S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
PhÇn I: §Æt vÊn ®Ò
I. C¬ së khoa häc cña vÊn ®Ò
1. C¬ së lÝ luËn
D¹y TiÕng ViÖt ë tiÓu häc nãi chung vµ d¹y TËp lµm v¨n nãi riªng kh«ng
ph¶i lµ d¹y lý thuyÕt ng«n ng÷, mµ ®ã lµ viÖc d¹y ho¹t ®éng ng«n ng÷. Bëi thÕ
c¸c yÕu tè cu¶ t×nh huèng giao tiÕp rÊt ®îc quan t©m. NÕu nh trong d¹y c©u,
t×nh huèng giao tiÕp míi chØ ®îc chó ý mét phÇn th× trong d¹y TËp lµm v¨n,
t×nh huèng giao tiÕp ®îc chó ý mét c¸ch toµn diÖn vµ ®Çy ®ñ h¬n, c¸c t×nh
huèng hiÖn ra còng cô thÓ vµ râ rµng h¬n. NÕu nh trong d¹y c©u, ta cã thÓ lít
nhanh qua nh÷ng t×nh huèng giao tiÕp, th× ngîc l¹i, trong lµm v¨n kh«ng thÓ
kh«ng ®Ò cËp t×nh huèng. Bµi v¨n viÕt ra bao giê còng híng tíi ®èi tîng ngêi
®äc, ngêi nghe cô thÓ víi nh÷ng néi dung vµ môc ®Ých cô thÓ. Kh«ng thÓ cã
mét bµi v¨n viÕt chung chung, kh«ng râ ®èi tîng, kh«ng râ néi dung vµ môc
®Ých giao tiÕp. NÕu nh trong viÖc d¹y c©u, viÖc ®¸nh gi¸ c©u ®óng, c©u sai ®·
võa cÇn ph¶i chó ý ®Õn quy t¾c ng«n ng÷, võa cÇn ph¶i chó ý ®Õn quy t¾c giao
tiÕp, th× ë bËc bµi v¨n, bËc v¨n b¶n l¹i cµng cÇn ph¶i nh thÕ. Lóc nµy, viÖc ®¸nh
gi¸ toµn bé chÊt lîng bµi v¨n viÕt ra lµ ë chç cã sù phï hîp víi giao tiÕp hay
kh«ng, chø kh«ng ph¶i ë mét vµi ®iÓm ®óng sai mang tÝnh chÊt bé phËn trong
tõ, trong c©u. Nh÷ng bµi v¨n cã sù phï hîp cao víi ®èi tîng, néi dung vµ môc
®Ých giao tiÕp lµ nh÷ng bµi v¨n tèt.
Bëi thÕ, viÖc d¹y TËp lµm v¨n cho häc sinh cÇn ph¶i chó ý tíi viÖc d¹y
c¸c em nãi, viÕt ®óng quy t¾c giao tiÕp, ®óng nghi thøc lêi nãi, nghÜa lµ ph¶i
chó ý ®Çy ®ñ tíi nh÷ng yÕu tè ngoµi ng«n ng÷ nhng l¹i ®Ó l¹i dÊu Ên ®Ëm nÐt
trong ng«n ng÷.
2. C¬ së thùc tiÔn
Qua ®Ò tµi nµy t«i mong muèn ®îc gãp mét phÇn nhá vµo viÖc rÌn cho
häc sinh ba kü n¨ng chÝnh:
- Sö dông ®óng nghi thøc lêi nãi.
- T¹o lËp v¨n b¶n phôc vô ®êi sèng hµng ngµy.
- Nãi viÕt nh÷ng vÊn ®Ò theo chñ ®iÓm.
Nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶ng d¹y trong nhµ trêng nãi chung vµ cña
bËc TiÓu häc nãi riªng, hiÖn nay vÊn ®Ò c¶i c¸ch gi¶ng d¹y kh«ng ph¶i lµ mèi
quan t©m cña mét c¸ nh©n nµo, mµ ®ã lµ nhiÖm vô chung cña toµn x· héi.
ChÝnh sù ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¸o dôc bËc tiÓu häc sÏ gãp phÇn t¹o con
ngêi míi mét c¸ch cã hÖ thèng vµ v÷ng ch¾c.
Nh chóng ta ®· biÕt TiÕng ViÖt võa lµ m«n häc chÝnh, võa lµ m«n c«ng
cô gióp häc sinh tiÕp thu c¸c m«n häc kh¸c ®îc tèt h¬n. Cho nªn t«i chän cho
m×nh ®Ò tµi: “Híng dÉn häc sinh líp 2 häc TËp lµm v¨n ” v× t«i nhËn thÊy ®èi
víi ngêi ViÖt Nam th× TiÕng ViÖt rÊt quan träng trong cuéc sèng, trong giao
tiÕp, trong häc tËp vµ sinh ho¹t.
C¸c em häc sinh líp 2 vèn sèng cßn Ýt, vèn hiÓu biÕt vÒ TiÕng ViÖt cßn
rÊt s¬ sµi, cha ®Þnh râ trong giao tiÕp, viÕt v¨n c©u cßn côt lñn. HoÆc c©u cã thÓ
cã ®ñ ý nhng cha cã h×nh ¶nh. C¸c tõ ng÷ ®îc dïng vÒ nghÜa cßn cha râ rµng.
ViÖc tr×nh bµy, diÔn ®¹t ý cña c¸c em cã møc ®é rÊt s¬ lîc, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng
miªu t¶.
ChÝnh v× muèn ®Ó c¸c em cã kh¶ n¨ng hiÓu TiÕng ViÖt h¬n, biÕt dïng tõ
mét c¸ch phï hîp trong c¸c t×nh huèng (chia vui, chia buån, an ñi, ®Ò nghÞ, xin
lçi.) nªn ngay tõ ®Çu n¨m häc t«i ®· híng vµ cïng c¸c em më réng hiÓu biÕt vÒ
TiÕng ViÖt qua c¸c ph©n m«n trong m«n TiÕng ViÖt, ®Æc biÖt lµ ph©n m«n TËp
lµm v¨n.
3 §èi tîng nghiªn cøu:
Häc sinh líp 2, ®Æc biÖt lµ häc sinh líp 2A vµ khèi líp 2 trêng TiÓu häc T©n
Mai- Hoµng Mai c¸c n¨m häc 2004 - 2005,2005 - 2006, 2006 - 2007.
4- Ph¹m vi vµ kÕ ho¹ch nghiªn cøu
1
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- T«i ®· nghiªn cøu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi trong 3 n¨m häc 2004 - 2005,2005 2006, 2006 - 2007.
- §îc sù gióp ®ì cña Ban gi¸m hiÖu vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp t«i ®· thùc hiÖn
viÖc nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®¹t kÕt qu¶ tèt.
PhÇn II: néi dung
I. Néi dung lÝ luËn
1. VÞ trÝ ph©n m«nTËp lµm v¨n
ë tiÓu häc, nhÊt lµ líp 2, TËp lµm v¨n lµ mét trong nh÷ng ph©n m«n cã
tÇm quan träng ®Æc biÖt (ë líp 1 c¸c em cha ®îc häc, lªn líp 2 häc sinh míi b¾t
®Çu ®îc häc, ®îc lµm quen. )
M«n TËp lµm v¨n gióp häc sinh cã kü n¨ng sö dông TiÕng ViÖt ®îc ph¸t
triÓn tõ thÊp ®Õn cao, tõ luyÖn ®äc cho ®Õn luyÖn nãi, luyÖn viÕt thµnh bµi v¨n
theo suy nghÜ cña tõng c¸ nh©n. TËp cho c¸c em ngay tõ nhá nh÷ng hiÓu biÕt s¬
®¼ng ®ã còng chÝnh lµ rÌn cho c¸c em tÝnh tù lËp, tù träng. Con ngêi v¨n ho¸ sÏ
h×nh thµnh ë c¸c em tõ nh÷ng viÖc nhá nhÆt, tëng nh kh«ng quan träng ®ã.
2. NhiÖm vô cña ph©n m«n TËp lµm v¨n:
§èi víi líp 2, d¹y TËp lµm v¨n tríc hÕt lµ rÌn luyÖn cho häc sinh c¸c kÜ
n¨ng phôc vô häc tËp vµ giao tiÕp h»ng ngµy, cô thÓ lµ:
* D¹y c¸c nghi thøc lêi nãi tèi thiÓu, nh: chµo hái, tù giíi thiÖu, c¶m ¬n,
xin lçi, nhê cËy, yªu cÇu, kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh, t¸n thµnh, tõ chèi, chia vui,
chia buån...
* D¹y mét sè kü n¨ng phôc vô häc tËp vµ ®êi sèng, nh: khai b¶n tù thuËt
ng¾n, viÕt nh÷ng bøc th ng¾n, nhËn vµ gäi ®iÖn tho¹i, ®äc vµ lËp danh s¸ch häc
sinh, tra môc lôc s¸ch, ®äc thêi kho¸ biÓu, ®äc vµ lËp thêi gian biÓu...
* Bíc ®Çu d¹y c¸ch tæ chøc ®o¹n v¨n, bµi v¨n th«ng qua nhiÖm vô kÓ
mét sù viÖc ®¬n gi¶n hoÆc t¶ s¬ lîc vÒ ngêi, vËt xung quanh theo gîi ý b»ng
tranh, b»ng c©u hái.
Bªn c¹nh ®ã, do quan niÖm tiÕp thu v¨n b¶n còng lµ mét lo¹i kü n¨ng vÒ
v¨n b¶n cÇn ®îc rÌn luyÖn, trong c¸c tiÕt TËp lµm v¨n tõ gi÷a häc kú II trë ®i,
2
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
s¸ch gi¸o khoa tæ chøc rÌn luyÖn kü n¨ng nghe cho häc sinh th«ng qua h×nh
thøc nghe kÓ chuyÖn - tr¶ lêi c©u hái theo néi dung c©u chuyÖn.
Cuèi cïng, còng nh c¸c ph©n m«n vµ m«n häc kh¸c, ph©n m«n TËp lµm
v¨n, th«ng qua néi dung d¹y häc cña m×nh, cã nhiÖm vô trau dåi cho häc sinh
th¸i ®é øng xö cã v¨n ho¸, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc, båi dìng
nh÷ng t×nh c¶m lµnh m¹nh, tèt ®Ñp cho c¸c em.
3. Néi dung ph©n m«n TËp lµm v¨n ë líp 2:
Néi dung c¸c bµi häc vÒ TËp lµm v¨n ë líp 2 gióp c¸c em häc sinh thùc
hµnh rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng nãi, viÕt, nghe, phôc vô cho viÖc häc tËp vµ giao
tiÕp h»ng ngµy, cô thÓ:
* Thùc hµnh vÒ c¸c nghi thøc lêi nãi tèi thiÓu, nh: chµo hái; tù giíi thiÖu;
c¶m ¬n; xin lçi; kh¼ng ®Þnh; phñ ®Þnh; mêi, nhê , yªu cÇu, ®Ò nghÞ; chia buån,
an ñi; chia vui, khen ngîi; ng¹c nhiªn, thÝch thó; ®¸p l¹i lêi chµo, lêi tù giíi
thiÖu; ®¸p lêi c¶m ¬n; ®¸p lêi xin lçi; ®¸p lêi kh¼ng ®Þnh; ®¸p lêi phñ ®Þnh; ®¸p
lêi ®ång ý; ; ®¸p lêi chia vui; ®¸p lêi khen ngîi; ; ®¸p lêi tõ chèi; ®¸p lêi an ñi.
* Thùc hµnh vÒ mét sè kü n¨ng phôc vô häc tËp vµ ®êi sèng h»ng ngµy,
nh: viÕt b¶n tù thuËt ng¾n, lËp danh s¸ch häc sinh, tra môc lôc s¸ch, ®äc thêi
kho¸ biÓu, nhËn vµ gäi ®iÖn tho¹i, viÕt nh¾n tin, lËp thêi gian biÓu, chÐp néi
quy, ®äc sæ liªn l¹c.
* Thùc hµnh rÌn luyÖn vÒ kü n¨ng diÔn ®¹t (nãi, viÕt ), nh: kÓ vÒ ngêi
th©n trong gia ®×nh, vÒ sù vËt hay sù viÖc ®îc chøng kiÕn; t¶ s¬ lîc vÒ ngêi, vËt
xung quanh theo gîi ý b»ng tranh hoÆc c©u hái...
* Thùc hµnh rÌn luyÖn vÒ kü n¨ng nghe: dùa vµo c©u hái gîi ý ®Ó kÓ l¹i
hoÆc nªu ®îc ý chÝnh cña mÈu chuyÖn ng¾n ®· nghe.
Nh vËy, phÇn TËp lµm v¨n trong SGK TiÕng ViÖt 2 kh«ng ph¶i chØ gióp
häc sinh n¾m c¸c nghi thøc tèi thiÓu cu¶ lêi nãi vµ biÕt sö dông c¸c nghi thøc
®ã trong nh÷ng t×nh huèng kh¸c nhau, nh n¬i c«ng céng, trong trêng häc, ë gia
®×nh víi nh÷ng ®èi tîng kh¸c nhau, nh b¹n bÌ, thÇy c«, bè mÑ, ngêi xa l¹...mµ
cßn lµ viÖc n¾m c¸c kü n¨ng giao tiÕp th«ng thêng kh¸c; t¹o lËp v¨n b¶n phôc
vô ®êi sèng h»ng ngµy; nãi, viÕt nh÷ng vÊn ®Ò theo chñ ®iÓm quen thuéc.
II. Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò
1. VÒ phÝa häc sinh :
C¸c em nãi chung tiÕp thu bµi tèt, hiÓu bµi ngay. Tuy nhiªn kü n¨ng
nghe nãi cña c¸c em kh«ng ®ång ®Òu, cã mét sè em nãi cßn nhá, kh¶ n¨ng diÔn
®¹t suy nghÜ, diÔn ®¹t bµi häc cßn chËm , yÕu .
§èi víi häc sinh líp 2, viÖc viÕt ®o¹n v¨n ng¾n tõ 3 - 5 c©u ®èi víi c¸c
em lµ t¬ng ®èi khã. Do ®Æc ®iÓm t©m lÝ, c¸c em chØ viÕt ®îc nh÷ng vÊn ®Ò cã
thËt, nh÷ng g× thËt gÇn gòi víi c¸c em. ViÖc chuyÓn tõ v¨n nãi sang v¨n viÕt ®èi
víi c¸c em còng lµ t¬ng ®èi khã. C¸c em chÊm c©u cha chÝnh x¸c, dïng tõ cßn
sai nhiÒu.
MÆt kh¸c, do thùc tÕ häc sinh míi ®îc lµm quen víi ph©n m«n TËp lµm
v¨n ë líp 2 nªn häc sinh cßn nhiÒu bì ngì, cha cã ph¬ng ph¸p häc tËp bé m«n
mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý.
2. VÒ phÝa gi¸o viªn :
Qua nhiÒu n¨m d¹y TËp lµm v¨n theo ch¬ng tr×nh cò, gi¸o viªn vÉn cßn
d¹y TËp lµm v¨n theo lèi ¸p ®Æt, thËm chÝ cßn cho häc sinh mét khung bµi mÉu,
häc sinh chØ viÖc thay mét sè tõ ng÷ mµ cha hÒ t¹o cho häc sinh ®îc cã c¬ héi
s¸ng t¹o. Nhng tr¸i ngùoc víi c¸ch trªn, mét sè gi¸o viªn l¹i ®ßi hái cao ë häc
sinh khi lµm bµi viÕt ®o¹n v¨n ng¾n. Cô thÓ, ë giai ®o¹n ®Çu míi thay s¸ch,
gi¸o viªn ®· ®ßi hái c¸c em ph¶i viÕt bµi ®o¹n v¨n nhng ph¶i ®Çy ®ñ c¸c phÇn
nh mét bµi v¨n cña líp 3, 4. ®iÒu nµy g©y qu¸ t¶i ®èi víi häc sinh.
Khi gi¶ng d¹y ph©n m«n TËp lµm v¨n theo ch¬ng tr×nh míi, gi¸o viªn thêng lóng tóng víi m¶ng bµi tËp giao tiÕp. ViÖc d¹y vµ híng dÉn c¸c em c¸c
nghi thóc lêi nãi cha triÖt ®Ó. Néi dung cña c¸c nghi thøc giao tiÕp chØ míi
3
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
dõng l¹i ë ph¹m vi cña tiÕt häc, cha thùc sù ®i vµo cuéc sèng hµng ngµy cña c¸c
em. §«i khi gi¸o viªn cßn coi nhÑ m¶ng bµi tËp nµy mµ chØ chó träng vµo d¹y
c¸c em viÕt ®o¹n v¨n.
VÒ ®å dïng d¹y häc, ph¬ng tiÖn chñ yÕu lµ tranh trong s¸ch gi¸o khoa;
h¹n chÕ, sö dông cha thêng xuyªn c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i nh m¸y chiÕu h¾t,
b¨ng h×nh lµm cho chÊt lîng giê häc TËp lµm v¨n cha cao.
III. BiÖn ph¸p thùc hiÖn
1. D¹y d¹ng bµi c¸c nghi thøc lêi nãi tèi thiÓu:
C¸c h×nh thøc híng dÉn thùc hµnh vÒ c¸c nghi thøc lêi nãi tèi thiÓu:
Lµm viÖc c¸ nh©n:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi.
- X¸c ®Þnh râ ®èi tîng ®Ó thùc hµnh nãi cho phï hîp.
- TËp nãi theo yªu cÇu: cè g¾ng t×m ®îc nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau.
- Ph¸t biÓu tríc líp nèi tiÕp nhau (nhiÒu HS nãi ).
- HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, b×nh chän ngêi nãi ®óng vµ hay nhÊt.
VÝ dô:
Bµi 4: C¶m ¬n, xin lçi
Bµi tËp 1: + Trêng hîp cÇn c¶m ¬n: B¹n cïng líp cho em ®i chung ¸o ma.
+ Lêi c¶m ¬n: - C¶m ¬n b¹n nhÐ!
- M×nh c¶m ¬n cËu.
- C¶m ¬n b¹n ®· gióp m×nh.
- May qu¸ nhê cËu m×nh sÏ kh«ng bÞ ma ít.
Lµm viÖc theo cÆp:
- Hai HS ngåi cïng bµn x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi, th¶o luËn, ph©n c«ng
mét HS nªu t×nh huèng, mét HS nªu lêi ®¸p råi lµm ngîc l¹i.
Chó ý: Hai HS cã thÓ th¶o luËn ®Ó t×m ra nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau
(vÒ lêi nãi, cö chØ, nÐt mÆt ) ®Ó söa vµ bæ sung cho nhau.
- Cho ®¹i diÖn c¸c cÆp lªn tr×nh bµy tríc líp.
- §¹i diÖn c¸c cÆp kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, b×nh chän ngêi nãi ®óng vµ
hay nhÊt.
Lµm viÖc theo nhãm:
§èi víi c¸c nghi thøc lêi nãi cÇn nhiÒu lêi ®¸p (lêi nãi cña nhiÒu nh©n
vËt ) nªn ¸p dông theo h×nh thøc nµy: h×nh thøc s¾m vai ®¬n gi¶n.
- Tuú theo tõng trêng hîp cô thÓ mµ GV ph©n thµnh nhãm 3, 4
hay5,6….HS.
- HS trong nhãm th¶o luËn vÒ yªu cÇu cña t×nh huèng, ph©n c«ng vai cho
phï hîp, th¶o luËn c¸ch øng xö (t×m ra nhiÒu ph¬ng ¸n vµ chän lùa ph¬ng ¸n
tèi u ®Ó thùc hiÖn. )
- §¹i diÖn c¸c nhãm lªn s¾m vai tríc líp.
- §¹i diÖn c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, b×nh chän ngêi nãi ®óng vµ
hay nhÊt.
VÝ dô:
Bµi 28: §¸p lêi chia vui
Bµi tËp 1:
3 HS : - Chóng tí chóc mõng cËu ®· ®o¹t Nh× trong cuéc thi vÏ tranh “
Ng«i nhµ tuæi th¬ ” do Nhµ v¨n ho¸ ThiÕu nhi thµnh phè tæ chøc.
1 HS: - Tí c¶m ®éng qu¸! Xin c¶m ¬n tÊt c¶ c¸c b¹n!
HoÆc 1 HS kh¸c: - C¶m ¬n c¸c b¹n nhiÒu! Tí sÏ cè g¾ng ®Ó lÇn sau ®o¹t gi¶i
cao h¬n!
(- Xin c¶m ¬n c¸c b¹n, m×nh rÊt vui. )
C¸c h×nh thøc nªu t×nh huèng:
- GV nªu t×nh huèng.
4
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- HS nªu t×nh huèng trong SGK.
- HS ®äc t×nh huèng trªn b¶ng phô hoÆc m¸y chiÕu h¾t.
- Treo tranh (nh×n tranh qua m¸y chiÕu h¾t ), HS nªu néi dung t×nh
huèng.
- H¸i hoa d©n chñ ®Ó nªu t×nh huènh ghi trong ®ã.
- Mét (hoÆc mét vµi ) HS lªn b¶ng s¾m vai thÓ hiÖn t×nh huèng.
C¸c trß ch¬i vËn dông:
C¸c trß ch¬i sau cã thÓ cho HS ch¬i trong giê tù häc hoÆc giê ra ch¬i, giê sinh
ho¹t líp hay trong phÇn cñng cè cña mçi giê häc TËp lµm v¨n t¬ng øng. Qua
c¸c trß ch¬i nµy HS ®îc t¨ng cêng rÌn luyÖn c¸c kiÕn thøc võa ®îc häc, tõ ®ã sÏ
nhí bµi vµ vËn dông vµo trong giao tiÕp ®êi sèng h»ng ngµy.
+ Trß ch¬i pháng vÊn:
* Môc ®Ých: LuyÖn tËp c¸ch tù giíi thiÖu vÒ m×nh vµ vÒ ngêi kh¸c víi thÇy c«;
b¹n bÌ hoÆc ngêi xung quanh.
- Ph©n c«ng: 1 HS ®ãng vai phãng viªn truyÒn h×nh, cßn 1 HS ®ãng vai
ngêi tr¶ lêi hoÆc 1HS ®ãng vai chÞ phô tr¸ch, 1 HS ®ãng vai ®éi viªn Sao Nhi
®ång…..sau ®ã ®æi vai.
- HS cã thÓ ch¬i trß ch¬i nµy theo nhãm hoÆc c¶ líp.
- §Ó tÊt c¶ c¸c em n¾m ®îc c¸ch ch¬i, tríc khi giao viÖc cho tõng em,
GV cÇn tæ chøc cho mét hoÆc hai cÆp HS lµm mÉu tríc líp.
VÝ dô: trß ch¬i nµy cã thÓ ¸p dông vµo bµi tËp 1, tuÇn 1: Tù giíi thiÖu.
C©u vµ bµi.
* C¸ch ch¬i: - Mét HS giíi thiÖu vÒ m×nh (tªn; quª qu¸n; häc líp, trêng; thÝch
m«n häc nµo; thÝch lµm viÖc g×… )
- Sau khi nghe b¹n giíi thiÖu xong vÒ m×nh, phãng viªn ph¶i giíi thiÖu
l¹i tõng b¹n víi c¶ líp (hoÆc nhãm ). Néi dung ph¶i chÝnh x¸c; c¸ch giíi thiÖu
cµng râ rµng, m¹ch l¹c, hÊp dÉn cµng tèt. Cho nhiÒu HS tËp lµm phãng viªn.
- Cuèi cïng cho líp b×nh chän phãng viªn giái nhÊt.
+ Chän lêi nãi ®óng:
* Môc ®Ých:
- LuyÖn tËp c¸ch nãi lÞch sù khi cÇn c¶m ¬n ngêi kh¸c vµ ®¸p l¹i lêi c¶m
¬n cña m×nh.
- RÌn thãi quen lÞch sù trong giao tiÕp vµ sinh ho¹t h»ng ngµy; tËp c¶m
¬n vµ xin lçi b»ng nh÷ng lêi kh¸c nhau.
* ChuÈn bÞ:
- 4 tranh minh ho¹ ( 4 b¨ng giÊy ghi ) 4 t×nh huèng kh¸c nhau cã xuÊt
hiÖn lêi c¶m ¬n vµ lêi ®¸p l¹i lêi c¶m ¬n.
+ Mét b¹n trai tíi x¸ch gióp mét vËt nÆng cho mét b¹n g¸i.
+ Mét b¹n bÞ vÊp ng· ®îc mét b¹n kh¸c ®ì dËy.
+ Trong giê vÏ, b¹n n÷ cho b¹n nam mîn bót ch×.
+ Trªn ®êng ®i häc vÒ, b¹n nam ®a cho b¹n n÷ chai níc uèng.
- Chia nhãm: 8 HS / 1 nhãm.
- 1 tói x¸ch to ®ùng mét sè ®å vËt, 1 chiÕc bót ch× mµu, 1 chai níc uèng.
- Cö 2 HS gióp viÖc cho GV.
* C¸ch tiÕn hµnh:
- Mçi nhãm cö 2 HS tham gia trß ch¬i ë t×nh huèng 1 lªn tríc b¶ng líp
®Ó HS kh¸c theo dâi.
- HS ®¹i diÖn cña tõng nhãm lÇn lît lªn ch¬i trß ®ãng vai ë mçi t×nh
huèng ®· cho trong kho¶ng mét phót.
VÝ dô: 2 HS ®¹i diÖn cho nhãm 1 tham gia ch¬i. Mét em ®ãng vai b¹n
g¸i ®ang x¸ch mét chiÕc tói to, bíc ®i chËm ch¹p vµ nÆng nhäc. Mét HS ®ãng
vai b¹n trai ®Õn bªn b¹n g¸i vµ nãi: “B¹n ®Ó m×nh x¸ch ®ì cho nµo! ” råi ®ì lÊy
chiÕc tói tõ tay b¹n g¸i. B¹n g¸i nãi: “C¶m ¬n b¹n, b¹n tèt qu¸! ’’ B¹n trai cêi t¬i vµ nãi: “Cã g× ®©u, viÖc nhá th«i mµ! ”
5
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- Sau khi ®¹i diÖn c¶ 4 nhãm ®· ch¬i xong vÒ mét t×nh huèng, GV yªu
cÇu 2 HS gióp viÖc ®äc to lêi cña hai vai trong tõng nhãm ®Ó c¶ líp cïng nghe
l¹i vµ b×nh chän lêi nãi ®óng.
- HS tiÕp tôc ch¬i ë c¸c t×nh huèng kh¸c theo gîi ý nãi trªn.
Chó ý: 2 HS gióp viÖc GV ghi l¹i c©u nãi cña hai b¹n tham gia ch¬i ë
tõng t×nh huèng, mçi HS gióp viÖc cho GV chØ chuyªn ghi l¹i lêi nãi cña mét
vai (vai “c¶m ¬n” hoÆc vai “®¸p l¹i lêi c¶m ¬n ” ).
+ NhËn l¹i ®å dïng:
* Môc ®Ých:
- Cung cÊp mét sè c¸ch nãi lÞch sù trong giao tiÕp; phôc vô c¸c bµi d¹y
vÒ nghi thøc lêi nãi (phñ ®Þnh, nhê cËy, yªu cÇu, ®Ò nghÞ ).
- RÌn thãi quen dïng lêi nãi lÞch sù khi cÇn ®Ò nghÞ trong giao tiÕp vµ
sinh ho¹t h»ng ngµy.
* ChuÈn bÞ:
- Kho¶ng 20 ®å dïng th«ng thêng cña HS: mò, s¸ch, vë, bót… Mçi ®å
dïng cã g¾n tªn chñ ë phÝa trong (phÝa khuÊt ) cña ®å vËt.
- Mét bµn ®Æt c¸c ®å vËt. C¹nh bµn cã 1 HS ngåi lµm nhiÖm vô tr¶ ®å
dïng cho chñ nh©n cña nã khi tan häc.
- 3 HS gióp viÖc cho GV.
- Kho¶ng 20 l¸ cê nhá ®Ó trao cho ngêi ®¹t yªu cÇu cña trß ch¬i.
* C¸ch tiÕn hµnh:
- Nªu c¸ch ch¬i: Mét nhãm kho¶ng 10 HS lµm ®éng t¸c ®øng dËy ra vÒ
khi tan häc (®øng theo thø tù ®Ó chê lÊy ®å dïng c¸ nh©n ).
Tõng HS ®Õn lît m×nh th× nãi lêi ®Ò nghÞ.
VÝ dô: - Cho t«i xin c¸i mò (bót, cÆp,.. )
HS lµm nhiÖm vô tr¶ ®å dïng, cè ý trao nhÇm ®å dïng cho tõng b¹n.
HS nhËn ®å dïng, xem l¹i tªn chñ nh©n ( ghi ë ®å dïng ) vµ nãi hai c©u:
Mét c©u cã néi dung “phñ ®Þnh ” ®ã kh«ng ph¶i lµ ®å dïng cña m×nh; : Mét
c©u cã néi dung “®Ò nghÞ ” b¹n tr¶ l¹i ®å dïng cho m×nh.
VÝ dô: - C¸i bót nµy kh«ng ph¶i cña t«i. Cho t«i xin c¸i bót mµu xanh ë
®»ng kia!
HoÆc:
- Xin lçi cËu! C¸i bót nµy kh«ng ph¶i cña m×nh. CËu lÊy gióp m×nh
c¸i bót mµu xanh n»m ë gãc trong kia k×a!
HS nãi ®óng mét c©u ®îc nhËn mét l¸ cê.
- Tõng HS trong nhãm lªn nhËn ®å vËt tõ tay ngêi tr¶ ®å vËt vµ nãi hai
c©u theo quy ®Þnh cña trß ch¬i. GVvµ HS c¶ líp x¸c nhËn kÕt qu¶ vµ trao cê
cho ngêi nãi ®óng.
Nh÷ng HS ®îc cê ®øng sang mét bªn, nh÷ng HS kh«ng ®îc cê ®øng
sang mét bªn. Cuèi cïng GV khen thëng cho HS ®îc cê vµ yªu cÇu HS ®îc cê
lÇn lît b¾t tay c¸c b¹n cha ®îc cê ®Ó ®éng viªn.
+ §ãng vai chóc mõng nhau:
* Môc ®Ých:
- LuyÖn tËp c¸ch nãi lÞch sù khi chóc mõng ngêi kh¸c vµ ®¸p l¹i lêi ngêi
kh¸c chóc mõng m×nh.
- RÌn thãi quen lÞch sù trong giao tiÕp vµ sinh ho¹t h»ng ngµy; tËp chóc
mõng b»ng nh÷ng lêi kh¸c nhau.
* ChuÈn bÞ:
- Hai h×nh vÏ (2 b¨ng giÊy ghi ) hai t×nh huèng kh¸c nhau cã xuÊt hiÖn
lêi chóc mõng vµ lêi ®¸p l¹i lêi chóc mõng:
+ Mét b¹n g¸i ®¹t gi¶i “Gi¶i nhÊt viÕt ch÷ ®Ñp ” ®îc mét b¹n tÆng hoa
chóc mõng.
+ Mét b¹n trai ®ang ®øng nhËn gi¶i thëng cuéc thi: “Thi kÓ chuyÖn hay”,
hai b¹n lªn tÆng hoa cho b¹n trai.
6
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- 5 chiÕc mò lµm b»ng gi¶i b×a qu©y trßn cã dßng ch÷: “Gi¶i nhÊt viÕt
ch÷ ®Ñp ”.
- 5 chiÕc mò lµm b»ng gi¶i b×a qu©y trßn trªn cã ®iÓm 10 vµ ch÷: “KÓ
chuyÖn hay nhÊt ”.
- 2 HS gióp GV lµm viÖc.
* C¸ch tiÕn hµnh:
- Nªu c¸ch ch¬i (t¬ng tù nh ë trß ch¬i : “Chän lêi nãi ®óng”.
VÝ dô: Hai HS ®¹i diÖn cho nhãm 2 tham gia ch¬i. Mét HS ®ãng vai b¹n
g¸i ®o¹t gi¶i NhÊt trong k× thi viÕt ch÷ ®Ñp cña trêng. Mét HS ®ãng vai b¹n g¸i
lªn chóc mõng b¹n ®¹t gi¶i vµ nãi: “Chóc mõng b¹n! Chóng tí vui l¾m! ”råi
xiÕt chÆt tay b¹n. B¹n ®îc gi¶i ®¸p: “C¶m ¬n c¸c b¹n!”.
*Thùc hµnh ch¬i:
- 3 nhãm HS ch¬i ®ãng vai lÇn lît tõng t×nh huèng theo c¸ch ®· híng
dÉn. Khi 2 HS trong nhãm ch¬i xong ë t×nh huèng ®Çu th× nhãm l¹i cö 2 HS
kh¸c ch¬i ë t×nh huèng thø hai.
- Hai HS gióp viÖc GV ghi l¹i c©u nãi cña hai b¹n tham gia ch¬i ë tõng
t×nh huèng, mçi HS gióp viÖc GV chØ chuyªn ghi l¹i lêi nãi cña mét vai (vai “
chóc mõng ” hoÆc vai “®¸p lêi chóc mõng ”. )
- Sau mçi t×nh huèng, GV cho HS nhËn xÐt vµ b×nh chän ngêi nãi ®óng
hay sai. Cuèi cïng b×nh chän nhãm chiÕn th¾ng.
+ §ãng vai khen ngîi nhau:
* Môc ®Ých:
- LuyÖn tËp c¸ch nãi lÞch sù khi khen ngîi ngêi kh¸c vµ ®¸p l¹i lêi ngêi
kh¸c khen m×nh.
- RÌn thãi quen lÞch sù trong giao tiÕp vµ sinh ho¹t h»ng ngµy; tËp khen
ngîi b»ng nh÷ng lêi kh¸c nhau.
* ChuÈn bÞ:
- 3 h×nh vÏ (3 b¨ng giÊy ghi ) 3 t×nh huèng kh¸c nhau cã xuÊt hiÖn lêi
khen vµ lêi ®¸p l¹i lêi khen:
+ Mét sè b¹n khen mét b¹n g¸i mÆc bé v¸y ®Ñp.
+ Mét sè b¹n khen mét b¹n trai b¬i giái.
+ Mét b¹n g¸i vÏ tranh con gµ trèng ®Ñp. C¸c b¹n kh¸c xem tranh vµ
khen.
- 5 HS mÆc quÇn ¸o ®Ñp.
- 5 mò b¬i ®Ó HS gi¶ lµm ngêi ®ang b¬i.
- 5 bøc tranh (¶nh ) con vËt tr«ng ®Ñp m¾t.
- Chia nhãm: 6 HS / 1 nhãm: 2 HS ®ãng vai 1 t×nh huèng.
- 2 HS gióp viÖc cho GV.
* C¸ch tiÕn hµnh:
- Nªu c¸ch ch¬i (t¬ng tù ë trß ch¬i: “Chän lêi nãi ®óng ” )
VÝ dô: 2 HS ®¹i diÖn cho nhãm 3 tham gia ch¬i. Mét HS ®ãng vai mét
em ®ang b¬i. Mét HS ®ãng vai b¹n cæ vò võa vç tay, võa nãi lêi khen: “CËu
giái qu¸! TuyÖt qu¸! ”. B¹n ®îc khen khi ngõng lµm ®éng t¸c th× ®¸p: “C¶m ¬n
b¹n! Tí sÏ cè b¬i nhanh h¬n n÷a. ”
*Thùc hµnh ch¬i:
- C¸c nhãm HS ch¬i ®ãng vai lÇn lît tõ t×nh huèng ®Çu ®Õn t×nh huèng
cuèi theo c¸ch ®· híng dÉn. Khi 2 HS trong nhãm ch¬i xong ë t×nh huèng ®Çu
th× nhãm l¹i cö 2 HS kh¸c ch¬i ë t×nh huèng tiÕp theo. TiÕp tôc cö ngêi ch¬i nh
vËy ë 3 t×nh huèng.
- Hai HS gióp viÖc GV ghi l¹i c©u nãi cña hai b¹n tham gia ch¬i ë mçi
t×nh huèng, mçi HS gióp viÖc GV chØ chuyªn ghi l¹i lêi nãi cña mét vai (vai
“khen ngîi ” hoÆc vai “®¸p lêi khen ngîi ”.
- Sau mçi t×nh huèng, GV cho HS nhËn xÐt vµ b×nh chän nãi ®óng hay
sai. Cuèi cïng b×nh chän nhãm chiÕn th¾ng.
7
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
+ §ãng vai an ñi nhau:
* Môc ®Ých:
- LuyÖn tËp c¸ch nãi lÞch sù khi an ñi ngêi kh¸c vµ ®¸p l¹i lêi ngêi kh¸c
an ñi m×nh.
- RÌn thãi quen lÞch sù trong giao tiÕp vµ sinh ho¹t h»ng ngµy; tËp nãi lêi
an ñi b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau.
* ChuÈn bÞ:
- 3 h×nh vÏ (3 b¨ng giÊy ghi ) 3 t×nh huèng kh¸c nhau cã xuÊt hiÖn lêi an
ñi vµ ®¸p l¹i lêi an ñi:
+ Mét b¹n g¸i mÆc bé v¸y ®Ñp vµ bÞ gi©y mùc ra v¸y. Mét b¹n kh¸c ®ang
an ñi b¹n cã v¸y ®Ñp bÞ gi©y bÈn.
+ B¹n trai lì tay lµm r¸ch mét trang s¸ch cña quyÓn truyÖn. B¹n kh¸c
®Õn bªn c¹nh nãi lêi an ñi, ®éng viªn.
+ Mét b¹n bÞ ®iÓm 3 m«n to¸n ®ang buån. C¸c b¹n kh¸c ®Õn an ñi ®éng
viªn.
- 5 HS mÆc quÇn ¸o cã vÕt bÈn ®îc t¹o ra b»ng phÊn mµu.
- 5 bµi kiÓm tra to¸n cã diÓm 3.
- Chia nhãm: 6 HS / 1nhãm: 2 HS ®ãng vai thùc hiÖn 1 t×nh huèng.
- 2 HS gióp viÖc cho GV.
* C¸ch tiÕn hµnh:
- Nªu c¸ch ch¬i: (t¬ng tù ë trß ch¬i: “Chän lêi nãi ®óng ” ).
VÝ dô: Hai HS ®¹i diÖn cho nhãm 4 tham gia ch¬i. Mét em ®ãng vai b¹n
bÞ ®iÓm kÐm. Mét em ®ãng vai b¹n ®Õn ®éng viªn vµ nãi lêi an ñi: “CËu ®õng
buån n÷a. Tõ b©y giê cËu cè g¾ng ch¨m chØ häc bµi, lµm bµi th× ®Õn bµi kiÓm
tra lÇn sau cËu sÏ ®¹t ®iÓm cao th«i mµ. CËu yªn t©m, bän m×nh sÏ gióp ®ì cËu.
”
* Thùc hµnh ch¬i:
- C¸c nhãm HS ch¬i ®ãng vai lÇn lît tõng t×nh huèng theo c¸ch ®· híng
dÉn.
- Khi 2 HS trong nhãm ch¬i xong ë t×nh huèng ®Çu th× nhãm l¹i cö 2 HS
kh¸c ch¬i ë t×nh huèng tiÕp theo. TiÕp tôc cö ngêi ch¬i nh vËy ë 3 t×nh huèng.
- Hai HS gióp viÖc ghi l¹i c©u nãi cña hai b¹n tham gia ch¬i ë tõng t×nh
huèng, mçi HS chØ chuyªn ghi l¹i lêi nãi cña mét vai (vai “an ñi ” hoÆc vai “
®¸p lêi an ñi ” ).
- Sau mçi t×nh huèng, GV cho HS nhËn xÐt vµ b×nh chän nãi ®óng hay
sai. Cuèi cïng b×nh chän nhãm chiÕn th¾ng.
2. D¹y d¹ng bµi viÕt c¸c v¨n b¶n nhËt dông
a. ViÕt b¶n tù thuËt ng¾n:
* Môc ®Ých yªu cÇu:
Môc ®Ých cña bµi tËp lµ gióp HS biÕt c¸ch tù giíi thiÖu vÒ m×nh víi thÇy
c«, b¹n bÌ hoÆc ngêi xung quanh.
Tù thuËt lµ nh÷ng ®iÒu m×nh tù kÓ vÒ m×nh nh»m ®Ó cho ngêi kh¸c n¾m
®îc nh÷ng th«ng tin vÒ m×nh.
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: ViÕt b¶n tù thuËt theo mÉu (SGK ).
- §äc tõng dßng mÉu tù thuËt trong SGK ®Ó n¾m ®îc nh÷ng néi dung cÇn
viÕt ra cho ®óng vµ ®ñ.
- Hái ngêi th©n trong gia ®×nh («ng, bµ, bè, mÑ, anh, chÞ,… ) ®Ó n¾m ® îc
nh÷ng ®iÒu m×nh cha râ (nh ngµy sinh, n¬i sinh, quª qu¸n, n¬i ë hiÖn nay
b. LËp danh s¸ch häc sinh:
* Cho HS hiÓu:
- ThÕ nµo lµ mét b¶n danh s¸ch vµ Ých lîi cña b¶n danh s¸ch: §äc b¶n
danh s¸ch gióp ta biÕt ®îc tªn tõng HS (trong tæ, trong líp ) vµ th«ng tin vÒ hä.
8
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- CÊu t¹o cña b¶n danh s¸ch: nã gåm nh÷ng cét däc nµo, khi ®äc ph¶i
®äc theo hµng ngang ra sao, tªn c¸c HS ®îc xÕp theo thø tù nµo.
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: LËp danh s¸ch mét nhãm tõ 3 ®Õn 5 b¹n trong tæ
häc tËp cña em (theo mÉu ë SGK )
- Xem l¹i bµi tËp ®äc: Danh s¸ch HS tæ 1, líp 2A trong SGK, tËp 1,
trang 25 ®Ó häc tËp c¸ch lËp danh s¸ch häc sinh (Chó ý: Tªn c¸c b¹n ®îc xÕp
theo thø tù b¶ng ch÷ c¸i. )
- Ghi tªn c¸c b¹n trong tæ häc tËp: hä tªn, ngµy sinh, n¬i ë (chän 3 ®Õn
5 b¹n ) ®Ó chuÈn bÞ l¹p danh s¸ch theo mÉu ®· cho, xÕp tªn c¸c b¹n theo ®óng
thø tù b¶ng ch÷ c¸i ®· häc (®¸nh sè thø tù tªn c¸c b¹n theo thø tù b¶ng ch÷
c¸i )
* Híng dÉn HS lµm bµi:
VÝ dô: LËp danh s¸ch mét nhãm tõ 3 ®Õn 5 b¹n trong tæ häc tËp cña
em theo mÉu sau:
STT Hä vµ tªn
Nam,n÷ Ngµy sinh
N¬i ë
1 NguyÔn ThÞ HiÒn
N÷
10/ 11/ 1999 TËp thÓ §å hép
2 Phan TuÊn Anh
Nam
05/ 03/ 1999 P 409 - B1 - T2 T©n Mai
3 NguyÔn Thuú Linh N÷
21/ 09/ 1999 106 - Tr¬ng §Þnh
4 NguyÔn M¹nh Tïng Nam
18/ 11/ 1999 Ngâ 124 - T©n Mai
5 Hå B×nh Nguyªn
Nam
06/ 10/ 1999 Ngâ 139 - T©n Mai
c .Tra môc lôc s¸ch:
* Cho HS hiÓu: Môc lôc s¸ch dïng ®Ó tra c¸c tuÇn häc, bµi häc, c¸c ch¬ng môc,
c¸c bµi viÕt cã trong mét cuèn s¸ch hoÆc ®Ó xem cuèn s¸ch cã bao nhiªu trang,
cã nh÷ng truyÖn g×, cña t¸c gi¶ nµo. Nã nh»m giíi thiÖu víi mäi ngêi vÒ bè côc
cña cuèn s¸ch, gióp ngêi ®äc dÔ dµng tra cøu khi cÇn t×m hiÓu mét phÇn nµo ®ã,
mét ch¬ng môc nµo ®ã cña cuèn s¸ch.
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
X¸c ®Þnh yªu cÇu: §äc môc lôc c¸c bµi ë tuÇn 6; viÕt tªn c¸c bµi tËp ®äc
trong tuÇn Êy.
- Xem phÇn môc lôc ë cuèi SGK, tËp 1, tuÇn 6 (Chñ ®iÓm Trêng häc ) ®Ó biÕt:
TuÇn 6 cã mÊy bµi tËp ®äc? §ã lµ nh÷ng bµi tËp ®äc nµo? Trang bao nhiªu? (Cã
thÓ ghi tªn c¸c bµi tËp ®äc vµ sè trang vµo vë nh¸p )
- Dùa vµo bµi tËp ®äc Môc lôc s¸ch ®· häc trong tuÇn 5, kÎ b¶ng môc lôc theo
c¸c cét: Sè thø tù; Tªn bµi TËp ®äc; Trang.
* Híng dÉn HS lµm bµi:
- KÎ b¶ng theo mÉu ®· híng dÉn:
- §iÒn c¸c yªu cÇu vµo tõng cét theo hµng ngang.
Chó ý: Khi tra môc lôc cña mét cuèn truyÖn thiÕu nhi c¸c em cµn chó ý:
- §äc toµn bé môc lôc råi x¸c ®Þnh:
+ C¶ cuèn truyÖn gåm bao nhiªu truyÖn.
+ §©u lµ kÝ hiÖu ®¸nh dÊu STT tõng truyÖn.
+ §©u lµ tªn truyÖn.
+ §©u lµ tªn t¸c gi¶.
+ §©u lµ sè trang.
- Mét tËp truyÖn bao gåm nhiÒu truyÖn (hoÆc mét truyÖn ). Cã khi mçi
truyÖn do mét t¸c gi¶ viÕt. Cã khi c¶ tËp truyÖn chØ gåm mét , hai t¸c gi¶. NÕu
lµ truyÖn do mét, hai t¸c gi¶ viÕt th× ghi tªn tËp truyÖn, tªn t¸c gi¶ tríc, ë phÇn
môc lôc chØ cÇn ghi tªn truyÖn vµ sè trang.
- C¨n cø vµo môc lôc cña cuèn s¸ch cô thÓ mµ em ®· ®äc ®Ó tr×nh bµy
c¸c cét (1 ) STT; (2) T¸c gi¶; (3 ) T¸c phÈm (hoÆc tªn truyÖn ) ; (4 ) Trang (cét
2 vµ cét 3 cã thÓ ®æi chç cho nhau. )
9
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
VÝ dô: T×m ®äc môc lôc cña mét tËp truyÖn thiÕu nhi. Ghi l¹i tªn hai
truyÖn, tªn t¸c gi¶ vµ sè trang theo thø tù trong môc lôc.
§äc môc lôc tËp truyÖn: §å ®Ö cña §¬n tö (NXB Kim §ång ) cña t¸c gi¶: §an
Thµnh, cã thÓ kÎ b¶ng nh sau:
STT
T¸c phÈm
Trang
1
C¸i Sim
42
2
Quèc thÓ
52
d. NhËn vµ gäi ®iÖn tho¹i:
ViÖc d¹y giao tiÕp qua ®iÖn tho¹i còng ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së mét sè
bµi tËp ®äc ë tuÇn 12. C¸c bµi ®äc nµy gi¶i thÝch cho HS ý nghÜa cña c¸c tÝn
hiÖu trong ®iÖn tho¹i, c¸c viÖc cÇn lµm ®Ó gäi ®iÖn tho¹i, c¸ch xng h«, chµo hái
vµ trao ®æi b»ng ®iÖn tho¹i.
Qua c¸c bµi vÒ th tõ vµ ®iÖn tho¹i, SGK cßn d¹y HS mét sè quy t¾c øng
xö v¨n ho¸ nh kh«ng bãc th, xem th cña ngêi kh¸c, kh«ng nghe chuyÖn cña ngêi kh¸c trªn ®iÖn tho¹i.
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: §äc bµi Gäi ®iÖn vµ tr¶ lêi c©u hái (theo SGK ).
- §äc kÜ bµi Gäi ®iÖn (SGK, tËp 1, trang 103 ), n¾m v÷ng néi dung vµ suy
nghÜ ®Ó tr¶ lêi ®óng c¸c c©u hái trong SGK.
Gîi ý: a, + Muèn gäi ®iÖn cho b¹n, ®Çu tiªn em ph¶i lµm g× ®Ó biÕt sè
m¸y cña b¹n?
+ Sau khi biÕt sè m¸y cña b¹n, em lµm tiÕp nh÷ng viÖc g×?
( §äc l¹i c©u ®Çu cña bµi Gäi ®iÖn ®Ó biÕt ).
b, Bµi ®äc cho em biÕt: Buæi s¸ng, Hoa gäi ®iÖn cho Oanh cø
thÊy “tót tót ” liªn tôc lµ v× sao? LÇn kh¸c gäi ®iÖn, Hoa nghe mét tiÕng “tót … ”
kÐo dµi, cho ®Õn tiÕng “tót ” thø t th× kÕt qu¶ thÕ nµo?
c, §äc ®o¹n: “§Çu d©y cã tiÕng ®µn «ng. Ch¸u c¶m ¬n b¸c”, em
thÊy b¹n Hoa ®· nãi víi bè b¹n Oanh thÕ nµo ®Ó xin phÐp ®îc nãi chuyÖn víi
b¹n Oanh?
* Híng dÉn lµm bµi:
a, S¾p xÕp l¹i thø tù c¸c viÖc ph¶i lµm khi gäi ®iÖn tho¹i:
(1 ) T×m sè m¸y cña b¹n trong sæ;
(2 ) NhÊc èng nghe lªn;
(3 ) NhÊn sè (quay sè ).
b, Tr¶ lêi:
- TÝn hiÖu “tót ” ng¾n, liªn tôc – cho biÕt m¸y ®ang bËn v× ngêi ë ®Çu d©y
bªn kia ®ang nãi chuyÖn.
- TÝn hiÖu “tót ” dµi, ng¾t qu·ng – cho biÕt cha cã ai nhÊc m¸y (ngêi ®Çu
d©y bªn kia cha kÞp nhÊc m¸y hoÆc ®i v¾ng ).
c, Tr¶ lêi: NÕu «ng (bµ, bè, mÑ,.. ) cña b¹n cÇm m¸y, em xin phÐp nãi
chuyÖn víi b¹n nh sau:
- Chµo hái «ng (bµ, bè, mÑ, .. ) cña b¹n vµ tù giíi thiÖu vÒ m×nh: tªn lµ
g×, quan hÖ thÕ nµo víi ngêi muèn nãi chuyÖn (lµ b¹n )
- Xin phÐp «ng ( bµ, bè, mÑ,. ) cña b¹n cho nãi chuyÖn víi b¹n.
* Cho HS tËp thùc hµnh, nªn kÕt hîp thùc tËp b»ng m« h×nh th«ng qua ®å
ch¬i vÒ ®iÖn tho¹i hoÆc gîi l¹i thùc tÕ h»ng ngµy c¸c em ®· dïng ®iÖn tho¹i;
em ®· quen dïng gîi më cho em cha ®îc dïng theo c¸c t×nh huèng ®· nªu
trong SGK vµ trong cuéc sèng theo nh ®· híng dÉn ë trªn ®Ó HS quen dÇn.
Chó ý: HS nªn tËp nãi tríc víi b¹n díi h×nh thøc trß ch¬i: b¹n gäi ®iÖn rñ
em ®i th¨m ngêi èm (hoÆc ®i ch¬i ) em ®ång ý (hoÆc tõ chèi ), sau ®ã ®æi vai.
Lêi ®ång ý thÓ hiÖn th¸i ®é vui vÎ, s½n sµng; lêi tõ chèi khÐo lÐo, kh«ng lµm
mÊt lßng b¹n.
VÝ dô:
10
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
Chu«ng reo, Nhi cÇm m¸y, nãi:
- Chµo Ph¬ng, m×nh lµ Nhi ®©y. Ba giê chiÒu nay, c¶ tæ ®Õn th¨m My bÞ
èm ®Êy. CËu cã ®i kh«ng?
- Cã chø. M×nh sÏ qua nhµ cËu, råi chóng m×nh cïng ®i.
d. ViÕt nh¾n tin:
* Cho HS hiÓu:
Khi muèn nãi víi ai ®iÒu g× mµ kh«ng gÆp dîc ngêi ®ã, ta cã thÓ viÕt
nh÷ng ®iÒu cÇn nh¾n vµo giÊy, ®Ó l¹i. Néi dung lêi nh¾n cÇn viÕt ng¾n gän mµ
®ñ ý.
* Híng dÉn chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: ViÕt mét vµi c©u nh¾n l¹i cho bè mÑ biÕt, khi bµ ®Õn
nhµ ®ãn em ®i ch¬i.
- Xem l¹i bµi tËp ®äc: Nh¾n tin (SGK, tËp mét, trang 115 ) ®Ó n¾m ®îc
c¸ch viÕt nh¾n tin: Nh¾n cho ai? CÇn nãi gän vµ râ néi dung g×? (VÝ dô: ®i ®©u,
lµm g×, cïng víi ai, bao giê vÒ,…) Nhí ghi thêi ®iÓm viÕt nh¾n tin.
- §äc ®Ò bµi, x¸c ®Þnh néi dung ®o¹n nh¾n tin theo gîi ý sau:
+ Em nh¾n tin cho ai? (VÝ dô: Nh¾n tin cho bè mÑ (hoÆc b¹n ) biÕt.
+ Em muèn nh¾n l¹i ®iÒu g× ®Ó bè mÑ (hoÆc b¹n ) biÕt? (VÝ dô: Bµ ®Õn
ch¬i. Chê m·i mÑ cha vÒ, bµ ®a con ra c«ng viªn ch¬i )
+ §Ó mÑ yªn t©m, em cÇn nh¾n thªm ®iÒu g×? (VÝ dô: HÑn mÊy giê em sÏ
vÒ.)
* Híng dÉn lµm bµi:
- ViÕt nh¾n tin cña em cho bè (hoÆc mÑ ).
- Chó ý: Tr×nh bµy cho s¹ch sÏ, viÕt ®óng chÝnh t¶, ®Çy ®ñ néi dung.
* Chó ý c¸ch ghi nh¾n tin:
- §Çu tiªn ghi giê, ngµy, th¸ng.
- Dßng ®Çu ghi nh¾n tin cho ai.
- TiÕp theo ghi néi dung nh¾n tin.
- Cuèi cïng kÝ tªn em.
VÝ dô:
14 giê, 3 – 12
Bè ¬i!
ChiÒu nay bµ néi ®Õn nhµ m×nh ch¬i. Bµ ®îi m·i mµ bè cha vÒ. Bµ ®a
con ®Õn nhµ chó Trung ch¬i. Kho¶ng 19 giê bµ ®a con vÒ.
Con: Hµ Anh
* ViÕt bu thiÕp còng t¬ng tù nh viÕt nh¾n tin nhng chóng ta thêng viÕt
vµo bu thiÕp t×nh c¶m cña m×nh víi ngêi th©n (®· l©u kh«ng gÆp ) nh©n dÞp
ngµy lÔ. VÝ dô ngµy: sinh nhËt; TÕt …
Cã thÓ xem l¹i bµi tËp ®äc: Bu thiÕp (SGK, tËp mét, trang 80 ) ®Ó n¾m
®îc râ h¬n c¸ch viÕt bu thiÕp.
§äc ®Ò bµi vµ suy nghÜ theo gîi ý:
- Tríc tiªn em cÇn viÕt thêi gian, ®Þa danh, ngµy, th¸ng, n¨m em viÕt bu
thiÕp.
- Dßng ®Çu, em cÇn ghi lêi xng h« nh thÕ nµo?(VÝ dô: «ng (bµ, c« gi¸o,
b¹n,… ) kÝnh yªu (kÝnh mÕn, yªu quý,.. )
TiÕp theo viÕt lêi chóc «ng (bµ, c« gi¸o, b¹n,.. ) nh©n ngµy TÕt (20/ 11,
sinh nhËt, …)
- Dßng cuèi cña bu thiÕp, em sÏ bµy tá t×nh c¶m g× cña m×nh víi «ng
( bµ, c« gi¸o, b¹n,.. )? (lu«n lu«n nhí; mong ®îc gÆp; lµ b¹n tèt; ..)
- Cuèi bu thiÕp, em viÕt thÕ nµo? (Ch¸u (häc trß, b¹n, …) cña «ng «ng (
bµ, c« gi¸o, b¹n,… )
11
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- Ghi hä tªn.
Chó ý: Néi dung bu thiÕp cÇn ng¾n gän, thÓ hiÖn ®îc th¸i ®é vµ t×nh c¶m
cña em ®èi víi «ng ( bµ, c« gi¸o, b¹n,… ) Ch÷ viÕt s¹ch sÏ, ®óng chÝnh t¶.
Hµ Néi, ngµy 18 th¸ng 11 n¨m 2006
C« Thu Giang kÝnh mÕn!
Nh©n ngµy nhµ gi¸o ViÖt Nam 20/ 11, em xin kÝnh chóc c« gi¸o vµ gia ®×nh
lu«n m¹nh khoÎ, h¹nh phóc vµ gÆp nhiÒu niÒm vui.
Em lu«n lu«n nhí c«, hÑn gÆp l¹i c« ë trêng.
Häc sinh cò cña c«
§µo Minh H»ng
.®. LËp thêi gian biÓu:
Nh chóng ta thÊy tõ 6 tuæi, trÎ ®îc ®Õn trêng lµ ®· b¾t ®Çu mét cuéc
sèng míi. MÆc dï c¸c em vÉn ®îc ch¬i, ®îc nghÞch, ®îc cha mÑ, thÇy c« vµ x·
héi n©ng niu, nhng c¸c em ®· cã nh÷ng c«ng viÖc cÇn lµm, ®· ph¶i biÕt sö dông
thêi gian hîp lý. ë líp, c¸c em ®îc tæ chøc ho¹t ®éng theo ph¬ng ph¸p tÝch cùc
®Ó dÇn dÇn trë thµnh ngêi lao ®éng biÕt lµm chñ b¶n th©n, gia ®×nh vµ x· héi.
Lèi häc thô ®éng kh«ng thÝch hîp víi nhµ trêng míi. Nhng chØ chñ ®éng trong
tiÕp thu bµi vë trªn líp th«i th× cha ®ñ. Ngoµi viÖc häc bµi trªn líp, HS cßn cÇn
®îc d¹y ®Ó chñ ®éng ngay tõ chuyÖn s¾p xÕp thêi gian, c«ng viÖc h»ng ngµy.
D¹y HS lËp thêi gian biÓu lµ mét biÖn ph¸p h×nh thµnh ë c¸c em th¸i ®é tÝch
cùc, chñ ®éng, tÝnh kÕ ho¹ch vµ kh¶ n¨ng s¾p xÕp cuéc sèng riªng.
Thêi gian biÓu lµ lÞch sinh ho¹t, lµm viÖc, nghØ ng¬i trong mét ngµy, gåm
c¶ s¸ng, tra, chiÒu, tèi. Thêi gian biÓu rÊt cÇn thiÕt v× nã gióp chóng ta lµm viÖc
tuÇn tù, hîp lý vµ kh«ng bá sãt c«ng viÖc. §Ò bµi yªu cÇu HS lËp thêi gian biÓu
buæi tèi.
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: LËp thêi gian biÓu buæi tèi cña em.
- Xem l¹i bµi tËp ®äc Thêi gian biÓu (SGK, tËp 1, trang 132 ) ®Ó biÕt
c¸ch tr×nh bµy; nhí l¹i thêi gian vµ c«ng viÖc buæi tèi cña em ®Ó lËp thêi gian
biÓu (tõ kho¶ng 18 giê 30 ®Õn mÊy giê? Em lµm g×? thêi gian tiÕp theo, em lµm
tiÕp vÖc g×?... cho ®Õn khi ®i ngñ )
* Híng dÉn HS lµm bµi:
Em cã thÓ viÕt hoÆc kÎ b¶ng ghi thêi gian biÓu buæi tèi cña m×nh theo
thø tù thêi gian vµ c«ng viÖc (nhí ghi râ hä tªn vµ ®Þa chØ líp ); cè g¾ng ghi ®ñ
c¸c viÖc cô thÓ cÇn lµm vµ thêi gian lµm mçi viÖc ®ã.
VÝ dô: Thêi gian biÓu buæi tèi.
Hä vµ tªn: Phan TuÊn Anh.
Líp: 2A, Trêng TiÓu häc T©n Mai
- 18 giê 30 – 19 giê
: ¨n c¬m
- 19giê
– 19 giê 30 : NghØ ng¬i, xem ti vi
- 19 giê 30 – 20 giê 30 : Häc bµi
- 20 giê 30 – 21 giê
: VÖ sinh c¸ nh©n
- 21 giê
: §i ngñ
3.D¹y d¹ng bµi viÕt thùc hµnh rÌn luyÖn vÒ kü n¨ng diÔn ®¹t ( nãi, viÕt ):
Chó ý híng dÉn HS khi kÓ vÒ ngêi, con vËt hay sù viÖc… ph¶i ®¶m b¶o
tÝnh ch©n thùc khi kÓ, chóng ta cÇn kÓ mét c¸ch sinh ®éng, cô thÓ nh nã vèn cã.
Khi kÓ chóng ta nªn göi g¾m nh÷ng suy nghÜ, c¶m xóc vµ ®¸nh gi¸ cu¶
m×nh. Vµ vËn dông tèi ®a c¸c tõ chØ mµu s¾c, tÝnh chÊt, ®¸nh gi¸… ®an xen
nhau t¹o thµnh nh÷ng chïm s¸ng lung linh trong bµi v¨n.
a.KiÓu bµi quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái:
12
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- §Ó lµm ®îc d¹ng bµi nµy, c¸c em ph¶i biÕt quan s¸t c¸c ®èi tîng kh¸c
nhau: mét bøc tranh, mét c¸i c©y, mét con vËt. BiÕt quan s¸t tøc lµ c¸c em biÕt
dïng c¸c gi¸c quan (m¾t, tai, mòi, lìi, da ) ®Ó nhËn biÕt ®Æc ®iÓm cña bøc tranh
hay con vËt, c©y cèi (h×nh d¹ng cña chóng thÕ nµo, chóng cã mµu s¾c, mïi vÞ
g×, c¸ch thøc ho¹t ®éng cña chóng ra sao. )
- Khi quan s¸t, ®Çu tiªn c¸c em ph¶i cã mét c¸i nh×n chung ®Ó x¸c ®Þnh
®îc m×nh ®ang ph¶i quan s¸t c¸i g×? quan s¸t c¶nh g×? quan s¸t con g×? TiÕp
theo c¸c em ph¶i biÕt c¸ch chia ®èi tîng thµnh nhiÒu phÇn råi lÇn lît quan s¸t
theo nhiÒu gãc ®é
+ Quan s¸t tranh, sau c¸i nh×n chung ban ®Çu, cã thÓ quan s¸t tõ tr¸i sang
ph¶i, tõ trªn xuèng díi; quan s¸t tõ c¶nh ë gÇn ®Õn nh÷ng c¶nh ë xa; quan s¸t
nh÷ng c¶nh, nh©n vËt chÝnh råi ®Õn c¶nh, nh©n vËt phô.
VÝ dô: Quan s¸t tranh (QST ) vÏ c¶nh biÓn:
~ QST chung: c¶nh biÓn.
~ QST tõ c¶nh gÇn (sãng biÓn ) ®Õn c¶nh xa (nh÷ng con thuyÒn, chim,
m©y, «ng mÆt trêi. )
+ Khi quan s¸t con vËt, c¸c em nhí quan s¸t h×nh d¸ng bªn ngoµi, tõ
h×nh d¸ng chung ®Õn ®Çu, m×nh, ch©n, ®u«i…con vËt; tiÕp ®ã em quan s¸t ho¹t
®éng cña chóng.
VÝ dô: Quan s¸t con mÌo lóc ch¹y, lóc ¨n.
+ Khi quan s¸t c©y cèi, c¸c em còng cÇn quan s¸t bao qu¸t toµn c©y råi
quan s¸t t¸n c©y, l¸, hoa, qu¶, th©n vµ gèc c©y.
VÝ dô: Tõ xa nh×n l¹i c©y bµng tr«ng nh mét c©y nÊm khæng lå mµu
xanh.
- CÇn lu ý tËp trung quan s¸t nh÷ng bé phËn chÝnh, lít qua nh÷ng bé
phËn phô, nªn tËp trung vµo nh÷ng g× cã kh¶ n¨ng g©y sù chó ý m¹nh mÏ,
nh÷ng g× lµ ®Æc ®iÓm riªng cña ®èi tîng quan s¸t. §iÒu quan träng lµ kh«ng chØ
quan s¸t b»ng gi¸c quan mµ b»ng c¶ tÊm lßng, quan s¸t b»ng c¶ t×nh yªu thiªn
nhiªn, loµi vËt. Sau khi ®· quan s¸t, em ph¶i biÕt dïng lêi ®Ó nªu nh÷ng nhËn
xÐt vÒ nh÷ng g× mµ m×nh quan s¸t ®îc, tËp trung nãi vÒ nh÷ng g× g©y Ên tîng
nhÊt.
- §Ó ®Þnh híng cho c¸c em quan s¸t còng nh nªu nhËn xÐt cña m×nh, bµi
TËp lµm v¨n cã mét sè c©u hái gîi ý. V× vËy, c¸c em sÏ lÇn lît tr¶ lêi tõng c©u
hái nµy. §Çu tiªn, c¸c em g¾ng tr¶ lêi cho ®óng ®iÒu c©u hái yªu cÇu. Sau ®ã,
c¸c em nªn söa laÞ lêi b»ng c¸ch chän läc c¸c tõ ng÷, sö dông c¸c tõ chØ h×nh
¶nh, mµu s¾c… ®Ó c©u tr¶ lêi ngµy cµng hay h¬n, cã ý riªng vµ c¸ch diÔn ®¹t
riªng cña m×nh h¬n. C¸c em nhí c©u tr¶ lêi hay kh«ng ph¶i lµ c©u tr¶ lêi chØ
nªu ®îc chÝnh x¸c ®Æc ®iÓm cña ®èi tîng ®îc quan s¸t mµ cßn thÓ hiÖn ®îc th¸i
®é, t×nh yªu cña c¸c em ®èi víi sù vËt.
C¸c c©u c¸c em võa tr¶ lêi lµ nh÷ng ý c¸c em cÇn nãi. Nhng muèn nãi
( viÕt) thµnh ®o¹n, thµnh bµi, l¹i ph¶i nãi (hoÆc viÕt ) liªn tôc nhiÒu c©u lµm sao
®Ó c¸c c©u g¾n liÒn víi nhau.
13
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
b. Quan s¸t tranh (QST ) - Tr¶ lêi c©u hái (TLCH ):
+ Ho¹t ®éng chÝnh cña HS khi häc kiÓu bµi nµy:
- QST cã ®Þnh híng: Híng dÉn HS thùc hiÖn c¸c thao t¸c QST.
- DiÔn ®¹t nh÷ng ®iÒu quan s¸t ®îc b»ng ng«n ng÷ cã tÝnh t¹o h×nh: Híng dÉn
HS t×m tõ ng÷ ®Ó thÓ hiÖn mét c¸ch cã h×nh ¶nh nh÷ng ®iÒu ®· quan s¸t ®îc.
- DiÔn ®¹t thµnh lêi v¨n cã h×nh ¶nh vÒ nh÷ng ®iÒu quan s¸t ®· ®îc tæ chøc
theo mét l«gÝc: Híng dÉn HS nãi thµnh c©u v¨n kÓ (t¶ ) nh÷ng ®iÒu ®· quan s¸t.
+ C¸ch lµm bµi v¨n QST -TLCH:
- HS Quan s¸t kÜ bøc tranh (toµn c¶nh vµ tõng chi tiÕt ). Dùa vµo vèn hiÓu
biÕt thùc tÕ, HS tëng tîng c¸c mµu s¾c, h×nh thï, ©m thanh, mïi vÞ…®Ó khi viÕt c©u
tr¶ lêi nªu ®îc mét ý trän vÑn, g¾n bã víi nhau vµ c©u v¨n sinh ®éng. GV híng dÉn
HS nh×n tranh, ®èi chiÕu tranh víi néi dung ®· chuÈn bÞ ®Ó bæ sung tõ ng÷ diÔn ®¹t
chi tiÕt míi.
- §äc kÜ tõng c©u hái, n¾m ch¾c yªu cÇu tõ ®ã suy nghÜ c¸c h×nh ¶nh ®· quan
s¸t ®îc vµ tr¶ lêi sao cho gän, chÝnh x¸c, hay.
- S¾p xÕp c¸c ý theo tr×nh tù, nèi víi nhau cho liÒn m¹ch, bµi v¨n hoµn chØnh.
- GV tæ chøc cho HS tr¶ lêi miÖng trong nhãm: HS tr¶ lêi miÖng tõng c©u
hái dùa vµo bµi chuÈn bÞ ë trong nhãm, bæ sung, söa ch÷a c©u tr¶ lêi cña b¹n, ghi
chÐp vµo phÇn chuÈn bÞ tõ ng÷, diÔn ®¹t míi.
- GV tæ chøc cho HS tr¶ lêi miÖng trong toµn líp vµ chuÈn ho¸ c¸ch diÔn ®¹t
trong c©u tr¶ lêi, giíi thiÖu c¸ch lùa chän tõ ng÷, ph©n tÝch c©u tr¶ lêi tèt nhê biÕt t ëng tîng, liªn tëng, so s¸nh, nh©n ho¸.Ghi c¸c tõ ng÷ lµm ®iÓm tùa cho tõng c©u tr¶
lêi lªn b¶ng(tõ nèi ý, tõ ng÷ gîi h×nh ¶nh). HS tr¶ lêi miÖng tõng c©u hái trong toµn
líp, bæ sung, söa ch÷a c©u tr¶ lêi cña b¹n, ghi chÐp c¸c tõ ng÷ lµm ®iÓm tùa cho c©u
tr¶ lêi.
- Hìng dÉn HS viÕt bµi: GV nªu yªu cÇu cña bµi viÕt: chØ viÕt c©u tr¶ lêi.
C©u ph¶i cã ®ñ bé phËn chÝnh. §Çu c©u ph¶i viÕt hoa, cuèi c©u ph¶i cã dÊu chem..
Gi÷a c¸c c©u (nÕu cã thÓ ) th× viÕt tõ nèi ë ®Çu c©u sau nh»m gióp cho bµi lµm thªm
liÒn m¹ch.
- Cuèi cïng GV yªu cÇu HS ®äc l¹i bµi ®· viÕt ®Ó söa ch÷a, bæ sung.
VÝ dô: TuÇn 25: Bµi: §¸p lêi ®ång ý. QST, TLCH
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: Nh×n tranh (SGK ) vµ TLCH (a, b, c, d )
- QST kÜ tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng díi, c¶nh vËt to, nhá, mµu s¾c.
- T×m hiÓu hÖ thèng c©u hái: ®äc lÇn lît tõng c©u hái
+ C©u hái ( a ) yªu cÇu tr¶ lêi b»ng ý bao qu¸t ( c¶nh g×? )
+ C©u hái ( b, c, d ) yªu cÇu tr¶ lêi b»ng nhËn xÐt hay liÖt kª nh÷ng chi tiÕt
cô thÓ.
VÝ dô: Sãng biÓn nh thÕ nµo? Trªn mÆt biÓn cã nh÷ng g×?
- Nh×n tranh, tr¶ lêi râ rµng, ®ñ ý tõng c©u.
Nhí lµ cã rÊt nhiÒu c¸ch diÔn t¶ vÎ ®Ñp cña c¶nh biÓn ®ã.
* Híng dÉn HS lµm bµi:
Em nh×n tranh vµ tr¶ lêi tõng c©u hái trong SGK; cã thÓ lùa chän tõ ng÷ gîi ý
®Ó diÔn ®¹t thµnh c©u.
C©u hái
Gîi ý
a, Tranh vÏ c¶nh g×?
- c¶nh biÓn buæi s¸ng
- c¶nh biÓn buæi sím mai thËt ®Ñp
b, Sãng biÓn nh thÕ - nhÊp nh« ( tõng ®ît )
nµo?
- dËp dÒnh
- nèi ®u«i nhau ch¹y vµo bê c¸t
c, Trªn mÆt biÓn cã - mÊy chiÕc thuyÒn ®¸nh c¸ ®ang gi¬ng buåm ra
nh÷ng g×?
kh¬i
14
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- mÊy con thuyÒn ®ang c¨ng buåm ra kh¬i ®¸nh c¸
d, Trªn bÇu trêi cã - mÆt trêi ( ®á èi ) ®ang nh« lªn, mÊy ®¸m m©y
nh÷ng g×?
b«ng bång bÒnh ( nhën nh¬ ) tr«I, tõng ®µn h¶i ©u
bay rËp rên
- mÆt trêi to¶ n¾ng rùc rì, m©y l÷ng lê tr«i, ®µn h¶i
©u ®ang chao lîn tr«ng thËt ®Ñp.
VÝ dô:
Tranh vÏ c¶nh ®¸nh c¸ trªn biÓn. Sãng biÓn d¹t dµo x« vµo bê c¸t tr¾ng. Trªn
mÆt biÓn cã nh÷ng c¸nh buåm nhiÒu mµu s¾c nh nh÷ng c¸nh bím bay gi÷a trêi xanh
vµ nh÷ng chó chim h¶i ©u ®ang chao liÖng trªn sãng biÓn. Trªn bÇu trêi, «ng mÆt trêi
®á èi ®ang nh« lªn, nh÷ng ®¸m m©y tr¾ng, m©y hång bång bÒnh tr«i. C¶nh biÓn thËt
lµ ®Ñp.
Chó ý: §Ó lµm tèt bµi tËp lµm v¨n: QST – TLCH, c¸c em cÇn quan s¸t kÜ,
cã tëng tîng thªm vµ béc lé nhËn xÐt, c¶m nghÜ, cña b¶n th©n vÒ néi dung bøc
tranh.., nãi, viÕt ph¶i thµnh c©u râ ý, ®óng ng÷ ph¸p Tr¶ lêi xong ®ñ c¸c c©u, em ®äc
l¹i toµn bé, g¾n bã c¸c c©u víi nhau ®Ó ý sau, ý tríc nèi tiÕp thµnh ®o¹n v¨n, bµi v¨n
xu«i nghÜa.
c.Tr¶ lêi c©u hái (TLCH ):
1. TLCH lµ lo¹i bµi tËp lµm v¨n tr¶ lêi ®óng vµ ®ñ c¸c c©u hái (SGK ) thµnh c©u râ,
gän vµ cã h×nh ¶nh vÒ mét viÖc, mét c¶nh, mét chuyÖn. C¸c c©u tr¶ lêi lÇn lît ghÐp
l¹i thµnh ®o¹n v¨n, bµi v¨n lµm râ ®Ò bµi.
2. C¸ch lµm bµi v¨n tr¶ lêi c©u hái:
- §äc kÜ c¸c bµi TËp ®äc cã liªn quan ®Õn bµi tËp (nÕu cã ).
- §äc ®i ®äc l¹i tõng c©u hái råi ®äc vµi lît toµn bé c©u hái theo ®óng thø tù
trong SGK. Võa ®äc võa nhÈm xem c©u hái hái g× vµ m×nh sÏ tr¶ lêi thÕ nµo?
- LÇn lît tr¶ lêi tõng c©u theo c¸c bíc:
+ C©u ®ã hái ®iÒu g×?
+ Suy nghÜ, c©n nh¾c ®Ó t×m ý tr¶ lêi cho ®ñ, cho ®óng. C©u tr¶ lêi ph¶i râ
rµng, g·y gän vµ m¹ch l¹c (ý tríc, ý sau nèi tiÕp nhau chÆt chÏ ).
+ S¾p xÕp, ghÐp c¸c c©u tr¶ lêi theo thø tù ®Ó tÊt c¶ c¸c c©u hîp l¹i thµnh
®o¹n v¨n, bµi v¨n trän vÑn.
VÝ dô: TuÇn 8: Bµi: Mêi, nhê, yªu cÇu, ®Ò nghÞ. KÓ ng¾n theo c©u hái.
Bµi tËp 2: TLCH (theo SGK )
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: TLCH (theo SGK )
- Xem l¹i bµi TËp ®äc: Ngêi mÑ hiÒn ( SGK tËp 1, trang 63, 64 ) Bµn tay dÞu
dµng ( SGK, tËp1, trang66 ); chó ý ®Õn th¸i ®é, t×nh c¶m cña c« gi¸o ( thÇy gi¸o ) víi
HS ®îc biÓu hiÖn qua lêi nãi, viÖc lµm nµo?
- Nhí l¹i: Tªn c« gi¸o ( thÇy gi¸o ) d¹y em ë líp 1; t×nh c¶m cña c« gi¸o ( thÇy
gi¸o ) ®èi víi em vµ c¸c b¹n trong líp; ®iÒu mµ em ®¸ng nhí nhÊt ë c« gi¸o ( thÇy
gi¸o ); t×nh c¶m cña em ®èi víi c« gi¸o ( thÇy gi¸o ).
( §iÒu ®¸ng nhí nhÊt cã thÓ lµ: Khi em m¾c khuyÕt ®iÓm, c« gi¸o ( thÇy gi¸o ) ©n
cÇn khuyªn b¶o em nh thÕ nµo? Lóc em viÕt sai, c« gi¸o ( thÇy gi¸o ) ®· uèn n¾n cho
em tõng nÐt ch÷ nh thÕ nµo?...)
* Híng dÉn HS lµm bµi:
Em lÇn lît tr¶ lêi tõng c©u hái trong SGK ®Ó kÓ vÒ c« gi¸o ( thÇy gi¸o ) cña m×nh.
Chó ý dïng tõ ®óng, nãi thµnh c©u ®ñ ý vµ thÓ hiÖn ®îc t×nh c¶m ch©n thµnh cña em
®èi víi c« gi¸o ( thÇy gi¸o ).
VÝ dô:
C©u hái
Tr¶ lêi
15
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
a, C« gi¸o ( hoÆc thÇy gi¸o )
líp mét cña em tªn lµ g×?
b, T×nh c¶m cña c« ( hoÆc
thÇy ) ®èi víi HS nh thÕ
nµo?
- C« gi¸o líp mét cña em tªn lµ c« Hµ.
- C« Minh Ch©u lµ c« gi¸o d¹y em håi líp mét.
- C« rÊt th¬ng yªu vµ quan t©m, ch¨m sãc chóng em
chu ®¸o.
- C« lu«n lu«n ch¨m lo, s¨n sãc cho chóng em tõng
ly, tõng tÝ.
c, Em nhí nhÊt ®iÒu g× ë c« - Em nhí nhÊt lÇn ®Çu tiªn c« cÇm tay gióp em viÕt
( hoÆc thÇy )?
tõng nÐt ch÷.
- Em nhí m·i lÇn em bÞ èm sèt c« ®· ©n cÇn ®a em
xuèng phßng y tÕ cña nhµ trêng.
d, T×nh c¶m cña em ®èi víi - Em sÏ nhí m·i c« Minh Ch©u.
c« gi¸o ( hoÆc thÇy gi¸o ) - Dï ®· lªn líp hai, kh«ng ®îc häc c« Hµ n÷a, nhng
nh thÕ nµo?
h×nh ¶nh c« vÉn cßn in ®Ëm trong t©m trÝ em.
Bµi tËp 3: Dùa vµo c¸c c©u tr¶ lêi ë bµi tËp 2, em h·y viÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng 4, 5
c©u nãi vÒ c« gi¸o ( hoÆc thÇy gi¸o ) cò cña em.
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: theo SGK.
- Nhí l¹i nh÷ng c©u tr¶ lêi cña em theo c¸c c©u hái ë bµi tËp 2 ®Ó chuÈn bÞ
lµm bµi (chó ý tiÕp thu nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt hay söa ch÷a cña c« gi¸o vµ c¸c b¹n
trªn líp – nÕu cã. )
* Híng dÉn HS lµm bµi:
- ViÕt nh¸p tõng c©u råi söa l¹i tríc khi chÐp vµo vë.
- Chó ý lêi kÓ cÇn tù nhiªn, ch©n thùc, béc lé t×nh c¶m cña em; dïng tõ, ®Æt
c©u râ ý; c¸c ý cÇn g¾n víi nhau sao cho m¹ch l¹c. ViÕt xong, ®äc l¹i bµi, ph¸t hiÖn
vµ söa nh÷ng chç sai (vÒ néi dung, tõ, c©u, chÝnh t¶.)
VÝ dô:
Dï ®· lªn líp hai nhng em vÉn lu«n nhí tíi c« Hµ, c« gi¸o ®· d¹y em håi líp
mét. C« rÊt th¬ng yªu häc sinh vµ lu«n ch¨m lo, s¨n sãc cho chóng em tõ b÷a ¨n,
giÊc ngñ ®Õn chuyÖn häc hµnh. Em nhí nhÊt lÇn ®Çu tiªn c« cÇm tay gióp em viÕt
tõng nÐt ch÷. Em rÊt yªu quý c« vµ lu«n nhí vÒ c«.
d. KÓ vÒ ngêi:
+ KÓ vÒ ngêi th©n trong gia ®×nh:
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: KÓ vÒ «ng, bµ (hoÆc mét ngêi th©n ) cña em.
Chó ý: ngêi th©n trong gia ®×nh cã thÓ lµ «ng (bµ ) néi (ngo¹i ), bè (ba, cha.. ),
mÑ (m¸, u,… ) , anh (chÞ, em,… )
- §iÒu g× cha biÕt râ, cã thÓ hái l¹i ngêi th©n (nh: tuæi t¸c, nghÒ
nghiÖp, nh÷ng viÖc lµm h»ng ngµy… )
- §Ó tr¶ lêi c©u hái: ¤ng (bµ, bè, mÑ.. ) cña em yªu quý, ch¨m sãc em nh thÕ nµo?
em cÇn nhí l¹i nh÷ng lêi nãi, cö chØ, hµnh ®éng... cho thÊy t×nh c¶m yªu quý, th¸i ®é
quan t©m, ch¨m sãc cña ngêi th©n ®èi víi em. (nh:®a ®ãn em ®i häc, ®i ch¬i c«ng
viªn, kÓ chuyÖn cho em nghe, nh¾c em häc bµi…. )
* Híng dÉn HS lµm bµi:
Em kÓ vÒ ngêi th©n cña m×nh theo c¸c c©u hái gîi ý trong SGK.
Lu ý:
- Nhí l¹i lêi kÓ ë trªn, chó ý lùa chän nh÷ng tõ ng÷ ®óng vµ hay ®Ó diÔn ®¹t thµnh
c©u v¨n sinh ®éng.
- ViÕt vÒ anh ( chÞ, em… ) cã thÓ xem l¹i bµi TËp ®äc: BÐ Hoa (SGK tËp mét, trang
121 ) ®Ó tham kh¶o c¸ch kÓ vÒ bÐ Nô (em cña Hoa )
16
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- Lùa chän néi dung viÕt: KÓ vÒ ai? (Anh hay chÞ, em… ). KÓ vÒ nh÷ng ®iÒu g× næi
bËt? ( Tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp , h×nh d¸ng, tÝnh t×nh cña anh (chÞ, em… ); t×nh c¶m cña
em ®èi víi anh (chÞ, em… )
VÝ dô:
BÐ Bèng nhµ em s¾p söa ®îc hai tuæi. BÐ cã ®«i m¾t ®en trßn xoe vµ níc da
tr¾ng hång. M¸i tãc cña bÐ mµu ®en h¬i n©u, lo¨n xo¨n tr«ng thËt mÒm m¹i. BÐ
®ang bi b« tËp nãi. C¶ nhµ em ai còng rÊt yªu bÐ.
* ë phÇn nµy cã thÓ cho HS ch¬i trß ch¬i: Thi kÓ vÒ ngêi th©n.
- H×nh thøc ch¬i: Mçi lît kho¶ng 15 em lªn h¸i hoa. LÇn lît tõng HS lªn bèc th¨m
(treo trªn c©y hoa ) kÓ vÒ ngêi th©n theo yªu cÇu trong c¸c l¸ th¨m:
+ KÓ vÒ «ng néi (hoÆc «ng ngo¹i ) cña em.
+ KÓ vÒ bµ néi (hoÆc bµ ngo¹i ) cña em.
+ KÓ vÒ bè em.
+ KÓ vÒ mÑ em
+ KÓ vÒ anh (hoÆc chÞ ) cña em.
+ KÓ vÒ em cña em.
Theo c¸c c©u hái gîi ý sau:
+ Ngêi th©n lµ ai?
+ Tr¹c bao nhiªu tuæi?
+ Thêng lµm g× ë nhµ?
+ Yªu thÝch g× nhÊt?
- Tr×nh tù ch¬i:
+ HS bèc th¨m (h¸i hoa ).
+ HS vÒ chç viÕt ®o¹n kÓ theo yªu cÇu trong kho¶ng 5 – 7 phót.
- Thu 10 bµi hoµn thµnh sím nhÊt.
- Ngêi viÕt ®äc to bµi lµm.
- Líp b×nh chän bµi lµm tèt nhÊt.
- Trao phÇn thëng cho HS lµm bµi tèt.
Chó ý: NÕu HS bèc ®îc l¸ th¨m kh«ng phï hîp víi m×nh (VÝ dô kh«ng cã bµ mµ bèc
®îc l¸ th¨m yªu cÇu kÓ vÒ bµ ) th× cho HS ®ã ®îc ®æi l¸ th¨m (h¸i hoa kh¸c ).
+ KÓ vÒ mét b¹n líp em.
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: ViÕt kho¶ng 5 c©u nãi vÒ mét b¹n líp em.
Suy nghÜ theo mét sè ®iÓm gîi ý sau:
+ Ngêi b¹n trong líp em viÕt tªn lµ g×?
+H×nh d¸ng cña b¹n cã ®iÓm g× næi bËt? (vÒ d¸ng ®i, m¸i tãc, vãc ngêi, khu«n mÆt,
®«i m¾t, níc da,… )
+ TÝnh t×nh cña b¹n ra sao? (hiÒn lµnh, ngoan ngo·n, hay gióp ®ì b¹n bÌ, … )
+ Em vµ b¹n g¾n bã víi nhau nh thÕ nµo? (nh ®«i b¹n th©n; nh h×nh víi bãng; rÊt
yªu quý nhau; lu«n gÇn gòi, th¬ng yªu nhau,…)
* Híng dÉn HS lµm bµi:
- Em lµm nh¸p råi chÐp l¹i vµo vë ®o¹n v¨n nãi vÒ ngêi b¹n trong líp theo gîi ý nãi
trªn, söa l¹i tõ ng÷, c©u v¨n tríc khi chÐp.
- Chó ý dïng tõ, ®Æt c©u râ ý, viÕt ®óng chÝnh t¶ vµ tr×nh bÇy s¹ch sÏ.
VÝ dô:
Linh lµ ngêi b¹n th©n nhÊt cña em. B¹n cã m¸i tãc ®en nh¸nh c¾t ng¾n tr«ng
thËt gän gµng. Linh rÊt tèt bông, hay gióp ®ì mäi ngêi nªn ai còng yªu quý b¹n.
Linh cßn lµ ngêi viÕt ch÷ ®Ñp nhÊt líp em. Em häc tËp ®îc ë b¹n rÊt nhiÒu ®iÒu hay.
+ KÓ vÒ gia ®×nh:
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: KÓ vÒ gia ®×nh em (theo gîi ý ë SGK )
17
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
- §äc kÜ tõng c©u hái trong SGK ®Ó t×m ý kÓ l¹i. NÕu cã ®iÒu g× cha râ, em cã thÓ
hái ngêi th©n trong gia ®×nh (VÝ dô: «ng, bµ, bè,… lµm viÖc g×? ë ®©u?...)
* Híng dÉn HS lµm bµi:
Dùa vµo c¸c c©u hái gîi ý ®Ó kÓ l¹i vµi nÐt vÒ gia ®×nh em.
Chó ý: CÇn nãi thµnh tõng c©u thËt râ rµng; khi kÓ cho b¹n nghe, em cã thÓ xng t«i hoÆc tí, m×nh…
C©u hái
Tr¶ lêi
a, Gia ®×nh em gåm mÊy ngêi?
§ã lµ nh÷ng ai?
- Gia ®×nh em cã bèn ngêi.
- Gia ®×nh t«i cã n¨m ngêi.
- §ã lµ bè, mÑ, chÞ Nhi vµ em.
b, Nãi vÒ tõng ngêi trong gia - §ã lµ «ng néi, bè, mÑ, em H¶i vµ t«i.
®×nh em?
- Bè em lµ kÜ s chÕ t¹o m¸y ë nhµ m¸y c¬ khÝ
Gia L©m. MÑ em lµ y t¸ ë bÖnh viÖn B¹ch Mai.
ChÞ Nhi cña em lµ häc sinh trêng Trung häc Kim
Liªn, cßn em lµ häc sinh líp 2A trêng TiÓu häc
Kh¬ng Thîng.
- ¤ng néi t«i n¨m nay ®· ngoµi 70 tuæi nhng «ng
vÉn cßn rÊt khoÎ m¹nh. Bè t«i lµ gi¸o viªn trêng
§¹i häc Thuû Lîi. MÑ t«i lµ kÕ to¸n C«ng ty X©y
dùng. Em H¶i t«i ®ang häc trêng MÇm non ViÖt
TriÒu. Cßn t«i ®ang häc líp 2A trêng TiÓu häc
c, Em yªu quý nh÷ng ngêi Kh¬ng Thîng.
- Em rÊt yªu quý nh÷ng ngêi th©n trong gia
trong gia ®×nh em nh thÕ nµo?
®×nh em.
- T«i rÊt kÝnh träng «ng néi, quý bè mÑ vµ yªu bÐ
H¶i.
VÝ dô:
Gia ®×nh t«i cã bèn ngêi lµ bè, mÑ, bÐ Bèng vµ t«i. Bè t«i lµ gi¸o viªn cña trêng d¹y nghÒ. MÑ t«i lµ gi¸o viªn trêng tiÓu häc Kh¬ng Thîng, mÑ rÊt thÝch nÊu
¨n.BÐ Bèng ®ang häc trêng MÇm non Thµnh C«ng A. Cßn t«i lµ häc sinh líp 2A trêng TiÓu häc Kh¬ng Thîng.T«i rÊt h¹nh phóc v× ®îc sèng trong gia ®×nh yªu dÊu cña
m×nh.
+ T¶ ngêi th«ng qua tranh ¶nh:
VÝ dô: Quan s¸t ¶nh B¸c Hå ®îc treo trong líp häc, tr¶ lêi c¸c c©u hái nªu ë
SGK.
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: Quan s¸t ¶nh B¸c Hå ®îc treo trong líp häc, tr¶ lêi c¸c c©u hái
nªu ë SGK.
- Dùa vµo ¶nh B¸c Hå treo ë líp häc, em h·y quan s¸t, suy nghÜ vµ t×m ý (tõ ng÷ ) ®Ó
diÔn ®¹t.
+ X¸c ®Þnh vÞ trÝ n¬i treo ¶nh B¸c Hå (VÝ dô: phÝa trªn b¶ng líp; phÝa trªn b¶ng líp
vµ khÈu hiÖu; phÝa trªn b¶ng líp vµ dßng ch÷: “§êi ®êi nhí ¬n B¸c Hå vÜ ®¹i ”; chÝnh
gi÷a bøc têng lín cña líp em… )
+ G¬ng mÆt B¸c Hå trong ¶nh: R©u tãc B¸c nh thÕ nµo? (VÝ dô: r©u (chßm r©u )
h¬i dµi, m¸i tãc b¹c ph¬… ) VÇng tr¸n B¸c ra sao? (VÝ dô: cao cao, réng… ) §«i m¾t
B¸c tr«ng thÕ nµo? (VÝ dô: s¸ng ngêi, hiÒn tõ, th«ng minh, nh ®ang mØm cêi víi
chóng em… )
18
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
+ Nh×n ¶nh B¸c Hå trong líp häc, em muèn høa víi B¸c ®iÒu g×? (VÝ dô: ch¨m häc,
ch¨m lµm,thùc hiÖn tèt 5 ®iÒu B¸c Hå d¹y, ®oµn kÕt, thËt thµ… )
* Híng dÉn HS lµm bµi:
Tr¶ lêi tõng c©u hái trong SGK theo kÕt qu¶ ®· quan s¸t, t×m ý cña em; cè
g¾ng diÔn ®¹t thµnh c¸c c©u v¨n m¹ch l¹c, râ ý. HS kh¸, giái cã thÓ tËp viÕt nh÷ng
c©u v¨n sinh ®éng theo c¸ch c¶m nhËn riªng. Ngoµi ra HS cßn ph¶i thÓ hiÖn ®îc t×nh
c¶m cña m×nh ®èi víi B¸c.
VÝ dô:
Trong líp em, ¶nh B¸c Hå dîc treo trang träng ë chÝnh gi÷a bøc têng, phÝa
trªn b¶ng líp. Trong ¶nh em thÊy B¸c Hå cã m¸i tãc b¹c ph¬ vµ chßm r©u dµi tr¾ng
nh cíc. §«i m¾t hiÒn tõ díi vÇng tr¸n cao cña B¸c nh ®ang ©u yÕm nh×n chóng em.
Nh×n ¶nh B¸c, em thÇm tù høa víi B¸c sÏ lµm tèt 5 ®iÒu B¸c Hå d¹y ®Ó xøng ®¸ng lµ
ch¸u ngoan B¸c Hå.
e. KÓ vÒ con vËt:
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: KÓ vÒ mét con vËt nu«i trong nhµ mµ em biÕt.
Chó ý: Em cã thÓ kÓ vÒ mét trong nh÷ng con vËt ®îc vÏ gîi ý trong SGK, tËp
mét, trang 137 (bß, chã, gµ, ngùa, tr©u, mÌo ) hoÆc mét con vËt nu«i nµo kh¸c mµ
em biÕt; chØ cÇn kÓ ng¾n gän vµi nÐt tiªu biÓu vÒ con vËt (kho¶ng 4 - 5 c©u)
- Chän con vËt nu«i trong nhµ mµ em biÕt ®Ó kÓ l¹i theo nh÷ng c©u hái gîi ý sau:
+ Con vËt nu«i trong nhµ mµ em biÕt lµ con g×?
+ Con vËt ®ã cã ®Æc ®iÓm g× næi bËt (vÒ h×nh d¸ng, ho¹t ®éng… )
+ Theo em, con vËt ®ã ®îc nu«i ®Ó lµm g×? Th¸i ®é cña em ®èi víi con vËt nu«i ®ã
ra sao?
* Híng dÉn HS lµm bµi:
Híng dÉn HS lµm bµi theo c¸c c©u hái gîi ý trªn. Chó ý dïng nh÷ng tõ ng÷
cã h×nh ¶nh, mµu s¾c ®Ó kÓ nh»m lµm cho bµi v¨n thªm sinh ®éng.
VÝ dô:
Nhµ em nu«i nhiÒu con vËt. Nhng con vËt mµ em yªu nhÊt lµ chó chã vµng,
em ®Æt tªn lµ Li Li. Li Li cã bé l«ng mµu vµng mît mµ, ®«i tai rÊt thÝnh. §«i m¾t
mµu n©u lóc nµo còng ít nh cã níc. Em thêng «m gän chó vµo lßng vuèt ve ©u yÕm,
lóc ®ã chó lim dim m¾t tá vÎ kho¸i chÝ l¾m.
g. KÓ vÒ c©y cèi:
+ KÓ vÒ mét loµi c©y em thÝch.
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: Dùa vµo gîi ý (SGK ), viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n (kho¶ng 4 – 5
c©u ) nãi vÒ mét loµi c©y mµ em thÝch.
- Tríc hÕt, cÇn lùa chän mét loµi c©y mµ em thÝch:
+ §ã lµ c©y g×? trång ë ®©u?
+ H×nh d¸ng cña c©y thÕ nµo? (d¸ng ®øng, t¸n l¸, hoa, qu¶… )
+ Ých lîi cña c©y (t×m tõ ng÷ ®Ó diÔn t¶ cho ®óng ý ): lµm ®Ñp cuéc sèng, ®Ó trang
trÝ, ®Ó ¨n, lÊy bãng m¸t, lÊy gç.
- Cã thÓ xem l¹i bµi thùc hµnh luyÖn tËp vÒ TËp lµm van tuÇn 28 (bµi tËp 2, 3 ) ®Ó
n¾m ®îc c¸ch t¶ ng¾n vÒ c©y cèi.
* Híng dÉn HS lµm bµi:
- ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n (4, 5 c©u ) vÒ mét loµi c©y mµ em thÝch.
- ViÕt nh¸p råi söa l¹i tõ ng÷, c©u v¨n tríc khi chÐp cho s¹ch sÏ, ®óng chÝnh t¶ vµo
vë.
VÝ dô:
§Çu ngâ nhµ em cã trång mét c©y phîng. C©y cao, to, cµnh l¸ xum xuª to¶
bãng m¸t kh¾p ngâ. Mïa hÌ ®Õn, c©y phîng në hoa ®á rùc. Dï cã ®i ®©u xa, em còng
kh«ng quªn ®îc c©y phîng nµy.
h. Nghe - Tr¶ lêi c©u hái
19
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
NguyÔn ThÞ H¶i YÕn
1. Môc ®Ých:
RÌn luyÖn kÜ n¨ng nghe vµ TLCH. Tríc hÕt cÇn cho HS quan s¸t tranh ( nÕu cã
) ®Ó hiÓu néi dung tranh vµ còng lµ s¬ bé hiÓu néi dung c©u chuyÖn, sau ®ã nghe kÓ
chuyÖn vµ cuèi cïng lµ tr¶ lêi c©u hái vÒ néi dung c©u chuyÖn.
Chó ý: - Khi thÇy (c« ) kÓ chuyÖn, em cÇn ch¨m chó l¾ng nghe ®Ó nhí néi
dung, tõ ng÷, chi tiÕt, tr¶ lêi ®óng tõng c©u hái.
- Khi tr¶ lêi tríc líp c¸c c©u hái, em cÇn nãi râ rµng, ®ñ nghe.
VÝ dô: TuÇn 24: Bµi: §¸p lêi phñ ®Þnh. Nghe – TLCH
* Híng dÉn HS chuÈn bÞ:
- X¸c ®Þnh yªu cÇu: Nghe kÓ c©u chuyÖn V× sao? vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK.
- QST vÏ ë SGK, tËp hai, trang 58 ®Ó biÕt:
+ C©u chuyÖn cã mÊy nh©n vËt?
+ Hä ®ang ë ®©u?
+ Hä ®ang nãi chuyÖn vÒ con vËt nµo?
- §äc bèn c©u hái ®Ó ®o¸n néi dung c©u chuyÖn.
- Nhê ngêi th©n trong gia ®×nh (bè, mÑ, anh, chÞ… ) hay b¹n bÌ ®äc (hoÆc kÓ ) cho
em nghe – nhí néi dung c©u chuyÖn V× sao? ®Ó chuÈn bÞ TLCH trong SGK.
* Híng dÉn HS lµm bµi:
TËp tr¶ lêi miÖng tõng c©u hái trong SGK ®Ó tù kiÓm tra kh¶ n¨ng ghi nhí néi dung
c©u chuyÖn (chó ý nãi thµnh c©u râ ý
PhÇn III: kÕt luËn
I.Nh÷ng lu ý khi d¹y TËp lµm v¨n cho häc sinh
1. GV cÇn khai th¸c triÖt ®Ó SGK:
- ¦u ®iÓm tranh trong s¸ch TiÕng ViÖt líp 2 lµ ®îc tr×nh bµy ®Ñp, trang nh·, víi
nhiÒu h×nh ¶nh sinh ®éng, dÔ hiÓu, mµu s¾c phong phó. Tranh phôc vô thiÕt thùc cho
nh÷ng bµi häc, gÇn gòi víi cuéc sèng h»ng ngµy nh:c¸ch gäi ®iÖn tho¹i, viÕt lêi
nh¾n, viÕt th chóc TÕt, c¸ch viÕt ®Þa chØ ngêi göi vµ ngêi nhËn trªn b× th…§ã ®Òu lµ
nh÷ng c¸ch th«ng tin cña nh÷ng quan hÖ th©n t×nh hoÆc quan hÖ c«ng viÖc mµ mçi
ngêi h»ng ngµy ®Òu cÇn ®Õn.
- Tõng HS cã thÓ quan s¸t tranh ngay trong SGK mét c¸ch cô thÓ, chi tiÕt vµ râ rµng.
2. C¸c lo¹i bµi TËp lµm v¨n ®îc bè trÝ xen kÏ trong tõng tuÇn, gãp phÇn t« ®Ëm néi
dung chñ ®iÓm häc tËp cña tõng tuÇn. V× thÕ d¹y TËp lµm v¨n cÇn g¾n víi d¹y c¸c
ph©n m«n TiÕng ViÖt kh¸c trong tuÇn (®Æc biÖt lµ TËp ®äc , LuyÖn tõ vµ c©u (LTVC )
nh»m môc ®Ých gióp HS n¾m vµ vËn dông tèt h¬n c¸c kiÕn thøc ®· häc ë c¸c ph©n
m«n TiÕng ViÖt kh¸c øng dông vµo ph©n m«n TËp lµm v¨n.
VÝ dô1:
TuÇn 12: Bµi TËp ®äc: §iÖn tho¹i rÊt cã t¸c dông trong viÖc gióp HS häc giê TËp
lµm v¨n: Gäi ®iÖn.
VÝ dô 2:
TuÇn 16: LTVC: Bµi:Tõ chØ tÝnh chÊt. C©u kiÓu Ai thÕ nµo? Më réng vèn tõ: tõ ng÷
vÒ vËt nu«i.
20
- Xem thêm -
.DOC 
24 
80 
77 
