Tài liệu Skkn biện pháp giáo dục học sinh cá biệt ở th

Môc lôc A- §Æt vÊn ®Ò B- Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò I- Kh¶o s¸t thèng kª. II- BiÖn ph¸p tiÕn hµnh. 1- BiÖn ph¸p thø nhÊt:T×m hiÓu hoµn c¶nh häc sinh c¸ biÖt. 2- BiÖn ph¸p thø hai: X©y dùng c¸c mèi quan hÖ - Quan hÖ gi÷a häc sinh vµ gi¸o viªn. - Quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi tËp thÓ. - Quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi c«ng viÖc. 3- BiÖn ph¸p thø ba: §Èy m¹nh c«ng t¸c §éi ®Ó t¹o ®éng lùc gióp häc sinh c¸ biÖt ph¸t triÓn theo híng lµnh m¹nh. 4- BiÖn ph¸p thø t: KÕt hîp gi¸o dôc ba m«i trêng: Nhµ trêng - Gia ®×nh - x· héi. III- KÕt qu¶. C- KÕt thóc vÊn ®Ò: 1- Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm. 2- Mét sè kiÕn nghÞ. 3- KÕ ho¹ch vµ thêi gian viÕt s¸ng kiÕn. 1 A- §Æt vÊn ®Ò Chóng ta ®ang bíc vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XXI - ThÕ kû cña c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. Trong thêi kú héi nhËp nµy, ®Êt níc ta ®· vµ ®ang cã nhiÒu ®æi míi theo híng ®i lªn. §¸p øng nhu cÇu héi nhËp, nhu cÇu x©y dùng ®Êt níc trong t¬ng lai, gi¸o dôc ph¶i t¹o ra nh÷ng con ngêi lao ®éng trÎ, tµi n¨ng vµ s¸ng t¹o. Hä ph¶i lµ nh÷ng ngêi cã ®ñ Tµi cã t duy chñ ®éng s¸ng t¹o lµm chñ tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®ång thêi l¹i ph¶i lµ nh÷ng ngêi cã ®ñ §øc ®Ó thùc sù trë thµnh nh÷ng chñ nh©n ch©n chÝnh cña ®Êt níc. Môc tiªu c¬ b¶n cña gi¸o dôc- ®µo t¹o ®· x¸c ®Þnh:" Gi¸o dôc cã nhiÖm vô h×nh thµnh nh÷ng ngêi lao ®éng míi yªu níc, yªu CNXH, cã nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, tinh thÇn nh©n v¨n, lèi sèng v¨n minh, cã ý thøc tr¸ch nhiÖm cña ngêi c«ng d©n, cã tri thøc vµ n¨ng lùc nghÒ nghiÖp, tù chñ n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong lao ®éng vµ s¶n xuÊt, biÕt kÕ thõa vµ ph¸t triÓn truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, cã ý thøc thêng xuyªn hoµn thiÖn nh©n c¸ch". §Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã, c¸c nhµ trêng nãi chung vµ nhµ trêng TiÓu häc nãi riªng ph¶i tiÕn hµnh mét néi dung gi¸o dôc toµn diÖn, vâ trang tri thøc, gi¸o dôc trÝ tuÖ, t tëng, t×nh c¶m ®¹o ®øc, thÈm mÜ cho häc sinh. Trong ®ã, gi¸o dôc ®¹o ®øc, lèi sèng cho häc sinh lµ mét vÊn ®Ò v« cïng quan träng, ®îc c¸c nhµ s ph¹m vµ mäi ngêi quan t©m. Trªn thùc tÕ hiÖn nay, häc sinh tiÓu häc vèn lµ nh÷ng ®èi tîng t¬ng ®èi thuÇn, dÔ gi¸o dôc. PhÇn lín c¸c em ®Òu ngoan ngo·n, ch¨m chØ, v©ng lêi cha mÑ, thÇy c« vµ thêng coi thÇy c« lµ nh÷ng mÉu mùc ®Ó noi theo. Tuy nhiªn, do nhiÒu nguyªn nh©n, kh«ng tr¸nh khái nh÷ng em häc sinh cha ngoan, tÝnh t×nhngæ ng¸o, cha cã ý thøc häc tËp, rÌn luyÖn, g©y nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®Õn tËp thÓ líp, trêng. Nh÷ng häc sinh nµy ®îc gäi lµ nh÷ng häc sinh c¸ biÖt. Kh«ng thÇy c« nµo muèn cã ®èi tîng nµy trong líp m×nh. Nhng kh«ng ph¶i cø muèn lµ ®îc, nÕu trong líp cã 1,2 häc sinh kiÓu c¸ biÖt nh thÕ th× ch¾c ch¾n thÇy c« kh«ng thÓ bá mÆc c¸c em, lo¹i c¸c em ra khái mäi ho¹t ®éng cña tËp thÓ mµ ph¶i t×m biÖn ph¸p gióp nh÷ng "c¸ biÖt" nµy hoµ nhËp vµo tËp thÓ, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n nhiÖm vô cña ngêi häc sinh, phÊn ®Êu v¬n lªn nh mäi häc sinh kh¸c. NhËn thøc ®îc nh÷ng vÊn ®Ò trªn nhÊt lµ khi nhËn líp cã ®èi tîng häc sinh c¸ biÖt, t«i lu«n tr¨n trë suy nghÜ. Ph¶i lµm sao gi¸o dôc ®îc ®èi tîng nµy, gióp em trë thµnh häc sinh ngoan ngo·n, siªng n¨ng, mét ngêi con ngoan, trß giái, cïng c¸c b¹n trong líp x©y dùng mét tËp thÓ ®oµn kÕt, th©n ¸i. 2 B- Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò I- Kh¶o s¸t thèng kª: Ngay tõ buæi ®Çu míi nhËn líp, víi tinh thÇn chØ ®¹o chung cña nhµ trêng vÒ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, thùc hiÖn tèt c¸c cuéc vËn ®éng " d©n chñ - kØ c¬ng- t×nh th¬ng - tr¸ch nhiÖm ", x©y dùng " nhµ trêng v¨n ho¸ - nhµ gi¸o mÉu mùc - häc sinh thanh lÞch"; ®ång thêi ®øng tríc mét thùc tr¹ng, mét vÊn ®Ò ®ang ®îc nhiÒu ngêi quan t©m, ®ã lµ gi¸o dôc nh©n c¸ch cho nh÷ng häc sinh c¸ biÖt ®Ó c¸c em trë thµnh nh÷ng c«ng d©n tèt, t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra vµ nhËn thÊy: - 100% häc sinh trong líp cã bè, mÑ lµm n«ng nghiÖp. - Líp cã 33 häc sinh, phÇn lín c¸c em ®Òu ngoan, ý thøc häc tËp tèt. Duy chØ cã em NguyÔn Tµi Phi n¨m tríc xÕp lo¹i h¹nh kiÓm: Cha thùc hiÖn ®Çy ®ñ, cßn ph¶i rÌn luyÖn trong hÌ. Sau khi kiÓm tral¹i, Phi ®ñ ®iÓm lªn líp nhng vÒ h¹nh kiÓm vÉn ph¶i chó ý rÌn cÆp. Phi lµ mét häc sinh c¸ biÖt cña líp, em hoµn toµn tù do, kh«ng cã sù qu¶n lý cña bè mÑ. KÕt qu¶ kh¶o s¸t khiÕn t«i tr¨n trë, lo l¾ng. NÕu kh«ng uèn n¾n kÞp thêi th× em sÏ bÞ cuèn mét c¸ch nhanh chãng vµo c¸c tÖ n¹n nh : Cê b¹c, nghiÖn hót, trém c¾p ..... VËy lµ mét yªu cÇu ®îc ®Æt ra víi t«i : CÇn ph¶i båi dìng cho Phi nh÷ng t×nh c¶m, ®¹o ®øc tèt ®Ñp, lµnh m¹nh, lµm sao cho em biÕt yªu c¸i tèt, c¸i ®óng, ghÐt c¸i xÊu, c¸i ¸c ... xo¸ bá nh÷ng thãi h tËt xÊu ®Ó cã niÒm tin vµo ham muèn lµm theo c¸i tèt. Tõ chç ph©n tÝch cuéc sèng hiÖn thøc cña em, t«i tæ chøc l¹i chÝnh cuéc sèng ®ã b»ng nh÷ng viÖc lµm, b»ng nh÷ng quan hÖ cã thùc do chÝnh b¶n th©n em thùc hiÖn trong ®êi sèng hµng ngµy. II- BiÖn ph¸p tiÕn hµnh: Víi lßng yªu nghÒ, mÕn trÎ, b»ng quyÕt t©m cña m×nh, t«i ®· nghiªn cøu vµ ®Ò ra cho m×nh kÕ ho¹ch còng nh c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn nh sau: 1- BiÖn ph¸p thø nhÊt: T×m hiÓu hoµn c¶nh häc sinh c¸ biÖt Cã mét nhµ v¨n ®· nãi:" NiÒm tin gi÷a con ngêi ®îc t¹o nªn tõ sù thÊu hiÓu vµ c¶m th«ng víi hoµn c¶nh cuéc sèng cña nhau". ChiÕc cÇu nèi ®Çu tiªn t«i x©y dùng chÝnh lµ sù hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a t«i vµ häc sinh. §Ó hiÓu ®îc hoµn c¶nh cña mçi em, t«i ®· ®iÒu tra qua häc b¹, qua gi¸o viªn chñ nhiÖm n¨m tríc, qua gia ®×nh vµ b¹n bÌ cña c¸c em; ®ång thêi t«i t×m hiÓu vÒ c¸c em qua qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ nhiÒu chiÒu. Ngay trong c¸c buæi häc ®Çu tiªn, Phi ®· g©y cho t«i sù chó ý: Em nãi chuyÖn trong 3 líp, ®¸nh nhau víi b¹n, hay ®i häc muén .... Qua t×m hiÓu t«i ®îc biÕt: Phi lµ con thø 5 trong mét gia ®×nh ®«ng con vµ khã kh¨n vÒ kinh tÕ. Hoµn c¶nh gia ®×nh em còng rÊt Ðo le: Bè vÒ quª ch¨m «ng néi èm nÆng, mÑ th× tõ s¸ng ®Õn tèi ®i cóng b¸i, lªn ®ång... ë c¸c ®Òn, chïa. c¸c anh chÞ em ®Òu bá häc, ®i lµm, kh«ng cã ai quản lý, ch¨m lo cho em. Buæi tra, cã h«m Phi vÒ nhµ ¨n m× t«m, cã h«m ®Õn chÞ g¸i lÊy chång gÇn ®ã hoÆc ®i ®©u tïy ý. T«i ®îc biÕt ngoµi giê häc, Phi thêng hay ch¬i bi-a, ®iÖn tö, ®¸nh nhau, chöi bËy... kh«ng cã tiÒn th× b¹n xÊu rñ rª ®i ¨n c¾p khiÕn cho gia ®×nh nhiÒu khi còng bÊt lùc. B¶n th©n t«i ®· cã lÇn ph¶i b¶o l·nh cho Phi ( bè mÑ em kh«ng cã nhµ) khái bÞ b¶o vÖ cña C«ng ty §«ng Thµnh gÇn ®ã gi÷ v× em cïng mét sè b¹n ®Õn ®ã lÊy trém s¾t ®Ó b¸n lÊy tiÒn ch¬i ®iÖn tö. ë líp, Phi thêng hay g©y gæ víi b¹n, häc hµnh bª trÔ, mÆc dï kh¶ n¨ng tiÕp thu bµi cña em rÊt tèt. Bªn c¹nh ®ã, Phi còng cha cã hµnh vi ®óng ®¾n trong quan hÖ øng xö, cha biÕt nãi n¨ng lÔ phÐp. ë n¬i c«ng céng, em cha thÓ hiÖn ®îc hµnh vi nÕp sèng. Phi còng kh«ng biÕt tù phôc vô nh chuÈn bÞ t trang, s¸ch vë tíi líp. Kh«ng ®îc gia ®×nh quan t©m, ch¨m sãc nh c¸c b¹n cïng trang løa, ®ã lµ ®iÒu thiÖt thßi lín ®èi víi em. Qua t×m hiÓu suy nghÜ t«i nhËn thÊy: ChÝnh sù bu«ng láng quản lý cña gia ®×nh, sù l«i kÐo cña b¹n bÌ xÊu céng víi mét chót " bÊt cÇn" trong tÝnh c¸ch cña Phi ®· khiÕn em trë thµnh mét ®èi tîng " khã chÞu" trong líp häc. T«i thÊy m×nh cÇn ph¶i nhanh chãng ®a em vµo nh÷ng ho¹t ®éng lµnh m¹nh, tr¸nh xa nh÷ng c¸i xÊu xung quanh em. 2- BiÖn ph¸p thø hai: X©y dùng c¸c mèi quan hÖ Khi trÎ ®Õn trêng tøc lµ ®ang tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng vµ giao lu trong tËp thÓ , nhá lµ nhãm b¹n, lín h¬n lµ líp, lµ trêng. C¸i chñ yÕu trong viÖc gi¸o dôc häc sinh chËm tiÕn lµ gióp c¸c em x¸c ®Þnh ®îc nhiÖm vô häc tËp cña m×nh, x¸c ®Þnh ®îc vai trß cña m×nh ®èi víi tËp thÓ vµ tù kh¼ng ®Þnh m×nh trong mäi ho¹t ®éng cña tËp thÓ. Giao lu vµ ho¹t ®éng lµ nguån gèc cña c¸c mèi quan hÖ ®ã. Sù vËn ®éng cña tËp thÓ sÏ gióp cho em Phi cã thÓ hoµ ®ång víi c¸c b¹n trong líp, tr¸nh ®îc mÆc c¶m vÒ nh÷ng khuyÕt ®iÓm cña m×nh. T«i ®· hÖ thèng nh÷ng ho¹t ®éng quan hÖ ®ã nh sau: * Quan hÖ gi÷a häc sinh vµ gi¸o viªn: Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nh©n s¸ch cña häc sinh kh«ng thÓ t¸ch rêi sù l·nh ®¹o cña nhµ s ph¹m v× gi¸o viªn lµ ®¹i diÖn cho c¸c yªu cÇu x· héi, lµ ngêi trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®a ra yªu cÇu dùa trªn hiÓu biÕt vÒ ph¬ng ph¸p tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña trÎ. §Æc biÖt víi trÎ em TiÓu häc, vai trß cña ngêi gi¸o viªn chñ nhiÖm lµ rÊt lín trong viÖc gi¸o dôc nh÷ng häc sinh c¸ biÖt. Tríc hÕt t«i cho c¸c em 4 häc néi quy vµ ®Ò ra nh÷ng yªu cÇu ®èi víi häc sinh trong líp. §©y lµ kh©u ®Çu tiªn, kh«ng thÓ thiÕu ®îc khi nhËn líp. T«i lùa chän c¸n bé líp vµ ph©n lo¹i c¸c ®èi tîng häc sinh, tõ ®ã ph¸t hiÖn ®îc nh÷ng häc sinh tÝch cùc cã kh¶ n¨ng häc tËp tèt vµ nh÷ng häc sinh c¸ biÖt lu«n kh«ng thùc hiÖn nh÷ng yªu cÇu cña gi¸o viªn. Trong c¸c buæi häc ®Çu tiªn, t«i chñ ®éng chuyÖn trß víi häc sinh ®Ó t¹o c¶m gi¸c th©n thiÖn, tin cËy cña häc sinh ®èi víi c« gi¸o míi. T«i chñ ®éng nãi chuyÖn riªng víi Phi ®Ó hiÓu ®îc t©m t t×nh c¶m cña em. T«i nhËn thÊy, t©m hån em thËt ng©y th¬, trong s¸ng vµ rÊt dÔ bÞ lîi dông. Sau nhiÒu lÇn trß chuyÖn, t«i c¶m thÊy em ®· tin cËy t«i h¬n vµ cã chuyÖn g× còng cã thÓ nãi víi c« ®îc. VÝ dô: Cã lÇn ®Õn líp t«i thÊy Phi ngåi khãc, khi t«i hái em nãi lµ cuèi giê em kh«ng d¸m vÒ v× sî mÊy anh häc líp 7 ®¸nh v× kh«ng cã tiÒn ®a cho mÊy anh ®ã. Hái ra t«i míi biÕt Phi bÞ mÊy häc sinh ®ã tèng tiÒn. T«i ®a Phi vÒ nhµ, b¸o cho gia ®×nh em biÕt, ®ång thêi t«i kÕt hîp víi gi¸o viªn chñ nhiÖm cña mÊy häc sinh líp 7 ®ã ®Ó gi¶i quyÕt. T«i dµnh nhiÒu thêi gian gÇn gòi, chuyÖn trß víi Phi khiÕn mèi quan hÖ thÇy trß trë nªn cëi më, tho¶i m¸i h¬n. Nh÷ng viÖc lµm ®ã cña t«i dÇn dÇn ®· c¶m ho¸ ®îc Phi, em thùc s coi t«i lµ ngêi mÑ thø hai cña m×nh. * Quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi tËp thÓ: Do ®Æc ®iÓm vµ t©m sinh lý løa tuæi nªn trong cïng mét tËp thÓ, c¸c em thêng tù h×nh thµnh mèi quan hÖ theo nhãm nhá nh: ë cïng khu, häc cïng mÉu gi¸o, cïng së thÝch ( yªu v¨n nghÖ, thÝch thÓ thao ....). C¸c mèi quan hÖ nµy n¶y sinh trong giao lu vµ ho¹t ®éng chung cña trÎ. Mçi gi¸o viªn cÇn ph¶i nghiªn cøu, ®iÒu khiÓn vµ ph©n tÝch chóng. - Häc sinh ®Õn trêng lµ ®ang tù tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng chung. Con ®êng quan träng nhÊt ®Ó gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt lµ l«i cuèn c¸c em tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng tËp thÓ. Ho¹t ®éng chñ ®¹o cña häc sinh lµ häc tËp, v× thÕ ngêi gi¸o viªn ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p gi¸o dôc sao cho thËt thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o tÝnh nhËn thøc, gióp c¸c em lÜnh héi kiÕn thøc mét c¸ch chñ ®éng, s¸ng t¹o. NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò ®ã, t«i híng dÉn c¸c em tÝch cùc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng häc tËp ®Ó tù kh¸m ph¸ kiÕn thøc vµ béc lé hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh. §èi víi em Phi, t«i lu«n ®éng viªn ®Ó em thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu häc tËp. Mçi lÇn nh vËy, dï kÕt qu¶ ®¹t ®îc cha cao t«i còng vÉn ®éng viªn, khen ngîi em. §ã lµ ®éng lùc kh«ng nhá ®Ó Phi tiÕn bé vµ thÊy m×nh kh«ng thua kÐm b¹n bÌ. 5 VÝ dô: Khi giao bµi tËp vÏ tranh cña mét sè bµi häc theo nhãm th× gi÷a c¸c nhãm bao giê còng cã sù thi ®ua lÉn nhau. §Æc biÖt nhãm cña Phi bao giê còng ®îc khen v× Phi vÏ rÊt ®Ñp. Ngoµi ra t«i cßn tæ chøc cho c¸c em häc nhãm ë líp vµ ë nhµ. Häc nhãm sÏ t¹o bÇu kh«ng khÝ hîp t¸c, th©n thiÖn, häc tËp cã tæ chøc , cã tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c thµnh viªn trong nhãm. - §Ó thóc ®Èy phong trµo häc tËp vµ rÌn luyÖn, t«i tæ chøc cho c¸c em x©y dùng nh÷ng ®«i b¹n cïng tiÕn, cïng gióp ®ì nhau trong häc tËp còng nh hoµn thiÖn nh©n c¸ch ®¹o ®øc. T«i ph¸t ®éng c¸c phong trµo thi ®ua gi÷a c¸c tæ, gi÷a c¸c ®«i b¹n cïng tiÕn vµ cuèi tuÇn cã sù tæng kÕt khen chª kÞp thêi. T«i nhËn thÊy ®«i b¹n Kiªn - Phi ®· ngo¾c tay nhau cïng phÊn ®Êu. T«i tæ chøc cho c¸c em tham gia c¸c phong trµo cña trêng, c¸c ho¹t ®éng chung nh: Sinh ho¹t líp, sinh ho¹t tËp thÓ ë trêng, sinh ho¹t ngo¹i kho¸ .... T«i ®Æc biÖt chó ý giao viÖc cho Phi ®Ó em c¶m thÊy m×nh còng cã thÓ ®ãng gãp cho líp nh c¸c b¹n kh¸c. VÝ dô: Nh©n dÞp 26/3, nhµ trêng tæ chøc thi ®Êu bãng ®¸ gi÷a c¸c líp. T«i cho líp thµnh lËp ®éi bãng vµ Phi còng xung phong tham gia ®éi tuyÓn. §éi bãng ®¸ thi ®Êu rÊt tèt díi sù ®éng viªn khuyÕn khÝch cña c« gi¸o vµ Héi cha mÑ häc sinh cña líp. Còng trong ®ît 26/3, em Phi ®· ®îc c¸c b¹n cö lµm ho¹ sÜ cho tê b¸o cña líp vµ Phi ®· hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô ®îc giao. T«i ®· nhËn thÊy Phi rÊt vui v× m×nh ®· gãp phÇn vµo phong trµo thi ®ua cña líp. Trong häc tËp ®«i b¹n Kiªn - Phi còng cã nhiÒu cè g¾ng. Nhê cã sù gióp ®ì cña c¸c b¹n vµ c« gi¸o chØ b¶o tËn t×nh, Phi ®· cã nh÷ng ®iÓm tèt ®Çu tiªn ghi trªn b¶ng thi ®ua " Ngµn hoa ®iÓm tèt" cña líp vµ cã lÇn Phi ®· ®îc ngåi " bµn danh dù" cña líp. Trong líp häc Phi kh«ng cßn nãi chuyÖn vµ ®· gi¬ tay ph¸t biÓu mét c¸ch tù tin. Mèi quan hÖ nµy ®¸nh dÊu giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña nh©n c¸ch. C¸c em hoµn toµn lµ mét khèi thèng nhÊt, ®oµn kÕt, th©n ¸i, th«ng c¶m khã kh¨n, s½n sµng gióp ®ì, chia sÎ buån vui cïng b¹n. §Ó x©y dùng ®îc mèi quan hÖ nµy, t«i lu«n th¬ng yªu häc sinh, ch¨m sãc tËn t×nh nh ngêi th©n trong gia ®×nh, lu«n lµ tÊm g¬ng s¸ng vÒ lßng nh©n ¸i, bao dung, lµ mÉu mùc trong c¸ch c xö, ¨n mÆc... §èi víi em Phi, t«i lu«n t¹o c¬ héi ®Ó em cã dÞp chia sÎ víi b¹n bÌ trong nh÷ng lóc b¹n gÆp chuyÖn buån. VÝ dô: Trong líp cã bè cña em Duyªn ®· mÊt do bÖnh nÆng, t«i ®· tæ chøc cho c¸c em trong líp ®Õn chia buån vµ ®éng viªn b¹n. T«i ®· giao cho Phi thay 6 mÆt c¸c b¹n trong líp nãi lêi ®éng viªn, chia buån cïng b¹n (cã sù gîi ý cña c« gi¸o tõ tríc) vµ Phi ®· lµm rÊt tèt. Sau sù viÖc nµy t«i nhËn thÊy Phi cã nhiÒu thay ®æi: em ®· biÕt quan t©m ®Õn b¹n h¬n, kh«ng cßn g©y gæ, nãi chuyÖn trong líp n÷a. Mèi quan hÖ víi b¹n trong líp ®· cã phÇn th©n thiÖn h¬n. Phi ®· nhËn chÐp bµi cho Duyªn trong nh÷ng ngµy b¹n ph¶i nghØ häc (ch÷ viÕt cña Phi t¬ng ®èi ®Ñp). Lµm tèt c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹o ®øc - nhÊt lµ nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc mang tÝnh truyÒn thèng nh: ®oµn kÕt, th©n ¸i, th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n ... sÏ gióp cho c¸c em th¬ng yªu nhau h¬n vµ biÕt gióp ®ì nhau nh÷ng lóc b¹n gÆp khã kh¨n. T«i tæ chøc cho c¸c em thùc hiÖn tèt c¸c phong trµo quyªn gãp trong nhµ trêng nh: quyªn gãp cñng hé ®ång bµo gÆp thiªn tai, ñng hé ngêi tµn tËt, ñng hé phong trµo "¸o Êm mïa ®«ng, ¸o hoa ngµy TÕt" gióp b¹n nghÌo trong trêng ... Ngoµi ra, t«i cßn tæ chøc cho c¸c em nh÷ng ®ît quyªn gãp ñng hé b¹n nghÌo trong líp vµ t«i rÊt phÊn khëi khi thÊy em Phi còng ñng hé rÊt nhiÖt t×nh mÆt dï gia ®×nh em còng khã kh¨n. Nh÷ng viÖc lµm thêng xuyªn Êy tuy nhá nhng ý nghÜa vµ t¸c dông cña nã l¹i rÊt lín. Nãi ®· gióp cho Phi tù ®¸nh gi¸ l¹i b¶n th©n m×nh, cã nh÷ng viÖc lµm ®óng ®¾n vµ em ®· thùc sù t×m thÊy niÒm vui vµ sèng th©n ¸i h¬n trong t×nh bÌ b¹n. Tríc sù quan t©m tin yªu cña c« gi¸o, cha mÑ, b¹n bÌ ... dÇn dÇn Phi ®· ®Þnh híng l¹i ®îc hµnh vi cña m×nh. T«i ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gióp ®ì em phÊn ®Êu, song trong ®èi xö còng hÕt søc c«ng b»ng, thëng - ph¹t c«ng minh. TrÎ em vèn v« t, träng sù c«ng b»ng, v× lÏ ®ã ngêi gi¸o viªn kh«ng cã lÝ do g× mµ l¹i thiªn vÞ em nµy hay em kh¸c. Nh vËy trÎ em sÏ thÊy m×nh ®îc ®¸nh gi¸ ®óng víi kh¶ n¨ng cña m×nh vµ tõ ®ã tÝch cùc phÊn ®Êu v¬n lªn. §©y còng lµ lóc mçi thµnh viªn trong tËp thÓ v¬n lªn ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh. Lóc nµy gi¸o viªn chØ ®ãng vai trß lµ ngêi b¹n lín tuæi, giµu kinh nghiÖm tham gia víi t c¸ch "cè vÊn" gióp cho tËp thÓ líp trë thµnh mét ®¹i gia ®×nh mµ ë ®ã c¸c em cïng tham gia häc tËp, vui ch¬i, th«ng c¶m vµ hiÓu biÕt lÉn nhau. Mçi c¸ nh©n ®Òu cã thÓ tù béc lé m×nh, häc tËp b¹n, hoµn thiÖn dÇn nh©n c¸ch, gãp phÇn x©y dùng tËp thÓ, ®ång thêi tËp thÓ cã tr¸ch nhiÖm gióp ®ì tõng c¸ nh©n. * Quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi c«ng viÖc §ã lµ viÖc trao ®æi th«ng tin vÒ c«ng viÖc. Quan hÖ nµy chØ diÔn ra tèt ®Ñp khi mµ t×nh c¶m thÇy trß, b¹n bÌ gÇn gòi, th©n thiÕt. Mçi thµnh viªn trong líp ph¶i ®îc ph©n c«ng, ph©n nhiÖm, b¸o c¸o kÕt qu¶. §Ó x©y dùng mèi quan hÖ nµy, t«i ®· ®Ò ra kÕ ho¹ch cho tõng nhãm vµ c¸ nh©n khi c¸c em thùc hiÖn vµ b¸o kÕt qu¶ c«ng viÖc. T«i khuyÕn khÝch, ®éng viªn vµ cã h×nh thøc khen thëng ngay 7 cho Phi khi thÊy em lµm tèt c«ng viÖc ®îc giao vµ kÞp thêi gióp ®ì khi em cha hoµn thµnh. §iÒu nµy gióp cho Phi tho¶i m¸i, tù tin h¬n. VÝ dô: Trong c¸c buæi lao ®éng vÖ sinh trêng líp, t«i nªu yªu cÇu, néi dung c«ng viÖc vµ giao tr¸ch nhiÖm cho tõng tæ nhãm. T«i giao cho Phi phô tr¸ch mét nhãm nhá ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho em cã c¬ héi tù kh¼ng ®Þnh m×nh vµ thÊy r»ng m×nh kh«ng thua kÐm b¹n bÌ. Khi ®îc ®éng viªn, tin tëng, Phi thêng lµm tèt nh÷ng c«ng viÖc ®îc giao. T«i nhËn thÊy em g¾n bã víi líp h¬n vµ nhiÒu khi cã nh÷ng s¸ng kiÕn trong c«ng viÖc khiÕn hiÖu qu¶ lao ®éng cao h¬n. §iÒu nµy ®¶m b¶o vÞ trÝ ®éc lËp vµ quyÒn b×nh ®¼ng cña mçi thµnh viªn, khiÕn ai còng cã vai trß tÝch cùc, cã tiÕng nãi riªng cña m×nh trong tËp thÓ. Vµ ®iÒu nµy còng cã t¸c dông khÝch lÖ, ®éng viªn Phi bµy tá ý kiÕn cña riªng m×nh. Mçi ý kiÕn hay cña Phi ®Òu ®îc c¶ líp l¾ng nghe vµ khen ngîi. §iÒu ®ã gióp em thÊy ®îc m×nh còng cã mét vÞ trÝ trong líp nh c¸c b¹n kh¸c. 3. BiÖn ph¸p thø ba: §Èy m¹nh c«ng t¸c §éi ®Ó t¹o ®éng lùc gióp häc sinh c¸ biÖt ph¸t triÓn theo híng lµnh m¹nh. §Ó gi¸o dôc nh©n c¸ch cho häc sinh c¸ biÖt kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn vai trß cña c«ng t¸c §éi. Tõ nhá c¸c em ®· rÊt yªu quý chiÕc kh¨n quang ®á. §îc ®eo chiÕc kh¨n quµng ®á trªn vai h¼n lµ m¬ íc cña tÊt c¶ c¸c em häc sinh. Qua nhiÒu n¨m d¹y khèi 4 - 5, t«i cµng hiÓu râ t¸c dông cña tæ chøc §éi ®èi víi c¸c em. §Ó gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt t«i ®· dùa vµo søc m¹nh cña c«ng t¸c §éi, ®îc tiÕn hµnh xen kÏ trong qóa tr×nh x©y dùng c¸c mèi quan hÖ ë tõng giai ®o¹n. Hµng tuÇn t«i tæ chøc cho c¸c em sinh ho¹t §éi vµo tiÕt sinh ho¹t líp. C¸c ph©n ®éi kiÓm ®iÓm ®éi viªn vµ giao nhiÖm vô cho mçi em trong tuÇn tíi. Bao giê còng cã phÇn t×m hiÓu truyÒn thèng §éi, c¸c tÊm g¬ng ®éi viªn g¬ng mÉu... C¸c ho¹t ®éng ®· cuèn hót Phi híng vÒ §éi, t¹o cho em m¬ íc trë thµnh ®éi viªn. T«i ®· giao cho Kiªn (®«i b¹n cïng tiÕn víi Phi) cã tr¸ch nhiÖm gióp ®ì, båi dìng t tëng cña §éi ®Ó gióp b¹n trë thµnh ®éi viªn. T«i kÕt hîp víi ®ång chÝ Tæng phô tr¸ch, tæ chøc c¸c buæi nãi chuyÖn, c¸c giê sinh ho¹t §éi, tuyªn truyÒn vµ rÌn luyÖn theo néi dung c¸c chuyªn hiÖu ®éi viªn. ThÕ råi niÒm vui còng ®Õn víi Phi, em ®· ®îc kÕt n¹p ®éi trong dÞp 26-3; ®eo trªn vai chiÕc kh¨n quµng ®á, em ®· tù kh¼ng ®Þnh ®îc chç ®øng cña m×nh trong tËp thÓ. 4- BiÖn ph¸p thø t : KÕt hîp gi¸o dôc ba m«i trêng: Nhµ trêng - gia ®×nh - x· héi: Gi¸o dôc cña nhµ trêng chØ ®em l¹i kÕt qu¶ nÕu cã sù phèi hîp chÆt chÏ vµ ®ång bé gi÷a nhµ trêng vµ cha mÑ häc sinh , c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c tæ chøc nh©n d©n . §Ó gi¸o dôc nh©n c¸ch, ®¹o ®øc cho häc sinh ( nhÊt lµ häc sinh c¸ 8 biÖt) th× cÇn ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi gia ®×nh vµ x· héi. Phi vèn rÊt ham ch¬i, gia ®×nh l¹i kh«ng quan t©m nªn em ®· bÞ b¹n xÊu l«i kÐo, rñ rª ch¬i bi - a, ®iÖn tö. §Ó cã tiÒn ch¬i bêi, cã lÇn Phi ®· mang m¸y b¬m cña nhµ ®i b¸n. T«i ®· kÞp thêi liªn l¹c víi gia ®×nh cña em ®Ó kÕt hîp víi gia ®×nh thèng nhÊt c¸ch gi¸o dôc em. T«i ®· gÆp riªng Phi (tr¸nh nãi tríc c¸c b¹n ®Ó Phi khái xÊu hæ) tËn t×nh khuyªn b¶o, dïng t×nh c¶m ®Ó gi¸o dôc kÕt hîp víi Héi cha mÑ häc sinh gióp ®ì ®Ó em nhËn ra viÖc lµm sai tr¸i cña m×nh. Tõ sù bao dung, ®é lîng cña c« gi¸o, t×nh th©n ¸i, ®oµn kÕt cña b¹n bÌ, Phi ®· tr¸nh xa b¹n xÊu, kh«ng ch¬i bêi mµ ch¨m chØ häc hµnh. T«i ®· kÞp thêi ®éng viªn mçi khi em lµm ®îc mét viÖc tèt. VÝ dô: Cã lÇn ë trêng em ®· nhÆt ®îc 100.000 ® cña mét b¹n häc sinh mang tiÒn ®i ®ãng häc, Phi liÒn mang nép cho c« gi¸o ®Ó tr¶ l¹i b¹n bÞ mÊt tiÒn. T«i nghÜ ®©y sÏ lµ c¬ héi ®Ó Phi t×m l¹i m×nh trong con m¾t cña mäi ngêi ë xung quanh nhµ em v× tríc ®©y em lµ ®øa trÎ h trong suy nghÜ cña hä. T«i liÒn gäi ®iÖn b¸o cho b¸c trëng th«n ®Ó b¸c th«ng b¸o, khen ngîi em trong cuéc häp d©n, lµm g¬ng cho c¸c em cha ngoan kh¸c trong th«n. Sau sù viÖc nµy, bè mÑ em còng ®· thay ®æi c¸ch gi¸o dôc, quan t©m ®Õn em h¬n. B¶n th©n Phi ®· tiÕn bé rÊt nhiÒu, em ®· ch¨m ngoan h¬n vµ häc hµnh tiÕn bé . Ngoµi viÖc kÕt hîp gi¸o dôc víi gia ®×nh, ®Þa ph¬ng, t«i cßn t¹o nhiÒu c¬ héi cho Phi ®îc gãp phÇn vµo c¸c ho¹t ®éng tõ thiÖn nh quyªn gãp ñng hé b¹n nghÌo, ñng hé ®ång bµo bÞ thiªn tai .... Mçi lÇn nh vËy Phi ®Òu dµnh dôm nh÷ng ®ång tiÒn ¨n s¸ng cña m×nh, cïng c¸c b¹n trong líp tham gia ñng hé nhiÖt t×nh. Qua ®ã, em thÊy ®îc niÒm vui gióp ®ì ngêi kh¸c. III- KÕt qu¶ : Qua h¬n mét häc kú tiÕn hµnh nh÷ng biÖn ph¸p gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt, víi nh÷ng viÖc lµm cô thÓ, thêng xuyªn vµ linh ho¹t; b»ng sù cè g¾ng nç lùc cña thÇy vµ trß, ®Õn nay líp t«i chñ nhiÖm ®· kh«ng cßn häc sinh c¸ biÖt n÷a. T«i thËt vui mõng biÕt bao khi thÊy c«ng søc nhá bÐ cña m×nh bá ra ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Em NguyÔn Tµi Phi ®· trë thµnh ®éi viªn, trë thµnh mét ®øa con ngoan, häc hµnh ch¨m chØ, ®em l¹i niÒm vui cho gia ®×nh vµ ®ã còng lµ mãn quµ v« gi¸ ®èi víi t«i. Võa lµm võa rót kinh nghiÖm, ®Õn nay t«i thËt tù hµo khi thÊy líp t«i chñ nhiÖm lµ mét tËp thÓ ®oµn kÕt, nhÊt trÝ mµ mçi thµnh viªn ®Òu cã ý thøc, tù gi¸c ®ãng gãp c«ng søc cña m×nh ®Ó gióp b¹n tiÕn bé. ChÝnh v× vËy, ®Õn gi÷a häc kú II, 100% häc sinh líp t«i ®· thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nhiÖm vô cña ngêi häc sinh. Trong c¸c ®ît thi ®ua do nhµ trêng vµ §oµn, §éi ph¸t ®éng líp t«i ®Òu ®¹t danh hiÖu xuÊt s¾c. 9 C- KÕt thóc vÊn ®Ò 1- Bµi häc kinh nghiÖm: Lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ gi¸o dôc nh÷ng häc sinh c¸ biÖt thµnh trß ngoan? Vai trß cña ngêi thÇy trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch trÎ nh thÕ nµo? Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thö nghiÖm, t«i ®· rót ra cho m×nh nh÷ng kinh nghiÖm sau: - Tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i lµ ngêi t©m huyÕt víi nghÒ, lu«n häc hái ®Ó trau dåi tri thøc cho m×nh. Ngêi thÇy ph¶i x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ, vai trß cña m×nh ®èi víi häc sinh; x©y dùng ®îc mét kÕ ho¹ch chñ nhiÖm, râ rµng, cô thÓ, kh¶ thi ngay tõ ®Çu n¨m häc. - Ngêi gi¸o viªn ph¶i t«n träng nh©n c¸ch häc sinh, x¸c lËp mèi quan hÖ qua l¹i cña trÎ trong tËp thÓ, tõ ®ã cã ph¬ng ph¸p gi¸o dôc cho phï hîp víi tõng ®èi tîng häc sinh ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao; cã kÕ ho¹ch kiÓm tra, ®¸nh gi¸, khen thëng kÞp thêi ®Ó ®éng viªn häc sinh. - CÇn gi¸o dôc häc sinh trong mäi ho¹t ®éng : Häc tËp, vui ch¬i, ho¹t ®éng ®oµn ®éi, sao nhi ®ång ... ®Ó t¹o ®éng lùc thóc ®Èy häc sinh hoµn thiÖn nh©n c¸ch, cã nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc ®óng ®¾n. - BÊt cø ë giai ®o¹n nµo, ngêi gi¸o viªn còng cÇn ph¶i ®¶m b¶o 3 nguyªn t¾c gi¸o dôc, phèi hîp ®ång bé 3 m«i trêng : Gia ®×nh - nhµ trêng vµ x· héi, cã nh vËy viÖc gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt míi cã hiÖu qu¶. B»ng t×nh c¶m yªu th¬ng häc sinh ch©n thµnh vµ cã lßng nhiÖt t×nh yªu nghÒ mÕn trÎ, biÕt kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c ph¬ng ph¸p gi¸o dôc, t«i tin r»ng ngêi thÇy nµo còng cã thÓ lµm ®îc nh÷ng g× mµ m×nh mong muèn. 2- Mét sè kiÕn nghÞ: Dùa vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña nhµ trêng, t«i xin phÐp cã mét kiÕn nghÞ sau: - S¸ch híng dÉn nªn biªn so¹n thªm c¸c mÈu chuyÖn phï hîp víi c¸c mÉu hµnh vi ®¹o ®øc. - Nhµ trêng nªn x©y dùng " tñ s¸ch thiÕu nhi", tæ chøc c¸c cuéc thi " nãi lêi hay, lµm viÖc tèt". - Tæ chøc nhiÒu h¬n n÷a c¸c buæi chuyªn ®Ò, to¹ ®µm vÒ c«ng t¸c chñ nhiÖm, gi¸o dôc häc sinh chËm tiÕn. 3- KÕ ho¹ch vµ thêi gian viÕt s¸ng kiÕn : - Thêi gian x¸c ®Þnh ®Ò tµi :9/2006 - Thêi gian thö nghiÖm : 9/2006- 3/2007 10 - Thêi gian viÕt s¸ng kiÕn: 4/2007. Nguyªn Khª, ngµy 8 th¸ng 4 n¨m 2007 Gi¸o viªn TrÇn ThÞ Thu H»ng 11