Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Rèn kĩ năng tiếng việt cho học sinh lớp 2 dành cho buổi học thứ hai lớp học 2 bu...

Tài liệu Rèn kĩ năng tiếng việt cho học sinh lớp 2 dành cho buổi học thứ hai lớp học 2 buổi ngày (lv01082)

.PDF
151
239
134

Mô tả:

NGUYỄN THANH BÌNH BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 ------------------------------------bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr-êng §¹i häc s- ph¹m hµ néi 2 ------------------------------------- NGUYỄN THANH BÌNH GIÁO DỤC HỌC (BẬC TI ỂU HỌC) RÈN KĨ NĂNG TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH LỚP 2 DÀNH CHO BUỔI HỌC THỨ HAI - LỚP HỌC 2 BUỔI/NGÀY NGUYỄN THANH BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC KHÓA: 2011-2013 HÀ NỘI, 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 ------------------------------------- NGUYỄN THANH BÌNH LuËn v¨n th¹c sÜ KHOA HỌC GIÁO DỤC RÈN KĨ NĂNG TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH LỚP 2 DÀNH CHO BUỔI HỌC THỨ HAI - LỚP HỌC 2 BUỔI/NGÀY Chuyên ngành: Giáo dục học (bậc tiểu học) Mã số: 60 14 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Hòa HÀ NỘI, 2013 LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiền tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới TS.Phạm Thị Hòa, người thầy đã tận tình hướng dẫn chỉ bảo tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Nhà trường, Phòng sau đại học, các thầy giáo, cô giáo đã tham gia giảng dạy, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài. Đồng thời tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Phòng GD&ĐT huyện Đông Anh, Ban giám hiệu, các thầy giáo, cô giáo và các em HS trường Tiểu học Dục Tú, trường Tiểu học Uy Nỗ đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè, những người đã luôn ở bên động viên, khuyến khích tôi trong suốt quá trình nghiên cứu. Hà Nội, ngày 05 tháng 12 năm 2013 HỌC VIÊN Nguyễn Thanh Bình LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoạn đây là đề tài nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa có ai công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào khác. Hà Nội, ngày 05 tháng 12 năm 2013 HỌC VIÊN Nguyễn Thanh Bình MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................... 1 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu .................................................................... 2 3. Mục đích nghiên cứu ............................................................................ 5 4. Nhiêm ̣ vu ̣ nghiên cƣ́u ............................................................................ 5 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................ 6 5.1. Đối tƣợng nghiên cứu : .................................................................. 6 5.2. Phạm vi nghiên cứu: ...................................................................... 6 6. Phƣơng pháp nghiên cƣ́u ..................................................................... 6 7. Giả thuyết khoa học .............................................................................. 6 NỘI DUNG ................................................................................................... 8 CHƢƠNG 1 .................................................................................................. 8 CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ............................................................ 8 1.1. Cơ sở lí luận ....................................................................................... 8 1.1.1. Những vấn đề chung về mô hình dạy học 2 buổi trên ngày ...... 8 1.1.1.1. Khái quát về mô hình trường tiểu học dạy cả ngày.............. 8 1.1.1.2 . Định hướng của Bộ Giáo dục Đào tạo về việc triển khai mô hình dạy học hai buổi trên ngày ....................................................... 10 1.1.2. Cơ sở giáo dục học, tâm lí học .................................................. 15 1.1.2.1. Cơ sở giáo dục học ............................................................. 15 1.2.2.2. Cơ sở tâm sinh lí ................................................................. 19 1.1.3. Các nguyên tắc dạy học Tiếng Việt .......................................... 22 1.1.3.1. Nguyên tắc phát triển tư duy ............................................... 22 1.1.3.2. Nguyên tắc giao tiếp (nguyên tắc phát triển lời nói)........... 23 1.1.3.3. Nguyên tắc chú ý tâm lí và trình độ Tiếng Việt vốn có của HS ........................................................................................................ 24 1.1.3.4. Nguyên tắc kết hợp rèn luyện cả hai hình thức lời nói dạng viết và dạng nói ............................................................................... 24 1.1.3.5. Nguyên tắc kết hợp dạy Tiếng Việt với dạy văn hoá và văn học ................................................................................................... 25 1.1.3.6. Nguyên tắc hướng tới những phương pháp và hình thức dạy học tích cực ..................................................................................... 25 1.2. Cơ sở thƣ̣c tiễn ................................................................................. 27 1.2.1. Chuẩn kiến thức kĩ năng môn Tiếng Việt ................................ 27 1.2.2. Thực trạng rèn kĩ năng Tiếng Việt cho HS trong buổi học thứ hai/ngày ............................................................................................... 29 1.2.2.1. Thực trạng dạy học cả ngày ở trường Tiểu học Uy Nỗ và trường Tiểu học Dục Tú ................................................................... 29 1.2.2.2. Thực trạng dạy học rèn kĩ năng Tiếng Việt cho HS lớp 2 .... 31 CHƢƠNG 2 ................................................................................................ 41 CÁC BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG TIẾNG VIỆT CHO HS LỚP 2 – BUỔI HỌC THỨ HAI / NGÀY ................................................................. 41 2.1. Rèn kĩ năng nghe - đọc cho HS................................................... 43 2. 1.1. Chuẩn bị cho hoạt động rèn kĩ năng nghe - đọc............... 43 2.1.2. Nhóm biện pháp rèn kĩ năng đọc đúng................................. 45 2.1.3. Nhóm biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu .................................. 55 2.2. Rèn kĩ năng nghe – nói cho HS................................................... 57 2.2.1. Biện pháp rèn kĩ năng tiếp nhận và phản hồi chính xác...... 57 2.2.2. Nhóm biện pháp rèn kĩ năng đối thoại ................................ 59 2.2.3. Sử dụng trò chơi để rèn kĩ năng nói cho HS lớp 2 trong giờ kể chuyện ........................................................................................ 63 2.3. Rèn kĩ năng nói – viết cho HS ..................................................... 67 2.3.1. Sử dụng hệ thống câu hỏi chi tiết giúp HS tái hiện lại nội dung kiến thức đã học ở buổi học thứ nhất.................................... 67 2.3.2. Hướng dẫn lại cho HS cách hình thành đoạn văn trên cơ sở các câu hỏi gợi ý ............................................................................. 68 2.3.3. Sử dụng trò chơi để luyện kĩ năng nói cho HS ..................... 69 2.3.4. Giúp HS rèn kĩ năng quan sát để hình thành câu văn, đoạn văn................................................................................................... 70 2.3.5. Giúp HS tích lũy và mở rộng kiến thức để sắp xếp và nói viết câu văn phù hợp ............................................................................. 74 2.3.6. Thực hành rèn luyện về kỹ năng diễn đạt (nói, viết) qua nhiều dạng bài cụ thể ..................................................................... 75 2.3.7. Sử dụng công nghệ thông tin để tăng thêm vốn sống và hỗ trợ óc quan sát cho HS ................................................................... 75 CHƢƠNG 3 ................................................................................................ 78 THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ..................................................................... 78 3.1. Mục đích, ý nghĩa của thực nghiệm ................................................ 78 3.2. Tổ chức quá trình thực nghiệm....................................................... 78 3.2.1. Chuẩn bị thực nghiệm .............................................................. 78 3.2.1.1. Lựa chọn địa điểm thực nghiệm .......................................... 78 3.2.1.2. Lựa chọn đối tượng thực nghiệm ......................................... 79 3.2.1.3. Thời gian thực nghiệm ........................................................ 81 3.2.1.4. Nội dung thực nghiệm ......................................................... 81 3.2.1.5. Giáo án dạy thực nghiệm .................................................... 81 3.2.2. Mô tả các bƣớc thực nghiệm .................................................... 93 3.2.2.1. Quy trình thực nghiệm ........................................................ 93 3.2.2.2. Các bước tiến hành thực nghiệm. ........................................ 93 3.3. Kết luận và phân tích kết quả thực nghiệm .................................. 94 3.3.1. Các bình diện đƣợc đánh giá .................................................... 94 3.3.2. Kết quả và phân tích kết quả thực nghiệm .............................. 96 KẾT LUẬN ............................................................................................... 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 103 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. Đối chứng ĐC 2. Giáo viên GV 3. Học sinh HS 4. Phương pháp dạy học PPDH 5. Sách giáo khoa SGK 6. Thực nghiệm TN 7. Tiếng Việt TV DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Kết quả khảo sát GV cho ý kiến về kĩ năng Tiếng Việt HS lớp 2 còn yếu ......................................................................................................... 32 Bảng 1.2: Kết quả khảo sát tài liệu tham khảo dạy môn Tiếng Việt lớp 2 vào buổi 2/ngày .................................................................................................. 32 Bảng 1.3: Kết quả khảo sát ý kiến của GV về việc sử dụng tài liệu tham khảo trong buổi học thứ hai .................................................................................. 32 Bảng 1.4: Kết quả khảo sát nội dung rèn kĩ năng Tiếng Việt cho HS lớp 2 trong buổi 2/ ngày ........................................................................................ 33 Bảng 1.5: Thống kê năng lực đọc của HS ..................................................... 35 Bảng 1.6: Thống kê năng lực viết chính tả của HS ....................................... 36 Bảng 3.1. Bảng phân công lớp dạy học theo thực nghiệm và đối chứng ....... 80 Bảng 3.3: Kết quả kĩ năng nói của HS lớp 2 ................................................. 96 Bảng 3.4: Nhu cầu hứng thú học các tiết rèn kĩ năng tiếng Việt ở buổi học thứ 2/ngày của HS lớp 2 ..................................................................................... 98 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1: Kết quả kĩ năng nói của HS lớp 2 ............................................. 96 Biểu đồ 3.2: Nhu cầu hứng thú học kĩ năng tiếng Việt ở buổi học thứ 2/ngày của HS lớp 2 ................................................................................................. 98 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tiếng Việt là một môn học quan trọng, chiếm vị trí chủ yếu trong chương trình tiểu học. Môn học này có đặc trưng: cung cấp cho HS một khối lượng kiến thức cơ bản nhằm đáp ứng được những mục tiêu, nhiệm vụ của từng bài học, là môn học công cụ để học tập tất cả các môn học khác. Trẻ em muốn có được kỹ năng học tập, trước hết cần nắm vững tiếng mẹ đẻ - chìa khóa của nhận thức, của sự phát triển trí tuệ đúng đắn. Theo mô hình trường học ngày hai buổi, hoạt động dạy tiếng Việt cho HS tiểu học đã đặc biệt chú ý đến mục tiêu rèn các kĩ năng: nghe, nói đọc viết cho HS. Chúng tôi nhận thấy thực tế hiện nay , dạy tiếng Việt ở lớp 2 nói chung và dạy tiếng Việt ở lớp 2 trong buổ i 2/ngày nói riêng , đa số các em đã nắ m đươ ̣c kiế n thức cơ bản song để biế n những tri thức đó thành ki ̃ năng thì các em còn gặp nhiều khó khăn . Ví dụ ở môn Tập đọc , các em chưa biết nhấn giọng ở từ ngữ gợi tả, những từ ngữ trọng tâm - từ chìa khoá. Trong khi sắm vai, đọc đối thoại các em cũng lúng túng, thiếu tự tin trong việc thể hiện giọng đọc của mình. Khi viết các em còn mắc nhiều lỗi chính tả, lỗi liên kết ý các câu trong đoạn với nhau,… Hoạt động dạy học Tiếng Việt ở buổi thứ hai trong ngày đã giúp HS rất nhiều trong rèn luyện các kĩ năng tiếng Việt còn yếu. Rèn kĩ năng tiếng Việt nói chung và rèn kĩ năng tiếng Việt dành cho buổ i ho ̣c thứ hai /ngày trong các trường Tiểu học đang là một vấn đề được các trường, các nhà nghiên cứu và toàn xã hội quan tâm. 2 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu + Nghiên cứu về vấ n đề rèn ki ̃ năng tiế ng Viê ̣t cho ho ̣c sinh lớp 2 theo chương trình và SGK Tiếng Việt hiện hành đã có một số công trình đề cập tới. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu tiêu biểu của các tác giả: - Nguyễn Trí (2001), Dạy các kĩ năng nghe nói cho HS tiểu học,Tạp chí nghiên cứu giáo dục số 10 tr26-28. - Đặng Thị Trà (2004), Phát triển kĩ năng nói cho HS lớp 2 qua phân môn Kể chuyện, Luận văn thạc sĩ KHGD, trường ĐHSP Hà Nội. - Vũ Khắc Tuân (2008), Luyện nói cho HS lớp 2, Nhà xuất bản Giáo dục. - Đặng Thị Lệ Tâm (2011), Dạy nghi thức lời nói cho HS tiểu học trong môn Tiếng Việt, Luận án tiến sĩ khoa học giáo dục, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam. Trong các giáo trình Phương pháp dạy học Tiếng Việt bậc tiểu học, các tác giả Lê A, Lê Phương Nga, Nguyễn Trí … cũng đã nêu một số phương pháp ,biện pháp , hệ thống bài tập rèn kĩ năng nghe nói đọc viết cho HS từng khối lớp. Các công trình nghiên cứu trên đều tập trung hướng vào hoạt động rèn kĩ năng tiếng Việt cho HS theo chương trình và SGK hiện hành đang được thực hiện trong buổi một theo mô hình trường học hai buổi/ngày. Mặc dù chúng tôi thấy có nhiều biện pháp rèn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết do một số tác giả đề xuất rất hiệu quả khi dạy buổi một/ngày nhưng không thể áp dụng triệt để vào buổi hai/ ngày. Vì vậy, chúng tôi coi đây là các tài liệu tham khảo cần điều chỉnh. 3 + Nghiên cứu về hoạt động rèn kĩ năng tiếng Việt cho HS lớp 2 trong buổ i ho ̣c thứ hai – lớp ho ̣c hai buổ i / ngày đã có một số tài liê ̣u đi trước đề câ ̣p tới mô ̣t vài phương diê ̣n . Có thể tạm chia các công trình nghiên cứu đó theo hai hướng nghiên cứu sau : - Hƣớng thƣ́ nhấ t : biên soạn ngữ liệu mới cùng chủ điểm theo chương trình Tiếng Việt buổi thứ nhất và hệ thống bài tập bổ sung để giúp HS luyện tập Tiếng Việt . Đây là công trình nghiên cứu đươ ̣c thể hiê ̣n qua bô ̣ sách Luyện tập Tiếng Việt (dành cho buổi học thứ hai - lớp học 2 buổi/ngày) của nhóm tác giả Lê Hữu Tỉnh (chủ biên), Nguyễn Thị Hạnh - Nguyễn Đức Hữu - NXB Giáo dục Việt Nam.2012. Các ngữ liệu trong tài liệu này được lựa chọn rất công phu đảm bảo tính khoa học và tính sư phạm cao. Các câu hỏi bài tập hướng dẫn học đa dạng, sinh động, phù hợp với tâm lí lứa tuổi. - Hƣớng thứ hai: biên soạn hệ thống bài tập thực hành củng cố kiến thức đã học ở buổi thứ nhất và luyện tập các kĩ năng tiếng Việt cho HS. Đây là công trình nghiên cứu đươ ̣c thể hiê ̣n qua bô ̣ sách Cùng em học Tiếng Việt (Hỗ trơ ̣ buổi học thứ hai , lớp học 2 buổi /ngày) của nhóm tác giả Nguyễn Trí Dũng – Hoàng Minh Hương - Nguyễn Thanh Thủy - NXB Hà Nô ̣i.2012 Các tác giả của hướng nghiên cứu này đã bám sát nội dung chương trình, sử dụng triệt để các ngữ liệu có trong sách giáo khoa Tiếng Việt và biên soạn thêm hệ thống bài tập để rèn kĩ năng cho HS . Các bộ sách của hai nhóm tác giả nói trên đều x ác định đúng kiến thức và kỹ năng cơ bản nhất, cần thiết nhất, không dạy quá chương trình hay yêu cầu cao hơn chuẩn đối với HS. Nội dung bộ sách là các bài tập thực hành tiế ng Viê ̣t bám sát mục tiêu môn học, chương trình sách giáo khoa môn Tiế ng Viê ̣t, theo chuẩn kiến thức – kỹ năng với mục đích: 4 - Cung cấp tài liệu để GV tham khảo, nhằm đổi mới phương pháp dạy học và luyện tập cho HS buổi học thứ 2 - Hỗ trợ HS khả năng tự học, tự rèn luyện kiến thức cơ bản đã học và phát triển năng lực tư duy tiế ng Viê ̣t một cách thông minh. - Góp phần cùng với cha mẹ HS hướng dẫn, giúp con em mình học tốt môn Tiế ng Viê ̣t ở nhà với kết quả tốt nhất. Xuất phát từ thực tế dạy và học Tiếng Việt cho HS vùng ngoại thành Hà Nội, chúng tôi thấy để có nội dung và phương pháp thích hợp cho buổi học thứ hai/ngày một mặt GV phải bám sát mục tiêu môn học, đảm bảo chương trình quy định, nhưng mặt khác phải căn cứ vào khả năng tiếp nhận, những mặt mạnh và hạn chế trong các kĩ năng tiếng Việt của HS mà xây dựng hệ thống bài tập rèn các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết cho các em có hiệu quả. Tài liệu hướng dẫn học tập Tiếng Việt của hai nhóm tác giả trên được biên soạn rất công phu. Nhưng thực tế ở địa phương, GV chỉ tham khảo được một số bài tập trong “Luyện tập Tiếng Việt 2” mà không sử dụng bộ sách này hoàn toàn. Bởi lẽ các tác giả của công trình này đã đưa vào các ngữ liệu và hệ thống bài tập hoàn toàn mới. Mặc dù nội dung ngữ liệu vẫn đảm bảo cùng chủ đề với chương trình SGK nhưng GV vẫn phải dành nhiều thời gian cho việc hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản trong tiết tập đọc của tài liệu. Mà thời gian học buổi chiều dành cho môn Tiếng Việt không nhiều nên đa số GV ngại đưa thêm ngữ liệu mới. Với tài liệu “Cùng em học Tiếng Việt”, GV cũng không sử dụng được nhiều vì thực tế yêu cầu rèn kĩ năng cho HS lớp mình phụ trách khác với mặt bằng chung mà tài liệu đề cập. 5 Luâ ̣n văn của chúng tôi kế thừa những kế t quả nghiên cứu của các công trin ̀ h đi trước và đi sâu hơn đến việc rèn kĩ năng tiế ng Viê ̣t cho ho ̣c sinh lớp 2 - Dành cho buổi học thứ hai - Lớp học 2 buổ i/ngày theo chương trình Tiế ng Viê ̣t hiê ̣n hành . Đây là nô ̣i dung mà các công triǹ h đi trước do chú ý đến phạm vi dạy học rộng cho HS tất cả các vùng miền mà chưa đi sâu cho từng vùng cụ thể. Đây là khoảng trống còn bỏ ngỏ mà luận văn của chúng tôi tiếp tục nghiên cứu. Vì những lý do trên và do những yêu cầu cấp thiết của trường tiểu học vùng chúng tôi đang dạy hiện nay, tôi mạnh dạn chọn đề tài nghiên cứu: Rèn kỹ năng tiếng Việt cho HS lớp 2 - Dành cho buổi học thứ hai – Lớp ho ̣c hai buổ i /ngày 3. Mục đích nghiên cứu Xác định được nội dung và biện pháp dạy thích hợp cho hoạt động rèn các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết cho HS trong buổi học thứ hai /ngày nhằ m nâng cao chấ t lươ ̣ng da ̣y ho ̣c Tiế ng Viê ̣t cho ho ̣c sinh lớp 2 nói riêng và HS tiểu học nói chung. 4. Nhiêm ̣ vu ̣ nghiên cƣ́u Để đa ̣t đươ ̣c mu ̣c đić h trên , luâ ̣n văn phải thực hiê ̣n những nhiê ̣m vu ̣ cơ bản sau: - Tổ ng hơ ̣p những vấ n đề lí thuyế t và thực tiễn để xây dựng đươ ̣c cơ sở lí luận cho đề tài . - Tìm các biện pháp rèn kĩ năng tiếng Việt và xây dựng dược hệ thống bài tập tiếng Việt cho học sinh lớp 2 trong buổ i ho ̣c thứ hai/ngày. - Tiế n hành da ̣y thực nghiê ̣m để kiể m chứng tiń h khả thi của những đề xuấ t mà luâ ̣n văn đã đưa ra . 6 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động rèn kĩ năng tiếng Việt cho học sinh lớp 2 trong buổ i ho ̣c thứ hai/ngày. 5.2. Phạm vi nghiên cứu: Theo chuẩ n kiế n thức và kĩ năng cầ n đa ̣t đố i với môn Tiế ng Viê ̣t lớp 2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu trên đối tượng ho ̣c sinh lớp 2, trường Tiể u học Uy Nỗ và trường Tiểu học D ục Tú, huyê ̣n Đông Anh , thành phố Hà Nội . 6. Phƣơng pháp nghiên cƣ́u - Phương pháp nghiên cứu lí thuyế t : phương pháp này đươ ̣c cu ̣ thể bằ ng các thủ pháp: phân tích tổ ng hơ ̣p , đối chiếu, so sánh… - Phương pháp điề u tra khảo sát : phương pháp này đươ ̣c dùng để điề u tra khảo sát các ki ̃ năng tiế ng Viê ̣t của HS. - Phương pháp thực nghiê ̣m : phương pháp n ày đươ ̣c dùng để thực hiê ̣n các nhiệm vụ cụ thể như xây dựng thiết kế thực nghiệm , sử du ̣ng các công cu ̣ đo lường đánh giá thực nghiệm . 7. Giả thuyết khoa học Nế u đề tài nghiên cứu thành công nghiã là xác định được nội dung cần rèn kĩ năng tiếng Việt cho HS trong buổi học thứ hai /ngày đồng thời đưa ra đươ ̣c các biê ̣n pháp rèn các kĩ năng nghe , nói, đọc, viết cho các em có hiệu quả thì góp phần rất quan trọng trong việc giải quyết lúng túng cho GV hiện nay khi thực hiện dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình trường học ngày hai 7 buổi và góp phần rèn năng lực sử du ̣ng ngôn ngữ cho HS tiểu học nói chung . HS lớp 2 nói riêng và 8 NỘI DUNG CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1. Cơ sở lí luận 1.1.1. Những vấn đề chung về mô hình dạy học 2 buổi trên ngày Do mô hình dạy học ngày hai buổi mới được triển khai dạy cho HS tiểu học ở nước ta chưa lâu, cho nên những vấn đề lí thuyết về mô hình dạy học này chưa có nhiều. Để có cơ sở lí luận tin cậy làm chỗ dựa cho việc triển khai các nhiệm vụ của đề tài chúng tôi dựa chủ yếu vào tài liệu tập huấn của Chương trình đảm bảo chất lượng giáo dục trường học do Bộ Giáo dục và đào tạo triển khai năm 2010. 1.1.1.1. Khái quát về mô hình trường tiểu học dạy cả ngày * Trường tiểu học dạy cả ngày Dạy học cả ngày (tiếng Anh: full day schooling, viết tắt là FDS) là mô hình mà nhà trường tiểu học ở nhiều nước trên thế giới đã và đang thực hiện. Đó là mô hình trường tiểu học mà HS được học tập, hoạt động ở trường cả ngày, từ đầu buổi sáng tới cuối chiều (ở nhiều nước từ khoảng 9 giờ sáng đến hơn 3 giờ chiều). HS có thể bán trú, ăn và ở tại trường vào buổi trưa hoặc về nhà vào buổi trưa. Ở Việt Nam thuật ngữ trường tiểu học hai buổi/ngày đề cập tới trong nhiều văn bản pháp quy, nhiều văn bản hướng dẫn của Bộ GD- ĐT. Ví dụ: 9 + Trong Chương trình Tiểu học có nêu: Ở tiểu học thời lượng ít nhất là 35 tuần. Đối với các trường, lớp dạy học 5 buổi/tuần, mỗi buổi học không quá 4 giờ (240 phút); các trường, lớp dạy học hai buổi/ngàyhoặc nhiều hơn 5 buổi/ tuần, mỗi ngày học không quá 7 giờ (420 phút). + Theo công văn hướng dẫn của Vụ Giáo dục Tiểu học 1076/TH tháng 11 năm 2000: Kế hoạch dạy học của các trường có một số lớp hoặc một số học sinh học hai buổi/ngày hoặc từ 6 đến 9 buổi/tuần đảm bảo học sinh được học tập và giáo dục ở nhà trường cả buổi sáng và buổi chiều. Trong trường có thể có một bộ phận/toàn bộ học sinh bán trú. Khi nhà trường tổ chức bán trú thì học sinh được sống và học tập trong môi trường nhà trường cả ngày (từ đầu buổi sáng tới khi kết thúc vào buổi chiều). Chương trình giáo dục là một thể thống nhất. Bên cạnh việc tham gia các hoạt động giáo dục trong các giờ học, các em được cùng ăn, nghỉ, vui chơi. Khi đó giờ ăn trưa không chỉ thuần túy là bữa ăn mà cũng góp phần giáo dục trẻ về các mối quan hệ xã hội, các kĩ năng giao tiếp, tính tự chủ. * Mục tiêu FDS Việc thực hiện dạy học cả ngày nhằm thực thiện tốt mục tiêu giáo dục tiểu học đó là: nhằm giúp HS hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, và các kĩ năng cơ bản để HS tiếp tục học lên bậc trung học cơ sở (Luật Giáo dục năm 2005). Cụ thể, thực hiện dạy học cả ngày nhằm: - Thực hiện tốt mục tiêu giáo dục tiểu học, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. - Giảm sức ép, tránh quá tải, làm cho việc học tập của HS ở trường hứng thú hơn. Xây dựng môi trường giáo dục thân thiện với HS ở trường và ở từng lớp học. Dạy học cả ngày sẽ mang đến cho trẻ em những giờ học nhẹ 10 nhàng, tự nhiên, hiệu quả, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí trẻ em. Góp phần hình thành ở các em những cơ sở ban đầu cho sự hình thành nhân cách của con người phù hợp với đặc điểm xã hội hiện đại: tự tin, năng động, sáng tạo, giàu lòng nhân ái, có khả năng hợp tác và hội nhập. - Thực hiện dạy học phân hóa, HS có nhiều cơ hội để phát huy các khả năng và sở thích cá nhân; nhu cầu cảu cá nhân người học được đáp ứng tốt hơn; HS yếu có nhiều cơ hội được quan tâm giúp đỡ hơn để đạt chuẩn của chương trình. - Dạy học cả ngày mang lại cơ hội được học tập trong môi trường thuận lợi cho mọi trẻ em, đặc biệt là trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, trẻ em dân tộc ít người, trẻ em gái. Đồng thời góp phần tạo sự bình đẳng về quyền lợi học tập cho trẻ em ở những vùng, miền khác nhau, có điều kiện kinh tế không giống nhau. 1.1.1.2 . Định hướng của Bộ Giáo dục Đào tạo về việc triển khai mô hình dạy học hai buổi trên ngày a) Nguyên tắc tổ chức dạy học - HS có nhu cầu, cha mẹ tự nguyện; tiến tới học cả ngày là bắt buộc thực hiện với chương trình tiểu học sau 2015; - Nhà trường đảm bảo cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tiên tiến; - Đảm bảo đội ngũ GV (đủ theo biên chế hoặc GV tình nguyện dạy thêm giờ, GV thỉnh giảng); - Công khai, minh bạch thu chi (phục vụ bữa ăn, phát triển năng khiếu, điều kiện cơ sở vật chất như quạt, nước uống, phương tiện, tổ chức câu lạc bộ,...)
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan