Tài liệu Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chatts lượng dạy và học ở trường tiểu học số 2 hoà châu

Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lí do chọn đề tài: Trong sự nghiệp trồng người của toàn nhân loại nói chung và của dân tộc Việt Nam nói riêng, mục tiêu cơ bản là đào tạo những con người phát triển toàn diện về mọi mặt: đức, trí, thể, mĩ. Phải nói rằng bậc Tiểu học là bậc học nền tảng trong việc phát triển và hoàn thiện nhân cách con người. Vậy nên người giáo viên chủ nhiệm ở các lớp Tiểu học có vị trí vô cùng quan trọng trong việc hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu về sự phát triển nhân cách và các kỹ năng sống cơ bản. Tôi thiết nghĩ việc học của các em Tiểu học hiện nay không chỉ là việc dạy các em tri thức mà còn đòi hỏi phải giáo dục các em về những chuẩn mực hành vi đạo đức, tác phong, kỹ năng sống cơ bản khi ở lớp cũng như ở nhà hay trong cả sự giao tiếp hằng ngày của các em trong cuộc sống. Để những vấn đề đó đi đến thành công thì đòi hỏi người GVCN cần phải chịu khó đi sớm về trưa, gần gũi, thân mật, sát cánh với các em hằng giờ, hằng ngày kể cả những lúc học tập, vui chơi, giải trí hay cả việc học ở nhà cũng cần đến GVCN. Mặt khác người GVCN cũng cần phải tập luyện ngay từ ban đầu vào đầu mỗi năm học. Nếu việc tập luyện được thực hiện tốt ngay từ khi các em mới bước vào ngưỡng cửa Tiểu học thì chắc chắn rằng công tác giáo dục ở các lớp sau sẽ đạt hiệu quả cao hơn. Nhưng ngược lại giáo viên không quan tâm, không toàn tâm toàn ý thì nề nếp, tác phong học tập của các em sẽ gây nhiều khó khăn trong việc giảng dạy của giáo viên và việc học tập của học sinh sau này. Bởi lẽ việc giáo dục đạo đức và hình thành nhân cách học sinh có tác động mạnh mẽ đến chất lượng học văn hóa. Hai mặt này có quan hệ hỗ trợ tác động lẫn nhau, nhất là với điều kiện hiện nay những tiêu cực của xã hội len lõi vào trường học nên việc quan tâm, quán xuyến của GVCN là cần thiết trong quá trình nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 1 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu Bản thân tôi giảng dạy đã hơn 5 năm, mỗi năm được giao nhiệm vụ chủ nhiệm và giảng dạy ở những lớp khác nhau, có năm dạy lớp 1, có năm dạy lớp 2, có năm tôi cũng dạy lớp 3, lớp 4. Vì thế nên mỗi năm công tác chủ nhiệm của tôi đều khác nhau. Có năm tôi chỉ phát huy và sáng tạo thêm, nhưng có năm tôi lại rất vất vả: phải xây dựng nề nếp, phải hướng dẫn cách bọc vở, dán nhãn, pha mực đến cách trình bày vở, cách quét lớp và còn phải thường xuyên nhắc nhở, uốn nắn học sinh nên có lúc rất căng thẳng và mệt mỏi. Vì vậy tôi cho rằng GVCN lớp ở Tiểu học là cực kỳ quan trọng, là nhân tố quyết định đến việc hoàn thiện về mọi mặt cho học sinh. Sau nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ và đạt được những kết quả đáng kể. Đó là lí do tôi chọn đề tài: " Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu". II. Mục đích viết sáng kiến kinh nghiệm: - Ghi lại những biện pháp mà mình đã làm để suy ngẫm và chọn lọc thành kinh nghiệm cho bản thân. - Mong nhận được sự chia sẻ, đóng góp từ đồng nghiệp, từ các cấp lãnh đạo để tôi có thể phát huy những mặt làm được và điều chỉnh, khắc phục những thiếu sót để hoàn thiện hơn. - Trau dồi thêm về khả năng sáng tạo, cố gắng học tập, tự rèn luyện bản thân để theo kịp sự tiến bộ của xã hội. III. Phạm vi, đối tượng và kế hoạch thực hiện: Đề tài này luôn hướng vào việc nâng cao chất lượng dạy học ở trường, có thể áp dụng với toàn thể học sinh trong trường bởi 8 giải pháp cơ bản. Đó là những giải pháp mà tất cả GVCN lớp cần phải thực hiện khéo léo và hợp lý nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Bản thân đã thực hiện từ năm học 2010- 2011 sau đó được chỉnh sửa và hoàn thiện vào cuối năm 2012- 2013. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 2 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu IV. Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện tốt đề tài này bản thân đã sử dụng khá nhiều phương pháp trong quá trình hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm: - Phương pháp điều tra- thăm dò để phát hiện vấn đề, thu thập, nắm bắt thông tin một cách cụ thể và chính xác. - Phương pháp nêu gương: Như chúng ta đã biết với học sinh Tiểu học thì thầy cô luôn là mẫu người mà các em luôn tin tưởng, luôn lấy làm mục tiêu phấn đấu. Lúc nào các em cũng lấy thầy cô làm thần tượng cho bản thân. Chính vì thế nên GVCN phải là một người có cả đức lẫn tài để làm tấm gương cho học sinh noi theo. - Phương pháp động viên, khen thưởng: Có thể nói động viên, khen thưởng là một phương pháp khá phổ biến, được bản thân mỗi giáo viên sử dụng và luôn đạt hiệu quả cao. Bởi ở lứa tuổi Tiểu học các em rất thích được khen. Vậy nên GVCN cần phải thường xuyên khen, khuyến khích các em bằng tình thương yêu, bằng sự chia sẻ. Điều đó sẽ khuyến khích các em trong học tập và cũng là động lực để các em phấn đấu vươn lên. - Phương pháp nghiên cứu: Bản thân luôn nghiên cứu, tìm tòi nhằm tìm hiểu tâm lý lứa tuổi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và tay nghề để tạo ra sự hứng thú cho các em trong mọi hoạt động. - Phương pháp luyện tập theo mẫu: Đây là phương pháp đặc trưng trong dạy học ở Tiểu học, góp phần rất quan trọng trong việc nâng cao kiến thức, kỹ năng cho học sinh. - Ngoài những phương pháp trên bản thân còn luôn tạo những mối thân thiện trong sự liên hệ chặt chẽ với gia đình, nhà trường và xã hội. Bên cạnh còn phải khéo léo trong việc lập kế hoạch và xây dựng kế hoạch, theo dõi việc thực hiện các kế hoạch đã đề ra, kiểm tra và khen thưởng, động viên kịp thời. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 3 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận và thực tiễn: Như chúng ta đã biết, hầu hết các giáo viên Tiểu học đều làm công tác chủ nhiệm lớp. Từ trước đến nay chưa sách vở tài liệu nào định nghĩa rõ thế nào là công tác chủ nhiệm và qua quá trình công tác chúng ta chỉ tạm hiểu rằng: Công tác chủ nhiệm là hệ thống những kế hoạch, những biện pháp mà người giáo viên đưa ra nhằm tổ chức hướng dẫn học sinh thực hiện tốt những nhiệm vụ của mình do nhà trường, Đoàn, Đội, Hội đề ra. Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đang tập trung đổi mới phương pháp giáo dục nên công tác chủ nhiệm lớp càng được quan tâm hơn và có những đòi hỏi cao hơn. Qua nhận thức về công tác chủ nhiệm, qua trao đổi thảo luận cùng đồng nghiệp, được sự chỉ đạo sâu sát của nhà trường, bản thân mỗi giáo viên càng có ý thức sâu sắc hơn tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm và luôn xem là nhiệm vụ quan trọng của bản thân. Phong trào thi đua trở thành giáo viên chủ nhiệm giỏi đã được hầu hết các giáo viên tham gia tích cực. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn nhiều tồn tại đáng kể và những tồn tại đó sẽ dần được bản thân mỗi giáo viên tìm ra hướng khắc phục. Tôi nghĩ rằng đề tài này không mới cũng chẳng lạ bởi nó thường được lặp đi lặp lại nhưng điều cần thiết đối với những giáo viên chúng tôi là sự vận dụng khéo léo, linh hoạt, là tâm huyết với nghề, là tình yêu thương, sự tận tụy, chu đáo với học sinh thân yêu. GVCN phải tích cực nghiên cứu và ứng dụng tâm lý giáo dục để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nhà trường và nhân dân giao phó. Đặc biệt phải có phẩm chất tâm lý của người làm cha, làm mẹ, là người bạn lớn của học sinh, góp phần hình thành và phát triển nhân cách của các em một cách có hiệu quả. Tất cả vì học sinh thân yêu như Bác Hồ đã từng nói: " Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người". Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 4 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu II. Thực trạng: Ở lứa tuổi Tiểu học, việc nhận thức của các em còn hạn chế, các em chưa có khả năng tự điều chỉnh hành vi cá nhân, dễ dàng bị ảnh hưởng những thói hư, tật xấu. Hơn nữa, các em vẫn chưa đủ khả năng để từ chối, hay khả năng tự bảo vệ mình. Vì vậy các em cần được giáo dục và rèn luyện nhiều kỹ năng sống để tự tin trong học tập cũng như trong cuộc sống. Bên cạnh đó, còn nhiều vấn đề lớn nữa như: một số em còn chịu ảnh hưởng lớn từ gia đình, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, cha mẹ chưa thực sự quan tâm, hay quan tâm chưa đúng mức. Bao nhiêu tình huống cần phải quan tâm và cần xử lý. Những vấn đề đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập của học sinh. Lượng kiến thức quá nặng với các em. Hằng ngày, các em phải nhồi nhét lượng kiến thức quá tải như thế cũng khiến các em trở nên mệt mỏi với việc học. Bởi lứa tuổi này các em hiếu động, thích hoạt động vui chơi, giải trí hơn hoạt động học. Nên GVCN cần phải hết sức khéo léo để tạo sự hứng thú, tích cực cho các em trong học tập. Việc xử lý tình huống sư phạm của đa số giáo viên còn chưa khéo léo, vẫn còn lúng túng, bối rối tạo sự căng thẳng đối với học sinh nên gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc giáo dục của giáo viên cũng như nhà trường. Qua 5 năm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi nhận thấy rõ lớp học nào cũng có 3 đối tượng học sinh: - Đối tượng học sinh ngoan ngoãn, chăm học, lễ phép thường tập trung trong những gia đình khá giả, bố mẹ luôn quan tâm coi trọng việc học của con em mình. - Đối tượng học sinh yếu, ít hoạt động, không hoàn thành nhiệm vụ học tập. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 5 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu - Đối tượng học sinh học được nhưng chưa ngoan, không trật tự trong giờ học, ít chú ý bài thì lại nằm trong những gia đình có quan tâm nhưng chưa đúng lúc hoặc nhắc nhở chưa kịp thời. - Ngoài ra còn có một đối tượng nữa đó là học sinh khuyết tật học hòa nhập. Đây là đối tượng học sinh rất cần đến sự quan tâm giúp đỡ của GVCN vì em luôn gặp phải rất nhiều khó khăn trong học tập, trong sinh hoạt cũng như trong đời sống hằng ngày. Tuy cùng một lứa tuổi nhưng nhận thức mỗi em khác nhau, có em ngoan, chăm chỉ học tập, vâng lời nhưng ngược lại có em nhận thức chưa cao, tuy nhắc nhở, giáo dục nhiều lần nhưng vẫn không nghe, không bỏ thói quen mà làm theo quán tính, suy nghĩ của mình. Còn những em không may mắn thì lại chậm học, khó nhớ, mau quên, bản thân luôn rụt rè, mất tự tin khi giao tiếp....Lúc này người GVCN là nền tảng chỗ dựa tinh thần vững chắc để các em vươn lên trong học tập. Từ những thực trạng trên tôi nghĩ nguyên nhân dẫn đến các yếu tố đó là do: + Nhận thức của mỗi em là không đồng đều, thường phụ thuộc vào tính cách, năng lực và sự quan tâm dạy dỗ của mỗi gia đình nên mỗi em có những nề nếp sinh hoạt và học tập khác nhau. + Việc thực hiện những kỹ năng phụ thuộc vào từng đối tượng học sinh hoặc mỗi giáo viên kể cả giáo viên bộ môn có những cách hướng dẫn khác nhau nên dẫn đến các em không nhớ hết. + Học sinh chưa có ý thức cao về nề nếp, về tính tự giác trong học tập cũng như trong sinh hoạt của lớp. + Bản tính, tính nết của mỗi em. + Đời sống vật chất, tinh thần của mỗi gia đình... Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 6 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu + Phụ huynh chưa thực sự quan tâm hoặc quan tâm chưa đúng mức, xem nhẹ việc học của con em mình. + Do giáo viên không tìm hiểu kỹ, xử lý chưa đúng và chưa kịp thời. + Bản thân học sinh chay lười, không có ý thức trong học tập. Tất cả những nguyên nhân trên đòi hỏi GVCN phải thật sự nhiệt tình, đầy tâm huyết, theo dõi, kiểm tra, uốn nắn kịp thời để tìm ra nguyên nhân của từng em từ đó có hướng giải quyết, giáo dục, rèn luyện giúp đỡ kịp thời. Tuy nhiên, giáo viên cũng phải không ngừng nâng cao trình độ, thích ứng với các hoạt động của học sinh mà rút ra những biện pháp hay và hữu hiệu. Chính vì lẽ đó tôi đã đưa ra một số giải pháp sau: III. Giải pháp: 1. Làm tốt công tác phổ cập đúng độ tuổi: Tôi thiết nghĩ đối với học sinh mới bước vào ngưỡng của Tiểu học phải có cùng độ tuổi. Nếu học sinh học lớp đầu cấp mà tuổi ít, chưa đến tuổi quy định thì học sinh rất khó khăn trong giao tiếp, trong việc tiếp thu kiến thức cũng như việc quản lý lớp học dẫn đến chất lượng học tập sẽ không cao. 2. Nắm thông tin và tìm hiểu học sinh: Một GVCN lớp muốn hoàn thành tốt công việc của mình, muốn đề ra biện pháp giáo dục phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết giáo viên phải hiểu học sinh, phải được đầy đủ các thông tin cần thiết của từng học sinh. Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi sử dụng công tác điều tra phiếu. Tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra và yêu cầu các em điền đầy đủ thông tin trong phiếu như: Họ và tên, Gia đình có bao nhiêu thành viên? Hoàn cảnh gia đình thế nào? Kết quả học tập năm trước ra sao? Môn học yêu thích là môn nào? Ở nhà có góc học tập không? Sở thích gồm những gì? Địa chỉ , số điện thoại cha( mẹ). Qua cách điều tra này tôi sẽ dễ dàng nắm thông tin học sinh một cách rõ ràng rồi sau đó Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 7 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu sẽ ghi lại đầy đủ thông tin từng em vào Sổ chủ nhiệm. Chính điều đó đã giúp tôi hiểu và biết thêm một phần nào về học sinh của mình, và chắc chắn rằng điều đó đã mang lại cho tôi rất nhiều lợi ích trong công tác giảng dạy cũng như công tác chủ nhiệm lớp. 3. Ổn định nề nếp Ngay từ đầu năm khi nhận lớp, điều đầu tiên tôi quan tâm chú ý nhất là nề nếp lớp, đó là một phần cực kỳ quan trọng trong công tác chủ nhiệm lớp mà không một GVCN nào bỏ qua được, tôi từng bước ổn định nề nếp lớp như sau: - Phân chia chỗ ngồi: Những em nhỏ hay những học sinh cá biệt ngồi ở trên rồi đến những em kế tiếp lớn dần để tầm quan sát bài trên bảng được thuận tiện hơn. Đặc biệt là học sinh khuyết tật (nếu có) càng phải quan tâm nhiều hơn, tôi phân ngồi với các bạn giỏi, có tinh thần giúp đỡ bạn và ngồi ngay đầu bàn trước mặt giáo viên để kịp thời theo dõi và giúp đỡ các em trong giờ học. - Chia tổ, bầu tổ trưởng, lớp trưởng, lớp phó,....và phân chia nhiệm vụ cụ thể là điều cũng rất cần thiết vì đó là bộ phận cốt cán, là cánh tay nối dài hỗ trợ đắt lực của GVCN khi không có mặt ở lớp. - Tổ chức đôi bạn giúp đỡ nhau trong học tập để các em giỏi giúp đỡ, kèm cặp các em yếu trong các hoạt động học tập. - Giáo dục học sinh xưng hô với thầy, cô giáo, bạn bè, lễ phép chào hỏi người lớn tuổi. - Cách sắp xếp sách vở ở nhà, ở trường, ở lớp cho ngăn nắp. - Nề nếp xếp hàng ra vào lớp, tác phong ăn mặc khi đi học. Đó là những công việc mà người GVCN cần phải giáo dục các em khi đến trường, đến lớp. Những biện pháp đơn giản nhưng là nền tảng để các em có điều kiện học văn hóa tốt hơn. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 8 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu Ngoài những giải pháp đó tôi còn tổ chức lồng ghép một số trò chơi tập thể, trò chơi thi đua giữa các nhóm vào các tiết hoạt động ngoài giờ, sinh hoạt lớp nhằm tạo thêm sự hứng thú trong học tập và đồng thời ôn lại những kiến thức mà các em đã từng học trong tuần qua. 4. Xây dựng "Lớp học thân thiện, học sinh tích cực" Xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực tức là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an toàn, gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy "mỗi ngày đến trường là một niềm vui". Xây dựng được lớp học thân thiện, học sinh tích cực thì sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh lưu ban, học sinh bỏ học, sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh đặc biệt là giáo dục đạo đức, nhân cách và kỹ năng sống cho học sinh. Công việc này được tiến hành qua các bước sau: a) Trang trí lớp học xanh- sạch- đẹp bằng cách trồng cây xanh trong lớp, trong trường (có thể trồng dây trầu, cây trường sinh rồi treo trên vách), trường lớp phải luôn sạch sẽ, ngăn nắp và được trang trí đẹp, đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Trang trí lớp học bằng việc đính lên tường 5 nhiệm vụ mà học sinh cần phải làm để các em dễ nhận biết, ghi nhớ và thực hiện dễ dàng. Hằng tháng đề ra nội quy lớp học bằng những điều nên và không nên làm trưng bày bên cạnh những sản phẩm khéo tay kỹ thuật để các em có thể nhìn thấy và nắm rõ. Đó cũng là những yêu cầu cơ bản của một lớp học thân thiện, học sinh tích cực mà học sinh phải thực hiện đầy đủ. b)Xây dựng mối quan hệ thầy- trò và bạn bè trong lớp: Có thể thấy rằng trước đây quan hệ thầy, trò là một mối quan hệ có một khoảng cách khá xa. Ngày nay, quan hệ thầy, trò đã được cải thiện khá nhiều: Thầy thiết kế- trò thi công, Thầy hướng dẫn- học sinh thực hành theo mẫu. Thầy trò có mối quan hệ qua lại: Thầy có thể học hỏi ở trò.....Chính vì những vấn đề đó mà mối quan hệ Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 9 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu thầy trò ngày một gần gũi, thân thiện điều đó sẽ giúp học sinh tự tin hơn, mạnh dạn hơn và việc nắm bắt thông tin từ các em, từ phía gia đình và thực tế xã hội sẽ dễ dàng hơn. Để xây dựng mối quan hệ tốt với bạn bè bản thân luôn tạo ra các hoạt động, các vấn đề đòi hỏi có sự hợp tác của nhiều học sinh như tổ chức thảo luận nhóm trong các tiết học, sau đó lấy kết quả của nhóm làm kết quả cho tất cả các thành viên trong nhóm, hoặc có thể dùng họp thư điều em muốn nói để học sinh có thể ghi lại những thắc mắc của bản thân vào đó. Bên cạnh còn tổ chức các hoạt động tập thể, vui chơi qua tiết học chính khóa và các tiết hoạt động ngoài giờ, sinh hoạt lớp. 5. Phân loại học sinh: a) Đối với học sinh hay đi trễ: GVCN tìm hiểu nguyên nhân vì sao? Và điều trước tiên là phải nhắc nhở, động viên em đó không nên đi trễ nữa, luôn tiện nhắc nhở cả lớp, đồng thời giáo viên tìm hiểu qua hoàn cảnh sinh hoạt của gia đình em đó như thế nào để từ đó chia sẻ, thông cảm, động viên em kịp thời. b) Đối với những em lười học, không tự giác học bài hoặc học tập không nghiêm túc thì giáo viên nghiêm khắc hơn, kèm sát hơn, để ý nhiều hơn và GVCN không quên khen, tuyên dương, khích lệ mỗi khi em thuộc bài, hoặc có những biểu hiện tốt. Như vậy em sẽ cảm thấy phấn chấn, muốn được thầy cô khen thì phải học thuộc bài, làm bài đầy đủ. Tuy nhiên giáo viên cũng cần tìm hiểu qua hoàn cảnh sống gia đình của em đó có ảnh hưởng đến việc học của em hay không mà kịp thời quan tâm, giúp đỡ. Ví dụ: Em không thuộc bài là do em không học hay là do ảnh hưởng của gia đình. Nếu em lười không chịu học thì giáo viên có thể bầu em làm ban Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 10 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu cán sự lớp để kiểm tra bài bạn thì lúc đó em buộc phải học bài, em sẽ cảm thấy vui và thích học hơn. Như ông bà ta đã nói:" lấy độc trị độc". c) Đối với những em thụ động, không phát biểu mặc dù em biết thì lúc này GVCN cần quan tâm hơn trong giờ học nên gọi em đó đứng lên trả bài thường xuyên, làm bài tập trên bảng nhiều hơn. Qua nhiều lần như vậy em sẽ cảm thấy tự tin, dạn dĩ hơn. Nếu em phát biểu sai giáo viên cũng vui vẻ và nhắc nhở nhẹ nhàng. Ví dụ: Hoạt động nhóm thì cho em làm nhóm trưởng để có dịp lên trình bày trước lớp. d) Đối với những em nghịch, quậy phá, chưa ngoan GVCN phải xử lý tự tin, hợp tình hợp lí, đầy tâm huyết, luôn sát cánh bên cạnh và thường xuyên nhắc nhở, động viên em hay có thể đưa em vào ban cán sự quản lý lớp. Điều đó sẽ giúp em nghiêm túc hơn, bởi em nghiêm túc mới nói được bạn mình, tuy nhiên với những em như vậy thì GVCN luôn bên cạnh để theo dõi từng bước đi của em. Ví dụ: Cho em giữ lớp, ghi tên các bạn nói chuyện ở bảng rồi sau đó báo cáo với giáo viên. e) Đối với những học sinh yếu, học sinh cá biệt, học chậm thì như thế nào? ta cần phải làm gì? Đây là nỗi băn khoăn lớn ở mỗi GVCN nói chung. Nhưng với trách nhiệm và lòng yêu thương học sinh của mình bản thân tôi đã đi vào đời sống riêng tư của từng em, tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình, phương tiện, đồ dùng học tập để tạo điều kiện giúp đỡ, kèm em sau những giờ học rảnh hay xin tiết bộ môn tiết tự học để tăng cường phụ đạo. Ngoài ra tôi còn phân chia đôi bạn học tốt, giúp đỡ nhau trong học tập. Ví dụ: Em" A" yếu ngồi gần em"B" giỏi để em"B" có điều kiện giúp đỡ em "A" như ông cha ta đã thường nói: " Học thầy không tày học bạn" là vậy. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 11 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu f) Đối với những em khuyết tật học hòa nhập thì tùy vào đặc điểm khuyết tật mỗi em mà có những cách khác nhau để giúp đỡ các em. Tôi sẽ tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng, sở thích của mỗi em mà quan tâm kịp thời, luôn tổ chức nhiều hoạt động tập thể để em được tham gia vào trò chơi như bao bạn khác. Luôn tạo cho các em nhiều niềm vui với bạn bè cùng lớp để từ đó các em sẽ cảm nhận được tình cảm của những người xung quanh dành cho mình. Và rồi em sẽ cảm thấy mình không bị bạn bè xa lánh thì lúc đó các em có phần phấn chấn và tiến bộ, tự tin hơn trong học tập cũng như trong sinh hoạt. Đó là việc làm cần thiết đối với GVCN lớp. Và chính GVCN lớp là người bạn thân yêu nhất của em, là người mẹ thứ hai em muốn đặt niềm tin và cũng là chỗ dựa vững chắc mà các em tin tưởng. 6. Xây dựng kế hoạch a) Xây dựng kế hoạch hàng tuần, hàng tháng: Muốn đạt được chất lượng dạy- học cao đòi hỏi GVCN phải cần mẫn, trao chuốt, phải luôn thực hiện tốt kế hoạch nhà trường đã đề ra. Từ đó có kế hoạch cho từng tuần, từng tháng. Song song với kế hoạch đó là việc phát động các phong trào thi đua theo từng chủ điểm tháng, chủ đề trong năm học. Theo dõi kỹ việc thực hiện kế hoạch, công tác đã đề ra. Kiểm tra, đánh giá, khen, chê kịp thời. Đặc biệt quan trọng là vấn đề tuyên dương, khen ngợi sau các tuần học, qua các đợt thi đua đã phát động. Để từ đó các em rút kinh nghiệm và có hướng phấn đấu ở những kỳ sau. b) Xây dựng kế hoạch cụ thể từng mặt * Về đạo đức: Đưa các em vào kỷ cương nề nếp, rèn luyện theo chủ đề 5 điều Bác Hồ dạy. Biết kính trên, nhường dưới, đoàn kết thương yêu bạn bè. Kính trọng vâng lời thầy cô giáo, cha mẹ, người lớn tuổi. Không nói tục, chửi Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 12 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu thề. Có tinh thần giúp đỡ bạn đặc biệt là những bạn có hoàn cảnh khó khăn, những bạn bị khuyết tật. * Về học tập: yêu cầu mỗi học sinh phải có đủ bộ sách giáo khoa, vở ghi, đồ dùng học tập. Học và làm bài đầy đủ trước khi đến lớp. Giáo viên phải có biện pháp giáo dục học sinh khéo léo, nhẹ nhàng, động viên, khen ngợi những em chăm học, biểu dương là chính. Có biện pháp cụ thể với những em chay lười, có tính ỷ lại, thông tin kịp thời tới gia đình phụ huynh để cùng nhắc nhở, uốn nắn các em. * Về các hoạt động khác: GVCN cần giáo dục các em các kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp. Giáo dục học sinh có ý thức bảo vệ của cải vật chất, bảo vệ của công, vệ sinh môi trường, kỹ năng tự phục vụ. Biết tham gia nhiệt tình vào các hoạt động, phong trào mà Liên đội tổ chức như: Thi vẽ tranh, làm báo, tham gia các bài viết về thầy, viết về chủ đề, rồi đến các phong trào như: Rèn chữ giữ vở, giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ, thi đua lập thành tích chào mừng các ngày lễ lớn. 7 . Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà và công tác phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường Song song với việc học ở lớp, việc học tập ở nhà cũng là một vấn đề cực kỳ quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. GVCN phải hướng dẫn như thế nào để các em học có hiệu quả, các em phải biết tự học, tự sửa soạn chuẩn bị đồ dùng, học và chuẩn bị bài ở nhà trước khi đến lớp. Muốn làm tốt công tác đó thì GVCN cần yêu cầu các em tự lập cho mình một thời gian biểu cụ thể, phải phối hợp chặt chẽ với gia đình trong việc theo dõi và rèn luyện việc học tập ở nhà của con em. Đồng thời phải thường xuyên kiểm tra, trao đổi kịp thời với phụ huynh những thông tin cần thiết. Có như thế việc học của các em cũng như việc dạy của giáo viên mới đạt hiệu quả vững chắc. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 13 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu 8. Kỹ năng tổ chức các cuộc họp Mỗi năm học GVCN lớp phải là người trực tiếp tổ chức điều hành 3 cuộc họp phụ huynh học sinh lớp. Chính vì vậy GVCN lớp phải nắm được nội dung, tính chất và tầm quan trọng của từng cuộc họp mà có thể soạn thảo nội dung triển khai phù hợp. - Cuộc họp phụ huynh đầu năm: Đây là cuộc họp vô cùng quan trọng, là dịp phụ huynh được gặp giáo viên chủ nhiệm mới. Các bậc phụ huynh được nghe giáo viên chủ nhiệm triển khai kế hoạch, nhiệm vụ của trường, của lớp. Đây cũng là cơ hội thuận lợi nhất để giáo viên trao đổi, chia sẻ tâm tư, nguyện vọng, cũng như việc vận động, động viên các bậc phụ huynh quan tâm đến việc học của con em. - Cuộc họp phụ huynh cuối kỳ I: Lúc này là cơ hội để phụ huynh lắng nghe kết quả học tập và rèn luyện của con em qua nửa năm học. Em nào đạt kết quả như ý muốn thì phụ huynh vui vẻ, phấn khởi còn nếu không thì sẽ ngược lại. Chính vì vậy nên trong cuộc họp này GVCN hết sức khéo léo, tế nhị và nhẹ nhàng. GVCN cần phải chuẩn bị kỹ nội dung của từng học sinh. Nếu học sinh nào có khuyết điểm giáo viên cần gặp riêng phụ huynh để trao đổi, góp ý tránh những lời nhận xét khó nghe khiến phụ huynh không hài lòng, gây ức chế cho phụ huynh. - Cuộc họp cuối năm học: Đây là lúc phụ huynh được nghe kết quả toàn diện của con em mình. Lúc này giáo viên phải cứng rắn nhận xét thật kỹ, thật chi tiết cụ thể từng đối tượng. Đánh giá thực chất, khách quan công bằng các danh hiệu của học sinh. Nếu phụ huynh có thắc mắc vấn đề gì thì giáo viên phải giải trình rõ ràng, cụ thể tránh để mất lòng tin với phụ huynh trong lớp mình chủ nhiệm. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 14 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu IV. Kết quả: Tất cả những giải pháp trên đều vì một mục tiêu chung là đào tạo cho thế hệ trẻ một nhân cách phát triển toàn diện, đào tạo một con người với một nền tảng vững chắc về tri thức, đạo đức, kỹ năng trong cuộc sống. Và cũng chính nhờ vào công tác chủ nhiệm đã thực hiện ở trên, trong thời gian qua với sự đóng góp của ban cán sự lớp cùng với sự hỗ trợ của đồng nghiệp đã giúp tôi đạt được những kết quả hết sức khả quan. Hầu hết học sinh đã đi vào nề nếp, học tập, sinh hoạt tốt, các em học yếu tiến bộ rõ rệt qua từng học kỳ và học sinh có hạnh kiểm đạt 100%. Ý thức tự giác của các em trong học tập ngày càng thể hiện rõ trong tất cả các hoạt động. Đồng thời sự mạnh dạn, tự tin cũng ngày một thể hiện rõ. Điều thành công hơn nữa là được nhìn thấy sự phấn khởi, vui mừng của phụ huynh trước sự tiến bộ của con em mình. V. Bài học kinh nghiệm: Để giáo dục học sinh có nề nếp, tác phong, đạo đức, nhân cách và tri thức đạt kết quả trước hết chúng ta phải: - Nhiệt tình, năng nổ phát huy hết trách nhiệm với tâm huyết của người thầy thực sự là lòng yêu nghề, mến trẻ, việc làm phải thường xuyên, kiên trì. Trong giảng dạy và công tác chủ nhiệm phải thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, có kế hoạch giúp đỡ, động viên, khuyến khích các em tự vươn lên trong học tập phù hợp với từng đối tượng và hoàn cảnh của mỗi em trong lớp và nắm được những điểm yếu, điểm mạnh của từng học sinh mà có hướng khắc phục. - Có kế hoạch phù hợp đối với những em chưa tiến bộ cần quan tâm nhiều hơn, kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở thường xuyên, kịp thời để các em cố gắng vươn lên trong học tập cũng như việc xây dựng nề nếp, tác phong, phẩm chất đạo đức của các em trong lớp học. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 15 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu - Biểu dương, động viên kịp thời sự tiến bộ của học sinh là biện pháp chính nhằm tạo cho học sinh sự hứng thú trong học tập, vươn lên cùng các bạn trong lớp nhưng cũng hết sức nghiêm khắc đối với những em quậy phá, nghịch ngợm hay chay lười trong học tập không tự giác, không tự làm trong học tập nhưng vẫn trên cơ sở tôn trọng các em. Đó là việc lựa chọn các phương pháp giáo dục trong công tác chủ nhiệm lớp phù hợp với đối tượng từng học sinh, bổ sung, điều chỉnh kịp thời những thiếu sót của học sinh, làm cho quá trình thực hiện công tác chủ nhiệm đạt được mục tiêu theo yêu cầu và tiến tới đánh giá thực chất năng lực học tập của học sinh, tạo nền tảng cho học sinh tiếp tục học lên các lớp cao hơn. C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I. Kết luận: Qua hơn 5 năm giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm lớp, mỗi năm số lượng học sinh giỏi tăng lên đáng kể, học sinh yếu giảm rõ rệt. Về mặt đạo đức, các em cũng có thái độ hành vi đúng đắn hơn qua từng giai đoạn. Đặc biệt hơn nữa là kỹ năng sống của các em thành thạo hơn nhiều. Các em lễ phép hơn, biết tự giác hơn trong học tập. Bản thân các em luôn hăng hái, tích cực tham gia vào các hoạt động, luôn có tinh thần đoàn kết, giúp đỡ bạn bè nhất là trong các phong trào: "Quyên góp ủng hộ". Các em luôn tự giác hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Điều đó đem lại chất lượng học tập toàn diện của lớp ngày càng cao. Điều đáng vui hơn nữa là mỗi năm đều được nhìn các em lớn dần, trưởng thành dần, có cả những học sinh, phụ huynh đến nay đã rời mái trường Tiểu học mà vẫn thường xuyên liên lạc thăm hỏi. Đó quả là một niềm vui, và một sự thành công lớn trong công tác giáo dục của bản thân. Và tôi luôn tâm niệm rằng ngày hôm nay và mai sau luôn đem hết khả năng và sức lực cống hiến cho nền giáo dục nước nhà. Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 16 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu II. Kiến nghị: - Các ban, nghành cần tuyên truyền, vận động phụ huynh coi việc giáo dục con em là việc chung của gia đình, nhà trường và xã hội chứ không phải là việc riêng của bản thân giáo viên. - Có hình thức khen thưởng đối với các GVCN lớp có thành tích tốt để động viên, khuyến khích họ. - Rất mong các cấp thường xuyên tổ chức các khóa tập huấn, tọa đàm nhằm trao đổi những kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp để bản thân mỗi giáo viên có thể học hỏi thêm. Trên đây là một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm lớp của bản thân tôi. Trong quá trình giảng dạy tôi cũng đã áp dụng cho lớp mình và cũng đã đạt kết quả tốt. Việc vận dụng các biện pháp và giải pháp trong công tác chủ nhiệm cũng như trong việc giảng dạy thì rất phong phú và đa dạng. Chính vậy trong quá trình áp dụng các biện pháp này vào thực tế từng lớp học, từng đối tượng học sinh cũng không tránh khỏi những sai sót. Rất mong sự quan tâm, chia sẻ và đóng góp của đồng nghiệp, của các cấp lãnh đạo. Tôi xin chân thành cảm ơn. Hòa Châu, ngày 1 tháng 12 năm 2013 Người thực hiện Đinh Thị Kim Liên Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 17 Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Số 2 Hòa Châu PHỤ LỤC A. Đặt vấn đề ...................................................................................Trang 1 I. Lý do chọn đề tài........................................................................Trang 1 II. Mục đích viết SKKN................................................................Trang 2 III. Phạm vi, đối tượng và kế hoạch thực hiện............................Trang 2 IV. Phương pháp nghiên cứu......................................................Trang 3 B. Giải quyết vấn đề.................................................................... Trang 4 I. Cơ sở lý luận và thực tiễn.........................................................Trang 4 II. Thực trạng ...............................................................................Trang 5 III. Giải pháp ...............................................................................Trang 7 1. Làm tốt công tác phổ cập đúng độ tuổi...............................Trang 7 2. Nắm thông tin và tìm hiểu học sinh....................................Trang 7 3. Ổn định nề nếp.....................................................................Trang 8 4. Xây dựng " Lớp học thân thiện, học sinh tích cực"............Trang 9 5. Phân loại học sinh................................................................Trang 10 6. Xây dựng kế hoạch...............................................................Trang 12 7. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà và công tác phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường.....................................Trang 13 8. Kỹ năng tổ chức các cuộc họp...........................................Trang 14 IV. Kết quả...................................................................................Trang 15 V. Bài học kinh nghiệm...............................................................Trang 15 C. Kết luận và kiến nghị .............................................................Trang 16 I. Kết luận......................................................................................Trang 16 II. Kiến nghị..................................................................................Trang 17 Giáo viên: Đinh Thị Kim Liên Trang 18