Tài liệu Skkn biện pháp quản lý tổ chuyên môn trong trường thpt

BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Thế giới bước vào thế kỷ XXI với cuộc cách mạng khoa học - công nghệ ngày càng phát triển tạo ra những bước nhảy vọt, đưa thế giới chuyển từ kỷ nguyên công nghiệp sang kỷ nguyên thông tin và phát triển tri thức. Đồng thời tác động tới tất cả các lĩnh vực, làm biến đổi nhanh chóng và sâu sắc đến đời sống vật chất, tinh thần của xã hội. Ở nước ta, quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đã và đang được tiến hành. Hơn lúc nào hết, giáo dục ngày càng có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, là nhân tố quyết định tương lai của dân tộc. Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII đã ghi rõ: “ Nhiệm vụ và mục tiêu cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng những người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội , có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa, văn hoá nhân loại; phát huy tính tích cực của cá nhân làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại; có tư duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức kỷ luật; có sức khoẻ, là những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội…”. Thực tế giáo dục trong giai đoạn vừa qua cho phép chúng ta nhận thức rõ rằng: Để thực hiện được mục tiêu này đòi hỏi ngành giáo dục và đào tạo, toàn xã hội phải có sự chuẩn bị công phu, quyết tâm cao, có sự cố gắng liên tục để tạo ra các tiền đề về nhận thức, về cơ sở vật chất, về đội ngũ cán bộ - giáo viên cho ngành; Sự chỉ đạo sát sao, cụ thể và hiệu quả của hệ thống bộ máy quản lý nhà nước, của các cơ quan chuyên ngành giáo dục và đào tạo có thể tạo nên bước nhảy về chất lượng nhằm đạt tới mục tiêu. Đảng ta đã khẳng định: "Cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài" Trong những năm qua, ngành giáo dục - đào tạo đã xây dựng được đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục ngày càng đông đảo, phần lớn có phẩm chất Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 1 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. đạo đức, có ý thức chính trị tốt, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ngày càng được nâng cao. Đội ngũ này đã và đang đáp ứng quan trọng yêu cầu ngày càng cao của đất nước. Tuy nhiên, trước những yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hoá - hiện đại hoá, đội ngũ nhà giáo và chất lượng Dạy - Học trong các trường còn có những hạn chế đáng kể. Trong các nhà trường nói chung, nhà trường phổ thông nói riêng, vấn đề nâng cao chất lượng Dạy và Học đang là vấn đề cấp bách được các nhà quản lý trăn trở và quan tâm để tìm ra những giải pháp tối ưu. Một điều mà người quản lý nào cũng nhận thức được: Trong hàng loạt các hoạt động chỉ đạo ở trường học thì hoạt động quản lý, chỉ đạo tổ chuyên môn là vô cùng quan trọng để góp phần tạo nên chất lượng Dạy và Học. Bởi lẽ, tổ chuyên môn là tổ chức cơ sở hành chính trong bộ máy nhà trường; là đơn vị cơ sở cuối cùng, là nền tảng để tổ chức các hoạt động sư phạm, nghiệp vụ đến giáo viên và học sinh. Đây cũng là nơi quản lý trực tiếp công tác bồi dưỡng giáo viên và phát triển những điểm mạnh yếu, thuận lợi, khó khăn của việc thực hiện các mục tiêu dạy học. Tuy nhiên, thực tế qua nhiều năm làm công tác quản lý, những năm đầu, ít nhiều tôi còn lúng túng trong việc tìm ra các giải pháp để chỉ đạo hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn. Sau đó, với kinh nghiệm thực tiễn, với sự đầu tư, nghiên cứu và tinh thần trách nhiệm, tôi đã quan tâm xây dựng kế hoạch chuyên môn cụ thể, khả thi, thường xuyên kiểm tra việc thực hiện kế hoạch để chỉ đạo, giám sát tổ chuyên môn hiệu quả, nhờ đó trường THPT Thanh Bình đã đạt được những kết quả đáng mừng trong hoạt động Dạy và Học. Để góp một phần nhỏ cùng đồng nghiệp quản lý tháo gỡ vấn đề này tôi đã chọn nghiên cứu đề tài : "Biện pháp quản lý tổ chuyên môn trong trường THPT". II. THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ TÀI: Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 2 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. Trường THPT Thanh Bình là một trong những trường đóng trên địa bàn vùng sâu thuộc huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Năm học 2012 - 2013 Trường có tổng số cán bộ, giáo viên, công nhân viên là : 91 ; tổng số học sinh là: 1680. Đội ngũ giáo viên phần lớn còn trẻ, năng động nhưng không đồng bộ trong chuyên môn đào tạo. Mặt khác đội ngũ giáo viên không ổn định (hàng năm có sự biến động về đội ngũ do thuyên chuyển, nghỉ hộ sản…) Trường có 84 giáo viên trực tiếp đứng lớp được chia thành 8 tổ chuyên môn: Tổ Toán -Tin; Tổ Lý; Tổ Hóa; Tổ Sinh – Công nghệ; Tổ Văn; Tổ Sử – Địa – GDCD; Tổ Anh văn; Tổ Thể dục – Giáo dục quốc phòng - An ninh. Cụ thể đội ngũ cán bộ, giáo viên ở các môn như sau: CHIA RA BGH TỔNG SỐ LAO ĐỘNG Có 84 Nữ 39 GIÁO VIÊN BỘ MÔN HT HP Văn Toán Lý Hóa Sinh Sử Địa Anh TD CNg CD Tin học QP AN 1 2 10 13 8 7 7 4 4 10 4 3 4 4 3 1 10 220 2 4 5 1 3 4 2 3 2 Từ số liệu ở bảng thống kê trên ta thấy về số lượng giáo viên giữa các bộ môn có sự chênh lệch lớn. Đó chính là biểu hiện của sự bất đồng bộ trong cơ cấu giáo viên dạy các môn. Một vấn đề đặt ra cho hiệu trưởng nhà trường là làm sao để đảm bảo sự tương đối về mặt bằng số tiết giảng dạy giữa các môn của giáo viên, bố trí giáo viên có năng khiếu đảm nhận giảng dạy các môn hoạt động ngoại khóa : Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, hoạt động giáo dục hướng nghiệp..... 1. Thuận lợi. - Trong công tác kiện toàn tổ chức đầu năm học, hiệu trưởng đã quan tâm đến công việc cử các tổ trưởng chuyên môn. Đó là những người có năng lực chuyên môn, bước đầu có năng lực tổ chức, điều hành; có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp được mọi người tín nhiệm. Các tổ trưởng chuyên môn của trường nhìn Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 3 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. chung đã thực sự là những con chim đầu đàn, gương mẫu được các tổ viên tín nhiệm. Trình độ chuyên môn của họ đã được khẳng định qua các kỳ thi giáo viên dạy giỏi các cấp. Trong công tác điều hành tổ, công tác giảng dạy, công tác bồi dưỡng học sinh giỏi các tổ trưởng đã đạt được những thành tích đáng kể. - Trong bố trí, sắp xếp chuyên môn cho giáo viên, hiệu trưởng đã tham mưu với ban chuyên môn (do phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn là trưởng ban, các tổ trưởng, tổ phó chuyên môn là các thành viên), để kết hợp phân công chuyên môn cho giáo viên phù hợp với năng lực, trình độ, sức khoẻ, hoàn cảnh gia đình và nguyện vọng của từng giáo viên. - Trong xây dựng chỉ đạo và thực hiện kế hoạch: Hiệu trưởng đã triển khai các văn bản của ngành từ Bộ Giáo dục, Sở Giáo dục đến từng tổ; định hướng các nhiệm vụ, kế hoạch của trường trong năm học, trong từng học kỳ, từng tháng để từ đó hướng cho tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch. - Hiệu trưởng đã chỉ đạo các tổ chuyên môn có sự thống nhất trong việc tổ chức các hoạt động chuyên môn: Tiến trình thực hiện chương trình, soạn bài, giảng bài, ngoại khoá, kiểm tra, đánh giá, bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học yếu kém. Đồng thời hiệu trưởng cũng đã chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức các chuyên đề đổi mới dạy học, triển khai quy định và quản lý chặt chẽ việc Dạy thêm, học thêm… - Cán bộ giáo viên và nhân viên trong nhà trường đã nhận thức được vai trò của giáo dục trong giai đoạn mới. - Tập thể giáo viên đoàn kết, tạo bầu không khí thoải mái vui vẻ trong các tổ chuyên môn, hăng hái thi đua trong Dạy và Học. 2. Khó khăn. 2.1. Việc chỉ đạo xây dựng và thực hiện kế hoạch: - Mặc dù hiệu trưởng đã giúp tổ trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch năm, kế hoạch học kỳ, tháng... Nhưng hiệu trưởng còn thiếu một số biện pháp tối ưu để giúp tổ chuyên môn thực hiện nhiệm vụ mà nhà trường giao phó. Việc theo dõi kiểm tra thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn chưa được hiệu trưởng thực hiện thường xuyên. Nhiều khi hiệu trưởng giao hoàn toàn trách nhiệm kiểm tra, đánh giá cho phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn. - Việc đầu tư các điều kiện vật chất để nâng cao hiệu quả giờ dạy, động viên giáo viên còn hạn chế. 2.2. Về mặt tổ chức: Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 4 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. Chưa có định hướng thành lập các tổ chuyên môn độc lập, vẫn tồn tại 4 tổ ghép: Tổ Toán - Tin; Tổ Thể dục – GDQP - AN; Tổ Sinh – Công nghệ, Tổ Sử – Địa – GDCD. Vì vậy một số giáo viên dạy các bộ môn này chưa phát huy được hết đặc thù của bộ môn trong sinh hoạt tổ chuyên môn. - Trong tình hình toàn tỉnh nói chung, các huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa nói riêng, vấn đề nhận giáo viên mới hàng năm của nhà trường còn bị động, phụ thuộc vào số giáo viên chuyển đến, chuyển đi, số giáo viên mới, xin xét tuyển công chức, số giáo viên nữ nghỉ hộ sản… vì vậy dẫn đến tình trạng có môn từ đủ đến dư giáo viên, có môn thiếu giáo viên, các môn cần thì lại chưa có giáo viên…. - Cơ sở vật chất của trường cũng như việc đầu tư giáo dục của các cấp, các ngành còn hạn chế, ảnh hưởng đến công tác khen thưởng, động viên. - Công tác xã hội hoá giáo dục chưa thật sự ảnh hưởng sâu rộng trong nhân dân. Đặc biệt trường học lại đóng trên địa bàn vùng sâu, dân cư thuần nông. 2.3. Về vai trò của tổ trưởng chuyên môn: - Trong công tác chỉ đạo thực hiện xây dựng kế hoạch, mặc dù tổ trưởng đã xây dựng được kế hoạch hoạt động, kế hoạch quản lý song tổ trưởng chưa tổ chức kiểm tra thường xuyên việc thực hiện kế hoạch của các thành viên trong tổ. Vì vậy, chưa đánh giá kịp thời những ưu, khuyết điểm để điều chỉnh phù hợp với tình hình thực thi của kế hoạch. Kế hoạch của tổ có khi bị động, phụ thuộc quá nhiều vào kế hoạch chung của trường, của phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn. - Việc thanh, kiểm tra các hoạt động dạy học, giáo dục của giáo viên đôi khi còn cả nể thiếu khách quan. - Việc thăm lớp dự giờ của một số giáo viên còn nặng về hình thức đối phó (dự giờ cho đủ số tiết theo quy định), chưa giành thời gian góp ý cho đồng nghiệp. - Việc vận dụng phương pháp dạy học mới ở một số giáo viên còn lúng túng. - Một số giáo viên còn phải dạy chéo môn so với môn đào tạo. Như giáo viên môn Sinh sang dạy môn Công nghệ, điều đó cũng có phần ảnh hưởng đến chất lượng dạy - học. - Đặc biệt tổ cũng chưa có kế hoạch vĩ mô trong việc bồi dưỡng giáo viên, xây dựng đội ngũ giáo viên giỏi cũng như việc bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém, các hoạt động này còn phụ thuộc vào kế hoạch và sự phân công của nhà trường. Mặt khác, tổ cũng chưa coi trọng việc gắn chặt chất lượng học tập Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 5 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. của học sinh vào việc đánh giá hiệu quả dạy học của giáo viên cho nên chất lượng đào tạo còn hạn chế; còn tồn tại nhiều học sinh yếu kém bộ môn ( Toán, Anh văn ). - Một tồn tại phổ biến hiện nay ở các tổ chuyên môn đó là vấn đề viết sáng kiến kinh nghiệm. Việc viết sáng kiến kinh nghiệm chỉ thực sự có hiệu quả khi những giáo viên đó đã đạt giáo viên dạy giỏi các cấp. Còn chỉ là hình thức và đối phó với một số giáo viên khác. Một vài tổ trưởng còn có hạn chế: Chưa có phương pháp quản lý theo kế hoạch, chưa chủ động đổi mới nội dung sinh hoạt chuyên môn, nhiều khi nội dung sinh hoạt còn nặng về thủ tục hành chính: đầu tháng triển khai kế hoạch, cuối tháng xếp loại thi đua. Tổ trưởng chưa phản ánh kịp thời các thông tin ngược từ giáo viên đến hiệu trưởng; chưa thật kiên quyết trong đánh giá, xếp loại giáo viên, vẫn còn nể nang “ Trung bình chủ nghĩa”, còn hạn chế khi thực hiện chức trách của mình. - Các tổ trưởng chuyên môn mặc dù là những người có năng lực chuyên môn, năng lực quản lý, có uy tín nhưng một vài người còn quá trẻ về tuổi nghề cũng như tuổi đời.Trong khi đó ở tổ lại có một số giáo viên tuổi nghề, tuổi đời cao hơn nhiều. Điều đó dẫn đến sự cả nể trong kiểm tra, đánh giá xếp loại giáo viên. III. NỘI DUNG ĐỀ TÀI : 1. Cơ sở lý luận. 1.1. Khái niệm tổ chuyên môn: - Tổ chuyên môn là tổ giáo viên giúp Hiệu trưởng điều hành và thực hiện các hoạt động nghiệp vụ sư phạm, trực tiếp quản lý lao động của giáo viên trong tổ. (Điều lệ trường phổ thông) - Tổ chuyên môn là tổ giáo viên cùng môn hoặc liên môn có liên quan. Tổ chuyên môn là đầu mối quản lý. Hiệu trưởng dựa vào đó để quản lý nhiều mặt nhưng cơ bản nhất là hoạt động dạy học của giáo viên. ( Giáo trình bồi dưỡng Hiệu trưởng trường THPT ) Ở trường THPT tổ chuyên môn được tổ chức theo môn học hoặc liên môn. Mỗi tổ chuyên môn có một tổ trưởng và một hoặc hai tổ phó do Hiệu trưởng chỉ định và giao trách nhiệm. 1.2. Vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn. Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 6 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. * Vị trí, vai trò của tổ chuyên môn Trường học là một hệ thống phức tạp, tổ chuyên môn là một phần tử của hệ thống đó. Tổ chuyên môn là một nút tin trong hệ thống thông tin trường học. Đồng thời tổ chuyên môn là một tổ chức, là hạt nhân quan trọng của hoạt động dạy học và giáo dục. Nó có vai trò quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo. * Chức năng của tổ chuyên môn. Trong trường phổ thông tổ chuyên môn có những chức năng cơ bản sau: Chức năng thứ nhất là quản lý: Bao gồm quản lý chuyên môn, nghiệp vụ, ngày công… Cụ thể là quản lý việc dạy của giáo viên và việc học của học sinh; quản lý đội ngũ giáo viên; tổ chức xây dựng, bồi dưỡng tập thể giáo viên đoàn kết vừa có năng lực vừa có phẩm chất. Tổ chuyên môn phải biết khai thác sử dụng hợp lý đội ngũ giáo viên. Đồng thời tổ chuyên môn còn phải quản lý cụ thể ngày công của giáo viên, giờ giấc sinh hoạt của mọi thành viên trong tổ. Chức năng thứ hai là điều hành: Giúp Hiệu trưởng điều hành các hoạt động dạy học và giáo dục. Trong cơ cấu tổ chức trường học tổ chuyên môn là cầu nối giữa lãnh đạo và giáo viên. Chức năng thứ ba là phối hợp giữa chuyên môn, đoàn thể và chủ nhiệm lớp. (Theo tài liệu: "Giáo trình bồi dưỡng Hiệu trường THPT") * Nhiệm vụ của tổ chuyên môn. Theo Hệ thống văn bản pháp luật mới về Giáo dục đào tạo, điều 16 thì tổ chuyên môn có 3 nhiệm vụ chính sau: a. Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình môn học của Bộ Giáo dục - Đào tạo và kế hoạch năm học của nhà trường. b. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ theo các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo c. Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên. Đồng thời điều lệ trường Trung học cũng quy định rõ: Tổ chuyên môn sinh hoạt 2 tuần 1 lần. 2. Cơ sở thực tiễn. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta ngày càng coi trọng vai trò của giáo dục và cũng đòi hỏi giáo dục phải đổi mới và phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 7 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. của mọi tầng lớp nhân dân về học tập và tiếp thu những kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, rèn luyện những phẩm chất, năng lực cần thiết trong thời kỳ Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế. Điều đó đặt ra cho các trường là phải nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Hơn nữa nhận thức được vai trò và trách nhiệm của mình trong xã hội, đòi hỏi mỗi giáo viên luôn luôn có nhu cầu tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao vị thế của mình trong xã hội, tạo thế đứng vững chắc để tồn tại và phát triển. Mặt khác trong các nhà trường phổ thông hiện nay việc chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn của người hiệu trưởng gặp không ít khó khăn. Vì đội ngũ giáo viên ở các trường còn thiếu đồng bộ về các môn đào tạo. Trong khi đó phong trào đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá người học đang diễn ra và ngày càng được cải tiến rộng khắp trong các nhà trường. Bên cạnh đó một số hiệu trưởng đã thấy được vai trò của tổ chuyên môn trong trường học nhưng lại lúng túng trong phương pháp chỉ đạo quản lý, trong khi đó ngân sách đầu tư cho giáo dục còn hạn chế. Vì lẽ đó việc tìm ra các giải pháp để chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn đi vào nề nếp, có hiệu quả ngày càng có ý nghĩa quan trọng để góp phần nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục. 3. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài. 3.1. Hiệu trưởng chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn. 3.1.1. Công tác tổ chức: Tổ chuyên môn là hình thức tổ chức nghề nghiệp đã có từ lâu trong nhà trường. Đây là đơn vị cơ sở trực tiếp nhất với các hoạt động của giáo viên. Tổ chuyên môn là một tổ chức trong nhà trường, tập hợp các giáo viên có cùng chuyên môn, giúp họ hành động theo mục tiêu thống nhất. Hoạt động của tổ chuyên môn là tạo điều kiện cho giáo viên hoàn thành nhiệm vụ của mình trong quá trình dạy học, giáo dục. Thông qua tổ chuyên môn, hiệu trưởng sẽ nắm được sâu sát hoạt động của giáo viên, phát huy cao độ sự thống nhất giữa hiệu trưởng với các thành viên trong tập thể sư phạm. Vì vậy, quá trình quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng luôn gắn chặt với việc tăng cường chỉ đạo hoạt động của tổ chuyên môn. Hiệu trưởng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nguyên tắc trực tuyến. a. Xây dựng đơn vị tổ: Tuỳ theo tình hình thực tế và số lượng giáo viên hiệu trưởng có thể quyết định thành lập các đơn vị tổ độc lập theo tùng môn chuyên biệt hoặc tổ ghép các nhóm môn ( đối với các môn có ít giáo viên ) Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 8 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. b. Bổ nhiệm tổ trưởng: Căn cứ vào chức năng quyền hạn, hiệu trưởng bổ nhiệm tổ trưởng chuyên môn dựa theo tiêu chuẩn sau: - Vững vàng về tư tưởng chính trị, có tinh thần trách nhiệm cao, có ý thức tổ chức kỷ luật, là tấm gương sáng cho giáo viên và học sinh noi theo. - Đạt trình độ chuẩn về chuyên môn, có năng lực giảng dạy từ khá trở lên, có kinh nghiệm sư phạm. - Có uy tín đối với đồng nghiệp, nhất là đối với giáo viên trong tổ, có năng lực quản lý, có tính nguyên tắc hoàn thành kế hoạch của tổ. Đoàn kết tốt nội bộ - Sức khỏe, điều kiện làm việc, hoàn cảnh gia đình của tổ trưởng là những yếu tố mà khi phân công, hiệu trưởng không thể bỏ qua. 3.1.2. Phân công giáo viên giảng dạy dựa trên sự đề nghị, sắp xếp của tổ: Phân công giảng dạy cho giáo viên là một việc quan trọng. Phân công sử dụng đúng sẽ mang lại kết quả to lớn, ngược lại sẽ phát sinh nhiều vấn đề phức tạp về tư tưởng, tình cảm và sẽ ảnh hưởng không tốt đến các mặt hoạt động của nhà trường. Để có sự phân công hợp lý, hiệu trưởng cần đề ra các biện pháp thích hợp và xây dựng quy trình phân công thể hiện được sự dân chủ trong nhà trường, nhưng vẫn đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ trong toàn bộ việc phân công : - Hiệu trưởng phổ biến mục đích yêu cầu, chuẩn phân công, dự kiến phương hướng, quy trình phân công trong Hội đồng sư phạm để giáo viên nghiên cứu. - Hiệu trưởng cùng phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn dự kiến trước việc phân công căn cứ vào thực lực đội ngũ và yêu cầu thực tế của nhà trường. - Thảo luận dự kiến phân công tại Hội nghị liên tịch mở rộng đến các tổ trưởng chuyên môn. - Hướng dẫn các tổ trưởng chuyên môn tổ chức thảo luận dự kiến phân công chuyên môn trong tổ, giải thích, thuyết phục, động viên giáo viên cùng chia sẻ khó khăn trong hoàn cảnh chung của nhà trường, đề nghị sắp xếp, điều chỉnh ( nếu có ) cho phù hợp nhưng vẫn luôn đảm bảo một số yêu cầu sau : + Đảm bảo hoạt động dạy học có hiệu quả cao nhất (chú ý yêu cầu của việc dạy, năng lực, sở trường của giáo viên, hoàn cảnh và nguyện vọng cá nhân...). + Từng bước bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trong trường, tạo điều kiện để từng người khẳng định mình + Đảm bảo thực hiện giờ lao động của giáo viên Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 9 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. - Căn cứ trên đề nghị của tổ, hiệu trưởng xem xét, điều chỉnh và ra quyết định phân công chuyên môn. 3.1.3. Giúp tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch: Tổ chuyên môn có hai kế hoạch: - Kế hoạch năm học : Gồm toàn bộ công tác của tổ - Kế hoạch giảng dạy : (theo phân phối chương trình bộ môn ở các khối lớp) Kế hoạch của tổ phải chính xác hóa và cụ thể hóa các nhiệm vụ và chỉ tiêu của kế hoạch chuyên môn và kế hoạch năm học của nhà trường ở từng đơn vị tổ cho phù hợp. Kế hoạch của tổ chuyên môn phải thể hiện sự định mức, sự lượng hóa cụ thể các nhiệm vụ được giao, đặc biệt phải xây dựng được một hệ thống biện pháp có hiệu lực, đồng thời phải xây dựng được một chương trình hoạt động cụ thể Hiệu trưởng cung cấp những thông tin căn bản, trao đổi với tổ trưởng những căn cứ cần thiết để xây dựng kế hoạch (văn bản về chương trình, nhiệm vụ năm học; tình hình thực tế của nhà trường, của tổ; những yêu cầu của nhà trường đối với chất lượng dạy học...) Kế hoạch của tổ chuyên môn phải được hiệu trưởng duyệt và trở thành văn bản pháp lý để hiệu trưởng quản lý, chỉ đạo hoạt động của tổ chuyên môn. Hiệu trưởng cũng cần chỉ đạo các tổ trưởng chuyên môn hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch năm học cá nhân, kế hoạch của giáo viên gồm: kế hoạch năm học và kế hoạch giảng dạy bộ môn. Giáo viên căn cứ vào kế hoạch năm học, kế hoạch chuyên môn của nhà trường, kế hoạch của tổ chuyên môn và nhiệm vụ được phân công để lên kế hoạch, xác định chỉ tiêu phấn đấu của bản thân. Kế hoạch năm học của giáo viên do tổ trưởng chuyên môn duyệt và là căn cứ pháp lý để hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn quản lý hoạt động sư phạm của giáo viên trong năm học. 3.1.4. Hướng dẫn tổ chuyên môn xây dựng các loại hồ sơ như: các văn bản, chỉ thị, hướng dẫn của các cấp chỉ đạo về chuyên môn, sổ kế hoạch của tổ, sổ phân công theo dõi dạy thay, sổ biên bản sinh hoạt tổ, sổ sáng kiến kinh nghiệm, bảng thống kê kết quả khảo sát chất lượng học tập của học sinh... 3.1.5. Chỉ đạo tổ chuyên môn làm tốt công tác bồi dưỡng giáo viên : Để nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên, hiệu trưởng cần chỉ đạo các tổ chuyên môn tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. Nội dung bồi dưỡng gồm những kiến thức liên quan đến môn dạy, phương pháp dạy học.... Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 10 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. Hình thức bồi dưỡng chủ yếu trong tổ chuyên môn là hội thảo, thao giảng chuyên đề, hội giảng, dự giờ thường xuyên, tự học, tự bồi dưỡng... 3.1.6. Chỉ đạo tổ chuyên môn làm tốt công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém : Tổ trưởng chuyên môn phải xây dựng kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém của bộ môn như : Xác định đối tượng, xây dựng nội dung bồi dưỡng và phụ đạo, phân công giáo viên phụ trách, kiểm tra đánh giá sự tiến bộ của học sinh trong từng giai đoạn. - Đối với học sinh giỏi : yêu cầu giáo viên trong quá trình giảng dạy phát hiện các học sinh có năng khiếu bộ môn và có trách nhiệm bồi dưỡng thường xuyên. Dựa trên danh sách đề nghị của giáo viên bộ môn, các học sinh trong danh sách đề nghị ( phải hội đủ đều kiện về học lực và hạnh kiểm ) tự nguyện đăng ký, nhà trường thành lập các đội tuyển học sinh giỏi, xét đề nghị của tổ chuyên môn, hiệu trưởng chọn giáo viên có kinh nghiệm, năng lực để phụ trách bồi dưỡng học sinh giỏi. - Đối với học sinh yếu kém : Yêu cầu giáo viên trong quá trình dạy trên lớp phải tìm mọi cách giúp các em lấy lại căn bản kiến thức, giúp các em tiến bộ trong học tập bằng cách cải tiến phương pháp giảng dạy, cho các bài tập vừa sức để khuyến khích các em, tuyên dương kịp thời khi các em có sự tiến bộ dù nhỏ. Nếu giáo viên đã tiến hành các biện pháp tích cực mà vẫn không có hiệu quả (hoặc có rất ít) thì nhà trường cần tổ chức các lớp phụ đạo bắt buộc sau khi đã có sự thống nhất với phụ huynh học sinh. Dưới sự chỉ đạo của hiệu trưởng, các tổ trưởng chuyên môn sẽ cử các giáo viên có kinh nghiệm, có phương pháp giảng dạy tốt, phù hợp với đối tượng học sinh yếu kém để đảm nhận các lớp phụ đạo này. 3.1.7. Kiểm tra hoạt động tổ chuyên môn: - Kiểm tra việc chấp hành các quy định của nhà trường đối với tổ chuyên môn. - Kiểm tra chất lượng các cuộc họp định kỳ. - Kiểm tra điểm học tập của học sinh trong từng bộ môn (số lượng các con điểm theo quy định). 3.1.8. Định kỳ họp và nâng cao chất lượng họp đối với các tổ chuyên môn : Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, tổ trưởng chuyên môn cần tổ chức cho giáo viên thảo luận những vấn đề mới và khó trong chương trình, thống nhất những vấn đề trọng tâm. Tổ trưởng chuyên môn dự kiến những vấn đề có thể nảy sinh trong quá trình thực hiện chương trình và dự kiến biện pháp giải quyết khả thi theo khả Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 11 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. năng của giáo viên trong tổ chuyên môn, những điều kiện vật chất kỹ thuật cần có. Yêu cầu giáo viên nghiên cứu kỹ chương trình ở các khối lớp được phân công giảng dạy, đồng thời nghiên cứu thêm chương trình toàn cấp ( các khối lớp không giảng dạy nhưng giáo viên cần nắm được để thấy vị trí và yêu cầu về trình độ kiến thức mà khối mình cần đạt). trên cơ sở đó, giáo viên xác định được những vấn đề cần tập trung, rút kinh nghiệm cho bản thân hoặc cần thảo luận ở tổ chuyên môn. Lên lịch dự giờ các giáo viên trong tổ và chủ trì các buổi họp cho các giáo viên cùng phân tích sư phạm, rút kinh nghiệm các giờ đã dự trong tổ. Tổ trưởng chuyên môn theo dõi việc thực hiện chương trình ở tổ chuyên môn, báo cáo đầy đủ các thông tin theo yêu cầu của hiệu trưởng 3.1.9. Chỉ đạo tổ chuyên môn đúc rút và viết sáng kiến kinh nghiệm. 3.2.Hệ thống giải pháp. Tổ chuyên môn là đơn vị cơ sở cuối cùng, là nền tảng để tổ chức các hoạt động sư phạm, nghiệp vụ đến giáo viên và học sinh. Đây cũng là nơi quản lý trực tiếp công tác bồi dưỡng giáo viên và phát triển những điểm mạnh, yếu, thuận lợi, khó khăn của việc thực hiện các mục tiêu dạy học. Do đó hiệu trưởng phải chỉ đạo hoạt động của tổ chức này thật sát sao, có chất lượng hiệu quả. Hiệu trưởng cần có sự chỉ đạo thống nhất các tổ chuyên môn trong trường thực hiện tốt các nội dung: 3.2.1. Công tác tổ chức. - Trước hết là vấn đề lựa chọn tổ trưởng tổ chuyên môn: Đứng đầu tổ chuyên môn là tổ trưởng - người trực tiếp nhận sự chỉ đạo của hiệu trưởng, trực tiếp điều hành các hoạt động nghiệp vụ sư phạm của tổ, chịu trách nhiệm về các hoạt động chuyên môn của tổ trước hiệu trưởng. Vì vậy hiệu trưởng cần nắm chắc các tiêu chuẩn lựa chọn tổ trưởng chuyên môn là: người có năng lực chuyên môn, năng lực tổ chức điều hành, nhiệt tình, có phẩm chất đạo đức. Để lựa chọn đúng tổ trưởng chuyên môn, tổ phó chuyên môn, hiệu trưởng có thể dùng phương pháp thăm dò uy tín của giáo viên với tổ, nhóm, ý kiến của ban lãnh đạo nhà trường. - Việc thành lập tổ chuyên môn: Hiệu trưởng cần căn cứ vào tình hình thực tế của trường về số lượng giáo viên giữa các bộ môn để có thể tách các tổ ghép cho phù hợp với đặc trưng bộ môn. Hoặc hiệu trưởng chỉ đạo cho các tổ thành lập các nhóm môn, đứng đầu nhóm môn là nhóm trưởng. Chỉ đạo tốt hoạt động của nhóm môn sẽ phát huy được năng lực tổng hợp về chuyên môn trong các tổ. - Thành lập Ban chuyên môn trong trường, trưởng ban là phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, phó ban và các ủy viên là các tổ trưởng, tổ phó chuyên Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 12 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. môn. Ban chuyên môn họp 1 tháng 1 lần để sơ kết các hoạt động trong tháng, triển khai kế hoạch tháng sau. - Rà soát, phân loại, sắp xếp lại đội ngũ nhà giáo theo chỉ thị 40/CT - TW của Ban bí thư Trung ương về việc xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. 3.2.2. Chỉ đạo tổ chuyên môn : xây dựng kế hoạch, triển khai kế hoạch và kiểm tra việc thực hiện kế hoạch một cách thống nhất giữa các tổ trong nhà trường. Đây là giải pháp quan trọng, vì "Kế hoạch là công cụ cho chỉ đạo và quản lý". - Bố trí sắp xếp công việc của các tổ một cách có kế hoạch, rõ ràng, hỗ trợ các điều kiện để họ thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. * Trong công tác xây dựng kế hoạch: Hiệu trưởng nên hướng dẫn tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch theo chu trình sau: Cùng tham gia xây dựng kế hoạch, xây dựng các hoạt động của tổ phù hợp với hoạt động chung của trường. - Tổ trưởng nhận thông tin về nhiệm vụ năm học từ hiệu trưởng, thu thập thông tin từ các giáo viên trong tổ, xử lý và chọn thông tin. Chuẩn bị nội dung cơ bản của kế hoạch (Đây là giai đoạn tiền kế hoạch). - Tranh thủ ý kiến của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và một số giáo viên giỏi, giáo viên có kinh nghiệm, lập kế hoạch cụ thể và các biện pháp sát thực (Giai đoạn kế hoạch hóa). - Thông qua tổ thảo luận dựa trên nguyên tắc tập trung dân chủ để mọi thành viên trong tổ nhất trí cao. - Thông qua Đại hội công nhân viên chức đầu năm sau khi đã được duyệt qua lãnh đạo. Và bước cuối cùng là chỉ đạo thực hiện, kiểm tra, đánh giá. - Tạo nền nếp thói quen làm việc có khoa học, sáng tạo cho tổ và mọi thành viên trong tổ. * Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra bằng nhiều hình thức: - Kiểm tra đột xuất, kiểm tra định kỳ. Nội dung kiểm tra có thể toàn diện hoặc kiểm tra một khía cạnh nào đó. Hiệu trưởng phối kết hợp với Ban thanh tra nhân dân, Ban chuyên môn, các tổ trưởng chuyên môn để làm tốt công tác kiểm tra. Vì "Kiểm tra là chức năng cơ bản của quản lý". - Kiểm tra uốn nắn các hoạt động của tổ và các thành viên khi cần thiết. Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 13 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. 3.2.3. Tăng cường chỉ đạo các hoạt động chuyên môn của tổ. - Chỉ đạo giáo viên thực hiện đúng kế hoạch, phân phối chương trình, lịch báo giảng và các quy chế chuyên môn: soạn bài, giảng bài, ngoại khoá, kiểm tra và xếp loại học sinh. - Chỉ đạo, tổ chức hoạt động thực tập, thao giảng, hội giảng, thảo luận các chuyên đề chuyên môn, tổ chức các hoạt động ngoại khóa về chuyên môn... để các tổ viên đúc rút kinh nghiệm. Qua đó tạo điều kiện cho giáo viên tiếp cận được tri thức mới về nội dung, phương pháp giảng dạy, năng lực truyền thụ. - Chỉ đạo, tổ chức các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học, đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy một cách hiệu quả và việc vận dụng các phương pháp dạy học mới trong quá trình sư phạm, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục trong tình hình hiện nay. - Chỉ đạo làm và sử dụng đồ dùng, sử dụng thiết bị dạy học có hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng dạy - học. 3.2.4. Chỉ đạo tốt phong trào thi đua "Dạy tốt - Học tốt". - Hiệu trưởng phối hợp với các đoàn thể trong trường đặc biệt là tổ chức công đoàn để động viên giáo viên, chỉ đạo có hiệu quả phong trào thi đua "Dạy tốt - Học tốt". Đầu năm học hiệu trưởng giao chỉ tiêu, danh hiệu thi đua về giáo viên giỏi, học sinh giỏi cho các tổ. Trên cơ sở đó tổ trưởng cho giáo viên tự giác đăng ký các danh hiệu thi đua và phấn đấu đạt các danh hiệu đã đăng ký. Hiệu trưởng chỉ đạo cho các tổ chuyên môn : - Chỉ đạo giáo viên trong tổ thực hiện đúng chương trình giảng dạy, kế hoạch giảng dạy, các quy chế chuyên môn theo quy định của ngành và không ngừng đổi mới phương pháp dạy học. - Chỉ đạo giáo viên không ngừng học tập nâng cao trình độ; Tham dự đầy đủ các hội nghị chuyên đề, các lớp tập huấn về chuyên môn.... - Nâng cao nhận thức cho giáo viên về vai trò, vị trí của công nghệ thông tin, đẩy mạnh một cách hợp lý việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp Dạy và Học. - Phân công giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém. Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 14 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. -Tổ chức thăm lớp dự giờ, thực tập, thao giảng đúc rút kinh nghiệm (1 giáo viên phải dự giờ ít nhất là 6 tiết/ học kỳ, tham gia thao giảng ít nhất 1 lần/ năm học (Riêng giáo viên tập sự phải dự giờ ít nhất 1 tiết/ tuần). -Tổ chức và bồi dưỡng giáo viên để họ có điều kiện tham gia dự thi giáo viên dạy giỏi các cấp. - Xây dựng quỹ khen thưởng, để động viên kịp thời, khích lệ bằng vật chất và tinh thần xứng đáng cho các giáo viên có thành tích tốt. 3.2.5. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. - Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên về năng lực chuyên môn. nghiệp vụ là yêu cầu thường xuyên, liên tục đối với nghề dạy học. Nó có ý nghĩa quyết định đối với chất lượng dạy học của nhà trường và với bản thân giáo viên. Để công tác bồi dưỡng giáo viên có hiệu quả, hiệu trưởng cần đánh giá đúng tình hình thực trạng đội ngũ giáo viên về năng lực, giáo viên xác định yêu cầu bồi dưỡng của bản thân về nội dung, mức độ cần đạt, trên cơ sở đó hiệu trưởng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng của trường về nội dung, về thời gian, về đối tượng. Hiệu trưởng cần nắm chắc các nội dung bồi dưỡng đội ngũ giáo viên: bồi dưỡng các phẩm chất (phẩm chất chung, phẩm chất nghề nghiệp), các năng lực (năng lực dạy học, năng lực giáo dục, năng lực thực tiễn) cho giáo viên. Từ đó xây dựng đội ngũ giáo viên có độ sâu về lý tưởng, bề dày về chuyên môn, có khả năng giáo dục toàn diện, tiếp cận được những vấn đề mới của thời đại. Đặc biệt hiệu trưởng cần quan tâm đến việc bồi dưỡng các phẩm chất quản lý cho tổ trưởng chuyên môn. Điều đó sẽ trực tiếp quyết định việc nâng cao chất lượng các hoạt động giáo dục ở trường phổ thông. Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng đội ngũ cốt cán chuyên môn trong nhà trường. Đội ngũ cốt cán này cùng hiệu trưởng, ban thanh tra tăng cường thăm lớp dự giờ để đánh giá xếp loại năng lực chuyên môn của từng giáo viên trong tổ. Đồng thời tổ chức các tiết dạy thể nghiệm để giáo viên dự giờ tham khảo, góp ý kiến, rút kinh nghiệm. Động viên, tạo điều kiện cho giáo viên tham gia học các lớp chuyên đề, tự học tự bồi dưỡng và mạnh dạn đăng ký dự thi để học chương trình đào tạo sau đại học ( trong điều kiện cho phép của nhà trường ) để nâng cao trình độ chuyên môn. Thường xuyên bồi dưỡng giáo viên giỏi, động viên, giúp đỡ giáo viên yếu kém. Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 15 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. 3.2.6. Chỉ đạo phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm và nghiên cứu đề tài khoa học trong tổ chuyên môn. Trước hết: Hiệu trưởng phải quán triệt cho giáo viên nhận thức được: việc tham gia viết sáng kiến kinh nghiệm và nghiên cứu khoa học đối với mỗi giáo viên là một trong các hình thức để nâng cao trình độ chuyên môn, trình độ hiểu biết. Đây là một nhiệm vụ quan trọng bên cạnh nhiệm vụ dạy học và giáo dục của người giáo viên. Thứ hai là: Hiệu trưởng cũng cần chỉ rõ viết sáng kiến kinh nghiệm và nghiên cứu đề tài khoa học là một trong những điều kiện, tiêu chuẩn để xét danh hiệu thi đua các cấp. Vì vậy, đầu năm học hiệu trưởng hướng dẫn và phát động phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm ở mỗi tổ chuyên môn. Việc đầu tiên là cho giáo viên đăng ký tên đề tài, tiếp đó mỗi giáo viên chuẩn bị đề cương và hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm. Hiệu trưởng thành lập Hội đồng khoa học để chấm, xếp loại đề tài và gửi lên cấp trên. Muốn vậy hiệu trưởng phải tạo điều kiện vật chất cho giáo viên tham gia viết sáng kiến kinh nghiệm; khuyến khích, động viên, khen thưởng những giáo viên có sáng kiến kinh nghiệm tốt, ứng dụng hiệu quả. Từ đó cho các tổ học tập rút kinh nghiệm, vận dụng. 3.2.7. Chỉ đạo đổi mới nội dung sinh hoạt chuyên môn: Nội dung sinh hoạt chuyên môn tránh hình thức, tránh sa vào thủ tục hành chính, nhàm chán. Hiệu trưởng phải thường xuyên tham gia sinh hoạt tổ chuyên môn cùng các tổ để hướng dẫn, lắng nghe và trực tiếp góp ý kiến giải quyết. 3.2.8. Thông qua hoạt động của tổ chuyên môn mà hiệu trưởng quản lý chất lượng, quy chế, nề nếp dạy học, chất lượng tay nghề giáo viên bằng việc hướng dẫn kiểm tra, đôn đốc thông qua tổ, nhóm chuyên môn giáo viên thực hiện tốt các khâu trong dạy học: Lập kế hoạch giảng dạy cá nhân, sọan bài, giảng bài, chấm trả bài kiểm tra, đánh giá toàn diện học sinh, quản lý học sinh trong giờ học, tổ chức ngoại khóa, làm đồ dùng dạy học, bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém, đổi mới phương pháp dạy học. 3.2.9. Tạo điều kiện và giúp đỡ cho tổ chuyên môn thực hiện nhiệm vụ chính trị, tăng cường nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho giáo viên. Xây dựng bầu không khí ấm cúng, lành mạnh trong tổ sư phạm chuyên môn. Tạo tâm thế tự tin, vui vẻ cho giáo viên. Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện. - Khen thưởng, động viên kịp thời khi tổ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 16 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. IV. KẾT QUẢ: Trong hai năm học 2011 - 2012 và 2012 - 2013, với các giải pháp và biện pháp quản lý tổ chuyên môn như trên của Hiệu trưởng, chất lượng Dạy - Học và giáo dục của trường THPT Thanh Bình đã đạt được một số kết quả sau: Hiệu trưởng quản lý tốt được hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường. Có sự thống nhất chỉ đạo và thực hiện kế hoạch từ hiệu trưởng đến các tổ chuyên môn. Các giáo viên trong tổ chuyên môn luôn có ý thức nâng cao nghiệp vụ, trình độ chuyên môn, trình độ tay nghề nhằm góp phần vào việc nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục, nhằm đạt mục tiêu cấp học. - Hiệu trưởng đã bước đầu tạo điều kiện về thời gian, vật chất, tinh thần để giáo viên đi học nâng cao trình độ. Trường đã cử các giáo viên tham gia học lớp đào tạo sau đại học, đến nay đã có 08 giáo viên hoàn thành chương trình sau Đại học. Cụ thể: 1 giáo viên môn Lý, 2 giáo viên môn Hóa, 2 giáo viên môn Sinh, 1 giáo viên môn Văn, 2 giáo viên môn GDCD. Nhà trường sẽ tiếp tục động viên và tạo điều kiện cho các giáo viên tham gia học lớp đào tạo sau đại học ở những năm học sau. Bảng thống kê thành tích của giáo viên và học sinh trong 3 năm gần đây: Năm học 2010 - 2011 HSG cấp Học sinh giỏi cấp Tỉnh GV dạy giỏi cấp Trường Tổ LĐ Tiên tiến Tổng số 20 8 38 0 6 42 6 K 12: 47 Quốc gia Giải Giải Giải Giải Giải Nhất Nhì Ba Ba K. K 1 7 30 1 8 12 21 1 2 16 28 47 2011 - 2012 (01 GVG 1 cấpTỉnh) 2012 - 2013 Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 17 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. 41 K 10: 22 3 2 17 1 ( Năm học 2010 – 2011 và 2012 – 2013 Sở Giáo dục không tổ chức thi Giáo viên dạy giỏi cấp Tỉnh. Riêng năm học 2011 – 2012, theo chỉ đạo của Sở Giáo dục và đào tạo, số lượng giáo viên được đăng ký Hội giảng cấp Tỉnh của trường THPT Thanh Bình là 01 giáo viên dạy GDQP –AN và đã đạt giáo viên dạy giỏi cấp Tỉnh) - Ban chuyên môn đã tổ chức tốt các hoạt động ngoại khoá, các phong trào thi đua học tập sôi nổi: tổ chức thi đố vui để học : Học kỳ I : khối 12 Học kỳ II: khối 10 - Hầu hết các Tổ chuyên môn đều có kế hoạch tổ chức hội thảo chuyên đề hoặc các hình thức sinh hoạt ngoại khóa chuyên môn. Cụ thể: . Tổ Văn : Hội thảo các chuyên đề Văn học . Tổ Sinh – Công Nghệ : Tổ chức chuyên đề: “Giáo dục giới tính cho học sinh” Tổ chức cho học sinh đi thực tế sinh thái trong rừng cấm Nam Cát Tiên. . Tổ Tiếng Anh : Thành lập Câu lạc bộ Tiếng Anh. Tổ đã mời một số chuyên viên nước ngoài (người Anh, người Ai – Len) trong rừng cấm Nam Cát Tiên thường xuyên ra sinh hoạt Câu lạc bộ với giáo viên và học sinh để nâng cao khả năng, nghe, nói, giao tiếp của giáo viên và học sinh. . Tổ Sử-Địa-GDCD : Tổ chức cho học sinh thi: “Tái hiện các sự kiện lịch sử” * Nhóm môn Địa : Cho học sinh thi “ Thời trang môi trường” Và thực hiện: “Clip của tôi” Qua những Clip mà học sinh dự thi đã phản ánh được những hình ảnh thực tế sinh động tại địa phương góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh và người dân địa phương. Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 18 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM: Các tổ chuyên môn trong nhà trường phổ thông là những tập thể sư phạm nhỏ. Nó là đối tượng quản lý của người hiệu trưởng. Vì vậy người quản lý phải hiểu biết các tính quy luật của sự hình thành và hoạt động tập thể, cơ cấu, động thái của tổ chuyên môn để tìm ra những phương tiện có hiệu quả nhất tác động đến nó. Tổ trưởng chuyên môn không chỉ là cánh tay nối dài từ hiệu trưởng đến từng giáo viên trong tổ mà họ còn là những người quản lý cấp cơ sở. Công việc của người hiệu trưởng là lựa chọn cho được các tổ trưởng chuyên môn có năng lực và phẩm chất phù hợp với cương vị công tác. Tổ trưởng chuyên môn được đào tạo và bồi dưỡng tốt sẽ là nguồn cán bộ quản lý kế cận của lãnh đạo trường sau này. - Hiệu trưởng đã nhận thức rõ vai trò của tổ chuyên môn là nhân tố chủ yếu làm nên chất lượng đào tạo của nhà trường phổ thông. - Trong công tác quản lý chỉ đạo từ hiệu trưởng đến tổ trưởng chuyên môn đã xây dựng được kế hoạch, tổ chức triển khai và kiểm tra việc thực hiện kế hoạch. - Đã có sự tham mưu phối hợp chỉ đạo giữa Hiệu trưởng đến Ban chuyên môn và tổ chuyên môn với các tổ chức đoàn thể khác tạo điều kiện cho hoạt động của tổ chuyên môn dần đi vào nề nếp và có hiệu quả. - Các tổ trưởng chuyên môn đã làm tốt nội dung chỉ đạo của lãnh đạo trường - Cán bộ giáo viên và nhân viên trong nhà trường đã nhận thức được vai trò của giáo dục trong giai đoạn mới. - Tập thể giáo viên đoàn kết tạo bầu không khí thoải mái vui vẻ trong các tổ chuyên môn, hăng hái thi đua trong dạy học vì bầu không khí tâm lý cũng là một trong những hiện tượng tâm lý xã hội có ảnh hưởng đến hiệu quả, năng suất lao động. Trong quản lý chỉ đạo tổ chuyên môn việc xây dựng bầu không khí ấm cúng, lành mạnh càng có ý nghĩa quan trọng. Bầu không khí đó thúc đẩy sự hoạt động của từng giáo viên và đưa lại hiệu quả cao trong hoạt động dạy học, giáo dục. Đồng thời hiệu trưởng cũng cần hiểu rõ nhu cầu, lợi ích chính đáng của cá nhân, của tổ để nhằm phát huy khả năng sáng tạo, chủ động của các cá nhân và tổ đó. Và tạo một tâm thế thoải mái, tự tin cho giáo viên. Vì thế hiệu trưởng cần phát huy phong cách quản lý dân chủ. Tóm lại: Trong công tác chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT, muốn đạt hiệu quả cao thì người quản lý trường học phải nắm chắc thực trạng và nguyên nhân. Từ đó đề ra các giải pháp chỉ đạo đúng đắn, sát hợp với điều kiện Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 19 BiÖn ph¸p qu¶n lý tæ chuyªn m«n trong trêng THPT. hiện có của nhà trường. Người quản lý phải vận dụng được những kiến thức về tâm lý học xã hội, tâm lý học sư phạm, tâm lý học quản lý một cách sáng tạo, hợp lý, khoa học để xây dựng các giải pháp chỉ đạo tối ưu. VI. KẾT LUẬN: Trong nhà trường phổ thông, quản lý hoạt động tổ chuyên môn là một việc then chốt trong quản lý hoạt động dạy và học các bộ môn văn hoá của người hiệu trưởng. Người hiệu trưởng có năng lực quản lý bao giờ cũng coi trọng hoạt động của tổ chuyên môn là nhân tố chủ yếu làm nên chất lượng đào tạo của nhà trường phổ thông. C.Mác đã định nghĩa quản lý như là : "Lao động để điều khiển lao động". Để tổ chuyên môn trong nhà trường THPT phát huy được vai trò, nhiệm vụ, chức năng của mình thì đòi hỏi người quản lý mà cụ thể ở đây là người hiệu trưởng phải xuất phát từ các cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn và thực trạng của đơn vị mình quản lý để tìm ra nguyên nhân và hệ thống giải pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường một cách khoa học, sáng tạo, đạt hiệu quả. Ở đề tài này, tôi đã nêu lên một số giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại của hiệu trưởng trong quản lý tổ chuyên môn ở trường THPT. Tựu chung lại có 8 giải pháp sau: 1. Làm tốt công tác tổ chức. 2. Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch, triển khai kế hoạch và kiểm tra thực hiện kế hoạch. 3. Tăng cường chỉ đạo các hoạt động chuyên môn của tổ. 4. Chỉ đạo tốt phong trào thi đua "Dạy tốt - Học tốt". 5. Tăng cường công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. 6. Chỉ đạo phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm và nghiên cứu đề tài khoa học. 7. Chỉ đạo đổi mới nội dung sinh hoạt chuyên môn. 8. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để tổ chuyên môn hoạt động. Hệ thống các giải pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn như trên được chúng tôi tiến hành song song, đồng bộ, chặt chẽ trong trường THPT Thanh Bình -Tân Phú - Đồng Nai và đã thu được những kết quả đáng khích lệ. Vì thời gian và năng lực có hạn. Nội dung đề tài chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Bản thân rất mong được sự bổ sung góp ý kiến của quý cấp lãnh đạo và quý Thầy cô đồng nghiệp. Thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Trang 20