Mét sè biÖn ph¸p rÌn ch÷ viÕt cho häc sinh líp 4
T¸c gi¶:
TrÇn ThÞ Hoµi Nam
Gi¸o viªn trêng TiÓu häc DiÔn Kû
T«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t kü n¨ng viÕt chÝnh t¶ cña HS líp 4 ë trêng t«i qua giê luyÖn viÕt,
giê chÝnh t¶ vµ qua c¸c bµi thi viÕt "V¨n hay ch÷ tèt". Sù ®¸nh gi¸ vÒ kü n¨ng nµy cña häc sinh ®îc
dùa trªn hai tiªu chÝ:
1. Tèc ®é viÕt:
HÇu hÕt HS ®Òu viÕt ®óng tèc ®é kho¶ng 90 ch÷/15 phót, nhng vÉn cßn mét sè em tèc ®é
viÕt cha ®¹t v× nÕu ®¹t ®îc tèc ®é viÕt th× nh÷ng em ®ã viÕt kh«ng ®óng víi mÉu ch÷ quy ®Þnh.
2. ChÊt lîng bµi viÕt:
KÕt qu¶ thu ®îc cho thÊy t×nh tr¹ng m¾c lçi chÝnh t¶ cña HS cßn kh¸ phæ biÕn:
+ Lçi vÒ c¸ch tr×nh bµy: RÊt nhiÒu em tr×nh bµy mét bµi viÕt kh«ng ®óng víi quy t¾c chÝnh t¶,
viÕt hoa tïy tiÖn, …
VÝ dô: HS tr×nh bµy mét bµi viÕt mµ gi÷a tiªu ®Ò cña bµi vµ bµi viÕt víi trang giÊy kh«ng c©n
®èi, c¸c ch÷ c¸i ®Çu cña ®Çu bµi, cña mét ®o¹n v¨n hay mét c©u v¨n HS cha cã thãi quen viÕt hoa
hoÆc cha hiÓu ®óng vÒ c¸ch tr×nh bµy mét ®o¹n v¨n, tr×nh bµy c©u v¨n n»m sau dÊu g¹ch ngang,…
+ Lçi vÒ phô ©m: HS viÕt sai chÝnh t¶ thêng xÈy ra víi nh÷ng tõ hoÆc gièng nhau vÒ ph¸t ©m
nhng kh¸c nhau vÒ truyÒn thèng chÝnh t¶ (nh "da" trong "da thÞt" vµ "gia" trong "gia ®×nh") hoÆc do
quy ®Þnh chung vÒ chÝnh t¶ mµ HS n¾m kh«ng v÷ng nªn thêng viÕt lÉn lén gi÷a c/k/q hay gi÷a
ng/ngh, HS cha ph©n biÖt râ víi trêng hîp nµo th× viÕt "c" trêng hîp nµo th× viÕt "k" hoÆc "q" hay
"ng" th× ®øng tríc ®îc nh÷ng ©m nµo vµ "ngh" th× chØ dïng khi ®i kÌm víi ©m nµo.
+ Lçi vÒ vÇn: Lçi vÒ ©m ®Öm vµ ©m ®«i HS m¾c nhiÒu h¬n.
VÝ dô: hµo hïng (hßa hïng), loa qua (loa quoa), søc kháe (søc khÎo), cuèn ®i (quÊn ®i), cua
bÓ (qu¬ bÓ),…
Lçi vÒ ©m cuèi chñ yÕu m¾c ph¶i ë nh÷ng HS nãi ngäng.
VÝ dô: giã bÊc => giã bÊt, nhiÖt t×nh => nhiÖc t×nh, quyÓn s¸ch => quyÓn s¾t, qu¶ chanh =>
qu¶ ch¨n, …
+ Lçi vÒ thanh ®iÖu: Lo¹i lçi nµy HS miÒn Trung thêng m¾c ph¶i nhiÒu, song víi HS DiÔn Kû
th× Ýt m¾c h¬n v× c¸c em ph¸t ©m gi÷a thanh hái, thanh ng· vµ thanh nÆng t¬ng ®èi chuÈn.
§Æc biÖt víi nh÷ng tiÕng khã nh: ngo»n ngoÌo, quanh quÈn, nghÝ ngo¸y, giµn giu¹,… HS
cßn m¾c lçi nhiÒu. Ngoµi ra, cßn mét sè trêng hîp ph¸t ©m vµ viÕt lÉn lén nh " ay, ©y" (thµy, thÇy)
vµ HS m¾c lçi chÝnh t¶ do hiÓu cha ®óng nghÜa cña tõ ng÷ cÇn viÕt.
Theo t«i hiÖn tîng HS m¾c lçi nh ®· nªu ë trªn cã thÓ lý gi¶i b»ng nhiÒu nguyªn nh©n nh
sau:
- Do h¹n chÕ vÒ bé m¸y ph¸t ©m cña HS dÉn ®Õn ghi ©m kh«ng chÝnh x¸c.
- Do ¶nh hëng cña ph¸t ©m ®Þa ph¬ng khi ®äc, viÕt.
- Do HS kh«ng n¾m v÷ng quy t¾c chÝnh t¶ l¹i Ýt ®îc tiÕp xóc víi c¸c v¨n b¶n viÕt chuÈn nªn
c¸ch tr×nh bµy cha ®óng, cha ®Ñp.
- Do viÖc luyÖn viÕt cña HS chØ ®îc chó träng trong giê "TËp viÕt", "ChÝnh t¶" cßn ë c¸c giê
häc kh¸c GV ®· l·ng quªn. ViÖc rÌn ch÷ cho HS cßn mang kinh nghiÖm ¸p ®Æt v× thÕ HS kh«ng
n¾m ®îc b¶n chÊt ng÷ ©m cña TV tríc khi ghi ©m. HoÆc do HS hiÓu sai nghÜa cña tõ, ng÷ nªn dÉn
®Õn viÕt sai chÝnh t¶.
Tõ thùc tÕ trªn t«i ®· cã mét sè biÖn ph¸p tÝch cùc trong viÖc rÌn ch÷ viÕt cho HS trong
n¨m qua. T«i xin ®a ra mét sè gi¶i ph¸p sau:
A - RÌn ch÷ viÕt trong giê "ChÝnh t¶"
§Ó c¸c giê d¹y chÝnh t¶ cã hiÖu qu¶ tríc hÕt GV cÇn ph¶i hiÓu: ChÝnh t¶ lµ g× ? ChÝnh t¶ TV
cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g× ®¸ng chó ý ? (Theo "Hái- ®¸p d¹y häc TV4" trang 103- 104). Sau ®ã lµ viÖc
chuÈn bÞ bµi, chuÈn bÞ c¸c ph¬ng ¸n lªn líp tèi u cña GV- ®©y lµ bíc quan träng nhÊt.
* Tríc hÕt GV cÇn ph¶i xem xÐt néi dung tõng bµi häc lµ "ChÝnh t¶ nghe- viÕt" hay "ChÝnh t¶
nhí- viÕt", phÇn ch÷ ghi ©m cña bµi viÕt còng nh bµi tËp cã g× khã kh¨n víi ®èi tîng HS m×nh. §å
dïng d¹y häc cÇn chuÈn bÞ vµ sö dông nh thÕ nµo cho cã hiÖu qu¶.
VÝ dô: Khi d¹y bµi "Cha ®Î cña chiÕc lèp xe ®¹p" (TV4- tËp 2, Tr14).
GV cÇn x¸c ®Þnh ®îc ®å dïng d¹y häc ®Ó chuÈn bÞ (tranh minh häa hoÆc chiÕc lèp xe ®¹p,
b¶ng phô ghi néi dung bµi tËp tù chän) råi ®Õn viÖc sö dông c¸c ®å dông d¹y häc ®ã nh thÕ nµo
cho cã hiÖu qu¶ ? (GV cã thÓ ®a chiÕc lèp xe ®¹p ra vµ nªu c©u hái: ChiÕc lèp xe ®¹p nµy cã t¸c
dông g× ? Ai lµ ngêi ®· ph¸t minh ra chiÕc lèp xe ®¹p ®ã ? … ).
- Sau khi x¸c ®Þnh ®îc ®å dïng d¹y häc cÇn chuÈn bÞ, GV ®äc kü néi dung phÇn bµi viÕt vµ
phÇn bµi tËp ®Ó x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng lçi HS cã thÓ m¾c ph¶i trong khi viÕt vµ lµm bµi tËp cña HS líp
m×nh, ®Þa ph¬ng m×nh ®Ó chän tõ ng÷ luyÖn viÕt, chän bµi tËp cho HS (®èi víi lo¹i bµi tËp chÝnh t¶ tù
chän). GV cho HS luyÖn viÕt vµo b¶ng con tríc khi viÕt vµo vë c¸c tõ: §©n- líp, nÑp s¾t, rÊt xãc,
cao su, suýt ng·, s¨m). Víi hai c©u chuyÖn vui trong bµi tËp chÝnh t¶ tù chän t«i chän c©u chuyÖn
vui "VÞ thuèc quý" ®Ó häc sinh cã ®iÒu kiÖn luyÖn viÕt vÇn "uèc" hoÆc "uèt" v× HS thêng m¾c lçi nµy.
Ngoµi viÖc chuÈn bÞ bµi theo néi dung bµi häc cña SGK, GV cßn ph¶i t×m hiÓu tham kh¶o
thªm mét sè tµi liÖu kh¸c ®Ó biÕt thªm vÒ :
+ Néi dung, t¸c gi¶, t¸c phÈm cña bµi viÕt.
+ Néi dung cña tõng ®o¹n, bµi viÕt hoÆc néi dung cña ®o¹n, bµi trong bµi tËp chÝnh t¶ ®Ó
g¾n liÒn vêi tõng chñ ®iÓm ®ang häc, lµm phong phó thªm phÇn ng÷ liÖu cho bµi chÝnh t¶, më réng
tÇm hiÓu biÕt cña trÎ em.
VÝ dô: Kim tù th¸p Ai CËp; Cha ®Î cña chiÕc lèp xe ®¹p; Häa sü T« Ngäc V©n; Ai ®· nghÜ ra
c¸c ch÷ sè: 1, 2, 3, 4,… (phÇn bµi viÕt).
HoÆc "Mét ngµy vµ mét n¨m; §¸nh dÊu m¹n thuyÒn; Chó dÕ sau lß sëi; Sa m¹c ®á; ThÕ giíi
díi níc; … (phÇn bµi tËp).
ViÖc t×m hiÓu kü vÒ néi dung bµi viÕt, bµi tËp kh«ng Ýt gi¸o viªn rÊt qua loa nªn hiÖu qu¶ gi¸o
dôc cña bµi häc kh«ng cao.
* TiÕp ®Õn lµ tæ chøc c¸c h×nh thøc d¹y - häc trong giê chÝnh t¶ (®©y lµ kh©u quan träng nhÊt
®Ó giê d¹y cã hiÖu qu¶ cao)
- ViÖc ®äc bµi chÝnh t¶ cña GV (ChÝnh t¶ nghe- viÕt) vµ ®äc thÇm l¹i bµi chÝnh t¶ cña HS
(ChÝnh t¶ nhí- viÕt) rÊt quan träng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho HS chó ý ®Õn nh÷ng hiÖn tîng cÇn viÕt
®óng.
ViÖc luyÖn viÕt nh÷ng tõ ng÷ dÔ viÕt sai - ®©y lµ viÖc lµm kh«ng kÐm phÇn quan träng nh»m
gióp c¸c em tr¸nh ®îc nh÷ng lçi hay m¾c ph¶i khi viÕt bµi. ë phÇn nµy t«i ®· sö dông nhiÒu biÖn
ph¸p (thi ®ua, ®è nhau, tiÕp søc… vµo nh¸p, vµo b¶ng con vµ b¶ng líp häc,…). Sau mçi lÇn HS
luyÖn viÕt tõ ng÷ dÔ viÕt sai c¸c em cã thÓ tù ®¸nh gi¸ ®îc bµi m×nh, ®¸nh gi¸ ®îc bµi cña b¹n vµ
kÞp söa ch÷a cho b¶n th©n.
- ViÖc nh¾c nhë HS t thÕ ngåi viÕt, c¸ch tr×nh bµy bµi chÝnh t¶ kh«ng ph¶i giê nµo còng lµ
viÖc lµm cña GV mµ còng cã nhiÒu giê t«i ®Ó c¸c em tù nh¾c tríc líp, cã nh thÕ HS sÏ nhí ®îc l©u
h¬n. Víi mçi bµi viÕt t«i ®Òu ra biÓu ®iÓm ®Ó HS tù ®¸nh gi¸ vµ tù ®iÒu chØnh b¶n th©n theo c¸c yªu
cÇu sau: ®iÓm ch÷ viÕt (6 ®iÓm), ®iÓm tr×nh tr×nh bµy (2 ®iÓm), ®iÓm t thÕ thao t¸c viÕt (2 ®iÓm).
- PhÇn luyÖn viÕt: §©y lµ phÇn quan träng nhÊt, bµi viÕt cña HS Ýt m¾c lçi chÝnh t¶, ®óng tèc
®é viÕt lµ nhê sù ph¸t ©m (khi ®äc - viÕt); tèc ®é vµ kü thuËt ®äc tõng c©u hay tõng côm tõ cña GV
cho HS viÕt vµ phÇn luyÖn viÕt tiÕng khã cña HS.
Sau khi HS viÕt xong bµi, lóc ®Çu th× t«i ®äc l¹i mét lÇn bµi chÝnh t¶ cho HS tù so¸t lçi nhng
vÒ sau t«i l¹i cho 1 hoÆc 2 HS ®äc tríc líp ®Ó c¶ líp cïng so¸t lçi. Lµm nh thÕ t«i thÊy HS ngoµi
viÖc so¸t lçi cña m×nh cßn ph¸t hiÖn ra lçi cña b¹n ®ang ®äc, ®ång thêi kÝch thÝch ®îc sù høng thó
cña c¸c em cã bµi viÕt kh«ng m¾c lçi ®îc khen tríc líp.
- PhÇn chÊm bµi: sau mçi bµi chÝnh t¶ t«i chän chÊm t¹i líp mét sè bµi cña HS, ngoµi nh÷ng
®èi tîng HS ®îc ®Õn lît chÊm th× t«i cßn chän thªm bµi cña nh÷ng em hay m¾c lçi ®Ó ph¸t hiÖn
nh÷ng chç yÕu cña HS nh»m rÌn cÆp thêng xuyªn.
Trong lóc GV chÊm bµi sè HS cßn l¹i rµ so¸t lçi cho nhau, gióp b¹n nhËn ra lçi viÕt vµ ch÷a
lçi, ®ång thêi c¸c em cã thÓ ghi vµo sæ tay chÝnh t¶ nh÷ng lçi m×nh thêng m¾c vµ c¸ch söa lçi ®Ó kÞp
®iÒu chØnh cho nh÷ng bµi viÕt sau. Qua chÊm bµi GV rót ra nhËn xÐt, gióp HS c¶ líp biÕt söa lçi
trong bµi viÕt cña m×nh. ViÖc rót kinh nghiÖm chung cho c¶ líp cÇn linh ho¹t, víi nh÷ng sai sãt phæ
biÕn GV cÇn kÞp thêi chÊn chØnh chung cho c¶ líp, kÞp thêi ®éng viªn, khuyÕn khÝch nh÷ng bµi viÕt
cã tiÕn bé. Víi nh÷ng lçi kh«ng phæ biÕn th× cã thÓ nh¾c nhë, trao ®æi riªng víi tõng em khi tr¶ bµi.
- PhÇn bµi tËp chÝnh t¶: ®Ó n©ng cao hiÖu lùc rÌn luyÖn ch÷ viÕt cßn ph¶i coi träng viÖc rÌn
luyÖn kü n¨ng tËp viÕt cho HS b»ng bµi tËp thùc hµnh. Nh÷ng bµi tËp nµy cÇn ph¶i s¸t ®èi t îng, løa
tuæi vµ kiÕn thøc ®ång thêi còng xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm ph¸t ©m cña ®Þa ph¬ng.
Tïy tõng bµi chÝnh t¶ trong SGK mµ GV lùa chän bµi tËp ch¬ng tr×nh cho phï hîp (phï hîp
néi dung bµi häc, phï hîp víi söa lçi ph¸t ©m cña ®Þa ph¬ng). Tõ néi dung bµi tËp ch¬ng tr×nh trong
SGK GV cã thÓ lùa chän h×nh thøc ho¹t ®éng phï hîp víi tõng lo¹i bµi tËp cô thÓ.
Víi d¹ng bµi tËp khã, vèn tõ ng÷ HS cßn Ýt ái th× GV tæ chøc cho HS trao ®æi víi nhau míi
t×m ®îc nhiÒu tõ theo yªu cÇu ®Ó c¸c em thèng nhÊt ý kiÕn vµ tù kiÓm tra khi cïng c¸c nhãm kh¸c
thi lµm bµi.
VÝ dô: Thi t×m nhanh:
- C¸c tõ l¸y trong ®ã tiÕng nµo còng b¾t ®Çu b»ng ©m tr.
M: trßn trÞa.
- C¸c tõ l¸y trong ®ã tiÕng nµo còng b¾t ®Çu b»ng ©m ch
M: ch«ng chªnh
(TV4- tËp 2- Tr145).
Ngîc l¹i víi nh÷ng bµi tËp ®¬n gi¶n th× tríc hÕt GV cÇn tæ chøc cho HS lµm viÖc ®éc lËp ®Ó
c¸c em cã ®iÒu kiÖn tËp trung suy nghÜ, sau khi HS ®· lµm bµi vµo vë bµi tËp, GV míi tæ chøc cho
c¸c em, c¸c nhãm thi lµm bµi nhanh trªn b¶ng phô hoÆc giÊy khæ to.
Còng víi néi dung bµi tËp ch¬ng tr×nh SGK t«i cã thÓ chuyÓn thµnh c¸c d¹ng kh¸c nh: bµi
tËp tr¾c nghiÖm, bµi tËp trß ch¬i thùc hµnh… ®Ó g©y cho HS sù høng thó h¬n vµ tÊt c¶ c¸c em ®Òu
lµm viÖc ®Òu ®îc tr×nh bµy, ®îc ®äc lªn thµnh tiÕng kÕt qu¶ bµi lµm cña m×nh cña nhãm m×nh tríc
líp ®Ó GV vµ c¸c b¹n kiÓm tra, ®¸nh gi¸.
T«i ®· tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng l«i cuèn sù tham gia cña nhiÒu häc sinh nh thi ®ua gi÷a c¸c
nhãm, c¸ nh©n, tæ chøc trß ch¬i vµ thêng xuyªn thay ®æi c¸ch tæ chøc ho¹t ®éng ®Ó kÝch thÝch sù
høng thó ho¹t ®éng cña HS. Víi d¹ng bµi tËp rÌn kü n¨ng nãi chung vµ bµi tËp chÝnh t¶ nãi riªng,
t«i cho nhiÒu HS tham gia ho¹t ®éng nÕu cã nhiÒu HS lÆp l¹i kÕt qu¶ ®óng cµng tèt, lµm nh thÕ HS
cµng cã Ên tîng s©u h¬n vÒ c¸ch viÕt ®óng.
Thêng th× "Trß ch¬i bµi tËp thùc hµnh" hoÆc "Bµi tËp tr¾c nghiÖm" chÝnh t¶ t«i thêng ®a ra
cuèi giê häc (cã thÓ vµo lóc híng dÉn lµm bµi tËp hoÆc khi cñng cè bµi chÝnh t¶).
VÝ dô: Cuèi giê häc chÝnh t¶ cña tuÇn 25, bµi tËp trong SGK chñ yÕu lµ viÕt ®óng vÇn ªn vµ
ªnh . T«i ®· ra h×nh thøc bµi tËp díi d¹ng trß ch¬i (tÊt nhiªn GV ph¶i chuÈn bÞ s½n ®Ò bµi trªn b¶ng
phô). Mçi nhãm thi t×m tõ theo yªu cÇu vµ thi ®Æt c©u cã tõ t×m ®îc.
§Ò bµi: T×m nh÷ng tõ viÕt víi c¸c tiÕng rªn- rÒn,- rªnh - rÒnh, dªn- dÒn, dªnh- dÒnh; ®Æt c©u
víi tõ em võa t×m ®îc.
- HS nèi tiÕp nhau nªu tõ, c©u m×nh t×m ®îc ®Ó thi ®ua gi÷a c¸c nhãm. Tõ ®ã c¸c em nhËn
râ h¬n c¸ch viÕt mét sè tõ cã vÇn ªn vµ ªnh.
* HoÆc sau phÇn híng dÉn HS ch÷a bµi tËp cña tuÇn 27. T«i ®a ra h×nh thøc bµi tËp díi
d¹ng tr¾c nghiÖm ®Ó kiÓm tra l¹i kiÕn thøc cña HS (GV chuÈn bÞ s½n trªn b¶ng phô).
Nh÷ng tõ nµo viÕt sai ?
a. tr¾ng sãa
b. say rîu
c. sÆc mïi
d. s¬i c¬m
e. sói dôc
g. x¸nh vai
h. mua s¾m
i. xua ®uæi
k. b¸t xµnh
C¸c em thi ®ua víi nhau ph¸t hiÖn tõ sai vµ nªu c¸ch söa l¹i tõ ®ã gióp c¸c em biÕt lùa
chän c¸ch söa sai phï hîp ghi vµo sæ tay chÝnh t¶ ®Ó nhí ®îc l©u h¬n. Trong ch¬ng tr×nh TV4 phÇn
chÝnh t¶ ©m, vÇn cã tíi 13 kiÓu bµi tËp. Trong ®ã cã 7 kiÓu bµi tËp HS ®· lµm quen tõ c¸c líp díi
nªn dÔ dµng h¬n. Cßn 6 kiÓu bµi tËp lÇn ®Çu tiªn c¸c em ®îc lµm quen nªn GV cã thÓ ®Çu t thêi
gian h¬n, híng dÉn tû mØ h¬n víi 6 kiÓu bµi tËp nµy:
1. KiÓu bµi: T×m tõ phï hîp víi m« h×nh cÊu t¹o ®· cho.
VÝ dô: T×m c¸c tõ l¸y trong ®ã tiÕng nµo còng cã vÇn iªu.
M: liªu xiªu
- T×m c¸c tõ l¸y trong ®ã tiÕng nµo còng cã vÇn iu
M: lÝu rÝu
(TV4- tËp 2- Tr145)
Víi kiÓu bµi nµy HS cÇn ®îc cñng cè vÒ c¸ch x¸c ®Þnh tõ l¸y cã cïng khu«n vÇn ®· cho
hoÆc t×m tõ ghÐp víi m« h×nh cÊu t¹o cho tríc.
2. KiÓu bµi: T×m tõ phï hîp víi h×nh thøc chÝnh t¶ vµ tõ lo¹i ®· cho
VÝ dô: Thi t×m c¸c tõ:
a. Chøa tiÕng b¾t ®Çu b»ng s hoÆc x. M: sung síng, xÊu.
b. Chøa tiÕng cã vÇn ©c hoÆc ©t. M: lÊc l¸o, ch©n thËt
(TV4 tËp 1- tr136)
3. KiÓu bµi: T×m nh÷ng trêng hîp chØ cã mét h×nh thøc chÝnh t¶ duy nhÊt.
VÝ dô: - T×m 3 trêng hîp chØ viÕt víi s kh«ng viÕt víi x
M: sai (kh«ng cã xai).
- T×m 3 tiÕng kh«ng viÕt víi dÊu ng·. M: anh (kh«ng cã ·nh).
4. KiÓu bµi: Ph©n biÖt c¸c ch÷ viÕt ®óng chÝnh t¶ víi c¸c ch÷ viÕt sai chÝnh t¶.
VÝ dô: XÕp c¸c tõ ng÷ sau ®©y thµnh 2 cét (tõ ng÷ viÕt ®óng chÝnh t¶, tõ ng÷ viÕt sai chÝnh
t¶).
a. S¾p sÕp, s¸ng sña, sinh s¶n, tinh s¶o, bæ xung, sinh ®éng
b. Th©n thiÕc, thêi tiÕt, c«ng viÖc, nhiÖc t×nh, chiÕt cµnh, m¶i miÕc
(TV4 tËp 2 .tr6)
5. KiÓu bµi: Ch÷a lçi chÝnh t¶ ®· cho trong SGK hoÆc cã trong bµi lµm cña b¶n th©n.
VÝ dô: ViÕt l¹i c¸c c©u sau cho ®óng chÝnh t¶
a. Tèt gæ h¬n tèt níc x¬n.
b. SÊu ngêi, ®Ñp nÕt.
c. Mïa hÌ c¸ x«ng, mïa ®«ng c¸ bÔ.
(TV4 TËp 1- Tr 106)
6. KiÓu bµi: Ghi vµo sæ tay chÝnh t¶ c¸c lçi chÝnh t¶ thêng m¾c vµ c¸ch söa c¸c lçi Êy.
VÝ dô: TËp ph¸t hiÖn vµ söa lçi trong bµi chÝnh t¶ "Ngêi viÕt truyÖn thËt thµ" em võa viÕt. Ghi
c¸c lçi vµ c¸ch söa tõng lçi vµo sæ tay chÝnh t¶.
M: lçi nhÇm lÉn s/x
ViÕt sai (x¾p lªn xe) /
ViÕt ®óng (s¾p lªn xe)
(TV4 TËp 1 Tr 56)
Víi 6 kiÓu bµi tËp míi trªn HS lÇn ®Çu lµm quen nªn t«i ®· tæ chøc díi nhiÒu h×nh thøc hÊp
dÉn nh: thi t×m nhanh, t×m tõ ng÷ theo kiÓu truyÒn ®iÖn,… ®ång thêi khi ch÷a bµi t«i dõng l¹i l©u h¬n
®Ó cung cÊp thªm cho cho HS c¸c M kh¸c ®Ó c¸c em cã thªm "Vèn" cho nh÷ng bµi viÕt kh¸c.
§Ó HS viÕt chuÈn ch÷ viÕt vµ lµm ®óng c¸c bµi tËp chÝnh t¶ tríc hÕt GV cÇn ph¶i viÕt chuÈn
vÒ mÉu ch÷ viÕt hiÖn hµnh ngay c¶ Thø, ngµy; Môc bµi… ë trªn b¶ng vµ ngay c¶ viÖc chÊm, ch÷a
bµi trong vë cho häc sinh. GV ph¶i cã vë luyÖn viÕt (díi d¹ng c¸c bµi chÝnh t¶) ®îc tr×nh bµy khoa
häc, ch÷ ®óng mÉu, cã c¶ kiÓu ch÷ viÕt ®øng vµ kiÓu ch÷ viÕt nghiªng (cña n¨m häc tríc) g¾n vµo
gãc häc tËp cïng víi bµi cña HS ®Ó c¸c em ®îc häc tËp (®Æc biÖt lµ c¸ch tr×nh bµy trong vë). Tr¸nh
t×nh tr¹ng ch÷ cña GV viÕt sai mÉu, HS khã ®äc bëi løa tuæi c¸c em dÔ b¾t chíc mµ khi ®· sai
thµnh lèi mßn th× khã söa. V× thÕ, theo t«i viÖc lùa chän ®éi ngò GV líp 1 rÊt quan träng Ýt nhÊt còng
ph¶i lµ ngêi viÕt ®óng mÉu ch÷, th«ng th¹o vÒ quy t¾c chÝnh t¶ vµ lµ ngêi cÈn thËn, tØ mØ, tËn t©m
víi häc sinh.
Ngoµi ra, GV ph¶i tham kh¶o c¸c tµi liÖu : Tõ ®iÓn chÝnh t¶ TiÕng ViÖt; Quy t¾c viÕt chÝnh t¶
TiÕng ViÖt; Bµi tËp tr¾c nghiÖm; Bµi tËp trß ch¬i thùc hµnh TiÕng ViÕt; Hái ®¸p vÒ d¹y TiÕng ViÖt líp
4…. ®Ó cã thÓ gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c cho häc sinh trong qu¸ tr×nh häc tËp. C¸c em nghe hoÆc
®äc nh÷ng v¨n b¶n TiÕng ViÖt kh¸c (ngoµi SGK) thÊy cã nh÷ng ®iÒu l¹.
VÝ dô: Khi c¸c em ®äc trªn v¨n b¶n "Vay vèn" nhng ngêi Nam Bé l¹i ®äc lµ "Day dèn" hoÆc
t¹i sao viÕt : dËp dên hay rËp rên, sum suª hay xum xuª, nh¬ bÈn hay d¬ bÈn ®Òu ®óng ?
HoÆc sù cha thèng nhÊt gi÷a c¸ch viÕt hoa tªn riªng, viÕt c¸c tõ ng÷ phiªn ©m tiÕng níc
ngoµi nh: §¾c L¾c, §¾c l¸c hay §¾c L¾k; M«-da; Ka-li…
GV ph¶i dùa vµo tµi liÖu ®¸ng tin cËy nh: Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt cña ViÖn ng«n ng÷ häc hay
Quy ®Þnh t¹m thêi vÒ viÕt hoa trong v¨n b¶n cña ChÝnh phñ vµ v¨n phßng ChÝnh phñ ®Ó chän c¸ch
viÕt cho häc sinh phï hîp nhÊt.
B- RÌn ch÷ viÕt trong khi d¹y "LuyÖn ch÷" thªm vµ trong khi d¹y
c¸c m«n häc kh¸c:
Nh chóng ta ®· biÕt "NÐt ch÷ lµ nÕt ngêi" ®Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y viÖc tæ chøc
thi viÕt ch÷ ®Ñp trong c¸c trêng TiÓu häc ®îc dÊy lªn rÊt rÇm ré. §Ó cã ®îc kÕt qu¶ cao trong rÌn
ch÷ viÕt cho HS líp 4 t«i ®· kÕt hîp víi viÖc rÌn ch÷ trong nh÷ng giê "LuyÖn viÕt" thªm hoÆc trong
c¸c giê häc kh¸c.
ë líp t«i, t«i ®· cho c¸c em ®äc tham kh¶o nhiÒu ë quyÓn "V¨n hay ch÷ tèt" vµ nh÷ng bµi
viÕt ®Ñp cña häc sinh trong líp, trong khèi, ®Æc biÖt lµ bµi viÕt cña em Tr¬ng ThÞ Dung trong líp,
n¨m häc 2005- 2006 em ®· ®¹t gi¶i nhÊt Quèc gia vÒ ch÷ ®Ñp.Tõ nh÷ng tµi liÖu ®ã HS cã thÓ häc
thªm vÒ c¸ch tr×nh bµy bµi chÝnh t¶ vµ ®Æc biÖt rÌn luyÖn ®îc tÝnh cÈn thËn, t¸c phong lµm viÖc
nghiªm tóc, HS biÕt yªu thªm c¸i ®Ñp vµ cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong bµi viÕt cña m×nh.
Mçi buæi häc thªm ë líp, t«i ®Òu cho HS luyÖn viÕt mét bµi "Theo vë mÉu in s½n" vµ ®ång
thêi t«i còng ph¶i luyÖn viÕt tríc bµi ®ã ë nhµ ®Ó cã thÓ lµm bµi mÉu cho HS häc tËp.Ngoµi viÖc
luyÖn viÕt theo vë in s½n t«i cßn tæ chøc cho c¸c em viÕt thi vÒ "V¨n hay ch÷ tèt" (ë nhµ) ®Ó dù thi
trong líp vµ göi bµi ®¨ng lªn t¹p chÝ. T«i ph« t« nh÷ng bµi viÕt tèt cña HS ®ãng l¹i thµnh tËp treo ë
b¶ng "Thµnh tÝch häc tËp" cña líp ®Ó cho c¶ líp cïng häc hái.
Trªn ®©y lµ bµi viÕt cña em Tr¬ng ThÞ Dung - Gi¶i nhÊt Quèc gia - N¨m häc 2005 - 2006.
Ngoµi ra trong c¸c giê häc kh¸c t«i còng rÊt chó träng ®Õn viÖc rÌn ch÷ viÕt cho häc sinh.
VÝ dô: Trong c¸c bµi tËp To¸n, bµi tËp TiÕng ViÖt hoÆc bµi tËp cña m«n TNXH HS thêng
tr×nh bµy sai nh: kh«ng viÕt hoa ®Çu c©u, tªn riªng, hoÆc kh«ng lïi vµo mét ch÷ khi b¾t ®Çu viÕt vµ
b¾t ®Çu ®o¹n v¨n míi hoÆc viÕt cÈu th¶ cho xong chuyÖn, … TÊt c¶ nh÷ng lçi Êy GV ®Òu ph¶i söa
ngay cho HS khi chÊm hoÆc ch÷a bµi. ViÖc ch÷a bµi tËp cña HS tríc tiªn t«i ®Òu cho nhËn xÐt vÒ
c¸ch tr×nh bµy bµi, ch÷ viÕt råi míi ch÷a ®Õn néi dung bµi tËp. Víi nh÷ng mçi bµi cã ch÷ viÕt ®Ñp,
tr×nh bµy khoa häc ®Òu ®îc khuyÕn khÝch thªm ®iÓm. Tõ ®ã c¸c em chó träng h¬n vÒ ch÷ viÕt vµ
tr×nh bµy. Ngoµi ra t«i cßn kÓ cho HS nghe nh÷ng tÊm g¬ng vÒ rÌn ch÷ viÕt nh Cao B¸ Qu¸t, ThÇn
Siªu, NguyÔn Ngäc Ký,… ViÖc ch÷a lçi chÝnh t¶, lçi ph¸t ©m vµ lçi tr×nh bµy ph¶i ®îc thùc hiÖn thêng xuyªn, liªn tôc ®Ó t¹o cho c¸c em ý thøc viÕt ®óng, viÕt ®Ñp ë bÊt kú giê häc nµo, bÊt kú v¨n
b¶n nµo. Tuy nhiªn kh«ng ®îc g©y ¸p lùc nÆng nÒ cho HS trong viÖc rÌn ch÷ viÕt ë c¸c giê häc
kh¸c mµ cÇn xem ch÷ viÕt lµ c«ng cô thÓ hiÖn néi dung bµi häc song cÇn ®îc ®éng viªn khÝch lÖ víi
nh÷ng em viÕt ®óng, viÕt ®Ñp, tr×nh bµy khoa häc…
C- KÕt qu¶ sau khi ¸p dông
Qua viÖc thùc hiÖn c¸c ph¬ng ph¸p rÌn ch÷ viÕt cho HS nh ®· nªu trªn ®©y trong n¨m häc
qua t«i thÊy:
- T×nh tr¹ng m¾c lçi trong viÕt chÝnh t¶ vµ viÕt tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n kh¸c gi¶m ®i mét c¸ch
®¸ng kÓ. HS kh«ng nh÷ng viÕt ®óng mµ cßn viÕt ®Ñp kÓ c¶ hai kiÓu ch÷: viÕt ®øng, viÕt nghiªng.
RÊt nhiÒu bµi viÕt kh«ng chØ ®¹t ë møc ®é "V¨n hay" mµ cßn ®¹t c¶ vÒ "Ch÷ tèt". Trªn b¶ng thi ®ua
cña líp ®· cã rÊt nhiÒu bµi thi ®¹t gi¶i vÒ "V¨n hay ch÷ tèt" do líp tæ chøc. NhiÒu em ®· ®îc nhËn
gi¶i "C©y bót vµng" do héi phô huynh cña líp trao tÆng.
- C¸ch tr×nh bµy bµi, dïng tõ, ®Æt c©u vµ viÕt hoa ®óng mÉu ch÷ trong tÊt c¶ c¸c m«n häc
chuÈn x¸c h¬n h¼n. T×nh tr¹ng HS kh«ng hiÓu nghÜa dÉn ®Õn viÕt sai chÝnh t¶ kh«ng cßn n÷a, thÓ
hiÖn qua b¶ng thèng kª sau:
Sè HS dù ®iÒu
tra
Sè HS thêng Sè HS thêng m¾c Sè HS thêng m¾c Sè HS m¾c thêng lçi
m¾c lçi vÒ ©m lçi vÒ phÇn vÇn lçi vÒ dÊu thanh vÒ c¸ch tr×nh bµy
®Çu
35 em
1- 2 em
1-2 em
0 em
0 em
Ngoµi kÕt qu¶ ®¸ng kÓ ë trªn, kh«ng khÝ giê häc cña ph©n m«n ChÝnh t¶ s«i næi h¬n: HS biÕt
n¾n nãt khi viÕt bµi vµ hµo høng, cëi më khi lµm bµi tËp chÝnh t¶. HS ®· biÕt nhËn ra lçi sai cña
m×nh, cña b¹n vµ tù biÕt ®iÒu chØnh, ®ång thêi kiÕn thøc cña c¸c em ®îc tÝch lòy thªm qua quyÓn sæ
tay chÝnh t¶ cña m×nh.
D- Bµi häc kinh nghiÖm
§Ó cã mét bµi viÕt hay ë HS lµ ®· khã nhng ®Ó cã ®îc mét bµi viÕt ®¹t c¶ v¨n hay- ch÷ tèt
®èi víi HS l¹i cµng khã h¬n. Theo t«i, ®Ó viÖc rÌn ch÷ cho HS TiÓu häc nãi chung vµ HS líp 4 nãi
riªng ®¹t hiÖu qu¶ cao th× GV cÇn ph¶i:
1. ViÕt ®óng vÒ mÉu ch÷ viÕt hiÖn hµnh, cã c¸ch ph¸t ©m chuÈn vµ ph¶i n¾m ch¾c kiÕn
thøc vÒ chÝnh t¶, ch÷ viÕt TiÕng ViÖt trong trêng TiÓu häc.
2. Ph¶i nghiªn cøu kü néi dung bµi d¹y chÝnh t¶ vµ c¸c tµi liÖu cã liªn quan, xem xÐt ®èi tîng HS cô thÓ ®Ó cã nh÷ng bµi tËp luyÖn ch÷ viÕt khã, bµi tËp chÝnh t¶ phï hîp.
3. §å dïng d¹y häc chuÈn bÞ chu ®¸o c¶ vÒ sè lîng vµ c¸ch sö dông sao cho phï hîp. Ph¶i
b»ng mäi c¸ch hoÆc mua s¾m hoÆc vËn ®éng HS su tÇm ®Ó cã ®ñ ®å dïng cho tõng tiÕt häc.
4. Sö dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc kÕt hîp víi rÌn ch÷ cho HS ë tÊt c¶ c¸c m«n
häc lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó t¹o cho c¸c em cã thãi quen viÕt cÈn thËn, ®óng chÝnh t¶ vµ ph¸t huy tèt kh¶
n¨ng viÕt ®Ñp cña nh÷ng em cã n¨ng khiÕu.
5. GV ph¶i lµ ngêi lu«n rÌn tÝnh cÈn thËn cho m×nh trong tõng ch÷ viÕt ë trªn b¶ng còng nh
trong vë cña HS, tõ c¸ch tr×nh bµy ®Õn c¸ch ®Æt tõng dÊu thanh vµo ch÷ viÕt.
Tuy nhiªn ®Ó ®¹t ®îc 5 yªu cÇu nh ®· nªu ë trªn kh«ng ph¶i lµ dÔ nhng ®©y lµ nhiÖm vô
yªu cÇu b¾t buéc víi mçi GV TiÓu häc. V× vËy ®ßi hái GV ph¶i thùc sù cã tr¸ch nhiÖm cao, chÞu khã,
nhiÖt t×nh, t©m huyÕt say mª víi nghÒ nghiÖp ®Æc biÖt lµ tÝnh kiªn tr× trong luyÖn ch÷.
Trªn ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm tõ thùc tÕ cña t«i trong viÖc rÌn ch÷ viÕt cho HS líp 4. Tuy
cha ph¶i lµ mü m·n nhng dï sao còng ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ. Tuy cha h¼n lµ gi¶i
ph¸p hay nhng t«i còng xin m¹o muéi viÕt ra ®Ó ®ång chÝ, ®ång nghiÖp ®äc vµ gãp ý bæ sung nh»m
hoµn thiÖn h¬n vÒ c¸ch rÌn ch÷ viÕt cho häc sinh TiÓu häc.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
DiÔn Kû, th¸ng 5 n¨m
2007
- Xem thêm -