những kiến thức cơ bản cần nắm I, Âm mưu mới của pháp – mỹ *Giáo viên phát vấn: Kế hoạch Nava được xây dựng ở đông dương: kế hoạch nava. trong hoàn cảnh nào * Hoàn cảnh: -Kỹ năng: Học sinh theo dõi Sgk và nhớ lại những kiến thức đã học để trả lời câu hỏi + Phỏp: khú khăn về tài chớnh, lỳng tỳng về chiến lược, khủng hoảng về chớnh trị ( 18 lần thay đổi chớnh phủ, 5 lần Cao ủy, 6 lần Tổng chỉ huy) nhưng lại muốn tỡm -Giáo viên nhận xét bổ lối thoỏt trong danh dự. sung. + Mỹ: kết thỳc chiến tranh Triều Tiờn, do 7/5/53: Nava được điều đú muốn can thiệp sõu vào chiến tranh sang Đụng Dương, đến 7/53 Đụng Dương. Nava đề ra kế hoạch mang tờn mỡnh. * Nội dung kế hoạch Nava. * Giáo viên giúp học sinh Chia làm 2 buớc: thực hiện trong 18 thỏng. nắm được nội dung Kế Bước 1: phũng ngự Miềm Bắc, tấn cụng hoạch chiến lược Miền Nam. Na Va Bước 2. Tiến cụng chiến lược Miền Bắc, -Kỹ năng : học sinh đọc giành thắng lợi và buộc ta đàm phỏn cú lợi sách giáo khoa, lắng nghe, cho chỳng. ghi chép * Biện phỏp: - Tăng viện binh - Càn quột: dồn dõn, bắt lớnh. * Giáo viên phát vấn:Để thực hiện được kế hoạch - Tấn cụng chiến lược. trờn thỡ Nava đó cú những chớnh sỏch gỡ? -Kỹ năng:học sinh tư duy, 14 tìm hiểu để trả lời * Giáo viên: Qua nội dung của Kế hoạch Na Va em hãy rút ra điểm chính của Kế hoạch - Kỹ năng: hs phân tích nội dung Kế hoạch để trình bày Điểm chính của kế hoạch Na va là tập trung binh lực xây dựng một lực lượng cơ động mạnh để giành thắng lợi quân sự quyết định II. CUỘC TIẾN CễNG CHIẾN LƯỢC chuyển bại thành thắng ĐễNG XUÂN 1953 – 1954 VÀ CHIẾN DỊCH ĐIỆN BIấN PHỦ 1954 1. Cuộc tiến cụng chiến lược Đụng Xuõn 1953 – 1954 * Gv phát vấn: Đứng trước tỡnh hỡnh đú ta đó cú chủ * Chủ trương của ta: trương gỡ? Tập trung lực lượng đỏnh vào những -hs đọc sách giáo khoa phát hưống quan trọng mà địch tương đối yếu: hiện vấn đề: Chủ trương tiờu diệt sinh lực địch, giải phúng đất đai đường lối của ta rất chủ đồng thời phõn tỏn lực lượng của chỳng. động kịp thời với Phương chõm chiến lược: tớch cực, chủ động, cơ động linh hoạt; đỏnh ăn chắc, tiến ăn chắc, chắc thắng thỡ đỏnh cho kỳ thắng, khụng chắc thắng thỡ kiờn quyết * Các cuộc tiến công chiến lược: khụng đỏnh. 1. Chiến dịch Tây Bắc : Tháng 12 -1953 giải phóng thị xã Lai Châu, buộc Pháp phải 15 Gv: Trỡnh bày trờn sơ đồ cõm, h/s nghiờn cứu thờm SGK .Chiến cuộc Đụng Xuõn 1953 – 1954 điều quân tăng cường cho Điện Biên Phủ, biến nơi đây thành nơi tập trung quân thứ hai của Pháp 2. Chiến dịch Trung Lào: đầu tháng 12 – -Kỹ năng: hs theo dõi, lắng 1953 liên quân Lào- Việt giải phóng thị xã nghe, ghi chép Thà Khẹt, uy hiếp Xênô buộc địch phải tăng quân cho Xênô, nơi đây trở thành nơi tập trung binh lực thứ ba của Pháp 3. Chiến dịch Thượng Lào: Tháng 1-1954, liên quân Lào –Việt giải phóng lưu vực sông Nậm Hu và tỉnh Phongxalì, buộc Pháp tăng quân cho Luông Phabang và Mường Sài. Nơi đây trở thành nơi tập trung quân thứ tư của địch 4. Chiến dịch Tây Nguyên : Tháng 2 – 1954 ta giải phóng thị xã Kon Tum, uy hiếp Plâyku. Địch phải tăng cường lực lượng cho Plâyku. Đây trở thành nơi tập trung quân thứ năm của Pháp * Gv: Nhìn vào kết quả ta đạt được và những hoạt động đối phó của địch các em có nhận xết gì? - Hs tư duy nêu nhận xét:Những cuộc tấn công của ta buộc địch phải phân tán lực lượng đối phó với 2. Chiến dịch Điện Biờn Phủ ( 1954 ). ta . Kế hoạch Na Va bước * Âm mưu của Phỏp - Mỹ: đầu bị phá sản - Thu hỳt lực lượng của ta, biến Điện Biờn * Gv: Tại sao ta mở chiến Phủ thành trung tõm của kế hoạch Nava. dịch Điện Biên Phủ? - Xõy dựng Điện Biờn Phủ thành cứ điểm - Kỹ năng: hs tư duy, phân mạnh để quyết chiến chiến lược với ta. tích tìm tòi xác định vị trí quan trọng của ĐBP * Chủ trương của ta: Điểm quyết chiến 16 * Gv:Xõy dựng Điện Biờn chiến lược, chuẩn bị với tinh thần để chiến Phủ Phỏp – Mỹ cú õm mưu thắng. gỡ? - hs : Tư duy, tưởng tượng ra cách bố phòng của Pháp và sự chuẩn bị chu đáo của ta ở ĐBP Bố phũng: 49 cứ điểm chia làm 03 phõn khu: Bắc: Himlam-Độc lập-Bản kộo. Trung Tõm: Mường Thanh, A1, C1,…. Nam: Hồng Cỳm. * Gv:Trước õm mưu đú của Phỏp ta đó cú chủ trương như thế nào? - Kỹ năng: hs theo dõi sgk trả lời * Diễn biến: Chia làm 3 đợt: * Gv: Dựng bản đồ để trỡnh bày diễn biến chiến dịch - Đợt 1: từ 13 -17/3/1954 ta tấn cụng cứ điểm Him Lam và toàn bộ phõn khu bắc ĐBP tiờu diệt gần 2000 địch. Chia làm 3 đợt: - Đợt 2: từ 30/3 -26/4/1954 ta tấn cụng cứ Đợt 1: 13-17/3/54:tấn công điểm phớa đụng phõn khu Mường Thanh. phân khu Bắc - Đợt 3: Từ 01/5 -7/5/1954 ta đồng loạt tấn Đợt 2: 30/3-26/: tấn công cụng phõn khu trung tõm và phõn khu phân khu Trung Tâm Nam tiờu diệt cỏc cứ điểm cũn lại. Đợt 3 : 01/5-7/5/1954: tấn Chiều 7/5 ta đỏnh vào sở chỉ huy bắt công phân khu Nam sống tướng Đờ Cỏt và toàn bộ tham mưu - Kỹ năng : hs quan sát lược địch. đồ ,tư duy thấy được tính 17 chất ác liệt của chiến dịch, đây là chiến dịch lịch sử trấn động năm châu, lừng lẫy địa cầu. Từ đó học sinh sục sôi khí thế tinh thần cách mạng và tự hào về kết quả thắng lợi của chiến dịch * Gv: theo em cuộc tiến công chiến lược Đông xuân 1953-1954và chiến thắng lịch sử ĐBP có ý nghĩa lịch sử gì? Kết quả: Thắng lợi hoàn toàn. - Trong Đụng Xuõn 1953 -1954 và chiến dịch ĐBP ta đó loại khỏi vũng chiến đấu 128 200 tờn địch …… - Riờng chiến dịch ĐBP ta tiờu diệt toàn bộ 16200 tờn địch, bắn rơi 62 mỏy bay thu toàn bộ vũ khớ và phương tiện chiến tranh í nghĩa: - Đõy là thắng lợi lớn nhất trong cuộc khỏng chiến chống Phỏp. - Đập tan hoàn toàn kế hoạch NaVa, giỏng một đũn quyết định vào ý chớ xõm lược - Kỹ năng: hs suy nghĩ , đưa của thực dõn phỏp. ra ý kiến để thảo luận, và - Làm xoay chuyển cục diện chiến tranh ở khẳng định ý nghĩa Đụng Dương tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc đấu tranh ngoại giao. III HIỆP ĐỊNH GIƠNEVƠ NĂM 1945 VỀ VIỆC LẬP LẠI HềA BèNH Ở ĐễNG DƯƠNG. 1. Hội nghị Giơ ne vơ GV trình bày về hoàn cảnh triệu tập hội nghị , yêu cầu 2. Hiệp định Giơ nevơ học sinh tìm hiểu nội dung a. Nội dung: SGK của hội nghị - Kỹ năng: hs theo dõi sgk b. Hạn chế: tìm hiểu nội dung của hiệp - Việt Nam chỉ giải phúng từ vĩ tuyến 17 định trở ra ( trước đú rộng lớn hơn) * Gv: Hiệp định Giơnevơ là một thắng lợi của ta trờn - Cămphuchia khụng cú vựng tập kết. lĩnh vực ngoại giao, thế - Lào chỉ cú hai tỉnh: Sầm nưa và Phong xà nhưng hiệp định Giơnevơ lỡ. này cú những hạn chế gỡ? 18 - Kỹ năng : hs phân tích nội dung hiệp định, nhận định vấn đề, rút ra nhận xét Hạn chế này do cỏc mối quan hệ quốc tế đưa lại, chủ yếu là cỏc nước lớn. * Gv: Hiệp định Giơnevơ được ký kết cú ý nghĩa như c. í nghĩa : Mỹ khụng thể “Quốc tế húa” thế nào đối với cỏch mạng vấn đề Đụng Dương. nước ta? - Phỏp chấm dứt chiến tranh Việt Nam, - hs: Suy nghĩ, liên hệ với bỏo hiệu sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dõn hoàn cảnh cụ thể của VN để cũ. rút ra ý nghĩa - Miền bắc được giải phúng, tạo điều kiền hũa bỡnh để xõy dựng CNXH: hậu phương để thống nhất nước nhà. - Thắng lợi giữa đấu tranh quõn sự trờn chiến trường với đấu tranh ngoại giao trờn bàn hội nghị. V . NGUYấN NHÂN THẮNG LỢI VÀ í NGHĨA LỊCH SỬ CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN * Gv: Theo em cuộc kháng CHỐNG PHÁP. chiến chống pháp thắng lợi 1. Nguyờn nhõn thắng lợi. là do những nguyên nhân nào? Nguyờn nhõn chủ quan: - Kỹ năng: hs suy nghĩ, dựa vào kiến thức Sgk trả lời.Từ đó khặng định được đường lối lãnh đạo đúng đắn của đảng và phát huy tinh thần đoàn kết quốc tế - Cú đường lối chớnh trị và quõn sự đỳng đắn + Vận dụng CN Mỏc – Lờnin vào hoàn cảnh nước ta: CM dõn tộc kết hợp với CM XHCN, CN yờu nước gắn chặt với CN quốc tế vụ sản, giuơng cao ngọn cờ độc lập dõn tộc và CNXH. 19 + Đường lối đỳng đắn: toàn đan, toàn diện, lõu dài, tự lực cỏnh sinh. Trong dú điểm cốt yếu nhất là chiến tranh nhõn dõn, tạo nờn thế trận ‘cả nước đỏnh giặc”. + Cú sự lónh đạo của mặt trận Việt Minh và sau này là mặt trận Liờn Việt (3/3/51). + Quõn đội với ba thứ quõn và cú chiến lược và chiến thuật hợp lý trong từng giai đoạn cụ thể của cỏch mạng. - Toàn dõn một lũng dưới sự lónh đạo của Đảng vỡ độc lập dõn tộc. - Cú hậu phương vững mạnh. * Nguyờn nhõn khỏch quan. - Sự liờn kết của cỏch mạng 3 nước Việt – Miờn – Lào. * Gv: Cuộc khỏng chiến 9 năm chống Phỏp thắng lợi đó cú ý nghĩa như thế nào đối với dõn tộc ta? - Sự giỳp đỡ của cỏc nước XHCN và cỏc lực lượng yờu chuộng hũa bỡnh thế giới, trong đú cú nhõn dõn Phỏp. 2. í nghĩa của cuộc khỏng chiến chống Sự thắng lợi này cú ý nghĩa Phỏp gỡ cho cỏch mạng thế giới? * Trong nước: - Kỹ năng:hs suy nghĩ tư - Phỏp phải thừa nhận độc lập của 3 nước duy độc lập,xây dựng ý Đụng Dương, phỏ tan õm mưu kộo dài và kiến, thảo luận mở rộng chiến tranh ĐD của Mỹ. - Khỏng chiến thắng lợi, ta đó bảo vệ được thành quả cảu cỏch mạng thỏng Tỏm, Miền Bắc hoàn toàn giải phúng, tạo điều kiện tiến lờn CNXH. * Thế giới: - Giỏng đũn mạnh vào chủ nghĩa thực dõn, mở đầu sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dõn cũ. 20