Tài liệu Skkn-Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” A. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đổi mới đất nước, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, sự quan tâm, chỉ đạo, hướng dẫn để sự nghiệp giáo dục ngày càng lớn mạnh, nâng cao chất lượng trong việc dạy và học, đào tạo những con người mới phát triển toàn diện, góp phần xây dựng đất nước. Trong đó, thư viện trường học và các trung tâm thông tin – tư liệu có một vị trí quan trọng trong việc tham gia vào sự nghiệp phát triển giáo dục. Thư viện góp phần bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học, xây dựng thói quen tìm tòi, tự học, nghiên cứu của giáo viên và học sinh, xây dựng văn hóa trong nhà trường, giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Đây là nơi cung cấp cho bạn đọc các loại : sách giáo khoa, sách tham khảo… phục vụ cho học tập các bộ môn; truyện cổ tích, truyện tranh, các tác phẩm văn học, các cuốn từ điển tra cứu, sách báo, tạp chí, các tài liệu văn bản pháp luật về đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước… Ngày nay, cùng với sự bùng nổ của thông tin trên tất cả các phương tiện truyền thông đại chúng. Việc ngồi đọc một cuốn sách hay đã không còn thu hút mọi người như trước kia nữa và chỉ cần một cái “click chuột” thì vô số thông tin hiện ra trước mắt, mọi người không cần đến thư viện tìm kiếm hoặc ngồi hàng giờ trước một đống sách, báo để tìm kiếm một thông tin nào đó mà họ cần. Yếu tố giúp thư viện hoạt động hiệu quả chính là việc làm sao thu hút nhiều bạn đọc đến đọc và nghiên cứu tài liệu càng tốt. Có như vậy tri thức mới được truyền bá một cách rộng rãi, tài liệu được sử dụng một cách có hiệu quả. Nhưng làm được điều này không dễ bởi hiện nay có quá nhiều các trò chơi giải trí chiếm phần lớn thời gian rảnh của các em. Nghiện Internet, đánh bài, đánh xèng… thu hút các em nhiều hơn là việc đọc sách. Bên cạnh đó nhu cầu đọc, Trường THCS Xuân Giang 1 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” hứng thú đọc của học sinh ngày càng giảm do thư viện không đáp ứng một cách phù hợp và kịp thời: bổ sung sách mới, tài liệu mới, các hình thức phục vụ còn hạn chế… Các em học sinh thường chỉ mấy tiết đầu đọc sách thấy hứng thú, sau đó cảm thấy chán và không muốn đọc tiếp, nhiều em không muốn lên thư viện vì không tìm thấy niềm vui, sự thích thú nữa. Số lượt sách giáo viên và học sinh đến mượn chưa cao. Ngoài ra việc đọc sách của các em học sinh đều mang tính thụ động, thấy thích mắt cuốn sách nào thì đọc, việc nắm bắt thông tin và rút ra bài học kinh nghiệm chưa được chủ động. Qua công tác tại trường THCS Xuân Giang, tôi tự nhận thấy hiệu quả hoạt động thư viện chưa cao và còn nhiều thiếu xót. Vì vậy tôi mạnh dạn đề xuất sáng kiến kinh nghiệm: “ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh.” Trường THCS Xuân Giang vinh dự được đón Bằng công nhận trường THCS đạt chuẩn Quốc gia năm 2010 Trường THCS Xuân Giang 2 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” II. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU. 1. Mục tiêu: Khơi dậy niềm đam mê đọc sách, tìm tòi, nghiên cứu tài liệu tham khảo để trau dồi kiến thức, rèn luyện các kỹ năng đọc sách có hiệu quả, mỗi giờ lên thư viện là một niềm vui, đúng như câu nói: “Mỗi ngày đến trường là một niềm vui”. Phát huy tối đa nguồn tài sản của thư viện, số lượng sách trong thư viện được luân chuyển thường xuyên, liên tục. 2. Nhiệm vụ: Nêu ra được những giải pháp tích cực để nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách của bạn đọc thông qua hoạt động của thư viện. III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU. Do khả năng và điều kiện nghiên cứu không cho phép, nên đề tài này chỉ phục vụ tốt trong phạm vi hoạt động của Thư viện cấp trung học cơ sở, các cấp khác mang tính tham khảo. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. * Tham khảo tài liệu: vận dụng các thông tin trong giáo trình, sách, tài liệu chuyên ngành thư viện để làm cơ sở khoa học; sử dụng các văn bản pháp quy hiện hành để làm cơ sở pháp lý. * Sử dụng phiếu điều tra để khảo nghiệm thực tế. V. BỐ CỤC ĐỀ TÀI. Đề tài gồm 3 phần: A. Phần mở đầu. B. Phần nội dung: I. Cơ sở lý luận- cơ sở thực tiễn, thực trạng của vấn đề được nêu. II. Những vấn đề đặt ra và giải pháp để nâng cao hiệu quả đọc sách C. Kết quả đề tài và những khuyến nghị. Trường THCS Xuân Giang 3 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” B. PHẦN NỘI DUNG. I. CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ THỰC TRẠNG CỦA HOẠT ĐỘNG ĐỌC SÁCH TẠI THƯ VIỆN. 1. Cơ sở lý luận của đề tài. Các nhà văn nổi tiếng đã nói: "Phải đọc sách báo để thu thập từ trong đó kiến thức loài người đã tích luỹ được" (M. GOR-KI) "... Sách cung cấp cho ta mọi sự hiểu biết, mà hiểu biết là một sức mạnh lớn lao." (N. CRUP-KAI-A) Việc tổ chức phục vụ tài liệu cho người đọc là một hoạt động của thư viện nhằm thúc đẩy, phát triển và thoả mãn nhu cầu, hứng thú đọc tài liệu thông qua việc tuyên truyền, hướng dẫn và cung cấp tài liệu dưới nhiều hình thức. Các hình thức tổ chức và phương pháp phục vụ người đọc ở trong và ngoài thư viện sẽ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách, vốn tài liệu của thư viện được khai thác, sử dụng và thư viện có thể tìm hiểu và nắm được nhu cầu đọc, nhu cầu tin của người đọc, chính điều đó là cơ sở các hoạt động khác trong thư viện. Kỹ năng đọc sách tốt sẽ giúp bạn đọc nắm bắt được thông tin một cách nhanh nhất. Tìm ra những thông tin có tính chọn lọc cao phục vụ mục đích, yêu cầu của mình. Hiện nay sống giữa một xã dụng thông tin, việc người dùng tin có thể tìm hiểu, tra cứu bất kỳ lĩnh vực nào của xã hội đều diễn ra rất thuận lợi nhờ các công cụ tìm kiếm trên Internet, báo mạng, các tạp chí ra hàng ngày, tin tức cập nhật từng phút. Trường THCS Xuân Giang 4 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Học sinh đọc sách tại thư viện và sân trường trong giờ ra chơi. Hiện nay tổng số sách có trong thư viện là: 4785 bản. Trong đó: Sách nghiệp vụ: 407 bản; sách tham khảo: 2972 bản; sách giáo khoa dùng chung: 1406 bản. Ngoài ra thư viện còn có rất nhiều loại báo, tạp chí như: Giáo dục thời đại, Thiếu niên tiền phong, Toán học và tuổi trẻ, Văn học và tuổi trẻ, Thiết bị giáo dục... với vốn tài liệu phong phú như thế. Làm sao để thu hút bạn đọc, từ chỗ chưa thích đến chỗ thích và có ý thức đọc sách, bảo quản sách. Điều đó đòi hỏi thư viện phải biết tham mưu cùng Ban giám hiệu tìm ra những giải pháp hữu hiệu, lập kế hoạch hoạt động cụ thể, rõ ràng, có kiểm tra đánh giá. Tủ sách nghiệp vụ Tủ sách tham khảo 12 Trường THCS Xuân Giang 5 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Điều 2 trong “Quy chế về tổ chức và hoạt động thư viện trường phổ thông” (Viết tắt: QCTC&HĐTVTPT) ban hành kèm theo quyết định số 61/1998/QĐ/BGD&ĐT ngày 6/11/1998 của Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định nhiệm vụ chủ yếu của thư viện trường học là : * Cung ứng cho giáo viên và học sinh đầy đủ các loại sách giáo khoa, sách tham khảo, sách nghiệp vụ, các loại tự điển …và các sách báo cần thiết khác. * Tổ chức thu hút toàn thể giáo viên, học sinh tham gia hoạt động thư viện. Do đó, thư viện được phép thực hiện các hình thức phục vụ khác nhau để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, kể cả việc phục vụ bạn đọc ngoài thư viện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách. - Điều 8 của QCTC&HĐTVTPT cho phép “mỗi trường vào đầu năm học thành lập một tổ công tác thư viện” trong đó gồm có “ một số học sinh có khả năng hoạt động thư viện do giáo viên chủ nhiệm lớp giới thiệu” để chủ động thực hiện nhiệm vụ của thư viện được quy định tại điều 9 của quy chế. - Điều 10 của Quy định về tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông ban hành kèm theo quyết định số 01/2003/QĐ/BGD&ĐT ngày 02/01/2003 của Bộ Giáo dục và Đào tạo bắt buộc “thư viện phải có mạng lưới cộng tác viên trong giáo viên, học sinh” “để giúp cán bộ thư viện hoạt động khai thác, phát triển phong trào đọc sách, báo, tài liệu của trường”. - Điều 7 của QCTC&HĐTVTPT quy định giáo viên phụ trách thư viện phải “hướng dẫn đọc” và “hướng dẫn phương pháp sử dụng sách báo, tư liệu và giảng dạy kiến thức thư viện cho học sinh”. 2. Cơ sở thực tiễn. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện là nhiệm vụ bất kỳ của mỗi nhà trường. Tổ chức thu hút mọi thành viên trong nhà trường tham gia hoạt động thư viện nhằm khai thác triệt để kho sách, nhất là sách nghiệp vụ và sách tham khảo. Điều đó là cơ sở để nâng cao hiệu quả đọc sách của mỗi bạn đọc khi đến thư viện. Thực tiễn hoạt động thư viện của nhiều trường còn rất hạn chế: cơ sở vật chất thiếu thốn, phòng đọc sách không có hoặc diện tích quá ít, không có trang Trường THCS Xuân Giang 6 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” thiết bị tối thiểu, sách và báo chí còn hết sức nghèo nàn, cách thức tổ chức phục vụ bạn đọc còn sơ sài …Vì vậy việc đáp ứng nhu cầu tin, hiệu quả hoạt động đọc sách chưa cao. 3. Thực trạng thư viện trường học. * Thuận lợi: Thư viện trường THCS Xuân Giang được sự quan tâm, đầu tư của các Ban ngành, đoàn thể, sự ủng hộ của các bậc phụ huynh, sự chỉ đạo sát sao của Ban giam hiệu đã cung cấp số lượng sách phục vụ cho việc dạy và học của giáo viên và của học sinh tương đối đầy đủ . Chủng loại sách tuy chưa nhiều nhưng cũng có một số ít cuốn sách hay và thu hút được bạn đọc. Đặc biệt là đội ngũ cán bộ giáo viên, công nhân viên của trường đa phần là trẻ, ham mê đọc sách và hơn thế nữa cô hiệu phó nhà trường - phụ trách công tác thư viện là người thực sự yêu thích đọc sách , rất quan tâm đến hoạt động thư viện. Đặc điểm tâm sinh lí và nhu cầu đọc sách báo của các lứa tuổi học sinh cũng khác nhau: Đối với học sinh lớp 6,7: các em chủ yếu thích đọc truyện tranh, truyện cổ tích, truyện khoa học, truyện về các nhân vật lịch sử, truyện ngụ ngôn thích xem hình ảnh hơn là nội dung. Những cuốn sách này có nội dung dễ hiểu, đọc nhanh và mỗi lần đọc xong các em rút ra được bài học cho mình. Những cuốn sách này phục vụ cho việc học tập và làm theo tấm gương các nhân vật. Đối với học sinh lớp 8,9. Các em đã có ý thức tìm tòi, nghiên cứu sâu hơn các sách tham khảo phục vụ cho việc học tập. Một số sách văn học cũng được lựa chọn: sách về các tác giả văn học nổi tiếng: Nam Cao, Nguyễn Bính, Vũ Trọng Phụng, Hồ Xuân Hương, Macxim Gorki…Lứa tuổi này các em thích đọc những cuốn sách mang tính xã hội, yêu cầu suy nghĩ nhiều hơn, các cuốn sách về kỹ năng giao tiếp, về tuổi vị thành niên, về quà tặng cuộc sống…Đây chính là những điều sẽ giúp các em hình thành nhân cách, thái độ, cách ứng xử với xã hội khi các em lớn. Trường THCS Xuân Giang 7 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Phòng đọc của học sinh rộng rãi, thoáng mát thu hút được đông đảo HS tới thư viện * Khó khăn: Đội ngũ giáo viên không có thời gian rảnh để đến thư viện thường xuyên (vì trường học 2 ca: ca sáng khối lớp 8,9; ca chiều khối lớp 6,7). Hoặc các sách tham khảo giáo viên cần thì thư viện lại không có. Học sinh ham mê đọc sách còn hạn chế so với yêu cầu, chưa biết khai thác sách báo, chưa biết tự đọc, tự bồi dưỡng bằng sách báo, các kỹ năng đọc sách còn hạn chế. Một số em muốn tìm đọc với các cuốn sách mới, muốn tìm những tài liệu gần chủ đề mình cần cũng rất khó, vì vậy hiệu quả học tập chưa cao. Số lượng bản sách của mỗi tên sách không nhiều (tối đa 2-4bản/ tên sách) nên không thể đáp ứng nhu cầu đọc tại chỗ lẫn mượn về nhà cùng lúc cho nhiều bạn đọc. Trường THCS Xuân Giang 8 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Việc áp dụng công nghệ thông tin vào trong thư viện còn hạn chế, bạn đọc chưa biết sử dụng các công cụ tìm tin trên Internet, do đó chưa biết khai thác thông tin một cách hiệu quả. * Nguyên nhân của thực trạng . Học sinh hiện nay có nhiều trò chơi giải trí trên Internet như: đánh bài, đánh xèng, pi–a… đã lôi kéo các em rất dễ bị nhiễm, bị “nghiện” dần dần mất đi thói quen đọc sách, niềm hứng thú với sách cũng từ đó bị giảm. Cán bộ thư viện chưa tạo ra được các hình thức phục vụ bạn đọc phong phú, thường có hai hình thức phục vụ: đọc tại chỗ và mượn về nhà. Nên việc tiếp cận với sách cũng ít đi, vì thời gian ra chơi giữa giờ các tiết chỉ khoảng 5 phút, không đủ để các em có thể tìm tài liệu đọc. Nhiều khi còn chưa chủ động để hướng dẫn học sinh biết cách đọc sách có hiệu quả, chưa khơi dậy được niềm yêu thích đọc sách, phát huy tác dụng của sách, thấy được các giá trị lợi ích to lớn mà sách mang lại. Chưa huy động được các nguồn lực trong nhà trường, các tổ chức đoàn thể địa phương, chưa làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục trong đó có thư viện, để góp phần xây dựng thư viện vững mạnh và đầy đủ vốn tài liệu hơn. II. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐỌC SÁCH. 1. Những vấn đề đặt ra. Bằng nhiều nguồn lực: của các cấp, các ban ngành đoàn thể, của nhà trường, của công tác xã hội hoá thư viện (tập thể, cá nhân tài trợ, học sinh ủng hộ…) đầu tư, bổ sung các loại sách báo hàng năm, đảm bảo về số lượng, chất lượng theo yêu cầu của thư viện, nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin, tính mới, tính đa dạng của tài liệu gây hứng thú đọc. Cán bộ thư viện người chuyên trách, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, là người có tâm huyết với nghề, sáng tạo hơn nữa các hình thức phục vụ bạn Trường THCS Xuân Giang 9 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” đọc, các hình thức tuyên truyền giới thiệu sách tạo điều kiện bạn đọc được gần sách hơn nữa. Khi đã có thư viện, có tổ cộng tác viên thì việc tổ chức đọc sách, khai thác sách báo của giáo viên, học sinh như thế nào để đạt mục đích và có hiệu quả. Cán bộ thư viện, giáo viên cần phải hướng dẫn như thế nào để nâng cao các kỹ năng đọc sách của học sinh, giúp các em tiếp nhận thông tin một cách có chọn lọc và nhanh nhất. Xây dựng được phần mềm quản lý thư viện, lắp đặt hệ thống máy tính phục vụ cho việc tra cứu tài liệu có trong thư viện, ngoài thư viện và trên Internet. 2. Giải pháp thực hiện. 2.1. Để thư viện hoạt động tốt, đầu năm học thành lập tổ mạng lưới cộng tác viên thư viện. Tổ mạng lưới bao gồm đại diện học sinh của các khối lớp và một số giáo viên chủ nhiệm.Tổ mạng lưới thư viện giúp cán bộ thư viện trong nhiều hoạt động của thư viện mà đặc biệt là trong công tác tuyên truyền, giới thiệu sách. Những thành viên trong tổ mạng lưới là những người tích cực, nhiệt tình, bởi các thành viên này thành phần là những học sinh giỏi, rất uy tín với bạn mà lại siêng đọc sách và có điều kiện thời gian tiếp cận với bạn nhiều nên những nội dung hay, nội dung cần của sách sẽ đến với bạn đọc một cách nhanh nhất và rộng rãi khắp trường: “Mang sách, báo, tài liệu của thư viện đến phục vụ cho tập thể lớp, tổ, nhóm ngay tại lớp học qua mạng lưới cộng tác viên thư viện”. Thời gian phục vụ là thời gian cho phép trong các buổi học (giờ truy bài đầu buổi học, giờ sinh hoạt, giờ giải lao, giờ trống không có tiết học…). Nhờ vậy, thư viện trường đã sử dụng phòng học như phòng đọc sách tập thể, giải quyết được tình trạng thiếu chỗ ngồi trong thư viện và qua đó bạn đọc có thể tiếp cận với sách: “Đọc và xem sách nhưng không cần đến thư viện”. Thứ nhất, các cộng tác viên có thể lựa chọn bất kỳ tài liệu nào mình thích để giới thiệu đến cả lớp bằng cách đọc to, tóm tắt nội dung. Thời gian có thể vào giờ sinh hoạt mỗi tuần. Qua đó, giáo viên chủ nhiệm và học sinh có thể trình bày Trường THCS Xuân Giang 10 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” ý kiến, cảm nghĩ của mình khi nghe xong tóm tắt tài liệu, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho mình. Như vậy thư viện trường đã giải quyết được tình trạng thiếu tài liệu để phục vụ cùng lúc nhiều bạn đọc (vì chỉ cần một bản tài liệu có thể phục vụ được cả lớp, cả tổ, cả nhóm có cùng nhu cầu đọc ). Thứ hai, giải quyết được nhiệm vụ tuyên truyền đến bạn đọc các tài liệu mới theo chủ đề, chuyên đề mà nhà trường đang thực hiện; tránh được tình trạng thư viện có tài liệu hay nhưng không có người đọc gây ra lãng phí. Thứ ba, tạo được vòng quay lớn cho tài liệu (vì cùng một thời gian, số lượng bạn đọc cùng một tài liệu nhiều gấp mấy chục lần so với việc đọc tại chỗ hoặc cho mượn về); làm tăng nhanh số lượt bạn đọc góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt động của thư viện. 2.2. Đối với cán bộ thư viện. Hướng dẫn giáo viên, học sinh sử dụng và tra tìm tài liệu trong thư viện. Với vốn tài liệu phong phú, dồi dào, thư viện đã góp phần nâng chất lượng giảng dạy của giáo viên, xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu của học sinh. Thư viện còn giúp các em xây dựng phương pháp tự học, biết cách nghiên cứu sách để ghi chép tư liệu, biết sử dụng hệ thống máy tính để tìm và lựa chọn tài liệu. Thực hiện tốt công tác trưng bày, giới thiệu sách. Thực hiện tốt việc giới thiệu sách mới đến giáo viên và học sinh. Điểm sách theo chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi ở các môn Ngữ văn, Toán, Hóa, Sử, Địa, giúp các em dễ tìm những tên sách mình cần. Vì vậy, lượt vòng quay của tài liệu đã tăng lên đáng kể. Công tác tuyên truyền trực quan như: trưng bày giới thiệu sách theo chủ đề, tủ sách giáo dục đạo đức và tủ sách tự chọn cũng được thay đổi sách mới thường xuyên. Trường THCS Xuân Giang 11 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Với những hình thức trên đều nhằm mục đích quảng bá và thu hút bạn đọc tiếp cận với tài liệu trong thư viện. Ví dụ: Về ngày nhà giáo Việt Nam, về Bác Hồ kính yêu, về Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, về người Mẹ, về người phụ nữ, về Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh…. Cán bộ thư viện phải là người chịu khó, hết lòng với công việc, biết tham mưu với lãnh đạo về công tác thư viện, học hỏi đồng nghiệp để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Phải nắm bắt được nhu cầu của bạn đọc như nhu cầu của chính bản thân mình, phải hòa nhã, gần gũi, thân thiện thì bạn đọc mới năng đến thư viện hơn. Chủ động đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường những nhu cầu tài liệu của bạn đọc đang cần để kịp thời cho vào danh mục sách bổ sung mỗi năm học. Cán bộ thư viện phải là người chịu khó học hỏi, biết cách sử dụng Internet cập nhật các tài liệu trên mạng, các phương thức làm tăng tính chủ động của giáo viên và học sinh trong việc đọc sách. Cán bộ thư viện giúp giáo viên lựa chọn sách nhanh chóng, thuận tiện 2.3. Vốn tài liệu nhằm đáp ứng nhu cầu tin của bạn đọc. Tiếp nhận sự hỗ trợ từ nguồn kinh phí của Nhà nước. Thông qua việc tổ chức quyên góp sách báo cũ từ các em học sinh với chủ đề: “Góp một cuốn sách nhỏ, đọc nghìn cuốn sách hay” Trường THCS Xuân Giang 12 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Thanh lý sách báo rách nát, đã không còn phù hợp để lấy thêm nguồn kinh phí mua sách mới. Xã hội hoá hoạt động thư viện, kêu gọi các cá nhân, cơ quan hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật. Sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn tại Thư viện Làm giàu vốn tài liệu giúp bạn đọc có nhiều sự lựa chọn trong việc đọc sách, tìm kiếm thông tin, chắt lọc thông tin một cách hiệu quả hơn. Nhu cầu ở mỗi lứa tuổi đều khác nhau. Hằng năm trong công tác bổ sung tài liệu nên chú ý vào việc đáp ứng tài liệu phong phú cho bạn đọc. Học sinh khối 6, 7 nên chọn loại sách nội dung mang tính đơn giản, ít trừu tượng, nhiều hình ảnh, nhiều nhân vật anh hùng để các em noi gương, học tập. Chọn các loại tạp chí: Thiếu niên nhi đồng, Hoa học trò, Nhi đồng cười…vì ở những loại tạp chí này có rất nhiều câu đố hay, kích thích trí tìm tòi, giải đáp; những mẩu truyện cười giúp bạn đọc bớt căng thẳng sau giờ học. Học sinh khối 8, 9 nên chọn những loại sách mang tính tham khảo phục vụ cho việc học tập, đặc biệt là những bài thi, ôn thi học sinh giỏi được tổ chức vào mỗi năm. Các tác phẩm văn học của các tác giả nổi tiếng Việt Nam và nước ngoài, giúp các em tiếp cận thông tin về tác giả, tác phẩm , về cuộc sống nhiều Trường THCS Xuân Giang 13 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” hơn, qua đó phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc mình. Các cuốn sách về nghệ thuật cũng nên được đưa vào danh mục sách bổ sung vì sẽ giúp đời sống tinh thần của các em có nhiều màu sắc hơn, thú vị hơn. 2.4. Đổi mới hình thức phục vụ bạn đọc. Để rút ngắn thời gian tra tìm tài liệu, chờ mượn tài liệu, giảm bớt công sức của cán bộ thư viện và đồng thời kích thích nhu cầu đọc, nhu cầu tin, tạo điều kiện cho người đọc được tiếp xúc trực tiếp với tài liệu, thư viện nên chuyển từ hình thức phục vụ thông qua phiếu yêu cầu (Kho đóng) sang hình thức phục vụ tự chọn (Kho mở). Đây là hình thức phục vụ có nhiều ưu điểm, rất phù hợp với việc lưu thông tài liệu (mượn và trả tài liệu). Khi dựa vào ký hiệu mô tả của cuốn sách, những thông tin được viết trong phích mô tả, các em học sinh chỉ hình dung ra được một phần nội dung trong cuốn sách, có thể cần và giúp ích được nhưng có thể là không. Vì vậy việc mượn ra rồi lại cất hạn chế về khả năng đọc, mất thời gian, mất công sức của cả thủ thư và học sinh, nhiều lần mượn không phù hợp sẽ dẫn đến tình trạng chán nản và không muốn tiếp tục đọc nữa. Sau đây là một trong số những hình thức được trường tôi sử dụng nhiều trong việc khơi dậy thói quen và niềm say mê đọc sách của học sinh: Phương pháp tuyên truyền giới thiệu sách. * Cách làm một bài giới thiệu sách như sau: + Phải xác định được đề tài mà mình giới thiệu . + Tìm sách đảm bảo về chính trị, tính thời sự nóng hổi, có tính giáo dục cao và có giá trị về nghệ thuật sâu sắc. Ví dụ : Hướng tới ngày kỷ niệm trong tháng, vấn đề đang được quan tâm hiện nay thông qua cuốn sách: năm 2012 vấn đề quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa trở nên nóng hổi hơn bao giờ hết… + Nêu vị trí, tầm quan trọng của vấn đề chính được trình bày trong tác phẩm. Nêu một số thông tin đặc điểm hình thức của sách: Gồm có lời nói đầu, giới thiệu về tác giả, nhà xuất bản, năm xuất bản, số trang, khổ sách, giá tiền. Quyển sách gồm có bao nhiêu chương, phần, tập... nêu bật cho độc giả hiểu rõ Trường THCS Xuân Giang 14 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” nội dung của tác phẩm. Từ đó sẽ gây cho họ sự tò mò, lòng say mê hứng thú và độc giả muốn tìm đọc ngay cuốn sách đó. + Giới thiệu, phân tích nội dung và nghệ thuật cuốn sách: Đây là phần chính của tác phẩm. + Phần kết của tác phẩm: Nêu bật được giá trị nghệ thuật, tính giáo dục. Hướng dẫn độc giả có thể tìm đọc sách ở đâu, thời gian nào. + Kết quả: Sau lần giới thiệu, cuốn sách sẽ có rất nhiêu độc giả đến tìm và mượn đọc * Thư viện còn áp dụng một số hình thức giới thiệu sách: + Tuyên tuyền giới thiệu bằng miệng ở trong các buổi chào cờ đầu tuần, trong sinh hoạt tập thể, sinh hoạt chuyên đề, đọc trên loa phát thanh trong chương trình ra chơi giữa giờ. Tôi thường xuyên hướng dẫn bạn đọc tìm sách, phân tích nội dung từng cuốn sách, nói rõ tác dụng nghệ thuật cũng như tác dụng giáo dục đạo đức... Nhằm mục đích gây hứng thú trong độc giả, khơi dậy, kích thích sự tò mò, lòng ham mê đọc sách của người đọc. Khi các thư viện đã ứng dụng và sử dụng phần mềm quản trị thư viện sẽ tạo điều kiện cho phép quản lý người đọc và tài liệu, làm các thống kê và báo cáo. Cán bộ thư viện sẽ giúp bạn đọc tìm kiếm tài liệu trên mạng, hướng dẫn cách tra cứu, kích thích tìm tòi cái mới. Cán bộ thư viện chủ động tạo điều kiện cho giáo viên đọc sách bằng cách: chuyển một số sách báo mới xuống phòng Hội Đồng từ đầu giờ đến cuối giờ thu lại. Việc làm này đã giúp thời gian nghỉ ít ỏi giữa giờ của giáo viên vẫn có thể tiếp cận được sách, cập nhật thông tin mới hàng ngày. Trường THCS Xuân Giang 15 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Cán bộ thư viện giúp bạn đọc lựa chọn tài liệu Sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn tại thư viện 2.5. Đào tạo người dùng tin, biết kỹ năng đọc sách. Xác định mục đích đọc sách bằng cách trả lời câu hỏi: “Đọc để làm gì? “Đọc sách gì, chỗ nào và đọc như thế nào?”. Điều này sẽ giúp giáo viên và học sinh tránh việc đọc tràn lan, tốn công sức và thời gian. .. Tìm hiểu địa chỉ cuốn sách bằng cách đọc trang đầu và trang cuối để biết tên cuốn sách, tác giả, nhà xuất bản, năm xuất bản và lần xuất bản. Thông tin trên sẽ giúp giáo viên và học sinh trong việc trích dẫn, giới thiệu sách, tìm kiếm sách trong thư viện hoặc đi mua sách. Xem mục lục vì phần này phản ánh dàn ý chung và tính logic của nội dung. Đọc mục giới thiệu, lời tựa, lời nói đầu để biết cuốn sách đề cập vấn đề gì, đối tượng nào sử dụng cuốn sách có ích hơn cả. Xem phần kết luận và tóm tắt ở cuối sách để thấy được kết luận chính và khẳng định của tác giả đối với những vấn đề đã trình bày. Trực tiếp tìm hiểu nội dung bằng cách đọc qua một vài đoạn sẽ phát hiện những thông tin lý thú, giá trị. Ghi chú lại bằng giấy những điều quan trọng. Cuối cùng, sau khi đọc xong, giáo viên và học sinh nên sắp xếp lại những gì đã thu hoạch được, lượcg hóa một số thông tin, nếu có thể thì vẽ sơ đồ tư duy để hệ thống hóa tri thức của cuốn sách. Trường THCS Xuân Giang 16 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Một buổihiệu giớiquả thiệulàsách Thư viện Tóm lại, cách đọc sách phảimới gắntại liền với việc ghi chép. Việc ghi chép sẽ làm cho quá trình mã hóa tri thức để chuyển vào bộ nhớ trở nên dễ dàng hơn, hiệu quả hơn. Khi đọc, nên đọc với tốc độ biến đổi: Đoạn nào quan trọng thì đọc chậm, đọc kĩ; đoạn nào không quan trọng thì đọc nhanh, đọc lướt. Nắm và thâu tóm nhanh cái chủ yếu, cái cơ bản của vấn đề trình bày trong sách, hiểu ý nghĩa của cả đoạn văn, đừng để ý đến từ, đến câu. Tuy nhiên, đọc nhanh không phải là đọc vội, đọc vàng, mà đọc nhanh là chọn cách đọc cần thiết, đúng lúc và đúng chỗ; nắm nhanh và đủ nội dung chứ không phải đưa mắt nhanh trên những câu chữ. Ngoài ra, bạn đọc cũng cần trau dồi cho được thói quen đọc mỗi ngày và không chỉ đọc duy nhất một loại sách mình ưa thích. Các buổi tuyên truyền- giới thiệu sách thông qua các hoạt động tập thể C. KẾT QUẢ CỦA ĐỀ TÀI VÀ NHỮNG KHUYẾN NGHỊ 1. Kết quả của đề tài Trường THCS Xuân Giang 17 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Qua thực hiện những biện pháp nhằm nâng cao hoạt động đọc sách trong thư viện bằng việc tạo hứng thú đọc và nâng cao kỹ năng đọc sách, Thư viện trường THCS Xuân Giang đã đạt được những kết quả đáng khích lệ: Học sinh thảo luận nhóm Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập Các tiết đọc sách của học sinh khối 6 giờ đã được các em đón nhận một cách nồng nhiệt và chủ động hơn. Các em tìm đến sách, chủ động hỏi cán bộ thư Trường THCS Xuân Giang 18 Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” viện quyển sách mình cần tìm, không e dè như trước mới đầu vào năm học nữa. Các em chủ động thi kể lại, tóm tắt nội dung cuốn sách mình vừa đọc, các bạn khác nhận xét và rút ra bài học kinh nghiệm cho mình. Vào các tiết ra chơi giữa giờ, các tiết trống hoặc các tuần đệm kết thúc của mỗi học kỳ, số học sinh lên thư viện ngày càng đông hơn, phần vì lý do đọc cho vui đọc để giải trí, phần vì các em đã có ý thức hơn trong việc đọc sách là một niềm vui mỗi ngày. Các em thích thú khi đọc một câu chuyện hay và mượn giấy bút cô Thủ thư để ghi lại, say mê vẽ tranh theo hình trong câu chuyện…. Qua kết quả thăm dò bằng phiếu: So sánh năm học: 2011 – 2012 và 2012 – 2013 như sau:  Năm học: 2011 – 2012: Học sinh khối 6 Học sinh khối 7 (182) (134) Các em thích lên thư viện đọc sách? Số học sinh Tỉ lệ % Số học sinh Tỉ lệ % Có 88 48,35 66 49,25 Không 94 51,65 68 50,75 Học sinh khối 8 Học sinh khối 9 (163) (144) Các em thích lên thư viện đọc sách? Số học sinh Tỉ lệ % Số học sinh Tỉ lệ % Có 73 44,78 77 53,47 Không 90 55,22 67 46,53 *Năm học: 2012 – 2013: Các em thích lên thư viện đọc sách? Trường THCS Xuân Giang Học sinh khối 6 Học sinh khối 7 (158) (181) Số học sinh Tỉ lệ % 19 Số học sinh Tỉ lệ % Phi Thị Thu Hoà SKKN: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh” Có 112 70,88 134 74,03 Không 46 29,12 47 25,97 Học sinh khối 8 Học sinh khối 9 (133) (154) Các em thích lên thư viện đọc sách? Số học sinh Tỉ lệ % Số học sinh Tỉ lệ % Có 119 89,47 101 65,58 Không 14 10,53 53 34,42 * Phiếu điều tra các loại sách học sinh yêu thích năm học: 2012 – 2013 Học sinh Học sinh Học sinh Học sinh khối 6 khối 7 khối 8 khối 9 (158) (181) (133) (154) 123 129 58 53 Truyện ngắn/Tiểu thuyết 6 18 Thơ ca 3 Thể loại Truyện tranh Sách về Bác Hồ 17 22 15 12 5 11 6 13 13 20 18 12 15 30 12 16 Các tạp chí: Văn học tuổi trẻ, Nhi đồng cười, Thiếu niên tiền phong, Hoa học trò… Truyện cổ tích Sách tham khảo học tập Sách giáo dục kỹ năng sống, giao tiếp. * Qua các phiếu thăm dò trên, chúng ta thấy rằng nhờ có các biện pháp nhằm khơi dậy niềm say mê đọc sách, củng cố các hoạt động thư viện một cách hiệu quả, số học sinh thích lên thư viện ngày càng tăng, đồng nghĩa với việc sách được phát huy giá trị của mình. Các loại sách các em chọn vẫn phù hợp với Trường THCS Xuân Giang 20 Phi Thị Thu Hoà