Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn kinh nghiệm dạy học văn bản nhật dụng ...

Tài liệu Skkn kinh nghiệm dạy học văn bản nhật dụng

.DOC
18
100
132

Mô tả:

KINH NGHIỆM DẠY HỌC VĂN BẢN NHẬT DỤNG (r) A. PhÇn më ®Çu I. LÝ do chän ®Ò tµi 1. C¬ së lý luËn “V¨n häc lµ nh©n häc”.V¨n häc cã vai trß quan träng trong ®êi sèng vµ trong sù ph¸t triÓn t duy cña con ngêi. Lµ mét m«n häc thuéc nhãm khoa häc x· héi, m«n v¨n cã tÇm quan träng trong viÖc gi¸o dôc quan ®iÓm t tëng, t×nh c¶m cho häc sinh. §ång thêi lµ m«n häc thuéc nhãm c«ng cô, m«n v¨n cßn thÓ hiÖn râ mèi quan hÖ víi c¸c m«n häc kh¸c. Häc tèt m«n v¨n sÏ t¸c ®éng tÝch cùc tíi c¸c m«n häc kh¸cvµ ngîc l¹i c¸c m«n häc kh¸c còng gãp phÇn häc tèt m«n v¨n. §iÒu ®ã ®¹t ra yªu cÇu t¨ng cêng tÝnh thùc hµnh gi¶m lý thuyÕt, g¾n häc víi hµnh, g¾n kiÕn thøc víi thùc tiÔn hÕt søc phong phó, sinh ®éng cña cuéc sèng. Nh÷ng ®æi míi ®ång bé vÒ gi¸o dôc THCS vµ viÖc x©y dùng ch¬ng tr×nh biªn so¹n l¹i SGK c¸c m«n häc theo t tëng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh ®· ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu cÊp thiÕt vÒ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc. §Æc biÖt trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS ®îc x©y dùng theo tinh thÇn tÝch hîp. C¸c v¨n b¶n ®îc lùa chän theo tiªu chÝ kiÓu v¨n b¶n vµ t¬ng øng víi kiÓu v¨n b¶n lµ thÓ lo¹i t¸c phÈm chø kh«ng ph¶i lµ sù lùa chän theo lÞch sö v¨n häc vÒ néi dung. Ngoµi yªu cÇu vÒ tÝnh t tëng, phï hîp víi t©m lý løa tuæi THCS cßn cã néi dung lµ tÝnh cËp nhËt, g¾n kÕt víi ®êi sèng, ®a häc sinh trë l¹i nh÷ng vÊn ®Ò quen thuéc, gÇn gòi hµng ngµy, võa cã tÝnh l©u dµi mµ mäi ngêi ®Òu qu©n t©m ®Õn. V¨n b¶n NhËt dông trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS mang néi dung “gÇn gòi, bøc thiÕt ®èi víi cuéc sèng tríc m¾t cña con ngêi vµ céng ®ång trong x· héi hiÖn ®¹i”, híng ngêi häc tíi nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù h»ng ngµy mµ mçi c¸ nh©n, céng ®ång ®Òu quan t©m nh m«i trêng, d©n sè, søc khoÎ céng ®ång quyÒn trÎ em... Do ®ã nh÷ng v¨n b¶n nµy gióp cho ngêi d¹y dÔ dµng ®¹t ®îc môc tiªu: t¨ng tÝnh thùc hµnh, gi¶m lý thuyÕt, g¾n bµi häc víi thùc tiÔn. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã t«i muèn t×m hiÓu, nghiªn cøu s©u h¬n ®Ó trang bÞ cho m×nh PPDH cã hiÖu qu¶ nh÷ng v¨n b¶n nhËt dông. 2. C¬ së thùc tiÔn HiÖn nay häc sinh cã xu híng xem nhÑ häc nh÷ng m«n x· héi nãi chung, m«n Ng÷ v¨n nãi riªng. Còng chÝnh v× thÕ mµ chÊt lîng häc v¨n cã chiÒu híng gi¶m sót. Häc sinh kh«ng say mª, yªu thÝch m«n häc mµ say mª vµo nh÷ng m«n mang xu híng thêi cuéc nh tiÕng Anh, Tin häc .... ChÝnh v× thÕ l¹i cµng ®ßi hái ngêi Gi¸o viªn ®Æc biÖt lµ Gi¸o viªn Ng÷ v¨n ph¶i t¹o ®îc giê häc thu hót häc sinh, lµm cho häc sinh mong chê ®Õn giê häc. §iÒu nµy ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i cã t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp, t×m ra ®îc nh÷ng thuËn lîi - khã kh¨n trong giê häc ®Ó kÞp thêi uèn n¾n, rót kinh nghiÖm cho m×nh. Ch¬ng tr×nh SGK THCS ®a vµo häc mét sè v¨n b¶n míi, ®ã lµ v¨n b¶n NhËt dông. V¨n b¶n nµy chiÕm sè luîng kh«ng nhiÒu (chØ chiÕm 10% trong ch¬ng tr×nh SGK THCS), nhng tríc ®ã lÝ luËn d¹y häc cha tõng ®Æt vÊn ®Ò PPDH v¨n b¶n nhËt dông. Cho nªn giê gi¶ng d¹y vµ häc tËp v¨n b¶n nhËt dông gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. NhiÒu ý kiÕn cho r»ng: “chÊt v¨n” trong v¨n b¶n nhËt dông kh«ng nhiÒu, nÕu kh«ng chó ý dÔ biÕn giê Ng÷ v¨n thµnh bµi thuyÕt minh vÒ mét vÊn ®Ò lÞch sö, sinh häc hay ph¸p luËt, dÉn ®Õn hiÖu qu¶ c¸c tiÕt d¹y häc c¸c lo¹i v¨n b¶n nµy cha cao. B¶n th©n t«i ®· trùc tiÕp gi¶ng d¹y ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n thay s¸ch 7 n¨m, t«i nhËn thÊy m×nh vµ c¸c ®ång nghiÖp cßn béc lé rÊt nhiÒu h¹n chÕ c¶ vÒ ph¬ng ph¸p vµ kiÕn thøc, nhÊt lµ ph¬ng ph¸p d¹y c¸c v¨n b¶n NhËt dông. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn, t«i ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi: “ Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë trêng THCS” ®Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ giê d¹y v¨n b¶n NhËt dông vµ ®Ó häc sinh yªu thÝch giê häc v¨n. II. Môc ®Ých nghiªn cøu §a ra híng gi¶i quyÕt mét sè khuÊt m¾c vÒ kiÕn thøc vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc, tõ ®ã cã thªm kinh nghiÖm ®Ó d¹y tèt phÇn v¨n b¶n NhËt dông, ®¸p øng nhu cÇu ®æi míi ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS hiÖn nay. 1. Thêi gian-®Þa ®iÓm: a/ Thêi gian: B¾t ®Çu nghiªn cøu th¸ng 9/2009 Hoµn thµnh th¸ng 3/2010 b/ §Þa ®iÓm: Trêng THCS ThÞ TrÊn Ba T¬. 2. Nh÷ng ®ãng gãp vÒ mÆt lý luËn, vÒ mÆt thùc tiÔn - VÒ lÝ luËn: S¸ng kiÕn kinh nghiÖm cña t«i gãp phÇn t×m hiÓu, nghiªn cøu s©u h¬n vµ bæ sung thªm lÝ luËn vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc v¨n b¶n NhËt dông. -VÒ thùc tiÔn: Ngoµi ra nã cã thÓ lµ tµi liÖu tham kh¶o cÇn thiÕt phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y trong trêng THCS. B. PhÇn néi dung I. Ch¬ng 1: NhËn xÐt chung 1. LÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu Nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy ®ã lµ cuèn : “D¹y häc v¨n b¶n Ng÷ v¨n THCS theo ®Æc trng ph¬ng thøc biÓu ®¹t” cña t¸c gi¶ TrÇn §×nh Chung. Ngoµi ra cßn cã mét sè ®Þnh híng d¹y häc trong SGV Ng÷ v¨n 6,7,8,9. Qua nh÷ng tµi liÖu nµy t«i nhËn thÊy r»ng ngêi biªn so¹n s¸ch ®· ®a ra nh÷ng híng dÉn vÒ ph¬ng ph¸p d¹y. Tuy nhiªn ®ã míi chØ lµ ph¬ng ph¸p chung kh«ng thÓ ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c vïng miÒn kh¸c nhau.V× vËy khi chän ®Ò tµi nµy t«i ®· cè g¾ng lÜnh héi c¸c quan ®iÓm t tëng tõ c¸c bµi viÕt mµ c¸c t¸c gi¶ ®Ò cËp ®ång thêi ®a ra nh÷ng ý kiÕn, quan ®iÓm riªng nh»m gãp phÇn lµm cho ngêi d¹y cã sù lùa chän ph¬ng ph¸p phï hîp víi ®èi tîng häc sinh mµ m×nh d¹y. 2. C¬ së lý luËn V¨n b¶n nhËt dông lµ g×? V¨n b¶n NhËt dông kh«ng ph¶i lµ mét kh¸i niÖm chØ thÓ lo¹i hay kiÓu v¨n b¶n. Nãi ®Õn v¨n b¶n NhËt dông tríc hÕt lµ nãi ®Õn tÝnh chÊt néi dung cña v¨n b¶n. §ã lµ nh÷ng bµi viÕt cã néi dung gÇn gòi, bøc thiÕt ®èi víi cuéc sèng tríc m¾t cña con ngêi vµ céng ®ång x· héi hiÖn ®¹i nh: thiªn nhiªn, m«i trêng, n¨ng lîng, d©n sè, quyÒn trÎ em, ma tuý... V¨n b¶n NhËt dông cã thÓ dïng tÊt c¶ c¸c thÓ lo¹i còng nh c¸c kiÓu v¨n b¶n. Môc tiªu cña m«n Ng÷ v¨n: gãp phÇn h×nh thµnh nh÷ng con ngêi cã tr×nh ®é häc vÊn phæ th«ng c¬ së, chuÈn bÞ cho hä ra ®êi hoÆc tiÕp tôc cho hä häc lªn bËc cao h¬n. §ã lµ nh÷ng ngêi cã ý thøc tù tu dìng, biÕt yªu th¬ng, qóy träng gia ®×nh, b¹n bÌ; cã lßng yªu níc, yªu Chñ nghÜa x· héi, biÕt híng tíi nh÷ng t tëng, t×nh c¶m cao ®Ñp nh lßng nh©n ¸i, tinh thÇn t«n träng lÏ ph¶i, sù c«ng b»ng, lßng c¨m ghÐt c¸i xÊu, c¸i ¸c. §ã lµ nh÷ng con ngêi biÕt rÌn luyÖn ®Ó cã tÝnh tù lËp, cã t duy s¸ng t¹o, bíc ®©u cã n¨ng lùc c¶m thô c¸c gi¸ trÞ ch©n, thiÖn, mÜ trong nghÖ thuËt, cã n¨ng lùc thùc hµnh vµ n¨ng lùc sö dông TiÕng ViÖt nh mét c«ng cô ®Ó t duy, giao tiÕp. §ã còng lµ nh÷ng ngêi cã ham muèn ®em tµi trÝ cña m×nh cèng hiÕn cho sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ Quèc HÖ thèng v¨n b¶n nhËt dông trong SGK ng÷ v¨n THCS tån t¹i díi nhiÒu kiÓu v¨n b¶n kh¸c nhau. §ã cã thÓ lµ v¨n b¶n thuyÕt minh (CÇu Long Biªn - chøng nh©n lÞch sö, Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng, §éng Phong Nha),V¨n b¶n biÓu c¶m (Bøc th cña thñ lÜnh da ®á, MÑ t«i, Cæng trêng më ra), v¨n b¶n nghÞ luËn (§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh; Tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em). §ã cã thÓ lµ mét bµi b¸o thuyÕt minh khoa häc (Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000; ¤n dÞch, thuèc l¸), nhng còng cã thÓ lµ mét v¨n b¶n v¨n häc thuéc lo¹i tù sù (Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª)... Tõ c¸c h×nh thøc ®ã, nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù cËp nhËt cña c¸ nh©n vµ céng ®ång hiÖn ®¹i ®îc kh¬i dËy, sÏ ®¸nh thøc vµ lµm giµu t×nh c¶m vµ ý thøc c«ng d©n, céng ®ång trong mçi ngêi häc gióp c¸c em dÔ hoµ nhËp h¬n víi cuéc sèng x· héi mµ chóng ta ®ang sèng. II. Ch¬ng 2: Néi dung vÊn ®Ò nghiªn cøu 1. NhiÖm vô nghiªn cøu - NhiÖm vô vÒ lý luËn: Nghiªn cøu tµi liÖu, ch¬ng tr×nh SGK, nghiªn cøu vÒ ph¬ng ph¸p d¹y v¨n b¶n NhËt dông - NhiÖm vô thùc tiÔn: Nghiªn cøu thùc tr¹ng cña viÖc d¹y v¨n b¶n nhËt dông trong trêng THCS . 2. C¸c néi dung cô thÓ trong ®Ò tµi. a/ HÖ thèng v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n THCS §Ò tµi nhËt dông cña Líp Tªn v¨n b¶n v¨n b¶n - CÇu Long Biªn-chøng nh©n lÞch - Di tÝch lÞch sö sö - Bøc th cña thñ lÜnh da ®á - Quan hÖ gi÷a thiªn 6 nhiªn vµ con ngêi Ng÷ v¨n 6 - §éng Phong Nha - Danh lam th¾ng c¶nh 7 - Cæng trêng më ra - Nhµ trêng - MÑ t«i - Cuéc chia tay cña nh÷ng con Ng÷ v¨n 7 bóp bª - Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng - Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000 8 - ¤n dÞch, thuèc l¸ Ng÷ v¨n 8 - Ngêi mÑ - QuyÒn trÎ em - V¨n ho¸ d©n téc - M«i trêng - T Ö n¹n x· héi - Bµi to¸n d©n sè - §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh - Phong c¸ch Hå ChÝ Minh - D©n sè - B¶o vÖ hoµ b×nh, chèng chiÕn tranh - Héi nhËp víi thÕ giíi vµ b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n 9 ho¸ d©n téc Ng÷ v¨n 9 - Tuyªn bè thÕ gݬi vÒ sù sèng - QuyÒn sèng cña con cßn, quyÒn ®îc b¶o vÖ vµ ph¸t ngêi triÓn cña trÎ em. B¶ng thèng kª trªn cho thÊy c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®îc ph©n phèi d¹y häc ®Òu kh¾p ë c¸c khèi líp, b×nh qu©n mçi khèi líp ®îc häc ®äc – hiÓu 3 v¨n b¶n. ý nghÜa néi dung c¸c v¨n b¶n nµy ®Òu lµ nh÷ng vÊn ®Ò gÇn gòi, quen thuéc, bøc thiÕt ®èi víi con ngêi vµ céng ®ång x· héi hiÖn ®¹i. Cïng víi sù ph¸t triÓn vÒ t©m lý vµ nhËn thøc cña häc sinh, c¸c vÊn ®Ò ®ù¬c ®Ò cËp trong c¸c v¨n b¶n NhËt dông ngµy mét phøc t¹p h¬n. b/ §Æc ®iÓm néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n b¶n nhËt dông * C¸c v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 6. 1. “CÇu Long Biªn - chøng nh©n lÞch sö” lµ v¨n b¶n më ®Çu cho côm bµi v¨n b¶n NhËt dông ®îc d¹y häc ë líp 6. §©y lµ bµi viÕt giíi thiÖu c©y cÇu Long Biªn, mét di tÝch lÞch sö næi tiÕng vµ quen thuéc ë thñ ®« Hµ Néi víi vai trß lµ nh©n chøng ®au th¬ng cña viÖc thùc d©n Ph¸p x©y dùng c©y cÇu s¾t víi quy m« lín, nh»m phôc vô cho cuéc khai th¸c thuéc ®Þa lÇn thø nhÊt cña chóng, nhÊt lµ nh©n chøng lÞch sö gian lao vµ hµo hïng cña d©n téc ta trong suèt hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng MÜ. B»ng c¸c sù kiÖn, c¸c t liÖu chÝnh x¸c vÒ c©y cÇu, lång trong c¸c h×nh ¶nh nhuÇn thÊm c¶m xóc suy t cña t¸c gi¶, cÇu Long Biªn ®· hiÖn lªn nh mét h×nh tîng sèng ®éng vµ ch©n thùc, võa gÇn gòi võa thiªng liªng trong c¶m nhËn cña mçi ngêi ®äc ViÖt Nam thuéc nhiÒu thÕ hÖ, nhÊt lµ thÕ hÖ trÎ, båi ®¾p thªm kh«ng chØ t×nh yªu ®èi víi c©u Long Biªn cña thñ ®« ®Êt níc mµ cßn kh¬i dËy ë hä lßng tù hµo cïng ý thøc gi÷ g×n vµ qu¶ng b¸ ®èi víi c¸c di tÝch lÞch sö trªn ®Êt níc yªu quý cña chóng ta. Néi dung Êy to¸t lªn tõ lèi v¨n thuyÕt minh ®an cµi t liÖu víi h×nh ¶nh vµ c¶m xóc cña ngêi viÕt, mµ nÕu nh×n tõ gãc ®é ph¬ng thøc biÓu ®¹t th× ®ã sÏ lµ kiÓu thuyÕt minh cã kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m, nÕu quan niÖm vÒ thÓ lo¹i v¨n häc th× ®©y lµ bµi bót kÝ. 2. “Bøc th cña thñ lÜnh da ®á” lµ bøc th cña thñ lÜnh Xi–at-t¬n tr¶ lêi tæng thèng thø 14 cña níc MÜ, ®ù¬c xem lµ mét trong nh÷ng v¨n b¶n hay nhÊt vÒ thiªn nhiªn vµ m«i trêng. Nh×n díi gãc ®é ph¬ng thøc biÓu ®¹t th× ®©y lµ v¨n b¶n biÓu c¶m kÕt hîp víi miªu t¶ vµ tù sù. V¨n b¶n ®· to¸t lªn mét ý nghÜa s©u s¾c: Con ngêi ph¶i sèng hoµ hîp ví thiªn nhiªn, ph¶i ch¨m lo b¶o vÖ m«i trêng vµ thiªn nhiªn nh b¶o vÖ chÝnh m¹ng sèng cña m×nh. 3. “§éng Phong Nha” lµ bµi giíi thiÖu vÒ “§Ö nhÊt k× quan” cña tØnh Qu¶ng B×nh víi b¶y c¸i nhÊt : hang ®éng dµi nhÊt, cöa hang cao vµ réng nhÊt, b·i c¸t b·i ®¸ réng vµ ®Ñp nhÊt, cã nh÷ng hå ngÇm ®Ñp nhÊt, hang kh« réng vµ ®Ñp nhÊt, th¹ch nhò tr¸ng lÖ vµ ®Ñp nhÊt, s«ng ngÇm dµi nhÊt.Ph¬ng thøc biÓu ®¹t thuyÕt minh kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m kh«ng chØ cung cÊp scho b¹n ®äc nh÷ng hiÓu biÕt tØ mØ vÒ danh th¾ng Phong Nha mµ cßn gîi tëng tîng vµ ham muèn kh¸m ph¸ mét kh«ng gian thiªn t¹o k× thó ®ang thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ khoa häc, nhµ th¸m hiÓm, kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi níc. * C¸c v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 7. 1. “Cæng trêng më ra”lµ bµi v¨n ghi l¹i t©m tr¹ng håi hép cña mét ngêi mÑ trong ®ªm chuÈn bÞ cho con khai trêng ®Ó vµo líp Mét. Ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n nµy lµ biÓu c¶m. VËy ý nghÜa nhËt dông cña bµi v¨n lµ g×? Ngêi mÑ ®· håi hép trong c¸i ®ªm tríc ngµy con vµo líp Mét ®©u chØ v× lo l¾ng cho con mµ cßn cã niÒm vui vÒ ng«i trêng th©n yªu ®· lu gi÷ bao kØ niÖm th©n th¬ng cña ®êi mÑ, niÒm hi väng vµo con, m¸i trêng th©n yªu sÏ më ra ¸nh s¸ng vµ t¬ng lai cho mçi con ngêi. §ã lµ ý nghÜa cËp nhËt cña v¨n b¶n nhËt dông nµy. 2. “MÑ t«i”®îc tr×nh bµy díi d¹ng mét bøc th. Tõ viÖc ph¹m lçi cña ®øa con ®èi víi mÑ mµ ngêi cha béc lé c¶m xóc vµ suy t vÒ t×nh s©u nghÜa nÆng cña ngêi mÑ . XÐt vÒ thÓ lo¹i th× ®©y lµ bµi tuú bót, cßn xÐt vÒ ph¬ng thøc biÓu ®¹t th× ®©y lµ v¨n b¶n biÓu c¶m. Tõ nh÷ng lêi t©m t×nh, khuyªn nhñ cña ngêi cha ®· hiÖn lªn h×nh ¶nh mét ngêi mÑ cao c¶ vµ lín lao. Ngêi mÑ Êy ®· thøc suèt ®ªm khi con bÞ èm vµ ®au ®ín qu»n qu¹i v× lo sî mÊt con. Ngêi mÑ Êy cã thÓ lµm tÊt c¶, cã thÓ chÞu mäi ®au khæ bÊt h¹nh ®Ó cho con ®ì ®au ®ín, ®Ó cho con s«ng h¹nh phóc... V× thÕ “ ngµy buån th¶m nhÊt tÊt sÏ lµ ngµy mµ con mÊt mÑ, vµ t×nh c¶m thiªng liªng cao quý h¬n c¶ lµ t×nh c¶m yªu th¬ng kÝnh träng ®èi víi cha mÑ”. §ã còng lµ néi dung cËp nhËt cña v¨n b¶n nµy. 3. “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” lµ truyÖn ng¾n. Thµnh c«ng cña v¨n b¶n nµy lµ sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn cña ph¬ng thøc biÓu ®¹t tù sù víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. TruyÖn viÕt vÒ nçi ®au tinh thÇn tuæi th¬ sèng thiÕu t×nh c¶m cña cha mÑ. Nhng chÝnh tõ bi kÞch Êy, nh÷ng ®øa trÎ vÉn gi÷ ®îc t©m hån trong s¸ng vÞ tha, t×nh c¶m anh em cµng thªm g¾n bã. §»ng sau c©u chuyÖn vÒ t×nh anh em g¾n bã trong sù tan vì cña gia ®×nh, truyÖn “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” to¸t lªn vÊn ®Ò quyÒn sèng cña trÎ em ®ang bÞ ®e do¹ trong mét x· héi hiÖn ®¹i ®ang cÇn ®Õn sù quan t©m cña mäi ngêi. 4. “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”lµ v¨n b¶n thuyÕt minh giíi thiÖu mét nÐt ®Ñp trong v¨n ho¸ cæ truyÒn xø HuÕ, ®ã lµ d©n ca HuÕ. §Æc s¾c cña d©n ca HuÕ kh«ng chØ lµ sù phong phó cña c¸c ®iÖu hß, ®iÖu lÝ , kh«ng chØ lµ sù hoµ nhËp cña hai dßng nh¹c d©n gian vµ nh¹c cung ®×nh mµ cßn lµ c¸ch sinh ho¹t ®äc ®¸o cña nã: thêi gian ban ®ªm, kh«ng gian trªn s«ng H¬ng, ngêi ®µn, ngêi h¸t vµ nghe cïng ngåi trªn thuyÒn. §äc bµi v¨n nµy, HS hiÓu thªm r»ng cè ®« HuÕ kh«ng chØ cã c¸c danh lam th¾ng c¶nh vµ di tÝch lÞch sö næi tiÕng mµ cßn næi tiÕng bëi c¸c lµn ®iÖu d©n ca vµ ©m nh¹c cung ®×nh. Ca HuÕ lµ mét s¶n phÈm tinh thÇn ®¸ng tr©n träng cÇn ®îc b¶o tån vµ ph¸t triÓn. Tõ ®ã HS cã nhu cÇu më réng hiÓu biÕt d©n ca c¸c vïng miÒn ®Êt níc vµ cñng c« thªm t×nh yªu ®èi víi truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc. * C¸c v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 8. 1. “Th«ng tin vÒ ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000” lµ v¨n b¶n thuyÕt minh tr×nh bµy vÒ t¸c h¹i cña bao b× ni l«ng ®èi víi m«i trêng vµ søc khoÎ con ngêi. §· ®Õn lóc chóng ta ph¶i nh×n nhËn l¹i thãi quen dïng bao b× ni l«ng ®Ó cã hµnh ®éng thiÕt thùc b¶o vÖ m«i trêng sèng cña chóng ta b»ng c¸ch hëng øng lêi kªu gäi: “Mét ngµy kh«ng dïng bao b× ni l«ng”. Th«ng ®iÖp nµy chÝnh lµ néi dung nhËt dông cña v¨n b¶n “Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000”. 2. “¤n dÞch ,thuèc l¸” lµ mét bµi thuyÕt minh cung cÊp cho b¹n ®äc nh÷ng tri thøc kh¸ch quan vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi søc khoÎ vµ cã thÓ lµm suy tho¸i ®¹o ®øc con ngêi. Kh«ng dõng ë ®ã v¨n b¶n nµy cßn thÓ hiÖn tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ngêi viÕt ®èi víi søc khoÎ céng ®ång khi «ng trùc tiÕp bµy tá th¸i ®é ®èi víi thuèc l¸ mµ «ng gäi lµ mét thø “«n dÞch”, vµ kiÕn nghÞ “§· ®Õn lóc mäi ngêi ph¶i ®øng lªn chèng l¹i, ng¨n ngõa n¹n «n dÞch nµy”. T¸c gi¶ ®· sö dông thñ ph¸p thuyÕt minh quen thuéc nh: liÖt kª, so s¸nh, lêi v¨n vÉn sö dông c¸c thuËt ng÷ khoa häc nhng dÔ hiÓu do ®îc gi¶i thÝch cô thÓ, kÕt hîp trong ®ã lµ lêi b×nh luËn mang s¾c th¸i biÓu c¶m râ rÖt. TÊt c¶ ®îc viÕt b»ng tri thøc vµ t©m huyÕt cña cña mét nhµ y häc næi tiÕng, vµ ®iÒu ®ã lµm nªn søc thuyÕt phôc cña bµi v¨n nµy. ý nghÜa nhËt dông cña v¨n b¶n nµy kh«ng chØ lµ c¶nh b¸o cho mçi ngêi vÒ mét n¹n dÞch cã søc tµn ph¸ søc khoÎ céng ®ång, g©y thµnh tÖ n¹n x· héi mµ cßn gãp phÇn cæ ®éng cho chiÕn dÞch truyÒn th«ng chèng hót thuèc l¸ ®ang diÔn ra réng kh¾p hiÖn nay. 3. “Bµi to¸n d©n sè” tõ c©u chuyÖn vui vÒ mét bµi to¸n cæ liªn hÖ sang chuyÖn kh«ng vui vÒ viÖc gia t¨ng d©n sè trªn tr¸i ®Êt b»ng mét tÝnh to¸n l« gic sau: Mét bµn cê cã 64 «, nÕu sè thãc trong mçi « t¨ng theo cÊp sè nh©n c«ng béi lµ 2 th× tæng sè thãc nhiÒu tíi møc cã thÓ phñ kÝn bÒ mÆt tr¸i ®Êt => tr¸i ®Êt lóc ®Çu chØ cã 2 ngêi, nÕu loµi ngêi còng t¨ng theo cÊp sè nh©n Êy th× tæng d©n sè sÏ ®¹t « thø 30 (n¨m1995) vµ « thø 31 (n¨m 2015) => nÕu cø ®Ó d©n sè t¨ng nh thÕ th× ®Õn mét ngµy 64 « cña bµn cê sÏ bÞ lÊp kÝn vµ khi ®ã mçi ngêi chØ cßn mét chç ë víi diÖn tÝch nh mét h¹t thãc trªn tr¸i ®Êt. Môc ®Ých cña sù tÝnh to¸n nµy lµ b¸o ®éng vÒ nguy c¬ bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè cña thÕ giíi. V× thÕ “Bµi to¸n d©n sè” ®îc xem lµ mét v¨n b¶n nhËt dông phôc vô cho chñ ®Ò “d©n sè vµ t¬ng lai cña nh©n lo¹i”. Bµi to¸n nµy cµng cã ý nghÜa thêi sù ®èi víi c¸c níc chËm ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam. VÒ h×nh thøc, “Bµi to¸n d©n sè” lµ mét v¨n b¶n nghÞ luËn sö dông ph¬ng thøc lËp luËn b»ng h×nh thøc luËn cø. Nhng bµi nghÞ luËn x· héi nµy dÔ hiÓu bëi sù ®an cµi rÊt tù nhiªn cña ph¬ng thøc tù sù. * C¸c v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 9: 1. “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh” lµ bµi viÕt nh»m tr×nh bµy cho b¹n ®äc hiÓu vµ quý träng vÎ ®Ñp cña phong c¸ch B¸c Hå. Bµi v¨n cã hai phÇn néi dung. PhÇn thø nhÊt nãi vÒ vÎ ®Ñp trong phong c¸ch v¨n ho¸ cña B¸c, ®ã lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph©m chÊt d©n téc vµ tÝnh nh©n lo¹i trong tiÕp nhËn v¨n ho¸. PhÇn thø hai nãi vÒ vÎ ®Ñp trong phong c¸ch sinh ho¹t cña B¸c, ®ã lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a b×nh dÞ vµ hiÖn ®¹i trong nÕp sèng. Néi dung trªn ®îc thÓ hiÖn trong h×nh thøc thuyÕt minh kÕt hîp nghÞ luËn khiÕn cho sù tr×nh bµy c¸c biÓu hiÖn vÎ ®Ñp phong c¸ch Hå ChÝ Minh trë nªn s¸ng râ cïng t×nh c¶m ngìng väng kh«ng che giÊu cña t¸c gi¶. Tõ néi dung trªn, chñ ®Ò nhËt dông cÇn ®îc khai th¸c ®ã lµ: vÊn ®Ò quan hÖ gi÷a héi nhËp thÕ giíi vµ b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, mét vÊn ®Ò kh«ng chØ cã ý nghÜa cËp nhËt mµ cßn cã ý nghÜa l©u dµi thêng xuyªn cña c¸c thÕ hÖ, nhÊt lµ líp trÎ níc ta trong häc tËp rÌn luyÖn theo phong c¸ch B¸c Hå. 2. “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” lµ bµi viÕt cña nhµ v¨n ®· tõng ®o¹t gi¶i N«-ben v¨n häc (G.M¸c-kÐt).ë ®©y, ph¬ng thøc lËp luËn víi hÖ thèng lËp luËn s¾c s¶o, chøng cí x¸c thùc, c¸ch so s¸nh t¬ng ph¶n ®· gióp t¸c gi¶ luËn gi¶i mét c¸ch thuyÕt phôc vµ râ rµng vÒ hiÓm ho¹ h¹t nh©n ®èi víi nh©n lo¹i. Sù tèn kÐm vµ tÝnh phi lý cña cuéc ch¹y ®ua chiÕn tranh h¹t nh©n, tõ ®ã kªu gäi hµnh ®éng ®Ó ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n v× mét thÕ giíi hoµ b×nh. Chñ ®Ò nhËt dông cña v¨n b¶n nµy chÝnh lµ ®Êu tranh cho hoµ b×nh, chèng chiÕn tranh ®Ó b¶o vÖ hoµ b×nh. Ng¨n chÆn vµ xo¸ bá nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÊp thiÕt vµ nãng hæi trong ®êi sèng chÝnh trÞ cña nh©n lo¹i vµ cña mçi d©n téc, mçi con ngêi. 3. “Tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em” ®îc trÝch tõ Tuyªn bè cña Héi nghÞ cÊp cao thÕ giíi vÒ trÎ em cña tæ chøc Liªn hîp quèc ngµy 30/9/1990, chøng tá sù quan t©m toµn diÖn, s©u s¾c cña céng ®ång quèc tÕ ®èi víi trÎ em trªn toµn thÕ giíi. B¶n tuyªn bè ®· ®Ò cËp ®Õn thùc tr¹ng bÊt hanh cña cuéc sèng trÎ em trªn thÕ giíi, vÒ kh¶ n¨ng cã thÓ c¶i thiÖn ®îc cuéc sèng cña chóng, cïng c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ. Nh÷ng néi dung nµy ®· ®îc luËn gi¶i mét c¸ch hîp lý hîp t×nh theo yªu cÇu nghÞ luËn x· héi nh»m lµm râ quan ®iÓm v× trÎ em cña céng ®ång thÕ giíi, nhng ®Ó dÔ hiÓu, dÔ truyÒn b¸ ®Õn ®¹i chóng, b¶n tuyªn bè ®· tr×nh bµy c¸c qu©n ®iÓm díi d¹ng môc vµ sè. C¸c néi dung ®îc th¶o trong b¶n tuyªn bè ®· to¸t lªn ®iÓm tÝch cùc vµ nh©n ®¹o cña céng ®ång quèc tÕ (trong ®ã cã ViÖt Nam) vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em. §ã lµ ý nghÜa cËp nhËt còng nh ý nghÜa l©u dµi cña v¨n b¶n nµy. III. Ch¬ng 3: Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu - KÕt qu¶ nghiªn cøu. 1. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ó nghiªn cøu ®Ò tµi nµy t«i ®· sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p sau: - Ph¬ng ph¸p quan s¸t: H×nh thøc chñ yÕu cña ph¬ng ph¸p nµy lµ dù giê ®ång nghiÖp tõ ®ã t«i cã thÓ ph¸t hiÖn ra nh÷ng u nhîc ®iÓm trong bµi d¹y cña c¸c ®ång nghiÖp . - Ph¬ng ph¸p so s¸nh: víi ph¬ng ph¸p nµy t«i cã thÓ ph©n lo¹i, ®èi chiÕu kÕt qu¶ nghiªn cøu. - Ngoµi ra t«i cßn sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p hç trî kh¸c nh: ®äc tµi liÖu, thèng kª, th¨m dß ý kiÕn cña häc sinh, trao ®æi kinh nghiÖm cïng ®ång nghiÖp. 2. KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc tiÔn a/ Vµi nÐt vÒ ®Þa bµn nghiªn cøu Trêng THCS ThÞ TrÊn Ba Tơ lµ mét trêng lín cña huþªn. Trêng cã ®éi ngò gi¸o viªn t¬ng ®èi ®«ng so víi c¸c trêng trong huyÖn, gi¸o viªn yªu nghÒ, cã n¨ng lùc chuyªn m«n vµ dµy dÆn kinh nghiÖm. §éi ngò gi¸o viªn d¹y giái cÊp huyÖn, cÊp tØnh thuéc lo¹i nhÊt nh× huyÖn. Tæ THXH cã 3 gi¸o viªn Ng÷ v¨n ®Òu trÎ, khoÎ, yªu nghÒ, cã n¨ng lùc. Tuy sè lîng häc sinh t¬ng ®èi ®«ng (gÇn 400 häc sinh), nhng chÊt lîng gi¸o dôc vµ häc tËp cña trêng kh¸ cao vµ cã uy tÝn ®èi víi nh©n d©n trong huyÖn. Môc tiªu hiÖn nay cña nhµ trêng lµ ®µo t¹o toµn diÖn nh»m gióp häc sinh cã chÊt lîng cao vÒ c¶ v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc. Hµng n¨m sè lîng häc sinh ®¹t häc sinh giái cÊp tØnh cña trêng lu«n ®øng ®Çu trong toµn huyÖn. §Æc biÖt m«n Ng÷ v¨n cã nhiÒu em dù thi cÊp tØnh vµ ®Òu ®¹t gi¶i . HÇu hÕt c¸c em ë trong thÞ trÊn, viÖc häc cña c¸c em ®îc gia ®×nh quan t©m rÊt chu ®¸o. Song bªn c¹nh ®ã, vÉn cßn rÊt nhiÒu häc sinh cha cã ý thøc tù gi¸c trong häc tËp, m¶i ch¬i, bÞ l«i cuèn vµo c¸c trß ch¬i ®iÖn tö lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng häc tËp cña c¸c em. b/ Thùc tr¹ng Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ dù giê c¸c ®ång nghiÖp, t«i nhËn thÊy mét sè thùc tr¹ng sau: + GV coi c¸c v¨n b¶n nµy lµ mét thÓ lo¹i cô thÓ gièng nh truyÖn, kÝ ... + Gi¸o viªn thuêng chó ý khai th¸c vµ b×nh gi¸ trªn nhiÒu ph¬ng diÖn cña s¸ng t¹o nghÖ thuËt nh: cèt truyÖn, nh©n vËt, c¸ch kÓ mµ cha chó träng ®Õn vÊn ®Ò x· héi ®Æt ra trong v¨n b¶n gÇn gòi víi häc sinh. + Qu¸ nhÊn m¹nh yªu cÇu g¾n kÕt tri thøc trong v¨n b¶n víi ®êi sèng mµ gi¸o viªn chó ý nhiÒu tíi liªn hÖ thùc tÕ, dÉn ®Õn viÖc khai th¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cha ®Çy ®ñ. + Vèn kiÕn thøc cña GV cßn h¹n chÕ ,thiÕu sù më réng . + GV cha vËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc còng nh c¸c biÖn ph¸p tæ chøc d¹y häc nh»m g©y høng thó cho HS. + VÒ ph¬ng tiÖn d¹y häc míi chØ dõng l¹i ë viÖc dïng b¶ng phô, tranh ¶nh minh ho¹ trong khi ®ã cã mét sè v¨n b¶n nÕu häc sinh ®îc xem nh÷ng ®o¹n b¨ng ghi h×nh sÏ sinh ®éng h¬n rÊt nhiÒu. VÝ dô nh v¨n b¶n “§éng Phong Nha”, “ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”... Nhng hÇu hÕt GV kh«ng chó ý ®Õn vÊn ®Ò nµy. + GV cßn cã t©m lý ph©n v©n kh«ng biÕt cã nªn sö dông ph¬ng ph¸p gi¶ng b×nh khi d¹y nh÷ng v¨n b¶n nµy kh«ng vµ nÕu cã th× nªn sö dông ë møc ®é nh thÕ nµo? + Giê d¹y tÎ nh¹t, kh«ng thùc sù thu hót sù chó ý cña häc sinh. c/ §¸nh gi¸ thùc tr¹ng Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn lµ: - V¨n b¶n nhËt dông míi ®îc ®a vµo gi¶ng d¹y, sè lîng v¨n b¶n kh«ng nhiÒu nªn GV cßn thÊy rÊt míi mÎ, Ýt cã kinh nghiÖm, lóng tóng vÒ ph¬ng ph¸p. - GV cha cã kÜ n¨ng sö dông m¸y chiÕu nªn viÖc më réng kiÕn thøc cho c¸c em b»ng h×nh ¶nh rÊt h¹n chÕ. - Cha x¸c ®Þnh ®óng môc tiªu ®Æc thï cña bµi häc v¨n b¶n NhËt dông. - Cha cã ý thøc su tÇm t liÖu cã liªn quan ®Õn v¨n b¶n nh tranh ¶nh, v¨n th¬ ®Ó bæ sung cho bµi häc thªm phong phó d/ §Ò xuÊt biÖn ph¸p Tríc nh÷ng thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n trªn t«i xin ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng giê d¹y nh sau: */ X¸c ®Þnh môc tiªu ®Æc thï cña bµi häc v¨n b¶n nhËt dông NhÊn m¹nh vµo hai khÝa c¹nh chÝnh: Trang bÞ kiÕn thøc vµ trau dåi t tëng , t×nh c¶m th¸i ®é cho häc sinh. NghÜa lµ qua v¨n b¶n, cung cÊp vµ më réng hiÓu biÕt cho häc sinh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò gÇn gòi, bøc thiÕt ®ang diÔn ra trong ®êi sèng x· héi hiÖn ®¹i, tõ ®ã t¨ng cêng ý thøc c«ng d©n ®èi víi céng ®ång. VD: Víi v¨n b¶n “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”, môc tiªu bµi häc ®îc x¸c ®Þnh nh sau: HS hiÓu tõ v¨n b¶n “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”: - Ca HuÕ víi sù phong phó vÒ néi dung, giµu cã vÒ lµn ®iÖu, tinh tÕ trong biÓu diÔn vµ thëng thøc lµ mét nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ cè ®« HuÕ, cÇn ®îc gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn. - Tõ ®ã më réng vèn hiÓu biÕt vÒ v¨n ho¸ HuÕ vµ ©m nh¹c d©n gian c¸c vïng miÒn, båi ®¾p t×nh yªu ®èi víi xø HuÕ vµ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc. -V¨n b¶n nhËt dông cã thÓ ®îc viÕt ë d¹ng thuyÕt minh kÕt hîp víi nghÞ luËn ,miªu t¶, béc lé c¶m xóc. */ ChuÈn bÞ VÒ kiÕn thøc: GV kh«ng chØ x¸c dÞnh ®óng môc tiªu kiÕn thøc cña v¨n b¶n mµ cßn ph¶i trang bÞ thªm cho m×nh nh÷ng kiÕn thøc më réng, hç trî cho bµi gi¶ng nh thu thËp c¸c t liÖu cã liªn quan ®Õn bµi gi¶ng trªn c¸c nguån th«ng tin ®¹i chóng (ph¸t thanh, truyÒn h×nh, m¹ng Internet, b¸o chÝ, s¸ch vë, tranh ¶nh, ©m nh¹c...) VD: Khi d¹y bµi “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”, GV cßn ph¶i t¹o thªm nguån t liÖu bæ sung cho bµi häc trªn c¸c kªnh ©m nh¹c d©n gian c¸c vïng miÒn, c¸c bµi h¸t vÒ HuÕ, c¸c bµi b¸o vµ tranh ¶nh vÒ HuÕ. §ång thêi giao cho häc sinh su tÇm t liÖu cã liªn quan ®Õn néi dung v¨n b¶n . VÒ ph¬ng tiÖn d¹y häc: C¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc truyÒn thèng nh: SGK, b¶ng ®en, phÊn tr¾ng cha thÓ ®¸p øng ®ù¬c hÕt yªu cÇu d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông. GV cã thÓ chuÈn bÞ thªm c¸c t liÖu kh¸c nh: ®Üa nh¹c CD, phim ¶nh vµ nÕu ®îc thu thËp, thiÕt kÕ vµ tr×nh chiÕu trªn c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc ®iÖn tö sÏ khiÕn c¸c em hµo høng h¬n trong giê häc. VD: Khi thiÕt kÕ bµi häc “§éng Phong Nha” ®îc cµi ®Æt thªm c¸c h×nh ¶nh hoÆc c¸c ®o¹n phim ghi h×nh nh÷ng ®Æc s¾c cña hang ®éng nµy trªn nÒn nh¹c ªm ¶, më réng tíi h×nh ¶nh hang ®éng næi tiÕng cña Qu¶ng Ninh (nh ®éng Thiªn Cung - H¹ Long) th× sÏ thu hót sù chó ý cña häc sinh. - Khi thiÕt kÕ bµi “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng” GV cÇn chuÈn bÞ ®Üa nh¹c CD vÒ tiÕng h¸t cña c¸c lµn ®iÖu d©n ca HuÕ vµ c¸c lµn ®iÖu d©n ca ®Æc s¾c trªn c¸c miÒn ®Êt níc( nh chÌo, d©n ca Nam Bé, d©n ca quan hä). => Cã thÓ nãi khi d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông, GV cã nhiÒu c¬ héi h¬n cho ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng hiÖn ®¹i, nhê ®ã mµ c¸c bµi häc v¨n b¶n NhËt dông sÏ kh¾c phôc ®îc tÝnh th«ng tin tÎ nh¹t ®¬n ®iÖu. Tõ ®ã, hiÖu qu¶ d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông sÏ t¨ng lªn. */Ph¬ng ph¸p d¹y häc D¹y häc phï hîp víi ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña mçi v¨n b¶n Trong d¹y häc v¨n b¶n ,kh«ng thÓ hiÓu néi dung t tëng v¨n b¶n nÕu kh«ng ®äc tõ c¸c dÊu hiÖu h×nh thøc cña chóng. Nªn d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông còng ph¶i theo nguyªn t¾c ®i tõ dÊu hiÖu h×nh thøc tíi kh¸m ph¸ môc ®Ých giao tiÕp trong h×nh thøc Êy. - VD: V¨n b¶n “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” ®îc t¹o theo ph¬ng thøc biÓu ®¹t tù sù th× ho¹t ®éng d¹y häc sÏ ®îc tiÕn hµnh theo c¸c yÕu tè tù sù ®Æc trng nh: sù viÖc, nh©n vËt, lêi v¨n, ng«i kÓ; tõ ®ã hiÓu chñ ®Ò nhËt dông ®Æt ra trong v¨n b¶n nµy lµ vÊn ®Ò quyÒn trÎ em trong cuéc sèng cña gia ®×nh thêi hiÖn ®¹i . - Cßn khi v¨n b¶n ®îc t¹o lËp b»ng ph¬ng thøc thuyÕt minh nh “¤n dÞch, thuèc l¸” th× ho¹t ®éng d¹y häc t¬ng øng sÏ lµ tæ chøc cho häc sinh t×m hiÓu néi dung v¨n b¶n tõ c¸c dÊu hiÖu h×nh thøc cña bµi thuyÕt minh khoa häc nh: tiªu ®Ò bµi v¨n (Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ ®Çu ®Ò “¤n dÞch ,thuèc l¸”? Cã thÓ söa nhan ®Ò nµy thµnh “¤n dÞch thuèc l¸” hoÆc “Thuèc l¸ lµ mét lo¹i «n dÞch” ®îc kh«ng? V× sao?); vai trß cña t¸c gi¶ trong v¨n b¶n thuýªt minh( Theo em,t¸c gi¶ cã vai trß g× trong v¨n b¶n nµy); ®Æc ®iÓm cña lêi v¨n thuyÕt minh (§o¹n v¨n nµo nãi vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®Õn søc khoÎ con ngêi? T¸c h¹i nµy ®îc ph©n tÝch trªn nh÷ng chøng cí nµo?C¸c chøng cí ®îc nªu cã ®Æc ®iÓm g×? Tõ ®ã cho thÊy møc ®é t¸c h¹i nh thÕ nµo cña thuèc l¸ ®Õn søc khoÎ con ngêi? ë ®©y tri thøc nµo vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ hoµn toµn míi l¹ ®èi víi em?)... - MÆc dï c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t chñ yÕu cña v¨n b¶n nhËt dông lµ thuyÕt minh vµ nghÞ luËn nhng c¸c v¨n b¶n nµy thêng ®an xen c¸c yÕu tè cña ph¬ng thøc kh¸c nh: tù sù ,biÓu c¶m. Khi ®ã GV còng cÇn chó ý ®Õn yÕu tè nµy. - VÝ dô: V¨n b¶n thuyÕt minh “CÇu Long Biªn – chøng nh©n lÞch sö” cã lêi v¨n giµu c¶m xóc vµ h×nh ¶nh th× ngêi d¹y sÏ nhÊn vµo c¸c chi tiÕt miªu t¶ vµ biÓu c¶m cô thÓ nh: + Nh÷ng cuéc chiÕn tranh nµo ®· ®i qua trªn cÇu Long Biªn? + ViÖc nh¾c l¹i nh÷ng c©u th¬ cña ChÝnh H÷u g¾n liÒn víi nh÷ng ngµy ®Çu n¨m 1947- Ngµy trung ®oµn Thñ ®« vît cÇu Long Biªn ®i kh¸ng chiÕn- ®· x¸c nhËn ý nghÜa chøng nh©n nµo cña cÇu Long Biªn? + Sè phËn cña cÇu Long Biªn trong nh÷ng n¨m chèng MÜ ®îc ghi l¹i nh thÕ nµo? + Lêi v¨n miªu t¶ trong ®o¹n nµy cã g× ®Æc biÖt? + Tõ ®ã cÇu Long Biªn ®ãng vai trß chøng nh©n chiÕn tranh nh thÕ nµo? + T¸c gi¶ ®· chia sÎ t×nh c¶m nh thÕ nµo ®èi víi c©y cÇu chøng nh©n nµy? - V¨n b¶n “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” cã kÕt hîp ph¬ng thøc lËp luËn víi biÓu c¶m th× ngêi d¹y sÏ chó ý ph©n tÝch lÝ lÏ vµ chøng cí, tõ ®ã t×m hiÓu th¸i ®é cña t¸c gi¶, vÝ dô khi ph©n tÝch phÇn cuèi cña v¨n b¶n: - PhÇn cuèi cña v¨n b¶n cã hai ®o¹n. §o¹n nµo nãi vÒ “chóng ta” chèng vò khÝ h¹t nh©n? §o¹n nµo lµ th¸i ®é cña t¸c gi¶ vÒ viÖc nµy? - Em hiÓu thÕ nµo vÒ “b¶n ®ång ca cña nh÷ng ngêi ®ßi hái mét thÕ giíi kh«ng cã vò khÝ vµ mét cuéc sèng hoµ b×nh ,c«ng b»ng”? - ý tëng cña t¸c gi¶ vÒ viÖc më “mét nhµ b¨ng lu tr÷ trÝ nhí cã thÓ tån t¹i ®îc sau th¶m ho¹ h¹t nh©n” bao gåm nh÷ng th«ng ®iÖp g×? - Em hiÓu g× vÒ th«ng ®iÖp ®ã cña «ng? - GV cã thÓ gi¶ng tãm t¾t: - B¶n ®ång ca ....®ã lµ tiÕng nãi cña c«ng luËn thÕ giíi chèng chiÕn tranh, lµ tiÕng nãi yªu chuéng hoµ b×nh cña nh©n d©n thÕ giíi. - Th«ng ®iÖp vÒ mét cuéc sèng ®· tõng tån t¹i trªn tr¸i ®Êt vµ vÒ nh÷ng kÎ ®· xo¸ bá cuéc sèng trªn tr¸i ®Êt nµy b»ng vò khÝ h¹t nh©n. - T¸c gi¶ lµ ngêi yªu chuéng hoµ b×nh, quan t©m s©u s¾c ®Õn vò khÝ h¹t nh©n víi niÒm lo l¾ng vµ c«ng phÉn cao ®é. */ VËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p ®Æc trng cña ph©n m«n v¨n häc nh: ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i, ®äc diÔn c¶m, gi¶ng b×nh. Trong ®ã chó träng nhÊt ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i b»ng hÖ thèng c©u hái dÉn d¾t theo møc ®é tõ dÔ ®Õn khã råi liªn hÖ víi ®êi sèng. VD: trong bµi “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”(cã thÓ ®Æt c¸c c©u hái: C¸ch biÓu diÔn thëng thøc ca HuÕ cã g× gièng vµ kh¸c so víi d©n ca quan hä miÒn B¾c? Tõ t¸c ®éng cña ca HuÕ, em nghÜ g× vÒ søc m¹nh cña d©n ca nãi chung ®èi víi t©m hån con ngêi?) Khi d¹y v¨n b¶n nhËt dông, GV kh«ng nªn qu¸ coi träng ph¬ng ph¸p gi¶ng b×nh. Bëi b×nh v¨n lµ tá lêi hay ý ®Ñp vÒ nh÷ng ®iÓm s¸ng thÈm mÜ trong v¨n ch¬ng, ®èi tîng b×nh ph¶i lµ nh÷ng t¸c phÈm mang vÎ ®Ñp v¨n ch¬ng. Theo t«i, mét sè v¨n b¶n giµu chÊt v¨n ch¬ng (nh: MÑ t«i, Cæng trêng më ra, Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng, Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª) gi¸o viªn cã thÓ sö dông lêi b×nh gi¶ng nhng kh«ng nªn ®i qu¸ s©u. Cßn ®èi víi nh÷ng v¨n b¶n nhËt dông kh«ng nh»m c¶m thô v¨n ch¬ng thÈm mÜ (nh Bµi to¸n d©n sè, Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000; ¤n dÞch, thuèc l¸) th× GV kh«ng thÓ b×nh phÈm ®ù¬c nh÷ng vÎ ®Ñp h×nh thøc nµo còng nh nh÷ng néi dung s©u kÝn nµo trong ®ã.Do vËy, khi d¹y GV cÇn chó ý ®iÒu nµy ®Ó tr¸nh sa vµo t×nh tr¹ng khai th¸c kÜ lìng v¨n b¶n mµ gi¶m ®i tÝnh chÊt thùc tiÔn, gÇn gòi vµ cËp nhËt cña v¨n b¶n NhËt dông. Môc ®Ých cña viÖc d¹y v¨n b¶n nhËt dông lµ gióp häc sinh hoµ nhËp h¬n n÷a víi ®êi sèng x· héi nªn GV ph¶i t¹o ra kh«ng khÝ giê häc d©n chñ, s«i næi,kÝch thÝch sù hµo høng cña häc sinh. VD: Khi d¹y bµi Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng GV cã thÓ cho häc sinh nghe mét lµn ®iÖu d©n ca HuÕ, cuèi giê cã thÓ tæ chøc cho häc sinh thi h¸t c¸c lµn ®iÖu d©n ca ba miÒn. Thi su tÇm vÎ ®Ñp cña v¨n ho¸ HuÕ ...  KÕt luËn : Nh vËy ®Ó giê d¹y v¨n b¶n nhËt dông ®¹t kÕt qu¶ cao, ®¸p øng môc tiªu bµi häc, ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c biÖn ph¸p d¹y häc, c¸c c¸ch tæ chøc d¹y häc, c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc theo híng hiÖn ®¹i ho¸: thu thËp, su tÇm c¸c nguån t liÖu ®Ó minh ho¹ vµ më réng kiÕn thøc. Coi träng ®µm tho¹i c¸ nh©n vµ nhãm, chó ý tíi c©u hái liªn hÖ ý nghÜa v¨n b¶n víi ho¹t ®éng thùc tiÔn cña c¸ nh©n vµ céng ®ång x· héi hiÖn nay. S¸ng t¹o trß ch¬i d¹y häc ®¬n gi¶n, nhanh gän ®Ó minh ho¹ cho chñ ®Ò cña v¨n b¶n. T¨ng cêng ph¬ng tiÖn d¹y häc ®iÖn tö nh m¸y chiÕu ®Ó gia t¨ng lîng th«ng tin trong bµi häc, t¹o kh«ng khÝ d©n chñ, hµo høng trong giê häc 3. Kh¶o nghiÖm tÝnh kh¶ thi cña c¸c biÖn ph¸p ®Ò xuÊt T«i ®· ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p trªn th«ng qua bµi d¹y thùc nghiÖm cã sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ®ång nghiÖp sau khi dù giê: V¨n b¶n: ca huÕ trªn s«ng h¬ng (Ng÷ v¨n 7- tËp 2) A. Môc tiªu cÇn ®¹t: HS hiÓu tõ v¨n b¶n Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng: - Ca HuÕ víi sù phong phó vÒ néi dung, giµu cã vÒ lÇn ®iÖu, tinh tÕ trong biÓu diÔn vµ thëng thøc mét nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ cè ®« HuÕ cÇn ®îc gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn. - Tõ ®ã më réng vèn hiÓu biÕt vÒ v¨n ho¸ HuÕ vµ ©m nh¹c d©n gian c¸c vïng miÒn, båi ®¾p t×nh yªu ®èi víi xø HuÕ vµ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc. - V¨n b¶n nhËt dông cã thÓ sö dông ph¬ng thøc thuyÕt minh, kÕt hîp víi nghÞ luËn, miªu t¶ vµ béc lé c¶m xóc. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - N¾m ch¾c ý nghÜa nhËt dông cña v¨n b¶n ®Ó cã ®Þnh híng ®óng khi khai th¸c néi dung bµi häc. - Su tÇm t liÖu: §Üa CD gåm c¸c bµi h¸t d©n ca HuÕ vµ d©n ca c¸c vïng miÒn kh¸c, tranh ¶nh vÒ xø HuÕ, vÒ c¶nh thëng thøc ca HuÕ. 2. Häc sinh: - Chia ®o¹n vµ tr¶ lêi tríc c©u hái trong SGK - Tù su tÇm c¸c bµi h¸t d©n ca HuÕ, d©n ca ba miÒn, tËp h¸t ®Ó tham gia trß ch¬i. C. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i, ph©n tÝch, th¶o luËn. D. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh tæ chøc: (1’): KiÓm tra sÜ sè. 2.KiÓm tra bµi cò: (5’)GV ®Æt c©u hái kiÓm tra bµi: Nh÷ng trß lè hay lµ Varen vµ Phan Béi Ch©u. 3. Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi: Qua nh÷ng ¸ng v¨n ch¬ng, chóng ta ®· ®îc thëng thøc biÕt bao vÎ ®Ñp cña nhiÒu vïng ®Êt níc. ë miÒn B¾c tiªu biÓu lµ Hµ Néi, cã cèm vßng th¬m dÎo, cã mïa xu©n dÞu dµng... ë miÒn Nam, tiªu biÓu cã Sµi Gßn- c¶nh ngäc ngµ, lßng ngêi nh©n hËu. Cßn ë miÒn Trung, vïng ®Êt ë gi÷a th©n h×nh Tæ quèc ViÖt Nam, cè ®« HuÕ th× sao? NhiÒu nghÖ sÜ xa nay tõng gäi HuÕ lµ vïng ®Êt méng vµ th¬. Mét trong nh÷ng chÊt méng vµ th¬ Êy cña HuÕ lµ nh÷ng bµi ca dao - d©n ca, lµ nh÷ng cuéc biÓu diÔn vµ thëng thøc ca nh¹c HuÕ trªn s«ng H¬ng vµo nh÷ng ®ªm tr¨ng trong giã m¸t. §Êy lµ mét nÐt ®Ñp v¨n ho¸ cña xø HuÕ. Häc bµi bót kÝ Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng cña Hµ ¸nh Minh, chóng ta sÏ ®îc tham dù, thëng thøc mét sinh ho¹t ®Ëm mµu s¾c v¨n ho¸ ®éc ®¸o cña miÒn ®Êt miÒn Trung ruét thÞt Êy. Ho¹t ®éng cña thÇy *H§1: Híng dÉn HS ®äc – t×m hiÓu chung v¨n b¶n: ?/Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n GV: Híng dÉn ®äc -ChËm, truyÒn c¶m ?/.Chó thÝch trong SGK cho em hiÓu g× vÒ ca HuÕ? ? .Ngoµi ra, em cßn biÕt g× vÒ xø HuÕ? Ho¹t ®éng cña trß Néi dung cÇn ®¹t I.§äc – t×m hiÓu chung v¨n b¶n: ?/Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng lµ mét v¨n b¶n nhËt dông. V× sao cã thÓ kh¼ng ®Þnh nh vËy? V× nã ®Ò cËp ®Õn vÊn 2. ThÓ lo¹i: ®Ò gÇn gòi trong cuéc - Thuéc v¨n b¶n nhËt sèng h«m nay. Ca dông. HuÕ lµ mét nÐt ®Ñp v¨n ho¸ mang b¶n s¾c d©n téc -HS:.... - §äc 1.§äc- t×m hiÓu chó thÝch - Tù tr¶ lêi theo SGK - Næi tiÕng víi c¸c l¨ng tÈm díi triÒu NguyÔn, c¸c mãn ¨n, nhiÒu danh lam th¾ng c¶nh thu hót nhiÒu kh¸ch du lÞch ®Õn tham quan. ? NhËn xÐt vÒ ph¬ng - KÕt hîp nhiÒu ph¬ng thøc: nghÞ luËn, thøc biÓu ®¹t? tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m ?/V¨n b¶n nµy thuéc thÓ lo¹i g×? *H§2: Híng dÉn HS ®äc – hiÓu v¨n b¶n ?/Xø HuÕ vèn næi tiÕng vÒ nhiÒu thø nhng ë ®©y t¸c gi¶ chó ý ®Õn sù næi tiÕng cña d©n ca HuÕ. V× sao t¸c gi¶ l¹i quan t©m ®Õn d©n ca HuÕ? Trong v¨n b¶n nµy nh÷ng ®Æc ®iÓm nµo vÒ h×nh thøc vµ néi dung cña ca HuÕ ®îc giíi thiÖu? ?/Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n trong phÇn v¨n b¶n nµy? ?/Qua ®ã t¸c gi¶ ®· chøng minh ®îc nh÷ng nÐt næi bËt nµo cña d©n ca HuÕ? GV : Cho HS nghe mét lµn ®iÖu d©n ca HuÕ quen thuéc diÔn t¶ lßng khao kh¸t nçi mong chê hoµi väng tha thiÕt cña t©m hån. ?/Ngoµi ca HuÕ, em cßn biÕt nh÷ng vïng d©n ca næi tiÕng nµo kh¸c trªn ®Êt níc ta còng thÓ hiÖn lßng kh¸t khao, nçi mong chê, hoµi väng thiÕt tha cña t©m hån ? ?/H·y h¸t mét lµn ®iÖu d©n ca mµ em thÝch? - Bót kÝ - ThÓ lo¹i: bót kÝ II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:. 1/ HuÕ-c¸i n«i d©n ca. - D©n ca mang ®Ëm b¶n s¾c t©m hån vµ tµi hoa cña con ngêi ë mçi vïng ®Êt. HuÕ lµ mét trong nh÷ng c¸i n«i d©n ca næi tiÕng ë níc ta. - §iÖu hß: hß gi· g¹o, ru em, ®a linh... - RÊt nhiÒu ®iÖu hß, - §iÖu lÝ: lÝ hoµi nam, lÝ ®iÖu lÝ thÓ hiÖn lßng hoµi xu©n... kh¸t khao, nçi mong =>ThÓ hiÖn nçi kh¸t chê, hoµi väng tha khao, mong chê hoµi hiÕt cña t©m hån väng tha thiÕt cña t©m HuÕ . hån HuÕ. - PhÐp liÖt kª kÕt hîp - PhÐp liÖt kª kÕt hîp gi¶i thÝch, b×nh víi lêi gi¶i thÝch ,b×nh luËn=>giíi thiÖu sù luËn ®· giíi thiÖu ®îc phong phó vÒ lµn ®iÖu, sù phong phó vÒ lµn s©u s¾c vÒ néi dung diÖu, s©u s¾c thÊm mang nÐt ®Æc trng vÒ thÝa vÒ néi dung miÒn ®Êt vµ t©m t©m mang nh÷ng nÐt ®Æc hån HuÕ. trng cña miÒn ®Êt vµ t©m hån HuÕ. - Nghe - PhiÕu häc tËp cho nhãm. - §¹i diÖn nhãm h¸t d©n ca. - HS thÓ hiÖn 2/ Nh÷ng ®Æc s¾c cña ca HuÕ. ?/Nh÷ng ®Æc s¾c cña ca HuÕ ®îc giíi thiÖu tõ - Ca HuÕ næi bËt trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? c¸c ph¬ng diÖn:nguån gèc h×nh thµnh,c¸ch tr×nh diÔn, c¸ch thëng thøc vµ t¸c ®éng ?/T¸c gi¶ cã nh÷ng nhËn - VÒ nguån gèc h×nh - Nguån gèc h×nh xÐt g× vÒ sù h×nh thµnh thµnh ca HuÕ: kÕt hîp thµnh: tõ dßng nh¹c cña d©n ca HuÕ? Qua ®ã hai tÝnh chÊt d©n gian d©n gian vµ cung ®×nh. tÝnh chÊt næi bËt nµo cña vµ cung ®×nh, nhÊt lµ ca HuÕ ®îc x¸c nhËn? nh¹c cung ®×nh tao nh·. - GV: Theo dâi trong v¨n b¶n vµ cho biÕt ?/ Cã g× ®Æc s¾c trong c¸ch biÓu diÔn ca HuÕ? Tõ ®ã nÐt ®Ñp nµo cña HuÕ ®îc nhÊn m¹nh? ?/ NÐt ®éc ®¸o trong c¸ch thëng thøc ca HuÕ ®îc giíi thiÖu nh thÕ nµo? Tõ ®ã cho thÊy ca HuÕ næi bËt víi vÎ ®Ñp nµo? ?/ Khi viÕt lêi cuèi v¨n b¶n : “Kh«ng gian nh l¾ng ®äng.Thêi gian nh ngõng l¹i.Con g¸i HuÕ néi t©m thËt phong phó vµ ©m thÇm kÝn ®¸o,s©u th¼m”,t¸c gi¶ muèn b¹n ®äc cïng c¶m nhËn t¸c ®éng huyÒn diÖu nµo cña ca HuÕ trªn s«ng H¬ng? ?/T¹i sao t¸c gi¶ cho r»ng nghe ca HuÕ lµ mét thó vui tao nh· ,®Çy quyÕn rò? *H§3: Híng dÉn HS tæng kÕt: ?/C¸ch biÓu diÔn vµ th- -VÒ c¸ch biÓu diÔn: - C¸ch biÓu diÔn:thanh thanh lÞch vµ tinh tÕ, lÞch ,tÕ nhÞ. cã tÝnh d©n téc cao. - VÒ thëng thøc: d©n d· vµ sang träng gi÷a mét thiªn nhiªn vµ lßng ngêi xao ®éng. - C¸ch thëng thøc: d©n d· ,sang träng gi÷a mét thiªn nhiªn vµ lßng ngêi xao ®éng. - T¸c ®éng :quyÕn rò vµ lµm say ®¾m t©m => QuyÕn rò vµ lÇm hån con ngêi vÒ vÎ say ®¾m t©m hån con ®Ñp cña t×nh ngêi xø ngêi HuÕ. -HS:... => Nghe ca HuÕ lµ thó vui tao nh·. - Th¶o luËn nhãm III/ Tæng kÕt trong 5 phót, ®¹i diÖn 1. NghÖ thuËt nhãm tr×nh bµy. 2. Néi dung ëng thøc ca HuÕ miÒn Trung cã g× gièng vµ kh¸c so víi d©n ca quan hä ë miÒn B¾c? ?/ Tõ t¸c ®éng cña ca HuÕ,em nghÜ g× vÒ søc m¹nh cña d©n ca nãi chung ®èi víi t©m hån con ngêi. ?/ T¸c gi¶ ®·viÕt vÒ ca HuÕ víi t×nh c¶m nh thÕ nµo? ? NghÖ thuËt tiªu biÓu nµo ®îc sö dông trong v¨n b¶n nµy? ?/ Sau khi häc xong v¨n b¶n nµy em hiÓu thªm nh÷ng vÎ ®Ñp nµo cña HuÕ? -Yªu quý HuÕ, tù hµo vÒ vÎ ®Ñp cña ®Êt níc, d©n téc ta. - NT: Miªu t¶ sinh ®éng, phÐp liÖt kª . - Næi tiÕng vÒ ©m nh¹c d©n gian vµ cung ®×nh. - Qua ©m nh¹c, con ngêi HuÕ cµng thªm thanh lÞch, duyªn d¸ng. - Mong ®îc ®Õn HuÕ ?/§iÒu ®ã ®· gîi t×nh vµ ®îc thëng thøc ca c¶m nµo trong em HuÕ trªn s«ng H¬ng. *H§4: Híng dÉn HS luyÖn tËp GV híng dÉn luyÖn tËp: -ViÕt ra giÊy ViÕt mét ®o¹n v¨n miªu t¶ vÎ ®Ñp cña ®ªm tr¨ng xø HuÕ theo c¶m nhËn cña em. IV/LuyÖn tËp 4. Cñng cè: - Thi su tÇm vÎ ®Ñp cña v¨n ho¸ HuÕ. - Thi giíi thiÖu vÒ nh· nh¹c cung ®×nh HuÕ-di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi. - Thi h¸t d©n ca c¸c vïng miÒn. 5. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi. - ChuÈn bÞ giê sau: So¹n bµi “Quan ©m ThÞ KÝnh” E. Rót kinh nghiÖm Giê d¹y thùc nghiÖm ®îc ®¸nh gi¸ nh sau: 1. ¦u ®iÓm: - GV chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, chu ®¸o vÒ gi¸o ¸n, su tÇm t liÖu nh tranh ¶nh, b¨ng ®Üa. ChÝnh ®å dïng trùc quan sèng ®éng ®· kÝch thÝch høng thó häc tËp cña häc sinh, ®ång thêi gióp cho bµi gi¶ng cña gi¸o viªn trë nªn s©u s¾c, sèng ®éng. - GV sö dông ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i kÕt hîp víi h×nh thøc th¶o luËn nhãm kh¸ hiÖu qu¶. - HS hiÓu bµi vµ häc kh¸ s«i næi, ho¹t ®éng tÝch cùc. - HS kh«ng chØ hiÓu ®îc nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ HuÕ mµ cßn hiÓu ®îc ©m nh¹c d©n gian cña c¸c vïng miÒn kh¸c. Gi¸o dôc cho häc sinh th¸i ®é tr©n träng, g×n gi÷ nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ d©n téc. 2. Nhîc ®iÓm: - Bµi häc cha sinh ®éng (cÇn cã m¸y chiÕu ®Ó cho häc sinh quan s¸t c¶nh thëng thøc ca HuÕ trªn S«ng H¬ng). => Nh vËy, qua bµi thùc nghiÖm gi¶ng d¹y trªn t«i nhËn thÊy r»ng nh÷ng gi¶i ph¸p t«i ®a ra trong ®Ò tµi hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®îc ®èi víi häc sinh trêng THCS ThÞ TrÊn B a T¬. KÕt qu¶ thùc nghiÖm cho thÊy häc sinh rÊt hµo høng víi giê häc, g¾n bµi häc víi thùc tiÔn rÊt nhanh vµ hiÖu qu¶. Giê häc trë nªn s«i næi h¬n, t¹o t©m lý nhÑ nhµng tho¶i m¸i cho häc sinh ë nh÷ng tiÕt häc sau. C. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ I. KÕt luËn: Mét giê häc v¨n b¶n nhËt dông kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ mét tiÕt häc kh¸m ph¸ vÎ ®Ñp cña t¸c phÈm v¨n ch¬ng mµ cßn lµ giê häc båi dìng nh©n c¸ch, lèi sèng, rÌn luyÖn kü n¨ng sèng, kü n¨ng øng xö tríc c¸c vÊn ®Ò nãng báng cña cuéc sèng x· héi hiÖn ®¹i. SÏ kh«ng ph¶i lµ khã nhng kh«ng hÒ ®¬n gi¶n khi mçi gi¸o viªn cïng lóc ph¶i chó träng vµ lµm tèt c¶ hai môc tiªu quan träng nµy trong mét tiÕt häc. Song nÕu mçi gi¸o viªn ®Òu t©m huyÕt víi nghÒ, víi con ngêi, víi môc tiªu gi¸o dôc tÝch cùc th× thiÕt nghÜ kh«ng cã g× lµ chóng ta kh«ng thÓ lµm ®îc. Mçi thÇy c« cÇn chó t©m ®Õn bµi gi¶ng cña m×nh tõ kh©u ®Çu tiªn cho ®Õn kh©u cuèi cïng cña tiÕt häc, thÓ hiÖn nã b»ng hÖ thèng c©u hái phï hîp víi t©m sinh lý løa tuæi, phï hîp víi ®Æc trng bé m«n, phï hîp víi ®iÒu kiÖn trang thiÕt bÞ mµ nhµ trêng cung cÊp. Cã thÕ, nh÷ng ý tëng nghÖ thuËt vµ quan niÖm nh©n sinh, bµi häc vÒ thÕ giíi quan, vÒ lèi sång, vÒ lý tëng hoµi b·o vÒ íc m¬ míi trë lªn s©u s¾c , míi ®îc c¸c em ®em soi räi, kiÓm chøng trong cuéc sèng nµy. II. KiÕn nghÞ: - Phßng thiÕt bÞ nhµ trêng nªn bæ sung tranh ¶nh, b¨ng ®Üa phôc vô tèt cho qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y c¸c v¨n b¶n NhËt dông. Nªn bè trÝ thêi gian cho ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ nhiÒu h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn c cho c¸c em ®îc thÓ hiÖn m×nh nhiÒu h¬n n÷a. - §Ó cho giê d¹y sinh ®éng vµ hiÖu qu¶ h¬n, mçi ®¬n vÞ trêng häc cÇn cã ®Çu chiÕu. Thêi gian nghiªn cøu kh«ng nhiÒu nªn t«i rÊt mong sù nhËn xÐt, ®ãng gãp cña c¸c ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi cña t«i cã chÊt lîng h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n./. Ngày…/…./,,,2010
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan