Tài liệu Sáng kiến kinh nghiệm sử dụng hình ảnh, vi deo môn gdcd

A. PhÇn më ®Çu I. Lý do chän ®Ò tµi §æi míi ch¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng lµ chñ tr¬ng lín vµ cÇn thiÕt cña ngµnh gi¸o dôc vµ cña c¶ x· héi. Tríc yªu cÇu míi cña thêi k× ®Èy m¹nh CNH -H§H ®ßi hái ph¶i cã mét líp ngêi míi trÎ, khoÎ kh«ng chØ cã tri thøc khoa häc, n¨ng ®éng s¸ng t¹o mµ cßn ph¶i cã ®¹o ®øc, cã sù hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt, cã kh¶ n¨ng thÝch nghi cao... th× ®æi míi vÒ néi dung ch¬ng tr×nh SGK vµ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc trong nhµ trêng lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu N¨m häc 2001-2002 ®Õn nay, c¶ níc ®· tiÕn hµnh thay SGK bËcTHCS ViÖc thay ®æi ch¬ng tr×nh SGK míi thùc sù lµ mét cuéc c¸ch m¹ng trong gi¸o dôc. Bé GD - §T vµ c¸c nhµ trêng ®· giµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó phôc vô cho viÖc d¹y vµ häc SGK míi. Mét phong trµo ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y vµ häc kh¸ s«i næi trong ®éi ngò gi¸o viªn c¸c nhµ trêng. §æi míi ch¬ng tr×nh SGK mµ mÊu chèt lµ ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®· ®îc qu¸n triÖt trong phÇn biªn so¹n SGK - Ph¬ng ph¸p lµm viÖc cña thÇy vµ trß, ®· t¹o nªn kh«ng khÝ thi ®ua t×m tßi, ®Þnh h×nh ph¬ng ph¸p d¹y vµ häc míi. Ch¬ng tr×nh bé m«n GDCD lÇn nµy cã nhiÒu thay ®æi so víi ch¬ng tr×nh cò: tÝnh hiÖn ®¹i cËp nhËt cña tri thøc thÓ hiÖn râ h¬n, m«n häc ®· cã nh÷ng liªn hÖ rÊt gÇn gòi víi thùc tÕ ®êi sèng kh«ng cßn chØ lµ nh÷ng kiÕn thøc kh« khan. V× vËy theo quan ®iÓm ®¸nh gi¸ chñ quan cña t«i ®©y lµ m«n häc ®îc thay ®æi ph¬ng ph¸p d¹y häc râ rÖt nhÊt: Coi träng thùc hµnh, vËn dông, liªn hÖ thùc tÕ. V× vËy néi dung trong SGK míi biªn so¹n theo híng d©n téc, hiÖn ®¹i, tÝch hîp, nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh. §Ó ®æi míi ®îc ph¬ng ph¸p d¹y häc, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh , cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vÒ gi¸o viªn vµ ®å dïng d¹y häc ( ph¬ng tiÖn vµ trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt). §©y kh«ng ph¶i lµ ®iÒu míi mÎ, tríc ®©y chóng ta còng ®· sö dông ®å dïng, trang thiÕt d¹y häc nhng cha ®îc quan t©m tho¶ ®¸ng. ChÝnh ®iÒu nµy ®· dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, nhËn xÐt cña häc sinh cßn kÐm. ë ph¹m vi ®Ò tµi nµy cña m×nh t«i chØ xin ®Ò cËp ®Õn mét khÝa c¹nh rÊt nhá trong viÖc sö dông ®å dïng, ph¬ng tiÖn, trang thiÕt bÞ d¹y häc ®ã lµ sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n GDCD. II. C¬ së cña ®Ò tµi 1.C¬ së lý luËn : GDCD là m«n häc mµ c¸c tri thøc, chuÈn mùc, kÜ n¨ng cña nã ®Òu g¾n chÆt víi thùc tÕ, nã rÊt gÇn gòi víi mçi häc sinh. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò thÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p luËn khoa häc, vÒ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ gÇn gòi, vÒ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi, vÒ ®¹o ®øc, ph¸p luËt cña ®êi sèng hµng ngµy t¸c ®éng qua l¹i gi÷a con ngêi víi con ngêi , gi÷a con ngêi vµ c¸c thÓ chÕ x· héi. M«n häc nh»m gi¸o dôc cho häc sinh c¸c 1 chuÈn mùc cña ngêi c«ng d©n ë møc ®é phï hîp víi løa tuæi, trªn c¬ së ®ã gãp phÇn h×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt, nh©n c¸ch cña con ngêi ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn tiÕn bé cña thêi ®¹i . V× vËy, ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong giê d¹y GDCD, ngêi gi¸o viªn cÇn tæ chøc híng dÉn häc sinh ho¹t ®éng, tù chiÕm lÜnh c¸c tri thøc, tù chiÕm lÜnh c¸c gi¸ trÞ, c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc, ph¸p luËt th«ng qua viÖc n¾m tri thøc, thùc hµnh vµ rÌn luyÖn trong vµ ngoµi giê häc. M«n GDCD cã u thÕ ®Æc biÖt trong nhiÖm vô gi¸o dôc nh©n c¸ch cña häc sinh, h×nh thµnh niÒm tin, t×nh c¶m ®¹o ®øc. Môc ®Ých quan träng nhÊt vµ cuèi cïng lµ h×nh thµnh hµnh vi, thãi quen ®¹o ®øc, sèng vµ lµm viÖc theo ph¸p luËt cña häc sinh. Víi nh÷ng ®Æc thï riªng nh vËy vÒ tri thøc bé m«n viÖc sö dông h×nh ¶nh vµ Video Clip trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y bé m«n cã nh÷ng t¸c ®éng rÊt tÝch cùc trong qu¸ tr×nh chiÕm lÜnh tri thøc cña häc sinh, vµ viÖc h×nh thµnh hµnh vi, thãi quen ®¹o ®øc, lèi sèng cña häc sinh và đó cũng là lý do mà tôi chọn đề tài này: “SỬ DỤNG HÌNH ẢNH VÀ VIDEO - CLIP TRONG GIẢNG DẠY MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THCS” 2. C¬ së thùc tiÔn ViÖc ®æi míi ch¬ng tr×nh, SGK GDCD ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi vÒ ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ c¸ch thøc tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc. M«n GDCD ë trêng THPT bÞ coi lµm m«n häc phô nªn c¸c giê häc thêng diÔn ra mét c¸ch ®¬n ®iÖu, kh« khan, ph¬ng ph¸p chñ yÕu lµ ph¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh. Trong giê häc, häc sinh Ýt ®îc ho¹t ®éng, thô ®éng, gi¸o viªn kh«ng chÞu t×m tßi ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y v× t©m lÝ m×nh d¹y m«n häc phô ®æi míi th× còng ch¼ng cã t¸c dông g×, ®æi míi th× còng ch¼ng ®Ó lµm g×, v× vËygiê häc kh«ng g©y høng thó cho häc sinh, ®å dïng d¹y häc Ýt ®îc sö dông hoÆc sö dông mét c¸ch h×nh thøc. M«n häc vèn ®· kh«ng cã nhiÒu sù quan t©m cña häc sinh th× l¹i cµng dÉn ®Õn sù c¨ng th¼ng, ch¸n n¶n cña häc sinh. Häc sinh cha thùc sù cã c¬ héi ®Ó thÓ hiÖn th¸i ®é, lËp trêng cña c¸ nh©n m×nh. Nh÷ng giê häc nh vËy, häc sinh Ýt cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o. C¨n cø vµo môc tiªu ®µo t¹o con ngêi míi cña x· héi hiÖn nay vÉn lµ nh÷ng c«ng d©n tèt, sèng cã ®¹o ®øc, sèng vµ lµm viÖc theo ph¸p luËt, do ®ã ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc. Muèn lµm ®îc ®iÒu ®ã, gi¸o viªn ph¶i lµ nh÷ng ngêi tæ chøc, ®iÒu khiÓn c¸c ho¹t ®éng häc tËp, h¹n chÕ tèi ®a sù ®éc tho¹i cña thÇy b»ng c¸ch sö dông ®å dïng d¹y häc mét c¸ch trùc quan, phong phó, t¹o ra sù hÊp dÉn trong tiÕt häc , häc sinh chñ ®éng tiÕp cËn ®å dïng d¹y häc, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tõ ®ã rót ra néi dung bµi häc . Nh vËy häc sinh cã c¬ héi tèi ®a ph¸t triÓn tÝnh ®éc lËp, s¸ng t¹o, chñ ®éng tiÕp thu kiÕn thøc, n©ng cao nhËn thøc, rÌn luyÖn kü n¨ng, cßn ngêi gi¸o viªn chØ lµ ngêi tæ chøc tiÕt häc thµnh m«i trêng ®Ó häc sinh mµ th«i. Nh÷ng tranh ¶nh, nh÷ng 2 ®oan Video - Clip mµ gi¸o viªn c«ng phu chuÈn bÞ cã t¸c ®éng rÊt m¹nh mÏ ®Õn qu¸ tr×nh häc tËp cña häc sinh, t¹o nªn mét sù høng thó tiÕp thu tri thøc. Nã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn t©m lÝ, t×nh c¶m cña häc sinh THCS løa tuæi mµ nh©n c¸ch ®ang ®Þnh h×nh mét c¸ch râ nÐt. III. Môc ®Ých nghiªn cøu Yªu cÇu viÖc tæ chøc d¹y häc m«n GDCD lµ ph¶i h×nh thµnh ë häc sinh xóc c¶m, t×nh c¶m, niÒm tin ®¹o ®øc, v× ®ã lµ ®éng c¬ bªn trong gióp c¸c em hoµn thiÖn tù ®iÒu chØnh ®Ó v¬n tíi c¸i ch©n - thiÖn - mü trong cuéc sèng. §©y lµ yªu cÇu cã tÝnh ®Æc trng cña m«n GDCD so víi mét sè m«n häc kh¸c vµ cóng lµ yªu cÇu bøc xóc trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ ®¹o ®øc, lèi sèng cña mét bé phËn kh«ng nhá thanh niªn, häc sinh ®i xuèng mét c¸ch nghiªm träng. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu trªn, m«n GDCD còng cã nh÷ng yªu cÇu míi vÒ ph¬ng ph¸p. D¹y vµ häc m«n nµy kh«ng ®¬n gi¶n chØ lµ truyÒn ®¹t tri thøc mµ cßn ph¶i h×nh thµnh ®îc t×nh c¶m, niÒm tin ®¹o ®øc, ph¸p luËt vµ nhÊt lµ h×nh thµnh thãi quen ®¹o ®øc, ph¸p luËt ë mçi häc sinh. CÇn tr¸nh lèi d¹y thiªn vÒ lý thuyÕt kh« khan, xa rêi thùc tiÔn. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµyviÖc sö dông h×nh ¶nh minh ho¹ vµ sö dông nh÷ng ®o¹n Video - Clip cã t¸c dông rÊt quan träng nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, t¹o sù hÊp dÉn, dÔ ghi nhí cho häc sinh trong giê GDCD . IV. §èi tîng nghiªn cøu, ph¹m vi nghiªn cøu - §èi tîng nghiªn cøu : Häc sinh khối 6,7 trêng THCS C¶nh Ho¸. - Ph¹m vi nghiªn cøu : Sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong gi¶ng d¹y m«n GDCD ë trêng THCS C¶nh Ho¸. B. PhÇn néi dung I. Môc tiªu cña m«n GDCD ë trêng THCS 1. KiÕn thøc - HiÓu ®îc nh÷ng kiÕn thøc phæ th«ng, c¬ b¶n thiÕt thùc vÒ mét sè vÊn ®Ò nh: thÕ giíi quan khoa häc vµ ph¬ng ph¸p luËn biÖn chøng, c«ng d©n víi kinh tÕ, c«ng d©n víi mét sè vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi . - HiÓu ®îc nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc vµ luËt ph¸p c¬ b¶n, phæ th«ng, thiÕt thùc phï hîp víi løa tuæi häc sinh THCS trong c¸c quan hÖ víi b¶n th©n, víi ngêi kh¸c, víi c«ng viÖc vµ m«i trêng sèng . - HiÓu ý nghÜa c¸c chuÈn mùc ®èi víi sù ph¸t triÓn c¸ nh©n vµ x· héi ; sù cÇn thiÕt ph¶i rÌn luyÖn vµ c¸ch thøc rÌn luyÖn ®Ó ®¹t ®îc c¸c chuÈn mùc ®ã . 2. Kü n¨ng : - BiÕt ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ b¶n th©n vµ mäi ngêi xung quanh; biÕt lùa chän vµ thùc hiÖn c¸ch øng xö phï hîp víi c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc, ph¸p luËt, v¨n ho¸ x· héi trong giao tiÕp vµ ho¹t ®éng häc tËp lao ®éng, ho¹t ®éng tËp thÓ, vui ch¬i, gi¶i trÝ ,... 3 - BiÕt tæ chøc häc tËp vµ rÌn luyÖn b¶n th©n theo yªu cÇu c¸c chuÈn mùc ®· häc . 3. Th¸i ®é : - Cã th¸i ®é ®óng ®¾n, râ rµng tríc c¸c hiÖn tîng, sù kiÖn ph¸p luËt, v¨n ho¸ trong ®êi sèng h»ng ngµy, cã t×nh c¶m trong s¸ng, lµnh m¹nh ®èi víi mäi ngêi, gia ®×nh, nhµ trêng, quª h¬ng, ®Êt níc. - Cã niÒm tin vµo c¸c chuÈn mùc ®· häc vµ híng tíi nh÷ng gi¸ trÞ x· héi tèt ®Ñp. - Cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi hµnh ®éng cña b¶n th©n, cã nhu cÇu tù ®iÒu chØnh, tù hoµn thiÖn ®Ó trë thµnh mét chñ thÓ x· héi , tÝch cùc, n¨ng ®éng. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®ã mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ viÖc sö dông linh ho¹t, s¸ng t¹o h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. II. Thưc trạng việc sử dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n GDCD §Ó thùc hiÖn ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc vµ s¸ng t¹o cña häc sinh , cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nh©t ®Þnh vÒ gi¸o viªn vµ c¸c ph¬ng tiÖn trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt trong ®ã h×nh ¶nh vµ Video - Clip cã vai trß v« cïng quan träng. 1. H×nh ¶nh vµ Video - Clip trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n GDCD - H×nh ¶nh ë ®©y ®îc hiÓu lµ nh÷ng h×nh vÏ, tranh ¶nh ®îc sö dông trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. + Cã thÓ chia h×nh ¶nh lµm 2 nhãm : * Nhãm h×nh ¶nh thùc tÕ ( trùc quan, tranh ¶nh) * Nhãm h×nh ¶nh tr×nh chiÕu - Video - Clip lµ nh÷ng ®o¹n phim ng¾n, nh÷ng ®o¹n t liÖu ®îc tr×nh chiÕu qua ®Çu ®Üa hoÆc m¸y vi tÝnh 2. Chøc n¨ng cña h×nh ¶nh vµ Video - Clip - H×nh ¶nh vµ Video - Clip cã chøc n¨ng c¬ b¶n lµ tÝch hîp vµ c¬ ®éng . Mçi h×nh ¶nh hay mét ®o¹n Video - Clip ®Òu cã thÓ thùc hiÖn 3 chøc n¨ng sau : 1. Th«ng b¸o hay tr×nh bµy th«ng tin. 2. Minh häa, gi¶i thÝch, m« t¶ trùc quan. 3. Tæ chøc vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng . H×nh ¶nh tríc hÕt lµ ®Ó th«ng b¸o th«ng tin, sau ®ã lµ ®Ó minh häa, gi¶i thÝch. Häc sinh quan s¸t h×nh ¶nh- (thu thËp th«ng tin), xö lý tµi liÖu, hµnh ®éng vµ suy nghÜ trªn c¸c tµi liÖu nµy vµ trao ®æi víi nhau, víi gi¸o viªn. H×nh ¶nh vµ Video - Clip t¸c ®éng ®Õn häc sinh, g©y ®îc ph¶n øng cña c¸c em vµ nh÷ng th¾c m¾c, c©u hái cña c¸c em ®Æt ra cho gi¸o viªn vµ c¸c b¹n. Gi¸o viªn tiÕp nhËn, xö lý c¸c c©u hái cña häc sinh, nh vËy ®· t¸c ®éng lÇn n÷a ®Õn suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña c¸c em khiÕn c¸c em n¶y ra nh÷ng ý tëng vÒ nh÷ng ®iÒu ®· tr×nh bµy, tiÕn hµnh trao ®æi ý kiÕn víi nhau, víi gi¸o viªn. 4 VÝ dô: §Ó d¹y bµi: “B¶o vÖ m«i trêng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn” ( GDCD líp 7) më ®Çu bµi häc giáo viên cã thÓ cho häc sinh xem mét sè h×nh ¶nh vµ ®o¹n Video - Clip vÒ t×nh tr¹ng ph¸ ho¹i m«i trêng vµ nh÷ng hËu qu¶ cña nã, tõ ®ã trong ®Çu häc sinh sÏ cã th¾c m¾c : “Tại sao hä l¹i ph¸ ho¹i m«i trêng? Ph¸ ho¹i m«i trêng nh vËy t¸c h¹i?” T×nh tr¹ng ®ã mµ cø diÔn ra hËu qu¶ sÏ nh thÕ nµo? Tõ ®ã häc sinh cã th¸i ®é víi viÖc lµm ®ã ®ång thêi liªn hÖ ®îc tr¸ch nhiÖm cña nhµ níc vµ tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n m×nh. - H×nh ¶nh vµ Video - Clip ®îc sö dông nh vËy trë thµnh ph¬ng tiÖn ®a chiÒu hay gäi lµ ®a ph¬ng tiÖn, lóc ®ã hiÖu qu¶ sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip ®îc xem lµ tèi u . 3. T¸c dông cña h×nh ¶nh vµ Video - Clip * ViÖc sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip cã t¸c dông : - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, lo¹i trõ khuynh híng d¹y chay lµm cho c¸c giê häc kh« khan, mang tÝnh lý thuyÕt, ¸p ®Æt ®èi víi häc sinh - Lµm t¨ng tÝnh hÊp dÉn ®èi víi néi dung häc tËp, g©y høng thó häc tËp ë häc sinh. - Lµm cho viÖc häc trë nªn dÔ dµng h¬n, thuËn lîi h¬n. C¸c h×nh ¶nh vµ Video - Clip lµ nguån cung cÊp c¸c chÊt liÖu ®Ó häc sinh khai th¸c néi dung häc tËp mét c¸ch tÝch cùc, tù gi¸c . 4. Nguån h×nh ¶nh vµ Video - Clip H×nh ¶nh vµ Video - Clip phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y bé m«n GDCD lµ v« cïng ®a d¹ng, phong phó. Gi¸o viªn cã thÓ lÊy tõ nhiÒu nguån t liÖu kh¸c nhau nh: - Qua b¨ng, ®Üa h×nh - Qua s¸ch vë, b¸o chÝ TV... - H×nh ¶nh trùc quan mµ gi¸o viªn,häc sinh t×m kiÕm, thu thËp ®îc. - Qua m¹ng Internet. - Qua trao ®æi víi mäi ngêi. - Gi¸o viªn trùc tiÕp chôp, quay Video - Clip III Giải pháp sử dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong m«n GDCD theo híng ®æi míi 1. ViÖc sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong d¹y häc bé m«n ph¶i tu©n theo nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh. §Ó viÖc sö dông cã hiÖu qu¶, tr¸nh xu híng l¹m dông hoÆc sö dông mét c¸ch h×nh thøc, tríc hÕt h×nh ¶nh vµ Video - Clip ph¶i g¾n bã h÷u c¬ víi ph¬ng ph¸p d¹y häc, nh mét thµnh tè cña ph¬ng ph¸p d¹y häc. Mçi ho¹t ®éng d¹y häc ®îc x©y dùng trªn c¬ së vËn dông mét ph¬ng ph¸p d¹y häc cô thÓ, cã ph¬ng tiÖn d¹y häc phï hîp ®Ó hç trî cho ho¹t ®éng ®ã. V× vËy sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip d¹y häc ph¶i ®óng lóc, ®óng chç, kÞp thêi, tr¸nh ®a ra mét c¸ch tuú tiÖn. 5 Mét yªu cÇu rÊt quan träng lµ h×nh ¶nh vµ Video - Clip ph¶i cã t¸c dông kÝch thÝch häc sinh t duy, suy nghÜ, t×m tßi, kh«ng ph¶i chØ nh mét ph¬ng tiÖn minh ho¹ néi dung bµi häc. Khi sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip lµ gi¸o viªn cung cÊp cho häc sinh nh÷ng chÊt liÖu cÇn thiÕt ®Ó häc sinh t×m tßi, tù kiÕn t¹o tri thøc, kü n¨ng trªn c¬ së lµm viÖc víi nguån th«ng tin tõ c¸c h×nh ¶nh vµ Video - Clip mµ gi¸o viªn tr×nh bµy , giíi thiÖu, häc sinh cã nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ néi dung, tÝnh chÊt sù viÖc, rót ra kÕt luËn, bµi häc cÇn thiÕt . 2. Nguyªn t¾c cña viÖc sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong gi¶ng d¹y m«n GDCD 1.Sö dông h×nh ¶nh * Sö dông tranh ¶nh - H×nh ¶nh ph¶i “ ¨n khíp” vµ phï hîp với nội dung bài học. - Tranh ¶nh ph¶i ®îc treo hoÆc d¸n ë vÞ trÝ dÔ quan s¸t, tèt nhÊt nªn treo trªn b¶ng, phÝa tríc mÆt häc sinh. - Lu ý häc sinh vÒ nhiÖm vô quan s¸t, theo dâi, nªu yªu cÇu, ®Æt c©u hái tríc khi cho häc sinh quan s¸t. - Gi¸o viªn m« t¶, gi¶i thÝch nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng chi tiÕt trõu tîng, phøc t¹p trªn tranh ¶nh - Cho häc sinh th¶o luËn, ph©n tÝch néi dung, ý nghÜa, nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ sù kiÖn , t×nh huèng qua tranh ¶nh, ®Ó rót ra nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt liªn quan ®Õn bµi häc. - §¶m b¶o tÝnh thÈm mÜ cña h×nh ¶nh. - Tr¸nh sö dông qu¸ nhiÒu h×nh ¶nh t¹o nªn sù nhiÔu th«ng tin cña häc sinh hoÆc häc sinh qu¸ chó ý ®Õn h×nh ¶nh mµ kh«ng chó ý ®Õn néi dung bµi häc * Sö dông h×nh ¶nh tr×nh chiÕu - H×nh ¶nh ph¶i “ s¸t” vµ phï hîp với nội dung bài học. Ví dụ: Khi dạy bài “Lễ độ” GDCD 6 giáo viên có thể lấy hình ảnh minh họa trong sách giáo khoa hoặc những hình ảnh trong cách ứng xữ giao tiếp với mọi người. 6 - H×nh ¶nh ®îc s¾p xÕp, t¹o hiÖu øng khoa häc, l«-gÝc phï hîp víi néi dung - Sè lîng h×nh ¶nh võa ®ñ kh«ng g©y “nhiÔu” - §¶m b¶o tÝnh thÈm mÜ cña h×nh ¶nh - Chó ý ®Õn t×nh huèng dù phßng vÒ lçi kÜ thuËt ( cã thÓ in mét sè h×nh ¶nh dù phßng) Sö dông ®îc nh÷ng h×nh ¶nh nh vËy häc sinh rÊt dÔ n¾m b¾t kiÕn thøc, dÔ nhí, dÔ vËn dông ®îc vµo thùc tiÔn tiÕt häc rÊt sinh ®éng, s«i næi, høng thó thu hót häc sinh. Sö dông Video - Clip ViÖc sö dông Video - Clip ph¶i ®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c sau: - Video - Clip ph¶i thËt sù phï hîp, ®óng träng t©m. 7 Ví dụ: Khi dạy bài: “Góp phần giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ” -GDCD 7- giáo viên có thể cho học sinh xem đoạn vi deo nói truyền thống hiếu học của những dòng họ ở nước ta - Thời sự VTV1 đài truyền hình Việt Nam. - Kh«ng nªn qu¸ dµi v× tiÕt häc cã giíi h¹n vÒ thêi gian 8 - ChÊt lîng h×nh ¶nh vµ ©m thanh ph¶i ®¶m b¶o râ, nÐt - Nguån cung cÊp chÝnh thèng kh«ng cã nhiÒu sù tranh c·i hay bµn luËn vÒ Clip ®ã - Cã t×nh huèng dù phßng. ViÖc sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n GDCD cã t¸c dông vµ hiÖu qu¶ rÊt lín.Những giê học trë nªn sinh ®éng h¬n rÊt nhiÒu khi các em được xem h×nh ¶nh vµ Video - Clip. Häc sinh s«i næi vµ hµo høng h¬n , gi¸o viªn tù tin h¬n khi lªn líp. Trong thùc tÕ gi¶ng d¹y cña m×nh ë trêng THCS C¶nh Ho¸ trong khi sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip t«i ®· nhËn ra ®îc hiÖu qu¶ cña nã, nh÷ng tiÕt häc chØ víi phÊn vµ b¶ng trắng. 3 Kết quả đạt được *KÕt qu¶ khảo sát ®Çu n¨m: + Chỉ những học sinh khá, giỏi mới chịu khai thác thêm hình ảnh trong sách giáo khoa. + Học sinh yếu kém ít tập trung chưa trả lời được những câu hỏi theo yêu cầu bài học . + Chưa hình dung rõ hành vi cụ thể trong thực tế. + Chưa làm theo được những việc làm tích cực. + Không hứng thú với phương pháp làm việc theo nhóm, hoặc làm việc theo kiểu để đối phó với giáo viên. + Chưa đọc qua bài mới do vậy thụ động trong học tập. Sau một thời gian ứng dụng thực tế trong các bài học đạo đức môn GDCD và chấm các bài kiểm tra trong học kỳ I năm học 2013 - 2014 của 124 học sinh khối 6,7 trường THCS Cảnh Hóa, tôi cảm thấy học sinh hứng thú, say mê với môn học, mong chờ được đến tiết học môn GDCD. Kết quả như sau: *KÕt qu¶ nửa cuối häc k× I năm học 2013-2014: M«n líp GDCD 6A,B GDCD Tæng Rất thích sè häc SL % sinh Hứng thú học Thích SL % Bình Không thường SL % Thích SL % 57 35 62,0 20 35,0 2 3,0 0 0,0 67 39 58,2 27 40,0 1 1,8 0 0,0 9 7A,B C KÕt luËn 1.Ý nghĩa ViÖc sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n GDCD cã t¸c dông vµ hiÖu qu¶ rÊt lín lao. Trong thùc tÕ gi¶ng d¹y cña m×nh ë trêng THCS C¶nh Ho¸ trong khi sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip t«i ®· nhËn ra ®îc hiÖu qu¶ cña nã, nh÷ng tiÕt häc chØ víi phÊn vµ b¶ng tríc ®©y giê trë nªn sinh ®éng h¬n rÊt nhiÒu víi h×nh ¶nh vµ Video - Clip. Häc sinh s«i næi vµ hµo høng h¬n, gi¸o viªn tù tin h¬n khi lªn líp. - Nh÷ng vÊn ®Ò tr×nh bµy trong chuyªn ®Ò nµy chØ ®îc v¹ch ra theo tÝnh chÊt chñ quan cña ngêi viÕt. Trong thùc tÕ gi¶ng d¹y ®Ó ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc , chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh ®ßi hái qu¸ tr×nh d¹y häc ph¶i ®æi míi ë tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh d¹y vµ häc .Gi¸o viªn ph¶i n¾m ®îc môc tiªu m«n häc , cÊp häc vµ c¨n cø vµo môc tiªu cô thÓ cña tõng bµi , vµo n¨ng lùc , tr×nh ®é häc sinh , ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cô thÓ cña tõng vïng miÒn ®Ó x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp tõ ®ã míi lùa chän ®îc h×nh ¶nh vµ Video - Clip t¬ng øng ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng nhËn thøc cho häc sinh. 2. Kiến nghị đề xuất. Để cho việc dạy học phân môn GDCD được tốt hơn tôi mong các cấp lãnh đạo quan tâm hơn nữa đến việc dạy học bộ môn này, tôi có một số kiến nghị sau: 1. Nhà trường cần có phòng học chức năng đầy đủ về cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy học. 2. Phòng GD- ĐT quan tâm tới các buổi sinh hoạt của cụm chuyên môn. 3. Bộ GD – ĐT cần cung cấp, in ấn thêm hình ảnh, video của môn học nhiều hơn. 4. Phụ huynh cần quan tâm đến con em mình nhiều hơn, sát thực hơn đối với việc giáo dục nhân cách của các em . 5. Giáo viên phải có lòng nhiệt tình, tâm huyết với chuyên môn. Phải thường xuyên sưu tầm, học hỏi kinh nghiệm cũng như mạnh dạn áp dụng những phương pháp mới. Bản thân tôi cha cã được nhiÒu kinh nghiÖm gi¶ng d¹y v× vËy khi viÕt khã tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. RÊt mong sù tham gia ®ãng gãp ý kiÕn trao ®æi kinh nghiÖm cña c¸c ®ång chÝ gi¶ng d¹y bé m«n, c¸c ®ång nghiÖp ®Ó chuyªn ®Ò ®îc hoµn thiÖn tèt h¬n, cã hiÖu qu¶ cao h¬n khi ¸p dông vµo thùc tÕ gi¶ng d¹y . 10 Tôi xin chân thành cảm ơn! Cảnh Hóa ngày 02 tháng 12 năm 2013 NGƯỜI VIẾT Phan ThÞ Thanh Nga môc lôc A. PhÇn më ®Çu ....................................................trang 1 I. Lý do chän ®Ò tµi ................................................trang 1 II. C¬ së cña ®Ò tµi .................................................trang 2 1.C¬ së lý luËn . ................................................trang 2 2. C¬ së thùc tiÔn ...............................................trang 2 III. Môc ®Ých nghiªn cøu ..................................trang 3 IV. §èi tîng nghiªn cøu, ph¹m vi nghiªn cøu ...trang 4 B. PhÇn néi dung I. Môc tiªu cña m«n GDCD ë trêng THCS...........trang 4 1. KiÕn thøc ..........................................................trang 4 2.Kü n¨ng ............................................................trang 4 3.Th¸i ®é ..............................................................trang 4 II. Thực trạng sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n GDCD 1.H×nh ¶nh vµ Video -Clip trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n GDCD..................trang 5 2. Chøc n¨ng cña h×nh ¶nh vµ Video - Clip....... .trang 5 3.T¸c dông cña h×nh ¶nh vµ Video - Clip.............trang 6 III. Giải pháp sử dông h×nh ¶nh vµ Video -Clip trong m«n GDCD theo híng ®æi míi 1. Nguån h×nh ¶nh vµ Video - Clip.........................trang 7 2. Nguyªn t¾c cña viÖc sö dông ...................... ......trang 7 3. Kết quả nghiên cứu........................................trang 8 4. Kiến nghị đề xuất................................... trang 10 C.KÕt luËn..............................................................trang 11 11 TÀI LIỆU THAM KHẢO - Sách giáo khoa GDCD 6 – Nhà xuất bản giáo dục - Sách giáo viên GDCD 6 – Nhà xuất bản giáo dục - Sách giáo khoa GDCD 7 – Nhà xuất bản giáo dục - Sách giáo viên GDCD 7 – Nhà xuất bản giáo dục - Tài liệu tập huấn giáo dục kỉ năng sống cho học sinh THCS – nhà xuất bản giáo dục - Tài liệu hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn GDCD – THCS – nhà xuất bản giáo dục - Luật Giáo dục của Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (29 tháng 11 năm 2010) PHÒNG GD QUẢNG TRẠCH TRƯỜNG THCS CẢNH HÓA CỘNG HÒA Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh Phúc 12 PHIẾU NHẬN XÉT, XẾP LOẠI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Tên đề tài : Sö dông h×nh ¶nh vµ Video - Clip trong gi¶ng d¹y m«n GDCD ë trêng THCS Ngêi thùc hiÖn: Phan ThÞ Thanh Nga Chức vụ: Gi¸o viªn HỘI ĐỒNG KHGD TRƯỜNG Nhận xét: …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… Xếp loại: ………. Ngày… tháng… năm 2013 Hiệu trưởng H«I ®ång khoa häc côm chuyªn m«n Nhận xét: …………………………………… …………………………………… …………………………………… …………………………………… …………………………………… …………………………………… …………………………………… Xếp loại:……. Ngày…. Tháng… năm 2013 Trëng côm Phßng gi¸o dôc ®µo TẠO qu¶ng tr¹ch Nhận xét: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Xếp loại :………. Ngày….. tháng….. năm 2013 Trưởng phòng 13 14