Tài liệu Rèn luyện kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp 1

LỜI MỞ ĐẦU Trong công cuộc đổi mới của đất nước ta hiện nay, đang rất cần nguồn nhân lực có tài, có đức, năng động sáng tạo. Trước trọng trách này, ngành giáo dục nói chung và bậc Tiểu học nói riêng, có nhiệm vụ quan trọng đó là trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản, để tạo tiền đề cho việc hoàn thiện nhân cách của con người mới. Những con người năng động, sáng tạo, sẽ gánh vác trọng trách do Đảng và Nhà nước giao phó. Góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Là một giáo viên Tiểu học, tôi xác định được vai trò của mình đó là đặt nền móng vững chắc cho các em ngay từ lớp đầu cấp. Lớp một là điểm khởi đầu vô cùng quan trọng, các em còn đang ở tuổi vui chơi, mới mở rộng quan hệ với bên ngoài nên việc đưa các em vào khuôn khổ là rất khó như: nề nếp, cách học, phương pháp học từng môn cụ thể, ý thức chấp hành kỷ luật. Các em như cây măng non, cần được uốn dần và đều ngay từ những ngày đầu, vì vậy, mọi môi trường giáo dục cần có sự phối hợp mềm dẻo, giúp các em vượt qua những bỡ ngỡ và sẵn sàng vào khuôn khổ một cách tự tin. Điều này đòi hỏi người giáo viên phải là một khuôn mẫu mẫu mực để các em học tập. Bản thân tôi không ngừng học tập, luôn luôn học hỏi, trau dồi kiến thức. Tôi luôn trăn trở làm thế nào để có những biện pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh lớp một, vào từng dạng bài cụ thể. Tôi luôn quan tâm, gần gũi với học sinh, chăm sóc các em như chính đứa con yêu quý của mình. Bồi dưỡng, cung cấp cho các em những kiến thức, kỹ năng cơ bản ban đầu đó là: Phát âm đúng, đọc đúng, hiểu đúng, học thông, viết thạo. Tạo điều kiện cho các em học tốt các môn học và học tiếp cấp học trên. Bồi dưỡng cho các em tình yêu quê hương đất nước, tình yêu Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt. Góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Việc nghiên cứu, vận dụng một số biện pháp giảng dạy vào việc "Rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp một" của tôi, đã và đang được thực hiện tại lớp 1Đ của trường Tiểu học thị trấn Tiên Yên. Bước đầu rất khả quan, tôi rất mong nhận được ý kiến của cấp trên, để những kinh nghiệm của tôi ngày càng được hoàn thiện hơn. 1 I/ PHẦN MỞ ĐẦU I.1. Lý do chọn đề tài: I.1.1. Cơ sở lý luận: Bậc Tiểu học với tư cách là bậc học nền tảng, nó là chìa khoá để giúp học sinh mở ra cánh cửa kiến thức. Cấp 1 là nền, lớp 1 là móng, nền móng có vững chắc thì các tầng xây lên mới vững chắc. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy ở lớp 1 nhiều năm tôi nhận thấy một điều rằng: Việc cung cấp kiến thức và rèn cho học sinh những kỹ năng cơ bản là không thể tách rời. Việc rèn kỹ năng "nghe, nói, phát âm đúng, đọc, viết đúng" trong môn Tiếng Việt phải đều tay, thường xuyên, không coi nhẹ kỹ năng nào, song trong các kỹ năng "nghe, nói, phát âm đúng" là những kỹ năng học sinh phải có trước. Phát âm đúng giữ vị trí rất quan trọng trong cuộc sống nói chung và trong học tập nói riêng. Phát âm đúng giúp các em thành công trong học tập và trong giao tiếp kể cả bằng lời và văn bản. Phát âm đúng góp phần không nhỏ vào việc giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ Việt. Giúp các em biết hướng tới cái đúng, cái hay, cái đẹp của cuộc sống. I.1.2. Cơ sở thực tiễn: Thực tiễn vấn đề "Rèn luyện kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp một" được nghiên cứu còn có những bất cập: - Đối với giáo viên: còn có một số giáo viên chưa chú trọng đến chính cách phát âm của mình, dẫn đến chính cách phát âm của mình, dẫn đến rèn cho học sinh không có hiệu quả. - Đối với phụ huynh: Chưa quan tâm, chưa chú ý đến việc giao tiếp với con nhỏ một cách hợp lý. Từ đó không biết điều chỉnh cái sai cho con và các em phát âm sai do nghe từ bố, mẹ. Giáo viên chưa có cách sửa sai cụ thể, sửa chưa đúng cách nên học sinh không biết sửa như thế nào cho đúng. Xuất phát từ những bất cập trên tôi quyết định tiếp tục nghiên cứu đề tài "Rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp 1Đ" I.2. Mục đích nghiên cứu: "Một số biện pháp rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp 1Đ" nhằm: 2 - Khắc phục tình trạng phát âm sai, đọc sai, hiểu sai vấn đề. Hướng cho học sinh tới cái đúng, cái hay, cái đẹp của cuộc sống. - Giúp các em thuận lợi trong học tập, thành công trong giáo tiếp. - Nhằm nâng cao chất lượng dạy va học môn Tiếng Việt 1 nói riêng và cấp một nói chung. I.3. Thời gian - địa điểm: I.3.1. Thời gian: Từ tháng 9/ 2006 đến tháng 4/ 2008 I.3.2. Địa điểm: - Trường Tiểu học thị trấn Tiên Yên. I.3.3. Phạm vi đề tài: I.3.3.1. Giới hạn - đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp 1Đ - Trường Tiểu học thị trấn Tiên Yên. I.3.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu: Lớp 1Đ - Trường Tiểu học thị trấn Tiên Yên. I.3.3.3. Giới hạn về khách thể khảo sát: - 23 học sinh lớp 1Đ. I.4. Phương pháp nghiên cứu : - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết - Phương pháp điều tra thực trạng, khảo sát chất lượng. - Phương pháp quan sát dự giờ - Phương pháp thực nghiệm I.5. Đóng góp mới về mặt lý luận - về mặt thực tiễn: + Cơ sở lý luận: Học sinh mới vào lớp một là đối tượng chưa có kỹ năng phát âm đúng, các em mới có một chút vốn về kỹ năng nói, theo bản năng tự nhiên, nhiều em nói còn ngọng 3 nghịu, nói chưa rõ tiếng. Âm thanh có khi còn méo mó, khó hiểu. Các em theo mẫu của người thân, nếu người thân phát âm sai thì các em cũng bị ảnh hưởng trực tiếp. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy ở lớp một nhiều năm, tôi đã giành rất nhiều thời gian đề nghiên cứu tài liệu, sách báo nói về rèn luyện kỹ năng phát âm cho học sinh, tôi nhận thấy rằng có nhiều chuẩn phát âm, nhưng tôi đã chọn hướng đến cách phát âm theo tiếng nói, như phát thanh viên đài phát thanh truyền hình Trung ương. Luyện phát âm chỉ có tính khả thi khi nó được tiến hành một cách tự nhiên, tự nguyện, không đi ngược với quan niệm và tình cảm, thói quen của những cộng đồng học sinh nói tiếng địa phương và nó không buộc phải thực hiện những kỷ luật phát âm quá khó đối với học sinh. Các em còn rất nhỏ, cùng một lúc không thể luyện tất cả những kỹ năng cơ bản như "nghe, nói, đọc, viết" đúng. Từ đó dần dần cung cấp cho các em vốn kiến thức ban đầu trong quá trình học tập. + Cơ sở thực tiễn: Dựa vào tâm sinh lý của học sinh lớp một. Qua quan sát thực tế tình hình học sinh lớp 1Đ. Qua giao tiếp tôi nhận thấy ở các em có rất nhiều hạn chế, nhiều em nói ngọng và phát âm sai. Tôi chia các trường hợp phát âm lệch chuẩn chữ viết thành hai nhóm: Nhóm lỗi phát âm và nhóm biến thể phương ngữ. Tôi chỉ luyện cho các trường hợp được xem là các lỗi phát âm. Vì nhóm lỗi này gây cho người nghe cảm giác người nói mắc lỗi như lẫn l/n cách phát âm này làm giảm hiệu quả giao tiếp ít ra là ở cặp người nói, người nghe nhất định nào đó. - Loại bỏ cách phát âm không tự nhiên, hướng học sinh đến một giọng Bắc trau chuốt hơn, chuẩn hơn, hay hơn. VD: Đọc, phát âm đúng l/ n; r,d, gi; âng/ ưng; ênh/ inh.... - Luyện cho học sinh đọc đúng chính âm. Tôi đã phối hợp nhiều biện pháp cùng một lúc: Trước hết cần bồi dưỡng cho học sinh có mong muốn, có ý thức nói, đọc đúng chính âm càng sớm càng tốt. Tập cho học sinh biết quan sát mặt âm thanh, lời nói của người khác và của bản thân mình để điều chỉnh đọc, nói cho tốt. Ngay từ lớp 1 có nhiều học sinh đã biết quan sát mặt âm thanh của lời nói và có nhận xét đúng: "Bạn Hải nói ăn lo là sai" - Tôi chữa lỗi phát âm cho học sinh bằng nhiều biện pháp: Biện pháp luyện theo mẫu, biện pháp cấu âm và biện pháp luyện âm đúng qua âm trung gian. Tuỳ thuộc vào lỗi của học sinh để luyện theo biện pháp thích hợp. 4 + Biện pháp luyện theo mẫu : Giáo viên phát âm mẫu, học sinh phát âm theo + Biện pháp cấu âm : Giáo viên mô tả cách cấu âm như vị trí của lưỡi, môi, răng. Kiểm tra hơi phát ra, độ rung của mũi, thanh quản... + Biện pháp chữa lỗi bằng âm trung gian : Là biện pháp chuyển từ âm sai về âm đúng qua âm trung gian. Chữa lỗi về dấu thanh và đọc sai cao độ. II/ PHẦN NỘI DUNG: II.1. CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ RÈN KỸ NĂNG ĐỌC ĐÚNG CHO HỌC SINH LỚP 1Đ - TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN TIÊN YÊN II.1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu: Vấn đề rèn luyện phát âm đúng cho học sinh lớp một đã có người nghiên cứu, có nhiều sách báo, đài, tài liệu đề cập tới. Song do nhiều nguyên nhân dẫn đến hiệu quả chưa cao. Nguyên nhân chính là biện pháp, cách rèn cho học sinh chưa đúng cách, học sinh chưa biết được sai ở chỗ nào và sửa như thế nào để phát âm đúng, đọc đúng như mẫu của giáo viên. Chính bản thân giáo viên cũng chỉ có một cách sửa sai duy nhất cho học sinh là luyện theo mẫu. Kể cả ở trong các tài liệu cũng chỉ chủ yếu đề cập đến 5 biện pháp này là nhiều. Từ đó dẫn đến kỹ năng phát âm đúng của học sinh lớp một còn nhiều bất cập và hạn chế trong giao tiếp, viết sai chính tả, ảnh hưởng đến kết quả học tập các môn khác như học ngoại ngữ sẽ khó khăn về phát âm. Cùng hướng nghiên cứu "Biện pháp rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp một" của những người đi trước. Tôi tiếp tục nghiên cứu vấn đề này. Tiếp tục tìm hiểu nguyên nhân thực trạng, có những biện pháp cụ thể để giúp học sinh sửa sai và biết cách sửa sai. Giúp học sinh thấy được ích lợi của việc phát âm đúng, vì chính việc phát âm đúng, đọc đúng giúp các em thành công trong học tập và trong giao tiếp. II.1.2. Cơ sở lí luận: Biện pháp rèn kỹ năng phát âm đúng ho học sinh lớp 1Đ - Trường tiểu học thị trấn Tiên Yên. + Rèn kỹ năng: Trong quá trình dạy học, việc rèn kỹ năng cho học sinh là không thể coi nhẹ vì nó quyết định trực tiếp đến kết quả học tập của học sinh. Để có được các kỹ năng (nghe, nói, đọc, viết, tính, giải toán...) đòi hỏi người giáo viên phải có kế hoạch và năng lực bồi dưỡng cho học sinh bằng nhiều hình thức, phương pháp phù hợp với từng dạng bài cụ thể. VD: Để rèn cho học sinh có kỹ năng phát âm, trước hết mẫu phát âm của giáo viên phải chuẩn. Cách mô tả vị trí của môi, răng lưỡi phải kết hợp với làm mẫu để học sinh quan sát. Tiếp đó cho học sinh thực hiện theo, giáo viên quan sát cùng làm mẫu để sửa cho những em chưa đặt đúng vị trí của lưỡi. Bước tiếp theo là cử động lưỡi rồi phát âm thành tiếng. Khi học sinh kiểm tra lại xem hơi phát ra như thế nào, độ rung của mũi và thanh hầu như thế nào? Tiếp tục cho học sinh rèn phát âm nhiều lần để nhớ cách phát âm và có ý thức luyện phát âm đúng mọi lúc, mọi nơi, giáo viên sửa sai uốn nắn cho học sinh kịp thời, sửa bằng được, mỗi ngày sửa một ít. Cho đến khi nào em đó phát âm đúng trong mọi môn học và khi giáo tiếp. Lúc này việc phát âm đúng của các em đã thành kỹ năng kỹ sảo, nó đã ăn sâu vào nhận thức của các em một cách tự nhiên và có ý thức. + Phát âm đúng: Luyện cho học sinh đọc đúng chính âm, lấy chữ viết làm cơ sở để xác định chuẩn mực ngữ âm Tiếng Việt. Lấy phương ngữ Bắc bộ (tiếng Hà Nội) làm chuẩn mực. Đây là cách phát âm đúng chuẩn ngữ viết còn gọi là "phát âm đúng chính tả". Đây là cách phát âm tối ưu để viết đúng chính tả Tiếng Hà Nội tiêu biểu cho tiếng địa phương miền Bắc, là tiếng nói thanh lịch, đáng yêu. Vì vậy cách phát âm hợp 6 chuẩn chữ viết là căn cứ đầu tiên để đối chiếu giáo viên hướng cho học sinh có cách phát âm đúng chuẩn . Mục tiêu là luyện cho học sinh vươn đến một tiếng nói dân tộc Việt thống nhất, đẹp đẽ về mặt âm thanh. Vì vậy tôi đã luyện phát âm đúng cho học sinh trong diện rộng, học tập và giao tiếp. Kết luận: Trong quản lý hoạt động giáo dục có rất nhiều công trình nghiên cứu. Song do thời gian có hạn, kinh nghiệm chưa có nhiều, trình độ, năng lực còn có hạn chế nên tôi chỉ mạnh dạn nghiên cứu lịch sử vấn đề "Rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp một". giải thích một số thuật ngữ có trong vấn đề nghiên cứu. Từ đó tiếp tục nghiên cứu nội dung và triển khai các nội dung cụ thể của vấn đề nghiên cứu. II.2. CHƯƠNG II: NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU: II.2.1. Thực trạng phát âm của học sinh lớp 1Đ: Ngay từ những ngày đầu tôi được phân công chủ nhiệm lớp 1Đ tôi đã bắt tay ngay vào việc nắm băt tình hình chung của lớp. Tổng số có: 24 em trong đó: - Dân tộc: 4 em. - Mồ côi: 2 em. - Không có cha: 1 em. - Thiểu năng trí tuệ: 1 em. - Nói ngọng: 2 em. - Chưa qua lớp Mẫu giáo: 5 em. + Thuận lợi: Học sinh ở tập trung trên địa bàn Thị trấn. Phần đa số các em đã qua lớp Mẫu giáo, độ tuổi đồng đều. + Khó khăn: Trong lớp nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Có cả học sinh trí tuệ phát triển chậm, học sinh này đến trường để hoà đồng, không tiếp thu được kiến thức. Nhiều học sinh không được gia đình quan tâm. Sau khi điều tra tình hình của lớp tôi tiến hành khảo sát chất lượng phát âm của học sinh bằng cách: - Yêu cầu học sinh phát âm một số chữ cái dễ lẫn. - Đặt một số câu hỏi đơn giản: Hỏi: Mẹ em làm gì? Nhà em ai hay nấu cơm? Nhà em mấy tầng? 7 - Đọc: pí pa pí pô. (giáo viên đọc rồi yêu cầu học sinh đọc cá nhân) Kêt quả khảo sát chất lượng phát âm đúng của học sinh như sau: * Bảng 2: Khảo sát chất lượng phát âm của học sinh lớp 1Đ: Tổng số HS 24 Phát âm đúng 17 % 70,8 Phát âm sai 7 % 29,2 Ghi chú 1 HS thiểu năng trí tuệ II.2.2. Đánh giá thực trạng : * Nguyên nhân dẫn đến học sinh phát âm sai nhiều: + Nguyên nhân chủ quan : - Vốn từ ngữ của học sinh lớp 1 chưa có nhiều, các em phát âm theo bản năng tự nhiên, ảnh hưởng trực tiếp từ bố me và người thân. - Có nhiều em bị ảnh hưởng tiếng mẹ đẻ đó là tiếng Dân tộc ít người, chuyển từ tiếng mẹ đẻ sang tiếng phổ thông là ngôn ngữ thứ hai nên rất khó với các em. + Nguyên nhân khách quan : - Các em chưa được hướng dẫn cách phát âm cụ thể nên chưa biết cách phát âm đúng. - Qua dự giờ thăm lớp của đồng nghiệp tôi quan sát thấy: giáo viên chưa có biện pháp tối ưu để giúp các em cách phát âm đúng mà chỉ nhắc chung chung "em cong lưỡi lên; em thẳng lưỡi ra", và cho học sinh phát âm lại theo giáo viên. Nếu chỉ rèn như vậy tôi thấy học sinh không thể biết sai ở chỗ nào và sửa như thế nào cho đúng. * Kết luận : Từ việc tìm hiểu, điều tra thực trạng phát âm đúng của học sinh lớp 1Đ, tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng, tôi đã tìm tòi, nghiên cứu ra một số biện pháp cụ thể nhằm khắc phục tình trạng phát âm sai của học sinh, giúp các em có ý thức phát âm đúng, giúp các em học tốt môn Tiếng Việt nói riêng và học tốt các mô học khác nói chung. II.3. CHƯƠNG 3: 8 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: II.3.1. Một số biện pháp rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp 1Đ * Biện pháp thứ nhất : Hệ thống các lỗi học sinh phát âm sai * Bảng 3: Bảng những lỗi phổ biến học sinh lớp 1 phát âm sai: Bài 2 5 8 13 22 53 58 Dấu thanh, âm - vần b ~ l n p âng ênh Phát âm sai pờ ngá nờ lờ bờ ưng inh Phát âm đúng bờ ngã lờ nờ pờ âng ênh * Biện pháp thứ hai : Chữa lỗi bằng biện pháp cấu âm. - Từ các lỗi phát âm sai của học sinh tôi đã nghiên cứu cách "Phát âm của từng âm, vần, thanh bằng cách phát âm trước gương để quan sát vị trí của lưỡi, cử động ra sao, lưỡi đặt ở vị trí nào, rồi chuyển lưỡi ra sao, răng, môi, sự kết hợp của lưỡi, răng, môi". - Khi hướng dẫn học sinh cách phát âm bằng biện pháp cấu âm này tôi đặc biệt chú ý tới sự kết hợp cách mô tả với làm mẫu sao cho hài hoà, học sinh dễ hiểu và bắt chước một cách chủ động. VD: Dạy phát âm bài: P Khi dạy P, học sinh phát âm sai thành b: hai âm này đều là hai phụ âm đồng vị về mặt cấu âm: môi - môi nhưng khác nhau về mặt thanh tính. P là phụ âm vô thanh, b là phụ âm hữu thanh. Để luyện đọc đúng P tôi làm như sau: - Hướng dẫn học sinh đặt lòng bàn tay trước miệng, một tay đặt lên thanh quản và không thấy luồng hơi phát ra. - Cho học sinh bậm hai môi lại và bật hơi qua môi mạnh hơn tạo âm/ P/câm. - Cho học sinh làm như trên nhưng phát thành tiếng (pờ). - Cho trẻ đạt một tay lên thanh hầu và lòng bàn tay trước miệng, các em dễ dàng nhận thấy được sự khác biệt giữa hai âm. Khi phát âm P dây thanh rung mạnh và có luồng hơi từ miệng phát ra đập vào lòng bàn tay. - Tiếp đó luyện cho học sinh đọc: "pa pa", "pí pa pí pô"... VD: Khi dạy bài: L 9 - Bước 1: Cho học sinh nghe phát âm mẫu của giáo viên. - Bước 2: Giáo viên mô tả vị trí lưỡi, răng, môi cho học sinh quan sát rồi yêu cầu học sinh thực hiện từng vị trí của lưỡi, giáo viên quan sát sửa cho các em qua quan sát giáo viên làm. - Bước 3: Cho học sinh phát âm lờ (câm) để tiện quan sát, sửa vị trí lưỡi, độ mở hàm dưới cho học sinh. - Bước 4: Phát âm lờ - yêu cầu học sinh sờ tay vào mũi, mũi không rung. - Bước 5: Cho học sinh bịt mũi lại rồi đọc: 'la, lo, lô, lơ". Còn khi phát âm n: mũi sẽ rung, bịt mũi vào đọc "na, no, nô, nơ" sẽ không đọc được. * Biện pháp thứ ba : Biện pháp luyện theo mẫu - Tôi luôn chú ý chau chuốt cho giọng đọc mẫu của mình để khi phát âm mẫu được rõ ràng, học sinh dễ nghe. Cho học sinh nghe mẫu của giáo viên rồi yêu cầu học sinh phát âm. Sử dụng cả mẫu của học sinh đối với những em phát âm chuẩn để phát âm mẫu. * Biện pháp thứ tư : Luyện phát âm qua trung gian - Sửa về dấu thanh và lệch chuẩn về cao độ VD : Sửa cho học sinh từ thanh sắc về thanh ngã - Cho học sinh thảo luận cách phát âm thanh ngã (~) (nhóm 2 em) - Học sinh phát âm cá nhân - Giáo viên nhận xét - Hướng dẫn cách phát âm : Giáo viên phát âm mẫu cho học sinh nghe rồi yêu cầu học sinh phát âm lại. Giáo viên quan sát - Cách sửa sai : Phân tích cấu âm - Khi phát âm ngã : Miệng mở hẹp tạo khe hàm vừa phải, mặt lưỡi đầy, hai bên rìa lưỡi đẩy nhẹ vào mặt trong hàm dưới, hơi đẩy lên mũi. - Đặt 1 bàn tay trước miệng không có luồng hơi phát ra, 1 bàn tay đặt lên mũi thấy mũi rung nhiều. - Cho học sinh bóp chặt mũi rồi phát âm (ngã) sẽ không đọc được; + Khi phát âm (sắc) miệng mở hẹp hơn tạo khe hàm hẹp, mặt lưỡi lõm xuống. Đầu lưỡi và khe hàm khép lại rồi thổi hơi đẩy ra. - Cho học sinh đặt một bàn tay trước miệng kiểm tra sẽ thấy luồng hơi thoát ra. - Cho học sinh bịt mũi lại rồi đọc (sắc) học sinh đọc được bình thường. 10 * Biện pháp thứ năm : Xếp học sinh phát âm chuẩn ngồi kèm những em phát âm lệch chuẩn để các em kèm cặp giúp đỡ sửa sai cho bạn khi trao đổi, thảo luận. * Biện pháp thứ sáu : Tôi rèn phát âm đúng cho học sinh không chỉ ở giờ học vần mà kiên trì luyện cho các em ở mọi lúc, mọi nơi khi giao tiếp và rèn ở các môn học khác. Rèn cho học sinh biết phát âm đúng một cách có ý thức. Các em thấy được tác dụng của việc phát âm đúng, bồi dưỡng cho các em ý thức hướng tới một ngôn ngữ trong sáng, lịch sự của người Việt Nam. II.3.2. Kết quả nghiên cứu : Qua quá trình nghiên cứu, dạy thực nghiệm tôi đã khảo sát lại chất lượng và thu được kết quả như sau : * Bảng 4: Khảo sát lại chất lượng - Kỹ năng phát âm đúng của học sinh lớp 1Đ: Tổng số HS 23 Phát âm đúng 22 % 95,7% Phát âm sai 1 % 4,3% Ghi chú 1 HS thiểu năng trí tuệ So sánh chất lượng phát âm đúng của học sinh năm học 2005 - 2006 kết quả như sau : Tổng số HS 25 Phát âm đúng 21 % 84 Phát âm sai 4 % 16 Ghi chú 1 HS thiểu năng trí tuệ So sánh chất lượng phát âm của học sinh lớp 1 năm học 2005 - 2006 với năm học 2007 - 2008, tôi thấy kết quả các em phát âm đúng được nâng lên rõ rệt. Chất lượng đọc viết, khả năng giao tiếp của các em cũng được nâng lên rất tốt. KẾT LUẬN CHƯƠNG III : Qua tìm hiểu nguyên nhân, thực trạng phát âm đúng của học sinh lớp 1Đ tôi đã đề ra những biện pháp cụ thể nhằm khắc phục tình trạng phát âm sai ở lớp mình giảng dạy. Qua quá trình nghiên cứu đề tài và quá trình dạy thực nghiệm, bước đầu tôi đã thu được kết quả rất khả quan. III/ PHẦN KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ: III.1. Kết luận: Qua quá trình giảng dạy và nghiên cứu về "Một số biện pháp rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp 1Đ”. Tôi nhận thấy một điều rằng: Mỗi giáo viên phải thực sự yêu nghề, tâm huyết với nghề, luôn quan tâm tới mọi đối tượng học sinh, để hiểu 11 được các em. Từ lời ăn tiếng nói, các kỹ năng cơ bản để giúp các em thành công trong học tập, trong giáo tiếp, tự tin trong cuộc sống. Để rèn được cho các em những kỹ năng cơ bản, mỗi chúng ta phải luôn luôn tìm tòi, suy nghĩ để tìm ra những biện pháp dạy học phù hợp với từng phân môn, từng dạng bài cụ thể. Bằng chút ít kinh nghiệm nhỏ bé của mình tôi đã góp phần vào việc nâng cao chất lượng dạy học và học phân môn học vần lớp một. Tôi đã kế thừa các phương pháp dạy học của những người đi trước, tiếp tục tìm tòi nghiên cứu các biện pháp mới, các biện pháp này giúp học sinh nhận biết và hiểu được tình trạng phát âm âm gì, các em tự kiểm tra và thấy được đọc thế nào là đúng, khi phát âm sai cá em thấy ngay sai ở chỗ nào vị trí lưỡi hay độ mở rộng của khe hàm, môi... Từ đó các em làm chủ được cách phát âm của bản thân và luôn có ý thức phát âm cho đúng ở mọi noi, mọi lúc. Khi các em đã nhận thức được tác dụng của việc phát âm đúng tức là kỹ năng phát âm đúng của các em đã đạt được mức độ nhất định. Đây chính là điều kiện thuận lợi để cho giáo viên tiếp tục bồi dưỡng cho các em ý thức rèn luyện thành kỹ năng, kỹ sảo. Các em biết chau chuốt giọng phát âm chuẩn cho mình, vươn tới một giọng nói thanh lịch chuẩn của người Việt. Công trình nghiên cứu của tôi là một vấn đề nghiên cứu trong phạm vi nhỏ. Song tôi đã tiến hành nghiên cứu một cách nghiêm túc. Mặc dù kết quả đạt được còn hết sức khiêm tốn. Để hoàn thành được đề tài này tôi đã nhận được sự đóng góp ý kiến, rút kinh nghiệm của đồng nghiệp trong tổ khối. Được sự giúp đỡ hướng dẫn của các Ban giám hiệu trường Tiểu học thị trấn Tiên Yên. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo. Tôi xin trân thành cảm ơn./. III.2. Kiến nghị: Qua nhiều năm trực tiếp dạy học ở lớp một, qua nghiên cứu nội dung chương trình sách giáo khoa. Qua nghiên cứu về những biện pháp rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp 1Đ tôi có kiến nghị: - Khi hoàn thành chương trình Mẫu giáo 5 tuổi trẻ phải nắm chắc tên gọi của các chữ cái. - Học sinh cần được hướng dẫn các phát âm tối ưu ngay từ bài đầu tiên của lớp một thật kỹ bằng biện pháp cấu âm, biện pháp luyện theo mẫu. - Giáo viên dạy lớp một phải là người phát âm đúng chuẩn Tiếng việt. 12 IV/ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO - PHỤ LỤC: IV.1. Tài liệu tham khảo: 1. Giáo trình "Phương pháp dạy Tiếng việt" (tập 1) ( Lê A - Thành Thị Yên Mĩ - Lê Phương Nga - Nguyễn Trí - Cao Đức Tiến NXBGD 1998) 2. Thế giới trong ta: Hỏi đáp dạy học tập ở Tiểu học. ( Phó giáo sư, tiến sĩ - Lê Phương Nga) - XB 2003. 3. Giáo trình "Rèn kỹ năng sử dụng Tiếng việt" ( Đào Ngọc - Nguyễn Quang Minh) - NXBGD 1998. 4. Sách hướng dẫn giảng dạy Tiếng việt 1 - NXBGD 2002. 5. Sách thiết kế bài giảng Tiếng việt 1 - NXBGD 2002. 6. Sách Tiếng việt 1 - NXBGD 2002. 7. Dạy - học tích cực cho học sinh dân tộc trong môn Tiếng việt ( Hà Nội - 2007). IV.2. Dạy thực nghiệm : môn Học Vần BÀI 29: IA I/ Mục đích yêu cầu: + Học sinh đọc và viết được đúng: ia, lá tía tô. - Đọc được câu ứng dụng: Bé Hà nhổ cỏ, chị Kha tỉa lá. - Phát triển lời nói tự nhiên theo chủ đề: Chia quà. + Rèn kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết cho học sinh. + Giáo dục tình cảm gia đình, lòng hiếu thảo với ông, bà... II/ Chuẩn bị đồ dùng dạy học: 1. Giáo viên: Mẫu vật: lá tía tô, chữ mẫu. 2. Học sinh: SGK, bảng con, vở tập viết. III/ Các hoạt động dạy - học: 1. Kiểm tra bài cũ: - Học sinh đọc bài ở bảng con: Chị Kha, Ba Vì, Sa Pa. 13 - Giáo viên - HS nhận xét. + Viết bảng con: GV đọc cho HS viết : l, n, b, p, s, x. + Đọc câu ứng dụnh (2 em): Bố mẹ cho bé và chị Kha đi nghỉ hè ở Sa Pa. 2. Dạy bài mới: A/ Giới thiệu bài: + Giáo viên đưa vật thực lá tía tô - HS thảo luận theo cặp nói (tên loại lá, đặc điểm, tác dụng...) - Học sinh nói trước lớp nội dung vừa thảo luận. + Giáo viên nói: Trong từ lá tía tô chứa vần mới hôm nay chúng ta sẽ được học. + Giáo viên vần: ia. B/ Dạy bài mới: a. Nhận diện vần: Hỏi: Vần mới trên bảng gồm những âm nào ghép lại? - Gọi nhiều học sinh trả lời. + Giáo viên chia nhóm cặp đôi cho học sinh thảo luận cách phát âm và đọc trơn vần. + Giáo viên quan sát , giúp những em lúng túng. - Gọi một số em đánh vần, giáo viên uốn nắn cách phát âm vần ia (hàm dưới đưa về trước) - giáo viên phát âm mẫu lại. - Gọi một số em đọc trơn vần: ia (cá nhân - lớp đọc). - Học sinh ghép vần ia trên bảng cài. - Giáo viên hướng dẫn học sinh ghép thêm âm t và dấu sắc vào ia để được tiếng mới. b. Nhận diện vần trong tiếng: + Hỏi: Tiếng mới vừa ghép trên bảng cài gồm những âm, vần và dấu thanh nào? - Gọi nhiều học sinh nêu cấu tạo tiếng mới. + Giáo viên yêu cầu nhóm cặp đôi tập đánh vần và đọc trơn tiếng. + Giáo viên quan sát giúp học sinh yếu. - Gọi nhiều học sinh đánh vần cá nhân (nối tiếp) - Giáo viên nhận xét. - Gọi nhiều học sinh đọc trơn tiếng tía - Giáo viên đọc mẫu lại. - Học sinh đánh vần và đọc trơn tiếng mèo (cá nhân - lớp) 14 c. Nhận diện vần trong từ: + Giáo viên yêu cầu học sinh ghép từ: lá tía tô. - Học sinh đọc từ: lá tía tô (cá nhân, lớp) + Học sinh đọc tổng hợp từ: i - a - ia; tờ - ia - tia - sắc- tía; lá tía tô. 3. Củng cố: - Học sinh đọc lại toàn bài. + Trò chơi "Tìm bạn" - Giáo viên chuẩn bị các thẻ, mỗi thẻ ghi 1 âm; 1 vần; 1 dấu thanh. m - ia - dấu sắc (3 thẻ ghép tranh tiếng mía) b - ia - dấu huyền (3 thẻ ghép thành tiếng bìa) - Giáo viên yêu cầu học sinh: hãy kết bạn thành tiếng mía, tiếng bìa - học sinh nhanh chóng tìm đúng vị trí thẻ bìa của mình. - Giáo viên nhận xét đánh giá. + Giáo viên dặn dò, nhận xét giờ học. * Đánh giá nhận xét tiết dạy : - Tiết dạy đã được Ban giám hiệu nhà trường, tổ khối tổ 1 dự giờ và đánh giá : Học sinh tiếp thu bài chủ động, kỹ năng phát âm đúng của học sinh đã đạt được ở mức độ tốt. Giáo viên có các biện pháp hướng dẫn học sinh phát âm cụ thể. Học sinh biết cách sửa sai một cách cụ thể bằng biện pháp cấu âm và luyện theo mẫu. Các biện pháp hướng dẫn cho học sinh phát âm đúng của giáo viên đã đem lại hiệu quả rất cao. Tiên Yên, ngày 12 tháng 5 năm 2008 NGƯỜI VIẾT Nguyễn Thị Nguyệt 15 IV.3. Phần mục lục: Nội dung Lời mở đầu: I/ Phần mở đầu: I.1. Lý do chọ đề tài: I.2. Mục đích ngiên cứu: I.3. Thời gian - địa điểm nghiên cứu: I.4. Đóng góp mới về mặt lý luận, về mặt thực tiến: II/ Nội dung: II.1. Chương 1: Một số vấn đề lý luận về rèn kỹ năng phát âm đúng cho học sinh lớp 1Đ: II.1.1. Lich sử đề tài: II.1.2. Cơ sở lý luận: II.2. Chương 2: Nội dung vấn đề nghiên cứu: II.2.1. Nhiệm vụ nghiên cứu: II.2.2. Các nội dung cụ thể trong đề tài: II.3. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu - kết quả nghiên cứu: II.3.1. Phương pháp nghiên cứu: II.3.2. Kết quả nghiên cứu thực tiễn: II.3.2.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu: II.3.2.2. Thực trạng: II.3.2.3. Đánh giá thực trạng: II.3.2.4. Đề xuất biện pháp: II.3.2.5. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất: III/ Phần kết luận - Kiến nghị: III.1. Kết luận: III.2. Kiến nghị: IV/ Phần Danh mục Tài liệu tham khảo: V/ Nhận xét của HĐKH cấp trường, phòng giáo dục và đào tạo: 16 Trang 1 2 2 3 3 4 6 6 6 6 8 8 8 12 12 12 12 13 14 15 16 19 19 20 21 17 18