Tài liệu Skkn môn giáo dục công dân

Trường THPT Vĩnh Định Sáng kiến kinh nghiệm A/ PHÇN Më §ÇU M«n Gi¸o dôc c«ng d©n (GDCD) gi÷ vai trß quan träng vµ trùc tiÕp trong viÖc gi¸o dôc häc sinh ý thøc vµ h×nh thµnh ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ngêi toµn diÖn. Tuy nhiªn thùc tr¹ng hiÖn nay ®a sè häc sinh ng¹i häc m«n GDCD v× coi ®©y lµ m«n phô, kh«ng phôc vô cho viÖc thi tèt nghiÖp vµ §¹i häc, Cao ®¼ng. Tõ quan niÖm ®ã nªn c¸c em chØ häc mét c¸ch ®èi phã, qua loa, xem nhÑ bé m«n ®ang diÔn ra phæ biÕn vµ trë thµnh thùc tr¹ng chung. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®ã. Thø nhÊt: Néi dung, ch¬ng tr×nh m«n GDCD kh« khan, nhiÒu kiÕn thøc trõu tîng dÉn ®Õn häc sinh khã hiÓu, khã tiÕp thu v× vËy kh«ng g©y ®îc sù høng thó ®èi víi ngêi häc. Thø hai: T tëng “thi g× häc Êy” ®· len lái vµo trong nhËn thøc cña c¸c em häc sinh vµ gia ®×nh, v× vËy c¸c em chØ tËp trung ®Çu t vµo c¸c m«n thi §¹i häc. C¸c em xem nhÑ m«n GDCD, ®Õn líp chØ häc qua loa, häc mét c¸ch ®èi phã. Vµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn thùc tr¹ng ®ã lµ c¸ch kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ®èi víi bé m«n GDCD ë trêng THPT hiÖn nay. V× vËy, nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh, ®Ó häc sinh ®ãng vai trß trung t©m trong c¸c tiÕt häc ®ßi hái mçi gi¸o viªn d¹y m«n GDCD cÇn ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, trong ®ã cã ®æi míi c«ng t¸c kiÓm tra ®¸nh gi¸ theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu trªn, trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, t«i ®· tÝch lòy ®îc mét sè kinh nghiÖm trong viÖc ®æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ trong d¹y - häc. T«i xin m¹nh d¹n tr×nh bµy ë ®©y víi hi väng cung cÊp cho c¸c b¹n ®ång nghiÖp mét sè kinh nghiÖm nhá trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. B. PHÇN NéI DUNG I. C¥ Së Lý LUËN CñA VIÖC KIÓM TRA §¸NH GI¸ Trong nh÷ng n¨m qua Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o thùc hiÖn ®æi míi néi dung ch¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa ë bËc trung häc phæ th«ng. Qu¸ tr×nh thay s¸ch gi¸o khoa g¾n liÒn víi ®æi míi vÒ néi dung vµ ph¬ng ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc, ®¸p øng nhu cÇu ®µo t¹o nh©n lùc, båi dìng nh©n tµi phôc vô cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng trong giai ®o¹n hiÖn nay. Song qu¸ tr×nh ®æi míi kh«ng ®¬n GV: Đậu Thị Thu Hà 1 Trường THPT Vĩnh Định Sáng kiến kinh nghiệm thuÇn vÒ néi dung vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc mµ ph¶i g¾n liÒn víi ®æi míi vÒ ph¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸. Bëi v× kiÓm tra, ®¸nh gi¸ cã vai trß rÊt quan träng, kh«ng thÓ thiÕu trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y, nã lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh gi¸o dôc. Qua kiÓm tra ®¸nh gi¸ kh«ng chØ biÕt ®îc kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh mµ cßn thÓ hiÖn râ n¨ng lùc s ph¹m vµ kÕt qu¶ gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn. KiÓm tra lµ ph¬ng tiÖn, lµ h×nh thøc ®Ó ®¸nh gi¸ häc sinh. ViÖc kiÓm tra cßn cung cÊp nh÷ng d÷ kiÖn, nh÷ng th«ng tin lµm c¬ së cho viÖc ®¸nh gi¸. Ngoµi ra, kiÓm tra ®Ó c«ng khai ho¸ n¨ng lùc vµ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh, gióp cho häc sinh tù ®iÒu chØnh ho¹t ®éng häc, ®ång thêi gióp cho gi¸o viªn ®iÒu chØnh ho¹t ®éng d¹y cña m×nh, nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ®Æt ra trong d¹y – häc. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh nh»m môc ®Ých lµm s¸ng tá møc ®é ®¹t ®îc cña häc sinh vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng vµ th¸i ®é so víi môc tiªu d¹y häc. Gióp cho häc sinh nhËn ra sù tiÕn bé còng nh nh÷ng tån t¹i, tõ ®ã khuyÕn khÝch, thóc ®Èy viÖc häc tËp cña c¸c em. Tríc ®©y viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ chÊt lîng m«n GDCD chñ yÕu thùc hiÖn qua viÖc tr¶ lêi c¸c c©u hái tù luËn. Néi dung c¸c c©u hái thêng chØ kiÓm tra ë møc ®é nhí, th«ng hiÓu ë häc sinh chø cha chó ý ®Õn kh¶ n¨ng vËn dông liªn hÖ thùc tiÔn, ph©n tÝch tæng hîp ®¸nh gi¸. V× vËy, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng häc sinh häc, nhí m¸y mãc thô ®éng ®Ó ®èi phã víi kiÓm tra ®Þnh kú vµ c¸c kú thi. MÆt kh¸c, viÖc kiÓm tra truyÒn thèng cßn h¹n chÕ ë viÖc gi¸o viªn chÊm bµi ®«i khi mang tÝnh chñ quan, nhÊt lµ ®èi víi m«n häc mang tÝnh kh¸i qu¸t vµ trõu tîng ho¸ cao nh m«n häc nµy. II/ THùC TR¹NG VÒ KIÓM TRA §¸NH GI¸ M¤N GDCD HIÖN NAY ë TR¦êNG THPT. 1. ¦u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm a. ¦u ®iÓm: Trong qu¸ tr×nh d¹y häc ë c¸c trêng THPT tríc ®©y chóng ta thêng kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh b»ng h×nh thøc tù luËn lµ chñ yÕu. ¦u ®iÓm: + §¸nh gi¸ ®îc tr×nh ®é tæng hîp vµ c¸ch thøc diÔn ®¹t cña häc sinh. + Néi dung kiÓm tra thêng xo¸y vµo nh÷ng kiÕn thøc träng t©m cña bµi. + Häc sinh cã thÓ ph©n tÝch, so s¸nh kiÕn thøc, tõ ®ã vËn dông kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa ®Ó gi¶i thÝch hiÖn tîng thùc tÕ. + Häc sinh cã thÓ tr¶ lêi theo ý m×nh, diÔn ®¹t theo suy nghÜ cña m×nh. Bªn c¹nh ph¬ng ph¸p truyÒn thèng, chóng ta ®· tiÕn hµnh kiÓm tra ®¸nh gi¸ häc sinh b»ng h×nh thøc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: + Cã thÓ kiÓm tra ®îc mét ph¹m vi kiÕn thøc réng cña ch¬ng tr×nh. + Møc tin cËy cña bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cao h¬n tù luËn. + KhuyÕn khÝch häc sinh tÝch luü ®îc nhiÒu kiÕn thøc. + KÕt qu¶ kiÓm tra kh¸ch quan h¬n, kh«ng phô thuéc vµo ý mu«n chñ quan cña ngêi chÊm. + Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã thÓ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ghi nhí c¸c sè liÖu, sù kiÖn, c¸c ®Æc trng, ... kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n vµ suy luËn cña häc sinh. GV: Đậu Thị Thu Hà 2 Trường THPT Vĩnh Định Sáng kiến kinh nghiệm + Kh©u chÊm bµi, ch÷a bµi diÔn ra nhanh h¬n. Bíc ®Çu kh©u kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®· cã tÝch cùc nh ®· biÕt kÕt hîp kiÓm tra gi÷a ph¬ng ph¸p truyÒn thèng (tù luËn) víi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. Thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc kiÓm tra thêng xuyªn trªn c¸c tiÕt d¹y vµ kiÓm tra ®Þnh kú theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh vµ theo sù chØ ®¹o cña ®¬n vÞ. b. Nhîc ®iÓm: HiÖn nay ë trêng THPT viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh chñ yÕu vÉn bÞ giíi h¹n bëi mét thêi gian h¹n chÕ trong tiÕt häc, kh«ng gian h¹n hÑp trong líp häc. N¨ng lùc so¹n th¶o c¸c c©u hái kiÓm tra cßn h¹n chÕ, ®a sè gi¸o viªn chØ chó träng kiÓm tra néi dung, chñ yÕu lµ kiÕn thøc mét c¸ch thuyÕt tr×nh, nÆng vÒ t¸i hiÖn, trÝ nhí, häc thuéc mµ cha ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc ë häc sinh. Gi¸o viªn míi chó träng phÇn hiÓu mµ Ýt chó ý tíi kh¶ n¨ng vËn dông. H×nh thøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ cßn ®¬n ®iÖu chñ yÕu ®îc tiÕn hµnh theo tõng c¸ nh©n mµ cha kÕt hîp víi kiÓm tra ho¹t ®éng nhãm…, kiÓm tra tù luËn, hái miÖng. Møc ®é ®¸nh gi¸ trong nhµ trêng vÉn cßn mang tÝnh ®ång nhÊt, cµo b»ng, tøc ®ã lµm cho häc sinh cã thãi quen häc ®èi phã, sö dông tµi liÖu trong thi cö. Tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c coi thi, chÊm thi ®«i lóc cha cao. Gi¸o viªn ®éc quyÒn ®¸nh gi¸ mµ cha cã sù tham gia ®¸nh gi¸ lÉn nhau cña c¸c häc sinh vµ tù ®¸nh gi¸ cña b¶n th©n häc sinh ®ã. Khi chÊm bµi gi¸o viªn cho ®iÓm sµn sµn nh nhau kh«ng ph©n lo¹i ®îc hoc sinh. Mét thùc tÕ cho thÊy, khi gi¸o viªn chÊm bµi chØ cho ®iÓm mµ quªn ®i viÖc nhËn xÐt u khuyÕt ®iÓm bµi lµm cña häc sinh. Thêi gian tr¶ bµi kiÓm tra kh«ng cã trong ph©n phèi ch¬ng tr×nh, v× vËy thêi gian nhËn xÐt u nhîc ®iÓm cña häc sinh trong bµi lµm cßn h¹n chÕ. M«n GDCD do Ýt tiÕt trªn mét líp, v× vËy mçi ngêi ph¶i d¹y nhiÒu líp. Do vËy viÖc ra ®Ò ®· g©y khã kh¨n cho gi¸o viªn. 2. Nguyªn nh©n: Bé m«n GDCD phÇn lín c©u hái chØ mang tÝnh chÊt t¸i hiÖn kiÕn thøc, yªu cÇu häc sinh häc thuéc lßng néi dung bµi häc, do ®ã phÇn lín häc sinh häc thuéc bµi mµ kh«ng hiÓu bµi, kh¶ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo cuéc sèng hoÆc vËn dông vµo c¸c bµi tËp t×nh huèng cßn rÊt yÕu. H×nh thøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®ang cßn theo ph¬ng ph¸p cò, chñ yÕu lµ tù luËn. C©u hái ®Æt ra ®ang cßn theo lèi mßn, nÆng vÒ häc thuéc. §ßi hái häc sinh «m ®åm kiÕn thøc, nhåi nhÐt, Ýt ph¸t triÓn t duy s¸ng t¹o cña c¸c em. Gi¸o viªn ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ nÆng vÒ häc thuéc lßng, nhí sù kiÖn mµ kh«ng chó ý ®Õn rÌn luyÖn t duy, kh¶ n¨ng lËp luËn. PhÇn lín häc sinh coi m«n GDCD lµ m«n häc “phô” nªn viÖc häc cßn mang tÝnh ®èi phã lµ phæ biÕn, phÇn líp c¸c em chØ häc ®Ó ®èi phã víi kiÓm tra bµi cò, hoÆc khi nµo chuÈn bÞ kiÓm tra mét tiÕt häc kiÓm tra häc kú th× míi häc. Thêi lîng dµnh cho m«n GDCD mçi tuÇn 1 tiÕt nªn rÊt khã kh¨n cho viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p kiÓm tra, h¬n n÷a thêi gian dµnh cho ®¸nh gi¸, nhËn xÐt kh«ng nhiÒu nªn cha cã sù ®iÒu chØnh chu ®¸o vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng cho häc sinh. Kü n¨ng lµm ®Ò kiÓm tra ph©n tÝch, kh¶ n¨ng vËn dông cßn h¹n chÕ do tr×nh ®é nhËn thøc, kiÕn thøc x· héi cña häc sinh cßn yÕu kÐm. GV: Đậu Thị Thu Hà 3 Trường THPT Vĩnh Định Sáng kiến kinh nghiệm III/ GI¶I PH¸P §æI MíI KIÓM TRA, §¸NH GI¸ M¤N GDCD ë TR¦êNG THPT VÜNH §ÞNH HIÖN NAY. Tõ thùc tr¹ng trªn, ®Ó viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ®em l¹i hiÖu qu¶ chÊt lîng, gãp phÇn ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n GDCD ë trêng THPT t«i ®· sö dông mét sè gi¶i ph¸p sau: 1. §èi víi h×nh thøc kiÓm tra miÖng: T«i ®· sö dông c¸c d¹ng c©u hái kh¸c nhau ®Ó kiÓm tra häc sinh vµo ®Çu bµi d¹y, gi÷a hoÆc cuèi bµi d¹y hoÆc kiÓm tra trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Néi dung c©u hái ngoµi viÖc kiÓm tra kiÕn thøc ®· häc cßn ph¶i cã sù liªn hÖ thùc tÕ ®Ó rót ra bµi häc cho b¶n th©n: VÝ dô 1: Bµi 5: C¸ch thøc vËn ®éng ph¸t triÓn cña sù vËt, hiÖn tîng (tiÕt 2 líp 10) C©u hái: Qua bµi häc c¸ch thøc vËn ®éng ph¸t triÓn cña sù vËt, hiÖn tîng em rót ra ®îc bµi häc g× cho b¶n th©n trong cuéc sèng? VÝ dô 2: Bµi 10: NÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa. (TiÕt 1 - líp 11) C©u hái: Theo em, häc sinh ®Õn trêng ph¶i thùc hiÖn néi quy c¶ nhµ trêng cã ph¶i lµ mÊt d©n chñ kh«ng? V× sao? - Bªn c¹nh kiÓm tra tõng c¸ nh©n häc sinh, cã thÓ kiÓm tra mét nhãm häc sinh. §èi víi h×nh thøc kiÓm tra nµy cã thÓ thùc hiÖn ë cuèi bµi d¹y ®Ó cñng cè tiÕt häc. VÝ dô 1: Bµi 14: c«ng d©n víi sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. (TiÕt 2 - líp 10) C©u hái: Thanh cã giÊy gäi nhËp ngò. NÕu lµ b¹n, sÏ xö lý t×nh huèng ®ã nh thÕ nµo? VÝ dô 2: Bµi 12: ChÝnh s¸ch tµi nguyªn vµ b¶o vÖ m«i trêng (Líp 11) T×nh huèng: “Trªn ®êng ®i häc vÒ b¹n Trang nh×n thÊy b¸c Long vøt mét con heo chÕt xuèng s«ng. NÕu lµ b¹n Trang em sÏ nãi g× víi B¸c ®ã”? 2. §èi víi h×nh thøc kiÓm tra viÕt (KiÓm tra 15 phót, kiÓm tra 1 tiÕt, kiÓm tra häc kú): - Ph¹m vi ra ®Ò kiÓm tra: bµi kiÓm tra 15 phót nªn ra ®Ò trong ph¹m vi bµi häc tríc ®ã hay bµi ®ang häc. Bµi kiÓm tra 1 tiÕt néi dung ra ®Ò kiÓm tra theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh. Bµi kiÓm tra häc kú cÇn ra trong ph¹m vi kiÕn thøc cña häc kú ®ã. - Sè lîng, néi dung c¸c c©u hái, sè ®iÓm cô thÓ ë mçi c©u gióp häc sinh ®Þnh lîng ®îc néi dung, thêi gian lµm bµi vµ ph¸t huy ®îc n¨ng lùc cña b¶n th©n. a. H×nh thøc kiÓm tra tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: (§èi víi ®Ò 15 phót) - Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän: §a ra c¸c ph¬ng ¸n kh¸c nhau cã liªn quan ®Õn néi dung cña bµi häc, tõ ®ã häc sinh lùa chän ph¬ng ¸n ®óng nhÊt. VÝ dô 1: H·y lùa chän ph¬ng ¸n ®óng nhÊt sau ®©y: §Ó ph©n biÖt mét sù vËt, hiÖn tîng nµy víi sù vËt, hiÖn tîng kh¸c, ngêi ta c¨n cø vµo A. Lîng cña sù vËt, hiÖn tîng B. ChÊt cña sù vËt, hiÖn tîng C. Quy m« cña sù vËt, hiÖn tîng GV: Đậu Thị Thu Hà 4 Trường THPT Vĩnh Định Sáng kiến kinh nghiệm D. Thuéc tÝnh cña sù vËt, hiÖn tîng - Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan d¹ng ®óng, sai. §a ra nhiÒu ph¬ng ¸n lùa chän cã liªn quan ®Õn néi dung bµi häc VÝ dô 2: §óng, Sai a. NÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa lµ nÒn d©n chñ cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng b. Nhµ níc mang b¶n chÊt cña giai cÊp thèng trÞ. c. Nhµ níc ta kh«ng ph¶i lµ bé m¸y dïng ®Ó duy tr× sù thèng trÞ cña giai cÊp nµy víi giai cÊp kh¸c. - Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan d¹ng ghÐp ®«i: VÝ dô: lùa chän vÕ c©u thø 2 ®Ó ghÐp ®óng víi vÕ c©u thø nhÊt VÕ c©u thø nhÊt VÕ c©u thø hai 1. Sù ra ®êi cña tiÒn tÖ A. T¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ sè lîng cña hµng ho¸ 2.Gi¸ c¶ cña hµng ho¸ B.Lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi cña c¸c h×nh th¸i gi¸ trÞ 3. ThÞ trêng lµ lÜnh vùc trao ®æi, mua C. Dùa trªn thêi gian lao ®éng x· héi b¸n mµ ë ®ã c¸c chñ thÓ kinh tÕ cÇn thiÕt Chän: 1 t¬ng øng víi......, 2 t¬ng øng víi........, 3 t¬ng øng víi........ - Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan d¹ng ®iÒn khuyÕt yªu cÇu häc sinh ®iÒn nh÷ng tõ hoÆc côm tõ cßn thiÕu ®Ó hoµn chØnh mét ®Þnh nghÜa, mét néi dung... VÝ dô: ThÞ trêng lµ lÜnh vùc...........mµ ë ®ã c¸c .............t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh ........sè lîng hµng ho¸. b. H×nh thøc kiÓm tra tù luËn: - §èi víi bµi kiÓm tra 15 phót nªn ra mét c©u. Trong ®ã, yªu cÇu ph¶i kiÓm tra ®îc kiÕn thøc, kü n¨ng, th¸i ®é cña häc sinh: VÝ dô 1: §èi víi bµi kiÓm tra 15 phót häc kú 1 líp 11: C©u hái: Ph©n tÝch nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc cña quy luËt gi¸ trÞ trong s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸. Lµ ngêi s¶n xuÊt kinh doanh em vËn dông quy luËt gi¸ trÞ trong s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ nh thÕ nµo? VÝ dô 2: §èi víi bµi kiÓm tra 15 phót häc kú 2 líp 10: C©u hái: Em h·y nhËn xÐt vÒ c©u nãi sau: “H·y gi÷ lÊy ¸o khi cßn míi, h·y gi÷ thanh danh khi cßn trΔ - §èi víi bµi kiÓm tra 1 tiÕt hay kiÓm tra häc kú, ®Ò ra kho¶ng 2 c©u vµ 1 bµi tËp t×nh huèng, hoÆc mét sù kiÖn, hoÆc mét quan ®iÓm, luËn ®iÓm...Ngoµi chó träng yªu cÇu häc sinh häc thuéc bµi cßn chó träng ®Õn kü n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, ®¸nh gi¸, vËn dông liªn hÖ ...gãp phÇn ph¸t triÓn t duy cña häc sinh. VÝ dô ®Ò kiÓm tra 1 tiÕt : C©u 1: Thế nào là sản xuất của cải vật chất? Nêu các yếu tố của quá trình sản xuất? Trong các yếu tố đó, yếu tố nào là quan trọng nhất? Vì sao? (2.5 điểm) Câu 2: Phân tích mối quan hệ cung – cầu trong sản xuất và lưu thông hàng hóa? Với tư cách là người tiêu dùng, để có lợi nhất, em lựa chọn trường hợp nào trong các trường hợp đã nêu trên? (4 điểm) Câu 3: Như thế nào là cạnh tranh? Giả sử em là người chủ sản xuất, kinh doanh mặt hàng sữa đang bán rất chạy trên thị trường, trong xã hội cũng có nhiều GV: Đậu Thị Thu Hà 5 Trường THPT Vĩnh Định Sáng kiến kinh nghiệm người tham gia kinh doanh mặt hàng này. Em hãy vận dụng kiến thức đã học để tìm cách chiến thắng trong cạnh tranh (3.5 điểm) ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM. Câu Nội dung Câu 1 : - Sản xuất của cải vật chất là sự tác động của con người vào tự nhiện, biến đổi các yếu tố tự nhiên để tạo ra sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình. - Các yếu tố của quá trình sản xuất: + Sức lao động + Đối tượng lao động + Tư liệu lao động - Trong các yếu tố đó thì sức lao động là quan trong nhất - Giải thích…………….. Câu 2 : * Nội dung của quan hệ cung-cầu: Quan hệ cung - cầu là mối quan hệ tác động lẫn nhau giữa người bán với người mua hay giữa những người sản xuất với những người tiêu dùng diễn ra trên thị trường để xác định giá cả và số lượng hàng hóa, dịch vụ * Biểu hiện: - Cung - cầu tác động lẫn nhau + Cầu tăng → sản xuất mở rộng → cung tăng + Cầu giảm → sản xuất thu hẹp → cung giảm - Cung - cầu ảnh hưởng đến giá cả thị trường: + Cung > cầu → giá cả < giá trị → giá giảm + Cung < cầu → giá cả > giá trị → giá tăng + Cung = cầu → giá cả = giá trị - Giá cả thị trường ảnh hưởng đến cung - cầu: + Với cung: giá tăng → cung tăng, giá giảm → cung giảm + Với cầu: giá giảm → cầu tăng, giá tăng → cầu giảm * Học sinh tự trả lời Câu 3 : * Cạnh tranh: là sự ganh đua, đấu tranh giữa các chủ thể trong sản xuất , kinh doanh hàng hóa nhằm giành những điều kiện thuận lợi để thu được nhiều lợi nhuận. - Học sinh tự trả lời GV: Đậu Thị Thu Hà 6 Điểm 0.5 0.5 0.5 1.0 0.5 0.5 0.5 0.5 2.0 0.5 3.0 Trường THPT Vĩnh Định Sáng kiến kinh nghiệm Gợi ý: - Nắm vững thông tin trên thị trường….. - Cải tiến kỷ thuật - Nâng cao tay nghề cho đội ngủ công nhân - ……… - Khi ra ®Ò kiÓm tra viÕt, gi¸o viªn cã thÓ ra c¸c d¹ng ®Ò më. Häc sinh cã thÓ tù nãi lªn suy nghÜ cña m×nh mµ kh«ng phô thuéc vµo s¸ch gi¸o khoa. VÝ dô 1: Em cã suy nghÜ g× vÒ truyÒn thèng yªu níc cña d©n téc ViÖt Nam. VÝ dô 2: NhËn xÐt cña b¶n th©n vÒ lèi sèng cña giíi trÎ hiÖn nay. * §èi víi c¸c tiªt thùc hµnh ngo¹i kho¸: Gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh lµm c¸c ®Ò tµi ngo¹i kho¸. Cã thÓ giao ®Ò tµi cho tõng nhãm, tõng líp tríc khi cã tiÕt thùc hµnh. VÝ dô: khi thùc hµnh vÒ c¸c chÝnh s¸ch x· héi, phÇn GDCD 11 Gi¸o viªn chia líp thµnh 4 nhãm, giao ®Ò tµi cho tõng nhãm vÒ nhµ chuÈn bÞ néi dung, tiÕt häc tiÕp theo sÏ b¸o cao. Nhãm 1: ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy mét t×nh huèng nãi vÒ thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè. Nhãm 2: ChuÈn bÞ vµ tr×nh mét ®Ò tµi nãi vÒ b¶o vÖ tµi nguyªn. Nhãm 3: ChuÈn bÞ vµ tr×nh bµy mét ®Ò tµi nãi vÒ b¶o vÖ m«i trêng. Nhãm 4: T×nh huèng “ Thanh cã giÊy gäi nhËp ngò. NÕu lµ Thanh, em sÏ lµm g×” Yªu cÇu nhãm ®ãng vai. 3. Mét sè lu ý khi ra ®Ò kiÓm tra: §Ò ra ph¶i phï hîp víi tõng ®èi tîng häc sinh, ph©n lo¹i ®îc häc sinh, ®Ò kh«ng qu¸ dÔ, kh«ng qu¸ khã, kh«ng ®¸nh ®è häc sinh ®Ó ®¶m b¶o häc sinh cã häc lùc trung b×nh còng cã thÓ lµm ®îc ë møc trung b×nh vµ ®¹t ®iÓm trung b×nh. B¸m s¸t môc tiªu chung cña gi¸o dôc, môc tiªu chung cña m«n häc ®îc thÓ hiÖn b»ng chuÈn kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cña c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc. §Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, kh¸ch quan, gi¸o viªn nªn th«ng b¸o tríc kÕ ho¹ch kiÓm tra ®Ó häc sinh chuÈn bÞ. 4. H×nh thøc x©y dùng ®¸p ¸n vµ chÊm ®iÓm: - §¸p ¸n ph¶i chi tiÕt, râ rµng . Gi¸o viªn cÇn t«n träng c¸ch diÔn ®¹t cña häc sinh. - C«ng khai ®¸p ¸n cho häc sinh biÕt ®Ó c¸c em tù ®¸nh gi¸ vµ biÕt ®îc kÕt qu¶ lµm bµi cña m×nh. - Thang ®iÓm ph¶i chi tiÕt, mçi ý ph¶i râ rµng, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc. - Trong quá trình giảng dạy tôi đã tiến hành thực nghiệm ở lớp 11b2 và đối chứng ở lớp 11b6. Kết quả như sau: + Đối với kiểm tra 15 phút: GV: Đậu Thị Thu Hà 7 Trường THPT Vĩnh Định Sáng kiến kinh nghiệm Lớp 11b2 sĩ số 38 Điểm 0 - > 3 chiếm 0%; 4.0- > 5 chiếm 2.6%; 6.0- > 7 chiếm 34.2%; 8.0 ->10 chiếm 63.2%. Lớp 11b6 sĩ số 37 Điểm 0 - > 3 chiếm 5.4%; 4.0- > 5 chiếm 24.3%; 6.0- > 7 chiếm 24.3%; 8.0 ->10 chiếm 46%. + Đối với kiểm tra 45 phút: Lớp 11b2 sĩ số 38 Điểm 0 - > 3 chiếm 0%; 4.0- > 5 chiếm 17.5%; 6.0- > 7 chiếm 60.3%; 8.0 ->10 chiếm 32.2%. Lớp 11b6 sĩ số 37 Điểm 0 - > 3 chiếm 8.1%; 4.0- > 5 chiếm 35.1%; 6.0- > 7 chiếm 43.2%; 8.0 ->10 chiếm 13.5%. Ở lớp 11b2 số điểm đã thể hiện được sự phân hoá trình độ học sinh, cụ thể số điểm được rải đều từ 4 đến 9 điểm. Trong khi đấy nếu thực hiện kiểm tra theo phương pháp truyền thống thì số điểm tập trung chủ yếu ở điểm 5, 6 và 7 số điểm giỏi trở lên không đáng kể. 5. KiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt: - Häc sinh: Cã th¸i ®é ®óng ®¾n khi häc bé m«n GDCD. - Gi¸o viªn: T¨ng cêng ®Çu t so¹n gi¶ng, ®æi míi ph¬ng ph¸p trong d¹y häc vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸... - Nhµ trêng: t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian vµ kinh phÝ ®Ó mua s¾m t liÖu bé m«n, tæ chøc ho¹t ®éng ngo¹i kho¸. C. PHÇN KÕT LUËN XuÊt ph¸t tõ vai trß, vÞ trÝ cña m«n GDCD trong viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch con ngêi....ThÕ nhng cho ®Õn nay n«m GDCD vÉn cßn bÞ coi nhÑ, nhiÒu n¬i thËm chÝ kh«ng cã gi¸o viªn ®îc ®µo t¹o ®óng chuyªn m«n. Tõ thùc tÕ ®ã cÇn ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, trong ®ã cã ph¬ng ph¸p ®æi míi c¸ch kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc m«n GDCD, kÝch thÝch sù say mª häc tËp cña häc sinh. Lµm ®îc viÖc nµy ®ßi hái ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i tèn nhiÒu c«ng søc, thêi gian ®Ó suy nghÜ vµ thùc hiÖn sao cho phï hîp víi tõng ®èi tîng häc sinh, nh»m gióp c¸c em lµm viÖc tÝch cùc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc m«n GDCD, gãp phÇn ®a ®Õn thµnh c«ng trong ®æi míi ch¬ng tr×nh gi¸o dôc nãi chung vµ ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y noi riªng. GV: Đậu Thị Thu Hà 8 Trường THPT Vĩnh Định Sáng kiến kinh nghiệm XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn, trong khu«n khæ cña SKKN t«i xin m¹nh d¹n nªu ra mét sè biÖn ph¸p cña b¶n th©n ®· thùc hiÖn khi gi¶ng d¹y m«n GDCD ë trêng THPT VÜnh §Þnh. Do h¹n chÕ vÒ thêi gian, n¨ng lùc b¶n th©n vµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn nªn b¶n SKKN khã tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ, rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn x©y dùng cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó b¶n SKKN ®îc hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! GV: Đậu Thị Thu Hà 9