Tài liệu SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “Một số trò chơi kích thích sự sáng tạo của trẻ trong hoạt động làm quen với toán ở trường mầm non

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “Một số trò chơi kích thích sự sáng tạo của trẻ trong hoạt động làm quen với toán ở trường mầm non Bạch Hạc" Tháng3, Năm 2017 1 MỤC LỤC STT Nội dung 1 I. Đặt vấn đề 2 II. Giải quyết vấn đề. Trang 3-4 5 Phần I: Thực trạng của vấn đề. Phần II: Các biện pháp để tiến hành giải quyết vấn đề Phần III: Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm. 3 18 19 III. Kết luận và kiến nghị. Kết luận. Bài học kinh nghiệm Kiến nghị. 20 2 I. ĐẶT VẤN ĐỀ Như chúng ta đã biết, toán học đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc sống của con người. Ngay từ lứa tuổi mầm non, trẻ đã được làm quen với những biểu tượng ban đầu về toán là cơ hội giúp trẻ sớm hình thành những khả năng quan sát, tư duy, so sánh,tìm tòi,giúp trẻ nhận thức về thế giới xung quanh về các mối quan hệ số lượng, kích thước hình dạng vị trí trong không gian giữa các vật với nhau. Những biểu tượng phong phú được hình thành và phát triển thông qua các hoạt động trong đó có hoạt động làm quen với các biểu tượng toán học. Quá trình hình thành các biểu tượng toán học ban đầu cho trẻ còn giữ một vai trò rất quan trọng, góp phần hình thành nhân cách của trẻ ngay từ tuổi ấu nhi. Do vậy việc cho trẻ làm quen với những biểu tượng về toán phải được tiến hành ngay từ khi là một đứa trẻ. Việc giáo dục phải được thực hiện từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ đảm bảo nội dung nhiệm vụ chương trình đã đề ra. Trong cuộc sống hàng ngày, trẻ có khả năng nhận biết một số biểu tượng toán từ rất sớm đó chỉ là kết quả của việc tri giác trực tiếp của trẻ thông qua các hoạt động hàng ngày. Còn việc hiểu thấu đáo vững chắc và có hệ thống thì chưa có. Do vậy, việc hình thành các biểu tượng về toán cho trẻ ở lứa tuổi mầm non là cần thiết Trong chương trình giáo dục trẻ mầm non hoạt động cho trẻ làm quen với toán đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức ban đầu cho trẻ khi bước vào trường tiểu học. Nếu ngay từ khi học mẫu giáo trẻ đã nắm được khái niệm cơ bản về số lượng kích thước hình dạng,định hướng không gian thì sau này trẻ vững vàng tự tin khi tiếp nhận các kiến thức của môn học toán lớp 1. Nhận thức rõ của tầm quan trọng của việc cho trẻ mẫu giáo làm quen biểu tượng toán nắm vững được các khái niệm về Toán, hứng thú trong các hoạt động làm quen với toán tôi luôn tìm tòi suy nghĩ làm sao, dẫn dắt trẻ vào các hoạt động một cách thận trọng khéo léo, hấp dẫn nhất. Đối với trẻ mẫu giáo làm quen với các biểu tượng về toán thông qua các trò chơi là biên pháp hữu hiệu nhất. Vì đặc điểm lứa tuổi mầm non là học mà chơi 3 chơi mà học.Các trò chơi luyện tập nhằm củng cố các kiến thức và kỹ năng trẻ chưa nắm vững,mở rộng sự hiểu biết của trẻ về lĩnh vực trẻ nắm vững và năng cao kỹ năng trẻ đã thành thạo. Là giáo viên được phân công giảng dạy tại lớp mẫu giáo nhỡ tôi thấy trẻ rất thích thú khi tham gia vào trò chơi trong hoạt động làm quen với toán. Khi trẻ tham gia vào chơi cô giáo có thể cảm nhận suy nghĩ bên trong và phát hiện những đặc điểm của trẻ, trẻ có những sáng kiến trong khi chơi, biết tự tạo ra các tình huống khi chơi. Nhận thức được tầm quan trọng của trò chơi trong hoạt động làm quen với toán, muốn cho trẻ học tập đạt kết quả cao thì vấn đề trò chơi là hết sức quan trọng tôi đã mạnh dạn lựa chọn nghiên cứu và áp dụng để tìm ra "Một số trò chơi kích thích sự sáng tạo của trẻ trong hoạt động làm quen với toán ở trường mầm non Bạch Hạc". II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Phần I: Thực trạng vấn đề 4 I. Khái quát về tình hình kinh tế xã hội của địa phương: Phường Bạch Hạc nằm ở phía nam của thành phố Việt Trì, với tổng số hộ dân 1873.Là một phường còn gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế, nhân dân chủ yếu làm nông nghiệp một ít là công nhân viên và vận tải thuỷ, do đó việc quan tâm đến giáo dục nói chung, giáo dục mầm non nói riêng còn nhiều hạn chế. II. Vài nét khái quát về đặc điểm và tình hình trường: - Về cơ sở vật chất + Trường học có cơ sở vật chất khang trang, sạch đẹp, đủ trang thiết bị để phục vụ tốt các hoạt động của trẻ. - Về giáo viên + Đội ngũ cán bộ giáo viên nhân viên trong trường là 34giáo viên, trong đó: + Cán bộ giáo viên, nhân viên 16 (biên chế), 10(hợp đồng),6 nhân viên nuôi dưỡng, 2 bảo vệ. - 100% giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, đội ngũ giáo viên có tâm huyết với ngành học, yêu nghề mến trẻ, có phẩm chất nghề nghiệp cao. - Tổng số học sinh toàn trường là: 319 học sinh, Trong đó có 10 lớp + Khối 5 tuổi: 3lớp. + Khối 4 tuổi: 3 lớp. + Khối 3 tuổi: 3 lớp. + Khối 2 tuổi: 1 lớp. Năm học 2016 - 2017 tôi được phân công chủ nhiệm lớp 4 tuổi B với sĩ số là 35 trẻ. Qua thực tế lớp tôi, tôi gặp phải một số thuận lợi và khó khăn cụ thể sau: * Thuận lợi - Trình độ chuyên môn của hai cô trên chuẩn. - Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết, thống nhất. - Lớp học luôn được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà cũng như các cấp lãnh đạo tạo điều kiện tốt nhất cho lớp . - Trường tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học nâng cao trình độ chuyên môn. Nhà trường cũng nhận được sự giúp đỡ về chuyên môn của phòng giáo dục đào tạo. Chính vì vậy chúng tôi được tham gia bồi dưỡng chuyên môn của 5 phòng giáo dục và đào tạo, tham dự các buổi chuyên đề của phòng, chuyên đề của trường, dự giờ kiến tập các tiết của đồng nghiệp tạo điều kiện tôi được học tập, củng cố kiến thức nghiệp vụ hơn. - Giáo viên nhận thức được tầm quan trong của hoạt động cho trẻ làm quen với Toán. - Giáo viên có thể tự sáng tạo và sưu tầm các trò chơi phù hợp với nhận thức của trẻ, phù hợp với các chủ đề trong năm học. - Giáo viên có kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm học. - Lứa tuổi trẻ tương đối đồng đều. * Khó khăn: - Khả năng truyền đạt hướng dẫn trẻ chơi chưa lôi cuốn sự hấp dẫn của trẻ. - Trò chơi trong hoạt động làm quen với toán nhiều nhưng còn đơn điệu, chưa phong phú hấp dẫn trẻ. - Trẻ trong lớp hiếu động chưa chú ý khi giáo viên hướng dẫn luật chơi cách chơi - Một số trò chơi mang tính thời vụ chưa lâu dài - Đồ dùng khi tham gia chơi còn đơn điệu chưa phong phú hấp dẫn trẻ. Nhưng với sự cố gắng kiên trì của bản thân và sự quan tâm của Ban Giám Hiệu đã giúp tôi vượt qua khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ và tìm ra biện pháp, hình thức tổ chức sáng tạo, đạt hiệu quả cao mang lại những bài học kinh nghiệm tiến bộ cho bản thân và cho đồng nghiệp cùng thực hiện. Bởi nhu cầu chơi của trẻ là thiết yếu và vô tận tùy theo khả năng của trẻ mà thỏa mãn hoạt động học cho trẻ. Vì vậy là một giáo viên mầm non tôi luôn sưu tầm và nghiên cứu để tạo ra những trò chơi phục vụ hoạt động làm quen với toán. - Trò chơi trong hoạt động cho trẻ làm quen với toán, phải gần gũi với trẻ, đồ dùng trong trò chơi trẻ được làm. Trong quá trình hướng dẫn luật chơi, cách chơi giáo viên dùng từ đơn giản dễ hiểu, khi trẻ tham gia chơi phát huy khả năng tư duy sáng tạo,tính đoàn kết của trò chơi. Để có những thành quả đó không phải một sớm, một chiều mà là cả một thời gian rèn luyện trẻ thử nghiệm. Vì vậy tôi xây dựng kế hoạch thực hiện 6 chung cho cả lớp và có những kế hoạch biện pháp riêng cho cá nhân trẻ. Từ đó tôi đã tìm ra Một số trò chơi kích thích sự sáng tạo của trẻ trong hoạt động làm quen với toán được tốt hơn. III. Thực trạng của trẻ 4-5 tuổi khi làm quen với toán tại trường mầm non Bạch Hạc 1. Ưu điểm: Là một giáo viên tôi luôn luôn mong muốn trẻ có phát huy tính sáng tạo, tìm cách này hay cách khác để đạt kết quả cao nhất. - Năm học 2016-2017tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi với số lượng trẻ là 35 trẻ. Trong đó 20 trẻ trai 15 trẻ gái. - Hàng năm ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ mua sắm bổ sung trang thiết bị, đồ dùng phục vụ cho hoạt động đầy đủ theo danh mục đồ dùng phổ cập trẻ. - Bản thân tôi luôn trau dồi kiến thức, tích cực nghiên cứu tài liệu, học hỏi qua đài, báo…..để tìm ra những phương pháp dạy trẻ có hiệu quả nhất. 2. Tồn tại: - Một số học sinh là con em của gia đình nông nghiệp nền kinh tế của gia đình còn gặp không ít khó khăn trong việc giáo dục con cái và đóng góp cho nhà trường theo quy định. - Một số trẻ trong lớp còn thụ động, hiếu động, nhút nhát, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động. - Các bậc phụ huynh chưa quan tâm đồng đều. 3. Nguyên nhân: - Học sinh còn thụ động, nhút nhát, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động - Phụ huynh chưa hiểu hết tầm quan trọng của chương trình giáo dục phát triển cho trẻ mầm non. - Giáo viên còn ngại chưa chịu khai thác, tìm tòi, sáng tạo trong việc cho trẻ làm quen với toán. * Thực trạng của trẻ trường mầm non Bạch Hạc. Khi tôi chưa áp dụng sáng kiến này được thể hiện qua bảng tổng hợp sau Nội dung Tỷ lệ 7 Tổng Khi chưa áp số trẻ 35 Tốt khá ST % ST % 8 22,9 13 37,1 Trung bình ST % 09 25,7 Yếu ST % 5 14,3 dụng SKKN Nhìn vào bảng số liệu trên tôi nhận thấy khi chưa áp dụng các biện pháp để giúp trẻ LQVT còn chưa cao. Trước tình hình đó, là một người giáo viên bản thân tôi rất băn khoăn, lo lắng và suy nghĩ để tìm ra một số biện pháp tối ưu nhằm kích thích sự sáng tạo của trẻ trong việc làm quen với toán. Phần 2. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề Thực hiện hoạt động cho trẻ làm quen với Toán theo đúng chương trình quy đinh là bổn phận và trách nhiệm của mỗi giáo viên. Bản thân tôi luôn luôn soạn bài tỉ mỉ sắp xếp hợp lý các nội dung cần truyền đạt, phân bố trò chơi vào các tiết học cho phù hợp, nghiên cứu bài dạy và dạy đúng phương pháp bộ môn, có chuẩn bị đồ dùng cho trẻ khi tham gia chơi. Để khảo sát được kiến thức về toán học cho trẻ, tôi tiến hành lựa chọn nội dung sẽ cần tích luỹ, hứng thú, khả năng của trẻ và điều kiện hoàn cảnh của lớp mình. 1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch: Để có được những trò chơi hấp dẫn phù hợp với chủ đề với lứa tuổi của trẻ thì việc đầu tiên cần phải làm là tôi lập ra kế hoạch sáng tạo ra trò chơi làm quen với tập hợp số, số lượng, số thứ tự và đếm, đo lường, hình dạng cho từng chủ đề. Trong năm học có những chủ đề gì? Trong tập hợp số, số lượng, phép đếm có loại tiết gì? kích thước và sự so sánh kích thước có loại bài nào ..trò chơi nào phù hợp với loại tiết đó? trong trò chơi đó cần đồ dùng gì? có kiến thức gì cần củng cố lại cho trẻ hay là cần cung cấp kiến thức gì mới? Khi xây dựng kế hoạch tôi chú ý đến khả năng nhận thức của trẻ trong các tiết học để có trò chơi phù hợp dề hay khó. Khi xây dựng kế hoạch tôi cần trao đổi với giáo viên trong lớp và giáo viên lớp khác để có cái nhìn nhận đúng đắn về khả năng của trẻ trong từng lớp, để khi áp dụng đề tài rộng rãi cho toàn trường. Khi xây dựng trò chơi trong hoạt động làm quen với Toán trò chơi đó phải áp dụng được vào các môn học khác nhau như khám phá,tạo hình. 8 Giáo viên luôn bám sát vào mục tiêu của trương trình của môn học để thiết lập kề hoạch. Trò chơi không đơn điệu lặp đi lặp lại tránh nhàm chán cho trẻ tôi đã xây dựng kề hoạch cho cả năm học như sau STT Chủ đề (Tháng) Tên trò chơi 1 Trường mầm non (Tháng 9 ) Trò chơi : Ai thông minh hơn ai 2 Bản thân Trò chơi: Bàn tay ai khéo nhất 3 Gia đình Trò chơi : Bé làm thẻ số 4 Nghề nghiệp 5 Động vật 6 Giao thông 7 Nước và HTTN Trò chơi : Ai nhanh hơn ai 8 Quê hương- Thủ đô- Bác Hồ Lưu ý Trò chơi : Con xúc xắc Trò chơi : Đố ai làm được Trò chơi : Thỏ nhảy về đúng nhà Trò chơi : Tiếp sức 2. Biện pháp 2: Phối kết hợp với giáo viên trong khối mẫu giáo nhỡ : Sử dụng trò chơi như là biện pháp hoặc thủ thuật để tạo sự chú ý thư giãn củng cố luyện tập là chủ yếu. Sử dụng hệ thống trò chơi như là phương pháp giúp trẻ lĩnh hội kiến thức, củng cố lại kiến thức và kỹ năng mà trẻ chưa nắm vững. Với những trò chơi đơn giản nhưng tạo cho trẻ những bất ngờ thú vị và tạo cho trẻ cái nhìn mới về thế giới xung quanh. Qua những trò chơi giúp trẻ phát triển các vận động cơ bản: chạy, nhảy, bật, bò..., trẻ có thể được làm các đồ 9 dùng của các trò chơi đó. Những trò chơi kích thích niềm say mê học toán của trẻ, trẻ nhận biết về mối liên quan các con số như nhiều hơn ít hơn,số đứng đằng trước số đứng đằng sau các khái niệm số lớn số bé.Đối với trẻ kếtquả của trò chơi khuyến khích trẻ tích cực hơn trong các trò chơi tiếp theo. Trò chơi là một phần không thể thiếu được trong hoạt động cho trẻ làm quen với Toán, qua trò chơi trẻ luyện tập cách đếm , cách thêm bớt củng có khả năng phân biệt nhiều hơn ít hơn, củng cố lại kiến thức về hình dạng, kích thước, định hướng trong không gian, xác định về thời gian.Khi cô giáo hướng dẫn trẻ chơi giúp trẻ hiểu và biết một số thuật ngữ Toán học,kích thích trẻ thi đua với nhau. Trong quá trình chơi trẻ được bộc lộ những kinh nghiệm của mình, biết biểu hiện tình cảm của mình với bạn, trẻ biết ý nghĩa các con số, ý nghia về hình học về không gian trong cuộc sống hàng ngày của trẻ. Giáo viên cần sưu tầm sáng tạo các trò chơi cho trẻ làm quen với toán mà trẻ được làm các đồ dùng đó thông qua các hoạt động như: Tạo hình, hoạt động góc. Về nhóm số lượng trẻ có thể vẽ các con vật để chơi tạo nhóm con vật theo đặc điểm cấu tạotạo các kiểu nhà bằng các hình học mà mình đã vẽ ở hoạt động góc …Trò chơi gần gũi đối với trẻ ví dụ về kích thước tạo trò chơi mà trẻ có thể lấy đồ dùng có sẵn như cây , ghế , bản thân trẻ... để tham gia chơi trẻ sẽ hứng thú hơn. Khi sáng tạo và sưu tầm trò chơi cho trẻ làm quen với Toán cô giáo cần phát huy tính sáng tạo tính đoàn kết của trẻ làm sao thông qua các trò chơi trẻ được củng cố bài học một cách nhanh nhất mà hiệu quả nhất. Thông qua hoạt động cho trẻ làm quen với Toán trong trò chơi góp phần kích thích sự sáng tạo của trẻ , sự tò mò của trẻ. Khuyến kích trẻ tìm cách này hay cách khác diễn tả và chia sẻ ý tưởng của mình mà không bị người khác chê cười. Bên cạnh đó để hoạt động dạy làm đồ dùng đồ chơi không thể không kể đến, đó là sự phối kết hợp của giáo viên các lớp trong khối mẫu giáo nhỡ. Chúng tôi đã cùng nhau suy nghĩ, thảo luận để có những trò chơi phù hợp với lứa tuổi của trẻ là trẻ 4-5 tuổi. Giáo viên ở trên lớp trong khối cung cấp đầy đủ nội dung của hoạt động làm quen với toán ở mọi lúc mọi nơi, ở hoạt động học. 10 Tuy vậy khi sáng tạo trò chơi mới giáo viên ở trên lớp phải trao đổi với nhau về cách chơi, luật chơi, trò chơi phải đảm bảo yêu cầu: + Luật chơi, cách chơi phải ngắn gọn dễ hiểu. + Đồ dùng khi cho trẻ chơi phong phú dễ làm. + Trò chơi luôn luôn mới hấp dẫn với trẻ. + Trò chơi củng cố lại kiến thức mà trẻ đã được học. + Kích tích sự sáng tạo của trẻ thông qua trò chơi trong hoạt động làm quen với toán. - Giáo viên cùng nhau thảo luận tên trò chơi, cách chơi, luật chơi phải đảm bảo yêu cầu: + Nhằm mục đích giáo dục. + Trẻ có thể tham gia chơi theo tổ nhóm các nhân. + Đòi hỏi trẻ phải có tinh thần đoàn kết, óc quan sát và sự sáng tạo của trẻ. - Trong quá trình chơi,giáo viên và trẻ cùng nhau thảo luận cách chơi theo ý thích của trẻ. + Khi tham gia chơi phải có định hướng rõ ràng như sau: chơi theo nhóm, hay cá nhân. + Trò chơi mang tính giáo dục giúp trẻ phát triển toàn diện: Phát triển vận động, phát triển ngôn ngữ, phát triển tình cảm, ... - Các giáo viên trong lớp cùng quan sát cách chơi của trẻ để kịp thời hướng dẫn lại cách chơi và củng cố lại kiến thức mà trẻ chưa nắm vững. 1. Trò chơi : Ai thông minh hơn ai * Mục đích : - Luyện phản xạ nhanh và khả năng chú ý. - Nhận biết các chữ số từ 4- 6. * Chuẩn bị : - Hình tròn trên sàn nhà có ký hiệu các số ( 3,4,5 ). - Nhạc bài hát về chủ đề trường mầm non. - Quần áo trẻ gọn gàng. * Cách chơi: Đặt vòng tròn có các ký hiệu các số trên sàn, cả lớp khi nghe thấy tiếng nhạc sẽ đi xung quanh vòng tròn để quan sát. Khi có hiệu lênh các bạn có một số đặc điểm giống nhau ( mặc quần áo giống nhau, tóc giống nhau, bạn gái 11 với nhau, bạn trai với nhau ) sẽ nhảy vào vòng tròn và tạo dáng theo ý thích của cả nhóm, mỗi vòng tròn có số bạn tương ứng với chữ số trong vòng tròn. Thời gian kết thúc cô cho các nhóm tự kiểm tra xem nhóm mình có về đúng số lượng không về đúng theo đặc điểm không ? sau đó cô giáo đi kiểm tra, và nhận xét lại. * Luật chơi: Trong thời gian là một bài hát bạn nào nhảy vào chậm hoặc vào nhóm sai thì phải nhảy lò cò hoặc hát một bài hát có trong chủ đề. 2.Trò chơi : Đố ai làm được * Mục đích: - Rèn luyện trí nhớ. - Củng cố khả năng nhận biết phân biệt khối cầu, khối trụ, khối vuông, khối chữ nhật theo đặc điểm mặt bao. * Chuẩn bị: - Giáo án điện tử, bảng gài của học sinh làm bằng thảm lông, các loại khối vuông, khối chữ nhật, khối cầu . * Cách chơi: Cho trẻ tự thảo luận nhóm chơi của mình, mỗi đội có 6 bạn, quan sát trên mà hình xem các khối xắp xếp như thế nào. Trong thời gian là 3 phút hãy xắp xếp giống trên mẫu. * Luật chơi: Đội nào làm sai và chậm thì đội đó không tặng bông hoa, đội nào làm đúng thì đội đó sẽ được tặng một bông hoa. MẪU 1 TRÊN GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ 12 MẪU 2 TRÊN GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ 3. Trò chơi: Thỏ nhảy về đúng nhà * Mục đích: - Luyện phản xạ nhanh , phát triển vận động . -Nhận biết và gọi tên đúng các số * Chuẩn bị: - Ngôi nhà trẻ làm trên đó có những con số từ 1 đến 5 - Trong ngôi nhà con số . * Cách chơi: Đây là đường về nhà của những chú thỏ, trên nhà có những con số 1đến 5, hàng ngày các chú thỏ cùng sống với bố mẹ, hôm nay thỏ mẹ nhờ thỏ con đem bánh biếu bà. Nhưng trên đường đi mải chơi nên thỏ không nhớ đường về nhà, cho nên cô cháu mình giúp thỏ tìm đúng đường về nhà nhé. Cho trẻ tự nhận đội chơi của mình, chia thành 3 đội. Khi trẻ đến từng ngôi nhà thì sẽ nhặt con số tương ứng với số nhà để vào túi của mình. * Luật chơi: Trong thời gian là 3 phút đội nào về nhà nhanh nhất, và nhặt đúng số đội đó chiến thắng. Chú ý về bắt đầu nhà số1 lần lượt cho đến số 5. Nhà Nhà số 3 số 3 Nhà Nhà số 1 số Nhà Nhà số 2 số 2 Mô hình cho trẻ chơi từ nhà số 1 đến nhà số 5 13 Nhà Nhà số 1 số 4 . Trò chơi: Bàn tay ai khéo nhất * Mục đích: Tìm ra kích thước khác nhau của các bức vẽ - dài hơn, ngắn hơn, rộng hơn * Chuẩn bị: - Mỗi trẻ 1 tờ giấy nhỏ khổ A4. Một miếng bìa cát tông, 1 cái bút xốp hoặc phấn - Cách chơi: Cho trẻ sử dụng bút hoặc phấn vẽ theo đường diềm bàn tay của mình lên tờ giấy bìa. Sau đó cho trẻ cắt rời các bức vẽ đó. Cô cho từng trẻ đo các bàn tay vừa tạo ra bằng gang tay của mình rồi hỏi trẻ bàn tay nào to hơn? bàn tay nào dài hơn? cho trẻ đo 2 hoặc nhiều bức vẽ để xác định cái nào dài nhất, cái nào ngắn nhất? trẻ nào trả lời đúng sẽ được thưởng. - Luật chơi: Vẽ theo đường viền bàn tay của mình 5 .Trò chơi : Tiếp sức * Mục đích: - Trẻ phát hiện được qui tắc sắp xếp của các đối tượng và hoàn chính cách sắp xếp đó. - Rèn khả năng chú ý . * Chuẩn bị: - Hình các loại phương tiện giao thông trẻ vẽ , bảng gài là bằng thảm lông. - Mẫu của giáo viên ( 3 mẫu ) * Cách chơi: Hình thức chơi: Thi đua giữa hai đội. Lần lượt từng thành viên của mỗi đội bật qua vòng lên chọn đồ vật và sắp xếp theo mẫu của cô . 14 *Luật chơi: Đội nào sắp xếp đúng và nhanh đội đó sẽ thắng. 6 .Trò chơi: Bé làm thẻ số *Mục đích: - Củng cố ôn luyện những số đã hoc - Rèn kỹ năng cắt và dán . * Chuẩn bị: - Tạp chí , báo cũ - Kéo , hồ dán - Thẻ trắng, được cắt bằng hình vuông hoặc hình chữ nhật. * Cách chơi: Cho trẻ tự nhận bạn chơi và tạo thanh nhóm có 5 bạn, phân công ai dùng kéo để cắt, ai dánvào thẻ. * Luật chơi: Thời gian là 5 phút đội nào làm được nhiều thẻ đúng đội đó chiến thắng. 7. Trò chơi: Ai nhanh hơn ai *Mục đích: - Củng cố ôn luyệnlập trình thời gian các buổi trong một ngày ( sáng, trưa, chiều, tối) - Rèn tính tập thể, nhanh nhẹn khả năng quan sát. - Củng cố kiến thức về môi trường xung quanh. * Chuẩn bị : - Tranh về buổi sáng, buổi trưa, buổi chiều, tối, được cắt làm đôi - Bảng chơi của 2 đội. * Cách chơi : Cả lớp chia thành 2 đội, đội xanh và đội đỏ, đứng dưới vạch xuất phát, khi có hiệu lệnh bạn thứ nhất của từng đội nhảy lò có lện gắn nửa bức tranh, sau đó bạn thứ 2 lên gắn tiếp nủa còn lại, cứ lần lượt như vậy cho đến hết. Lưu ý bức tranh về buổi sáng đầu tiên sau đó bức tranh buổi trưa, và buổi chiều, tối. *Luật chơi: Trong thời gian quy định đội nào xếp đúng và nhiều bức tranh nhất đội đó chiến thắng. 8. Trò chơi: Con xúc xắc * Mục đích: Củng cố ôn luyện các hình đã học. - Phát triển trí nhớ, rèn luyện sự khéo léo của đôi bàn tay. * Chuẩn bị: Dây len dài 30 cm, bảng có dán nhám dính - Quân xúc xắc trên có dán hình mà trẻ đã học. 15 * Cách chơi: Cho trẻ ngồi thành hình vòng cung, khi cô đổ quân xúc xắc vào hình gì thì trẻ tạo thành các hình đó từ một dây len, sau đó cô cho trẻ giơ bảng lên và: Bạn nào làm sai thì sẽ phải hát một đoạn trong bài hát mình yêu thích. 9. Trò chơi: Chơi ô quan . * Mục đích: Trẻ nhận biết số và số lượng tương ứng - Phát triển vận động cơ tay. *Chuẩn bị: Bao cát thể dụ, sân bằng phẳng, phấn hoặc gạch non, vẽ hình vuông chia hình vuông thành 9 ô. *Cách chơi: Cá nhân hoặc hai đội. Lần lượt từng thành viên lên ném túi cát vào hình vuông, túi vào ô nào thì trẻ đọc số ghi ở ô đó và nhảy hoặc vỗ tay, dậm chân với số lần phù hợp. Cho trẻ thực hiện trẻ nào đúng tuyên dương. *Luật chơi: Đọc đúng chữ số trong ô và thực hiện động tác tương ứng với chữ số ô đó 3 .Biện pháp 3: Tổ chức cho trẻ chơi qua các hoạt động. Trước khi thực hiện chương trình tôi tiến hành lựa chọn nội dung sẽ cần tích luỹ, hứng thú, khả năng của trẻ và điều kiện hoàn cảnh của lớp mình: - Đồng thời chúng tôi cùng rèn trẻ trong và ngoài tiết học. Cùng nhau nhận xét đánh giá trẻ để kịp thời uốn nắn, và có những biện pháp tích cực đối với những trẻ quá hiếu động hoặc những trẻ quá nhút nhát không dám tham gia hưởng ứng với các hoạt động do cô tổ chức. - Hoạt động ngoài trời: Cô giúp trẻ quan sát kích thích tính tò mò, ham hiểu biết của trẻ đồng thời cung cấp kiến thức cho trẻ phù hợp với từng chủ đề. + Chủ đề Trường mầm non: Khi dạy trẻ về nhóm số lượng tôi cho trẻ quan sát đồ chơi có trong sân trường, cây xanh có trong trường có bao nhiêu cây, trẻ được luyện đếm và biết tạo thành nhóm theo đặc điểm. + Chủ đề bản thân: Khi dạy trẻ định hướng về không gian cô cho trẻ quan sát, nhận xét phía trước - phía sau,bên trái – bên phải của bản thân, của bạn có những gì, từ đó trẻ khắc sâu được kiến thức một cách cụ thể. Ngoài ra khi dạy trẻ thì 16 thời gian; trong lúc tham gia chơi hoạt động, trò chuyện thảo luận về nội dung thực hiện và nêu dự kiến của ngày mai, ngày hôm sau cô cho trẻ nêu lại. + Dạy trẻ về cách luyện đếm số lượng, nhận biết các bộ phận trên cơ thể. Gọi một trẻ chỉ vào từng bộ phận trên cơ thể của trẻ và hỏi cả lớp. Đây là cái gì? Dùng để làm gì? Nếu không có nó thì chúng ta sẽ ra sao? Sau khi nhận biết được một vài bộ phận trên cơ thể, cô yêu cầu trẻ đếm từng bộ phận trên cơ thể mình. Sẽ có bao nhiêu? Sau đó cô yêu cầu trẻ đếm số lượng của từng bộ phận. Ví dụ: Cô nói tay; thì trẻ phải nói “hai cái tay” Cô nói:ngón tay trên một bàn tay; trẻ nói “Năm ngón tay” - Hoạt động góc: Hoạt động làm quen với Toán mỗi tuần chỉ tiến hành một hoạt, thời gian hoạt động chỉ từ 25 đến 30 phút. Trong khi đó hoạt động góc chiếm từ 30 -35 phút trong ngày. Chính vì vậy hoạt động góc không chỉ giúp trẻ ôn lại để củng cố kiến thức mà còn là nơi lĩnh hội kiến thức và kỹ năng mới. Trong số các góc hoạt động thì góc học tập đóng vai trò lớn trong việc cung cấp và ôn lại biểu tượng toán cho trẻ. Vì thế để có một góc học tập thực sự hiệu quả. Tôi căn cứ vào nội dung chỉ đề cần học, tôi sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, dể thấy, dể tìm, vừa tầm của trẻ: Như đựng trong rổ trong hộp, vật liệu dạy toán phong phú đa dạng, dễ tìm như thẻ chấm tròn, thẻ số, con giống, hột hạt, hình học, que tính, tranh lô tô có số lượng trong phạm vi trẻ đang học. Lô tô thay đổi thường xuyên theo chủ đề để kích thích trẻ tham gia vào hoạt động. -Cho trẻ tham gia vào các trò chơi ở góc như máy tính thông minh, bé làm theo mẫu, bé học số mấy? - Sinh hoạt hằng ngày: Trong giờ ăn,tôi cho trẻ tạo thành trò chơi thi xem bàn nào xắp xếp nhanh và đúng nhất. - Giờ ăn: Trẻ sắp xếp bàn ghế tương ứng 1 – 1 mỗi trẻ ( 1 ghế 1 bát) - Thức ăn có hình dạng khối gì tôi trò chuyện để trẻ nắm được các dạng khối đó như bánh có dạng hình tròn…. - Ngoài ra, trong các giờ hoạt động khác như hoạt động góc, hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều… tôi và những giáo viên còn lại ở lớp có thể cho các cháu chơi trò chơi vào thứ 6 hàng tuần trong quà trình nhận xét nêu gương tặng các 17 bạn ngoan trò chơi mới, hoặc hát tăng các bạn: như bạn thấp đứng trước, bạn cao đứng sau hát tặng cả lớp. - Cho trẻ bàn bạc chơi luật chơi của trò chơi mới cho hoạt động làm quen với toán của tuần sau . 4.Biện pháp 4: Phối kết hợp với phụ huynh . - Thông báo với phụ huynh về kế hoạch hoạt động của trẻ trong chủ đề. - Thông báo với phụ huynh về trò chơi mới và đồ dùng cần có trong trò chơi để trẻ tìm nguyên vật liệu làm đồ dùng phục vụ trò chơi. - Hướng dẫn tên trò chơi cách chơi, luật chơi làm quen với toán cho toàn thể phụ huynh được biết. - Lập kế hoạch hoạt động làm quen với toán cho cả năm học để bảng thông báo cho toàn thể phụ huynh được biết. Phần 3: Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm. Qua quá trình nghiên cứu ra Một số trò chơi kích thích sự sáng tạo của trẻ trong hoạt động làm quen với toán ở trường mầm non Bạch Hạc do lớp tôi đang trực tiếp dạy tôi thấy kết quả đạt được khá cao và được thể hiện qua bảng sau. Nội dung Tổng số Tỷ lệ Tốt khá Trung bình Yếu trẻ ST % ST % ST % ST % Sau khi áp dụng 35 20 57,2 13 37,1 02 5,7 0 0 Từ kết quả trên chúng tôi nhận thấy rằng trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi rất thích, hứng thú tham gia vào hoạt động làm quen với Toán . Từ đó có những biện pháp phù hợp nhằm phát triển khả năng tư duy logic của trẻ . - Chuẩn cho trẻ một số biểu tượng toán học ban đầu: về số lượng, phép đếm, hình dạng, kích thước.. - Trẻ hiểu về thế giới xung quanh thông qua các trò chơi trong hoạt động làm quen với Toán. - Trẻ có tinh thần đoàn kết nhường nhịn không tranh giành đồ chơi và giao lưu với nhau khi tham gia chơi các trò chơi . 18 - Khi tham gia chơi biết cố gắng phấn đấu để đạt kết quả cao hơn. - Trẻ củng cố lại những kiến thức về toán mà đã được học thông qua trò chơi Như vậy, chúng ta đã góp phần không nhỏ vào việc giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi ấu thơ. Giáo viên dạy bình thường không tìm tói sáng tạo thêm trò chơi mới thì trẻ không hứng thú khi tham gia vòa hoạt động làm quen với toán thấp hơn so với giáo viên dạy luôn luôn thay đổi trò chơi. Tóm lại: Khi vận dụng Một số trò chơi kích thích sự sáng tạo của trẻ trong hoạt động làm quen với toán ở trường mầm non Bạch Hạc, chúng tôi thấy các cháu rất hứng thú, hăng say tích cực hoạt động và đã thu được kết quả tốt đẹp. Điều đó chứng minh rằng thực nghiệm của chúng tôi thành công, áp dụng các biện pháp tôi đề ra đã phù hợp với lứa tuổi. III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Trò chơi trong hoạt động làm quen với toán thường xuyên lôi cuốn nhiều trẻ tham gia, trong quá trình trẻ tham gia chơi kích thích sự sáng tạo của trẻ, vừa là phương tiện góp phần giáo dục toàn diện nhân cách của trẻ. Để làm tốt nội dung giáo dục làm quen với Toán, đòi hỏi giáo viên phải có lòng yêu nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Đặc biệt phải có vốn kiến thức chuyên môn, có kinh nghiệm, biết xây dựng và sử dụng linh hoạt những phương pháp, biện pháp, có trò chơi mới hấp dẫn trẻ . Qua tìm kiếm và xây dựng tôi thấy đề tài nghiên cứu đã thu được kết quả nhất định. Những vấn đề thuộc về lý luận chung và đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi giúp chúng ta thấy rõ khả năng, năng lực cảm thụ của trẻ. Dựa trên các đặc điểm 19 đó, chúng ta hướng tác động phù hợp làm cho quá trình tâm lý của trẻ ngày càng phát triển hoàn thiện hơn. Để hình thành kỹ năng Toán cơ bản cho trẻ tốt phải có một quá trình sư phạm dài bởi vì cho dù ở đâu nữa, từ thành phố đến nông thôn, miền núi hay hải đảo xa xôi. Trẻ em khi sinh ra đều như tờ giấy trắng, nó chỉ có thể trở thành con người hoàn thiện khi người lớn hướng tác động vào nó một cách toàn diện. Người lớn phải tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với đồ chơi trẻ tự làm, tắm mình trong thế giới đó để rồi từ đó trẻ có những hiểu biết nhất định về Toán. Xuất phát từ quan điểm đổi mới giáo hoạt động làm quen với toán, cô giáo khuyến khích trẻ thực hiện nhiệm vụ học tập, không áp đặt, gò bó trẻ. Tiết học tổ chức sao cho nhiều trẻ được tham gia vào mọi lúc mọi nơi. 2. Bài học kinh nghiệm Nâng cao chất lượng trò chơi cho trẻ nói chung và nâng cao chất lượng giáo dục hoạt động làm quen với toán cho trẻ Mẫu nhỡ 4-5 tuổi nói riêng, tôi tự rút cho mình một bài học như sau: Cô giáo phải nắm chắc nội dung chương trình, phương pháp bộ môn. Không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Nghiên cứu, học tập, rèn luyện để có kiến thức Toán. Cô giáo luôn học tập, sáng tạo, rèn luyện để triển khai chơi cho trẻ thật hấp dẫn và phù hợp với trẻ. Cô giáo phải biết đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ trong mối quan hệ với âm nhạc, đặc điểm khả năng vận động, cơ quan phát âm…để có phương pháp dạy thích hợp. Tạo môi trường giáo dục đầy màu sắc của trẻ, sử dụng đồ dùng trực quan một cách có hiệu quả. Biết khai thác những nội dung, thông tin cần thiết để ứng dụng vào trò chơi đã sáng tác. Linh hoạt sử dụng đa dạng hoá các hoạt động cho trẻ đỡ nhàm chán và làm tăng sự tích cực hoạt động của trẻ. Cô giáo phải biết truyền đạt chính xác, hấp dẫn, tự nhiên, ruyền cảm để thu hút, hấp dẫn trẻ. 20