Tài liệu Skkn môn anh 6 phương pháp giảng dạy kỹ năng viết cho học sinh

môc lôc PhÇn I: Më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi 2. NhiÖm vô nghiªn cøu 3. §èi tîng vµ c¬ së nghiªn cøu 4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu PhÇn II: KÕt qu¶ nghiªn cøu I.®Æc ®iÓm t×nh h×nh 1.ThuËn lîi 2.Khã kh¨n II.Thùc tr¹ng t×nh h×nh d¹y vµ häc ph©n m«n lµm v¨n 1)Thùc tr¹ng gi¶ng d¹y cña c«ng t¸c gi¶ng d¹y 2)Thùc tr¹ng t×nh h×nh häc tËp cña häc sinh III.Mét sè biÖn ph¸p trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ph©n m«n lµm v¨n cho ®èi tîng häc sinh DTIN 1.§èi víi tiÕt d¹y lý thuyÕt 2.§èi víi tiÕt luyÖn tËp 3.§èi víi tiÕt luyÖn nãi 4.ChÊm v¨n - Tr¶ bµi IV.Mét sè ph¬ng ph¸p vµ thao t¸c chÝnh trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ph©n m«n lµm v¨n häc sinh DTIN. 1.Thao t¸c ph©n tÝch mÉu 2.Ph¬ng ph¸p thùc hµnh 3.Ph¬ng ph¸p ®éng viªn, khuyÕn khÝch 4.Ho¹t ®éng ngo¹i khãa 5.BiÖn ph¸p giao tiÕp V.KÕt qu¶ vËn dông c¸c biÖn ph¸p 1.Th¸i ®é häc tËp ph©n m«n 2.VÒ chÊt lîng häc tËp cña häc sinh qua c¸c bµi lµm v¨n 3.VÒ viÖc kh¾c phôc c¸c lçi th«ng thêng PhÇn III: KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ 1.KÕt luËn 2.KiÕn nghÞ S¸ng kiÕn kinh nghiÖm 02 02 02 02 03 03 03 03 06 11 11 11 12 13 14 14 14 15 15 16 16 16 16 17 18 18 19 Trang 1 phÇn I më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi: d¹y V¨n ®· khã, d¹y Lµm v¨n cßn khã gÊp béi phÇn. Lµ mét gi¸o viªn Ng÷ v¨n kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®îc ®iÒu nµy, bëi lÏ trong c¶ ba ph©n m«n th× Lµm v¨n lu«n lu«n cã mét vÞ trÝ hÕt søc ®Æc biÖt: mét mÆt nã thÓ hiÖn kÕt qu¶ häc tËp cña hai ph©n m«n V¨n häc vµ TiÕng viÖt; mÆt kh¸c, nã l¹i lµ n¬i häc sinh thùc hµnh kü n¨ng nãi vµ viÕt tiÕng ViÖt theo nh÷ng yªu cÇu g¾n häc sinh víi m«i trêng, x· héi. Do vËy ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao trong gi¶ng d¹y ph©n m«n ®ßi hái rÊt lín sù nhiÖt t×nh, t©m huyÕt cña ngêi gi¸o viªn. Thùc tÕ trong nhiÒu n¨m gi¶ng d¹y, nhÊt lµ qua nh÷ng ®ît chÊm thi Tèt nghiÖp THCS, chóng t«i nhËn thÊy chÊt lîng c¸c bµi lµm v¨n lµ kh¸ thÊp. §· kh«ng Ýt lÇn c¸c gi¸m kh¶o ph¶i “cêi ra níc m¾t” v× nh÷ng bµi lµm v¨n cña häc sinh. §ã chÝnh lµ sù ph¶n chiÕu mét phÇn cña nh÷ng g× chóng ta ®· “cho” häc sinh vµ nh÷ng g× häc sinh ®· “nhËn” ®îc trong suèt qu¸ tr×nh d¹y-häc. Nguyªn nh©n dÉn tíi c¸c hiÖn tîng trªn th× rÊt nhiÒu vµ ®· cã kh¸ nhiÒu nh÷ng bµi viÕt t©m huyÕt cña nh÷ng ngêi trong cuéc vÒ vÊn ®Ò nµy nhng chung quy l¹i ®èi víi c¸c gi¸o viªn gi¶ng d¹y m«n Ng÷ v¨n chØ ®äng l¹i mét tÝnh tõ duy nhÊt lµ ''Khã’'!?. C¸i khã, c¸i khæ khi gi¶ng d¹y ph©n m«n Lµm v¨n l¹i t¨ng lªn gÊp béi lÇn khi ®èi tîng lµ ngêi d©n téc Ýt ngêi (DTIN). B¶n th©n lµ gi¸o viªn Ng÷ v¨n ®· trän n¨m n¨m g¾n bã víi nghÒ vµ còng ngÇn Êy thêi gian ®îc trùc tiÕp gi¶ng d¹y cho ®èi tîng nµy t«i thùc sù tr¨n trë vÒ vÊn ®Ò ®ã. C©u hái “Lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao chÊt lîng d¹y - häc cña m«n Ng÷ v¨n nãi chung vµ ph©n m«n Lµm v¨n nãi riªng cho ®èi tîng häc sinh d©n téc Ýt ngêi?” lu«n thêng trùc trong t«i. NhiÖt t×nh tuæi trÎ céng víi t©m huyÕt víi nghÒ, víi ®èi tîng ®· th«i thóc t«i t×m tßi, nghiªn cøu, s¸ng t¹o ®Ó t×m ra ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt cho ph©n m«n Lµm v¨n ®èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN. §ã chÝnh lµ lý do chÝnh ®Ó t«i chän ®Ò tµi: “Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y kü n¨ng viÕt cho häc sinh”. Hi väng r»ng víi nh÷ng g× cã trong ®Ò tµi sÏ gãp mét phÇn nhá bÐ vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng d¹y - häc bé m«n Anh v¨n nãi chung vµ kü n¨ng viÕt nãi riªng cho häc sinh. 1. NhiÖm vô nghiªn cøu: Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y trong h¬n n¨m n¨m c«ng t¸c cïng víi sù t×m hiÓu tõ c¸c ®ång nghiÖp cïng m«n, cïng ®èi tîng kÕt hîp víi mét sè tµi liÖu cã liªn quan nh»m cung cÊp thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò, chØ ra nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng thùc S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 2 tr¹ng ®ã ®Ó ®a ra mét sè ph¬ng ph¸p tèi u cho c«ng t¸c d¹y - häc ph©n m«n Lµm v¨n cho ®èi tîng häc sinh DTIN. 2. §èi tîng vµ c¬ së nghiªn cøu: - Häc sinh bËc THCS ë ®Þa bµn chñ yÕu lµ ngêi DTIN trªn ®Þa bµn huyÖn §¨k Hµ - TØnh Kon Tum (c¸c x·: Ngäc Wang, Ngäc RÐo). - Häc sinh khèi 9 vµ khèi 7 ë trêng THCS x· Ngäc Wang. 3. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: §Ó thùc hiÖn ®Ò tµi nµy b¶n th©n ®· trao ®æi cïng c¸c ®ång nghiÖp gi¶ng d¹y cïng m«n, cïng ®èi tîng vµ kÕt hîp mét sè ph¬ng ph¸p chñ yÕu sau: - Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm KHGD. - Ph¬ng ph¸p trß chuyÖn. - Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra. - Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu s¶n phÈm ho¹t ®éng. - §äc s¸ch vµ tµi liÖu. PhÇn II: kÕt qu¶ nghiªn cøu: I.®Æc ®iÓm t×nh h×nh: 1.ThuËn lîi: - §îc sù quan t©m, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì cña Ban gi¸m hiÖu nhµ trêng trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, ®Æc biÖt ®îc chuyªn m«n nhµ trêng s¾p xÕp theo s¸t ®èi tîng häc sinh mét khèi líp trong suèt 4 n¨m häc. - B¶n th©n ®îc ®µo t¹o tr×nh ®é §HSP hÖ chÝnh quy m«n Ng÷ v¨n. - Gia ®×nh c tró t¹i ®Þa bµn x· Ngäc Wang vµ ®îc UBND x· vµ bµ con hÕt søc quan t©m vµ t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn. - §Þa bµn huyÖn §¨k Hµ lµ n¬i thùc hiÖn ch¬ng tr×nh thÝ ®iÓm bËc THCS. - Phßng Gi¸o dôc lu«n båi dìng chuyªn m«n, nghiÖp vô theo ®Þnh kú 2 n¨m mét lÇn vµ b¶n th©n cã tham gia chuyªn ®Ò N©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc cho ®èi tîng häc sinh DTIN. - §å dïng d¹y häc vµ S¸ch gi¸o khoa cho häc sinh ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ. 2. Khã kh¨n: - Ngäc Wang vµ Ngäc RÐo lµ hai x· vïng s©u cña huyÖn §¨k Hµ, d©n c chñ yÕu lµ ngêi d©n téc Ýt ngêi nªn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. - ThÇy vµ trß buæi ®Çu gÆp gì cßn Ýt hiÓu nhau nªn cha cã sù m¹nh d¹n tõ phÝa häc sinh. - vèn ng«n ng÷ phæ th«ng cña häc sinh cßn nghÌo nµn nªn trong qu¸ tr×nh lÜnh héi kiÕn thøc cña häc sinh cßn h¹n chÕ. II.Thùc tr¹ng t×nh h×nh d¹y vµ häc ph©n m«n Lµm v¨n: S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 3 1)Thùc tr¹ng t×nh h×nh cña c«ng t¸c gi¶ng d¹y: a)T×nh h×nh ®éi ngò: Nh chóng ta ®· biÕt, c«ng t¸c gi¶ng d¹y ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh lÜnh héi kiÕn thøc cña häc sinh. Song thùc tÕ ë c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ khã kh¨n nãi chung ®Òu ®ang gÆp vÊn ®Ò nan gi¶i vÒ ®éi ngò. §a sè gi¸o viªn gi¶ng d¹y ë nh÷ng n¬i nµy ®Òu cã rÊt Ýt kinh nghiÖm do hä chñ yÕu lµ gi¸o viªn míi ra trêng, vµo nghÒ nªn thêng xung phong vµo c¸c vïng khã kh¨n ®Ó thay cho líp gi¸o viªn ®· ®ñ nghÜa vô phôc vô chuyÓn ra c¸c trêng ë nh÷ng vïng thuËn lîi. Qua kh¶o s¸t t×nh h×nh thùc tÕ ë hai trêng THCS x· Ngäc Wang vµ Ngäc RÐo cho thÊy th©m niªn c«ng t¸c gi¶ng d¹y m«n Ng÷ v¨n nh sau: Stt 01 02 03 Th©m niªn gi¶ng d¹y Díi 5 n¨m Tõ 5 ®Õn 10 n¨m Trªn 10 n¨m Tæng céng Sè lîng 06 02 01 09 Tû lÖ 66,7 % 22,2 % 11,1 % 100 % Ghi chó Qua b¶ng kh¶o s¸t thùc tÕ vÒ t×nh h×nh c«ng t¸c cña ®éi ngò gi¸o viªn ë trªn chóng ta cã thÓ thÊy sè gi¸o viªn cã th©m niªn trong gi¶ng d¹y tõ 5 n¨m trë lªn chØ chiÕm mét tû lÖ lµ 33,3% - mét con sè kh¸ khiªm tèn. ChÝnh ®iÒu nµy ®· ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng gi¶ng d¹y cña ph©n m«n Ng÷ v¨n nãi chung vµ ph©n m«n Lµm v¨n nãi riªng ë nh÷ng vïng khã kh¨n. Chóng t«i trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ®· ®îc nghe rÊt nhiÒu nh÷ng lêi t©m sù hÕt søc ch©n thËt cña c¸c ®ång nghiÖp míi ra trêng: nµo lµ “em thùc sù kh«ng biÕt ph¶i d¹y nh thÕ nµo ®Ó häc sinh cã thÓ viÕt ®îc dÉu chØ mét ®o¹n v¨n cho ra hån” hay “Em ®· sö dông tÊt c¶ c¸c ph¬ng ph¸p ®· ®îc trang bÞ ë trêng §H vµo trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y råi mµ sao häc sinh vÉn kh«ng thÓ viÕt næi mét bµi v¨n”... Nh÷ng lêi t©m sù trªn ®· phÇn nµo nãi lªn ®îc t©m tr¹ng bèi rèi cña c¸c gi¸o viªn ®ang trùc tiÕp gi¶ng d¹y m«n Ng÷ v¨n nãi chung vµ ph©n m«n Lµm v¨n nãi riªng cho ®èi tîng häc sinh d©n téc Ýt ngêi ë nh÷ng vïng khã kh¨n. Vµ còng tõ nh÷ng lêi t©m sù Êy ®· nãi lªn t©m huyÕt cña c¸c gi¸o viªn ë nh÷ng ®Þa bµn kÓ trªn. §ã còng lµ dÊu hiÖu kh¶ quan cho viÖc n©ng cao chÊt lîng gi¶ng d¹y vµ chØ cÇn mét “có huých” lµ sÏ cã thÓ lµm thay ®æi chÊt lîng. Tr×nh ®é ®µo t¹o cña gi¸o viªn còng lµ mét yÕu tè gãp phÇn vµo kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. NÕu ngêi gi¸o viªn ®îc ®µo t¹o ®óng chuÈn sÏ ®¸p øng ®îc yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc truyÒn thô kiÕn thøc cña bé m«n vµ ngîc l¹i. NÕu lµm mét thèng kª vÒ tr×nh ®é ®µo t¹o chuyªn m«n cña c¸c gi¸o viªn m«n Ng÷ v¨n ë hai trêng nãi trªn cho thÊy mét kÕt qu¶ nh sau: Stt Tr×nh ®é ®µo t¹o S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Sè lîng Tû lÖ Ghi chó Trang 4 01 02 03 Trung häc s ph¹m Cao ®¼ng s ph¹m §¹i häc s ph¹m Tæng céng 0 06 03 09 0% 66,7 % 33,3 % 100 % Nh vËy, tæng sè gi¸o viªn ®¹t chuÈn vÒ tr×nh ®é ®µo t¹o lµ 100%, trong ®ã trªn chuÈn lµ 33,3%. Tû lÖ nµy so víi c¸c trêng ë vïng thuËn lîi th× kh«ng chªnh lÖch lµ bao, thËm chÝ cßn cao h¬n so víi mét sè trêng trong ®Þa bµn huyÖn §¨k Hµ. VËy c©u hái ®Æt ra ë ®©y chÊt lîng yÕu kÐm ph¶i ch¨ng lµ do ®èi tîng?!. b) Nguyªn nh©n vµ nh÷ng gi¶i ph¸p: §Ó chØ ra nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn kh«ng khã, ®a phÇn lµ do c¸c gi¸o viªn trÎ cha cã ®îc sù kiªn tr× cÇn thiÕt trong gi¶ng d¹y. Mét sè gi¸o viªn khi míi bíc vµo nghÒ rÊt nhiÖt t×nh trong qu¸ tr×nh truyÒn thô kiÕn thøc cho häc sinh song kÕt qu¶ thu ®îc tõ nh÷ng bµi lµm cña häc sinh qu¸ kÐm nªn dÉn tíi t©m lý ch¸n n¶n, bu«ng xu«i vµ phã mÆc cho chÊt lîng. Thø ®Õn, nh ®· ®Ò cËp ë trªn, do khã kh¨n vÒ mÆt ®éi ngò v× vËy hä khã cã ®iÒu kiÖn häc hái kinh nghiÖm tõ phÝa ®ång nghiÖp. H¬n n÷a nh÷ng ph¬ng ph¸p mµ hä ®îc trang bÞ ë ch¬ng tr×nh häc tËp cña c¸c trêng §¹i häc, Cao ®¼ng thêng Ýt mang l¹i hiÖu qu¶ khi ¸p dông cho ®èi tîng häc sinh DTIN. Mét nguyªn nh©n ®¸ng ®Ò cËp tíi n÷a lµ do ®a sè c¸c gi¸o viªn trÎ ®Òu cha x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®éng c¬ gi¶ng d¹y mµ hä thêng cã t tëng hoµn thµnh nghÜa vô råi chuyÓn ra vïng thuËn lîi ®Ó gi¶ng d¹y. ChÝnh c¸c nguyªn nh©n trªn ®· khiÕn cho chÊt lîng gi¶ng d¹y ph©n m«n Lµm v¨n ngµy cµng gÆp nhiÒu khã kh¨n ®Ó n©ng cao chÊt lîng. §Ó kh¾c phôc c¸c t×nh tr¹ng nªu trªn, theo ý kiÕn cña chóng t«i lµ: - CÇn t¨ng cêng båi dìng gi¸o viªn vÒ mÆt t tëng ®Ó hä thÊy ®îc tr¸ch nhiÖm cña hä trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y ph©n m«n cho ®èi tîng. Muèn lµm ®îc ®iÒu nµy cÇn cã sù ®éng viªn vµ kiÓm tra, gi¸m s¸t cña BGH nhµ trêng, C«ng ®oµn vµ Tæ trëng chuyªn m«n. - T¨ng cêng båi dìng chuyªn m«n nghiÖp vô cho ®éi ngò gi¸o viªn. Trong c«ng t¸c nµy ®ßi hái sù nhiÖt t×nh vµ nç lùc rÊt lín tõ Chuyªn m«n nhµ trêng vµ Tæ trëng chuyªn m«n. Mét mÆt hä ph¶i thêng xuyªn dù giê ®Ó thÊy ®îc chç ®îc vµ cha ®îc cña c¸c gi¸o viªn, mÆt kh¸c cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng khã kh¨n chung trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y ®Ó x©y dùng c¸c chuyªn ®Ò båi dìng gi¸o viªn trong c¸c buæi, c¸c ®ît sinh ho¹t chuyªn m«n sao cho thiÕt thùc vµ cã hiÖu qu¶. VÝ dô c¸c chuyªn ®Ò nh: “Bµn vÒ ph¬ng ph¸p gióp häc sinh nhËn d¹ng ®óng kiÓu bµi”, “Bµn vÒ ph¬ng ph¸p söa lçi chÝnh t¶ cho häc sinh”… §ång thêi víi c¸c chuyªn ®Ò nµy cÇn cã c¸c tiÕt d¹y thùc nghiÖm ®Ó gi¸o viªn ®Þnh h×nh ®îc c«ng viÖc trong mét giê gi¶ng cña ph©n m«n Lµm v¨n. - N©ng cao ý thøc tù häc ë mçi gi¸o viªn. §©y lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt cña mçi gi¸o viªn, bëi lÏ kh«ng cã c¸ch båi dìng nµo cã thÓ ®em l¹i hiÖu S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 5 qu¶ nh c¸ch båi dìng nµy. Song ®Ó cã thÓ kiÓm tra, gi¸m s¸t ®îc viÖc lµm nµy th× ph¬ng tiÖn duy nhÊt cã thÓ thÊy ®îc lµ th«ng qua Sæ tÝch luü chuyªn m«n cña c¸ nh©n mçi gi¸o viªn. Chuyªn m«n nhµ trêng cïng Tæ trëng chuyªn m«n ph¶i kiÓm tra ®Þnh kú hµng tuÇn, hµng th¸ng ®Ó chÊn chØnh kÞp thêi ý thøc tù häc, tù rÌn cña gi¸o viªn. - T¨ng cêng c«ng t¸c dù giê th¨m líp: ®Ó ®Èy m¹nh c«ng t¸c nµy mçi gi¸o viªn ®Òu ph¶i cã tÝnh tù gi¸c cao, nhÊt lµ víi c¸c gi¸o viªn trÎ. Ýt nhÊt trong mét häc kú hä cÇn ph¶i dù kho¶ng 5 - 10 tiÕt ë ph©n m«n Lµm v¨n. 2)Thùc tr¹ng t×nh h×nh häc tËp cña häc sinh: a) Th¸i ®é häc tËp cña häc sinh: PhÇn lín c¸c em häc sinh d©n téc Ýt ngêi khi ®îc hái tíi th¸i ®é c¸ nh©n khi häc tËp ph©n m«n Lµm v¨n ®Òu cã mét c©u tr¶ lêi chung lµ “Ch¸n”. Chóng t«i ®· tiÕn hµnh mét cuéc kh¶o s¸t thùc tÕ vÒ th¸i ®é häc tËp cña häc sinh ®èi víi ph©n m«n Lµm v¨n vµ thu ®îc kÕt qu¶ nh sau: Stt Th¸i ®é häc tËp 01 RÊt thÝch 02 ThÝch 03 Kh«ng thÝch Tæng céng Sè lîng 05 17 78 100 Tû lÖ 5% 17 % 78 % 100 % Ghi chó Nh vËy qua nh÷ng con sè trªn ®· phÇn nµo nãi lªn ®îc thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò häc v¨n ë trêng THCS nãi chung vµ víi ph©n m«n Lµm v¨n nãi riªng ë ®èi tîng häc sinh DTIN vïng khã kh¨n. Nguyªn nh©n dÉn tíi hiÖn tîng trªn lµ do häc sinh cha cã ý thøc cao vµ cha nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña ph©n m«n Lµm v¨n trong hÖ thèng c¸c m«n häc ë trêng THCS. MÆt kh¸c, ®a phÇn c¸c em ®Òu rÊt nghÌo nµn vÒ vèn ng«n ng÷ phæ th«ng do Ýt ®îc tiÕp xóc víi c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh s¸ch b¸o, truyÒn h×nh vµ hÖ thèng ph¸t thanh…Vµ ®Æc biÖt lµ b¶n tÝnh rôt rÌ, nhót nh¸t khi tiÕp xóc víi thÇy, c« gi¸o khiÕn cho viÖc trau dåi ng«n ng÷ phæ th«ng cµng bÞ h¹n chÕ, v× vËy ng«n tõ sö dông trong bµi viÕt cña c¸c em ®· nghÌo l¹i cµng nghÌo thªm. Mét nguyªn nh©n n÷a còng ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn chÊt lîng häc tËp cña häc sinh lµ ý thøc häc bµi cò ë nhµ. §a sè c¸c em thêng kh«ng cã kh¸i niÖm häc bµi vµ lµm bµi ë nhµ, do vËy vÒ mÆt lý thuyÕt kiÓu bµi c¸c em thêng kh«ng n¾m v÷ng, thËm chÝ cßn kh«ng n¾m ®îc nªn dÉn ®Õn hiÖn tîng kh«ng x¸c ®Þnh ®óng kiÓu bµi, d¹ng bµi. Vµ chÝnh ®iÒu ®ã ®· ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh DTIN thÓ hiÖn qua c¸c bµi lµm v¨n. VÊn ®Ò chuyªn cÇn trong häc tËp còng kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp tíi. Thùc tÕ cho thÊy nÕu nh c¸c em ®¶m b¶o ®îc ®iÒu nµy th× sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Song vÊn ®Ò nµy thêng bÞ c¸c em xem nhÑ vµ cã kh¸ nhiÒu lý do ®Ó biÖn minh cho viÖc nghØ häc cña m×nh, do vËy S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 6 kiÕn thøc m«n häc kh«ng ®îc th«ng suèt. Cã em häc sinh chØ ®Õn líp khi cã tiÕt viÕt bµi, nh vËy th× lµm sao cã ®îc bµi viÕt hay vµ ®óng thÓ lo¹i ®îc?!. b) ChÊt lîng häc tËp cña häc sinh: Tõ nh÷ng nguyªn nh©n nh ®· ®Ò cËp ë trªn, ®· ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng häc tËp bé m«n nãi chung vµ ph©n m«n Lµm v¨n nãi riªng ®èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN. Díi ®©y lµ b¶ng tæng hîp chÊt lîng cña riªng bµi viÕt Lµm v¨n qua c¸c kú kiÓm tra trong n¨m häc 2004-2005 cña häc sinh khèi 9 trêng THCS x· Ngäc Wang (®iÓm tèi ®a cña bµi viÕt lµ 6/10) nh sau: Tt Kú kiÓm tra 01 02 03 04 05 KSCL ®Çu n¨m KSCL gi÷a HK I KiÓm tra häc kú II KSCL gi÷a HK II Thi Tèt nghiÖp TS bµi 100 100 100 100 100 ChÊt lîng c¸c bµi kiÓm tra §iÓm 5-6 §iÓm 1-2 §iÓm 3-4 SL % SL % SL % 81 81 15 15 04 04 68 68 19 19 03 03 56 56 38 38 06 06 54 54 37 37 09 09 48 48 39 39 13 13 Nh vËy qua nh÷ng con sè trªn ®· ph¶n ¸nh phÇn nµo “bøc tranh” vÒ chÊt lîng häc tËp cña ph©n m«n Lµm v¨n cña häc sinh DTIN ë vïng khã kh¨n. Thùc tÕ trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y chóng t«i cßn b¾t gÆp kh«ng Ýt nh÷ng chuyÖn buån. VÝ nh trong mét lÇn t«i ®a ra bµi viÕt TËp lµm v¨n 02 tiÕt ë Líp 6A-Trêng THCS Ngäc Wang nh sau: “Em h·y tëng tîng ®Ó kÓ l¹i cuéc trß chuyÖn cña em víi chiÕc bµn häc”, sau 90 phót lµm bµi cña c¸c em nh÷ng tëng t«i sÏ ®îc ®äc hµng lo¹t nh÷ng dßng ch÷ cña trÝ tëng tîng cña c¸c em qua mét ®Ò v¨n hÕt søc thó vÞ nµy, nµo ngê t«i chØ nhËn ®îc ë c¸c em mét sù “bÊt ngê” vÒ trÝ tëng tîng. §a sè c¸c bµi viÕt chØ ®Ó cho …cã ch÷, thËm chÝ cã bµi chØ vÎn vÑn mét dßng ch÷ duy nhÊt: “C¸i bµn kh«ng biÕt nãi nªn em kh«ng thÓ trß chuyÖn víi nã ®îc”…Mét sù thËt ®Õn nçi t«i kh«ng thÓ nµo tëng tîng ra ®îc mÆc dï trÝ tëng tîng cña t«i còng kh¸ phong phó! c) Mét sè lçi thêng gÆp: Qua nh÷ng giê chÊm vµ tr¶ bµi lµm v¨n cho häc sinh DTIN bËc THCS, chóng t«i thêng nhËn thÊy mét sè lçi phæ biÕn nh sau: *Lçi chÝnh t¶: §©y lµ lçi rÊt phæ biÕn trong c¸c bµi viÕt cña häc sinh, hÇu nh ë bµi viÕt nµo gi¸o viªn còng cã thÓ b¾t gÆp. T×nh tr¹ng tõ ng÷ thiÕu dÊu, thõa dÊu lµ rÊt nhiÒu, cã thÓ liÖt kª ra hµng lo¹t nh÷ng ®o¹n v¨n, bµi v¨n m¾c ph¶i lçi nh thÕ. Sau ®©y lµ mét ®o¹n v¨n cña em A Tý- häc sinh líp 9A trong bµi kiÓm tra häc kú I, n¨m häc 2004-2005, m«n Ng÷ v¨n nh sau: “…m«i l©n chï t«i vÒ tham t«i lµ mng r¬ h¬n c· ngay kh¸c, chï t«i vª th¨m cung 1 gèi quµ ë sau lung chï t«i khi S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 7 thÊy chï t«i liÒn dËy va nãi «i chï ®a vÒ…”. VËy lµ chØ 39 tõ em sö dông trong ®o¹n v¨n mµ ®· m¾c ®Õn 18 tõ sö dông sai ®¸u c©u. Víi mét ngêi kh«ng cã “chuyªn m«n” ®äc bµi cña häc sinh d©n téc th× kh«ng thÓ nµo hiÓu næi néi dung mµ c¸c em tr×nh bµy. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn tîng nµy lµ do lçi ph¸t ©m cña c¸c em. trong giao tiÕp thêng ngµy c¸c em cha cã ý thøc trau dåi vèn tõ nªn c¸i sai ngµy cµng nghiªm träng h¬n. Vµ qu¸ tr×nh tõ nãi sai ®Õn viÕt sai lµ mét tÊt yÕu. * Lçi sö dông c©u, tõ: Cã thÓ kh¼ng ®Þnh lçi sö dông c©u, tõ trong c¸c bµi viÕt cña häc sinh DTIN lµ kh¸ phæ biÕn chØ ®øng sau lçi chÝnh t¶. C¸c hiÖn tîng thêng gÆp lµ: kh«ng biÕt ®Æt dÊu c©u; c©u thiÕu chñ ng÷, vÞ ng÷. Cã khi c¶ mét bµi viÕt dµi kh«ng cã mét dÊu chÊm, dÊu phÈy nµo khiÕn cho c¸c gi¸o viªn khi chÊm nh÷ng bµi lµm kiÓu nµy mÖt ®Õn … ®øt h¬i.! trong khu«n khæ ®Ò tµi nhá nµy chóng t«i kh«ng thÓ liÖt kª ra hÕt ®îc chØ kh¼ng ®Þnh r»ng ®©y lµ lçi rÊt nghiªm träng vµ ®¸ng b¸o ®éng. Cßn hiÖn tîng c©u thiÕu mät trong hai bé phËn chÝnh th× còng kh«ng hÒ hiÕm. Nguyªn nh©n cña c¸c hiÖn tîng kÓ trªn lµ do kiÕn thøc vÒ ph©n m«n TiÕng viÖt cña c¸c em qu¸ kÐm, c¸c gi¸o viªn ë c¸c líp häc díi thêng kh«ng uèn n¾n kÞp thêi. * Lçi diÔn ®¹t: DiÔn ®¹t lµ kh©u hoµn tÊt bµi viÕt. Gi¸o viªn ®¸nh gi¸ bµi häc sinh ë kh©u nµy. ChÝnh v× vËy diÔn ®¹t lu«n lu«n ®ãng mét vai trß rÊt quan träng ®èi víi bµi viÕt cña ph©n m«n Lµm v¨n, song ®iÒu ®¸ng buån lµ víi ®èi tîng häc sinh DTIN thêng “quªn” chuyÖn nµy. Cã nh÷ng vÊn ®Ò c¸c em hiÓu song kh«ng biÕt viÕt nh thÕ nµo ®Ó tho¸t ý lµm cho ngêi ®äc cã thÓ hiÓu ®îc. HiÖn tîng nµy thêng hay b¾t gÆp trong tÊt c¶ c¸c bµi lµm cña häc sinh DTIN. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy còng rÊt dÔ chØ ra, ®ã lµ do c¸c em Ýt ®îc tiÕp cËn víi c¸c tµi liÖu tham kh¶o. Vµ ®iÒu quan träng h¬n lµ do c¸c em thêng xem nhÑ viÖc häc thuéc lßng nh÷ng bµi th¬, ®o¹n v¨n hay. * Lçi bè côc: Th«ng thêng mét bµi viÕt TËp lµm v¨n ®îc bè côc theo ba phÇn râ rµng lµ: Më bµi, Th©n bµi, kÕt luËn. ë mçi phÇn ®Òu cã nhiÖm vô riªng vµ ®· ®îc chØ râ trong c¸c d¹ng bµi häc vÒ lý thuyÕt. Song ®èi víi c¸c em häc sinh DTIN thêng rÊt hay m¾c ph¶i lçi nµy. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c em ®· qu¸ xem nhÑ lý thuyÕt nªn khi thùc hµnh thêng kh«ng biÕt mçi phÇn cÇn viÕt nh÷ng g×, viÕt chõng nµo lµ ®ñ. Vµ råi c¶ mét bµi lµm v¨n c¸c em thêng gép chung mét phÇn ®Ó khái sai (theo suy nghÜ cña c¸c em). ®©y còng lµ hiÖn tîng ®¸ng b¸o ®éng trong khi thùc hµnh viÕt bµi cña c¸c em hoÆc sinh DTIN. * Lçi nhËn d¹ng sai kiÓu bµi: S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 8 KiÓu bµi lµm v¨n ®îc thÓ hiÖn trong ng«n ng÷ cña mçi ®Ò bµi. §èi víi häc sinh th«ng thêng ®Òu cã thÓ nhËn biÕt ®îc kiÓu bµi sau thao t¸c ®äc vµ t×m hiÓu ®Ò. Song ®iÒu ®ã chØ nhanh chãng vµ chÝnh x¸c víi d¹ng ®Ò næi cßn víi d¹ng ®Ò mang tÝnh tæng hîp hoÆc ®Ò ch×m th× vÊn ®Ò kh¸ nan gi¶i, bëi lÏ c¸c ng«n tõ xuÊt hiÖn trong ®Ò bµi thêng ng¾n gän vµ sóc tÝch. Thêng c¸c em häc sinh DTIN chØ x¸c ®Þnh ®îc kiÓu bµi dùa vµo nh÷ng tõ ng÷ mang tÝnh chÊt cô thÓ, vÝ dô nh: “ Em h·y miªu t¶ quang c¶nh trêng em” hoÆc “ Em h·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ…”. cßn c¸c d¹ng ®Ò “Suy nghÜ tõ c©u ca dao …” hay “Loµi hoa em yªu thÝch “… th× c¸c em rÊt khã x¸c ®Þnh ®îc kiÓu bµi. Tõ chç x¸c ®Þnh sai kiÓu bµi dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhÇm lÉn gi÷a c¸c thÓ lo¹i. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c em rÊt lêi tham kh¶o c¸c d¹ng ®Ò bµi trong kiÓu bµi ®îc häc. MÆt kh¸c, còng l¹i mét lÇn n÷a ta l¹i ®Ò cËp tíi vèn ng«n ng÷ phæ th«ng nghÌo nµn cña c¸c em. d) Mét sè gi¶i ph¸p nh»m söa ch÷a lçi thêng gÆp trong bµi viÕt lµm v¨n cña häc sinh: * §èi víi lçi chÝnh t¶: ®Ó kh¾c phôc hiÖn tîng viÕt sai chÝnh t¶ trong c¸c bµi viÕt cña häc sinh, theo t«i ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i cã sù kiªn tr× trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Tríc hÕt cÇn ph¶i cho häc sinh thÊy ®îc sù cÇn thiÕt ph¶i viÕt (nãi) ®óng chÝnh t¶, bëi lÏ cã nh thÕ ®èi tîng giao tiÕp míi cã thÓ hiÓu ®îc néi dung chóng ta cÇn truyÒn ®¹t. Muèn lµm ®îc ®iÒu nµy, gi¸o viªn ph¶i uèn n¾n häc sinh trong tõng tiÕt häc vµ c¶ trong nh÷ng lÇn giao tiÕp trong cuéc sèng thêng nhËt. §èi víi tiÕt häc, cã thÓ th«ng qua c¸c tiÕt ®äc v¨n b¶n, ë nh÷ng tiÕt häc nµy ®èi víi c¸c em lµ ngêi DTIN gi¸o viªn cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em ®äc vµ ph¸t biÓu cµng nhiÒu cµng tèt, nhÊt lµ víi häc sinh cßn yÕu vÒ kü n¨ng nµy. Bëi lÏ trong khi c¸c em ph¸t ©m ta cã thÓ nhËn biÕt ngay nh÷ng tõ ng÷ cha ®óng vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi gióp c¸c em söa ch÷a. ChÝnh viÖc lµm nµy sÏ t¸c ®éng trùc tiÕp tíi t©m lý cña c¸c em v× khi ®· bÞ “yªu cÇu ®äc l¹i” nhiÒu tõ, nhiÒu lÇn c¸c em sÏ c¶m thÊy “ngîng ngïng”, vµ råi cïng víi sù ®éng viªn, an ñi cña gi¸o viªn ch¾c ch¾n r»ng c¸c em sÏ cã ý thøc tù rÌn luyÖn ®Ó ph¸t ©m chuÈn. §èi víi viÖc giao tiÕp ngoµi giê häc th× ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i lu«n lu«n gÇn gòi coi c¸c em nh con, em cña m×nh ®Ó nh»m môc ®Ých th«ng qua trß chuyÖn chØnh söa c¸ch ph¸t ©m cho c¸c em. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy b¶n th©n t«i ®· kh«ng ngõng häc tËp ng«n ng÷ cña c¸c em vµ tù biÕn m×nh thµnh “ngêi cña lµng” vµ lµm th«ng dÞch viªn cho c¸c em khi cÇn thiÕt. Song song víi nh÷ng viÖc lµm trªn th× viÖc ®éng viªn khuyÕn khÝch c¸c em thêng xuyªn tiÕp cËn víi c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng còng sÏ gióp Ých cho viÖc rÌn luyÖn c¸ch ph¸t ©m cho chuÈn x¸c. * §èi víi lçi sö dông sai c©u tõ: S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 9 §äc diÔn c¶m, ng¾t nghØ ®óng dÊu c©u trong c¸c v¨n b¶n sÏ lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh tèi u cho viÖc söa ch÷a lçi sö dông c©u trong khi thùc hµnh viÕt v¨n b¶n cña c¸c em häc sinh ngêi DTIN. Bëi lÏ, tõ thao t¸c nµy sÏ h×nh thµnh kü n¨ng x¸c ®Þnh c¸c thµnh phÇn cña c©u vµ c¸ch nhËn biÕt ph¶i sö dông dÊu c©u cho thÝch hîp. Mét viÖc lµm cã t¸c dông trùc tiÕp ®Õn viÖc söa ch÷a c¸c lçi nµy cho häc sinh cña ngêi gi¸o viªn lµ th«ng qua c¸c tiÕt tr¶ bµi TËp lµm v¨n. §èi víi c¸c tiÕt häc nµy ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o trong gi¸o ¸n. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy th× sau qu¸ tr×nh chÊm bµi gi¸o viªn cÇn ph¶i thèng kª ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c lçi sai phæ biÕn ë bµi lµm cña häc sinh ®Ó tõ ®ã cã híng söa ch÷a kÞp thêi cho c¸c em ngay trong tiÕt tr¶ bµi. C«ng viÖc nµy thêng bÞ mét sè gi¸o viªn chñ quan, xem nhÑ nªn c¸c lçi sai ë häc sinh ngµy cµng trÇm träng h¬n. (Chóng t«i sÏ tr×nh bµy chi tiÕt quy tr×nh cña tiÕt tr¶ bµi rót ra tõ kinh nghiÖm thùc tiÔn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ë phÇn 2 cña ®Ò tµi nµy). MÆt kh¸c, trong c¸c giê gi¶ng ph©n m«n TiÕng ViÖt ngêi gi¸o viªn còng cÇn ph¶i thêng xuyªn cñng cè l¹i kiÕn thøc mµ c¸c em ®· häc ë c¸c líp díi, nhÊt lµ c¸c kiÕn thøc liªn quan ®Õn thµnh phÇn c©u. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng häc sinh kh«ng biÕt hoÆc cha biÕt sö dông tõ ng÷ thÝch hîp trong bµi viÕt th× viÖc ®éng viªn, khuyÕn khÝch c¸c em trau dåi ng«n ng÷ tiÕng ViÖt lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, gi¸o viªn cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em tiÕp xóc víi c¸c bµi lµm v¨n mang tÝnh chÊt mÉu mùc th«ng qua c¸c buæi häc phô ®¹o. * §èi víi lçi diÔn ®¹t: §Ó kh¾c phôc lçi diÔn ®¹t trong bµi viÕt cña häc sinh ®ßi hái ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p söa ch÷a lçi. Song song víi viÖc lµm nµy th× cÇn cho c¸c em thùc hµnh kü n¨ng viÕt cµng nhiÒu cµng tèt. Trong qu¸ tr×nh rÌn luyÖn kü n¨ng nµy chóng ta kh«ng nªn «m ®åm nh÷ng vÊn ®Ò lín mµ hÏy b¾t ®Çu tõ nh÷ng vÊn ®Ò nhá nhÊt. VÝ dô trong mét tiÕt phô ®¹o chóng ta chØ yªu cÇu häc sinh viÕt cho ®îc mét ®o¹n hay mét phÇn cña mét ®Ò bµi v¨n, sau ®ã xo¸y s©u vµo chç ®îc vµ cha ®îc ®Ó häc sinh söa ch÷a. Th«ng qua c¸c thao t¸c nµy sÏ gióp c¸c em dÇn h×nh thµnh kü n¨ng diÔn ®¹t. CÇn khen thëng, biÓu d¬ng kÞp thêi nh÷ng c©u v¨n, ®o¹n v¨n hay cña häc sinh. Nãi tãm l¹i, ®èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN trong qu¸ tr×nh söa lçi chóng ta h·y thùc hiÖn cho ®óng ph¬ng ch©m “ma dÇm thÊm l©u”. * ®èi víi lçi bè côc: Víi kiÓu lçi nµy th× ®Ó kh¾c phôc ®îc tríc hÕt gi¸o viªn cÇn ph¶i kiÓm tra chÆt chÏ viÖc häc thuéc lßng dµn bµi chung cña tõng kiÓu bµi ë häc sinh. Bëi lÏ khi c¸c em n¾m v÷ng ®îc nhiÖm vô cô thÓ cña tõng phÇn trong ®Ò bµi sÏ gióp Ých cho viÖc ®Þnh híng tríc khi thùc hµnh bµi viÕt. trong viÖc nµy thËm chÝ cã thÓ sö S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 10 dông h×nh thøc chÐp ph¹t ®èi víi häc sinh cha thuéc hoÆc cha n¾m v÷ng víi môc ®Ých nh»m kh¾c s©u kiÕn thøc. §ång thêi víi viÖc lµm trªn th× viÖc t¨ng cêng kü n¨ng viÕt phÇn, ®o¹n trong c¸c giê luyÖn tËp còng ®ãng mét vai trß quan träng. ®èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN th× kh«ng nhÊt thiÕt chóng ta ph¶i hoµn thµnh néi dung cña tiÕt d¹y theo yªu cÇu cña s¸ch gi¸o khoa mµ cã thÓ sÏ t¨ng thêi gian thùc hµnh trong c¸c buæi phô ®¹o. Cã thÓ trong mét tiÕt thùc hµnh, luyÖn tËp chóng ta chØ yªu cÇu häc sinh thùc hµnh viÕt phÇn Më bµi vµ KÕt luËn miÔn sao c¸c em thùc hiÖn thµnh th¹o. * §èi víi lçi nhËn d¹ng sai kiÓu bµi: §Ó kh¾c phôc kiÓu lçi nµy th× ®ßi hái häc sinh ph¶i ®îc tiÕp xóc víi nhiÒu ®Ò bµi trong mét kiÓu bµi. Vµ muèn cã ®îc ®iÒu nµy trong qu¸ tr×nh luyÖn tËp vµ trong c¸c tiÕt häc phô ®¹o ngêi gi¸o viªn ph¶i suy nghÜ ®Ó ®a ra nhiÒu kiÓu, d¹ng ®Ò bµi cho häc sinh tiÕp cËn sau ®ã híng dÉn häc sinh ph©n tÝch tõng c©u ch÷ trong ®Ò bµi ®Ó h×nh thµnh kü n¨ng nhËn biÕt khi tiÕp xóc víi ®Ò lµm v¨n. III. Mét sè biÖn ph¸p trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ph©n m«n Lµm v¨n cho ®èi tîng häc sinh D©n Téc Ýt Ngêi: 3.1) §èi víi tiÕt d¹y lý thuyÕt: Nh chóng ta ®· biÕt, bÊt kú mét thÓ lo¹i v¨n nµo ngêi viÕt muèn thùc hiÖn cho ®óng yªu cÇu cña kiÓu bµi th× tríc hÕt ph¶i n¾m v÷ng c¸c kiÕn thøc vÒ lý thuyÕt. Nh÷ng tiÕt häc nµy thêng ®îc n»m trong néi dung cña c¸c bµi häc t×m hiÓu chung vÒ v¨n (miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt minh…) vµ thêng ph©n phèi thêi gian tõ 1-2 tiÕt. Môc tiªu cña c¸c tiÕt häc nµy lµ gióp häc sinh n¾m ®îc ®Æc ®iÓm cña c¸c kiÓu bµi lµm v¨n. Nh vËy, ngêi gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kiÕn thøc cÇn truyÒn ®¹t c¸c kiÕn thøc th«ng qua hÖ thèng c©u hái hoÆc c©u hái t×m hiÓu v¨n b¶n cho s½n vµ quy n¹p l¹i thµnh lý thuyÕt c« ®äng trong phÇn ghi nhí ë cuèi bµi. Mét ®iÒu ®¸ng lu ý trong tiÕt d¹y lý thuyÕt lµ ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i biÕt chuÈn bÞ s½n hÖ thèng c©u hái sao cho phï hîp víi häc sinh. Thùc tÕ cho thÊy c¸c gi¸o viªn trÎ trong qu¸ tr×nh truyÒn ®¹t kiÕn thøc thêng «m ®åm vµ cho häc sinh ghi vë nhiÒu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng dµn tr¶i khiÕn häc sinh khã cã thÓ n¾m b¾t ®îc kiÕn thøc träng t©m cña bµi häc. §èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN vÊn ®Ò nªu trªn lµ ®iÒu tèi kÞ. §Ó ®èi tîng häc sinh nµy n¾m ®îc bµi gi¸o viªn cÇn ph¶i biÕt ch¾t läc néi dung ghi b¶ng sao cho ng¾n gän vµ sóc tÝch nhÊt, ®Æc biÖt cÇn giµnh nhiÒu thêi gian cho phÇn kh¾c s©u kiÕn thøc ë phÇn ghi nhí. Vµ ®Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã, mét dông cô kh«ng thÓ thiÕu lµ b¶ng phô cã chÐp s½n néi dung phÇn ghi nhí. Ph¬ng ph¸p trùc quan sÏ ph¸t huy t¸c dông cña viÖc truyÒn thô kiÕn thøc. Kinh nghiÖm cña b¶n th©n cho thÊy, ë nh÷ng tiÕt cã sö dông ®ddh trùc quan sÏ gióp häc sinh n¾m bµi ch¾c h¬n. §iÒu chó ý khi sö dông ®å dïng nµy lµ ngêi GV cÇn ph¶i cho häc sinh nh¾c ®i, nh¾c l¹i cµng nhiÒu lÇn cµng S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 11 tèt (trong thêi gian cho phÐp) vµ yªu cÇu häc sinh häc thuéc lßng nh÷ng kiÕn thøc nµy ngay sau mçi tiÕt häc. Sau ®ã gi¸o viªn sÏ kiÓm tra trong suèt qu¸ tr×nh häc kiÓu bµi, cã h×nh thøc khen, chª râ rµng ®èi víi häc sinh vÒ viÖc tiÕp thu kiÕn thøc. 3.2) §èi víi tiÕt luyÖn tËp: Môc tiªu cña tiÕt luyÖn tËp lµ cñng cè kiÕn thøc vÒ kiÓu bµi vµ rÌn luyÖn cho häc sinh c¸c thao t¸c: t×m hiÓu ®Ò, t×m ý, lËp dµn bµi vµ viÕt bµi. Do vËy, nh÷ng tiÕt luyÖn tËp còng chiÕm vÞ trÝ hÕt søc quan träng. Trong ph©n phèi ch¬ng tr×nh, c¸c tiÕt luyÖn tËp thêng ®îc u ¸i tõ 2-3 tiÕt, thËm chÝ cã kiÓu bµi ®Õn 4 tiÕt vµ thêng n»m díi c¸c tiªu ®Ò nh: “ §Ò v¨n ... vµ c¸ch lµm v¨n …”, “ LuyÖn tËp c¸ch lµm…”, “C¸ch lËp ý…”. §iÓm chung cña c¸c tiÕt häc nµy lµ häc sinh thêng ®îc thùc hµnh trªn mét ®Ò bµi cho tríc, sau ®ã díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn c¸c em lÇn lît ®i c¸c bíc: T×m hiÓu ®Ò, t×m ý –> LËp dµn bµi –> TËp viÕt ®o¹n – > TËp viÕt bµi. §èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN trong c¸c tiÕt häc nµy, khi ra ®Ò bµi ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i biÕt lùa chän nh÷ng ®Ò tµi gÇn gòi víi cuéc sèng cña c¸c em, tr¸nh nh÷ng ®Ò bµi mµ c¸c em cha hiÓu têng tËn hay nh÷ng vÊn ®Ò cha bao giê c¸c em b¾t gÆp.VÝ dô chóng ta kh«ng thÓ yªu cÇu c¸c em “miªu t¶ l¹i kh«ng khÝ nhén nhÞp cña phè thÞ vµo giê tan tÇm” ®îc mµ thay vµo ®ã nªn yªu cÇu c¸c em “miªu t¶ c¶nh lµng quª vµo mét buæi chiÒu” th× tÝnh kh¶ thi cña bµi tËp lµm v¨n sÏ ®îc n©ng cao. §Ó thùc hiÖn tèt c¸c giê häc nµy, ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i tæ chøc cho häc sinh c¸c ho¹t ®éng th¶o luËn, trao ®æi nhãm cÆp ®Ó c¸c em cã ®iÒu kiÖn häc hái lÉn nhau, ®Æc biÖt lµ trong c¸c thao t¸c t×m ý, s¾p xÕp ý vµ lËp dµn bµi. Kinh nghiÖm cña b¶n th©n cho thÊy, nÕu ngêi gi¸o viªn biÕt c¸ch tæ chøc ho¹t ®éng nhãm cho phï hîp th× sÏ huy ®éng ®îc kh¸ nhiÒu n¨ng lùc cña c¸c em häc sinh. Tæ chøc thi ®ua gi÷a c¸c nhãm còng lµ mét h×nh thøc khuyÕn khÝch, t¹o t©m lý cho ngêi häc. Song song víi nh÷ng viÖc lµm trªn th× ®èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN th× ®éng viªn, khuyÕn khÝch b»ng c¸ch cho ®iÓm còng lµ mét c¸ch lµm t¹o cho c¸c em høng thó trong häc tËp. §iÒu ®Æc biÖt chó ý lµ gi¸o viªn cÇn tr©n träng s¶n phÈm cho dï cha tèt vµ dïng nh÷ng ng«n tõ mang tÝnh chÊt ®éng viªn khÝch lÖ nh: “ ThÇy (c«) hi väng r»ng lÇn sau nhãm chóng ta sÏ ho¹t ®éng tèt h¬n!” hay “C¸c em trong nhãm …cÇn cè g¾ng nhiÒu h¬n cho b»ng c¸c nhãm b¹n!”…ChÝnh nh÷ng ng«n tõ nµy sÏ lµm cho c¸c em kh«ng c¶m thÊy ch¸n n¶n, tù ti trong qu¸ tr×nh häc tËp. 3.3) §èi víi tiÕt luyÖn nãi: Môc tiªu cña tiÕt luyÖn nãi lµ n©ng cao tÝnh Ých dông cña qu¸ tr×nh häc tËp trong nhµ trêng nh»m gióp häc sinh cã thÓ nãi vµ giao tiÕp tèt. §Æc biÖt ®èi víi häc sinh DTIN th× tiÕt häc nµy l¹i cµng quan träng v× th«ng qua tiÕt häc sÏ thªm mét c¬ héi cho c¸c em rÌn luyÖn kü n¨ng nãi tiÕng ViÖt tù tin vµ thµnh th¹o. ThS¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 12 êng th× häc sinh ®îc thùc hµnh nãi cho mét yªu cÇu cña ®Ò v¨n cô thÓ mµ gi¸o viªn sÏ cho tríc mét tuÇn ®Ó häc sinh chuÈn bÞ dµn bµi nãi ë nhµ. Song thùc tÕ, ®èi víi ®èi tîng häc sinh nµy th× viÖc chuÈn bÞ cßn mang tÝnh chÊt ®èi chiÕu, thËm chÝ mét sè em cßn kh«ng chuÈn bÞ. V× vËy, ®Ó cã ®îc sù chuÈn bÞ tèt tríc mçi tiÕt luyÖn nãi, ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i biÕt tæ chøc cho häc sinh ho¹t ®éng theo nhãm (ph©n chia theo ®¬n vÞ th«n, lµng). C¸c em nhãm trëng sÏ lµ mét h¹t nh©n tÝch cùc gióp nhãm m×nh cã ®îc kÕt qu¶ tèt. Gi¸o viªn cÇn cho häc sinh lËp sæ theo dâi thi ®ua gi÷a c¸c nhãm (th«n, lµng) ®Ó khen thëng, ®éng viªn kÞp thêi vµ phª b×nh nghiªm kh¾c víi c¸c nhãm ho¹t ®éng cha tèt. Sau khi ®· cã sù chuÈn bÞ cña nhãm häc sinh, vµo tiÕt häc, gi¸o viªn cÇn tæ chøc cho c¸c nhãm kiÓm tra chÐo lÉn nhau vÒ sù chuÈn bÞ nµy. C¸c nhãm häc sinh sÏ nhËn xÐt ®Ó chØ ra nh÷ng ®iÓm ®îc vµ cha ®îc cña nhãm b¹n vµ ®Ò xuÊt ý kiÕn bæ sung cho hoµn chØnh. ë ho¹t ®éng luyÖn nãi trªn líp ngêi gi¸o viªn ph¶i t¹o c¬ héi cho nhiÒu häc sinh nãi cµng tèt. b¶n tÝnh cña häc sinh DTIN lµ rôt rÌ, nhót nh¸t vµ tù ti do vËy gi¸o viªn ph¶i lu«n lu«n ®éng viªn c¸c em trong qu¸ tr×nh nãi. §iÒu cÇn lu ý lµ trong qu¸ tr×nh nãi cña häc sinh, gi¸o viªn nªn ®Ó häc sinh nãi th«ng suèt vµ ghi nhí nh÷ng lçi nãi häc sinh m¾c ph¶i vµ ®iÒu chØnh ngay sau khi häc sinh hoµn thµnh bµi nãi cña m×nh, kh«ng nªn c¾t ngang trong qu¸ tr×nh nãi cña häc sinh. 3.4) ChÊm v¨n - Tr¶ bµi: Nh chóng ta ®· biÕt, c«ng viÖc chÊm bµi v¨n rÊt nhäc nh»n, nhÊt lµ víi ®èi tîng häc sinh DTIN nhng v× mong mái vµ phÊn khëi tríc sù tiÕn bé cña häc trß mµ t«i quªn mÖt. Sau h¬n n¨m n¨m lµm viÖc nµy t«i cã thÓ “tæng kÕt” c¸ch lµm cña t«i nh sau: Trong mçi bµi viÕt, t«i yªu cÇu häc sinh ®Ó lÒ réng b»ng 1/3 trang giÊy ®Ó cho t«i khi chÊm bµi cã thÓ chØ ra vµ híng dÉn c¸ch ch÷a cho tõng lçi sai vµ ghi nh÷ng c¸i tèt, c¸i hay cña c¸c em ®Ó ph¸t huy. Khi chÊm bµi, t«i ®Òu so¹n râ mét ®¸p ¸n nh kiÓu chÊm thi. Mçi bµi v¨n t«i ®Òu chÊm hai lÇn. ChÊm xong mçi bµi t«i ®Òu ghi tãm t¾t nhËn xÐt vµo giÊy chÊm bµi LÇn thø nhÊt: t«i chó träng chØ ra nh÷ng lçi sai, c¸i ®óng b»ng nh÷ng kÝ hiÖu riªng cña m×nh. Ýt khi t«i ch÷a trùc tiÕp nhng t«i yªu cÇu c¸c em sau khi nhËn l¹i bµi ph¶i tù söa ch÷a lçi mµ thÇy ®· chØ. Em nµo kh«ng thÓ tù ch÷a, sÏ ph¶i tranh thñ hái thÇy vµ hái b¹n, hái anh chÞ. ChØ ra c¸i sai cña häc sinh th× ai còng lµm. Nhng viÖc nªu ra c¸i ®óng cña c¸c em th× nhiÒu ®ång nghiÖp cßn “tiÕt kiÖm” qu¸. Riªng t«i rÊt chó träng t×m ra c¸i hay, c¸i tèt, dï rÊt nhá, nhÊt lµ ë häc sinh yÕu, trung b×nh. Lµm nh vËy, c¸c em sÏ tù tin h¬n vµ tÝch cùc v¬n lªn h¬n. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 13 LÇn thø hai: T«i ®äc nhanh bµi viÕt cña häc sinh, cã thÓ ph¸t hiÖn ®óng sai thªm, sau ®ã ®èi chiÕu lÇn mét, ®èi chiÕu ®¸p ¸n, víi t×nh h×nh chung mµ quyÕt ®Þnh nhËn xÐt vµ cho ®iÓm. Lµm nh vËy sÏ n©ng cao ®îc ®é c«ng b»ng vÒ ®iÓm sè. VÒ lêi phª, t«i thêng chia ra lµm hai phÇn: u ®iÓm, nhîc ®iÓm chung vÒ h×nh thøc vµ néi dung. §¬ng nhiªn, lêi ®¸nh gi¸ bao giê t«i còng thÓ hiÖn th¸i ®é tr©n träng. T«i ®Æc biÖt chØ ra híng ph¸t huy hoÆc kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm. VÝ dô: “ V¨n em kh« khan v× kh«ng béc lé ®îc c¶m xóc, suy nghÜ tríc sù viÖc.”. HoÆc: “ Néi dung s¬ sµi v× chØ biÕt kÓ viÖc. Em cÇn chó träng t¶ c¶nh”, hoÆc “ LËp luËn thiÕu toµn diÖn v× cha ®Ò cËp mÆt tr¸i cña vÊn ®Ò’… §èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN t«i rÊt coi träng c¸c giê tr¶ bµi. Bè côc mét giê tr¶ bµi cña t«i nh sau: 1.Häc sinh ®äc l¹i ®Ò bµi vµ cïng nhau x¸c lËp yªu cÇu cô thÓ (theo sù híng dÉn cña t«i,tõ ®ã tù ®¸nh gi¸ bµi viÕt cña m×nh) 2.T«i ®¸nh gi¸ chung vÒ u, khuyÕt, sù tiÕn bé cña c¶ líp mét c¸ch ng¾n gän. 3.Giíi thiÖu lêi hay ý ®Ñp: T«i ph©n tÝch vµ cho häc sinh ghi chÐp mét sè ý hay ®iÓn h×nh cã kÌm tªn t¸c gi¶. Em ®îc khen sung síng, c¸c em kh¸c kh©m phôc noi theo, nhiÒu khi bµi t¸c gi¶ chØ 3 ®iÓm, thËm chÝ 2 ®iÓm, nhng cã mét ý hay còng ®îc “ghi vµo sö s¸ch” khiÕn c¸c em tù tin vµ cè g¾ng phÊn ®Êu, ®ång thêi b¹n bÌ kh«ng d¸m coi thêng. 4.Söa lçi sai ®iÓn h×nh: §¬ng nhiªn khi t«i nªu tªn “t¸c gi¶” nhng phª ph¸n th× g¾ng dÝ dám, sinh ®éng råi híng dÉn c¸c em cïng söa ch÷a vµ cïng ghi vµo vë. Nh÷ng tiÕng cêi hoÆc gißn gi·, hoÆc khóc khÝch trong giê ch÷a v¨n sÏ lµm cho c¸c em rÊt høng thó vµ vui vÎ tham gia ghi chÐp, söa ch÷a. 5.Giíi thiÖu bµi xuÊt s¾c vµ ®Ó t¸c gi¶ tù ®äc. 6.Tr¶ bµi cho c¸c em vµ yªu cÇu tù söa ch÷a nh÷ng sai sãt mµ thÇy ®· chØ ra. Víi c¸ch chÊm ch÷a nh vËy, häc sinh cña t«i ngµy cµng tiÕn bé v× em nµo còng tù tin, høng thó. IV. mét sè ph¬ng ph¸p vµ thao t¸c chÝnh trong qu¸ tr×nh d¹y lµm v¨n cho häc sinh d©n téc Ýt ngêi: Tõ qu¸ tr×nh ph©n tÝch nh»m chØ ra nh÷ng tån t¹i chñ yÕu cña thùc tr¹ng vÊn ®Ò d¹y vµ häc ph©n m«n lµm v¨n vµ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc vÊn ®Ò trªn, ®ång thêi th«ng qua viÖc ¸p dông vµo thùc tÕ trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ®èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN ë hai trêng THCS x· Ngäc Wang vµ Ngäc RÐo, chóng t«i m¹nh d¹n ®a ra mét sè thao t¸c nh sau: S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 14 1.Thao t¸c ph©n tÝch mÉu: §Ó thùc hiÖn tèt thao t¸c nµy trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i chÞu khã su tÇm nh÷ng bµi viÕt mang tÝnh mÉu mùc cho c¸c kiÓu bµi. sau ®ã giµnh nhiÒu thêi gian ®Ó phæ biÕn vµ ph©n tÝch cho c¸c em thÊy ®îc c¸i hay, c¸i mÉu mùc trong tõng bµi viÕt. §Æc biÖt víi nh÷ng bµi v¨n do chÝnh c¸c häc sinh ®ång niªn viÕt th× khi ®äc xong ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i chèt l¹i ®Ó kÝch thÝch tÝnh “c¹nh tranh” vµ häc sinh sÏ tù ®Æt cho m×nh c©u hái “T¹i sao b¹n l¹i viÕt hay nh vËy?” hoÆc “m×nh còng ph¶i cè g¾ng viÕt cho b»ng b¹n!”… Tõ ®ã c¸c em sÏ häc tËp ®îc rÊt nhiÒu tõ bè côc, c¸ch hµnh v¨n, m¹ch c¶m xóc… trong tõng bµi v¨n mÉu. Thø ®Õn, trong c¸c giê gi¶ng d¹y v¨n b¶n gi¸o viªn cÇn khai th¸c tèt nh÷ng chuÈn mùc mµ v¨n b¶n ®a ra, bëi lÏ hÖ thèng ch¬ng tr×nh ®îc x©y dùng trªn quan ®iÓm tÝch hîp. Thùc tÕ gi¶ng d¹y cho thÊy, phÇn lín c¸c gi¸o viªn thêng chØ ®i vµo nh÷ng vÊn ®Ò cèt yÕu vÒ mÆt néi dung chø Ýt khi chó ý vÒ mÆt h×nh thøc cña mét v¨n b¶n do vËy häc sinh chØ n¾m ®îc c¸i “cèt” chø kh«ng n¾m ®îc nh÷ng g× lµm nªn c¸i cèt Êy. Ngoµi ra, ®Ó häc sinh DTIN thùc hµnh tèt nh÷ng kiÓu bµi ®îc häc gi¸o viªn bé m«n Ng÷ v¨n cÇn t¨ng cêng c«ng t¸c phô ®¹o cho toµn bé häc sinh. 2. Ph¬ng ph¸p thùc hµnh: §©y lµ ph¬ng ph¸p chñ ®¹o trong qu¸ tr×nh d¹y & häc cña ph©n m«n Lµm v¨n, do vËy ngoµi c¸c tiÕt thùc hµnh ë trªn líp, gi¸o viªn cÇn cho häc sinh thùc hµnh kü n¨ng viÕt trong c¸c buæi phô ®¹o. Mét ®iÒu cÇn lu ý khi thùc hiÖn ph¬ng ph¸p nµy lµ nªn ®i tõng bíc mét, tr¸nh «m ®åm dÉn tíi hiÖn tîng ch¸n n¶n ë häc sinh. §«i khi chØ trong mét tiÕt phô ®¹o gi¸o viªn chØ nªn yªu cÇu häc sinh hoµn thiÖn mét phÇn nhá trong mét yªu cÇu lín cña mét ®Ò lµm v¨n. §Æc biÖt ®Ó thùc hµnh tèt gi¸o viªn cÇn cho häc sinh thùc hµnh theo nhãm víi cïng mét néi dung sau ®ã c¸c nhãm sÏ tr×nh bµy vµ nhËn xÐt bµi lÉn nhau. Lµm nh vËy sÏ kÝch thÝch ®îc tÝnh s¸ng t¹o cña c¶ mét tËp thÓ häc sinh. Sau ho¹t ®éng nµy gi¸o viªn nªn yªu cÇu häc sinh thùc hµnh theo c¸ nh©n. NÕu nhãm hoÆc c¸ nh©n häc sinh thùc hiÖn tèt gi¸o viªn cÇn cho ®iÓm khuyÕn khÝch vµ biÓu d¬ng tríc tËp thÓ líp. 3. Ph¬ng ph¸p ®éng viªn, khuyÕn khÝch: §©y lµ viÖc lµm rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ®èi tîng häc sinh DTIN. ViÖc lµm nµy mang tÝch chÊt thêng trùc trong mçi tiÕt lªn líp cña thÇy (c«), bëi lÏ ®«i khi chØ cÇn mét c©u, thËm chÝ mét tõ ng÷ hay mµ c¸c em sö dông trong q óa tr×nh giao tiÕp còng ph¶i ®îc gi¸o viªn lu t©m vµ biÓu d¬ng kÞp thêi. Lµm nh vËy sÏ khiÕn c¸c em cã ®îc nguån ®éng viªn rÊt lín vµ sÏ høng thó h¬n trong viÖc häc tËp ph©n m«n. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 15 4. Ho¹t ®éng ngo¹i kho¸: §èi víi ®èi tîng häc sinh DTIN kh«ng cã ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p nµo l¹i cã hiÖu qu¶ cao b»ng ho¹t ®éng ngo¹i kho¸. Thùc tÕ gi¶ng d¹y cho thÊy víi nh÷ng tiÕt häc nµo häc sinh ®îc trùc tiÕp coi phim ¶nh th× trÝ nhí c¸c em sÏ lµ v« tËn. Bëi lÏ häc sinh sÏ ®îc trùc tiÕp c¶m nhËn v¨n häc th«ng qua lo¹i h×nh s©n khÊu, ®iÖn ¶nh. VÝ dô khi ra ®Ò v¨n: “KÓ l¹i chuyÖn B¸nh chng- B¸nh giÇy” th× “ph¶n øng phô” sÏ cho ra kÕt qu¶ ®óng nh chóng ta dù kiÕn. NÕu nh häc sinh chØ häc t¸c phÈm ë trªn líp, cho dï lµ häc sinh kh¸ còng kh«ng cã thÓ kÓ sinh ®éng b»ng nh÷ng häc sinh võa häc trªn líp võa ®îc trùc tiÕp xem b¨ng h×nh truyÖn cæ tÝch. Ho¹t ®éng nµy cßn ph¸t huy gÊp nhiÒu lÇn khi chÝnh c¸c em hoÆc b¹n cïng líp cña c¸c em diÔn kÞch díi sù “®¹o diÔn” cña thÇy(c«) gi¸o bé m«n. ®Ó ph¸t huy t¸c dông cña ho¹t ®éng nµy, tríc mçi buæi xem phim t«i thêng ®a ra mét sè c©u hái vµ häc sinh sÏ tr¶ lêi ngay sau khi xem xong bé phim. VÝ dô trong bé phim Th¸nh Giãng t«i sÏ ®a ra hÖ thèng c©u hái nh sau: Em thÝch nh©n vËt Th¸nh Giãng ë ®iÓm nµo?; Chi tiÕt nµo trong bé phim mang tÝnh chÊt tëng tîng, k× ¶o?... Vµ tÊt nhiªn b»ng sù c¶m nhËn rÊt ch©n thùc cña c¸c em vÒ bé phim c¸c em sÏ tr¶ lêi ®îc ngay nh÷ng c©u hái mµ t«i ®a ra. Nh thÕ c¸c em sÏ tiÕp thu tèt néi dung bµi häc th«ng qua lo¹i h×nh ®iÖn ¶nh. Do vËy ®Ó ph¸t huy hÕt t¸c dông cña ho¹t ®éng nµy mong r»ng BGH, Tæ bé m«n cÇn t¹o ®iÒu kiÖn hÕt m×nh ®Ó ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ ®îc thùc hiÖn cµng nhiÒu cµng tèt. 5. BiÖn ph¸p giao tiÕp: BiÖn ph¸p nµy ngêi gi¸o viªn nãi chung vµ gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y m«n Ng÷ v¨n nãi riªng cÇn ph¶i hÕt søc chó träng. Muèn thùc hiÖn tèt biÖn ph¸p nµy, ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i tranh thñ mäi lóc, mäi n¬i cã thÓ ®Ó t¨ng cêng giao tiÕp cïng c¸c em nh»m gióp c¸c em cã thªm vèn ng«n ng÷ phæ th«ng, ®ång thêi gi¶i ®¸p ngay nh÷ng th¾c m¾c cña b¶n th©n c¸c em xung quanh nh÷ng vèn tõ liªn quan ®Õn m«n häc. V.kÕt qu¶ vËn dông c¸c biÖn ph¸p: Tõ viÖc nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò ®· ®Ò cËp ë trªn vµ qua viÖc ¸p dông nh÷ng ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p trong qu¸ tr×nh d¹y - häc ph©n m«n Lµm v¨n cho ®èi tîng häc sinh DTIN ë vïng khã kh¨n chóng t«i ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ ban ®Çu nh sau: 1)VÒ th¸i ®é häc tËp ph©n m«n: Qua kh¶o s¸t thùc tÕ 36 häc sinh líp 7A trêng Trung häc c¬ së Ngäc Wang vÒ th¸i ®é häc tËp ph©n m«n Lµm v¨n, chóng t«i thu ®îc kÕt qu¶ qua b¶ng tæng hîp sau: S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 16 Stt Th¸i ®é häc tËp 01 RÊt thÝch 02 ThÝch 03 Kh«ng thÝch Sè lîng 11 16 09 36 Tæng céng Tû lÖ 30,6% 44,4% 25,0% 100 % Ghi chó Nh vËy, qua b¶ng tæng hîp trªn chóng ta cã thÓ thÊy kh«ng ph¶i toµn bé häc sinh DTIN ë vïng khã kh¨n lµ kh«ng thÝch häc v¨n mµ lçi chñ yÕu lµ do c¸c gi¸o viªn trÎ kh«ng biÕt khai th¸c triÖt ®Ó thÕ m¹nh cña c¸c em vµ cha ®éng viªn kÞp thêi khi c¸c em tiÕn bé. vµ muèn n©ng cao chÊt lîng häc tËp bé m«n rÊt cÇn sù linh ho¹t trong viÖc ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña quý thÇy (c«) gi¸o! 2) VÒ chÊt lîng häc tËp cña häc sinh qua c¸c bµi lµm v¨n: - Dùa trªn c¸c bµi viÕt v¨n trong ph©n phèi ch¬ng tr×nh ch¬ng tr×nh cña n¨m häc 2005-2006 cña 36 häc sinh líp 7A trêng THCS x· Ngäc Wang, do t«i trùc tiÕp phô tr¸ch ®· thu ®îc kÕt qu¶ kh¶ quan nh sau: Tt Bµi viÕt sè 1 Sè 1 2 Sè 2 3 Sè 3 4 Sè 4 5 Sè 5 Tæng céng Tæn g sè bµi 36 36 36 36 36 ChÊt lîng häc tËp qua c¸c bµi lµm v¨n §iÓm §iÓm §iÓm §iÓm §iÓm 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 SL % SL % SL % SL % SL % 2,8 10 27,8 11 30,5 14 38,9 1 22,2 33,3 41,7 2,8 8 12 15 1 16,7 10 27,8 17 47,2 3 8,3 6 13,8 10 27,8 14 38,9 7 19,4 5 5,5 25,0 41,7 25,0 1 2,8 2 9 15 9 180 31 17,2 52 28,9 75 41,7 21 11,7 1 Ghi chó 0,5 Nh×n vµo b¶ng tæng hîp chÊt lîng häc tËp ph©n m«n cña häc sinh th«ng qua c¸c bµi viÕt v¨n chóng ta cã thÓ thÊy ®îc sù tiÕn bé cña c¸c em. ChÝnh ®iÒu nµy lµ mét nguån ®éng viªn rÊt lín cho chóng t«i, nh÷ng ngêi ®ang ngµy ®ªm tr¨n trë vÒ vÊn ®Ò ¸p dông ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ph©n m«n cho ®èi tîng häc sinh DTIN. 3) VÒ viÖc kh¾c phôc c¸c lçi th«ng thêng: a)Lçi chÝnh t¶: Mét ®iÒu dÔ nhËn thÊy sù tiÕn bé cña c¸c em lµ th«ng qua vë ghi, cïng c¸c bµi viÕt, qua qu¸ tr×nh ®äc v¨n b¶n chóng t«i ®· thÊy c¸c em cã lu t©m ®Õn vÊn ®Ò S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 17 söa lçi chÝnh t¶. NhiÒu em häc sinh ®· trùc tiÕp hái thÇy (c«) gi¸o nh÷ng tõ ng÷ khã ph¸t ©m, hoÆc nh÷ng tõ c¸c em cha hiÓu têng tËn vÒ nghÜa. ThËm chÝ cã nh÷ng em ®· lËp cho m×nh mét cuèn sæ ghi chÐp c¸ nh©n ®Ó ghi l¹i nh÷ng néi dung söa ch÷a trong c¸c giê tr¶ bµi viÕt. Nh÷ng lçi chÝnh t¶ thêng gÆp trong c¸c bµi lµm ®ang tha dÇn, khiÕn chóng t«i cµng cã c¸i nh×n tÝch cùc vÒ qu¸ tr×nh söa lçi cña c¸c em. b)Lçi sö dông sai c©u, tõ: Trong c¸c tiÕt phô ®¹o chóng t«i ®· dµnh kh¸ nhiÒu thêi gian ®Ó «n tËp vµ hÖ thèng toµn bé kiÕn thøc vÒ ph©n m«n TiÕng viÖt cho c¸c em. ViÖc lµm nµy ®· cã t¸c dông rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. Nh÷ng c©u nãi vµ viÕt cña c¸c em ®· cã ®ñ c¸c thµnh phÇn chÝnh; nh÷ng dÊu c©u ®· ®îc tr¶ vÒ ®óng vÞ trÝ mµ nã cÇn ®îc n»m, do vËy thÇy (c«) gi¸o ®· kh«ng bÞ mÖt ®Õn ®øt h¬i nh tríc ®©y. c) §èi víi lçi diÔn ®¹t: Trong c¸c bµi viÕt v¨n còng nh trong nh÷ng giê luyÖn nãi hoÆc qua nh÷ng ý kiÕn ph¸t biÓu x©y dùng bµi cña c¸c em trong tõng tiÕt häc chóng t«i ®· mõng tríc sù tiÕn bé vÒ c¸ch diÔn ®¹t cña c¸c em. NÕu nh tríc ®©y, mÆc dï hiÓu ý song c¸c em kh«ng biÕt c¸ch diÔn ®¹t th× nay phÇn lín häc sinh ®· m¹nh d¹n diÔn ®¹t mét c¸ch kh¸ su«n sÎ, thËm chÝ cã nhiÒu em cßn cã c¸ch diÔn ®¹t kh¸ “v¨n vΔ.VÝ dô khi miªu t¶ l¹i dßng suèi cña quª h¬ng em Y H¬ng- häc sinh líp 6A ®· viÕt: …” Con suèi gÇn nhµ em cã mét c¸i tªn gäi thËt tr×u mÕn - Suèi HiÒn. Qu¶ ®óng nh vËy, con suèi quanh n¨m cã dßng níc trong v¾t nã ®· mang l¹i rÊt nhiÒu nh÷ng niÒm vui cho bµ con. Vµo nh÷ng ngµy tiÕt trêi nãng nùc con suèi ®· gãp phÇn lµm «n hßa khÝ hËu khi em ng©m m×nh xuèng…” Qua viÖc cung cÊp mét sè tµi liÖu tham kh¶o, nhiÒu em ®· ghi chÐp mét c¸ch kh¸ cÈn träng vµ häc thuéc lßng nh÷ng c©u v¨n, ®o¹n v¨n hay cña c¸c t¸c gi¶. ChÝnh ®iÒu nµy ®· gãp phÇn n©ng cao dÇn chÊt lîng bµi viÕt cña c¸c em. d) ®èi víi lçi bè côc: Mét ®iÒu dÔ nhËn ra sù tiÕn bé cña c¸c em vÒ viÖc kh¾c phôc lçi bè côc lµ ë tÊt c¶ c¸c bµi viÕt cho dï ng¾n hay dµi c¸c em ®Òu cã sù ph©n chia ba phÇn Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi râ rµng. NÕu nh tríc ®©y c¸c em cßn hiÓu mê nh¹t vÒ viÖc ph©n chia bè côc th× giê ®©y qua c¸c giê häc phô ®¹o c¸c em ®· thuéc lßng nhiÖm vô cô thÓ cña c¸c phÇn trong c¸c kiÓu bµi. e)§èi víi lçi nhËn d¹ng sai kiÓu bµi: Th«ng qua c¸c giê häc lý thuyÕt vµ c¸c giê häc phô ®¹o chóng t«i ®· chó träng ®Õn viÖc rÌn luyÖn kü n¨ng nhËn biÕt kiÓu bµi. Tõ ®ã c¸c em ®· cã ®îc kiÕn thøc vÒ c¸c kiÓu bµi vµ ®· x¸c ®Þnh ®îc yªu cÇu cô thÓ cña mçi ®Ò bµi ®Ó ®Þnh híng cho bµi viÕt cña m×nh. HiÖn tîng l¹c ®Ò, xa ®Ò ®· gi¶m h¼n trong c¸c bµi viÕt cña c¸c em. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 18 phÇn III: kÕt luËn vµ ®Ò nghÞ: 1. KÕt luËn: Nh vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh mét ®iÒu r»ng d¹y v¨n cho ®èi tîng häc sinh DTIN lµ khã song kh«ng ph¶i lµ chóng ta kh«ng lµm ®îc. Nhng ®Ó c«ng t¸c d¹y cho ®èi tîng nµy cã hiÖu qu¶ th× rÊt cÇn lßng nhiÖt thµnh, sù kiªn tr× vµ sù t×m tßi, ®æi míi ph¬ng ph¸p sao cho phï hîp víi qu¸ tr×nh nhËn thøc m«n häc cña c¸c em. Tríc tiªn ®Ó c¸c em häc tèt m«n häc nãi chung vµ ph©n m«n Lµm v¨n nãi riªng th× nh÷ng ngêi thÇy (c«) gi¸o d¹y v¨n cÇn ph¶i lµm cho c¸c em yªu thÝch m«n häc. B»ng sù tr¶i nghiÖm cña b¶n th©n, cho dï cßn kh¸ khiªm tèn vÒ mÆt thêi gian, song cã thÓ nãi con ®êng ng¾n nhÊt lµm cho häc sinh yªu thÝch m«n häc lµ th«ng qua giao tiÕp gi÷a thÇy vµ trß cïng sù sinh ®éng trong c¸c giê gi¶ng v¨n, ®Æc biÖt cÇn khai th¸c triÖt ®Ó lo¹i h×nh phim ¶nh vÒ c¸c t¸c phÈm v¨n häc. Tõ viÖc yªu thÝch m«n häc c¸c em míi n©ng cao ý thøc häc tËp. MÆc dï trong khu«n khæ nhá bÐ cña ®Ò tµi vµ néi dung nh÷ng nhËn ®Þnh cßn mang nhiÒu tÝnh chñ quan song chóng t«i vÉn hi väng r»ng sÏ gãp ®îc mét phÇn nhá bÐ vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng häc tËp ph©n m«n, bé m«n nãi riªng vµ cña ®èi tîng häc sinh DTIN nãi chung. 2. KiÕn nghÞ: §Ó cã thÓ n©ng cao chÊt lîng häc tËp bé m«n Ng÷ v¨n nãi chung vµ ph©n m«n Lµm v¨n nãi riªng, theo chóng t«i ë mçi trêng häc cÇn ph¶i cã “Tñ s¸ch v¨n häc” ®Ó Gi¸o viªn vµ häc sinh cã nhiÒu t liÖu tham kh¶o, ®Æc biÖt th«ng qua c¸c t¸c phÈm v¨n häc ch©n chÝnh sÏ båi dìng t©m hån vµ tÝch c¸ch cña c¸c em. Bªn c¹nh ®ã, ®èi víi nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc tiªu biÓu vµ nh÷ng t¸c phÈm thuéc lo¹i h×nh v¨n häc d©n gian cÇn ph¶i cã c¸c ®Üa phim ®îc dùng tõ nh÷ng t¸c phÈm nµy. Vµ ®Æc biÖt víi ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ Ng÷ v¨n th× BGH c¸c trêng häc cÇn quan t©m, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mçi n¨m häc cã tõ 3-4 buæi dµnh riªng cho ho¹t ®éng nµy. Cuèi cïng lµ c«ng t¸c duy tr× sÜ sè cÇn ph¶i ®îc ®Èy m¹nh ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng vÒ mÆt kiÕn thøc bé m«n, ph©n m«n cña c¸c em häc sinh. Ngäc Wang, ngµy th¸ng 3 n¨m 2006 Ngêi viÕt S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 19 NguyÔn Quang ThiÖn Phô lôc C¸c tµi liÖu tham kh¶o: - S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang 20