Tài liệu Skkn bồi dưỡng hs giỏi lớp 4

Néi dung c¶m thô v¨n häc líp 4 PhÇn I : Mét sè vÊn ®Ò chung I. ThÕ nµo lµ c¶m thô v¨n häc : C¶m thô v¨n häc chÝnh lµ sù c¶m nhËn nh÷ng gi¸ trÞ næi bËt, nh÷ng ®iÒu s©u s¾c tÕ nhÞ vµ ®Ñp ®Ï cña v¨n häc thÓ hiÖn trong t¸c phÈm (cuèn truyÖn bµi v¨n, bµi th¬) hay mét bé phËn cña t¸c phÈm (®o¹n v¨n, ®o¹n th¬… thËm chÝ lµ mét tõ ng÷ cã gi¸ trÞ trong c©u v¨n th¬). Nãi c¸ch kh¸c c¶m thô v¨n häc cã nghÜa lµ khi ®äc (nghe) mét ®o¹n v¨n, mét ®o¹n th¬, mét c©u chuyÖn ta kh«ng nh÷ng ph¶i hiÓu mµ cßn ph¶i xóc c¶m, tëng tîng, nhËp th©n víi nh÷ng g× ®· häc… II. Yªu cÇu cña c¶m thô ë tiÓu häc : 1. Häc sinh c¶m nhËn ®îc c¸i hay c¸i ®Ñp cña v¨n (th¬) th«ng qua néi dung, nghÖ thuËt. 2. N¾m b¾t ®îc t tëng chñ ®¹o cña t¸c gi¶. 3. BiÕt béc lé suy nghÜ, c¶m xóc cña b¶n th©n. 4. BiÕt viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n c¶m thô sinh ®éng ë møc ®é ®¬n gi¶n phï hîp víi løa tuæi tiÓu häc. III. §èi tîng cña c¶m thô v¨n häc ë TiÓu häc - C¸c bµi v¨n, bµi th¬, mÈu chuyÖn ng¾n ®Æc s¾c, cã gi¸ trÞ trong ch¬ng tr×nh TËp ®äc líp 4. - C¸c ®o¹n v¨n, ®o¹n th hay ngoµi ch¬ng tr×nh cã néi dung nãi vÒ t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc, t×nh c¶m gia ®×nh , B¸c Hå hay ph¶n ¸nh nÐt sinh ho¹t ®éc ®¸o cña mét vïng (miÒn) trªn ®Êt níc. IV. C¸c d¹ng bµi tËp c¶m thô c¬ b¶n ë TiÓu häc D¹ng 1 : Bµi tËp ph¸t hiÖn h×nh ¶nh vµ t¸i hiÖn vÎ ®Ñp cña h×nh ¶nh. D¹ng 2 : Bµi tËp ph¸t hiÖn c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt nªu gi¸ trÞ cña nghÖ thuËt. D¹ng 3 : Bµi tËp nhËn xÐt c¸ch viÕt c©u vµ sö dông dÊu c©u, nªu t¸c dông. D¹ng 4 : Bµi tËp t×m hiÓu néi dung vµ nªu c¶m nhËn chung. 1 D¹ng 5 : Bµi tËp c¶m thô h×nh tîng nh©n vËt (chØ yªu cÇu c¶m thô mét nÐt tÝnh c¸ch ®Æc trng hay mét ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña nh©n vËt ë møc ®é ®¬n gi¶n). V/ Mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt c¬ b¶n thêng dïng ë TiÓu häc §Ó gióp häc sinh lµm bµi tËp c¶m thô v¨n häc ®¹t kÕt qu¶ cao, ngêi gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh n¾m ch¾c mét sè nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt thêng dïng trong c¸c bµi v¨n, bµi th¬ ë tiÓu häc, bëi ®©y chÝnh lµ ch×a khãa gióp c¸c em chñ ®éng më ra c¸c líp nghÜa s©u xa Èn sau tõng c©u ch÷ cña ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬ 1. NghÖ thuËt so s¸ch a. §Þnh nghÜa : So s¸nh lµ c¸ch ®èi chiÕu hai ®èi tîng kh¸c lo¹i kh«ng ®ång nhÊt nhau hoµn toµn mµ chØ gièng nhau mét nÐt nµo ®ã vÒ mµu s¾c, h×nh d¸ng, ng÷ nghÜa… b. T¸c dông : PhÐp so s¸nh trong v¨n häc cã t¸c dông t¹o ra c¶m gi¸c míi mÎ, gióp sù vËt ®îc miªu t¶ trë nªn cô thÓ, sèng ®éng… c. C¸ch nhËn biÕt : Trong c©u v¨n cã sö dông nghÖ thuËt so s¸nh thêng cã c¸c tõ : lµ, nh, b»ng, tùa nh… vµ dÊu hai chÊm (:) dÊu g¹ch ngang (-). d. Bµi tËp vËn dông : + NghÖ thuËt nµo ®îc sö dông trong c©u ca dao sau : “C«ng cha nh nói Th¸i S¬n NghÜa mÑ nh níc trong nguån ch¶y ra” + Con c¶m nhËn ®îc g× vÒ t×nh c¶m bµ ch¸u ®îc thÓ hiÖn qua phÐp so s¸nh sau : “Bµ nh qu¶ ngät chÝn råi Cµng thªm tuæi t¸c cµng t¬i lßng vµng” “Qu¶ ngät cuèi mïa” Vâ Thanh An 2. NghÖ thuËt nh©n ho¸ a- §Þnh nghÜa : Nh©n ho¸ lµ c¸ch gäi hoÆc t¶ ®å vËt, loµi vËt, c©y cèi… b»ng nh÷ng tõ ng÷ vèn ®îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ngêi (hoÆc nãi c¸ch kh¸c lµ g¾n cho nh÷ng ho¹t ®éng ®å vËt, loµi vËt, c©y cèi… t×nh c¶m, tr¹ng th¸i nh con ngêi). 2 b. T¸c dông : NghÖ thuËt so s¸nh gióp cho thÕ giíi loµi vËt, ®å vËt, c©y cèi… trë nªn gÇn gòi, sinh ®éng, hÊp dÉn, biÓu thÞ ®îc nh÷ng t×nh c¶m, suy nghÜ cña con ngêi. e. Bµi tËp øng dông : + Trong c©u v¨n sau, nh÷ng sù vËt nµo ®îc nh©n ho¸ “Tõ ®ã, l·o MiÖng, b¸c Tai, cËu Ch©n, cËu Tay l¹i sèng th©n mËt víi nhau, mçi ngêi mét viÖc kh«ng ai tÞ ai c¶”. + ChØ ra vµ nªu t¸c dông cña nghÖ thuËt nh©n ho¸ trong ®o¹n th¬ sau : “BÐ ngñ ngon qu¸ §Éy c¶ giÊc tra C¸i vâng th¬ng bÐ Thøc hoµi ®a ®a”. Ngoµi hai biÖn ph¸p nghÖ thuËt c¬ b¶n trªn gi¸o viªn cã thÓ cung cÊp cho häc sinh c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt : §¶o ng÷, ®iÖp tõ, dïng h×nh ¶nh gîi t¶, gîi c¶m, dïng h×nh ¶nh ®èi lËp… VI/ Ph¬ng ph¸p lµm 1 bµi tËp c¶m thô : §Ó lµm tèt mét bµi tËp c¶m thô v¨n häc, ngêi gi¸o viªn cÇn híng dÉn ®Ó c¸c em thùc hiÖn ®Çy ®ñ tõng bíc c¸c viÖc sau ®©y : a- §äc kü ®Ò bµi, x¸c ®Þnh râ yªu cÇu cña bµi tËp (ph¶i tr¶ lêi ®îc ®iÒu g× ? cÇn nªu bËt ý g× ?…). b- §äc vµ t×m hiÓu ®o¹n v¨n (®o¹n th¬ ; mÈu chuyÖn) ®îc nªu trong ®Ò bµi : (cÇn dùa vµo yªu cÇu cô thÓ cña tõng bµi tËp ®Ó t×m hiÓu) Th«ng thêng ®Ó t×m hiÓu mét ®o¹n v¨n th¬ cÇn híng dÉn häc sinh ®äc kü ®o¹n trÝch, x¸c ®Þnh ®îc néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch th«ng qua mét sè c©u hái gîi ý. T¸c gi¶ viÕt bµi (®o¹n) v¨n (th¬) nh»m diÔn t¶ g× ? - §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh , chi tiÕt nµo vµ nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®îc thÓ hiÖn qua c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh ®ã... - §o¹n th¬ (v¨n) gîi cho em suy nghÜ c¶m xóc g× ?. c. ViÕt ®o¹n v¨n c¶m thô híng vµo yªu cÇu cña ®Ò : 3 - §o¹n v¨n cã thÓ b¾t ®Çu b»ng mét c©u “më ®o¹n” ®Ó dÉn d¾t ngêi ®äc hoÆc tr¶ lêi th¼ng vµo c©u hái chÝnh, tiÕp ®ã cÇn nªu râ c¸c ý theo yªu cÇu cña ®Ò (c¸c h×nh ¶nh, tõ ng÷, chi tiÕt… lµm to¸t néi dung.. th©n ®o¹n ; cuèi cïng cã thÓ kÕt ®o¹n b»ng mét c©u ng¾n gän ®Ó gîi l¹i néi dung c¶m thô. Víi tõng d¹ng bµi cô thÓ cã thÓ tr×nh bµy theo c¸c bíc c¬ b¶n sau : * D¹ng bµi ph¸t hiÖn h×nh ¶nh thêng cã c¸c bíc sau : + Ph¸t hiÖn, nªu ra c¸c h×nh ¶nh. + T¸i hiÖn vÎ ®Ñp, nªu ý nghÜa cña h×nh ¶nh th«ng qua nghÖ thuËt. + Nªu bËt ®îc t tëng, t×nh c¶m cña t¸c gi¶. + C¶m xóc cña b¶n th©n. * D¹ng bµi c¶m thô h×nh tîng nh©n vËt 1. Nªu c¸c chi tiÕt vÒ : + Ngo¹i h×nh     cña nh©n vËt (®îc thÓ hiÖn qua tõ ng÷,    + Hµnh ®éng + Lêi nãi h×nh ¶nh nµo) 2. Nªu bËt tÝnh c¸ch, phÈm chÊt… cña nh©n vËt. 3. T tëng chñ ®¹o, ý nghÜa s©u xa cña mÈu chuyÖn, cña t¸c gi¶ ®îc thÓ hiÖn qua nh©n vËt. 4. C¶m xóc cña b¶n th©n * Víi c¸c d¹ng bµi cßn l¹i gåm 4 bíc sau : + Ph¸t hiÖn nghÖ thuËt + ChØ ra néi dung + Nªu t tëng, t×nh c¶m cña t¸c gi¶ + C¶m xóc cña b¶n th©n. phÇn II : Mét sè bµi tËp c¶m thô theo c¸c chñ ®iÓm ch¬ng tr×nh SGK líp 4 chñ ®iÓm : th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n 4 Bµi 1 : Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ “Lßng th¬ng ngêi” mét nÐt tÝnh c¸ch tiªu biÓu cña DÕ MÌn trong c©u chuyÖn “DÕ MÌn bªnh vùc kÎ yÕu” cña nhµ v¨n T« Hoµi. Gîi ý : 1. Chi tiÕt thÓ hiÖn hµnh ®éng cña DÕ MÌn - Quan t©m ®Õn ngêi yÕu ®uèi bÊt h¹nh : Nghe “TiÕng khãc tû tª” nh×n thÊy “chÞ nhµ trß ®ang gôc ®Çu” bªn t¶ng ®¸ cuéi “®Õn gÇn” “g¹n hái m·i”. - Bªnh vùc gióp ®ì ngêi gÆp ho¹n n¹n “XoÌ hai cµng ra” “D¾t chÞ Nhµ Trß ®i”. - Lêi nãi “Em ®õng sî, h·y vÒ víi t«i ®©y…” 2. TÝnh c¸ch, phÈm chÊt : DÕ MÌn rÊt “giµu lßng th¬ng ngêi” lu«n quan t©m gióp ®ì ngêi gÆp khã kh¨n ho¹n n¹n. 3. T tëng, ý nghÜa : Ca ngîi nh÷ng con ngêi giµu lßng nh©n ¸i. 4. C¶m xóc cña b¶n th©n c¶m phôc, yªu mÕn, häc tËp. Tham kh¶o : Nh©n vËt DÕn MÌn trong mÈu chuyÖn “DÕ mÌn bªnh vùc kÎ yÕu” cña Nhµ v¨n T« Hoµi ®· ®Ó l¹i cho ta Ên tîng tuyÖt ®Ñp. §ã lµ mét con ngêi giµu t×nh th¬ng ngêi : Khi nghe “TiÕng khãc tØ tª” vµ thÊy chÞ Nhµ Trß “gôc ®Çu” bªn t¶ng ®¸ cuéi, nÕu lµ ngêi kh¸c ch¾c sÏ thê ¬, bá mÆc nhng DÕ MÌn ®· “®Õn gÇn” vµ “gÆn hái” cho thÊy DÕn MÌn ®· rÊt quan t©m ®Õn mäi ngêi. H×nh ¶nh chÞ Nhµ Trß “®· bÐ nhá l¹i gÇy gß qu¸” vµ ®«i c¸nh “ng¾n chïn chôt” ®· lµm DÕ MÌn rÊt c¶m th¬ng, chó ta cµng xóc ®éng h¬n tríc c¶nh ngé bÊt h¹nh cña chÞ : “mÑ mÊt” “sèng thui thñi” mét m×nh, råi “tóng thiÕu” … l¹i cßn bÞ ®e däa bëi mãn nî truyÒn ®êi cña bän nhÖn. Cø chØ “XoÌ hai cµng ra” “d¾t chÞ Nhµ trß ®i vµ lêi nãi “Em ®õng sî… cµng thÓ hiÖn râ h¬n phÈm chÊt ®¸ng quý cña DÕ MÌn giµu t×nh th¬ng yªu, s½n sµng che chë, gióp ®ì nh÷ng ngêi yÕu ®uèi bÊt h¹nh. DÕ MÌn ®óng lµ biÓu tîng cña t×nh th¬ng yªu, lßng nh©n ¸i. DÕ MÌn ®· ®Ó l¹i trong lßng ta bao t×nh c¶m mÕn th¬ng, c¶m phôc. Bµi 2 : H×nh ¶nh chÞ Nhµ Trß trong mÈu chuyÖn “DÕ MÌn bªnh vùc kÎ yÕu” ®· ®Ó l¹i trong lßng ngêi ®äc bao c¶m th¬ng. H·y tr×nh bµy c¶m nhËn cña em. Gîi ý : H×nh ¶nh chÞ Nhµ Trß ®îc miªu t¶ qua c¸c chi tiÕt : 5 + Ngo¹i h×nh : “bÐ nhá l¹i gÇy yÕu” “c¸nh non nít l¹i ng¾n chïn chïn”. + Hoµn c¶nh : “mÑ mÊt” “sèng thui thñi” “bÞ ®e do¹” : “®¸nh” “vÆt c¸nh vÆt ch©n ¨n thÞt”…  ChÞ lµ hiÖn th©n cña sù yÕu ®uèi, bÊt h¹nh vµ bÞ bãc lét trong x· héi. - C¶m xóc cña b¶n th©n : th¬ng c¶m, xóc ®éng. Bµi 3 : §o¹n th¬ “V× con mÑ khæ ®ñ ®iÒu Quanh ®«i m¾t mÑ ®· nhiÒu nÕp nh¨n Con mong mÑ khoÎ dÇn dÇn Ngµy ¨n ngon miÖng ®ªm n»m ngñ ngon Råi ra ®äc s¸ch cÊy cµy MÑ lµ ®Êt níc th¸ng ngµy cña con”. “MÑ èm” TrÇn §¨ng Khoa Theo em, h×nh ¶nh nµo gãp phÇn nhiÒu nhÊt lµm nªn c¸i hay cña ®o¹n th¬ trªn ! V× sao ?. Gîi ý : + H×nh ¶nh “MÑ lµ ®Êt níc, th¸ng ngµy cña con” gãp phÇn lµm nªn c¸i hay cña ®o¹n th¬. + NghÖ thuËt so s¸nh “MÑ-§Êt níc, th¸ng ngµy” + H×nh ¶nh “§Êt níc” “th¸ng ngµy” cho thÊy trong suy nghÜ cña ngêi con mÑ lµ tÊt c¶ nh÷ng g× vÜ ®¹i, lín lao vµ cao quý kh«ng bao giê thiÕu ®îc víi mçi con ngêi. + ThÊy ®îc t×nh yªu th¬ng lßng biÕt ¬n v« h¹n cña con c¸i ®èi víi mÑ. + T×nh c¶m cña b¶n th©n : ThÊm thÝa c«ng ¬n cña mÑ Bµi 4 : “T«i lôc t×m hÕt tói nä tói kia, kh«ng cã tiÒn, kh«ng cã ®ång hå, kh«ng cã c¶ mét chiÕc kh¨n tay. Trªn ngêi t«i ch¼ng cã tµi s¶n g× . Ngêi ¨n xin vÉn ®îi t«i. Tay vÉn ch×a ra run lÈy bÈy”. 6 T«i ch¼ng biÕt lµm c¸ch nµo. T«i n¾m chÆt lÊy bµn tay run rÈy kia. - ¤ng ®õng giËn ch¸u, ch¸u kh«ng cã ®Ó cho «ng c¶” (“Ngêi ¨n xin” – Tuèc-Ghª-NhÐp”). Tr×nh bµy suy nghÜ cña em vÒ nh©n vËt cËu bÐ ®îc miªu t¶ trong ®o¹n v¨n trªn. Gîi ý : Hµnh ®éng “Lôc t×m hÕt tói nä tói kia” “N¾m chÆt lÊy bµn tay run rÈy” + Lêi nãi : …¤ng ®õng giËn ch¸u ……  CËu bÐ lµ mét con ngêi cã tÊm lßng nh©n hËu th¬ng c¶m vµ muèn gióp ®ì «ng l·o ¨n xin nghÌo khæ dï «ng l·o vµ cËu lµ hai con ngêi ë hai hoµn c¶nh kh¸c nhau. - ý nghÜa : Ca ngîi nh÷ng con ngêi giµu lßng nh©n ¸i. - C¶m xóc cña b¶n th©n : yªu quý – c¶m phôc – häc tËp. Chñ ®iÓm : M¨ng mäc th¼ng Bµi 1 : §o¹n th¬ : “Nßi tre ®©u chÞu mäc cong Cha lªn ®· nhän nh ch«ng l¹ thêng Lng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s¬ng Cã manh ¸o céc tre nhêng cho con” “Tre ViÖt Nam” NguyÔn Duy §o¹n th¬ trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®Ñp. Nªu ý nghÜa ®Ñp ®Ï cña nh÷ng h×nh ¶nh ®ã. Gîi ý : H×nh ¶nh m¨ng tre “nhän nh ch«ng” : Cho thÊy sù kiªu h·nh, hiªn ngang, bÊt khuÊt, b¶n chÊt ngay th¼ng, kh¶ng kh¸i cña “nßi tre”  nghÖ thuËt so s¸nh. + H×nh ¶nh “lng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s¬ng”  gîi sù d·i dÇu, chÞu ®ùng mäi khã kh¨n cña tre. 7 + H×nh ¶nh “manh ¸o céc tre nhêng cho con” gîi sù liªn tëng ®Õn sù che chë, hy sinh tÊt c¶ v× m¨ng non cña trÎ. + Th«ng qua nh÷ng phÈm chÊt ®¸ng quý cña tre ®Õn ca ngîi phÈm chÊt tèt ®Ñp cña ngêi ViÖt Nam, d©n téc ViÖt Nam : Kiªn cêng bÊt khuÊt, ngay th¼ng chÞu th¬ng chÞu khã  thÓ hiÖn t×nh yªu vµ lßng tù hµo cña nhµ th¬ ®èi víi tre ViÖt Nam d©n téc ViÖt Nam. + C¶m xóc cña b¶n th©n : Yªu quý vµ tù hµo . Bµi 2 : “N¨m qua ®i, th¸ng qua ®i Tre giµ m¨ng mäc cã g× l¹ ®©u Mai sau Mai sau Mai sau §Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh”. “Tre ViÖt Nam” – NguyÔn Du Em h·y cho biÕt nh÷ng c©u th¬ trªn nh»m kh¼ng ®Þnh ®iÒu g× ? C¸ch diÔn ®¹t cña nhµ thê cã g× ®éc ®¸o nh»m gãp phÇn kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã. Gîi ý : + NghÖ thuËt : ®iÖp tõ “Mai sau”   “xanh”  3 lÇn   + §iÖp tõ “Mai sau” nh¾c l¹i 3 lÇn thÓ hiÖn rÊt ®Ñp sù kÕ tiÕp tre giµ m¨ng mäc ®ång thêi gîi c¶m xóc vÒ kh«ng gian vµ thêi gian nh më ra v« tËn t¹o cho ý th¬ bay bæng. §iÖp tõ “xanh” (3 lÇn)  gîi søc sèng m·nh liÖt, vÜnh cöu cña mµu s¾c cña trÎ.  NghÖ thuËt (…) ®· gãp phÇn kh¼ng ®Þnh sù trêng tån, sù sèng m·nh liÖt cña tre ViÖt Nam, d©n téc ViÖt Nam. + C¶m xóc : yªu quý vµ tù hµo vÒ nßi tre ViÖt Nam vÒ d©n téc ViÖt Nam. 8 Bµi 3 : Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt “Gµ trèng” trong c©u chuyÖn th¬ “Gµ trèng vµ C¸o” cña t¸c gi¶ La-Ph«ng-Ten. Tham kh¶o : §äc truyÖn th¬ “Gµ trèng vµ C¸o” cña nhµ th¬ LaPh«ng-Ten ta cã Ên tîng thËt s©u s¾c vÒ chó Gµ Trèng ®¸ng yªu. Chó ta thËt th«ng minh nhanh nhÑn víi c¸i d¸ng “v¾t vÎo” trªn cµnh vµ “tinh nhanh lâi ®êi”. Nhng tríc mét l·o c¸o giµ cã c¸i d¸ng “®on ®¶” vµ nh÷ng lêi ®êng mËt ngät ngµo “k×a anh b¹n quý, xin mêi xuèng ®©y” vµ c¸i th«ng ®iÖp tuyÖt vêi mµ C¸o mang ®Õn liÖu gµ ta sÏ xö lý thÕ nµo ?. Gµ r»ng xin ®îc “ghi ¬n” trong lßng ®· khiÕn ta giËt m×nh lo l¾ng cho Gµ Trèng, lÜnh m¹ng cña Gµ Trèng râ ra. Sao khi bÞ c¸o lõa g¹t vµ råi : “k×a t«i thÊy cÆp chã s¨n tõ xa ch¹y l¹i ch¾c loan tin nµy” ®· khiÕn c¸o ta “hån bay ph¸ch l¹c” “qu¾p ®u«i, co c¼ng” ch¹y mÊt khiÕn ta thë phµo nhÑ nhâm vµ bËt lªn tiÕng cêi s¶ng kho¸i tríc sù th«ng minh tuyÖt vêi cña Gµ Trèng. Víi lêi kÓ chuyÖn b»ng nh÷ng vÇn th¬ nhÑ nhµng, dÝ dám, c©u chuyÖn lµ mét bµi häc s©u s¾c ®õng véi tin nh÷ng lêi nãi ngät ngµo cña kÎ xÊu mµ h¹i ®Õn th©n vµ nh©n vËt gµ trång ®· ®Ó l¹i cho ta t×nh c¶m yªu quý vµ mÕn phôc. Bµi 4 : Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt C¸o trong c©u chuyÖn “Gµ trèng vµ C¸o”. Qua ®ã em rót ra bµi häc g× ?. Chñ ®iÓm “ Trªn ®«i c¸nh íc m¬” Bµi 1 : §o¹n v¨n “Tr¨ng ®ªm nay s¸ng qu¸ ! Tr¨ng mai cßn s¸ng h¬n. Anh mõng cho c¸c em vui tÕt trung thu ®éc lËp ®Çu tiªn vµ anh mong íc ngµy mai ®©y nh÷ng tÕt trung thu t¬i ®Ñp h¬n n÷a sÏ ®Õn víi c¸c em” “Trung thu ®éc lËp” – ThÐp Míi. - §o¹n v¨n trªn gióp em c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× ? Em cã suy nghÜ g×, m¬ íc g× vÒ t¬ng lai cña §Êt níc ?. Gîi ý : + C©u c¶m ë ®Çu ®o¹n v¨n “Tr¨ng ®ªm nay s¸ng qu¸” gîi vÎ ®Ñp cña ¸nh tr¨ng vµ c¶m xóc vui síng cña anh chiÕn sü khi ng¾m tr¨ng ®éc lËp ®Çu tiªn. + C¸c tõ chØ c¶m xóc “mõng” “mong íc” tõ gîi t¶ “t¬i ®Ñp”  diÔn t¶ niÒm vui, nh÷ng suy nghÜ cña anh chiÕn sü vÒ t¬ng lai t¬i ®Ñp cña c¸c em cña ®Êt níc. + Suy nghÜ vµ m¬ íc cña b¶n th©n : 9 Bµi 2 : “NÕu chóng m×nh cã phÐp l¹ H¸i triÖu v× sao xuèng cïng §óc thµnh «ng mÆt trêi míi M·i m·i kh«ng cßn mïa ®«ng” “NÕu chóng m×nh cã phÐp l¹” -§inh H¶i §o¹n th¬ thÓ hiÖn nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï. Em cã nh÷ng c¶m nhËn g× khi ®äc ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý : + NghÖ thuËt liªn tëng BiÓu tîng “¤ng mÆt trêi” gîi mét thÕ giíi Êm no h¹nh phóc, ®Çy ¸nh s¸ng. BiÓu tîng “Mïa ®«ng” gîi sù l¹nh lÏo, ®ãi rÐt, nghÌo khæ. + C¸ch dïng c¸c ®éng tù “h¸i” “®óc” thÓ hiÖn kh¸t väng cña tuæi th¬ muèn chinh phôc vò trô bao la vµ c¸c hµnh tinh xa x«i. + §o¹n th¬ thÓ hiÖn sinh ®éng íc m¬ cao ®Ñp ®Çy tÝnh nh©n v¨n cña tuæi th¬ kh«ng cßn ®ãi rÐt nghÌo khæ vµ bÊt c«ng. C¸c em íc m¬ mét thÕ giíi tèt ®Ñp ®Çy ¸nh s¸ng v¨n minh, Êm no vµ h¹nh phóc. + C¶m xóc cña b¶n th©n Bµi 3 : §o¹n th¬ “NÕu chóng m×nh cã phÐp l¹ Ho¸ tr¸i bom thµnh tr¸i ngon Trong ruét kh«ng cßn thuèc næ ChØ toµn kÑo vµ bi trßn” “NÕu chóng m×nh cã phÐp l¹”- §inh H¶i Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn. Chñ ®iÓm “Cã chÝ th× nªn” Bµi 1 : Em cã suy nghÜ g× vÒ nh©n vËt NguyÔn HiÒn trong c©u chuyÖn “¤ng Tr¹ng th¶ diÒu”. Tham kh¶o : §äc mÉu chuyÖn “¤ng Tr¹ng th¶ diÒu” ta thùc sù ngìng mé tµi n¨ng (t chÊt vµ ®øc tÝnh ham häc, chÞu khã cña nh©n vËt NguyÔn HiÒn, «ng lµ ngêi cã trÝ th«ng minh “thiªn bÈm”. Míi lªn s¸u tuæi «ng ®· “häc ®©u hiÓu 10 ®Êy” vµ cã trÝ nhí “l¹ thêng” khiÕn thÇy gi¸o ph¶i “kinh ng¹c” . Song ®iÒu ®¸ng quý h¬n ë «ng ®ã lµ ®øc tÝnh chÞu khã, ham häc, ý chÝ vît lªn nh÷ng khã kh¨n ®Ó v¬n lªn, ta h·y xem c¸ch häc cña «ng : V× nhµ nghÌo, «ng ph¶i bá häc nhng hµng ngµy «ng võa ch¨n tr©u võa “nghe gi¶ng nhê ngoµi cöa líp” bµn häc cña «ng lµ “lng tr©u” s¸ch vë cña «ng lµ “mÆt c¸t” lµ “l¸ chuèi” bót mùc lµ “ngãn tay” “m¶nh g¹ch” … vµ «ng ®· ®ç Tr¹ng Nguyªn khi míi 13 tuæi, «ng lµ tr¹ng nguyªn trÎ nhÊt trong lÞch sö níc ta. B»ng nh÷ng c©u v¨n kÓ méc m¹c, dÔ hiÓu, c©u chuyÖn “¤ng Tr¹ng th¶ diÒu” ®· cho ta hiÓu ®îc nh÷ng ®øc tÝnh quý b¸u cña Tr¹ng Nguyªn NguyÔn HiÒn, «ng lµ niÒm tù hµo cña ®Êt níc d©n téc vµ lµ tÊm g¬ng s¸ng cho tuæi trÎ chóng ta ngµy nay. Bµi 2 : ý chÝ vµ nghÞ lùc cña nh©n vËt B¹ch Th¸i Bëi trong c©u chuuyÖn “Vua tµu thuû B¹ch Th¸i Bëi” ®· ®Ó cho em c¶m nhËn g× ? Chñ ®iÓm : “TiÕng s¸o diÒu” Bµi 1 : §o¹n v¨n “Tuæi th¬ cña t«i ®îc n©ng lªn tõ nh÷ng c¸nh diÒu. ChiÒu chiÒu, trªn b·i th¶, bän trÎ môc ®ång chóng t«i hß hÐt thi nhau th¶ diÒu. C¸nh diÒu mÒm m¹i nh c¸nh bím, chóng t«i vui síng ®Õn ph¸t d¹i khi nh×n lªn trêi. TiÕng s¸o diÒu vi vu trÇm bæng. S¸o ®¬n, s¸o kÐp, s¸o bÌ nh gäi thÊp xuèng nh÷ng v× sao. “C¸nh diÒu tuæi th¬” T¹ Duy Anh. Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn ? Gîi ý : NghÖ thuËt : so s¸nh, dïng h×nh ¶nh gîi t¶ : “C¸nh diÒu mÒm m¹i nh c¸nh bím”, “vui síng ®Õn ph¸t d¹i”, “vi vu, trÇm bæng”. + Nh©n ho¸ : “n©ng” , “gäi”. + Néi dung ca ngîi vÎ ®Ñp ®éc ®¸o cña c¸nh diÒu vµ niÒm vui ngé nghÜnh ®¸ng yªu cña trÎ th¬. + C¶m xóc b¶n th©n : Gîi nhí kû niÖm… Bµi 2 : Tuæi con lµ tuæi Ngùa Nhng mÑ ¬i ®õng buån DÉu c¸ch nói c¸ch rõng DÉu c¸ch s«ng c¸ch bÓ 11 Cßn t×m vÒ víi mÑ Ngùa con vÉn nhí ®êng” (“Tuæi Ngùa” Xu©n Quúnh) T¸c gi¶ muèn nãi ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn ? Nªu c¶m nghÜ cña em ! §o¹n tham kh¶o : §o¹n th¬ lµ lêi nh¾n nhñ dÔ th¬ng, chøa chan bao t×nh c¶m th©n th¬ng mµ ngêi con dµnh cho mÑ. Nhµ th¬ Xu©n Quúnh ®· cã c¸ch diÔn t¶ thËt ®éc ®¸o. Ngêi con “Tuæi Ngùa” dï ®· kh«n lín, trëng thµnh, ®· bay ®i mu«n ph¬ng nhng vÉn lu«n nhí vÒ mÑ, híng vÒ mÑ, vÉn t×m vÒ cè h¬ng gÆp mÑ dï xa c¸ch mu«n trïng nói, rõng, s«ng, biÓn. “DÉu c¸ch nói… …nhí ®êng” Côm tõ “vÉn nhí” kh¼ng ®Þnh mét niÒm tin, mét t×nh nghÜa thuû chung son s¾t. §o¹n th¬ ®Ëm ®µ, gîi c¶m gióp ta c¶m nhËn ®îc t×nh c¶m cña Xu©n Quúnh dµnh cho “MÑ thËt s©u nÆng vµ ®Ñp ®Ï”. Chñ ®iÓm : Ngêi ta lµ hoa ®Êt Bµi 1 : §o¹n th¬ “S«ng La ¬i s«ng La Trong veo nh ¸nh m¾t Bê tre xanh im m¸t M¬n mít ®«i hµng mi” “BÌ xu«i S«ng La” Vò Duy Th«ng 12 §o¹n th¬ trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh nµo ?. §o¹n th¬ trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh nµo ? T¸i hiÖn vÎ ®Ñp cña h×nh ¶nh ®ã vµ nªu c¸ch nghÜ cña em khi ®äc ®o¹n th¬ ?. Gîi ý : §o¹n th¬ cã hai h×nh ¶nh + S«ng La – trong veo nh ¸nh m¾t + Bê tre xanh im m¸t – m¬n mít ®«i hµng mi + NghÖ thuËt nh©n ho¸, so s¸nh khiÕn c¸c h×nh ¶nh ®ã trë nªn sinh ®éng, ®Ñp ®Ï vµ hÊp dÉn. + §o¹n th¬ gióp ta c¶m nhËn vÎ ®Ñp thanh b×nh, ªm ¶ vµ quyÕn rò cña dßng s«ng La. + T×nh c¶m g¾n bã yªu th¬ng cña t¸c gi¶ víi dßng s«ng. Bµi 2 : §o¹n th¬ “BÌ ®i chiÒu thÇm th× Gç lîn ®µn thong th¶ Nh bÇy tr©u lim dim §¾m m×nh trong ªm ¶”. (“BÌ xu«i s«ng La” Vò Duy Th«ng) NghÖ thuËt nµo ®· ®îc t¸c gi¶ sö dông trong ®o¹n th¬ trªn. Nªu c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬. Gîi ý : + NghÖ thuËt : nh©n ho¸ “ChiÒu thÇm th×” So s¸nh bÌ gç nh “®µn” c¸ lîn “thong th¶” nh “bÇy tr©u” ®ang “lim dim” t¾m m¸t trªn dßng níc trong xanh “ªm ¶”. + C¸c tõ l¸y “thÇm th×” “thong th¶” “lim dim” “ªm ¶” ®îc dïng rÊt ®¾t cã t¸c dông ®Æc t¶ buæi chiÒu thanh b×nh th¬ méng trªn dßng s«ng La. Chñ ®iÓm “VÎ ®Ñp mu«n mµu” Bµi 1 : §o¹n v¨n “§øng ng¾m c©y sÇu riªng, t«i cø nghÜ m·i vÒ c¸i d¸ng c©y kú l¹ nµy. Th©n nã kh¼ng khiu, cao vót, cµnh ngang th¼ng ®uét, thiÕu c¸i d¸ng cong, d¸ng nghiªng, chiÒu qu»n chiÒu lîn cña c©y xoµi, c©y nh·n. VËy mµ khi tr¸i chÝn, h¬ng to¶ ngµo ng¹t, vÞ ngät ®Õn ®am mª”. 13 “SÇu riªng” – Mai V¨n T¹o Em cã nhËn xÐt vµ c¶m nghÜ g× khi ®äc ®o¹n v¨n trªn. Gîi ý : §o¹n v¨n miªu t¶ d¸ng vÎ ®Æc cña c©y vµ h¬ng vÞ cña tr¸i s©u riªng. H×nh ¶nh (th©n c©y) “kh¼ng khiu” , “cao vót” Cµnh : “ngang” , “th¼ng ®uét” L¸ : nhá, xanh vµng, nh l¸ hÐo.  d¸ng vÎ ®Æc biÖt cña c©y sÇu riªng + Qu¶ sÇu riªng : “h¬ng to¶ ngät ngµo, vÞ ngät ®am mª” Tõ “vËy mµ” ®îc dïng rÊt ®¾t nh»m nhÊn m¹nh sù ®èi lËp gi÷a vÎ bªn ngoµi vµ gi¸ trÞ néi dung cña nã (qu¶ sÇu riªng).  Qua c¸ch miªu t¶ ®éc ®¸o trªn, ngêi ®äc nh©n ra gi¸ trÞ ®Æc biÖt cña c©y sÇu riªng, mét lo¹i tr¸i quý hiÕm cña MiÒn Nam. Bµi 2 : §o¹n th¬ “D¶i m©y tr¾ng ®á dÇn trªn ®Ønh nói S¬ng hång lam «m Êp nãc nhµ gianh Trªn con ®êng viÒn tr¾ng mÐp ®åi xanh Ngêi c¸c Êp tng bõng ra chî tÕt” “Chî TÕt” - §oµn V¨n Cõ §o¹n th¬ trªn miªu t¶ c¶nh g× ? Nªu c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn. §o¹n tham kh¶o : §o¹n th¬ lµ mét bøc tranh ng«n tõ ®Çy mµu s¾c vÒ khung c¶nh t¬i ®Ñp tr¸ng lÖ cña mét vïng quª vµo buæi “b×nh minh”. Trong ¸nh b×nh rùc rì d¶i m©y tr¾ng ë ®Ønh nói “®á dÇn” lªn, nh÷ng giät s¬ng mai long lanh nh nh÷ng viªn ngäc “hång lam” ®ang “«m Êp” nh÷ng nãc nhµ giµnh n¬i th«n Êp råi con ®êng uèn lîn “viªn tr¾ng” nhng mÐp ®åi xanh. §Ønh nói, nãc nhµ, con ®êng… T©t c¶ ®Òu mang mµu s¾c tinh kh«i rùc rì. Víi ãc quan s¸t tinh tÕ vµ c¸ch sö dông tõ ng÷ chÝnh x¸c biÓu c¶m cña nhµ th¬, c¶nh vËt gÇn gòi quen thuéc cña quª h¬ng trë nªn ®Ñp ®Ï, sèng ®éng lung linh s¾c mµu. Qua ®ã ta c¶m nhËn t×nh c¶m tha thiÕt cña nhµ th¬ víi quª h¬ng. 14 Bµi 3 : §o¹n th¬ S¬ng tr¾ng rá ®Çu cµnh nh giät s÷a Tia n¾ng tia nh¸y hoµi trong ruéng lóa Nói uèn m×nh trong chiÕc ¸o the xanh §åi thoa son n»m díi ¸nh b×nh minh “Chî TÕt” §oµn V¨n Cõ NghÖ thuËt nµo ®· gãp phÇn lµm nªn nÐt ®éc ®¸o cña ®o¹n th¬ trªn ? Nªu c¶m nhËn cña em ?. Bµi 4 : §o¹n th¬ Ta h¸t bµi ca gäi c¸ vµo Gâ thuyÒn ®· cã nhÞp tr¨ng sao BiÓn cho ta c¸ nh lßng mÑ Nu«i lín ®êi ta tù thuë nµo” “§oµn thuyÒn ®¸nh c¸” Huy CËn §o¹n th¬ miªu t¶ c¶nh g× ? Nªu c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn. Chñ ®iÓm : Kh¸m ph¸ thÕ giíi Bµi 1 : §o¹n v¨n “Phong c¶nh ë ®©y thËt ®Ñp. Tho¾t c¸i, l¸c ®¸c l¸ vµng r¬i trong kho¶nh kh¾c mïa thu. Tho¾t c¸i, tr¾ng long lanh mét c¬n ma tuyÕt trªn cµnh ®µo, lª, mËn. Tho¸t c¸i, giã xu©n h©y hÈy nång nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm quý” “§êng ®i Sa Pa” NguyÔn Phan H¸ch - Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ®Æt c©u ë ®o¹n v¨n trªn. Nªu t¸c dông cña c¸ch dïng tõ ®Æt c©u ®ã. Gîi ý : - §iÖp tõ “tho¾t c¸i” (3 lÇn) (tr¹ng ng÷ gîi c¶m gi¸c vÒ thêi gian). 15 - §¶o ng÷ “Tr¾ng long lanh mét c¬n ma tuyÕt” “l¸c ®¸c, l¸ vµng r¬i” - C¸ch dïng tõ ®Æt c©u rÊt ®Æc biÖt ®ã gîi c¶m gi¸c ®ét ngét, ngì ngµng nhÊn m¹nh sù thay ®æi nhanh chãng cña thêi gian vµ sù biÕn ®æi kú l¹ cña c¶nh s¾c thiªn nhiªn ë Sa Pa. Bµi 2 : §o¹n th¬ “Dßng s«ng míi ®iÖu lµm sao N¾ng lªn mÆc ¸o lôa ®µo thít tha Tra vÒ trêi réng bao la ¸o xanh s«ng mÆc nh lµ míi may” “Dßng s«ng mÆc ¸o” NguyÔn Träng T¹o NghÖ thuËt nµo ®îc sö dông trong ®o¹n th¬ trªn ? nghÖ thuËt ®ã cã t¸c dông g× trong viÖc miªu t¶ vÎ ®Ñp cña dßng s«ng quª h¬ng. Gîi ý : + NghÖ thuËt nh©n ho¸ lång dïng h×nh ¶nh gîi t¶ “®iÖu” “mÆc ¸o lôa ®µo thít tha” “¸o xanh s«ng mÆc”. + T¸c dông : Gîi sù biÕn ®æi kú diÖu mµu s¾c cña dßng s«ng theo thêi gian nh»m miªu t¶ vÎ ®Ñp ®éc ®¸o cña dßng s«ng quª h¬ng – dßng s«ng ®Ñp nh nµng thiÕu n÷ ®iÖu ®µ thÝch lµm duyªn lµm d¸ng. + ThÓ hiÖn t×nh yªu tha thiÕt cña t¸c gi¶ víi dßng s«ng quª h¬ng. + C¶m xóc cña b¶n th©n. Bµi 3 : §o¹n v¨n “Chao «i ! Chó chuån chuån níc míi ®Ñp lµm sao ! Mµu vµng trªn lng chó lÊp l¸nh. Bªn c¸i c¸nh máng nh giÊy bãng. C¸i ®Çu trßn vµ hai con m¾t long lanh nh thuû tinh. Th©n chó nhá vµ thon vµng nh mµu vµng cña n¾ng mïa thu. Chó ®Ëu trªn mét canh léc võng ng¶ dµi trªn mÆt hå”. “Chó chuån chuån níc” NguyÔn ThÕ Héi NghÖ thuËt nµo ®îc sö dông trong ®o¹n th¬ trªn ? nªu t¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã. Gîi ý : NghÖ thuËt so s¸nh “C¸nh máng nh giÊy bãng” 16 “M¾t nh thuû tinh” “Vµng nh mµu vµng cña n¾ng mïa thu” + NghÖ thuËt dïng h×nh ¶nh gîi t¶ “lÊp l¸nh” “long linh” + C¸ch dïng tõ béc lé c¶m xóc m¹nh “chao «i!” . + T¸c dông : C¸ch so s¸nh võa cô thÓ võa sinh ®éng lµm næi bËt h×nh d¸ng, mµu s¾c, vÎ ®Ñp hÊp dÉn cña chó chuån chuån níc. +…Chao «i … lµm sao ! Béc lé… c¶m gi¸c thÝch thó cña t¸c gi¶ tríc vÎ ®Ñp cña chó chuån chuån  t×nh yªu c¶nh vËt quª h¬ng cña t¸c gi¶. Chñ ®iÓm : T×nh yªu cuéc sèng Bµi 1 : Bµi th¬ “Trong tï kh«ng rîu còng kh«ng hoa C¶nh ®Ñp ®ªm nay khã h÷ng hê Ngêi ng¾m tr¨ng soi ngoµi cöa sæ Tr¨ng nhßm khe cöa ng¾m nhµ th¬”. “Ng¾m Tr¨ng” Hå ChÝ Minh Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ trªn. §o¹n v¨n tham kh¶o : B¸c Hå lµ vÞ l·nh tô vÜ ®¹i cña d©n téc ta, ngêi cßn lµ mét nhµ th¬ tµi ba. B¸c ®· viÕt rÊt nhiÒu bµi th¬ hay, ý mçi bµi th¬ B¸c viÕt ®Òu ng¾n, ý th¬ méc m¹c dÔ hiÓu vµ rÊt s©u s¾c. “Ng¾m tr¨ng” lµ mét bµi th¬ B¸c viÕt trong nhµ tï cña Tëng Giíi Th¹ch. Bµi th¬ mang nÐt ®Ñp cña con ngêi B¸c : B¸c lµ ngêi yªu thiªn nhiªn v× thÕ tríc c¶nh ®Ñp cña ®ªm tr¨ng B¸c vÉn “khã h÷ng hê” dï trong tï, ch©n tay bÞ cïm bÞ trãi, ch¼ng cã rîu, hoa ®Ó thëng thøc . “Trong tï… h÷ng hê” Vµ c¸ch ng¾m tr¨ng cña B¸c thËt kh¸c thêng : “Ngêi ng¾m… ng¾m nhµ th¬… NghÖ thuËt nh©n ho¸ tr¨ng “nhãm” , “ng¾m” sö dông rÊt khÐo lÐo khiÕn ta c¶m thÊy dêng nh tr¨ng kh«ng cßn lµ vËt mµ ®· trë thµnh ngêi b¹n tri ©m, tri kû cña B¸c vµ díi ¸nh m¾t cña tr¨ng B¸c kh«ng cßn lµ ngêi tï mµ lµ mét nhµ th¬ tao nh·. Bµi th¬ “Ng¾m tr¨ng” lµ sù thÓ hiÖn t©m hån trong s¸ng, phong th¸i thanh tao, ung dung tù t¹i cña B¸c ®ång thêi còng thÓ hiÖn t×nh yªu tr¨ng, yªu thiªn nhiªn cña B¸c. 17 Bµi 2 : §o¹n th¬ “Bay cao cao vót chim biÕn mÊt råi ChØ cßn tiÕng h¸t Lµm xanh da trêi” “Con chim ChiÒn ChiÖn” Huy CËn Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý : + §o¹n th¬ nªu lªn t¸c dông kú diÖu cña tiÕng chim hãt. + Ca ngîi cuéc sèng thanh b×nh, t¬i ®Ñp cña quª h¬ng, ®Êt níc. * * * PhÇn III : mét sè bµi c¶m thô c¸c ®o¹n v¨n ®o¹n th¬ hay ngoµi ch¬ng tr×nh Bµi 1 : §o¹n th¬ “Nhµ anh cã mét c©y hång Qua son nhón nh¶y ®Ìn lång cµnh t¬ C©y hång nh thùc nh m¬ Kh¸ch qua ®êng nh÷ng ngÈn ng¬ ghÐ nh×n” “C©y Hång” – Tè H÷u Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ trong ®o¹n th¬ trªn. Víi c¸ch miªu t¶ Êy, nhµ th¬ gióp em c¶m nhËn ®îc h×nh ¶nh c©y hång nh thÕ nµo ?. Gîi ý : + NghÖ thuËt : dïng h×nh ¶nh gîi t¶. “Nhón nhÈy” “ngÈn ng¬” So s¸nh : “Qu¶ son” – “§Ìn lång” 18 + Néi dung : Miªu t¶ vÎ ®Ñp rùc rì quyÕn rò cña c©y hång vµo mïa qu¶ chÝn. Bµi 2 : §o¹n th¬ “Vui sao khi chím vµo hÌ X«n xao tiÕng sÎ, tiÕng ve b¸o mïa Rén rµng lµ mét c¬n ma Trªn ®ång b«ng lóa còng võa uèn c©u” “Mïa xu©n – mïa hÌ” TrÇn §¨ng Khoa §o¹n th¬ trªn miªu t¶ c¶nh g× ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬. Gîi ý : + NghÖ thuËt : ®¶o ng÷ - dïng tõ gîi t¶ “X«n xao – tiÕng sÎ, tiÕng ve” “Rén rµng lµ mét c¬n ma”. + Néi dung : §o¹n th¬ miªu t¶ khung c¶nh t¬i ®Ñp sèng ®éng cña quª h¬ng khi chím vµo hÌ. Bµi 3 : “Quª em ®ång lóa n¬ng d©u Bªn dßng s«ng nhá nhÞp cÇu b¾c ngang Dõa xanh to¶ m¸t ®êng lµng Ng©n nga giäng h¸t, rén rµng tiÕng thoi”. “Quª em” Nguyªn Hå Quª em hiªn lªn qua bµi th¬ ®Ñp nh thÕ nµo ? NghÖ thuËt nµo ®· lµm nªn c¸i ®Ñp ®ã. Con c¶m nhËn g× vÒ t×nh c¶m cña nhµ th¬ ®èi víi quª h¬ng. Gîi ý : + NghÖ thuËt : - LiÖt kª c¸c sù vËt, “®ång lóa” n¬ng d©u, dßng s«ng, c©y cÇu, dõa… - §¶o ng÷ “Ng©n nga giäng h¸t “Rén rµng tiÕng thoi” 19 + NghÖ thuËt so s¸nh vµ liÖt kª c¸c sù vËt ®îc sö dông khÐo lÐo gîi c¶nh ®Ñp gÇn gòi, gi¶n dÞ mµ nªn th¬ vµ cuéc sèng sinh ho¹t s«i næi vui t¬i cña quª h¬ng. + §o¹n th¬ thÓ hiÖn t×nh yªu, sù g¾n bã cña nhµ th¬ ®èi víi c¶nh vËt quª h¬ng. + C¶m xóc cña b¶n th©n : yªu thÝch c¶nh vËt quª h¬ng g¾n bã víi quª h¬ng. Bµi 4 : “Bªn nµy lµ nói uy nghiªm Bªn kia lµ c¸nh ®ång liÒn ch©n m©y Xãm lµng xanh m¸t bãng c©y S«ng xa tr¾ng c¸nh, buåm bay lng trêi” “Quª em” TrÇn §¨ng Khoa C¶nh quª h¬ng hiÖn lªn trong bµi th¬ trªn ®Ñp nh thÕ nµo ? Nªu c¶m nhËn cña em khi ®äc bµi th¬ trªn. Gîi ý : CÇn nªu ®îc + NghÖ thuËt : - Dïng h×nh ¶nh gîi t¶ nói “uy nghiªm” ; c¸nh ®ång “liÒn ch©y m©y” “xanh m¸t” . - §¶o ng÷ : “Xanh m¸t bãng c©y” , “Tr¾ng c¸nh buåm”  Néi dung : C¶nh quª h¬ng ®Ñp, th¬ méng, thanh b×nh, yªn ¶, s¬n thuû h÷u t×nh – thÓ hiÖn t×nh c¶m, sù g¾n bã, tù hµo cña t¸c gi¶ víi quª h ¬ng. Béc lé ®îc c¶m xóc cña b¶n th©n (hiÓu biÕt h¬n vÒ vÎ ®Ñp riªng biÖt cña c¸c vïng quª, yªu vµ thªm tù hµo vÒ ®Êt níc t¬i ®Ñp, trï phó). Bµi 5 : Em h·y nªu c¶m nhËn cña m×nh khi ®äc bµi th¬ sau : Sau lµn ma bôi th¸ng ba Luü tre xÐm ®á nh lµ löa thiªu NÒn trêi rõng rùc s¸ng treo Tëng nh ngùa s¾t sím chiÒu vÉn bay. (“Th¸ng ba” – TrÇn §¨ng Khoa) 20