Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
A.LỜI NÓI ĐẦU
Hiện nay phát triển kinh tế là mục tiêu hàng đầu của mỗi quốc gia.
Chính vì vậy làm thế nào để phát triển kinh tế là điều luôn được quan tâm. Mỗi
quốc gia, mỗi dân tộc lại có những điều kiện để phát triển kinh tế như: vị trí địa
lý, tài nguyên thiên nhiên, con người, văn hóa và bề dày lịch sử truyền thống …
rất khác nhau, nên các chính sách để phát triển kinh tế cũng rất khác nhau. Mặc
dù thế chúng vẫn có những điểm chung nhất định, điểm chung ấy chính là
những quy tắc cơ bản để phát triển kinh tế. Đất nước nào cũng vậy muốn phát
triển kinh tế thì luôn phải quan tâm tới phương thức sản xuất. Phương thức sản
xuất được biểu hiện qua hai mặt: quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất,chúng
tồn tại song song với nhau, có mối quan hệ mật thiết, ảnh hưởng lẫn nhau. Sự
phát triển phù hợp của hai mặt đó sẽ tạo nên hiệu quả sản xuất cao nhưng
ngược lại khi chúng phát triển không đều mặt này quá lỗi thời hay quá hiện
đại so với mặt còn lại thì đều tạo ra sự khập khiễng, gây lãng phí và không
thể đạt được hiệu quả sản xuất.
Là một nhà kinh tế trong tương lai tôi ý thức được rõ những điều này, tôi
hiểu rằng nghiên cứu về vấn đè này sẽ có ích rất nhiều cho tôi sau này , chính vì
vậy tôi đã chọn cho mình chủ đề: Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính
chất và trình độ của lực lượng sản xuất và những vận dụng lý luận ấy trong xây
dựng kinh tế ở Việt Nam”.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
B.NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
1. Các khái niệm liên quan
a) Khái niệm về lực lượng sản xuất.
Quá trình sản xuất cần phải có các yếu tố vật chất và kỹ thuật, tổng thể
các nhân tố đó là lực lượng sản xuất. Lực lượng sản xuất biểu thị mối quan hệ
giữa con người với tự nhiên, phản ánh trình độ thực tế của con người để tạo ra
của cải, vật chất. Lực lượng sản xuất có tính khách quan trong quá trình sản
xuất, không có một quá trình sản xuất nào mà lại không cần đến sức lao động
của con người hay những yếu tố sẵn có trong tự nhiên.Vì vậy có thể khẳng định
trong quá trình sản xuất vật chất không thể không cần đến lực lượng sản xuất.
Lực lượng sản xuất bao gồm hai yếu tố cơ bản:
* Tư liệu sản xuất: T liÖu s¶n xuÊt bao gåm t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao
®éng. Con ngêi kh«ng thÓ SXVC mµ kh«ng cÇn ®Õn nh÷ng yÕu tè s½n cã trong tù
nhiªn nh ®Êt, níc, kho¸ng s¶n, kh«ng khÝ, … §ã chÝnh lµ nh÷ng ®èi tîng lao
®éng. §Æc trng næi bËt cña c«ng cô s¶n xuÊt vµ ®èi tîng lao ®éng biÓu hiÖn chñ
yÕu ë sù gia t¨ng hµm lîng khoa häc vµ c«ng nghÖ, cuèi cïng lµ hµm lîng tri
thøc ®îc kÕt tinh trong s¶n phÈm ngµy cµng nhiÒu.
Cßn t liÖu lao ®éng lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn, c«ng cô lao ®éng mµ con ngêi sö
dông ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng, s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Th«ng qua
c¸c c«ng cô cña hä ®· chøng tá hä cã ho¹t ®éng lao ®éng vµ ®©y còng chÝnh lµ
ranh giíi t¸ch ngêi ra khái giíi sinh vËt nãi chung, thÕ giíi ®éng vËt nãi riªng.
Trong đó các công cụ lao động là yếu tố quan trọng nhất.
* Con người và tri thức, phương thức lao động của họ.
Chính những người lao động là chủ thể của quá trình lao động sản xuất, là
nhân tố trung tâm có tính quyết định, nh©n tè con ngêi võa lµ ph¬ng tiÖn s¸ng
t¹o ra mäi gi¸ trÞ cña c¶i vËt chÊt vµ tinh thÇn, s¸ng t¹o vµ hoµn thiÖn ngay chÝnh
b¶n th©n m×nh ®ång thêi võa lµ chñ nh©n sö dông cã hiÖu qu¶ mäi tµi s¶n v« gi¸
Êy của lực lượng sản xuất.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C¸c nh©n tè kh¸c ®Òu lµ s¶n phÈm cña ngêi lao ®éng . ChØ cã nh©n tè
con ngêi míi cã thÓ lµm thay ®æi ®îc c«ng cô s¶n xuÊt lµm cho s¶n xuÊt ngµy
cµng ph¸t triÓn víi n¨ng suÊt vµ chÊt lîng cao, thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt vµ c¸c
quan hÖ x· héi kh¸c.
b) Khái niệm về quan hệ sản xuất
Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi vµ tiªu dïng s¶n phÈm x· héi.
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, con ngêi kh«ng chØ cã quan hÖ víi tù nhiªn, t¸c
®éng vµo giíi tù nhiªn, mµ cßn cã quan hÖ víi nhau, t¸c ®éng lÉn nhau. H¬n n÷a,
chØ cã trong quan hÖ t¸c ®éng lÉn nhau th× con ngêi míi cã sù t¸c ®éng vµo tù
nhiªn vµ míi cã s¶n xuÊt.
Nhìn tổng thể quan hệ sản xuất bao gồm 3 mặt:
- Quan hÖ së h÷u ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt, tøc lµ quan hÖ gi÷a ngêi víi t liÖu
s¶n xuÊt, nãi c¸ch kh¸c lµ t liÖu s¶n xuÊt thuéc vÒ ai?
- Quan hÖ trong tæ chøc qu¶n ly s¶n xuÊt, tøc lµ quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt vµ trao ®æi cña c¶i vËt chÊt nh: ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ vµ
hîp t¸c ho¸ lao ®éng, quan hÖ gi÷a ngêi qu¶n lý vµ c«ng nh©n…
- Quan hÖ trong ph©n phèi s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, tøc lµ quan hÖ chÆt chÏ
gi÷a s¶n xuÊt vsµ s¶n phÈm víi cïng mét môc tiªu chung lµ sö dông hîp lý vµ cã
hiÖu qu¶ t liÖu s¶n xuÊt.
Quan hÖ s¶n xuÊt do con ngêi t¹o ra, nhng nã h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch
quan trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng phô thuéc theo ý muèn chñ quan cña con
ngêi. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña s¶n xuÊt, gi÷a 3 mÆt cña quan hÖ
s¶n xuÊt thèng nhÊt víi nhau, t¹o thµnh mét hÖ thèng mang tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi
so víi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc lîng s¶n xuÊt. Trong ®ã
quan hÖ së h÷u ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. Trong x· héi cã giai
cÊp, giai cÊp nµo chiÕm h÷u t liÖu s¶n xuÊt th× giai cÊp ®ã lµ giai cÊp thèng trÞ,
giai cÊp Êy ®øng ra tæ chøc, qu¶n lý s¶n xuÊt vµ sÏ quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt, h×nh
thøc ph©n phèi, còng nh quy m« thu nhËp. Ngîc l¹i, giai cÊp, tÇng líp nµo kh«ng
cã t liÖu s¶n xuÊt th× sÏ lµ giai cÊp, tÇng líp bÞ thèng trÞ, bÞ bãc lét v× buéc ph¶i
lµm thuª vµ bÞ bãc lét díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Quan hÖ s¶n xuÊt trong
tÝnh hiÖn thùc cña nã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng quan hÖ ý chÝ, ph¸p lý mµ lµ quan hÖ
kinh tÕ ®îc biÓu diÔn thµnh c¸c ph¹m trï, quy luËt kinh tÕ.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Quan hÖ s¶n xuÊt mang tÝnh kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ
quan cña con ngêi. Sù thay ®æi cña c¸c kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc vµo tÝnh
chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt.
c). Khái niệm ph¬ng thøc s¶n xuÊt:
Ph¬ng thøc s¶n xuÊt lµ c¸ch thøc mµ một x· héi sö dông ®Ó tiÕn hµnh
s¸ng t¹o cña c¶i vËt chÊt bao gåm hai mÆt thèng nhÊt víi nhau vÒ c¸ch thøc, vÒ
mÆt kü thuËt c«ng nghÖ. Lµ c¸ch thøc con ngêi khai th¸c nh÷ng cña c¶i vËt chÊt
(t liÖu s¶n xuÊt vµ t liÖu sinh ho¹t) cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng tån t¹i vµ ph¸t triÓn
cña x· héi trong nh÷ng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh cña x· héi loµi ngêi.
Mỗi xã hội có một phương thức sản xuất riêng dựa trên đặc điểm riêng
biệt về lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, đóng vai trò quyết định trên mọi
mặt đời sống xã hội: kinh tế, chính trị…Sự phát triển từ thấp đến cao của các
hình thái xã hội cũng kéo theo sự phát triển của các phương thức sản xuất.
Ph¬ng thøc s¶n xuÊt chÝnh lµ sù thèng nhÊt vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ quan hÖ s¶n xuÊt t¬ng øng.
2. Tác động qua lại giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.
a). Lực lượng sản xuất quyết định quan hệ sản xuất.
Lực lượng sản xuất có ảnh hưởng rất lớn tới quan hệ sản xuất bởi quan hệ
sản xuất được xây dựng dựa trên các yếu tố vật chất thuộc lực lượng sản xuất.
Quan hệ sản xuất sẽ điều chỉnh theo lực lượng sản xuất, với một trình độ nhất
định của lực lượng sản xuất đòi hỏi cần phải có các quan hệ sở hữu, quản lý và
phân phối riêng sao cho phù hợp thì mới đạt được hiệu quả sản xuất cao nhất. Ví
dụ như trong thời kỳ chiến tranh quan hệ sản xuất tổ chức theo hình thức bao
cấp là phù hợp với lực lượng sản xuất trong thời kỳ này chính vì sự phù hợp ấy
mà đạt được hiệu quả sản xuất. Nhưng trong thời bình, hình thức bao cấp không
còn phù hợp nữa vậy nên quan hệ sản xuất phải chuyển sang hướng cơ chế thị
trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
V× vËy, yªu cÇu c¬ b¶n cña quy luËt nµy trong viÖc quy ®Þnh hoµn thiÖn
hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt th× ph¶i c¨n cø vµo thùc tr¹ng cña nhu cÇu ph¸t triÓn
lùc lîng s¶n xuÊt, mçi ngêi cÇn liªn hÖ thùc tiÔn quan hÖ s¶n xuÊt
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ViÖc chuyÓn tõ quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi lªn cao h¬n nh C¸c-m¸c nhËn
xÐt "kh«ng bao giê xuÊt hiÖn tríc khi nh÷ng ®iÒu kiÖn tån t¹i vËt chÊt cña nh÷ng
quan hÖ ®ã cha chÝn muåi".
b). quan hệ sản xuất có tính độc lập tương đối, tác động lại lực lượng sản
xuất.
Quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, t¸c ®éng ®Õn thái
®é cña con ngêi trong lao ®éng s¶n xuÊt, ®Õn tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng x· héi,
®Õn ph¸t triÓn vµ øng dông khoa häc c«ng nghÖ… do ®ã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt, ngîc l¹i sÏ k×m h·m. Vµ khi quan hÖ s¶n xuÊt k×m h·m sù
ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt th× theo quy luËt chung, quan hÖ s¶n xuÊt cò sÏ ®îc
thay thÕ b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp ®Ó thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t
triÓn.
c).Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc
lîng s¶n xuÊt
Lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt, nhng quan hÖ s¶n xuÊt
còng cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi vµ t¸c ®éng trở l¹i sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n
xuÊt. Chúng vừa tác động qua lại vừa mâu thuẫn với nhau. BiÖn chøng cña mèi
quan hÖ trªn ®îc thÓ hiÖn theo logic sau ®©y lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè ®éng
c¸ch m¹ng, lao ®éng s¶n xuÊt lµ yÕu tè tÝnh chËm ph¸t triÓn, chÝnh ®iÒu ®ã t¹o
kh¶ n¨ng m©u thuÉn gi÷a hai mÆt cña nh÷ng ph¬ng thøc s¶n xuÊt, m©u thuÉn nµy
béc lé râ khi lùc lîng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn ®Õn 1 giíi h¹n nhÊt ®Þnh nã ®Æt ra
nhu cÇu ph¶i thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt, sù thay ®æi nµy chØ thùc hiÖn ®îc th«ng
qua c¸c cuéc c¸ch m¹ng do ®ã t¹o sù biÕn ®æi cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi.
Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n
xuÊt lµ quy luËt phæ biÕn t¸c ®éng trong toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö nh©n lo¹i. Sù
thay thÕ, ph¸t triÓn cña lÞch sö nh©n lo¹i tõ chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû, qua chÕ
®é chiÕm h÷u n« lÖ, chÕ ®é phong kiÕn, chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa vµ ®Õn x· héi
céng s¶n t¬ng lai lµ do sù t¸c ®éng cña hÖ thèng c¸c quy luËt x· héi, trong ®ã
quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ
quy luËt c¬ b¶n nhÊt.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Phương thức
sản xuất
Quan hệ
sản xuất
Lực lượng
sản xuất
Quả
n lý
Sở
hữu
Công
cụ
sản
xuất
Phân
phối
6
Con
người
và tri
thức
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
II. Sự vận dụng lý luận quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và
trình độ của lực lượng sản xuất trong xây dựng kinh tế ở Việt Nam hiện nay
1) Thời kỳ đất nước tạm chia cắt hai miền (1955- 1975).
* Sau khi kết thúc giai đoạn phục hồi và phát triển kinh tế sau cuộc kháng
chiến chống thực dân Pháp, miền Bắc bước vào giai đoạn mới.
- Công nghiệp: Đảng ta chỉ rõ “ Nhiệm vụ trung tâm của cả thời kỳ quá độ
ở miền Bắc nước ta là công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa, mấu chốt là phát triển
công nghiệp nặng”. Bước đi của quá trình công nghiệp hóa ở miền Bắc được xác
định là “kết hợp giữa tuần tự và nhảy vọt”.- Nông nghiệp: Tiến hành cải cách
ruộng đất, khôi phục sản xuất, bước đầu xây dựng hợp tác xã với chủ trương:
hợp tác hóa đi trước cơ giới hóa, đi đôi với thủy lợi hóa và cải tiến kỹ thuật.
Bước đi của hợp tác xã tiến hành từ thấp đến cao, từ nhỏ đến lớn.
- Thành tựu: Quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa được xuất xã hội chủ
nghĩa được xác lập một cách phổ biến ( chủ yếu về mặt sở hữu tư liệu sản xuất),
chế độ người bóc lột căn bản được xóa bỏ, lực lượng sản xuất được giải phóng
và đang trên đà phát triển.giai cấp nông dân tập thể được hình thành, khối liên
minh công nông được củng cố.
Công nghiệp nặng : Năm 1964 so với năm 1960 công nghiệp nặng
đạt198,4% (bình quân hàng năm đạt 23%)
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Công nghiệp nhẹ: Năm 1964 so với năm 1960 đạt 158,5%, giải quyết
được 90% nhu cầu của nhân dân về hàng tiêu dùng thông thường và còn dành
một phần để xuất khẩu.
Nông nghiệp: Giá trị sản lượng nông nghiệp năm 1964 tăng 19% so
với năm 1960, bộ mặt nông thôn được cải thiện, các hợp tác xã ggiuwx được
sự ổn định.
- Hạn chế: Có biểu hiện chủ quan, nóng vội muốn xóa bỏ ngay các thành
phần kinh tế phi xã hội chủ nghĩa, nhanh chóng biến kinh tế tư bản tư nhân
thành quốc doanh. Một số nơi gần như cưỡng bức nông dân vào hợp tác xã khi
mà họ chưa có thời gian để suy nghĩ trên mảnh đất được chia.
Ồ ạt đưa nông dân vào hợp tác xã và vội vàng chuyển lên hợp tác xã bậc
cao đã làm bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém trong quản lý kinh tế như: quản lý yếu
tổ chức lao động thấp, quản lý tài chính còn lúng túng, chủ nghĩa mệnh lệnh
thiếu dân chủ, tham ô, lãng phí.
* Giai đoạn 1965-1975:
Đến năm 1965 chiến tranh lan rộng ra cả nước. Miền Bắc phải thực hiện
đồng thời hai nhiệm vụ: xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội, chống
chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ và chi viện cho cuộc cách mạng dân tộc
dân chủ ở miền Nam. Việc phát triển kinh tế chủ yếu thực hiện nhiệm vụ hậu
cần tại chỗ với các cơ sở quy mô vừa và nhỏ, phân tán và sơ tán để thích hợp với
điều kiện thời chiến. Năm 1975 đất nước hoàn toàn thống nhất đường lối xây
dựng kinh tế của đảng là “kết hợp phát triển lực lượng sản xuất với xác lập và
hoàn thiện quan hệ sản xuất mới”
- Thành tựu: Các cơ sở công nghiệp được khôi phục nhanh chóng sau phá
hoại, xây dựng 225 cơ sở mới. Tài sản cố định của công nghiệp năm 1975 là
5757 triệu đồng, tăng 107% so với năm 1965.
Nông nghiệp: Cơ sở vật chất được tăng cường. Giá trị sản lượng nông
nghiệp năm 1975 bằng 111,4% năm 1965. Quan hệ sản xuất mới trong nông
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nghiệp được củng cố, số hộ nông dân vào hợp tá xã là 95,2% (1975), số hợp tác
xã bậc cao là 88% (1975).
- Hạn chế: hiệu quả sản xuất nông nghiệp còn thấp kém. Thực tế cho thấy
hợp tác xã có quy mô càng lớn thì hiệu quả sử dụng các nguồn lực càng thấp
nguyên nhân là do chưa áp dụng hiệu quả lý luận quan hệ sản xất phải phù hợp
với tính chất và trình độ lực lượng sản xuất vào thực tế.
* Kết luận: Quá trình xây dựng kinh tế ở Việt Nam thời kỳ này đã thể hiện
rõ nét sự vận dụng lý luận vào thực tiễn. Nhờ có sự vận dụng ấy mà kinh tế Việt
Nam đã thu được nhiều thành tựu rực rỡ như:
- Quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa đã được xác lập một cách phổ biến
( chủ yếu mới thiết lập được chế độ công hữu về tư liệu sản xuất dưới hai hình
thức sở hữu: toàn dân và tập thể).
- Cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội đã ngày càng được tăng
cường, lực lượng lao động xã hội được phân bổ hợp lý hơn, cơ cấu nền kinh tế
quốc dân đã được chuyển dịch theo hướng tỷ trọng của công nghiệp tăng lên.
Tuy nhiên việc áp dụng chưa thực sự triệt để nên vẫn còn có một số hạn
chế, yếu kém:
- Quan hệ sản xuất mới – XHCN chưa thực sự được củng cố và hoàn
thiện, cơ sở vật chất kỹ thuật còn non kém, sản xuất nhỏ là phổ biến, năng suất
xã hội thấp, cơ cấu kinh tế còn mất cân đối nghiêm trọng, phương pháp quản lý
mang nặng tính mệnh lệnh, hệ thống phân phối nặng về bao cấp nhằm đảm bảo
đời sống nhân dân trong thời chiến đã tạo nên tình trạng thụ động, ỷ lại trong
hoạt động sản xuất kinh doanh.
2) Kinh tế Việt Nam 10 năm đầu sau khi thống nhất (1976- 1986).
Đường lối xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa do đại hội IV đề ra như
sau: “Đẩy mạnh công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa, xây dựng cơ sở vật chất xã
hội chủ nghĩa … kết hợp phát triển lực lượng sản xuất với xác lập và hoàn thiện
quan hệ sản xuất mới."
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Nhưng do phát triển kinh tế theo đường lối trên nền kinh tế phát triển
chậm chạp thậm chí đến cuối những năm 70 đã bước vào khủng hoảng, sản xuất
trì trệ, giá cả tăng nhanh. Đánh giá nguyên nhân là do sai lầm trong lãnh đạo
kinh tế, chủ yếu là trong việc xây dựng kế hoạch mang tính tập chung, quan liêu,
chưa kết hợp kế hoạch với thị trường. Đến giai đoạn này tập thể hóa nông
nghiệp được đẩy tới trình độ cao nhất và ngày càng bộc lộ rõ những nhược điểm
của nó. Tình trạng mất mát, thất thoát, hư hao tài sản cố định, tiền vốn trong hợp
tác xã trở nên phổ biến. Hằng năm ở đồng bằng và trung du miền Bắc có khoảng
2,4 đến 8,7 vạn hecta đất bị bỏ hoang. Bộ máy quản lý hợp tác xã cồng kềnh,
phình ra quá lớn, ngày càng xa rời thực tiễn sản xuất. Mô hình hợp tác xã miền
Bắc lâm vào khủng hoảng nặng nề. Do đó tháng 1- 1981 Ban bí thư trung ương
đảng đã ra chỉ thị 100 rất phù hợp với thực tiễn khách quan và nguyện vọng của
nhân dân. Khoán sản phẩm cuối cùng đến nhóm và người lao động là một hình
thức quản lý tiến bộ, hình thức biểu hiện của quan hệ sản xuất phù hợp với tính
chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Nó đã gắn chặt trách nhiệm và
lợi ích của người lao động với sản phẩm cuối cùng. Tuy nhiên quá trình thực
hiện khoán sản phẩm vẫn còn có những thiếu xót như: mức khoán không sát,
phân phối thù lao chưa hợp lý… cần được hoàn thiện trong thời gian sau, đồng
thời cần củng cố và hoàn thiện quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa trong nông
nghiệp.
Đối với các xí nghiệp quốc doanh quan hệ sản xuất cũng được củng cố.
Trước thực trạng nền kinh tế tập chung đã bộc lộ nhiều hạn chế Chính phủ đã
ban hành quyết định 25/CP tạo điều kiện cho sự “bung” ra của sản xuất, đổi mới
không chỉ trong kế hoạch mà trong cả lĩnh vực giá cả, lợi nhuận.
Nhìn chung đây là thời kỳ còn nhiều khó khăn của nền kinh tế:
- Về xã hội chủ nghĩa: Nóng vội, buông lỏng quản lý, không ít tổ chức
được coi là công tư hợp doanh, hợp tác xã nhưng chỉ là hình thức, không có thực
chất của quan hệ sản xuất mới.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Về cơ chế quản lý kinh tế: Cơ chế kế hoạch hóa tập chung, quan liêu
bao cấp duy trì quá lâu gây tác hại trong nhiều năm, chưa được xóa bỏ. Nhiều
chính sách thể chế đã lỗi thời mà chưa được thay đổi.
Đó đều là những biểu hiện của việc quan hệ sản xuất không phù hợp với
tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất. Tuy nhiên nhà nước đã nhận ra và
sơm đi vào khắc phục.
3) Kinh tế Việt Nam thời kỳ đổi mới (1986 đến nay)
a) Phát triển nền kinh tế nhiều thành phần
Đại hội VI đã đưa ra quan điểm mới về kinh tế nhiều thành phần: “Đi đôi
với việc phát triển kinh tế quốc doanh, kinh tế tập thể, tăng cường nguồn tích lũy
tập chung của nhà nước và tranh thủ vốn của nước ngoài, cần có chính sách sử
dụng và cải tạo đúng đắn các thành phần kinh tế khác.”
- Đổi mới doanh nghiệp nhà nước: Từng bước mở rộng quyền tự chủ
cho doanh nghiệp nhà nước, xóa bỏ dần chế độ nhà nước bao cấp tài chính, cung
ứng và bao cấp giá.
Giải thể các doanh nghiệp kém hiệu quả
Chuyển sang các hình thức sở hữu khác: cổ phần hóa…
- Đổi mới kinh tế hợp tác: Giải thể các tập đoàn hay hợp tác làm ăn kém
hiệu quả.
Giao khoán, nhượng, bán tư liệu sản xuất.
Chuyển các hợp tác xã còn lai theo hướng cổ phần.
- Phát triển kinh tế cá thể, tư nhân và các loại hình sở hữu hỗn hợp.
Sự tan rã của các tập đoàn sản xuất và các hợp tác xã đã thúc đẩy sự phục
hồi rất nhanh của kinh tế cá thể.
Hệ thống pháp luật mới ra đời, ngày càng hoàn thiện khuyến khích phát
triển kinh tế tư nhân và cá thể như: quyết định 26 và 27/ HĐBT ngày 9-3-1988,
luật công ty và doanh nghiệp tư nhân, luật thuế doanh thu... Các hình thức sở
hữu, kinh doanh hỗn hợp mới ra đời. Đặc biệt là từ năm 1988, khi nhà nước ban
hành luật đầu tư nước ngoài các liên doanh với nước ngoài ( chủ yếu giữa
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
DNNN với công ty nước ngoài) phát triển dưới nhiều dạng khác nhau như:
doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp hợp đồng hợp tác kinh doanh, doanh
nghiệp 100% vốn nước ngoài.
b) Điều chỉnh cơ cấu các ngành kinh tế
- Đại hội VIII của đảng nêu rõ: “ Tiếp tục nắm vững hai nhiệm vụ chiến
lược xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc, đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa. Bên cạnh việc coi trọng công nghiệp hóa nông nghiệp và nông
thôn, phát triển công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu, nội
dung của CNH, HĐH trong thời kỳ này đã đề ra chủ trương sử dụng có chọn lọc
các ngành công nghiệp nặng trọng yếu như : năng lượng, nhiên liệu, vật liệu xây
dựng…
Cơ cấu kinh tế trong thời kỳ đổi mới thực chất là cụ thể hóa nội dung
củacoong nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa cho phù hợp với trình độ phát triển của
nước ta. Con đường công nghiệp hóa của nước ta có những bước đi tuần tự, vừa
có bước nhảy vọt.
c) Đổi mới cơ chế quản lý kinh tế
Thực chất của cơ chế mới đó là: “Cơ chế hạch toán theo phương thức
hạch toán kinh doanh xã hội chủ nghĩa, đúng nguyên tắc tập chung dân chủ, xóa
bỏ kinh tế bao cấp hình thành cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo
định hướng xã hội chủ nghĩa
- Đổi mới công tác kế hoạch hóa: Chuyển từ kế hoạch hóa tập chung
mang tính chất pháp lệnh trực tiếp sang kế hoạch hóa gián tiếp
- Xóa bỏ bao cấp, tự do hóa giá cả, khôi phục các quan hệ hàng hóa tiền tệ.
Xóa bỏ cơ chế định giá nông sản bán theo nghĩa vụ đối với nông dân.
Điều chỉnh giá bán lẻ hàng tiêu dùng và dịch vụ.
Giá vật tư cung ứng của nhà nước được điều chỉnh.
- Đổi mới hệ thống tài chính, tiền tệ.
- Tạo lập và từng bước hình thành đồng bộ các yếu tố thị trường
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Thị trường hàng hoá và dịch vụ được khôi phục và mở rộng nhanh chóng
cùng với quá trình giảm dần và xóa bỏ bao cấp của nhà nước qua giá tư liệu sản
xuất.
Thị trường lao động sơ khai hình thành
Thị trường tiền tệ phát triển thông qua các cải cách hệ thống ngân hàng.
- Kiện toàn và nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý kinh tế của nhà nước.
Nhà nước tách quản lý hành chính của nhà nước với quản lý kinh doanh
của doanh nghiệp. Tạo môi trường thuận lợi cho giới kinh doanh phát triển.
c) Đẩy mạnh CNH, HĐH.
Xác định đường lối kinh tế trong thời kỳ này là: “ Đẩy mạnh CNH, HĐH,
xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, đưa nước ta trở thành một nước công
nghiệp, ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất, đồng thời xây dựng quan hệ sản
xuất phù hợp theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
III. Hướng đi cho những năm tiếp theo trong việc vận dụng lý luận
quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng
sản xuất trong xây dựng kinh tế ở Việt Nam hiện nay.
* C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ vËn dông tuyÖt vêi quy luËt quan hÖ
s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong
sù nghiÖp ®æi míi ë níc ta hiÖn nay.
ĐÓ lµm mét viÖc g× ®ã tríc hÕt chóng ta ph¶i cã nguån lùc cã sù hiÓu biÕt
phÇn nµo vÒ lÜnh vùc c«ng viÖc ®ã, tríc khi ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸
®Êt níc th× chóng ta ph¶i cã tiÒm lùc vÒ kinh tÕ vÒ con ngêi. Trong ®ã lùc lîng
lao ®éng lµ mét yÕu tè quan träng, ngoµi ra cã sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt
víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ®Êy lµ nh©n tè c¬ b¶n nhÊt.
§Êt níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ víi tiÒm
n¨ng lao ®éng lín cÇn cï, th«ng minh vµ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, nhng m¸y mãc cña
ta cßn l¹c hËu vµ t liÖu s¶n xuÊt cña chóng ta rÊt nghÌo nµn ®· cã t¸c ®éng rÊt
lín ®Õn s¶n xuÊt hµng ho¸ phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta. §¶ng
ta ®ang triÓn khai m¹nh mÏ mét sè vÊn ®Ò cña ®Êt níc vÒ c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn
®¹i ho¸ tríc hÕt trªn c¬ së t¹o ra mét c¬ cÊu phï hîp, ®Ó ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶
cña quan hÖ s¶n xuÊt trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ víi nhiÒu thµnh phÇn ®a d¹ng ë
níc ta. Quy luËt s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
quy luËt quan träng cÇn ®îc nhËn thøc vµ thùc hiÖn ®óng ®¾n theo ®êng lçi chØ
huy cña §¶ng vµ Nhµ níc. Thêi c¬ lín ®ang tíi cïng nh÷ng thö th¸ch míi còng
®· tíi buéc chóng ta ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh chiÕn lîc phï hîp víi
c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc ®a ®Êt níc ®i lªn x· héi chñ nghÜa, d©n giµu,
níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh lµ môc tiªu mµ §¶ng ta toµn d©n ta híng
tíi vµ quyÕt t©m thùc hiÖn cho ®îc.
Mục tiêu và nhiệm vụ CNH, HĐH đất nước đến năm 2010
Đây là giai đoạn tạo nền tảng để đạt mục tiêu đến năm 2020 đưa nước ta
cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
- Đẩy mạnh CNH, HĐH nông nghiệp và nông thôn: đó là nhiệm vụ
quan trọng hàng đầu. Thúc đẩy nhanh hơn quá trình chuyển dịch cơ cấu nông
nghiệp và kinh tế nông thôn. Xây dựng các vùng sản xuất nông sản hàng hóa tập
chung với phương thức sản xuất hiện đại.
- Phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại: tiếp tục điều chỉnh cơ cấu
nội tại, quy hoạch, phân bố công nghiệp hợp lý trên cả nước.
- Phát triển toàn diện các ngành dịch vụ: phát triển thượng mai, hình
thành các trung tâm thương mại lớn, phát triển thương mai điện tử, chiếm lĩnh
thị trường nội địa mở rộng thị trường quốc tế.
- Phát triển kinh tế vùng.
- Ứng dông nhanh tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ, trªn c¬ së ®ã ®Èy m¹nh
ph©n c«ng lao ®éng x· héi:
Con ®êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta cÇn vµ cã thÓ rót ng¾n
thêi gian so víi c¸c níc ®i tríc, võa cã nh÷ng bíc tuÇn tù, võa cã nh÷ng bíc
nh¶y vät, g¾n c«ng nghiÖp ho¸ víi hiÖn ®¹i ho¸, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t
tr×nh ®é tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ; øng dông nhanh vµ phæ
biÕn h¬n ë møc ®é cao h¬n nh÷ng thµnh tùu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tri thøc míi,
tõng bíc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc.
Cïng víi viÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh, c¸c
lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, tiÕn hµnh
ph©n c«ng l¹i lao ®éng vµ ph©n bè d©n c trong ph¹m vi c¶ níc, còng nh ë tõng
vïng, tõng ®Þa ph¬ng; h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý cho phÐp khai th¸c tèt
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nhÊt c¸c nguån lùc cña ®Êt níc, t¹o nªn sù t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng
cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
* H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng:
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, hÇu hÕt c¸c nguån lùc kinh tÕ ®Òu th«ng qua
thÞ trêng mµ ®îc ph©n bè vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch
tèi u. V× vËy, ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa, chóng ta ph¶i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng.
Trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta cÇn ph¶i:
- Ph¸t triÓn thÞ trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô th«ng qua viÖc ®Èy m¹nh s¶n
xuÊt, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng vµ ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó më réng thÞ trêng. H×nh thµnh thÞ trêng søc lao ®éng cã tæ
chøc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho sù di chuyÓn søc lao ®éng theo yªu cÇu ph¸t triÓn kinh
tÕ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc.
- X©y dùng thÞ trêng vèn, tõng bíc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng
chøng kho¸n ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
- Qu¶n lý chÆt chÏ ®Êt ®ai vµ thÞ trêng nhµ ë. X©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng th«ng tin, thÞ trêng khoa häc c«ng nghÖ. Hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ trêng ®i ®«i
víi x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý vµ thÓ chÕ, t¨ng cêng sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña
nhµ níc, ®Ó thÞ trêng ho¹t ®éng n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶, cã trËt tù, kû c¬ng trong
m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t
®éc quyÒn kinh doanh. Cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu chèng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng
m¹i.
*Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i:
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, chØ cã më cöa kinh tÕ, héi nhËp vµo kinh tÕ khu
vùc vµ thÕ giíi, míi thu hót ®îc vèn, kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó khai th¸c
tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña ®Êt níc nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ.
Khi më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c b×nh
®¼ng, cïng cã lîi, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau. Më réng kinh
tÕ ®èi ngo¹i theo híng ®a ph¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi
ngo¹i.
HiÖn nay, cÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ träng ®iÓm cña kinh
tÕ ®èi ngo¹i. Gi¶m dÇn nhËp siªu, u tiªn nhËp khÈu t liÖu s¶n xuÊt ®Ó phôc vô s¶n
xuÊt. Tranh thñ mäi kh¶ n¨ng vµ b»ng nhiÒu h×nh thøc thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp
tõ níc ngoµi, viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi cÇn híng vµo nh÷ng lÜnh vùc, nh÷ng
s¶n phÈm cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã tû träng xuÊt khÈu cao. ViÖc sö dông vèn
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
vay ph¶i cã hiÖu qu¶ ®Ó tr¶ ®îc nî, c¶i thiÖn ®îc c¸n c©n thanh to¸n. Chñ ®éng
tham gia tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c diÔn ®µn, c¸c ®Þnh chÕ quèc tÕ mét c¸ch
cã chän läc víi bíc ®i thÝch hîp.
* Gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p:
Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ bao giê còng lµ nh©n tè quan träng ®Çu tiªn ®Ó ph¸t
triÓn. Nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong níc vµ ngoµi níc yªn
t©m ®Çu t. Muèn gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh chÝnh trÞ ë níc ta hiÖn nay cÇn ph¶i gi÷ vµ
t¨ng cêng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, n©ng cao hiÖu lùc qu¶n
lý cña nhµ níc, ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n.
HÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé lµ c«ng cô quan träng ®Ó nhµ níc qu¶n lý nÒn
kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Nã t¹o ra hµnh lang luËt ph¸p cho ho¹t ®éng
kinh tÕ, buéc c¸c doanh nghiÖp chÊp nhËn sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C. KÕT LUËN
Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt phæ biÕn, t¸c ®éng kh«ng chØ tíi mét h×nh th¸i kinh
tÕ x· héi nµo ®ã, mµ t¸c ®éng tíi toµn bé lÞch sö ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i.
ë ViÖt Nam, viÖc duy tr× tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ lµ mét tÊt yÕu
kh¸ch quan trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi. X©y dùng nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn thÓ hiÖn chñ tr¬ng ®óng ®¾n cña nhµ níc lµ ®a d¹ng
ho¸ c¸c lo¹i h×nh së h÷u, c¶i thiÖn c¨n b¶n quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi lùc
lîng s¶n xuÊt ®ang ph¸t triÓn. §iÒu nµy phï hîp víi qu¸ tr×nh ®i tõ s¶n xuÊt nhá
lªn s¶n xuÊt lín cña ViÖt Nam. Chóng ta ®· vËn dông hîp lý quy luËt quan hÖ
s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
vµo thùc t¹i ë ViÖt Nam.
Tuy vËy, thùc tÕ ®Æt ra vÊn ®Ò nan gi¶i lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn
tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt ë ViÖt Nam b¾t kÞp víi c¸c níc trªn thÕ giíi? §iÒu
nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa khi ViÖt Nam ®i tõ mét níc phong kiÕn bá qua giai ®o¹n
t b¶n chñ nghÜa tiÕn th¼ng lªn chñ nghÜa x· héi, mµ thiÕu c¸i “cèt vËt chÊt” hiÖn
®¹i cña lùc lîng s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, trong khi ®ã c¸c níc kh¸c ph¶i mÊt
hµng chôc thËm chÝ hµng tr¨m n¨m ph¸t triÓn míi cã ®îc lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn
®¹i.
MÊu chèt ë ®©y lµ c¸c biÖn ph¸p, thñ tôc hµnh chÝnh, c¸c ®iÒu kiÖn, hµnh
lang ph¸p lý thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng giao lu, héi nhËp víi kinh tÕ thÕ giíi.
Mong r»ng víi nh÷ng nç lùc vµ quyÕt t©m ®óng híng cña m×nh, §¶ng ta sÏ sím
®a ®îc con tµu ®Êt níc ®Õn c¸i ®Ých “d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n
chñ, v¨n minh” mµ §¹i héi VIII ®· ®Ò ra.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1, Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c-Lªnin.
(NXB ChÝnh trÞ quèc gia)
2, Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c-Lªnin.
(NXB ChÝnh trÞ quèc gia)
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3, Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c-Lªnin.
(NXB Gi¸o dôc)
4, Tµi liÖu häc tËp V¨n kiÖn ®¹i héi IX cña §¶ng.
(NXB ChÝnh trÞ quèc gia)
5, T¹p chÝ TriÕt häc.
6, Giáo trình lịch sử kinh tế quốc dân
( NXB ĐH Kinh tế quốc dân)
7, Giáo trình kinh tế Việt Nam.
( NXB ĐH Kinh tế quốc dân)
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
MỤC LỤC
A.LỜI NÓI ĐẦU..................................................................................................1
B.NỘI DUNG.......................................................................................................2
I. Cơ sở lý luận.....................................................................................................2
1. Các khái niệm liên quan..................................................................................2
2. Tác động qua lại giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất....................4
II. Sự vận dụng lý luận quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và
trình độ của lực lượng sản xuất trong xây dựng kinh tế ở Việt Nam hiện nay
...............................................................................................................................7
1) Thời kỳ đất nước tạm chia cắt hai miền (1955- 1975)...................................8
2) Kinh tế Việt Nam 10 năm đầu sau khi thống nhất (1976- 1986).................10
3) Kinh tế Việt Nam thời kỳ đổi mới (1986 đến nay).........................................11
III. Hướng đi cho những năm tiếp theo trong việc vận dụng lý luận quy luật
quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất
trong xây dựng kinh tế ở Việt Nam hiện nay..................................................14
C. KÕT LUËN...................................................................................................19
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................20
20