HÖÔÙNG DAÃN HOÏC SINH KHAI THAÙC, MÔÛ ROÄNG, PHAÙT HUY SAÙNG TAÏO BAØI
TAÄP AÙP DUÏNG ĐỊNH LUẬT ÔM
TRONG SAÙCH GIAÙO KHOA VẬT LYÙ LÔÙP 9
A/ LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI:
C
I-Lyù do khaùch quan:
höông trình Vaät Lyù baäc THCS Ñöôïc phaân loaïi theo hai voøng, taïi lôùp 6, 7
caùc em ñaõ ñöôïc hoïc qua " Voøng 1" bao goàm caùc kieán thöùc Cô, Nhieät,
Ñieän, Quang nhöng ôû möùc ñoä thaáp. Taïi chöông trình hoïc lôùp 8,9 caùc em
hoïc sinh ñaõ ñöôïc boài döôõng laïi caùc kieán thöùc treân nhöng ôû möùc ñoä cao hôn, ñöôïc tieáp
caän vôùi moät löôïng kieán thöùc khaù nhieàu. Caùc em coù theå tieáp thu toát treân cô sôû ñaõ coù
nhöõng tích luyõ kieán thöùc nhaát ñònh veà Vaät lyù hoïc. Trong chöông trình lôùp 9 boä moân Vaät
Lyù ñöôïc hoïc 2 tieát/tuaàn, muïc ñích trang bò cho hoïc sinh heä thoáng laïi kieán thöùc Vaät Lyù
caên baûn veàâ Ñieän, Quang goùp phaàn quan troïng trong vieäc naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo,
chuaån bò cho hoïc sinh tieáp thu ñöôïc chöông trình THPT ñeå sau naøy tham gia caùc hoaït
ñoäng saûn xuaát cuûa xaõ hoäi. Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích treân heä thoáng baøi taäp giöõ vò trí quan
troïng trong vieäc daïy vaø hoïc ôû tröôøng THCS, thoâng qua vieäc giaûi baøi taäp hoïc sinh ñöôïc
cuûng coá hoaøn thieän kieán thöùc Vaät lyù ñoàng thôøi reøn luyeän kyõ naêng vaän duïng kieán thöùc ñoù
vaøo saûn xuaát. Thöïc hieän toát vieäc giaûi baøi taäp laø phöông tieän quan troïng trong vieäc phaùt
trieån tö duy cuûa hoïc sinh thu huùt söï chuù yù loâi cuoán hoïc sinh vaøo moïi quaù trình tieáp thu
baøi giaûng.
II- Lyù do chuû quan:
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
1
Tuy nhieân neáu moãi khi hoïc xong moät baøi hoïc, giaùo vieân chæ cho theâm vaøi baøi taäp
trong tröông trình vaø hoïc sinh chæ bieát giaûi caùc baøi taäp ñoù laø xong thì caùc em deã daán ñeán
thuï ñoäng, khoù tìm ñöôïc moái lieân heä giöõa caùc kieán thöùc Ñaõ hoïc cho neân khi gaëp moät baøi
taäp môùi caùc em khoâng bieát baét ñaàu töø ñaâu, kieán thöùc caàn söû duïng laø gì, vaán ñeà naøo caàn
laøm tröôùc, laøm sau...bôûi caùc em khoâng bieát raèng moät baøi toaùn duø khoù ñeán maáy cuõng baét
ñaàu töø moät baøi toaùn deã, töø nhöõng döõ kieän ñôn giaûn nhaát Neáu hoïc sinh coù thoùi quen tìm
toøi, khai thaùc, môû roäng caùc baøi toaùn ñaõ hoïc giuùp caùc em coù cô sôû khoa hoïc khi phaân tích,
phaùn ñoaùn, tìm lôøi giaûi caùc baøi toaùn khaùc moät caùch naêng ñoäng hôn, saùng taïo hôn. Töø choã
giaûi ñöôïc baøi toaùn nhanh, goïn vaø chính xaùc caùc em vöôn tôùi baøi taäp giaûi quyeát moái lieân
heä giöõa caùc hieän töông vaät lyù khaùc nhau. Neáu laøm toát ñieàu naøy ngöôøi thaày ñaõ giuùp caùc
em hoïc sinh töï tin hôn vaøo khaû naêng cuûa mình vaø theâm phaàn höùng thuù hoïc taäp.
Laø moät giaùo vieân tröïc tieáp ñöùng lôùp giaûng daïy boä moân Vaät Lyù THCS Neân toâi luoân
suy nghó laø phaûi laøm theá naøo ñeå coù keát quaû cao trong giôø giaûng daïy noùi chung vaø phuï
ñaïo hoïc sinh yeáu keùm, boài döôõng hoïc sinh khaù noùi rieâng bôûi vaäy toâi luoân töï mình tìm
hieåu caùc anh chò ñoàng nghieäp, caùc thaày coâ coù tuoåi ñôøi ñaùng kính nhö Thaày Nguyeãn Vieät
Caû, Coâ Phaïm Thò Bích Ngoïc, Coâ Traàn Thò Höông… cuõng nhö tìm toøi caùc taøi lieäu tham
khaûo vaø ruùt ra kinh nghieäm cho baûn thaân.
Ñeå tieán haønh giaûng daïy cuõng nhö boài döôõng caùc baøi toaùn phaûi ñöôïc saép xeáp thaønh
töøng phaàn, töøng taäp, töøng loaïi cô baûn töø deã ñeán khoù, töø moät daïng ñeán moái lieân heä caùc
daïng sao cho phuø hôïp vôùi töøng ñoái töôïng hoïc sinh. Vôùi moãi loaïi coá gaéng tìm toøi phöông
phaùp giaûi toái öu nhaát.
Thöïc traïng caùc em ñaõ ñöôïc cung caáp moät soá kieán thöùc nhöng chöa ñöôïc oân luyeän
phaùt trieån neân hoaøn toaøn mô hoà trong vieäc bieån ñoåi, suy luaän, chöùng minh. Trong quaù
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
2
trình giaûi baøi taäp caùc em thieáu töï tin, bieán ñoåi laäp luaän thieáu chính xaùc, ngoä nhaän. Töø ñoù
lô laø cheånh maûng trong hoïc taäp, thaäm chí coù em cuùp hoïc. Ñieàu naøy khoâng chæ theå hieän
qua giôø hoïc treân lôùp maø coøn theå hieän raát roõ qua caùc baøi kieåm tra.
Ñieåm
Baøi KT ñaàu naêm
10
0
9
0
8
3
7
5
6
15
5
25
4
18
3
37
2
33
1
5
0
0
Lyù do gì maø caùc em laøm baøi chöa toát toâi raát lo laéng vaø coá gaéng hôn trong giôø leân
lôùp. Baèng caùch soaïn giaùo aùn thaät chi tieát ôû nhaø vôùi yeâu caàu hoïc sinh naém baøi taïi lôùp, bieát
aùp duïng vaøo giaûi baøi taäp. Sau moãi baøi taäp coá gaéng khai thaùc trieät ñeå keát quûa höôùng tôùi
caùc baøi taäp töông töï, caùc daïng coù lieân quan vaø ñieàu ñaëc bieät laø cho caùc em saùng tao baøi
toaùn môùi. Heä thoáng hoaù kieán thöùc sau moãi giôø leân lôùp ñeå cuûng coá nieàm tin vaø kích thích
höùng thuù cho caùc em hoïc toaùn.
Tieán haønh kieåm tra phaân loaïi hoïc sinh kòp thôøi phuï ñaïo cho hoïc sinh yeáu keùm vaø boài
döôõng cho hoïc sinh khaù gioûi. Ñaëc bieät laø phaûi trang bò cho hoïc sinh moät soá phöông phaùp,
kyõ naêng giaûi toaùn cô baûn.
B/ ÑOÁI TÖÔÏNG, CÔ SÔÛ VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU.
I. Ñoái Töôïng Nghieân Cöùu:
-Ñoái töôïng hoïc sinh caùc lôùp 9A, 9B, 9C, 9D Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
II. Cô Sôû Nghieân Cöùu:
Caùc loaïi saùch.
-Saùch giaùo khoa Vaät Lyù lôùp 9 -Saùch giaùo vieân vaät lyù 9
-Saùch baøi taäp Vaät Lyù lôùp 9 vaø saùch baøi taäp naâng cao.
-Saùch taøi lieäu boài döôõng thöôøng xuyeân vaø Cô Sôû Vaät Lyù...
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
3
III.Phöông Phaùp Nghieân Cöùu:
-Vaän duïng caùc kieán thöùc ñaõ hoïc ôû tröôøng Cao ñaúng sö phaïm, kieán thöùc ñaõ hoïc trong
saùch giaùo khoa 9, kieán thöùc trong taøi lieäu nghieân cöùu.
-Döï giôø ñoàng nghieäp.
C/ NOÄI DUNG VAØ VIEÄC LAØM CUÏ THEÅ :
I/ Noäi Dung,:
1. Ñaàu naêm hoïc, Giaùo vieân cho hoïc sinh kieåm tra chaát löôïng ñaàu naêm (coù lyù thuyeát
vaø baøi taäp ) phaân loaïi hoïc sinh gioûi khaù, trung bình, yeáu keùm ñeå coù cô sôû luyeän taäp vaø
boài döôõng caùc em trong giôø luyeän taäp.
2. Trong nhöõng giôø truyeàn ñaït kieán thöùc môùi, giôø thöïc haønh, giôø oân taäp, giôø luyeän
taäp giaùo vieân soaïn baøi chu ñaùo xaùc ñònh kieán thöùc troïng taâm hoïc sinh caàn naém vöõng
trong baøi naøy, xaùc ñònh phöông phaùp truyeàn thuï cho hoïc sinh hieåu, heä thoáng caâu hoûi gôïi
môû phaùt huy ñöôïc tö duy tích cöïc caû ba ñoái töôïng gioûi, kha,ù trung bình, yeáu.
3. Tröôùc khi vaøo tieát hoïc môùi giaùo vieân daønh töø 3 – 6 phuùt ñeå kieåm tra baøi cuõ döôùi
daïng kieåm tra mieäng hoaëc vieát hoaëc hoûi hoïc sinh trong tieát daïy khi caàn thieát vaø phuø
hôïp ñaáy laø vieäc laøm raát caàn thieát ñeå giaùo vieân hoï muoán bieát Ñöôïc söï chuaån bò kieán thöùc
cuûa hoïc sinh, nhöõng hoïc sinh löôøi hoïc giaùo vieân boä moân kòp thôøi baùo tin cho giaùo vieân
chuû nhieäm bieát ñeå coù bieän phaùp kòp thôøi.
4 Choïn nhöõng baøi taäp ôû nhaø trong giôø tröôùc cho hoïc sinh heä thoáng baøi taäp Vaät lyù
phaûi ñöôïc löïa choïn sao cho phuø hôïp vôùi thôøi gian vaø ñoái töôïng hoïc sinh soá löôïng baøi taäp
khoâng ñöôïc nhieàu quaù laøm meät moûi hoïc sinh, laøm heát höùng thuù trong hoïc taäp nhöng
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
4
cuõng khoâng neân quaù ít. Heä thoáng baøi taäp phaûi vöøa söùc ñoái vôùi hoïc sinh. Baøi taäp rieâng cho
ñoái töôïng gioûi khaù trung bình yeáu. Baøi taäp khoâng neân deã quaù laøm hoïc sinh coi thöôøng,
khoâng neân khoù quaù laøm hoïc sinh deã naûn.
- Heä thoáng baøi taäp löïa choïn theo nguyeân taéc töø deã ñeán khoù, töø ñôn giaûn ñeán phöùc
taïp sau ñoù laø baøi taäp toång hôïp.
- Noäi dung baøi taäp phaûi phaûn aûnh chöông trình ñaõ hoïc nhaèm cuûng coá ñaøo saâu vaän
duïng kieán thöùc.
-Baøi taäp cho veà nhaø giaùo vieân höôùng daãn caùch giaûi 1 soá baøi ñaëc tröng ñeå hoïc sinh
höùng thuù veà ñònh höôùng giaûi toát hôn trong quaù trình chuaån bò.
5-Giôø luyeän taäp giaùo vieân choïn laïi 1 soá baøi taäp troïng taâm theo töøng daïng baøi töø ñôn
giaûn ñeán phöùc taïp choïn nhö theá naøo cho phuù hôïp 45 phuùt trong giôø luyeän taäp.
-Ñeå giaûi baøi toaùn Vaät Lyù tuyø theo daïng baøi taäp ñeå coù nhieàu phöông phaùp ñeå giaûi.
-Ñeå giôø luyeän taäp thöïc söï giuùp hoïc sinh ñaøo saâu kieán thöùc vaän duïng kieán thöùc phaùt
trieån tö duy ñaït keát quaû cao giaùo vieân neân söû duïng caùc caâu hoûi ñaùp phuø hôïp 3 ñoái töôïng
hoïc sinh ñeå huy ñoäng hoïc sinh naøo cuõng phaûi laøm vieäc tìm keát quaû ñuùng. Neân traùnh tình
traïng giaùo vieân töï giaûi baøi taäp cho hoïc sinh cheùp hoaëc chæ moât hoaëc vaøi hoïc sinh laøm baøi
taäp coøn caû lôùp thuï ñoäng quan saùt keát quaû.
Sau ñaây toâi ñöa ra moät soá ví duï khai thaùc keát quaû moät soá baøi taäp ôû saùch giaùo khoa vaät lyù
9 Ñaây cuõng laø böôùc toång keát kinh nghieäm cuûa baûn thaân trong nhöõng naêm qua. Taát nhieân
vôùi baûn thaân trình ñoä, naêng löïc coù haïn cho neân khoâng theå traùnh khoûi söï thieáu soùt trong
suy nghó , vuïng veà caùch vieát. Raát mong ñöôïc söï goùp yù cuûa quyù thaày, quyù coâ ñeå baûn thaân
ngaøy moät hoaøn thieän vaø coâng taùc giaùo duïc cuûa chuùng ta ngaøy moät toát hôn.
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
5
II.Vieäc Laøm Cuï Theå:
1/ Kieán thöùc:
a) Ñònh luaät oâm: cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua daây daãn tæ leä thuaän vôùi hieäu ñieän theá ñaët
vaøo hai ñaàu daây vaø tæ leä nghòch vôùi ñieän trôû cuûa daây.
U
R
Bieåu thöùc: I
với U:laø Hieäu ñieän theá, ñôn vò laø V
R: laø ñieän trôû ñôn vò laø
I : laø cöôøng ñoä doøng ñieän, ñôn vò laø A
b) Coâng thöùc ñieän trôû: Ñieän trôû cuûa moät daây daãn, tæ leä thuaän vôùi chieàu daøi, tæ leä nghòch
vôùi tieát dieän vaø phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa daây daãn.
Bieåu thöùc: R
l
s
với :laø Ñieän trôû suaát, ñôn vò laø m
l: laø chieàu daøi ñôn vò laøm
s : laø tieát dieän daây daãn, ñôn vò laø m2
c) Ñoaïn maïch noái tieáp:
+ Cöôøng ñoä doøng ñieän coù giaù trò nhö nhau taïi moïi ñieåm.
I = I1 = I2
+ Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu maïch baèng toång hieäu ñieän theá treân moãi ñieän trôû
U = U1 + U2
U
R
1
1
=> Neáu ñoaïn maïch coù 2 ñieän trôû maéc noái tieáp thì U R
2
2
+ Ñieän trôû töông ñöông R = R1 + R2. Neáu coù n ñieän trôû maéc noái tieáp thì R = R1 + R2 +…+
Rn
d) Ñoaïn maïch song song:
+ Cöôøng ñoä doøng ñieän maïch chính baèng toång caùc cöôøng ñoä doøng ñieän qua maïch reõ
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
6
I = I1 + I2
+ Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu maïch baèng hieäu ñieän theá hai ñaàu moãi maïch reõ
U = U1 = U2
I
R
1
2
=> Neáu ñoaïn maïch coù 2 ñieän trôû maéc song song thì I R
2
1
1
1
1
+ Ñieän trôû töông ñöông R R R . Neáu coù n ñieän trôû maéc song song thì
td
1
2
1
1 1
1
...
Rtd R1 R2
Rn
2/ Baøi Taäp Cuûng Coá Ñònh Luaät Oâm
Baøi taäp 1:
Ngöôøi ta ñaët vaøo hai ñaàu ñieän trôû R1 = 10 moät hieäu ñieän theá U = 12V
a) Tính cöôøng ñoä doøng ñieän I1 chaïy qua R1
b) Giöõ nguyeân U = 12V vaø thay R 1 baèng ñieän trôû R2. khi ñoù cöôøng ñoä doøng ñieän qua R 2 laø
I2 =
I1
. Tìm giaù trò R2
2
Giaûi:
R1 = 10
a) Cöôøng ñoä doøng ñieän qua R1 laø:
U = 12V
a) I1 = ?
Aùp duïng bieåu thöùc ñònh luaät oâm: I
I1
b) I2 = . => R2 =?
2
b) Theo caâu a I2 =
U
12
=> I1 =
= 1,2A
R
10
U
12
I1
= 0,6 A => R2 = I = 0, 6 = 20
2
2
* Theo caâu 1, giaùo vieân ra ñeà keát hôïp ñònh luaät oâm vaø coâng thöùc tính ñieän trôû.
Baøi taäp 2:
Ngöôøi ta ñaët vaøo hai ñaàu ñieän trôû R1 = 10 moät hieäu ñieän theá U = 12V
a) Tính cöôøng ñoä doøng ñieän I1 chaïy qua R1
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
7
b) Giöõ nguyeân U = 12V vaø thay R 1 baèng ñieän trôû R2. khi ñoù cöôøng ñoä doøng ñieän qua R 2 laø
I2 =
I1
. Tìm giaù trò R2
2
c) Bieát R2 coù tieát dieän 0,2 mm2 vaø ñöôïc laøm baèng chaát coù ñieän trôû suaát laø = 0,4.10-6
m tìm chieàu daøi cuûa ñieän trôû R2
=> hoïc sinh seõ vaän duïng kieán thöùc ôû baøi taäp 1, keát hôïp vôùi coâng thöùc tính ñieän trôû
R
s
l
l
20.0, 2.10 6
l
R
R
ñeå tìm ra chieàu daøi daây daãn:
=>
=
= 10 m
s
s
0, 4.10 6
3/Aùp Duïng Ñònh Luaät Oâm Cho Baøi Taäp Maéc Noái Tieáp, Song Song, Hoãn Hôïp
Baøi taäp 3: cho ñoaïn maïch nhö hình veõ:
Bieát R1 = R2 = R3 = R. tìm ñieän trôû töông
ñöông Neáu gaén vaøo hai ñieåm AB moät
hieäu ñieän theá U = 12 V, tìm hieäu ñieän theá
giöõa 2 ñaàu moãi ñieän trôû
Giaûi:
Aùp duïng coâng thöùc tính ñieän trôû R ñoái vôùi ñoaïn maïch maéc noái tieáp.
Rtñ = R1 + R2 + R3 => Rtñ = 3R ( )
Thoâng thöôøng khi gaëp daïng baøi taäp nhö treân, hoïc sinh thöôøng aùp duïng coâng thöùc ñònh
luaät oâm ñeå tìm I theo R roài töø ñoù tính caùc giaù trò U1, U2, U3
U
12 4
4
=
= => U1 = I. R1 = .R = 4V
R 3R R
R
Chaúng haïn: I
U2 = I. R2 =
4
.R = 4V
R
U3 = I. R3 =
4
.R = 4V
R
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
8
Trong tröôøng hôïp treân, giaùo vieân daãn daét cho caùc em aùp duïng coâng thöùc lieân heä giöõa U
vaø R trong ñoaïn maïch maéc noái tieáp
Ta coù:
U1 R1
U 2 R3
=1 => U1 = U2 ;
U 2 R2
U 3 R2 =1 => U2 = U3 ;
=> U1 = U2= U3 (*)
maët khaùc trong ñoaïn maïch maéc noái tieáp thì U =U1 + U2+ U3 (**)
töø (*) vaø (**) neân U1 = U2= U3 =
U
12
=
= 4V
3
3
Baøi taäp 4: cho ñoaïn maïch nhö hình veõ:
Bieát R4 = R5 = R6 = r . bieát cöôøng ñoä
doøng ñieän qua maïch chính baèng I = 3A
R4
R5
R6
Tìm ñieän trôû töông vaø cöôøng ñoä
doøng ñieän qua moãi ñieän trôû
B
C
Giaûi:
Ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch
Aùp duïng coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cho ñoaïn maïch maéc song song
1
1
1
1
1
1
1
1
1 1 1 1 3
...
=>
=> Rtñ = r
=>
Rtd R1 R2
Rn
Rtd R4 R5 R6
Rtd r r r r
3
Cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñieän trôû
I
R
1
2
Aùp duïng coâng thöùc : I R
2
1
I
R
I
R
4
5
5
6
Ta coù; I R = 1 ; I R =1 neân: I4 = I5 = I6(*)
5
4
6
5
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
9
Maët khaùc: I = I4 + I5 + I6 (**) ( cöôøng ñoä qua maïch song song)
Töø (*)(**) => I4 = I5 = I6 =
3
=1A
3
Keát hôïp baøi toaùn 3 vaø baøi toaùn 4 ta seõ coù nhieàu daïng baøi taäp maéc hoãn hôïp .
Baøi taäp 5
Cho ñoaïn maïch nhö hình veõ:
R4
R5
R6
A
B
C
Bieát R1 = R2 = R3 = R
R4 = R 5 = R 6 = r
Tìm ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch.
Giaûi:
Hoïc sinh seõ deã daøng nhaän ra ñöôïc ñoaïn maïch treân goàm RAB noái tieáp vôùi RBC
Töø baøi taäp 3 => RAB = 3R
Töø baøi taäp 4 => RBC =
r
3
Neân: Rtñ = RAB + RBC = 3R +
r
9R r
=
3
3
Baøi taäp 6
R4
R5
Cho ñoaïn maïch nhö hình veõ:
Bieát R1 = R2 = R3 = R
R6
A
B
R4 = R 5 = R 6 = r
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
10
Tìm ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch.
Giaûi:
Hoïc sinh seõ nhaän ra ñöôïc ñoaïn maïch treân goàm (R1 nt R2 nt R3) // R4 // R5 // R6
Nhö vaäy coù theå aùp duïng keát quaû baøi taäp 3, baøi taäp 4 ôû treân ñeå giaûi baøi taäp.
Ñaët RAB goàm R1 nt R2 nt R3 => RAB = 3R
Ñaët RBC goàm R4 // R5 // R6 => RBC =
r
3
Vaäy ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch
r
3R.
1
1
1
RAB .RBC
3rR
3
=>
R
=>
R
TÑ =
TÑ =
r
Rtd RAB RBC
RAB RBC 3R
9R r
3
Baøi taäp 6 Baøi toaùn chia doøng ñieän cho maïch hoãn hôïp
* Cuõng laø daïng baøi taâïp hoãn hôïp tuy nhieân neáu coù hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu maïch thì seõ
daãn ñeán tröôøng hôïp so saùnh ñoä saùng cuûa ñeøn maø caùc em seõ hoïc ôû phaàn coâng suaát ñieän.
Ñeà baøi:
Hai boùng ñeøn saùng bình thöôøng coù ñieän trôû laø R1 = 4 ; R2 = 3 . Doøng ñieän qua ñeøn 1
vaø ñeøn 2 coù cöôøng ñoä ñònh möùc laàn löôït laø I 1 = 1,5 A vaø I2 = 2A hai ñeøn naøy ñöôïc maéc
noái tieáp nhau vaø ñöôïc maéc vaøo hieäu ñieän theá U = 12V.
a) Vì sao ñoaïn maïch treân khoâng söû duïng ñöôïc?
b) ñeå söû duïng, ngöôøi ta maéc theâm 1 ñieän trôû Rx vaøo maïch. Hoûi maéc Rx nhö theá
naøo?vaø tìm giaù trò cuûa Rx
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
11
Giaùo vieân caàn phaân tích, ñònh höôùng cho caùc em thaáy raèng phaûi so saùng cöôøng ñoä
doøng ñieän thöïc teá qua ñeøn khi maéc vaøo maïch so vôùi cöôøng ñoä doøng ñònh möùc. Töø ñoù
phaùt hieän ra vaán ñeà caàn giaûi quyeát.
Löu yù: ñoái vôùi ñoaïn maïch maéc noái tieáp thì Rtñ > Rthaønh phaàn
ñoái vôùi ñoaïn maïch maéc song song thì Rtñ < Rthaønh phaàn
Giaûi:
Ñ1
Ñ2
a)Ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch laø
Rx
Aùp duïng coâng thöùc : Rtñ = R1 + R2 = 4 + 3 = 7
Cöôøng ñoä doøng ñieän qua maïch vaø qua moái ñeøn:
I1 = I 2 = I =
U
12
1,72 A
=
R
7
Nhö vaäy: Iñm1 < I < Iñm2
Vaäy ñeøn 1 saùng quaù möùc bình thöôøng ( deã chaùy), ñeøn 2 saùng yeáu hôn möùc bình thöôøng.
b) ñeå söû duïng ñöôïc caàn chia doøng qua R1. vaäy phaûi maéc Rx song song vôùi R1
ta coù ñoaïn maïch ( hình veõ)
(R1//Rx)nt R2
ñeå R2 saùng thì I2 = 2A
neân cöôøng ñoä doøng ñieän qua maïch chính baèng 2A
aùp duïng ñònh luaät oâm, ta coù ñieän trôû töông ñöông cuûa maïch luùc naøy laø :
U 12
R 'td 6 vì R’tñ bao goàm RAB nt R2
I
2
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
12
neân : R’tñ = RAB + R2 => RAB = R’tñ – R2 = 6 – 3 = 3
1
1
1
1
1
1
1 1 1
maø R R R R R R = => Rx = 12 .
3 4 12
AB
1
X
X
AB
1
D. KEÁT QUAÛ THÖÏC HIEÄN
Qua quaù trình giaûng daïy, ñuùng noäi dung ñuùng phöông phaùp, hoïc sinh naém chaéc kieán thöùc
cô baûn, coù khaû naêng vaän duïng toát trong quaù trình giaûi toaùn, bieát khai thaùc trieät ñeå keát quaû
caùc baøi toaùn SGK. Khoâng nhöõng caùc em giaûi baøi toaùn nhanh, ñuùng höôùng, chính xaùc maø
nhieàu em coøn saùng taïo ñöa ra lôøi giaûi ngaén goïn, hôïp lyù vaø trình baøy raát roõ raøng . Ñaëc
bieät caùc em hoïc sinh trung bình ,hoïc sinh yeáu cuõng vöôn leân tìm toøi hoïc hoûi.
Cuï theå qua keát quaû caùc baøi kieåm tra :
Ñieåm
Baøi K/t hoïc kì I
10
2
9
3
8
5
7
5
6
27
5
42
4
38
3
16
2
3
1
0
0
0
E. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM:
Qua thôøi gian ngaén thöïc hieän chöông trình thay saùch ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy, vôùi
nhieàu khoù khaên töø nhieàu phía, khaùch quan cuõng nhö chuû quan, baûn thaân toâi ñaõ ruùt ra
nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm nhö sau :
1.Giaùo vieân phaûi naém vöõng tö töôûng chæ ñaïo trong vieäc truyeàn ñaït noäi dung chöông
trình vaät lí 9 : naëng veà ñònh löôïng,döïa vaøo maët hieåu bieát vaø kinh nghieäm coù saün cuûa
hoïc sinh.
2. Vaán ñeà quan troïng laø daãn daét hoïc sinh tìm ñeán con ñöôøng chieám lónh kieán thöùc vaø
naém vöõng chuùng moät caùch chaéc chaén , vì theá giaùo vieân neân höôùng daãn oân luyeän sau
moãi tieát hoïc
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
13
3. Vieäc duøng caùc ñoà duøng, thieát bò daïy hoïc laø cô sôû vöõng chaéc nhaát ñeå hoïc sinh töï tìm
toøi phaùt hieän ra kieán thöùc môùi, cho neân giaùo vieân khoâng neân xem nheï nhöõng thí
nghieäm ñôn giaûn, maø phaûi thöïc hieän ñaày ñuû, thaønh thaïo, höôùng daãn tæ mæ cho hoïc
sinh.
4. Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc theo höôùng tích cöïc hoaù hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa hoïc
sinh laø moät quaù trình laâu daøi khoâng theå ngaøy moät, ngaøy hai maø giaùo vieän töø boû ngay
ñöôïc kieåu daïy truyeàn thuï kieán thöùc ñaõ quen daïy töø laâu. Vì vaäy caàn phaûi coù söï chæ
ñaïo chuyeân moân, taïo ñieàu kieän theo doõi ñaùnh giaù, ñeå giaùo vieân nhanh choùng caäp
nhaät thöïc hieän ñöôïc nhöõng yeâu caàu treân.
Treân ñaây laø moät vaøi suy nghó cuõng nhö vieäc laøm cuûa toâi ñaõ tieán haønh trong quaù
trình giaûng daïy moân Vaät lyù 9. Toâi thieát nghó ñaây laø vieäc laøm raát caàn thieát vaø cuõng laø
nhöõng böôùc ñi vöõng chaéc trong quaù trình “daïy hoïc vaät lí THCS”
Baûn toâi töï nhaän thaáy phaûi coá gaéng thaät nhieàu trong phöông phaùp giaûng daïy. Nhaát
thieát phaûi thöôøng xuyeân boài döôõng chuyeân moân nghieäp vuï baèng caùch tích luõy nhieàu kieán
thöùc, nhieàu phöông phaùp giaûi baøi taäp vaät lí toát nhaát
Rieâng veà hoïc sinh tuyeät ñoái ngaên chaën caùc sai laàm thöôøng maéc phaûi baèng caùch
thöôøng xuyeân kieåm tra uoán naén. Caùch toát nhaát laø caùc em phaûi ñoäc laäp suy nghó, khoâng coù
yù thöùc döïa daãm.
Raát mong ñöôïc goùp yù cuûa quyù thaày quyù coâ
Chö seâ, ngaøy 29 thaùng 12 naêm 2009
Ngöôøi vieát
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
14
Döông Thaønh Vinh
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
15
1. Vũ Quang – Đoàn Duy Hinh – Nguyễn Văn Hòa – Ngô Mai Thanh – Nguyễn Đức
Thâm, Sách giáo khoa Vật lí 9, Nhà xuất bản Giáo dục, 2005
2. Vũ Quang – Đoàn Duy Hinh – Nguyễn Văn Hòa – Ngô Mai Thanh – Nguyễn Đức
Thâm, Sách giáo viên Vật lí 9, Nhà xuất bản Giáo dục, 2005
3. Phan Hoàng Văn, 500 bài tập Vật lí THCS, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Thành
phố Hồ Chí Minh, 2007
4. Nguyễn Thanh Hải – Lê Thị Thu Hà, Ôn tập và kiểm tra Vật lí 9, Nhà xuất bản
Hải phòng, 2005
4. Nguyễn Thanh Hải , Phương pháp giải Bài tập Vật lí 9, Nhà xuất bản Hải phòng,
2005
6. Đặng Đức Trọng – Nguyễn Đức Tấn – Vũ Minh Nghĩa, Bồi dưỡng năng lực tự
học Vật lí 9, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, 2008
7. Mai Lễ – Nguyễn Xuân Khoái, Đổi mới phương pháp dạy và giải bài tập Vật lí
trung học cơ sở - 400 bài tập Vật lí 9, Nhà xuất bản giáo dục, 2007.
8. Trần Văn Dũng, Ôn tập Vật lí 9, Nhà xuất bản trẻ, 1999
9. Nguyễn Cảnh Hòe – Lê Thanh Hoạch, Vật lí nâng cao THCS, nhà xuất bản giáo
dục, 2008
Gv: Döông Thaønh Vinh Tröôøng THCS Chu Vaên An – Chö Seâ
16
- Xem thêm -
.DOC 
16 
11 
145 
