Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm ở trường trung học phổ thông

SỞ GD & ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI TRƯỜNG THPT TÔN ĐỨC THẮNG Mã số:…………………………… ˜˜˜ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Người thực hiện: Trịnh Văn Hiệu Lĩnh vực nghiên cứu: - Quản lý giáo dục  - Phương pháp dạy học bộ môn  - Lĩnh vực khác: Phương pháp chủ nhiệm  Có đính kèm:  Mô hình  Phần mềm  Phim ảnh  Hiện vật khác 1 Năm học: 2011- 2012 SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: Trịnh Văn Hiệu 2. Ngày tháng năm sinh: 15/06/1983 3. Nam, nữ: Nam 4. Địa chỉ: Ấp 1 - Xã Phú Lập – Huyện Tân Phú – Tỉnh Đồng Nai 5. Điện thoại: 0972707957 6. E-mail: [email protected] 7. Chức vụ: Tổ phó tổ Sử - Địa – Công dân 8. Đơn vị công tác: Trường THPT Tôn Đức Thắng II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ) cao nhất: Đại học - Năm nhận bằng: 2006 - Chuyên ngành đào tạo: Lịch sử II. KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Lịch sử - Số năm có kinh nghiệm: 05 - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong năm gần đây: 02 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 2 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Sinh thời, chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Vì lợi ích 10 năm trồng cây vì lợi ích trăm năm trồng người". Hiện nay, Đảng và nhà nước ta đã nêu ra việc phát triển toàn diện, giáo dục toàn diện. Vậy mỗi người giáo viên chủ nhiệm phải có nhận thức hết sức đúng đắn về vai trò của mình trong lớp học. Đối với giáo viên chủ nhiệm thì việc chỉ đạo, điều khiển lớp, không chỉ dạy các em về kiến thức, văn hoá mà còn dạy các em về nền nếp, cách sống, cách làm người và làm chủ tương lai của đất nước. Người giáo viên chính là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng văn hoá, có nhiệm vụ bồi dưỡng và rèn luyện phẩm chất của một con người mới. Bên cạnh truyền thụ những kiến thức trong sách giáo khoa, họ còn có một nhiệm vụ hết sức quan trọng, đó là thực hiện công tác chủ nhiệm lớp, biết dìu dắt, hướng dẫn học sinh phấn đấu trong học tập cũng như rèn luyện đạo đức, tác phong. Do vậy, trình độ tổ chức, điều khiển quá trình dạy học và giáo dục phải phù hợp với lứa tuổi và đặc điểm tâm sinh lý đối tượng. Công tác chủ nhiệm muốn thành công, hoạt động của người thầy giáo phải mang tính nghệ thuật, phải có tính sáng tạo, khéo léo với từng học sinh, từng hoàn cảnh. Phong cách giáo viên khi trình bày một vấn đề phải có tính khoa học và sư phạm tạo được sự thu hút và thuyết phục. Muốn học sinh trở thành học sinh ngoan, và có tinh thần học tập thì trước hết người giáo viên phải đưa tập thể lớp mình thành một lớp tiên tiến, một chi đoàn vững mạnh, một tập thể gồm những thành viên giàu lòng nhân ái, biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, có tinh thần tự quản tốt. Nhưng thực trạng hiện nay, công tác chủ nhiệm chưa đạt được hiệu quả cao về nền nếp, công tác tổ chức lớp học và các hoạt động khác. Điều đó cho thấy rằng, người giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò hết sức quan trọng trong việc hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện. Người giáo viên chủ nhiệm lớp đóng rất nhiều vai trò: vừa là thầy dạy học, vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc giống như bạn tốt nhất của các em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình. Giáo viên có chỉ đạo, quản lí lớp tốt thì mới dẫn đến việc giảng dạy tốt. Khi mọi hoạt động của lớp đã đi vào nề nếp thì việc học tập của các em chắc chắn sẽ tốt hơn. Xuất phát từ thực tế đó, cùng với những tâm huyết bấy lâu với “nghề” chủ nhiệm, tôi quyết định thực hiện đề tài nghiên cứu: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG II . CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT 1. Cơ sở lí luận Những năm gần đây nền giáo dục của nước ta có nhiều sự thay đổi và biến động không ngừng, nhưng Đảng và nhà nước vẫn đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, đến vấn đề đảm bảo chất lượng dạy và học. Lứa tuổi học sinh đang ngồi trên ghế trường trung học phổ thông là lứa tuổi đang có những biến động lớn về tâm sinh lí. Tức là đang trong quá trình phát triển nhân 3 cách, tình cảm, trí tuệ, để có được những tri thức và kĩ năng cơ bản trong giao tiếp, ứng xử trong cuộc sống. Do đó, trước hết cần xác định công tác chủ nhiệm lớp là vấn đề rất quan trọng. Đối với công tác chủ nhiệm lớp, người giáo viên phải có tính kiên trì, tận tình. Sự nhiệt tâm, chu đáo của giáo viên là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành công của họ trong công tác chủ nhiệm lớp. Song với lứa tuổi học sinh ở cấp THPT, mặc dù cơ thể phát triển mạnh nhưng sự nhận thức của các em còn non trẻ, có thể nói là bồng bột, tư duy chưa đạt tới đỉnh cao. Do vậy, các em cần có người hướng dẫn chỉ đạo để đi vào nền nếp, dần dần trở thành người sống có ích trong xã hội. Mà người có thể làm tốt điều này không ai khác đó chính là giáo viên chủ nhiệm lớp. Ngày nay, do sự phát triển nhảy vọt của khoa học kĩ thuật và công nghệ cũng như sự xuất hiện của xu thế toàn cầu hóa, học sinh được tiếp xúc với nhiều luồng tư tưởng, lối sống mới từ bên ngoài, đặc biệt là ở phương Tây, trong đó có những lối sống, hành vi không lành mạnh, nếu tiếp thu có thể gây ảnh hưởng xấu tới thuần phong, mĩ tục của dân tộc. Bên cạnh đó là sự xuất hiện nhiều trò chơi điện tử mang tính chất kích động bạo lực, những trò chơi yêu cầu phải có thẻ nạp tiền…Điều đó đã làm thoái hóa, biến chất một bộ phận học sinh vốn học kém, lười học và ý thức không tốt. Thực tế đã cho thấy rằng, nhiều học sinh nữ ăn mặc khá hở hang, giống như để khoe thân, tự tin thái quá vẻ đẹp của mình. Hoặc có những học sinh nam vì thiếu tiền chơi game và ảnh hưởng của các trò chơi bạo lực đã lạnh lùng giết người, cướp của để thỏa mãn sở thích của mình. Thực trạng đó đã gióng lên một hồi chuông báo động đối với sự sa ngã của giới trẻ nói chung và học sinh trung học phổ thông nói riêng. Và hơn ai hết, giáo viên chủ nhiệm chính là người có vai trò rất lớn trong việc hướng dẫn học sinh tiếp thu cái tiến bộ, loại bỏ cái xấu và giáo dục những học sinh có biểu hiện sa ngã hướng thiện. Theo điều lệ trường THPT của bộ giáo dục và đào tạo, giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm và quyền hạn sau: Thứ nhất là nhiệm vụ: - Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh, với hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng học sinh. - Thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng. - Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội có liên quan trong việc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện, hướng nghiệp của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các nguồn lực trong cộng đồng phát triển nhà trường. - Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm học; đề nghị khen thưởng và kỷ luật học sinh; đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng, phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp; hoàn chỉnh việc ghi sổ điểm và học bạ học sinh. - Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng. 4 Thứ hai là quyền hạn: - Được dự các giờ học, hoạt động giáo dục khác của học sinh lớp mình. - Được dự các cuộc họp của Hội đồng khen thưởng và Hội đồng kỷ luật khi giải quyết những vấn đề có liên quan đến học sinh của lớp mình. - Được dự các lớp bồi dưỡng, hội nghị chuyên đề về công tác chủ nhiệm. - Được quyền cho phép cá nhân học sinh nghỉ học không quá 3 ngày liên tục. - Được giảm giờ lên lớp hàng tuần theo quy định khi làm chủ nhiệm lớp. Như vậy, giáo viên chủ nhiệm có nhiệm vụ rất lớn, là người thay mặt nhà trường quản lí trực tiếp quá trình học tập, rèn luyện của học sinh. Họ vừa là nhà giáo dục, người quản lí, người tổ chức, người tư vấn và nuôi dưỡng các ước mơ, khát vọng của tập thể cũng như từng cá nhân học sinh. Họ là người chịu trách nhiệm đối với kết quả giáo dục và học tập của học sinh. Có thể nói người giáo viên chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến học sinh, họ vừa là người đại diện, là cầu nối giữa nhà trường - cha mẹ cộng đồng - các giáo viên khác trong trường với học sinh. Do vậy, vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường THPT rất quan trọng. Xuất phát từ đó, người giáo viên chủ nhiệm phải có cách thức tổ chức lớp và đưa ra những biện pháp quản lí, giáo dục hợp lí, có hiệu quả để thúc đẩy cá nhân học sinh và tập thể lớp đi lên. 2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài Trường THPT Tôn Đức Thắng nằm ở ấp 3, xã Phú Lập, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai, tuyển học sinh từ địa bàn nhiều xã lân cận (Phú Lập, Phú Thịnh, Nam Cát Tiên, Tà Lài), thậm chí cả học sinh ở Thanh Sơn và thị trấn Tân Phú. Chất lượng đầu vào khá thấp (hầu như nhận toàn bộ hồ sơ) nên khó tránh khỏi trường hợp học sinh bỏ học giữa chừng do sức học không theo nổi, hoặc ở lại lớp. Bên cạnh đó, do trường xây dựng ở địa bàn mà người dân chủ yếu làm rẫy, chỉ có một số ít là cán bộ công nhân viên và tiểu thương nên điều kiện kinh tế của nhân dân còn hạn chế. Do điều kiện gia đình khó khăn nên đa số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình, hoặc không đáp ứng được tiền bạc để cho con em tới trường nên đó cũng là nguyên nhân dẫn tới tình trạng bỏ học của học sinh. Nhiều em học sinh nhà ở cách xa trường, ở xã khác tới học (xã Thanh Sơn, Phú Thịnh, Nam Cát Tiên, thị trấn Tân Phú…) nên việc đi lại của các em cũng rất khó khăn, đặc biệt là vào mùa mưa. Những ngày học trái buổi các em thường ở lại trường. Mặt khác, ở địa bàn xã Phú Lập, tình hình an ninh, trật tự hết sức phức tạp, thường xuyên xảy ra trộm cắp, đánh lộn, giết người; có nhiều băng nhóm tội phạm thường xuyên tụ tập ở những dãy nhà trọ gần trường. Chúng lôi kéo một bộ phận học sinh nhận thức kém, ăn chơi đua đòi, đặc biệt là nam sinh. Từ đó đã gây những tác động xấu tới môi trường giáo dục của nhà trường. Hầu như tuần nào cũng có một vụ lộn xộn trước cổng trường do những thanh niên xấu bên ngoài kích động học sinh trong trường đánh nhau. Từ những khó khăn trên, việc xây dựng cho học sinh những thói quen về hành vi, đạo đức, tác phong tốt là việc làm hết sức cần thiết. Bản thân tôi được giao nhiệm vụ làm giáo viên chủ nhiệm nên tôi rất hiểu rõ tầm quan trọng của mình đối với học 5 sinh lớp chủ nhiệm. Vì thế, tôi đã tìm hiểu kinh nghiệm từ những người đi trước, và rút kinh nghiệm từ những hạn chế của bản thân để đưa ra những biện pháp nhằm quản lí, giáo dục học sinh có hiệu quả cao. Dưới đây là những việc làm cụ thể mà tôi đã áp dụng trong nhiều năm qua: 1. Tổ chức điều tra nắm hoàn cảnh, khả năng của từng học sinh: Thông thường ở trường THPT Tôn Đức Thắng, giáo viên chủ nhiệm thường không chủ nhiệm hết một khóa vì sĩ số học sinh không đảm bảo. Nhưng dù chủ nhiệm theo năm hay theo khóa, theo tôi phải có sự nắm bắt rõ về hoàn cảnh gia đình cũng như khả năng học tập, rèn luyện của học sinh. Cho nên khi tiếp quản một lớp nào đó, tôi đã chuẩn bị một phiếu mẫu điều tra về học sinh, tạm gọi là lí lịch học sinh: LÍ LỊCH HỌC SINH Họ và tên:…………………………………………Ngày, tháng, năm sinh:…………… Quê quán:………………………………………………………………………………. Nơi sinh:………………………………………………………………………………... Chỗ ở hiện tại: Ấp(khu phố)……, xã(huyện)…………………………………………. Số điện thoại gia đình:……………………………. Số điện thoại cá nhân:…………………………….. Hoàn cảnh gia đình: Khó khăn Bình thường Khá Số thành viên trong gia đình (ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em): Công việc thường ngày ở gia đình: Điểm trung bình năm lớp....:………Xếp loại học lực(giỏi, khá, trung bình, yếu):……. Những môn học sở trường:………………………………………………...................... Sở trường (năng khiếu)……………………………………………………………….... Chức vụ năm lớp….:…………………………………………………………………… Họ và tên cha:………………………… Chữ kí (tên):……………………………........ Nghề nghiệp:…………………………………………………………………………… Họ và tên mẹ:…………………………..Chữ kí (tên):………………………………… Nghề nghiệp:……………………………………............................................................ Thông qua bản lí lịch học sinh này, tôi đã nắm bắt tình hình cụ thể ngay từ đầu năm để lập ra đội ngũ cán sự lớp, phương hướng phát triển phong trào lớp và kịp thời tìm ra giải pháp quản lí lớp. Việc làm này không chỉ giúp tôi hiểu rõ hơn hoàn cảnh của từng em, mà thông qua đó có biện pháp giáo dục thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục. 2. Tổ chức cán sự lớp: Để duy trì kỉ luật, trật tự lớp cũng như thúc đẩy phong trào thi đua của lớp, nâng cao chất lượng học tập của từng học sinh, vai trò của đội ngũ cán sự lớp là vô cùng quan trọng. Lớp được đi vào nền nếp sớm là do ngay từ đầu năm, tôi đã xây dựng một 6 đội ngũ cán bộ lớp là những em có học lực khá trở lên (thông qua bản lí lịch học sinh). Sau đó tôi phân công cụ thể với trách nhiệm rõ ràng, người nào việc đó và tôi luôn là chỗ dựa vững chắc cho các em khi có sự việc. Ví dụ như lớp trưởng phải chịu mọi mặt của lớp, phụ trách phong trào chung. Lớp phó học tập chịu mảng học tập. Lớp phó văn thể mỹ phụ trách các phong trào văn nghệ và các hoạt động phong trào. Lớp phó lao động quản lý lớp khi có lao động của lớp cũng như của nhà trường. Ngoài ra tôi còn bầu Ban cán sự bộ môn của lớp để giải quyết những vấn đề khó trong các môn học. Thêm vào đó, thông qua quá trình tiếp xúc, tôi sẽ tìm ra những em cán sự lớp thực sự chăm ngoan, gương mấu, quan tâm và tạo niềm tin với các em. Từ đó, thông qua thiện cảm của các em với mình, tôi sẽ nhận được những phản hồi từ những học sinh trong lớp về thái độ của các em đối với công tác quản lí của mình, cũng nắm bắt rõ hơn về tình hình hàng ngày trên lớp. Thông qua đó có biện pháp quản lí, giáo dục hợp lí hơn. Vì tôi nghĩ ở lứa tuổi này các em đang phát triển sang lứa tuổi trưởng thành, có một số em còn bao che thậm chí không dám phê bình trước lớp. Để theo dõi và nắm tình hình của lớp tôi thường xuyên trao đổi với ban cán sự lớp thông qua các buổi hội ý đột xuất và hội ý giờ sinh hoạt lớp cuối tuần. Nhờ đó mà những vi phạm của học sinh trong lớp được tôi nắm bắt khá cụ thể và giải quyết ngay sau khi vi phạm xảy ra, chậm nhất là giải quyết cuối tuần. Ngoài ra, tôi còn tìm cách tạo ra nhiệt tình trong công việc cho đội ngũ cán sự lớp. Thông thường thì các em không thích làm cán sự lớp vì “chẳng được gì, mất thời gian tập trung cho việc theo dõi bài giảng, mất lòng các bạn trong lớp”. Bởi vậy, ngoài việc động viên tinh thần của các em, tôi còn đưa ra một số biện pháp khuyến khích các em làm việc nhiệt tình. Chẳng hạn như san sẻ công việc cho đội ngũ cán sự lớp để giảm gánh nặng và áp lực cho các em. Ví dụ như bên cạnh lớp trưởng, tôi còn giao trách nhiệm cho một lớp phó thi đua và các tổ trưởng giúp đỡ lớp trưởng trong việc quản lí lớp giờ sinh hoạt 15 phút cũng như trong các tiết học chính. Đối với việc tổ chức sửa bài tập 15 phút đầu giờ, tôi chọn những học sinh xuất sắc nhất của từng bộ môn làm lớp phó học tập của môn đó, thay vì chỉ một lớp phó học tập duy nhất. Đến giờ sinh hoạt, các em sẽ tự giác thực hiện nhiệm vụ sinh hoạt nếu có môn sở trường của mình. Nhờ có những biện pháp khuyến khích và san sẻ trách nhiệm đó, tôi đã tạo nên sự thoải mái và nhiệt tình trong công việc của đội ngũ cán sự lớp. Kết quả là đã ổn định hơn về kỉ luật, trật tự và hiệu quả trong học tập của lớp. 3. Tổ chức tốt giờ sinh hoạt lớp: Giờ sinh hoạt lớp ở trường THPT rất quan trọng. Mặc dù chỉ có 15 phút đầu giờ nhưng đó là thời gian có thể giúp các em ôn lại những kiến thức đã học mà có thể các em chưa nhớ rõ (nhất là đối với những môn học thuộc lòng như môn Sử, Địa…). Còn đối với những môn khoa học tự nhiên như Toán, Lí, Hóa…, một số em học chưa tốt có thể có điều kiện để nắm được những kiến thức cần thiết thông qua việc hướng dẫn hoặc chữa bài tập của một số cán sự lớp vốn là những học sinh học tốt. 7 Giờ sinh hoạt lớp còn là thời gian để các em thể hiện tinh thần kỉ luật, sự nghiêm túc cũng như tinh thần tập thể với những biểu hiện như ngồi ngay ngắn trong lớp, không chạy nhảy, đùa giỡn trong lớp; mà cùng nhau giải những bài tập khó, hát những bài hát tập thể… Để làm cho một giờ sinh hoạt lớp có chất lượng, cần có biện pháp tổ chức hợp lí của giáo viên. Tôi đã phân công cụ thể cho đội ngũ cán sự lớp mỗi người một việc. Mỗi học sinh chưa hẳn đã giỏi tất cả các môn nên tôi chọn những học sinh nào giỏi môn nào nhất thì cử làm lớp phó phụ trách môn đó. Ngày nào có những tiết liên quan tới môn sở trường của mình, học sinh đó phải có trách nhiệm hướng dẫn những học sinh yếu trong lớp giải quyết những khúc mắc của các bạn. Tất nhiên trong quá trình tổ chức sinh hoạt sẽ không tránh khỏi ồn ào. Điều đó cần đến vai trò của lớp trưởng, các tổ trưởng và lớp phó thi đua của lớp. Giáo viên chủ nhiệm phải động viên, đôn đốc các em thực hiện tốt nhiệm vụ quản lí, nhắc nhở các bạn duy trì trật tự và đảm bảo chất lượng giờ sinh hoạt . 4. Có những hình thức giáo dục, khen thưởng, xử phạt hợp lí Lứa tuổi học sinh ở trường THPT là lứa tuổi đang có nhiều biến chuyển kể cả về sinh lí và tâm lí. Cho nên rất khó để áp dụng một cách thức giáo dục nhất định. Các em tuy lớn người nhưng tính cách còn trẻ con, nhiều khi ham chơi, học đòi. Bởi vậy, đối với những đối tượng khác nhau thì tôi có biện pháp giáo dục khác nhau. Những học sinh ít vi phạm, ít quậy phá, ngoan ngoãn thì thường khi vi phạm tôi chỉ nhắc nhở và khuyên nhủ các em không được tái phạm, tránh việc nạt nộ, mắng mỏ, tạo tâm lí chán nản, không muốn sửa chữa ở các em. Có một số học sinh khá ngang bướng, không ưa nặng, nếu la mắng hoặc quá mạnh tay với các em thường chỉ đem lại tác dụng không mong muốn. Đó là sự phản ứng và tâm lí bất mãn ở các em. Do đó, ngoài việc xử lí theo đúng qui định của nhà trường, tôi thường gặp gỡ riêng các em để hiểu rõ tâm tư của các em, động viên các em cố gắng phấn đấu vì cha mẹ, vì tương lai của các em. Phân tích cho các em những tác hại của việc sống không có mục đích, không có lí tưởng. Đồng thời thông qua trao đổi với các em, giúp các em hiểu rõ hơn về mình, tránh việc hiểu lầm của các em về việc thầy có ác cảm với mình. Từ đó những học sinh này đã có những động thái tích cực trong học tập, rèn luyện. Trong công tác chủ nhiệm, để duy trì một tập thể lớp vững mạnh, cần phải có những biện pháp khen thưởng, kỉ luật hợp lí. Trước hết là khen thưởng. Hàng tuần, tôi phát động thi đua giữa các tổ. Tiêu chí để đánh giá là cộng tổng điểm thi đua của tất cả cá nhân trong tổ. Tổ nào có tổng điểm cao nhất thì nhận được một phần quà hoặc tiền (kinh phí lấy từ quĩ hội phụ huynh lớp). Dưới đây là bảng thi đua mà tôi áp dụng: Tên tổ Họ và tên Điểm cá nhân 1/ 2/ 8 3/ 4/ 5/ 6/ 7/ 8/ Tổng điểm tổ Bên cạnh việc phát động thi đua theo tổ, tôi còn phát động thi đua cá nhân. Hàng tuần, học sinh nào đạt nhiều điểm cao nhất hoặc có những đóng góp nổi bật trong phong trào của lớp sẽ nhận được một phần thưởng (thường là bút, vở hoặc cuốn sổ). Việc trao thưởng dựa vào theo dõi và báo cáo của lớp phó thi đua. Ngoài ra, cuối mỗi học kì tôi còn dùng nguồn quĩ phụ huynh để khen thưởng cho những học sinh tiên tiến, học sinh giỏi, cán sự lớp, những học sinh có đóng góp xuất sắc trong phong trào thi đua của lớp. Phần thưởng là sách vở, đôi khi là tiền. Có thể nói, nhờ có hình thức khen thưởng hợp lí, tôi đã tạo được không khí thi đua sôi nổi trong lớp và sự nhiệt tình của cán sự lớp. Từ đó đưa lớp thành một tập thể vững mạnh. Thế nhưng, để duy trì một tập thể lớp có kỉ luật, nền nếp cũng không phải đơn giản, không chỉ áp dụng hình thức khen thưởng mà còn có biện pháp kỉ luật để ngăn ngừa, chặn đứng những vi phạm. Để làm được điều đó, bên cạnh nội quy của trường, tôi còn lập ra một bản nội qui riêng của lớp, cụ thể và chi tiết hơn. Cụ thể như sau: NỘI QUY LỚP 1. Học sinh đi trễ không được vào trường 2. Khi kẻng báo vào lớp không được đứng ngoài hành lang 3. Tập trung chào cờ đúng giờ qui định, không được gây ồn ào, lộn xộn, đầu và cuối buổi tổ trực nhật phải cử người mang và cất ghế 4. Phải chuẩn bị bài và học bài trước khi đến lớp 5. Nghỉ học phải viết giấy phép, có chữ kí của phụ huynh và phải nhờ phụ huynh gọi điện thông báo với giáo viên chủ nhiệm hoặc giám thị 6. Nghiêm cấm việc tự ý đổi chỗ ngồi 7. Tới trường cần thực hiện nghiêm túc đồng phục do nhà trường quy định (nữ mặc áo dài, nam quần tây, áo trắng; đầu tóc gọn gàng, không nhuộm, xịt keo, đeo phù hiệu, huy hiệu đoàn, không mang dép lê) 8. Cấm mang và sử dụng quà hay đồ ăn trong lớp, trong giờ học (vi phạm sẽ phải nộp tiền phạt) 9. Cấm xả rác, vỏ, bã kẹo trong lớp học và hành lang 10. Cấm leo, trượt cầu thang, ngồi lên bàn học, bàn ghế giáo viên 11. Cấm viết, vẽ bậy lên tường, lên bàn, lên bảng 12. Cấm gây mất trật tự, phát biểu tự do, đùa giỡn trong giờ học và sinh hoạt đầu giờ 13. Cấm việc tự tiện coi sổ điểm lớn (vi phạm sẽ phải nộp tiền phạt) 9 14. Cấm chọc, giỡn người làm nhiệm vụ theo dõi sinh hoạt đầu giờ 15. Phải có mặt đầy đủ và đúng giờ trong các buổi lễ, lao động, ngoại khóa do trường tổ chức 16. Cấm chửi thề, nói tục, hút thuốc, đánh bài, uống rượu, leo tường 17. Cấm mang và sử dụng điện thoại di động trong lớp, trong giờ học (vi phạm sẽ bị tịch thu trong vòng 2 tháng ) 18. Không được tỏ thái độ không tốt với cán sự lớp (khi những người này nhắc nhở hoặc phổ biến công việc…) 19. Cấm tuyệt đối việc cúp tiết, giả mạo chữ kí phụ huynh 20. Cấm kết bè phái, gây mất đoàn kết trong lớp 21. Không được vô lễ với giáo viên, gây gỗ, đánh lộn trong và ngoài trường 22. Cấm quay cóp, giở tài liệu, trao đổi bài trong khi kiểm tra, thi 23. Cán sự lớp phải quản lí lớp nghiêm túc, có trách nhiệm, không được bao che và phải báo cáo thường xuyên với giáo viên chủ nhiệm về những vi phạm của lớp 24. Cán sự lớp được phân công phải tổ chức sinh hoạt đầu giờ đúng quy định và có chất lượng 25. Tổ trực nhật phải thực hiện đúng và tốt nhiệm vụ, nếu làm không tốt sẽ bị phạt Nội qui này được tôi triển khai và phát cho từng học sinh. Khi học sinh vi phạm nội qui của lớp, tôi sẽ có những biện pháp xử phạt hợp lí. Tôi đã chứng kiến nhiều giáo viên rất khắt khe khi học sinh vi phạm, thậm chí dùng biện pháp mạnh (nhiều người còn gọi là bạo lực) để xử lí học sinh vi phạm. Điều đó nhiều khi phản tác dụng, khiến học sinh ghét giáo viên, từ đó có những hành vi phá rối do bất mãn. Bản thân tôi, trước khi xử lí vi phạm, tôi phải tìm hiểu cụ thể nguyên nhân để tránh xử lí không đúng mực, khiến các em không phục. Bên cạnh đó, đối với những vi phạm khác nhau thì xử lí theo cách khác nhau. Ví dụ như đối với những học sinh vi phạm đồng phục, tác phong thì nhắc nhở, nếu tái phạm thì kiểm điểm, mời phụ huynh giải quyết. Tái phạm nhiều lần thì không cho vào trường. Đối với những học sinh vi phạm nặng như hút thuốc, chửi thề, đánh nhau tôi dùng biện pháp kiên quyết hơn như kiểm điểm trước lớp, phê bình trước cờ, mời phụ huynh và đưa ra hội đồng kỉ luật. Đối với những học sinh thường xuyên vi phạm, hoặc có những hành vi không tốt (nói tục, hút thuốc, chửi thề, đánh nhau) ảnh hưởng tới thi đua của lớp, tôi yêu cầu đóng tiền vi phạm (tất nhiên tiền phạt này đã có sự thống nhất với phụ huynh qua buổi họp đầu năm). Tiền phạt sẽ sung vào quĩ lớp dùng cho hoạt động của lớp. Thông qua những hình thức xử phạt, kỉ luật đó, tôi đã duy trì nền nếp của lớp tương đối tốt. Học sinh lớp tôi chủ nhiệm tác phong rất nghiêm túc, có tinh thần kỉ luật cao và hầu hết đều rất chăm ngoan. Điều đó đã tạo nên niềm vui lớn trong công tác chủ nhiệm của tôi. 5. Vi phạm tới đâu, giải quyết tới đó Theo tôi, đây là một việc làm rất hữu ích, có hiệu quả cao. Thường thì giáo viên chủ nhiệm giải quyết những vi phạm vào cuối tuần. Khi đó, có rất nhiều học sinh, nhiều vi phạm sẽ phải giải quyết. Cho nên, việc xử lí sẽ bị “loãng”, nhiều khi không 10 cặn kẽ, hợp tình, thiếu tính thuyết phục (nhiều học sinh cho rằng thầy cô xử lí thiên vị người này, người khác). Bởi vậy, khi nắm bắt được vi phạm của học sinh (thông qua cán sự lớp, thầy cô bộ môn, quản sinh và bản thân), tôi bố trí thời gian làm việc trực tiếp với học sinh để tìm hiểu nguyên nhân vi phạm, cách thức xử lí đối với từng trường hợp. Do chỉ có một hoặc vài học sinh cần được xử lí nên tôi có thời gian để lắng nghe giải trình của các em, hiểu được tâm lí của các em và cũng có thời gian động viên, thuyết phục hoặc nghĩ ra những biện pháp xử phạt hợp lí nhất. Trong trường hợp không có thời gian để xử lí vi phạm, tôi ủy quyền cho thầy giám thị thay mặt tôi trực tiếp làm việc với học sinh. Chính nhờ việc giải quyết kịp thời như vậy đã có tác dụng rất lớn trong việc đưa ra những cách giải quyết hợp tình, có tác dụng thuyết phục học sinh. Từ đó các em nghe theo và sửa chữa. Đặc biệt, việc vi phạm tới đâu, giải quyết tới đó còn có tác dụng răn đe đối với những học sinh khác, ngăn chặn được những hành vi vi phạm theo kiểu theo hùa, “té nước theo mưa”. Và nhiều khi biện pháp này cũng có tác dụng ngay đối với chính bản thân tôi vì nếu để đến cuối tuần xử lí, sự việc đã hết “nóng”, đã “nguội” dần, kết hợp với việc phải giải quyết nhiều vi phạm cùng lúc tạo nên tâm lí ngại xử lí đối với giáo viên chủ nhiệm. 6. Thực hiện đánh giá thi đua, hạnh kiểm học sinh nghiêm túc, khoa học Việc đánh giá thi đua và xếp hạnh kiểm học sinh không phải dễ dàng. Không thể dựa vào cảm tính hoặc tình cảm cá nhân để áp đặt. Điều đó sẽ gây tâm lí bất mãn cho học sinh vì thầy cô đối xử và hành động thiên vị, không công bằng. Đánh giá học sinh cả về thi đua lẫn đạo đức cũng là một quá trình đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải quan tâm, theo dõi học sinh thông qua nhiều “kênh” khác nhau. Từ đó mới có những quyết định xác đáng, khiến học sinh nể phục. Có rất nhiều phụ huynh đã lên tận trường để chất vấn giáo viên chủ nhiệm làm sao lại xếp con mình hạnh kiểm yếu. Sở dĩ điều đó xảy ra thứ nhất là do học sinh có tâm lí thầy cô ác cảm với mình, không thừa nhận khuyết điểm của mình. Thứ hai là do thầy cô xếp theo cảm tính. Trong trường hợp này đòi hỏi giáo viên phải đưa ra những vi phạm của học sinh để giải trình với phụ huynh, khiến họ hài lòng, tránh tâm lí bất phục, nói xấu giáo viên, ảnh hưởng không tốt đến danh dự của giáo viên cũng như của trường. Để tránh những trường hợp không mong muốn như vậy, trước tiên tôi đưa ra những qui định về thi đua, đánh giá hạnh kiểm như sau: TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI HẠNH KIỂM HÀNG TUẦN A. NHỮNG HÀNH VI BỊ TRỪ ĐIỂM : I. Trừ 2 điểm/ 1 lần vi phạm : 1. Đi học trễ 2. Nộp tiền trễ 3. Kẻng báo vào lớp vẫn đứng ngoài hành lang 4. Chào cờ lộn xộn 5. Nghỉ học có phép 6. Đổi chỗ ngồi 11 7. Trang phục không đúng quy định (đầu tóc, phù hiệu, dép, quần áo, huy hiệu…) 8. Xả rác bừa bãi 9. Điểm kiểm tra dưới 5 10. Leo, trượt cầu thang II. Trừ 3 điểm/ 1 lần vi phạm : 1. Mất trật tự trong giờ học 2. Vẽ bậy lên bàn ghế 3. Phát biểu tự do, đùa giỡn trong giờ học 4. Nghỉ học không có giấy phép 5. Sinh hoạt 15 phút không nghiêm túc 6. Thiếu ý thức bảo vệ tài sản chung 7. Không chuẩn bị bài ở nhà 8. Trực nhật không tốt III. Trừ 4 điểm/ 1 lần vi phạm: 1. Thực hiện không nghiêm túc hình thức kỷ luật của giáo viên 2. Chọc giỡn người làm nhiệm vụ kiểm tra đầu giờ (15 phút) 3. Cho bạn xem bài, cop py bài, trao đổi bài khi kiểm tra, thi 4. Vắng mặt trong các hoạt động ngoại khóa, lao động 5. Tự ý coi sổ điểm lớn 6. Mang quà, đồ ăn vào lớp 7. Cán bộ lớp bao che hoặc không thực hiện tốt việc quản lí, sinh hoạt lớp đầu giờ IV. Trừ 5 điểm/ 1 lần vi phạm : 1. Bị kiểm điểm trước lớp 2. Phải làm bản kiểm điểm 3. Vi phạm, bị ghi tên vào sổ đầu bài 4. Có thái độ không tốt với cán bộ lớp (khi cán bộ lớp nhắc nhở hay phổ biến công việc …) 5. Cúp tiết 6. Kết bè phái 7. Ăn quà trong lớp V. Trừ 10 điểm/ 1 lần vi phạm : 1. Có thái độ không tốt với giáo viên 2. Bị phê bình trước cờ 3. Gây gổ, đánh nhau 4. Giám thị bắt lập bản kiểm điểm 5. Mang và sử dụng điện thoại trong lớp 6. Nói tục, chửi thề, hút thuốc, uống rượu, đánh bài 7. Mạo chữ kí phụ huynh B. NHỮNG VIỆC LÀM ĐƯỢC CỘNG ĐIỂM : 1. Phát biểu xây dựng bài đúng : cộng 5 điểm / lần 2. Phát biểu bài nhiều lần với ý thức xây dựng bài : cộng 5 điểm 3. Điểm kiểm tra từ 7 đến 8 : cộng 4-5 điểm / 1điểm tốt 12 4. Điểm kiểm tra từ 9 đến 10 : cộng 6-7điểm / 1điểm tốt 5. Tích cực trong hoạt động phong trào của lớp, trường: cộng 10 điểm/ hoạt động 6. Có ý thức giữ gìn, bảo vệ tài sản chung : 5 điểm / 1 hành vi C. CÁCH THỨC XẾP LOẠI : 1. Hạnh kiểm tốt : Điểm cộng > 100, điểm trừ 1-2 điểm 2. Hạnh kiểm khá : Điểm cộng > 100, điểm trừ 3-4 điểm 3. Hạnh kiểm trung bình : Điểm trừ 4-5 điểm 4. Hạnh kiểm yếu : Điểm trừ 6 điểm trở lên Chú ý : 1. Tất cả mọi học sinh đều nhận được 100 điểm hàng tuần để thi đua 2. Học sinh không phát biểu xây dựng bài xếp hạnh kiểm khá 3. Yêu cầu mỗi học sinh phải có một cuốn sổ tự đánh giá cá nhân về các mặt : điểm cộng, điểm trừ để tiện việc đối chiếu với cán bộ lớp (nếu không có sổ này giáo viên chủ nhiệm không chịu trách nhiệm về mọi thắc mắc) Cách ghi sổ tự đánh giá như sau : - Tên tuần, ngày, tháng, năm - Việc làm được cộng điểm ( thời gian cụ thể : tiết, ngày … ) - Hành vi bị trừ điểm ( thời gian cụ thể : tiết, ngày … ) - Xác nhận của cán bộ lớp ( ngay sau tiết học ) 4. Những hành vi sau đây có thể đánh giá hạnh kiểm trực tiếp mà không cần xem xét: a. Vi phạm qui chế kiểm tra, thi xếp loại yếu b. Đánh nhau, gây lộn bị đưa ra hội đồng kỉ luật xếp loại yếu c. Leo tường bị phát hiện sẽ bị đánh giá hạnh kiểm trung bình cả học kỳ Để tiện cho việc theo dõi, đánh giá của cán sự lớp, tôi lập ra bảng theo dõi và xếp hạnh kiểm hàng tuần như sau: 1/ Bảng THEO DÕI VI PHẠM TỔ Tổ:….. Tuần:….. Thứ/ Ngày Tên học sinh vi phạm Nội dung vi phạm Hai Ba Tư Năm Sáu Bảy 2/ Bảng THEO DÕI THI ĐUA TỔ TRONG GIỜ HỌC Tổ trưởng tổ …: Tuần:……Tháng…….Năm……….. Họ và tên tổ viên Thứ/ Ngày/ Tháng/ Năm Tiết Số lần phát biểu 13 1/ 2/ 3/ 4/ 5/ 6/ 7/ 8/ 3/ Bảng XẾP LOẠI HẠNH KIỂM TRONG TUẦN: Tổ:….. Tuần:…. Tên Điểm có Điểm Điểm Tổng điểm Xếp Ghi sẵn trừ Cộng trong tuần loại chú 1/ 100 2/ 100 3/ 100 4/ 100 5/ 100 6/ 100 7/ 100 8/ 100 Việc đánh giá thi đua, xếp loại hạnh kiểm của tháng và cuối kì sẽ dựa trên thang điểm và kết quả đánh giá hàng tuần. Để đảm bảo khách quan hơn, cuối kì tôi cho học sinh tự nhận xét, đánh giá về ưu khuyết điểm và xếp loại đạo đức của mình theo mẫu sau: Họ và tên Ưu điểm Khuyết điểm Kết quả thi đua tuần, tháng Phương hướng phấn đấu Tự xếp loại hạnh kiểm Kí và ghi rõ họ tên Với việc áp dụng việc đánh giá khoa học như vậy, tôi đã hạn chế được việc đánh giá, nhận xét phiếm diện, khiến cho học sinh “tâm phục, khẩu phục” về cách làm của mình. Qua đó tránh được những thắc mắc, tạo niềm tin ở học sinh cũng như là phụ huynh, thúc đẩy sự phấn đấu cũng như khắc phục của các em, tạo nên một tập thể lớp kỉ luật và vững mạnh. 7. Quan tâm, gần gũi học sinh 14 Có nhiều giáo viên coi công việc chủ nhiệm là nghĩa vụ cho nên chỉ làm qua loa, lên lớp cho đúng trách nhiệm, không hề có sự gần gũi, tìm hiểu học sinh. Như vậy, chắc chắn công tác chủ nhiệm của họ sẽ không bao giờ đạt kết quả tốt. Với lợi thế là giáo viên trẻ, chưa có gia đình, nhiệt huyết còn cao, ngay từ khi về trường (từ năm 2007), khi được phân công chủ nhiệm, tôi đã cố gắng thực hiện tốt công việc của mình. Có thể nói là lấy sức trẻ bù cho kinh nghiệm. Tôi thường xuyên lên lớp những buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ, kể cả những ngày không có tiết dạy. Ngoài ra, những giờ giải lao giữa giờ, nhiều khi tôi cũng ghé lớp trao đổi công việc hay nói chuyện với các em. Đối với những hoạt động phong trào của lớp như văn nghệ, báo tường, tôi cũng thường xuyên đến động viên, đôn đốc các em làm việc. Những ngày lễ như 2010, 8-3 hay sinh nhật của học sinh trong lớp, tất nhiên tôi cũng góp mặt. Thông qua việc tiếp xúc, quan tâm học sinh, tôi có điều kiện hiểu rõ hơn về tâm tư, nguyện vọng, những hành vi vi phạm của các em. Từ đó có biện pháp giáo dục hợp lí và hiệu quả. Việc quan tâm của giáo viên chủ nhiệm cũng có tác động ngược lại từ phía học sinh. Đó là tạo niềm tin, sự thương yêu của các em đối với mình. Các em coi chủ nhiệm lớp như “người cha thứ hai”, là chỗ dựa tinh thần để các em phấn đấu. Từ tình thương yêu, các em trở nên biết nghe lời, tôn trọng giáo viên chủ nhiệm và phấn đấu học tập, rèn luyện để không phụ lòng thầy cô. 8. Vận động học sinh bỏ học tới trường trở lại: Ở trường THPT Tôn Đức Thắng, rất nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn (trường nằm ở khu vực miền núi), một số học sinh lười học, nhiễm thói hư tật xấu nên tỉ lệ học sinh bỏ học giữa chừng thuộc dạng cao nhất trong huyện Tân Phú. Để duy trì sĩ số, có thể là ở mức tương đối (khoảng 90- 95%), tôi đã có rất nhiều nỗ lực trong việc vận động học sinh trở lại lớp. Khi có học sinh trong lớp bỏ học, thông qua nhiều nguồn khác nhau (học sinh trong lớp, trong trường, thầy cô bộ môn…), tôi tìm hiểu rõ nguyên nhân như hoàn cảnh kinh tế gia đình, biện pháp giáo dục trong gia đình, khả năng học tập của học sinh…và trực tiếp đến gia đình học sinh bỏ học tìm hiểu cụ thể, vận động học sinh trở lại trường. Những trường hợp khó vận động, tôi phối hợp với nhà trường và các lực lượng xã hội từ đó tìm giải pháp thích hợp nhằm sớm đưa học sinh trở lại trường. Trong quá trình vận động học sinh tôi luôn quan tâm đến mối quan hệ bạn bè của các học sinh đó để có thể từ bạn bè động viên quan tâm giúp các em sớm trở lại nhà trường. Ví dụ như trong năm học 2009-2010, em Vân đã bỏ học vì cảm thấy chán học và tiếp thu không nổi.Tôi đã vận động Ban cán sự lớp, bạn thân Vân cùng tôi đến tận nhà để vận động, đồng thời tuyên truyền cho em biết được việc bỏ học của mình là không tốt cho tương lai của em. Tôi cũng như phân tích những mặt xấu nếu em nghỉ học trong khi chưa biết làm gì, còn non nớt về vốn sống sẽ rất dễ vấp ngã. Tôi đã đến nhà em nhiều ngày liên tục để thuyết phục em. Cuối cùng, nhờ sự tận tình của tôi, em Vân đã đồng ý trở lại nhà trường, sau đó đã chăm chỉ học tập, đỗ tốt nghiệp và hiện nay đang học tại một trường Cao đẳng ở thành phố. Hay năm ngoái là trường hợp em Cường, cũng học yếu, ham chơi, đua đòi; cha mẹ nói gì cũng không nghe, nhất quyết nghỉ học. Tôi đã đến tận 15 nhà, hỏi rõ phụ huynh để nắm rõ tâm tư, nguyện vọng cũng như những sở thích của em. Sau đó, tôi đã tìm cách gặp em, khuyên nhủ một cách chân thành, thay vì nạt nộ, phân tích những hậu quả khôn lường của việc nghỉ học và đua đòi theo những người bạn xấu. Cường đã xin tôi cho nghỉ học mấy ngày để suy nghĩ. Cuối cùng em đã đi học trở lại, thu đậu tốt nghiệp và hiện nay đang học ở một trường trung cấp dạy nghề sử chữa ở thành phố. 9. Vận động giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn, bệnh tật Với đặc điểm là một trường nằm ở khu vực miền núi nên trong trường nói chung và ở lớp tôi nói riêng hầu như khi nào cũng có những học sinh nghèo, không có điều kiện để tới trường. Nhiều khi, các em bỏ học giữa chừng hoặc nghỉ học nhiều ngày để phụ giúp gia đình. Đối với học sinh có hoàn cảnh khó khăn như vậy, tôi vận động học sinh trong lớp góp quần áo, sách vở, dụng cụ học tập, kể cả tiền hỗ trợ cho các em. Bên cạnh đó, tôi còn vận động các Mạnh Thường Quân (phụ huynh của lớp), kể cả bản thân, góp tiền, vở và một số vật dụng liên quan tới học tập khác ủng hộ cho các bạn này có thể học tốt hơn và yên tâm hơn trong việc học của mình. Đối với những học sinh đau ốm lại càng phải quan tâm hơn. Tôi đã nhắc nhở ban cán sự lớp đặc biệt là lớp trưởng, nếu có bạn nào trong lớp bệnh không đi học được phải tổ chức tới nhà thăm hỏi. Đặc biệt, với những học sinh bệnh nặng phải nằm viện hoặc nghỉ học dài ngày thì lớp quyên góp tiền hoặc trích từ quĩ lớp ra một số tiền để mua đồ thăm bạn. Những việc làm đó tuy nhỏ bé, giá trị vật chất không đáng là bao nhưng đã tạo được tình cảm gắn bó, các em biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau với tinh thần đoàn kết tương trợ cao. 10. Phối hợp với các giáo viên bộ môn: Giáo viên chủ nhiệm chỉ lên lớp ở tiết dạy của mình và một số tiết sinh hoạt lớp. Thế nên sẽ không thể nào nắm bắt cụ thể về tình hình học tập cũng như thái độ, hành động của học sinh lớp mình trong các tiết học khác (thông thường học sinh sợ giáo viên chủ nhiệm nên trong tiết của họ, các em thường tỏ ra ngoan ngoãn, biết nghe lời). Bởi vậy, ngoài việc lắng nghe phản hồi từ cán sự lớp, tôi rất quan tâm tới ý kiến và đóng góp của giáo viên bộ môn. Dẫu sao, các thầy cô vẫn thẳng thắn góp ý hơn học trò (thường có tâm lí bao che, sợ mất lòng bạn bè). Việc phối hợp với các giáo viên bộ môn là hết sức quan trọng nhằm nắm được những thông tin cần thiết về lớp, đặc biệt là những vi phạm, những em học yếu. Mặt khác có những em học sinh thích học môn này, lại không thích môn kia vì những lý do khác nhau. Chính vì thế, tôi luôn tìm hiểu cặn kẽ các nguyên nhân từ các giáo viên bộ môn để cùng với giáo viên bộ môn đề ra các biện pháp thích hợp nhằm giúp các em có thể có kết quả học tập, rèn luyện thái độ, tác phong tốt hơn. Từ đó các em sẽ hứng thú học tập và đi học đều đặn hơn, có những điều chỉnh theo chiều hướng tiến bộ về hành vi, đạo đức của mình. Hơn nữa thông qua việc phối hợp với các giáo viên bộ môn trong trường để phát hiện về năng khiếu, sở thích cũng như những hạn chế của từng học sinh để từ đó phát hiện và bồi dưỡng kịp thời giúp các em phát triển một cách hoàn thiện hơn. 11. Phối hợp với giám thị nhà trường: 16 Vai trò của giám thị ở cấp trung học phổ thông cũng không kém phần quan trọng, ảnh hưởng tới việc rèn luyện đạo đức, tác phong của học sinh. Giám thị chính là bộ phận hỗ trợ cho Nhà trường cũng như giáo viên chủ nhiệm quản lí toàn diện về tư cách, ứng xử, hành động của học sinh. Hơn thế, giám thị càng nghiêm, học sinh càng sợ, từ đó ít vi phạm hơn. Khảo sát cho thấy rằng, trường nào không có quản sinh thì nền nếp, kỉ luật của trường đó thường yếu hơn các trường khác. Cho nên, trong công tác chủ nhiệm của mình, tôi đánh giá rất cao vai trò của người giám thị. Ở trường THPT Tôn Đức Thắng, quản sinh thường có mặt rất sớm, trước giờ sinh hoạt lớp buổi sáng và chiều (trường tổ chức học hai buổi: sáng khối 11 và 12, chiều khối 10). Nhiệm vụ của thầy giám thị là phải có mặt ở phòng bảo vệ ngay cổng trường để theo dõi những học sinh không đúng đồng phục, tác phong. Những em này sẽ không được thầy cho vào trường nếu vi phạm những nội qui nhà trường đề ra. Ngoài ra, trong giờ ra chơi giữa các tiết cũng như lúc tan trường, thầy quản sinh thường xuyên theo dõi, ghi chép và xử lí những vi phạm của học sinh. Cho nên, tôi đánh giá rất cao vai trò của bộ phận giám thị trong nhà trường. Mỗi buổi cũng như hàng tuần tôi đều gặp gỡ với thầy giám thị trong trường để kịp thời tìm ra những học sinh có biểu hiện không tốt, hay vi phạm nội qui, đặc biệt là những em những em cúp tiết, hút thuốc lá, chửi thề…Thông thường, những vi phạm của các em đều được thầy quản sinh xử lí rất hợp lí bằng những biện pháp khác nhau, tùy thuộc đối tượng và vi phạm. Thế nên, ngoài việc thường xuyên gặp gỡ giám thị để theo dõi tình hình vi phạm của lớp, tôi còn trao đổi với thầy để tìm ra cách giải quyết thuận tình, hợp lí giúp những học sinh vi phạm, đặc biệt là những học sinh cá biệt ngày càng tiến bộ. Có rất nhiều học sinh hay vi phạm nội qui, đặc biệt là vi phạm nặng, tôi mời phụ huynh và học sinh đến phòng giám thị để trao đổi, tìm cách khắc phục. Theo tôi, việc làm đó vừa đảm bảo khách quan (một số phụ huynh tin lời con cho rằng thầy ác cảm với học sinh), vừa tạo niềm tin tới phụ huynh về công tác quản lí, giáo dục của trường. Từ đó nó tạo ra không khí thuận lợi cho việc tâm sự giữa phụ huynh, quản sinh, giáo viên để đi đến tiếng nói chung là đưa ra biện pháp giáo dục hợp lí đối với học sinh vi phạm. 12. Phối hợp với phụ huynh học sinh và địa phương cư trú: Đúng là môi trường nhà trường là môi trường tốt nhất để giáo dục học sinh không chỉ về tri thức mà còn về phẩm chất đạo đức. Nhưng thời gian quản lí, giáo dục học sinh ở trường rất hạn chế. Phần lớn thời gian học sinh ở gia đình cho nên vai trò của phụ huynh cũng không kém phần quan trọng. Có nhiều phụ huynh chưa hiểu thấu vấn đề, đổ lỗi cho sự quản lí của nhà trường và giáo viên chủ nhiệm là yếu kém. Song thực chất, nếu họ không quan tâm đến con em, mải mê làm ăn thì sẽ dẫn tới sự sa sút cả về học tập lẫn đạo đức của học sinh. Thế nên việc phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với gia đình, rộng hơn là với địa phương cũng rất quan trọng. Liên lạc thường xuyên với phụ huynh học sinh của lớp sẽ giúp cho chủ nhiệm nắm bắt rõ hơn về thời gian biểu của các học sinh cũng như các thói quen, sở thích và tính cách của từng học sinh. Một khi hiểu rõ học sinh của mình hơn thì giáo viên chủ nhiệm sẽ có nhiều giải pháp hơn để giúp học sinh của mình chuyên cần hơn trong việc 17 học tập cũng như duy trì tính chuyên cần của các em. Khi học sinh vi phạm những lỗi nhẹ (đồng phục, tác phong…), thì tôi gửi giấy thông báo tới phụ huynh, yêu cầu học sinh phải đưa cho phụ huynh, sau đó phụ huynh kí xác nhận và nộp trở lại cho giáo viên chủ nhiệm. Đối với những lỗi nặng (cúp tiết, nói tục, hút thuốc…), thì tôi trực tiếp gọi điện cho phụ huynh để thông báo, đồng thời đề nghị phụ huynh nhắc nhở học sinh sửa chữa những khuyết điểm đó. Khi có học sinh bỏ học, đánh nhau, tôi thông báo ngay cho Ban giám hiệu nhà trường, đồng thời sắp xếp thời gian gặp trực tiếp phụ huynh để trao đổi các thông tin cùng nhau tìm các giải pháp phối hợp tốt hơn đưa học sinh trở lại trường, ngăn ngừa tái phạm. Học sinh sẽ trở nên chuyên cần, tích cực học tập hơn nếu sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình có hiệu quả đáng kể. Đối với những phụ huynh tích cực quan tâm đến tình hình học tập của con em sẽ tích cực ủng hộ nhà trường nhằm tìm giải pháp tốt nhất duy trì sĩ số học sinh trong nhà trường, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục. Trong các kỳ họp phụ huynh, bản thân tôi luôn lắng nghe nắm bắt nguyện vọng của phụ huynh, những góp ý chân thành của họ và những tâm sự của họ về con em của mình. Từ đó có thể có những biện pháp tốt hơn để quản lí, giáo dục các em. Tôi cũng in sẵn phiếu liên lạc hàng tuần, lấy chữ ký và chữ viết của phụ huynh làm mẫu, gửi phiếu liên lạc về gia đình nắm bắt ưu nhược điểm của con em mình, đưa ý kiến nhận xét và yêu cầu đến ban giám hiệu nhà trường. Hiện nay, trong môi trường giáo dục đã có không ít những trường hợp học sinh thường xuyên vì các đam mê và nghiện ngập đã bỏ học, nhất là ham các trò chơi trên Internet dẫn tới thường xuyên nghỉ học, tình hình học tập sa sút và bỏ học. Trong quá trình chủ nhiệm những năm học vừa qua, tôi cũng đã gặp một số trường hợp vì sự lôi cuốn của các trò chơi game đã thu hút dẫn đến nghỉ học giữa chừng. Để hạn chế những trường hợp trên, tôi luôn theo dõi nắm bắt kịp thời các ảnh hưởng của các tác động xã hội này. Từ đó có thể tìm hiểu để đề ra các biện pháp ngăn chặn tác động này, đặc biệt là phải tìm hiểu cụ thể nguyên nhân. Từ đó phối hợp cùng với các lực lượng xã hội nhanh chóng kìm chế tác động tiêu cực đến học sinh để các em đi học thường xuyên hơn góp phần duy trì sĩ số học sinh. Trong từng tháng, bản thân tôi phải có kế hoạch đến thăm hỏi hai đến ba gia đình phụ huynh học sinh, nhằm có biện pháp xử lí kịp thời với các học sinh có biểu hiện không tốt trong học tập cũng như đạo đức để kịp thời ngăn chặn các hành vi, biểu hiện tiêu cực. 13. Có phương pháp giáo dục học sinh cá biệt hợp lí Thực trạng hiện nay, ở hầu hết các trường THPT đều xuất hiện một bộ phận học sinh không chấp hành tốt nội qui nhà trường, học tập không nghiêm túc …,làm ảnh hưởng không nhỏ đến nền nếp chung của nhà trường và chất lượng học tập giảm sút . Số học sinh này thường được gọi là học sinh cá biệt. Học sinh cá biệt là thuật ngữ thường dùng của nhà trường, thầy cô giáo chỉ những học sinh quậy phá, thường xuyên gây gổ đánh nhau, bỏ giờ, trốn học …, không chấp hành nội qui nhà trường … 18 Thêm vào đó là sự lôi kéo của bạn bè về phía mình nhằm thỏa mãn cá tính hoặc thỏa mãn nhu cầu giải tỏa tâm lý bị ức chế về hoàn cảnh của bản thân mình . Nguyên nhân khiến các em biến thành những học sinh không tốt như vậy có thể là ảnh hưởng của sự phát triển xã hội theo cơ chế thị trường với những dịch vụ không lành mạnh như phim ảnh ảnh bạo lực, tình cảm lứa đôi quá trớn.. Bên cạnh đó là các dịch vụ bida, internet, ka raokê … được tổ chức gần trường học, lôi cuốn, hấp dẫn các em vào các trò chơi vô bổ. Các em lao vào các trò chơi đó dẫn đến bỏ giờ trốn học và những vi phạm khác. Đồng thời, các kênh truyền hình chiếu một số bộ phim có mang những hình ảnh bạo lực làm cho các em dễ dàng bắt chước. Bên cạnh đó còn có thể do ảnh hưởng của môi trường giáo dục gia đình. Sự thiếu quan tâm và không tạo điều kiện cho các em học tập của gia đình khiến các em học tập không đến nơi đến chốn, chất lượng học tập bị ảnh hưởng, thua sút bạn bè dẫn đến chán học, bỏ học . Hoặc những gia đình có cha mẹ bất hòa, không có hạnh phúc làm cho các em dần dần bị ảnh hưởng, sự chán nản, thích đánh lộn để giải tỏa tâm lý, bị ức chế, bỏ nhà đi chơi không thiết tha đến việc học, từ đó lực học giảm sút dẫn đến chán học, bỏ học. Ngoài ra, những gia đình có người cha nát rượu, cũng ảnh hưởng rất lớn đến học sinh, biến các em thành học sinh cá biệt. Mặt khác, trường THPT Tôn Đức Thắng lại nằm ở khu vực có nhiều băng nhóm tội phạm nên những em học sinh học yếu, chơi bời thường giao du với bọn người xấu. Từ đó nhiễm thói hư tật xấu, một số em còn sẵn sàng đánh nhau, đâm chém bạn bè với ý nghĩ mình được dân anh chị bên ngoài trường “bảo kê”. Đó cũng chính là con đường đưa một số học sinh của trường vào nhóm học sinh cá biệt. Thấy rõ được những nguyên nhân trên, với tư cách một giáo viên chủ nhiệm, bản thân tôi đã trăn trở và cố tìm ra biện pháp tối ưu nhằm giáo dục học sinh cá biệt trở thành con ngoan trò giỏi : Thứ nhất là giáo dục học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp. Thông qua giờ sinh hoạt lớp, tôi thường kể chuyện về những tấm gương tốt, đồng thời đưa ra những câu chuyện về tác hại của việc chơi bời lêu lổng và tệ nạn xã hội. Đối với những học sinh có biểu hiện sa ngã, quậy phá, tôi lấy nghĩa thầy trò khuyên bảo làm cho các em thấy được khuyết điểm của mình. Với sự chân thành của giáo viên chủ nhiệm, các bạn trong lớp, học sinh khi vi phạm sẽ sớm nhận ra lỗi lầm của mình mà sửa chữa . Trong khi giáo dục các em, tôi không nặng về kiểm điểm, phê bình, mà phải tìm ra và xác định đúng nguyên nhân đã tác động đến các em làm cho các em mắc sai lầm, vi phạm. Tôi cũng vận dụng những điều khoản trong nội qui, trong qui định xếp loại của bộ giáo dục làm cho các em thấy được phạm vi vi phạm ở mức độ nào và nêu ra hướng cho các em khắc phục. Tôi cũng phân tích một cách chân thành cho những em học sinh cá biệt thấy rằng không nên vì suy nghĩ và hành động bồng bột nhất thời của cá nhân mà ảnh hưởng tới sự nỗ lực, cố gắng trong thi đua của tập thể lớp. Thứ hai là kết hợp với phụ huynh học sinh để giáo dục học sinh. Gia đình chính là mái ấm của học sinh. Tình thương yêu của cha mẹ chính là điểm tựa để các em cố gắng phấn đấu học tập và rèn luyện. Thông qua các bậc phụ huynh, tôi tìm hiểu 19 nguyên nhân các em rơi vào tình trạng không tốt như vậy. Từ đó cùng với gia đình, quan tâm và khuyên bảo các em cố gắng bỏ cái xấu, tu tỉnh và học tập thật tốt vì chính tương lai của mình Thứ ba, tôi dùng phương pháp kết bạn. Thường lứa tuổi học sinh dễ bị ảnh hưởng những thói hư tật xấu nhưng cũng dễ tiếp thu những điều hay lẽ phải, dễ hòa mình vào những trò chơi có tính tập thể, tính giáo dục cao. Ông cha ta có câu “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. Do đó, tôi chọn ra nhũng người bạn tốt, cùng hoàn cảnh, cùng sở thích, ước mơ ... sinh hoạt, học tập với đối tượng này dần dần lôi kéo các em hòa nhập vào các cuộc chơi bổ ích, từ đó xóa bỏ các mặc cảm là học sinh hư để rồi cùng với các thành viên trong lớp xây dựng tập thể vững mạnh . Thông qua nhóm bạn tốt, tôi giao cho học sinh cá biệt thực hiện một số công việc, tạo những điều kiện để những học sinh này hoàn thành và động viên khích lệ các em để các em xóa những tự ti, mặc cảm là học sinh cá biệt để hòa mình với bạn bè. Biện pháp này có thể là do ảnh hưởng của thầy giáo chủ nhiệm của tôi trước kia (Trước đây khi tôi còn học ở trường THPT, thầy chủ nhiệm của tôi có thể nói là đã có một việc làm có một không hai. Đó là thầy cho học sinh cá biệt làm lớp trưởng. Kết quả có thể nói là đầy bất ngờ. Từ chỗ là một học sinh cá biệt, Hải đã trở thành một học trò biết nghe lời, được mọi học sinh trong lớp nghe theo và nể phục, Hải thi đỗ tốt nghiệp và đỗ đại học Y Thái Bình). Ngoài ra, tôi còn vận động gia đình của nhóm bạn tốt tham gia vào việc giúp đỡ những học sinh này bằng cách tạo cho các em tâm lý xem gia đình của bạn như gia đình mình, tạo điều kiện cho các em cùng tham gia học tập với con em mình để tách dần ra khỏi nhóm bạn xấu. Với một ngôi trường như tôi đang công tác, những biện pháp mà tôi áp dụng với những học sinh cá biệt cũng đã phát huy tác dụng, đưa các em trở lại với môi trường giáo dục lành mạnh, cố gắng trong học tập và rèn luyện. Những học sinh này dù về sau có thể không lên lớp được, có thể không đỗ đạt gì nhưng hàng năm vẫn thăm hỏi và cám ơn tôi, hay nhắc đến những kỉ niệm thời cắp sách khiến thầy phải “nao lòng”. III. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI: Trong những năm về trước và trong năm học 2011- 2012, tôi đã vận dụng các việc làm trên và đạt được những kết quả khả quan. Phần lớn các học sinh của lớp tôi chủ nhiệm có ý thức học tập, kỷ luật cao, có tinh thần thi đua học tập. Kết quả học tập ngày càng được nâng cao, hạnh kiểm của các em đa phần là hạnh kiểm tốt, các em khá lễ phép khi gặp giáo viên trong trường và nghe lời thầy cô. Trong giờ học, các em có ý thức tự giác học tập, nghiêm túc và giữ trật tự. Ngoài ra, các em còn có ý thức và hành động giữ gìn lớp sạch đẹp, có tinh thần tương thân, giúp đỡ nhau trong học tập cũng như sinh hoạt. Sĩ số lớp đã được duy trì 100% trong mấy năm vừa qua tôi chủ nhiệm (trừ năm đầu mới về trường, có 2 em nghỉ học), số học sinh ở lại lớp tương đối ít so với toàn trường. Trong ba năm học liên tiếp từ 2009- 2010, 2010-2011, 2011-2012, những lớp do tôi chủ nhiệm thường đứng trong tốp đầu của trường về thi đua thường xuyên và được Đoàn trường khen tặng Danh hiệu thi đua tốt. 20