Tài liệu Skkn- đổi mới phương pháp dạy học theo hướng vận dụng công nghệ thông tin vào tiết sinh học 8

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam Độc lập- tự do-hạnh phúc ******************************** I - SƠ YẾU LÝ LỊCH Họ và tên: Nguyễn Thị Thúy Lâm Ngày tháng năm sinh: 19/12/1970 Năm vào ngành : 1992 Chức vụ : Tổ trưởng tổ tự nhiên Đơn vị công tác : Trường THSC Dũng Tiến Trình độ chuyên môn: Đại học Bộ môn giảng dạy: Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m sinh học Trang - 1 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN II, NỘI DUNG ĐỀ TÀI ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HƯỚNG VẬN DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO TIẾT SINH HỌC 8 1, Lí do chọn đề tài §Þnh híng ®æi míi PPDH hiÖn nay lµ tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh, kh¬i dËy vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc tù häc, nh»m h×nh thµnh cho häc sinh tư duy ®éc lËp, tÝch cùc s¸ng t¹o, n©ng cao n¨ng lùc ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, rÌn luyÖn kü n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn, t¸c ®éng ®Õn t×nh c¶m ®em l¹i niÒm tin, høng thó häc tËp cho häc sinh. Trong thêi k× bïng næ cña C«ng nghÖ th«ng tin (CNTT) chóng ta nhÊt thiÕt ph¶i c¶i c¸ch phư¬ng ph¸p d¹y häc theo hưíng vËn dông CNTT vµ c¸c trang thiÕt bÞ d¹y häc hiÖn ®¹i ph¸t huy m¹nh mÏ tư duy s¸ng t¹o, kü n¨ng thùc hµnh vµ høng thó häc tËp cña häc sinh ®Ó n©ng cao chÊt lượng d¹y häc. Trong nh÷ng n¨m võa qua, kh¶ n¨ng øng dông CNTT vµo c«ng t¸c gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn THCS ®· ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan. Tuy nhiªn qua th¨m líp dù giê cña ®ång nghiÖp t«i nhËn thÊy vÉn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ sau: - PhÇn lín t©m lý gi¸o viªn ng¹i khã, tuy rÊt muèn d¹y häc b»ng ph¬ng tiÖn m¸y chiÕu nhưng l¹i chưa biÕt hoÆc míi biÕt rÊt Ýt vÒ vi tÝnh nªn kh«ng muèn thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö, gi¸o viªn míi chØ sö dông m¸y chiÕu ®Ó tr×nh chiÕu tranh ¶nh hoÆc thay b¶ng phô chÐp ®Ò bµi trong qóa tr×nh gi¶ng d¹y trªn líp. - VÒ phÝa nhµ trưêng, do ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn khã kh¨n nªn việc ứng dụng CNTT còn hạn chế, về thiết bị máy chiếu phục vụ cho việc giảng dạy có thể nói là rất ít Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 2 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Mét sè bµi gi¶ng ®iÖn tö cßn mang tÝnh chÊt tr×nh diÔn kiÕn thøc, gÇn nh lµ mét “b¶ng ®en” ®ược viÕt s½n tÊt c¶ néi dung d¹y häc lªn ®ã. - C¸ch bè côc mçi trang tr×nh diÔn chưa hîp lÝ vÒ cì ch÷, mµu ch÷, mµu nÒn, tranh ¶nh ... - Cßn l¹m dông c¸c hiÖu øng hiÓn thÞ g©y mÊt tËp trung cña häc sinh vµo néi dung bµi gi¶ng. - DiÔn gi¶i nhanh qu¸, khi ®ưa ra c¸c t×nh huèng trªn m¸y chiÕu kh«ng ®ñ thêi gian cho häc sinh suy nghÜ. - Nhng ®iÒu quan träng nhÊt lµ gi¸o viªn chó ý nhiÒu ®Õn c¸ch tr×nh chiÕu, c¸ch chän hiÖu øng mµ kh«ng ®Çu tư vµo kiÕn thøc cña bµi, c¸c kiÕn thøc thưêng rËp khu«n theo s¸ch gi¸o khoa nªn kÕt qu¶ thu ®ưîc sau tiÕt häc thưêng kh«ng cao. VËy nguyªn nh©n cña nh÷ng t×nh tr¹ng trªn lµ do ®©u? Trước hÕt lµ do quan ®iÓm chưa ®óng vÒ viÖc ¸p dông CNTT trong gi¶ng d¹y, cho r»ng d¹y b»ng gi¸o ¸n ®iÖn tö kh«ng ph¸t huy ®îc trÝ lùc cña häc sinh, kh«ng truyÒn t¶i hÕt ®ưîc nh÷ng ý tưëng cña gi¸o viªn....; mét sè gi¸o viªn chưa thùc sù ®Çu tư vµo tiÕt d¹y, cho r»ng d¹y häc b»ng ®Ìn chiÕu lµ hÊp dÉn ®ưîc häc sinh, thùc tÕ häc sinh còng h¸o høc nh÷ng tiÕt häc ®Çu tiªn b»ng m¸y chiÕu như “trÎ con miÒn nói lÇn ®Çu ®ưîc tr«ng thÊy « t«”, nhng nÕu tiÕt d¹y ®ã chưa ®Çu t vµo néi dung th× häc sinh còng sÏ chãng nhµm ch¸n v× kh«ng hiÓu bµi vµ kh«ng kÞp ghi nh÷ng ý chÝnh cña bµi do gi¸o viªn tr×nh diÔn qu¸ nhanh . Thø hai, do gi¸o viªn vÉn cha n¾m b¾t ®îc tinh thÇn cña s¸ch gi¸o khoa, cha x¸c ®Þnh ®îc träng t©m cña bµi, cßn lÖ thuéc nhiÒu vµo s¸ch thiÕt kÕ cã s½n, thêng ®Æt nh÷ng c©u hái chung chung thiªn vÒ t¸i hiÖn kiÕn thøc, kh«ng cã c©u hái thùc sù kÝch thÝch t duy ®éc Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 3 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm lËp cña häc sinh. Nh×n chung gi¸o viªn kh«ng chñ ®éng trong giê d¹y mµ ch¨m ch¨m tr×nh chiÕu nh÷ng g× m×nh ®· chuÈn bÞ s½n. Thø ba lµ cha cã sù ®Çu t tho¶ ®¸ng vÒ viÖc mua s¾m thiÕt bÞ, tæ chøc häc vi tÝnh cho gi¸o viªn do ®ã “c¸i khã bã c¸i kh«n”, nhiÒu gi¸o viªn còng muèn sö dông c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó øng dông CNTT nhng ®µnh chÞu v× nhµ trêng kh«ng cã m¸y chiÕu. Tõ nh÷ng h¹n chÕ trªn, t«i m¹nh d¹n ®a ra mét sè kinh nghiệm nhỏ bé của mình để giúp đồng nghiệp tự tin khi giảng dạy theo hướng vận dụng CNTT nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. 2, Phạm vi, thời gian thực hiện a, Phạm vi môn sinh học 8 b, Thời gian thực hiện: từ tháng 9/2009 đến tháng 4/2010 c, Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên sinh học 8, sách nâng cao sinh học 8, cách sử dụng Power Point thiết kế. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 4 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm III, Quá trình thực hiện đề tài 1, Tình trạng thực tế NÕu gi¸o ¸n ®îc chuÈn bÞ kü lìng, chu ®¸o tríc khi lªn líp th× nhÊt ®Þnh c¸ch d¹y cña thÇy gi¸o sÏ chñ ®éng, tù tin, linh ho¹t vµ ®¹t chÊt lîng cao h¬n. Dï thÇy, c« ®ã cã tµi giái, th«ng tuÖ tíi ®©u ®i n÷a vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc cã hiÖn ®¹i ®Õn ®©u ®i n÷a nhng nÕu kh«ng so¹n gi¸o ¸n hoÆc so¹n gi¸o ¸n qua loa, hêi hît th× nhÊt ®Þnh tiÕt d¹y Êy, bµi häc Êy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng lóng tóng, bì ngì vµ s¬ suÊt vµ ch¼ng cã g× míi mÎ, s©u s¾c h¬n so víi lÇn d¹y tríc vÒ kiÕn thøc, néi dung v× do phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo trÝ nhí vµ kinh nghiÖm cña m×nh mµ kh«ng cËp nhËt kiÕn thøc, ph¬ng ph¸p míi. V× vËy ë tõng n¨m häc, mçi thÇy, c« gi¸o ®Òu ph¶i thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc so¹n gi¸o ¸n theo quy ®Þnh c¸c bíc lªn líp ®· ®îc phæ biÕn. Trong bµi so¹n cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò sau: - X¸c ®Þnh môc tiªu cña bµi häc: Tr×nh bµy cô thÓ møc ®é cÇn ®¹t ®îc ®èi víi kiÕn thøc, kü n¨ng vµ ph¸t triÓn t duy cña häc sinh. - Lùa chän c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n, cÇn thiÕt vµ cËp nhËt theo mét cÊu tróc hîp lý. - ChuÈn bÞ néi dung bµi gi¶ng theo hÖ thèng c©u hái díi d¹ng c¸c vÊn ®Ò mµ gi¸o viªn nªu ra, ®Ó thiÕt kÕ c©u hái, gi¸o viªn ph¶i n¾m b¾t ®îc tinh thÇn cña bµi häc, ý ®å cña ngêi viÕt s¸ch. ViÖc tham kh¶o nh÷ng gi¸o ¸n so¹n s½n, nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o lµ cÇn thiÕt nhng chØ cã tÝnh chÊt tham kh¶o chø kh«ng rËp khu«n mét c¸ch m¸y mãc. Gi¸o ¸n ph¶i lµ s¶n phÈm s¸ng t¹o, trÝ tuÖ, c«ng søc cña tõng c¸ nh©n vµ ph¶i ®îc hoµn thiÖn h¬n sau mçi tiÕt d¹y, trong mçi gi¸o ¸n ph¶i thÓ hiÖn ®îc ph¬ng ph¸p phï hîp víi tõng kiÓu bµi, lµm næi bËt ®îc ho¹t ®éng gi÷a thÇy vµ trß. - Lùa chän c¸c ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn g¾n víi tõng néi dung cô thÓ gióp häc sinh khai th¸c tù chiÕm lÜnh tõng ®¬n vÞ kiÕn thøc ®Æt ra. Tuú theo néi dung kiÕn thøc cña bµi ®Ó lùa chän ph¬ng tiÖn thÝch hîp (kh«ng ph¶i nhÊt thiÕt bµi nµo còng sö dông PowrPoint). Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 5 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm PowrPoint lµ mét ph¬ng tiÖn tr×nh diÔn sinh ®éng th«ng qua sù phong phó cña h×nh ¶nh, c¸c d¹ng s¬ ®å, c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan... Bµi gi¶ng sö dông PowrPoint tr×nh diÔn lµ c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó ®Æt vÊn ®Ò cho bµi gi¶ng, ph©n tÝch nh÷ng hiÖn tîng khã diÔn t¶ b»ng lêi, ®a ra nh÷ng c©u hái t×nh huèng cho bµi gi¶ng, nh÷ng c©u hái cã kÌm h×nh ¶nh hay s¬ ®å gióp häc sinh dÔ n¾m b¾t vÊn ®Ò, ®a thªm nh÷ng th«ng tin mµ gi¸o viªn cÇn truyÒn ®¹t ®Ó cñng cè kiÕn thøc cho häc sinh, tæ chøc c¸c h×nh thøc häc tËp míi... H×nh ¶nh ®îc tr×nh chiÕu trªn PowrPoint kh¸c víi mét tranh tÜnh, bªn c¹nh sù phong phó cña nh÷ng lùa chän phï hîp, cßn cã thÓ m« t¶ chi tiÕt vµ ®a ra lÇn lît nh÷ng chØ dÉn cÇn thiÕt minh ho¹ cho bµi gi¶ng. Sö dông PowrPoint ®Ó m« pháng nh÷ng qu¸ tr×nh Sinh häc mµ tranh ¶nh thêng kh«ng thÓ diÔn t¶ ®îc b¶n chÊt cña hiÖn tîng. Ví dụ, khi dạy bài “Cơ quan phân tích thị giác” , nói về sự điều tiết của mắt, cã thÓ thiÕt kÕ ®Ó thay ®æi ®ång thêi vÞ trÝ cña vËt khi tiÕn dÇn tíi m¾t ngêi quan s¸t víi sù thay ®æi ®é tô cña thuû tinh thÓ ®Ó ¶nh cña vËt vÉn hiÖn trªn vâng m¹c. Mét trong nh÷ng u ®iÓm cña PowrPoint lµ cã thÓ ®a vµo nh÷ng ®o¹n video, ¶nh flash dïng m« t¶ hiÖn tîng Sinh häc mµ kh«ng thÓ hoÆc khã thùc hiÖn thÝ nghiÖm trªn líp nh c¸c qu¸ tr×nh nguyªn ph©n, gi¶m ph©n, sù tæng hîp axit amin... Tãm l¹i, yªu cÇu ®Æt ra cho viÖc vËn dông CNTT trong gi¶ng d¹y lµ thiÕt kÕ ®îc c¸c ho¹t ®éng ®Ó hç trî häc sinh trong viÖc tù chiÕm lÜnh kiÕn thøc. C¸c bµi gi¶ng ®iÖn tö ®îc thiÕt kÕ ph¶i lµ ph¬ng tiÖn hç trî tÝch cùc cho viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc trong giai ®o¹n hiÖn nay. 2, Những biện pháp thực hiện. Tõ kinh nghiÖm cña b¶n th©n, qua trao ®æi víi ®ång nghiÖp, tæ chuyªn m«n, t«i xin ®a ra mét vµi kinh nghiÖm nhá khi gi¶ng d¹y Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 6 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm tiết 54 “C¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c” Sinh häc líp 8. Bµi gi¶ng gåm c¸c Slide (trang) sau: *Slide 1: Sau khi giíi thiÖu bµi, môc tiêu của bµi, t«i híng dÉn häc sinh c¸ch khai th¸c kiÕn thøc tõ nh÷ng c©u hái (ë bªn tr¸i cña mµn h×nh) vµ ghi nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña bµi (ë bªn ph¶i mµn h×nh). Sau mçi mét c©u hái gi¸o viªn ®Ó thêi gian (tuú theo néi dung c©u hái) cho häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi, gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ c©u tr¶ lêi của häc sinh, ®ång thêi tr×nh chiÕu néi dung c¬ b¶n lªn mµn h×nh. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 7 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN TIẾT 54 : CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC Câu hỏi 1: Một cơ quan phân tích gồm những thành phần nào ? Câu hỏi 2: Ý nghĩa của cơ quan phân tích đối với cơ I . CƠ QUAN PHÂN TÍCH. Cơ quan thụ cảm Dây TK Bộ phận phân tích ở trung ương II. CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC. thể ? - Cơ quan thụ cảm thị giác( TB thụ cảm - Giúp cơ thể nhận biết được trong màng lưới của cầu mắt) tác động của môi trường . - Dây thần kinh thị giác. - Vùng thị giác ( Ở thùy chẩm) Câu 3: Cơ quan phân tích thị giác gồm những thành phần nào ? *Slide 2: “CÊu t¹o cña cÇu m¾t”. Môc nµy, qua dù giê mét sè ®ång nghiÖp t«i thÊy cã h¹n chÕ sau: Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t “S¬ ®å cÊu t¹o cña m¾t” trªn Slide (trang) riªng vµ nªu bµi tËp trªn mét Slide kh¸c, v× sî kh«ng kÞp thêi gian nªn häc sinh cha quan s¸t kü ®îc s¬ ®å th× gi¸o viªn ®· chuyÓn sang Slide bµi tËp, do ®ã häc sinh cha x¸c ®Þnh râ ®îc c¸c thµnh phÇn vµ chøc n¨ng cña cÇu m¾t. Tõ nh÷ng tån t¹i trªn, t«i ®· ®Çu t suy nghÜ x©y dùng c¸ch d¹y phÇn nµy nh sau: §èi tîng häc sinh bËc THCS ®ang nhËn thøc “tõ trùc quan sinh ®éng ®Õn t duy trõu tîng”, do ®ã ®Ó t×m hiÓu cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña cÇu m¾t, t«i ®· thiÕt kÕ c¶ kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trªn cïng mét Slide ( khi tr×nh chiÕu häc sinh vÉn thÊy rÊt râ c¶ kªnh h×nh vµ kªnh ch÷). Gi¸o viªn tr×nh chiÕu ®ång thêi c¶ hai s¬ ®å vµ bµi tËp, híng dÉn häc sinh quan s¸t s¬ ®å, trao ®æi nhãm ®Ó hoµn chØnh c¸c th«ng tin vÒ cÊu t¹o cÇu m¾t b»ng c¸ch ®iÒn c¸c tõ thÝch hîp vµo chç trèng. Sau khi cö ®¹i diÖn c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, c¸c nhãm kh¸c ®iÒu chØnh, bæ sung, gi¸o viªn míi ®a hiÖu øng ®¸p ¸n ®óng Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 8 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm (®¸p ¸n ph¶i dïng mµu kh¸c víi bµi tËp vµ chän hiÖu øng ®¬n gi¶n ®Ó tr¸nh lµm mÊt sù chó ý cña häc sinh). Sau khi hoµn thµnh bµi tËp, gäi mét häc sinh tr×nh bµy cÊu t¹o cña cÇu m¾t, gi¸o viªn tr×nh chiÕu nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ cÊu t¹o cña cÇu m¾t (bªn ph¶i mµn h×nh) híng dÉn häc sinh chÐp vµo vë (ph¶i chän hiÖu øng chËm vµ dêng thêi gian ®Ó häc sinh chÐp kÞp). *Slide 3: T¬ng tù nh trªn t«i còng thiÕt kÕ kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trªn cïng mét Slide. Sau khi híng dÉn häc sinh quan s¸t “S¬ ®å cÊu t¹o cña mµng líi” t«i nªu c©u hái 4 (trong Slide 3). Häc sinh tr×nh bµy cÊu t¹o trªn s¬ ®å, líp gãp ý bæ sung, gi¸o viªn kÕt luËn vµ tr×nh chiÕu néi dung c¬ b¶n (bªn ph¶i mµn h×nh). Sau ®ã gi¸o viªn híng dÉn häc sinh t×m hiÓu sù kh¸c nhau gi÷a tÕ bµo nãn vµ tÕ bµo que trong mèi quan hÖ víi thÇn kinh thÞ gi¸c vµ yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch mét sè hiÖn tîng qua c©u hái 5 vµ c©u hái 6. Víi c¸ch thiÕt kÕ như vËy, häc sinh lu«n ®îc quan s¸t h×nh ¶nh, s¬ ®å, dÔ dµng khai th¸c kiÕn thøc mét c¸ch triÖt ®Ó, ®iÒu ®ã ®· ph¸t Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 9 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm huy ®ưîc tÝnh tÝch cùc, s¸ng t¹o cña häc sinh, n©ng cao n¨ng lùc ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cho häc sinh. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 10 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm *Slide 4,5: “Sù t¹o ¶nh ë mµng líi”. H¹n chÕ râ rÖt nhÊt cña mét sè tiÕt d¹y ë môc nµy lµ: gi¸o viªn tr×nh chiÕu “S¬ ®å thÝ nghiÖm vÒ sù ®iÒu tiÕt ®é cong (®é héi tô) cña thÓ thuû tinh ” ë tr¹ng th¸i tÜnh v× mét trong hai lÝ do sau: thø nhÊt lµ do ph¬ng ph¸p d¹y häc th«ng b¸o, gi¸o viªn m« t¶ thÝ nghiÖm vµ nªu kÕt qu¶ cña thÝ nghiÖm ®Ó häc sinh rót ra kÕt luËn. LÝ do thø hai lµ gi¸o viªn “ng¹i” kh«ng muèn chän hiÖu øng v× h×nh vÏ nµy rÊt c«ng phu vµ nÕu tr×nh chiÕu “®éng” ph¶i tíi 56 hiÖu øng trªn mét Slide. V× thÕ giê d¹y diÔn ra mét chiÒu, häc trß tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch thô ®éng. Giê d¹y tÎ nh¹t kh«ng ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh, dÊu Ên kiÕn thøc kh¾c vµo trÝ n·o häc sinh mét c¸ch mê nh¹t, hiÖu qu¶ cña viÖc häc tËp thÊp. Tõ nh÷ng h¹n chÕ trªn, t«i ®· thiÕt kÕ môc nµy nh sau: Tr×nh chiÕu tõng nÐt vÏ mét vµ ®Æt c©u hái sau ®ã míi tr×nh chiÕu tiÕp nh÷ng nÐt vÏ hoÆc c¸c ch÷ t¬ng øng. Ch¼ng h¹n gi¸o viªn võa vÏ võa ®Æt c©u hái 7, häc sinh dù ®o¸n (v× ®· ®îc biÕt qua môc 2 “ CÊu t¹o cña mµng líi”), sau ®ã gi¸o viªn míi tr×nh chiÕu tiÕp ¶nh cña vËt (dïng mµu ®á hoÆc kh¸c mµu ®Ó dÔ ph©n biÖt) vµ kÕt luËn “ ¶nh ngîc, nhá, râ”. C¸c c©u hái 8,9 c¸ch d¹y còng t¬ng tù nh vËy. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 11 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang - 12 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Víi c¸ch thiÕt kÕ bµi nh trªn, buéc häc sinh ph¶i chñ ®éng suy nghÜ, tiÕp thu trªn c¬ së híng dÉn cña gi¸o viªn qua mét hÖ thèng c©u hái l«gic, chø kh«ng ph¶i thô ®éng thõa nhËn kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña t¸c gi¶ do gi¸o viªn m« t¶ nh thêng lµm. Do ®ã sau khi häc xong bµi, häc sinh ®· hiÓu râ ®îc cÊu t¹o, chøc n¨ng cña tõng bé phËn cña m¾t vµ ®· biÕt vËn dông kiÕn thøc ®Ó tr¶ lêi c©u hái vµ bµi tËp trong s¸ch gi¸o khoa mét c¸ch dÔ dµng. §Ó cñng cè vµ ghi nhí bµi häc, gi¸o viªn chØ ®Þnh mét häc sinh ®äc phÇn kÕt luËn cña bµi (Slide 6), sau ®ã gi¸o viªn cho häc sinh lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm vµ híng dÉn häc sinh vÒ nhµ lµm bµi tËp (Slide 7,8). Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 13 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trang - 14 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Gi¸o viªn lu ý häc sinh c©u 2 : Mµng gi¸c kh«ng ph¶i lµ mµng cña cÇu m¾t do ®ã ®¸p ¸n ®óng lµ c (mµng líi). Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 15 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm IV- kÕt qu¶ thu ®îc sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn kinh nghiÖm. Víi viÖc nghiªn cøu kü ch¬ng tr×nh SGK, ®äc c¸c tµi liÖu tham kh¶o bµi “C¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c’’ ®· ®îc chuÈn bÞ kh¸ chu ®¸o, c«ng phu. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i nhËn thøc r»ng : ®Ó hiÓu hÕt ý ®Þnh cña ngêi viÕt s¸ch gi¸o khoa vµ lùa chän ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y thËt kh«ng dÔ, nhng ®Ó truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®ã ®Õn víi häc sinh víi vai trß lµ ngêi tæ chøc, híng dÉn ®Ó häc sinh tù t×m tßi, ph¸t hiÖn kiÕn thøc cµng khã kh¨n h¬n. ë bµi häc nµy, häc sinh ®· hiÓu râ c¸c thµnh phÇn chÝnh vµ chøc n¨ng cña c¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c th«ng qua hÖ thèng c©u hái gîi më, s¬ ®å tÜnh vµ s¬ ®å ®éng ®Ó häc sinh tù rót ra kÕt luËn chø kh«ng bÞ ¸p ®Æt mét c¸ch m¸y mãc. KÕt qu¶ sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn: Khi cha ¸p dông s¸ng kiÕn Sè lîng TØ lÖ Líp 8A 35 % Giái 2 6 Kh¸ 10 29 TB 18 51 YÕu 5 14 Sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn Sè lîng TØ lÖ Líp 8A 35 % Giái 10 29 Kh¸ 18 51 TB 7 20 YÕu 0 0 Nh vËy víi suy nghÜ, cè g¾ng ban ®Çu t«i thÊy r»ng khi tËp trung ®Çu t c«ng søc, kiÕn thøc theo ph¬ng ph¸p tÝch cùc vµo bµi d¹y, häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch tÝch cùc kh«ng thô ®éng vµ høng thó h¬n. ChÝnh sù ham häc cña häc sinh l¹i lµ ®éng lùc thóc ®Èy gi¸o viªn cÇn ph¶i ®æi míi t duy ph¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp víi SGK míi. Mçi giê häc mµ c¸c em ®¹t kÕt qu¶ cao ®· thÓ hiÖn ®îc phÇn nµo t©m huyÕt cña ngêi d¹y. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 16 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm V - bµi häc kinh nghiÖm Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng vận dụng CNTT đã nâng cao ®îc hiÖu qu¶ giê d¹y. Sù hç trî cña h×nh ¶nh vµ ©m thanh vµ nghÖ thuËt cña ngêi thÇy lµm bµi gi¶ng sinh ®éng h¬n. Tuy nhiªn còng cÇn lu ý mét sè ®iÓm sau ®©y: *Kh«ng nªn quan niÖm trong tiÕt d¹y sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö lµ kh«ng cÇn sö dông b¶ng, phÊn mµ ph¶i tuú theo kiÕn thøc yªu cÇu cña tõng bµi, cã nh÷ng bµi phÇn tr×nh chiÕu chØ lµ ph¬ng tiÖn hç trî gi¸o viªn ®iÒu khiÓn tiÕn tr×nh d¹y häc trªn líp cã hiÖu qu¶ h¬n, phÇn ghi b¶ng cña thÇy lu«n gióp häc sinh hÖ thèng kiÕn thøc bµi gi¶ng. *CÇn bè côc trang tr×nh diÔn hîp lý vÒ cì ch÷, mµu ch÷, mµu nÒn. Nªn tr×nh bµy c¶ kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trªn cïng mét trang tr×nh diÔn sÏ ®¹t hiÖu qu¶ h¬n khi tr×nh bµy kªnh h×nh riªng, kªnh ch÷ riªng. Th«ng thêng nªn dïng nÒn s¸ng vµ ch÷ mµu tèi. *Kh«ng l¹m dông c¸c hiÖu øng hiÓn thÞ, ®iÒu nµy g©y mÊt tËp trung cña häc sinh vµo néi dung bµi gi¶ng. *DiÔn gi¶ng kh«ng nªn nhanh qu¸, khi ®a ra c¸c t×nh huèng trªn m¸y chiÕu cÇn cã ®ñ thêi gian ®Ó häc sinh suy nghÜ. *C¸c nhµ trêng cÇn nhËn thøc tÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc øng dông C«ng nghÖ th«ng tin vµo gi¶ng d¹y, tõ ®ã chó träng viÖc ®Çu t c¬ së vËt chÊt nh: phßng häc, hÖ thèng m¸y... ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn, ®éng viªn khuyÕn khÝch ®Ó gi¸o viªn ®Çu t vµo viÖc thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö theo híng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cho häc sinh. Nhng dï cã dïng ph¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i g× ®i n÷a th× tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i thËt sù lµ nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é kiÕn thøc chuyªn m«n v÷ng vµng, mét vèn kiÕn thøc thùc tiÔn phong phó vµ kh¶ n¨ng lùa chän ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp víi tõng bµi d¹y; gi¸o ¸n ph¶i ®îc chuÈn bÞ mét c¸ch ®Çy ®ñ, chi tiÕt, cô thÓ, x¸c ®Þnh ®óng môc ®Ých, néi dung, ph¬ng ph¸p sö dông, c¸ch nªu vÊn ®Ò vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nh thÕ nµo. §Æc biÖt lµ ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 17 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN c©u hái phï hîp híng häc sinh t×m hiÓu ®Ó th¸o gì tõng vÊn ®Ò, sau khi häc sinh tr¶ lêi c©u hái nhÊt thiÕt gi¸o viªn ph¶i nhËn xÐt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña c¸c em, cã thÕ míi ®éng viªn khuyÕn khÝch c¸c em x©y dùng bµi häc ®îc tèt. Khi gi¶ng d¹y gi¸o viªn ph¶i t¹o ®îc høng thó häc tËp cho häc sinh, t¹o kh«ng khÝ vui vÎ, n¨ng ®éng trong líp häc, tr¸nh t×nh tr¹ng nhåi nhÐt, ®äc SGK cho häc sinh chÐp. Gi¸o viªn cÇn kÕt hîp tèt c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc ®Æc thï cña bé m«n sinh häc theo híng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em tù t×m tßi, ph¸t triÓn kiÕn thøc. Ph¶i kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c thao t¸c thÝ nghiÖm, híng dÉn häc sinh quan s¸t tranh, mÉu vËt, ph¸t phiÕu häc tËp, ph©n chia nhãm .....®Æc biÖt víi c¸ch viÕt “dÊu ” kiÕn thøc cña SGK hiÖn nay nh»m b¾t häc sinh ph¶i t duy t×m tßi kiÕn thøc th× viÖc cho häc sinh ghi néi dung bµi häc lµ rÊt quan träng, v× vËy gi¸o viªn ph¶i ®Çu t thêi gian vµo phÇn ghi b¶ng ®ã chÝnh lµ néi dung c¬ b¶n cña bµi häc. Néi dung ghi bµi cña häc sinh nªn cô thÓ ho¸ díi d¹ng s¬ ®å hoÆc ch¾t läc nh÷ng kiÕn thøc c¨n b¶n nhÊt ®Ó häc sinh cã thêi gian thùc hiÖn ®îc c¸c ho¹t ®éng t×m hiÓu bµi trªn líp vµ thuËn lîi trong viÖc häc bµi ë nhµ . ViÖc so¹n gi¸o ¸n, lùa chän ph¬ng tiÖn d¹y häc vµ tæ chøc d¹y häc trªn líp cña mçi ngêi cÇn mang mét phong c¸ch, nÐt riªng cña ngêi Êy, tuyÖt nhiªn kh«ng cã lo¹i gi¸o ¸n khu«n mÉu, kh«ng cã c¸ch tæ chøc lªn líp gièng nhau mµ ph¶i tïy thuéc vµo ®èi tîng häc sinh, phô thuéc vµo tõng kiÓu bµi ®Ó thiÕt kÕ bµi d¹y, lùa chän ph¬ng tiÖn d¹y häc vµ tæ chøc viÖc d¹y häc trªn líp ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm nhá cña t«i, ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt, rÊt mong ®îc sù gãp ý ch©n thµnh cña c¸c thÇy, c¸c c« vµ ®ång nghiÖp./. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Dũng Tiến ngày 25 tháng 4 năm 2010 . Người thực hiện Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 18 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Nguyễn Thị Thúy Lâm Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 19 TRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Đánh giá nhận xét của hội đồng khoa học cấp cơ sở ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ….. Đánh giá nhận xét của hội đồng khoa học cấp trên ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ….. Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thóy L©m Trang - 20