Tài liệu Skkn một số biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong trường thpt triệu quang phục đáp ứng nhu cầu đổi mới toàn diện giáo dục giai đoạn 2015 2020

Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT...................................................................2 PHẦN I: MỞ ĐẦU...........................................................................................3 I.1. Đặt vấn đề...............................................................................................3 I.1.1. Lý do chọn đề tài..............................................................................3 I.1.2. Ý nghĩa thực tiến và khoa học của đề tài.........................................5 I.1.3. Đối tượng nghiên cứu:.....................................................................5 I.1.4. Phương pháp nghiên cứu:................................................................5 I.2. Phương pháp tiến hành............................................................................6 I.2.1. Cơ sở lý luận của đề tài....................................................................6 I.2.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài tại trường THPT Triệu Quang Phục.......7 PHẦN II: NỘI DUNG.......................................................................................8 II.1. Mục tiêu của đề tài.................................................................................8 II.2. Một số hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ GV, nhân viên trong trường THPT Triệu Quang Phục...................................................................8 II.2.1. Bồi dưỡng về tư tưởng chính trị và đạo đức nhà giáo....................8 II.2.2. Bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ...................12 II.2.3. Bồi dưỡng về tầm nhìn chiến lược...............................................25 II.3. Kết quả đạt được..................................................................................27 PHẦN III. KẾT LUẬN:..................................................................................30 III.1. Bài học kinh nghiệm:.........................................................................30 III.2. Hướng phát triển của đề tài:...............................................................32 Lê Thị Nguyệt 1 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CNH-HĐH : Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa CSVC : Cơ sở vật chất CNTT : Công nghệ thông tin GV : Giáo viên HKPĐ : Hội khỏe phù đổng HS : Học sinh NCKH : Nghiên cứu khoa học PPDH : Phương pháp dạy học TDTT : Thể dục thể thao THPT : Trung học phổ thông Lê Thị Nguyệt 2 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục PHẦN I: MỞ ĐẦU I.1. Đặt vấn đề I.1.1. Lý do chọn đề tài Ngày nay mọi quốc gia trên thới giới đều nhận thức được vai trò then chốt của giáo dục và đào tạo trong việc xây dựng chiến lược con người nhằm củng cố an ninh – quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội, phát triển đất nước. Ở Việt Nam, nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã chỉ rõ mục tiêu là “Đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao”. Để thực hiện được mục tiêu đó, cần phải đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, chuẩn hưng nền giáo dục Việt Nam làm cho giáo dục và đào tạo cùng khoa học và công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu. Ngày 4 tháng 11 năm 2013, tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đã ký ban hành Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH-HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Đảng ta đã nhận đình: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hô ôi.” Mục tiêu của Nghị quyết đó là tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã Lê Thị Nguyệt 3 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hoá, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực. Để đạt được mục tiêu đó, một trong những giải pháp đã được đề ra là phát triển đội ngũ nhà giáo, nhân viên, cán bộ quản lý để đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo dục và đào tạo. Trong giai đoạn hiện nay, nước ta đang trong quá trình CNH-HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế, vì vậy có sự biến đổi nhảy vọt về trình độ khoa học và công nghệ và cơ sở vật chất kỹ thuật. Giáo dục và đào tạo đang có nhiều cơ hội đồng thời cũng phải đối mặt với những thách thức mới. Ngành giáo dục và đào tạo của cả nước nói chung và của từng địa phương nói riêng phải tìm ra phương hướng và giải pháp để đạt được mục đích nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Để đáp ứng những biến đổi to lớn không ngừng xảy ra trên các lĩnh vực kinh tế, khoa học, kỹ thuật, văn hóa và xã hội … vai trò và chức năng của người GV càng nặng nề hơn. Từ yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn hiện nay, hoạt động của GV trong các trường THPT phải hướng tới giúp HS học tập tích cực, chủ động, sáng tạo, từ bỏ thói quen học tập thụ động, ghi nhớ máy móc; Phải đổi mới các hình thức tổ chức dạy học, từ dạy học hướng vào người dạy sang dạy học hướng vào người học (người học là trung tâm, là chủ thể của nhận thức và hành động); Đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học làm cho việc học trở nên sinh động, thân thiện; Gắn việc học tập trong sách vở và nhà trường với cuộc sống thực tiễn, kinh nghiệm sống của cá nhân người học, giúp cho HS vận dụng kiến thức đã học trong trường THPT để tiếp tục học cao hơn hoặc để lao động sản xuất. Yêu cầu đổi mới trong giáo dục THPT hiện nay là việc làm hết sức quan trọng, phải được áp dụng thường xuyên để có hiệu quả thiết thực. Lê Thị Nguyệt 4 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, mặc dù có sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, nền giáo dục vẫn gặp nhiều khó khăn và thách thức. Đôi khi, kết quả những hoạt động giáo dục của GV vẫn chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Điều đó đòi hỏi các các bộ quản lý giáo dục phải trăn trở suy nghĩ tìm tòi các biện pháp hữu hiệu để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Xuất phát từ những nguyên nhân trên tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài nghiên cứu “Bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường THPT Triệu Quang Phục đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục giai đoạn 2015 - 2020” I.1.2. Ý nghĩa thực tiến và khoa học của đề tài Ý nghĩa quan trọng nhất mà đề tài đưa ra, đó là nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giáo viên, công nhân viên trong nhà trường nhằm đổi mới giáo dục, nâng cao hiệu quả đào tạo, tạo ra những con người có thể đáp ứng được các yêu cầu của thời kỳ mới. I.1.3. Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu về biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong trường học, đối tượng chính là đội ngũ cán bộ GV, nhân viên, HS của trường THPT Triệu Quang Phục. I.1.4. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu chủ yếu là tự luận, nghiên cứu các văn bản, nghị quyết, chỉ thị về công tác quản lý giáo dục của các cấp. Ngoài ra còn dùng phương pháp phân tích, tổng hợp, điều tra, quan sát và tổng hợp kinh nghiệm trong công tác quản lý trường học trong những năm gần đây. Lê Thị Nguyệt 5 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục I.2. Phương pháp tiến hành I.2.1. Cơ sở lý luận của đề tài Đổi mới toàn diện nền giáo dục có thể được hiểu là: đổi mới tất cả các mặt, các thành tố của hệ thống giáo dục, trong đó hoạt động dạy học, đánh giá kết quả GD và các điều kiện đảm bảo (chương trình và tài liệu dạy học, giáo viên (GV) và động lực của GV, cơ sở vật chất và phương tiện dạy học, tài chính, môi trường dạy học…) là một thành tốt rất quan trong. Đổi mới căn bản được hiểu là đổi mới những vấn đề cốt yếu, khâu then chốt, lớn, buộc phải làm, khả thi, khâu đột phá chi phối quá trình phát triển để kiến tạo mô hình GD mới phù hợp với giai đoạn phát triển mới của đất nước. Để phát triển bền vững cần đổi mới từ trong cách nghĩ, cách làm, trong tư duy (nhận thức, triết lí, quan điểm) đến mục tiêu, sứ mạng của GD, và hành động phù hợp với năng lực hiện tại của hệ thống và những cơ hội, thách thức, rào cản do bối cảnh kinh tế - xã hội của đất nước và do hội nhập quốc tế mang lại. Cần lưu ý là, đổi mới căn bản, toàn diện không có nghĩa là làm lại tất cả, làm lại từ đầu, phủ định sạch trơn, mà cần xem xét, kế thừa những gì và phải thay đổi những gì cho phù hợp với giai đoạn phát triển mới của đất nước. Để phát triển giáo dục, cần phải có sự tương hỗ của nhiều yếu tố: nguồn tài chính, nguồn lực con người, cơ sở vật chất, sự hỗ trợ của xã hội. Trong các yếu tố đó, giáo viên, nhân viên và cán bộ quản lý là nhân tố không thể gì thay thế được, họ chính là điều kiện tiên quyết đảm bảo chất lượng giáo dục quốc gia. Mục tiêu chung của nền giáo dục nước ta là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện: có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc, hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực công dân. Trong quá trình thực hiện mục tiêu chung, mỗi cấp bậc học, mỗi môn học đều có mục tiêu phù hợp. Nhà giáo là một chủ thể có vai trò quan trọng hàng đầu trong quan hệ giữa người Lê Thị Nguyệt 6 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục dạy và người học, đây là mối quan hệ trọng tâm của giáo dục; trong môi trường giáo dục. I.2.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài tại trường THPT Triệu Quang Phục. Hoạt động giáo dục của nhà trường được sự quan tâm của chính quyền địa phương, được sự quan tâm chỉ đạo sâu xắc của Sở giáo dục và đào tạo và các cấp lãnh đạo, hội cha mẹ HS trong và ngoài trường. Đội ngũ cán bộ GV, nhân viên của nhà trường gồm 59 người trong đó có 14 Thạc sĩ, 27 Đảng viên, là đội ngũ có phẩm đức tốt, chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đội ngũ GV đoàn kết, nhất trí trong toàn trường. Tuy nhiên một số GV còn thụ động, ngại tiếp xúc và học hỏi những phương pháp, kỹ thuật tổ chức hoạt động giáo dục mới. Một số GV chưa nhận thức rõ được tầm quan trọng trong việc đổi mới toàn diện giáo dục. HS đa số là ngoan, không mắc những tệ nạn xã hội nhưng còn nhiều em có hoàn cảnh khó khăn, có em thì không được gia đình quan tâm do bố mẹ phải đi làm ăn xa, không có thời gian chăm lo cho con cái, thậm trí còn có tư tưởng phó mặc cho GV nên đã ảnh hưởng rất lớn đến ý thức học tập và rèn luyện của các em. Xã hội ngày càng phát triển, công nghệ thông tin và các phương tiện ngày càng hiện đại tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động nhưng cũng có một số những ảnh hưởng không tốt tới tâm lý của HS. Được sự quan tâm, hỗ trợ nhiều mặt từ phụ huynh HS để mọi hoạt động giáo dục trong nhà trường đạt được hiệu quả tốt nhất. PHẦN II: NỘI DUNG II.1. Mục tiêu của đề tài - Phân tích thực trạng chất lượng giáo dục trong trường THPT. Lê Thị Nguyệt 7 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục - Đề xuất một số biện pháp bồi dưỡng đội ngũ cán bộ GV, nhân viên trường THPT Triệu Quang Phục để đáp ứng nhu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục cho học sinh. II.2. Một số hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ GV, nhân viên trong trường THPT Triệu Quang Phục II.2.1. Bồi dưỡng về tư tưởng chính trị và đạo đức nhà giáo. II.2.1.1. Bồi dưỡng về tư tưởng chính trị. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: Người thầy giáo phải học chính trị, hay nói cách khác là đội ngũ giáo viên phải được đào tạo, phải có kiến thức lý luận chính trị, đồng thời Người đặt nhiệm vụ học chính trị lên trước nhiệm vụ chuyên môn. Do vậy việc tổ chức quán triệt, học tập, triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về giáo dục - đào tạo được nhà trường chú trọng. Trường THPT Triệu Quang Phục thường xuyên tổ chức có hiệu quả, chất lượng các hội nghị học tập triển khai nghị quyết của Đảng giành cho các nhân viên của nhà trường. Ban Chi ủy trường THPT Triệu Quang Phục đã lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ đổi mới nội dung, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, nhất là đổi mới nội dung sinh hoạt tư tưởng - chính trị và kết quả có sự chuyển biến rõ rệt. Trong các buổi sinh hoạt định kỳ, chi bộ đã gắn nội dung lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chuyên môn với nội dung sinh hoạt tư tưởng chính trị, lựa chọn những nội dung thiết thực để học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh phù hợp với đối tượng giáo viên và nhân viên nhà trường như: Học tập tấm gương thầy giáo Nguyễn Tất Thành, tấm gương tự học suốt đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh, học tập tư tưởng của Bác về chăm lo, phát triển sự nghiệp giáo dục - đào tạo, học tập về phương pháp dạy - học, “học đi đôi với hành”, về sự tận tụy, yêu nghề, yêu người, tâm huyết, trân trọng nghề giáo, học tập làm theo những điều Bác Hồ dạy… Lê Thị Nguyệt 8 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục Công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị thông qua các lớp bồi dưỡng kiến thức về Đảng, về lý luận chính trị cũng được quan tâm và đạt được những kết quả tích cực. Năm học 2015 - 2016, nhà trường có 59 cán bộ, giáo viên và nhân viên trong đó có 27 người là đảng viên (chiếm 45,8%), tăng 11,9% so với năm học 2012 – 2003; hiện tại đang có 03 người là đối tượng kết nạp Đảng. Ban Chi ủy, ban Giám hiệu các nhà trường đẩy mạnh công tác quản trị, hướng dẫn thực hiện chế độ sinh hoạt chính trị - tư tưởng, trau dồi kiến thức lý luận về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh gắn với sinh hoạt trao đổi kinh nghiệm, chuyên môn giảng dạy. Nêu gương điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt; cử cán bộ, giáo viên tham gia các khoá học đào tạo lý luận chính trị, đồng thời phát huy tinh thần tự học, tự bồi dưỡng thường xuyên nâng cao trình độ lý luận trong đội ngũ giáo viên. II.2.1.2. Bồi dưỡng về đạo đức nghề nghiệp: Có thể nói, xã hội luôn đặt ra những yêu cầu rất cao về phẩm chất đạo đức của nhà giáo. Bởi lẽ, “người cậy ở tâm, cây nương ở rễ”, tâm đức, phẩm hạnh là yếu tố làm nên căn cốt của một con người, nhất là những người thầy. Và sản phẩm của giáo dục là con người, không được phép “phế phẩm”; đạo đức của nhà giáo có ý nghĩa quan trọng tới việc hình thành và phát triển nhân cách của người học. Người thầy giáo chân chính dạy học trò không chỉ bằng vốn tri thức, hiểu biết, mà còn bằng chính nhân cách đạo đức trong sáng của mình, để cảm hóa, để giáo dục và khai sáng. “Dạy chữ” là quan trọng, nhưng việc “dạy người” còn quan trọng hơn. Mục đích của việc học đã được UNESCO khẳng định: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để khẳng định mình”, nói cách khác, học để làm người. Cho nên người học thường lấy hình ảnh các nhà giáo làm hình mẫu để noi theo. Những bài giảng nhiệt huyết, say mê; lương tâm cùng tinh thần trách nhiệm; sự tận tụy của nhà giáo; tấm gương học tập và rèn luyện cùng nhân cách trong sáng của người thầy sẽ tạo một dấu ấn vô cùng sâu đậm trong tâm hồn các thế hệ học sinh. Lê Thị Nguyệt 9 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục Trong những năm qua, lớp lớp thế hệ nhà giáo của ngành đã nỗ lực hết mình, vượt qua bao khó khăn gian khổ để đào tạo cho quê hương, đất nước những thế hệ con người mới có tri thức cao, có phẩm chất đạo đức tốt, có kĩ năng nghề nghiệp và kĩ năng sống, đáp ứng được sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đa số đội ngũ nhà giáo của ngành tâm huyết, có tinh thần trách nhiệm, tận tụy với công việc, sáng tạo và có nhiều đóng góp cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo của tỉnh. Tuy nhiên cùng với sự phát triển của đất nước, do ảnh hưởng của mặt trái cơ chế thị trường, cùng với đời sống còn nhiều khó khăn, đã xuất hiện một số nhà giáo chưa thật sự gương mẫu, đang có nguy cơ suy thoái về phẩm chất đạo đức, nhân cách, xói mòn lương tâm nghề nghiệp. Một bộ phận cán bộ quản lí giáo dục chưa chủ động, sáng tạo trong việc quản lí, điều hành và đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại đơn vị; chưa gương mẫu trong việc thực hiện chức trách nhiệm vụ của người đứng đầu, thậm chí còn buông lỏng quản lí dẫn tới để xảy ra những sai phạm trong đơn vị, như tổ chức việc dạy thêm học thêm không vì lợi ích của người học, tình trạng lạm thu... Những hiện tượng đó không nhiều nhưng cũng làm ảnh hưởng đến danh dự nhà giáo và làm giảm uy tín của ngành. Để nâng cao hơn nữa đạo đức nhà giáo đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp giáo dục và đào tạo như xã hội trông đợi: giáo dục và đào tạo trở thành “quốc sách hàng đầu” để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, cần làm cho đội ngũ cán bộ GV, nhân viên thực hiện tốt một số nội dung sau đây: Thứ nhất, tích cực và sáng tạo đẩy mạnh việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, thực hiện các Quy định về “những điều đảng viên không được làm” gắn với các cuộc vận động, các phong trào thi đua của ngành, đặc biệt là cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”. Thứ hai, phải quán triệt nghiêm túc và sâu sắc Quy định về đạo đức nhà giáo đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và những quy định về chuẩn Lê Thị Nguyệt 10 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục mực đạo đức nhà giáo theo Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư TW Đảng. Đồng thời phải biến những quy định đó thành chuẩn mực đạo đức để nhà giáo phấn đấu; thành tiêu chuẩn để đánh giá quá trình tu dưỡng, tự rèn luyện, phấn đấu của nhà giáo. Toàn ngành và mỗi đơn vị phải xây dựng đội ngũ nhà giáo có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất và lương tâm nghề nghiệp trong sáng, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có lối sống và ứng xử chuẩn mực, thực sự là tấm gương cho người học noi theo. Thứ ba, phải làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đạo đức cho mỗi nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục. Nâng cao hơn nữa nhận thức về vai trò, trọng trách của nhà giáo để mỗi nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục thấy rõ trách nhiệm của mình với xã hội, với việc đào tạo bồi dưỡng con người cho đất nước; thấy rõ được trách nhiệm trong việc bảo vệ danh dự của nhà giáo cũng như của ngành giáo dục, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu. Khơi dậy lương tâm, trách nhiệm, nhiệt huyết, nhiệt tình trong mỗi nhà giáo để mỗi nhà giáo đều có khát vọng cống hiến cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo cũng như sự phát triển của đất nước. Thứ tư, các nhà trường và cơ sở giáo dục cần chăm lo đến đời sống của nhà giáo, tạo điều kiện thuận lợi nhất (cả vật chất và tinh thần trong điều kiện có thể) để nhà giáo làm việc và cống hiến. Kêu gọi sự quan tâm của toàn xã hội với sự nghiệp giáo dục và đào tạo, nhất là sự ủng hộ của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự đồng thuận của nhân dân. Thứ năm, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để chấn chỉnh và xử lí kịp thời, nghiêm túc những biểu hiện vi phạm về đạo đức nhà giáo, góp phần làm trong sạch môi trường giáo dục; đồng thời tuyên dương những tấm gương nhà giáo tiêu biểu có lương tâm, trách nhiệm, tận tụy, dành trọn tâm huyết và trí tuệ cho sự nghiệp giáo dục, hết lòng vì học sinh thân yêu. Lê Thị Nguyệt 11 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục Như xây nhà cần có bản vẽ, học sinh rèn luyện nhân cách cũng cần có một mẫu hình lý tưởng để hướng tới; mà một trong những hình mẫu lý tưởng đó chính là người thầy giáo - những con người “mô phạm” về nhân cách đạo đức, được xã hội tôn vinh làm “nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý”. Để thực hiện tốt sứ mệnh “trồng người” thiêng liêng, mỗi nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục cần ý thức rõ vai trò và trọng trách vinh quang, ra sức thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bức thư cuối cùng gửi cho ngành giáo dục tháng 10 năm 1968: “Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt và học tốt”; nâng cao hơn nữa phẩm chất đạo đức nhà giáo trong giai đoạn hiện nay để xứng đáng với niềm tin và sự kỳ vọng của các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân. II.2.2. Bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ II.2.2.1. Bồi dưỡng về đổi mới PPDH cho GV: PPDH lấy học trò làm trung tâm là sự chuyển hướng từ PPDH giáo điều, thụ động sang PPDH hợp tác, tích cực giữa người dạy và người học. Vậy, PPDH mới là PPDH nhằm đạt được mục tiêu dạy học của yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Phương pháp đó là: thầy là người giữ vai trò chủ đạo, tổ chức, điều khiển và trọng tài - trò chủ động, tích cực chiếm lĩnh tri thức, vận dụng tri thức một cách sáng tạo trong quá trình dạy học. Đổi mới phương pháp dạy học có ý nghĩa quan trọng tới: "Phát triển năng lực tư duy của học sinh bằng cách tổ chức cho mọi học sinh động não trong việc tham gia vào quá trình học tập. Cách tổ chức là cho các em trao đổi, tranh luận với nhau trong khi học" Đổi mới PPDH một mặt, làm cho tập thể sư phạm cần thống nhất nhận thức: đây là yêu cầu của sự nghiệp đổi mới giáo dục, là hạt nhân của việc thực hiện chương trình, sách giáo khoa mới, là điều kiện trực tiếp để nâng cao chất lượng giáo dục; mặt khác, cần coi đây là thách thức đội ngũ mà đội ngũ cần Lê Thị Nguyệt 12 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục phải đáp ứng, nhưng cũng là cơ hội phát triển của mỗi giáo viên và của mỗi nhà trường. Cần coi việc đổi mới PPDH là nhiệm vụ xuyên suốt năm học. Đổi mới PPDH là một biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học. Tổ chức thực hiện giờ lên lớp theo hướng đổi mới không chỉ đơn thuần là cung cấp tri thức cho học sinh mà phải hướng dẫn học sinh hoạt động. Học sinh được đặt vào những tình huống của đời sống thực tế để trực tiếp quan sát, thảo luận, làm thí nghiệm, giải quyết vấn đề và rèn luyện các kỹ năng theo cách của mình. Quản lý giờ lên lớp hiện nay yêu cầu giáo viên phải chuyển từ việc dạy kiến thức sang việc dạy phương pháp học tập của học sinh, làm cho giáo viên nhận thức được đầy đủ ý nghĩa và hành động theo phương châm: "Người thầy giáo tồi truyền đạt chân lý, người thầy giáo giỏi dạy cách tìm ra chân lý". Thầy giáo phải là người chủ đạo tổ chức giờ học, hướng dẫn, gợi mở, đưa học sinh vào các tình huống có vấn đề, tổ chức cho học sinh thực hành, thảo luận, nhập vai, tự nghiên cứu để giải quyết vấn đề; giáo viên chú trọng rèn luyện cho học sinh phát triển tự học ngay trong giờ học ở lớp. * Những định hướng cơ bản của đổi mới PPDH hiện nay: - Phát huy tính tích cực tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh; - Bồi dưỡng phương pháp tự học; - Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; - Tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. * Những đặc trưng cơ bản của phương pháp tích cực: - Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh; - Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học cho học sinh; - Tăng cường tổ chức các hoạt động học tập cá thể, phối hợp với hoạt động học tập hợp tác Lê Thị Nguyệt 13 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục - Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò. * Về hình thức tổ chức: - Tổ chức cho giáo viên đi học các lớp bồi dưỡng hè do Sở, Bộ tổ chức; - Tổ chức học tập, nghiên cứu các tài liệu lý luận nghiệp vụ tại tổ, trường; - Tăng cường nghiên cứu, trao đổi, thảo luận trong nhóm, tổ chuyên môn và vận dụng giải quyết từng vấn đề theo yêu cầu đổi mới PPDH. - Tổ chức các đợt học tập xen kẽ, lồng ghép vào các sinh hoạt chuyên môn, rèn luyện tay nghề hàng tuần, hàng tháng trong tổ chuyên môn hoặc các kỳ hội giảng, thi giáo viên giỏi các cấp. * Tổ chức, quản lý công tác đổi mới phương pháp dạy học + Tổ chức, quản lý công tác đổi mới PPDH trước hết phải quản lý việc đổi mới cách soạn giáo án. Một giáo án tốt theo tinh thần đổi mới là giáo án hướng tới học sinh, lấy học sinh làm trung tâm. Học sinh với vai trò chủ động phải được làm việc nhiều hơn, được suy nghĩ nhiều hơn. Giáo viên với vai trò chủ đạo phải là người tổ chức hướng dẫn, điều khiển các hoạt động, là người cung cấp thông tin, là trọng tài trong các buổi thảo luận... để hướng tới mục tiêu bài học. Kết cấu giáo án phải đảm bảo tính hợp lý, phù hợp với lôgic môn học, tiết học và lôgic nhận thức của học sinh. + Quản lý việc đổi mới phương pháp truyền thụ kiến thức, kết hợp thành công giữa cách dạy mới với cách học mới: Đổi mới PPDH không phải là từ bỏ hoàn toàn cách cũ mà chính là đưa vào nhà trường các PPDH theo hướng chủ động hoá hoạt động học tập của học sinh trên cơ sở phát huy mặt tích cực của các PPDH truyền thống, trân trọng và phát triển tối đa khả năng chủ động, sáng tạo, tương tác của giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học, nhất là phải dạy cho học sinh biết cách học, cách tự học, cách tổ chức làm việc và cách cùng làm việc với nhau. Chúng ta có thể định hướng cho giáo viên vận dụng đổi mới một số PPDH như: "Cải tiến các PPDH truyền Lê Thị Nguyệt 14 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục thống, kết hợp đa dạng các PPDH, vận dụng dạy học giải quyết vấn đề, vận dụng dạy học theo tình huống, vận dụng dạy học định hướng hành động, tăng cường sử dụng phương tiện dạy họcvà công nghệ thông tin trong dạy học, sử dụng các kỹ thuật dạy học phát huy tính tích cực và sáng tạo, tăng cường các PPDH đặc thù bộ môn, bồi dưỡng phương pháp học tập của học sinh". + Tổ chức, chỉ đạo các hoạt động chuyên môn theo hướng đổi mới: cho giáo viên tiếp cận với PPDH mới qua tài liệu, tham quan, học tập kinh nghiệm. Tổ chức các chuyên đề hội thảo về đổi mới PPDH theo quy trình: nghiên cứu trao đổi về PPDH mới theo từng bộ môn; xây dựng cách soạn giáo án theo định hướng đổi mới; tổ chức các tiết dạy thể nghiệm chuyên đề đổi mới PPDH; tổ chức rút kinh nghiệm, đối chiếu giữa lý luận và thực tiễn để rút ra cách dạy phù hợp; triển khai trên diện rộng. + Tổ chức thực hiện đổi mới PPDH cần chú ý: - Phải đổi mới mục tiêu bài dạy dẫn tới việc đổi mới thiết kế bài lên lớp cũng như giờ lên lớp. - Nhận diện đầy đủ các phương thức học tập đa dạng của học sinh để tổ chức những hình thức dạy học phù hợp. - Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá học sinh cho phù hợp với phương pháp dạy học mới. - Đổi mới phương tiện dạy học: khuyến khích giáo viên sử dụng phiếu tài liệu, phiếu học tập, phiếu thực hành... giúp tích cực hóa học sinh, làm cho giờ dạy tăng thêm tính hấp dẫn; động viên, tạo điều kiện khuyến khích giáo viên làm và sử dụng các đồ dùng dạy học tự làm; tăng cường dạy học đa phương tiện; vận dụng công nghệ thông tin vào phục vụ hoạt động dạy học. Xây dựng đủ các phòng học bộ môn và các phòng chức năng với các trang thiết bị hiện đại nhằm chuẩn hoá, hiện đại hoá các hoạt động dạy học. Lê Thị Nguyệt 15 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục - Tổ chức kiểm tra, tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm việc đổi mới PPDH một cách thường xuyên, định kỳ. Phải kịp thời biểu dương, khen thưởng xứng đáng các giáo viên tích cực đổi mới PPDH. Đưa việc thực hiện đổi mới PPDH vào tiêu chuẩn thi đua để việc đổi mới phương pháp không dừng lại ở mức độ phong trào mà phải trở thành nền nếp trong hoạt động dạy học của nhà trường. II.2.2.2. Đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn: Sinh hoạt chuyên môn tốt là điều kiện thuận lợi cho giáo viên bồi dưỡng tay nghề: Ngay từ đầu năm, ban giám hiệu đã định hướng cho các tổ trưởng chuyên môn kế hoạch chung của nhà trường, từ đó dựa trên đặc điểm tình hình giáo viên trong tổ phối hợp với kế hoạch năm học của ban chuyên môn tổ trưởng sẽ chủ động xây dựng kế hoạch riêng cho tổ mình. Kế hoạch chủ yếu đề ra những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cũng như các hoạt động bồi dưỡng tay nghề cho giáo viên thông qua các buổi sinh hoạt chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn của nhóm, tổ, dự giờ thăm lớp, thao giảng của giáo viên. Sinh hoạt tổ chuyên môn phải đảm bảo được 3 nội dung chính: * Đánh giá, rút kinh nghiệm công tác đã thực hiện: Căn cứ vào tình hình thực tế và kết quả đã đạt được theo kế hoạch đề ra, tập trung đánh giá sâu những ưu điểm, tồn tại của tổ trong thời gian qua và bàn bạc đề ra biện pháp khắc phục những tồn tại trong thời gian tới xoay quanh các nội dung: + Thực hiện chương trình; điều chỉnh dạy học: Tiến độ, thuận lợi, khó khăn. + Việc dự giờ, thăm lớp, tổ chức chuyên đề, các hoạt động trọng tâm ... đã thực hiện (lưu ý việc sử dụng đồ dùng dạy học trong các tiết, đổi mới phương pháp dạy học) Lê Thị Nguyệt 16 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục * Đi sâu trao đổi, bàn bạc kỹ về việc đổi mới phương pháp dạy học; đổi mới soạn giảng: + Thực hiện đổi mới soạn giảng, đổi mới phương pháp dạy học, sử dụng hiệu quả đồ dùng dạy học. + Thông qua những kiến thức, kỹ năng trọng tâm. + Giải quyết các vấn đề nảy sinh trong soạn giảng. + Thông nhất các hướng, biện pháp thực hiện các bài dạy khó trong tuần. * Bồi dưỡng chuyên môn: Nghiên cứu các văn bản chỉ đạo chuyên môn của các cấp, bàn biện pháp thực hiện. Thảo luận các vấn đề nổi bật về chuyên môn. Cụ thể: Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, tổ trưởng cần thông báo cho giáo viên chuẩn bị trước nội dung thảo luận. Chú ý giải quyết những vấn đề trọng tâm về chuyên môn, giáo viên cùng nhau trao đổi, chia sẻ những khó khăn và tìm ra những phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh. Qua buổi họp, tổ trưởng cùng với giáo viên đưa ra nhận định về việc giảng dạy trong tuần đồng thời cùng nhau thảo luận bàn bạc xác định kiến thức trọng tâm của từng bài ( đặc biệt đối với những bài mà giáo viên cho là kiến thức “nặng”, không đủ thời gian để dạy) để từ đó lập kế hoạch điều chỉnh hoặc đưa ra phương pháp giảng dạy cho phù hợp với nội dung bài cũng như đối tượng học sinh của từng lớp. Người tổ trưởng phải nắm bắt chương trình theo chiều dài bộ môn, xác định được kiến thức trọng tâm để phân bố thời gian cho hợp lý và đi đúng mục tiêu trọng tâm của bài dạy. Lê Thị Nguyệt 17 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục Triển khai kế hoạch của khối nhằm giúp giáo viên kịp thời cập nhật thông tin, bàn bạc biện pháp để các thành viên trong tổ khối cùng thực hiện tốt kế hoạch tổ khối đã đề ra. Tạo thư viện thông tin cho giáo viên: nhân rộng những trang web để giáo viên truy cập thông tin, những mẩu thông tin cần thiết trên sách, tạp chí phục vụ tốt cho bài dạy. Tổ trưởng phải tham mưu cho ban giám hiệu để tổ chức chuyên đề dựa trên những khó khăn thực tế mà giáo viên trong khối gặp phải trong quá trình giảng dạy. Kết hợp thường xuyên dự giờ rút kinh nghiệm, giúp đỡ giáo viên. Quán triệt các tổ khối trưởng cần làm thế nào để buổi sinh hoạt tổ khối trở thành nhu cầu thật sự đối với giáo viên phải làm sao cho nội dung của buổi họp cần cụ thể, thiết thực. Đồng thời người quản lý chuyên môn phải can thiệp đúng lúc, gợi mở kịp thời để giáo viên mạnh dạn chia sẻ, trao đổi ý kiến . Qua đó người quản lý sẽ nhận định đúng hơn sở trường của từng người để bố trí công việc cho hợp lý. Phát huy vai trò “đầu tàu” của tổ trưởng chuyên môn: Luôn định hướng và tạo mọi điều kiện để tổ trưởng luôn là người nhiệt tình, kiên quyết, dám quyết đoán, chịu trách nhiệm với công việc, am hiểu công việc. Là người bạn, người đồng nghiệp chân thành, sẵn sàng giúp đỡ mọi người, đóng góp tích cực xây dựng tập thể vững mạnh để các thành viên trong tổ có sự hợp tác thống nhất trong mọi hành động. II.2.2.3. Tăng cường hoạt động dự giờ, học hỏi đồng nghiệp. Dự giờ thường xuyên: Là dự giờ nằm trong kế hoạch xây dựng từ đầu năm học của tổ chuyên môn. Đó chính là hoạt động kiểm tra toàn diện. + Ưu điểm Lê Thị Nguyệt 18 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục - Giáo viên có sự chuẩn bị chu đáo về mọi mặt (đồ dùng dạy học, tiến trình lên lớp, tâm thế sư phạm). Thông qua dự giờ kiểm tra toàn diện: cán bộ quản lý đánh giá xếp loại tay nghề để giáo viên nhìn nhận đúng khả năng năng lực của mình từ đó có ý thức tu dưỡng chuyên môn. Việc đánh giá tay nghề giáo viên còn được công khai trên hội đồng sư phạm nhà trường nên mỗi giáo viên đều ý thức được danh dự nhà giáo mà có hướng phấn đấu ở những giờ dạy tiếp theo. Như vậy qua việc dự giờ kiểm tra đánh giá toàn diện giáo viên đã góp phần thúc đẩy sự phấn đấu nỗ lực của từng giáo viên. Dự giờ đột xuất: là việc dự giờ không báo trước chỉ nằm trong mục tiêu cần đạt của cán bộ quản lý. Mỗi giáo viên lên lớp phải chấp hành việc dự giờ đột xuất bất kì mà cán bộ quản lý đề xuất. + Ưu điểm: - Kích thích hoạt động dạy của mỗi giáo viên - Đối với giáo viên: Luôn luôn chuẩn bị tâm thế đón kiểm tra dự giờ đột xuất bất kì tiết nào từ đó giáo viên luôn có ý thức chuẩn bị tốt bài trước khi lên lớp. Dự giờ hội giảng: Là hoạt động sư phạm mang tính tập thể của giáo viên trong trường. Ưu điểm: - Dấy lên phong trào dạy học trong nhà trường. - Qua hội giảng giáo viên củng cố kiến thức các bước lên lớp mỗi môn, mỗi phân môn. - Qua hội giảng giáo viên học tập kinh nghiệm sư phạm: tri thức, phương pháp, phong thái sư phạm, từ đó điều chỉnh hoạt động dạy học của mình mỗi ngày một vững vàng về tri thức nhuần nhuyễn về phương pháp hơn. Lê Thị Nguyệt 19 THPT Triệu Quang Phục Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ trong nhà trường đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục Dự giờ chuyên đề: Là hoạt động sư phạm cấp trường hoặc cấp tổ nhằm đi đến thống nhất các bước lên lớp, hay tháo gỡ một dạng bài lí thuyêt hoặc thực hành nào đó khó dạy. + Ưu điểm: - Qua dự giờ chuyên đề giáo viên nắm bắt được tiến trình, phương pháp dạy học của một dạng bài nào đó. - Qua hoạt động chuyên đề đẩy mạnh hoạt động tổ chuyên môn. - Qua dự giờ chuyên đề tháo gỡ những khó khăn chuyên môn cấp khối tổ gặp phải, làm chỗ dựa vững mắc cho giáo viên mới ra nghề học tập chuyên môn. Thông qua dự giờ chuyên đề thúc đẩy hoạt động chuyên môn bằng việc thực hiện đúng tiến trình lên lớp, giáo viên trao đổi những kinh nghiệm dạy học, việc làm đó tôn vinh những nhà giáo có nhiều kinh nghiệm và thúc đẩy việc dạy học và việc đúc rút kinh nghiệm trong dạy học. Dự giờ có sử dụng công nghệ thông tin: là hoạt động sư phạm ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. + Ưu điểm: - Những tiết dạy có ứng dụng công nghệ thông tin khai thác được nhiều hình ảnh sống động vào bài giảng làm cho bài giảng sinh động học sinh tiếp thu bằng cả kênh hình và kênh chữ tốt hơn. - Đối với giáo viên tiết dạy nhẹ nhàng mà hiệu quả hơn. - Đối với cán bộ quản lý đã mở ra cho giáo viên một sân làm việc tri thức mà cập nhật được nhiều thông tin. Dự giờ có sử dụng công nghệ thông tin góp phần đẩy mạnh hoạt động chuyên môn trong nhà trường có ứng dụng công nghệ thôn tin tôi làm từng bước như sau: Lê Thị Nguyệt 20 THPT Triệu Quang Phục