Tài liệu Quan niệm của hồ chí minh về sức khoẻ với việc xây dựng con người mới ở nước ta hiện nay

D A I H O C Q I I O C ( H A HA N O I TRUÒNG DAI HOC KHOA HOC XÀ HÒI VA NHÀN VÀN V CAD THI SINH QUAN NIÉM CÙA HO CHJ MINH VE Sl/C KHOE vAl VIÈC XAY DÙNG CON NGiròi mófi a Ni/ófc TA HIÈN NAY Chuyén ngành: ( l l l ì NCillÌA \ A l l ò l KIIOA f i o r Ma so: 5.01.03 LUÀN VÀN THAC SY KHOA HOC TRIET HOC Nguòì huóng don khoa hoc: T.S H O A N G M I N H D Ò OAi HOC •'.A'.''. HA NOI-2002 •;»'*. ( Ì A NO» MUC LUC Trang MÒDAU 6 NOI DUNG 9 ChufTfìg 9 I : QUAN NIÉM VE SÙC KHOÉ CUA HO CHI MINH 1.1. Quali nielli ve nói dung va vai trò sire klioé cùa Ho Chi Minh 1.1.1. Qiian nióm ve bau cliA'l sue klioc cùa Ilo Chi Miiili 1.1.2. Quali nieni ve noi dung sue klioc cùa I lo Chi Minti 1.1.3. Quan niCui ve vai trò sue klioc cùa Ilo Chi' Minh 1.2. Quan nielli ve rèii luyéii sue kliué cùa Ho Chi Minh 1.2.1. Rcn luyCn ban lình 1.2.2. Song Irong sacli, lành nianh 1.2.3. Tàng ciròfng lao elong, lo cliuc lao dong hap ly, cai ihicn dòi song vAt cbA'l 1.2.4. Rèn luyen than ihe, luycn lap the due thè timo 1.2..*). Phòng bónb, cbua bCnh 1.2.6. XAy dirng va bao ve niòi tnròng saeh dcp Chumtg 2: XAY DUNG CON NGOÙI MCn 0 Nl/tìrc TA THEO QUAN NIÉM VE SÙt! KHOÈ CUA HO CHJ MINH 2.1. Nai.^ eao siVc khoc - Mot yèn eau Ironj» vice xa> dung n|;uòi mai (V nuóe la hiOn nay 2.1.1. Con nguCyi niói a ViCl Nani hiCn nay 2.1.2. Sue khoè cùa con ngu'òi Vici Nain hien nay 2.2. IVIot so giììi pliap nànp cao sire klioé pop pluìn \ a y diinp npiriri nicJi a niróe (a liién nay Iheo (pian niéni ve siie khoe Ho Chi Minh 2.2.1. NAng cao nliAn Ihue ve sue khoc elio nioi rigu'òi va xà bòi 2.2.2. Phal Irién kinh lo'nliÀni lao la dicu kicn ve vAl eliA't, nlifriig dò de dÀu lir elio giao due sire khoc, nAng eao sire khoé 2.2.3. XAy dtrng va bao ve moi tnràng (tir nhicn va xà boi) e(»n con eiia tic-n 9 9 I I 17 20 20 22 2ll 27 M }^ 3S 3S 3S 43 16 46 4X .'^O 2.2.4. DA'y nianli pliong trào the* due thè Ihao f\^ 2.2.!). Phal trién y \6, dae biòt là y le dir phòng .^6 KÈT HJAN ^>^> DANI! MUC TÀI Llt-U TllAM KIIAO 63 PIIANPIIULUC 67 NHllNGCHC VIÈT TAT CNTB Chù nghTa tir bàn CNXH Chù nghìa xà lioi XHCN Xà boi dui nghla CNH Cóng nghiep boa HDH Hien dai boa TDTT The due the thao M() DAll 1. Tình cap thiéì cùa de (ài Si're khoc là von (|My nbAÌ ena con nguòi va cna toàii xH boi. Sue klmr ('M;I nbAn dAn co vai Irò lo laii Irong xà liói hien dai, Irong su nghiep hào ve v;i xAy dirng Tó quòc. Sue khoc e*.» niòi liCr» liC ture liCp dCn eliiCn hroc pbiit tiiOn con ngiròi loàn dien ò niri'rc la. Vi vAy. nghiC-n ci'ru quan nieni ve sue khoc cùa Ilo Cbf Minh là vA'n de co y nglna c*\ ve mal ly luAn va Ibue tión trong (|M;Ì iiình xAy dirng va dào tao con ngiròi mai. Thirc Irang sire khoé cùa CCMI nguòi Viet Nam hien nay va yèn e;1u cùa thirc lièn Irong cóng cuòc dói mói dal niróc dòi bòi pbài eó nbùng con ngiròi phal trién cao ve trf tue, cuòng iràng ve the cbA't. phong pini ve linb llifin. trong sàng ve dao dire. Vi vAy, vice nghicMi ei'ru ''Quan iuém ve sia khde dui Ho Chi Minh vài vice .uìy (h/ng con iii^ifòi mói mot boài bào lón là làm sao elio dAÌ nuóe diroc dòc lAp, iiliAn clan diroc Ani no, ai cung co cam àn, ào mac, ai cùng duoc hoc bànli. Nguòi dae bici quan lAm dén vAìi de sire khoè cùa toàn thè dAn toc. Nbùng nàm dÀu Ibc ky X X , Nguòi dau xót truóc cànb nliAn dan la bi Ihue dàn Pbàp doa day, bóc lòt làn khóe cà ve mal linh lliàn va Ihé xàe. Trong làc phAm nói lièng Iian ón che dò (hitc dàn Phitp, vièt nàm 1925. Nguyèn A i Quóc - Ho Chi M i n h dà lo cào che dò llurc dAn Phàp nói rièng, che dò ihue dAn nói chung **dÀu dòc linb ihAn va thè xàe" nbàn dAn tliuóc dia bang "ruou con va lliuóc phièn" nhàm miie dfch huy lioai sue khoè cùa nói gióng eàe tiàn toc bàn xù, nói gióng Vièt Nam. T u nbùng ngày dàu sau Càch mang tbàng l à m . I l o Chi M i n h dà lièi sue quan lAm déìi sue khoè cùa mói nguòi dAn, sire khoè cùa loàn thè dan lóc. Nguòi cho ràng: " M ó i mot nguòi dAn yéu ót, tue là cà nuóe yéu ót, mòi mot nguòi dAn khoé manh tue là cà nuóe khoè manh... dAn euóng ihì «piòe Ibinb" [43-2121. N h u vAy, sire khoè cùa cà nlian là mot bò phàn cùa sue khoè còng dóng, mòi nguòi khoè manh cà dAn toc se khoè manh. Nguoc lai, kbi cóng dóng khoè manh, kbòng bènh lAl ibi mòi nguòi cung khoè manh, thoài mài, kbi dAn toc pbàt trién dÀn dén dòi song cùa con nguòi óuac nAng cao. tao diéu kien de nguòi dàn iiang eao sue khoè. Xà liói càng phàl Irién ibi mòi eà iiliàii liép nhAn dirgc ngày càng nliiéu nhùng già tri vAl eliAt va linh ihrìn do xà hòi dò dàp ùng. Ò dAy, Ho Chi M i n h dà dal mói quan he giùa sue khoé cà nliàn 14 vói sue khoè xà bòi, sue khoé còng dóng trong linb tbòng nbàt va bièn chùng. NhAn lliùc duoc sAu sàc diéu do, cho nèn tu càc bòi ngbj càn bò eao cap dén càc cuòc tbàin hòi, gap gó va nói chuycn vói nhAn dAn eàe dia pliucyiig, l ù n j n g tbó.ì dén Ihàiih Ibi, tir Iruòng hoc dén dcm vi quAn dói, l ù dóng bào mién nùi dén dóng bào r.iién xuòi. Ho Chù Tich thuòng xuyén nhàe nbò nhAn dAn: ebani nom sue khoè minh, sire khoè già dinb minh, sue khoè ca quan minh. Dói VÓI Nguòi, sue khoè cùa mòi cà nhAn là mot bò phAn khóng làch ròi cóng dòng. Song sue manh cùa còng dóng lai góp phÀii tàng cuòng sue manh cho m ò i cà nhAn. Nguòi viét: ' T u y luòi boi già, nhung vi nuóe la tré. dan la tré elio nén linh IhAn va lue luang lòi vàn Ire" [45-2131. Quan diém sue khoé toàn dàn, sue khoè còng dòng cùa \\6 C1if Nbnli eón duoc coi là mot nbièm vu quan trong cùa càch mang, là mot Irong nbùng yéu tó quan Irong nhA't lluie day su nghiep " g i ù gin dAn ehù, xAy dung nuóe nhà, gAy dòi song m ó i " . Dò cùng chinh là ibé bièn chù nghìa nban vàn cao cà trong tu tuóng Ho Chi M i n h . Ngày nay, sue khoè toàn dAn là mol muc lièu eó y ngliìn ehién luf^e. Tri tue là tài san quy nhA't cùa moi tài san va chinh sue khoè là mot lièn de càn thiét de làm ra lai san dò. Theo Tò ehùe Y té thè giói, sue khoè toàn dAn là mot trong nhùng yéu lo càn ibièì cùa mói còng dóng vàn minh vh tnong Irung cho mot Irong nhùng nguón loi quy già nbàt de tao ra moi nguón loi giàu eò khàc. V i vAy, quan diém trèn cùa Ho Chi M i n h kbòng ehi eó già tri irong hién lai ma con eó già tri eà ò tirong lai. min là, de cao sire manh linb lliÀn, coi Hong sue manh y chf. Là mot nguòi rat ihue lièn va duy vai, nhung Ho Chi M i n h dà dànli già cao yéu tó tinli lliÀii, y ehi. I l o Chi Minh quan nièm ve sue khoè là su kèl ln/p bài hoà giùa hai yéu lo: thè cliAt v;i linh lliÀn. chùng là diém Ina, bò xung tbùe diiy lÀii nbau, nhung irong nliiéu Iruòng bop, Nguòi lai liét sue eini Hong i\vn SU khai phóng, lành manh, phong phù, cùa dòi song linh ibÀii ngay cà kbi ma 15 diéu kièn va cuòc song vài chat con co nbùng giói ban khó khan. Tàp \\MI trttng nhgt ky rNliAt k y trong lù) dà thè hièn dn(re Ngitc sue r i ; u i h linh Ib;1n. sire manh y c h i cùa nguòi ehién sy còng san - Ho Chf M i n h . Trèn UM\]Ì h\\\ (Tip \\\o này là I r n h ve hai tay hi xiéng cùng bón cAu Ibo, duoc N a m I làn dieh nhu sau: "Ihàn ihc ó' Irong lao, ì iniì ihàn ó ngoài hfo: Miion ncn su nghiep lòfi, Tiffh tlìàfì eàffi^ phài ( ng t i n h lliàn inình k l i ò i nhà tìi. I ình lliàn n g u o i l ù vfui t u d o , k h ó n g gì g i a m hiìm duoc. Bòi le, m u ó n làm nèn su n g b i è p l ó n phài eó t i n h thàn l ó n . l i n b thàn \iu\ sé làm nèn su n g h i e p \ón. N g u o i ehién sy c ò n g san I r o n g giaii lao, doa day thì 'Minh thrin càng pbài e:io" de c b i è n Ihàng ké t h ù , ehién l l i à n g iigue l ù . T r o n g Ngite ttung nhói ky hièn t u o n g " t i n h ibrìn lai ngnc n g o n i ' ' (bidc the hien ò n b i c u bài lh(t khàc. Càc nhà n g h i e n eùu vàn hoc ng su nghiep eùu niróc, bào ve Tó quóc, xày dung xà bòi mói. V i thè, trong hoàn cànb dA'l niróc " n h u ngàn cAn lieo soi l ó c ' \ vói lÀm nhìn xa Iròng ròng. I l o Chf M i n h dà nèu lèn mot vA'n de eó Ifnh quóc sàch: phài nang cao sue kbòe elio toàn dàn. Nguòi dà ky nhién sàc lènb lièn quan dén vice bào ve sue khoè cho nhAn dAn. (xem Phu lue 1). De cao sue kbòe, chi rò vai irò eùa nò trong còng cuòc khàng ehién va kièn (pióc, irong nbùng bài viél, bnói n('>i ehnyen, bue tbu, bue dien cùa Ho Chù l^icb gùi càc quan kliàch quóc le, CÀC lo ehiic doàn thè, chinh dàng, càc eà nliAii, dóng bào, lòi eliùc sue khòe Ihuòng duoc Ngiròi dal ó vi tri uu lièn. Dèn lliàm nhAn dAn, càc don vi bò dòi, eàe nhà mày. iruòng hoc... diéu dÀu lièn I l o Chi Minh chù y i\(:n là sue khóe eùa tàp tlié va cà nban. Kbào sài 12 lAp Ho Chf M i n h , loàn tàp (Nhà xuàl bàn Chfnb tri Quóc già. Ha N ó i , 1995,1996) eò tói 445 lan Nguòi {\\\ny!, e l i ù ' \ ù e kbòe". VA'n de sue khòe trong tiém tbùe va boat dòng cùa I l o Cbf M i n h dà duoc nAng lèn lÀin vàn hoà. Sue khòe eò y ngliTa dói vófi mòi nguòi, mòi già (bnli, mòi quóc già va loàn nhAn Ioai. Muón eó duoc sue khòe tòt, dàp ùng nhu cÀu 20 pbàt trién kinh té- xà bòi cùa dal nuóe cÀn eò plurong |)b;ip rèn luyèn. Ilo Chf M i n h dà dua ra nhùng giài pbàp nhàm bièn tbirc hoà quan nièm ve sue khóe cùa chinh minh trèn quy mò loàn xà hòi. 1.2. Q u a n nicin ve rcn hiycn sue khoc cùa Fio C h i M i n h L2,L Rèn luyen hdn linh Khòng chi nèu ra càc tpiaii nièm ve nói dung sue khòe, vai Irò cùa sue khòe, Chù tich Ho Cbf M i n h con dira ra nbùng pliucrng phàp quan trong de rèn luyèn sue khòe. Trong quan nièm ve sue klioé cùa minh, Bàc thuòng nbàn manh con nguòi khòe manh là con nguòi eó *'kbf liuyèì liru thòng, tinh thàn day dù.'' *'Khi buyè't liru lliòng'' tue là eó mot ect thè khóe manh, nhung mòi nguòi khóe manh, eó sire khòe, Iheo Ilo Chi Minh con ean ph;ù eó *'linh thàn day dù". Chùng lòi lini tliAy ó Ilo Chi Minh quan nièm ''Tinh IhÀn day d ù " là mòi y chf Ihcp, mot linh tliÀii tlièp. Vice lòi luyèn tinh lliÀii, y elif ehfnh là mól trong nhùng pbuong pbàp rcn luyèn sue kbòe cùa Nguòi. Cuòc dòi boat dòng càch mnng ràì nlùéu Irò ng.ii ebòng iiiù. h;io gliénb tbàc, biém nguy, cÀn phài eó iighi lue, y chi, sue lue de hoàn tbànb. Dòi vói Ho Chf M i n h , trong nhùng khó khan, gian khó, Nguòi vàn kièn liì va nhàii nai, tinh thàn vàn vùng vàng, vÀii rèn luyèn de linh lliÀii ngày càng tlièm hàng. Ò Nguòi eó mot quan nièm pbó quàt, ròng rài: kbòng chi là nbùng nguòi boat dòng càdì mang mói cÀn phài rèn luyèn linh IbÀn, y chf ma ai cùng cÀii phài rèn luyèn : '\Só'ng ó Iren dòi ngirói cùng vay (iiofì fiati fèti Inyéfi tnói lliàfih eótiii" (42~,^5()) Nhìn vào cuòc dói boat dòng càch mang cùa Ho Chf M i n h , la thày Nguòi qua là mot lA'm guong sàng ve vice rèn luyèn b;'ui Inih. y chf. Nguòi hi bc IO phàn dòng Tuóng Giói Tliach cÀm l ù . ngày mang ^.òng, dèm cimi chàn, ihAin chf co khi tay bi n ó i giAl eàiib kluiyu. eó m;nig vong xieh. 21 Ngiròi phài giài di bel nhà lù này i\cn nhà lù khàc, co kbi di tói "53 cày so mot ngày". Cho nèn ra kbòi lù, cu Ho thày mài kéni di, chAn yèu di kbòng buóc duoc. Cu tu nhù : *'Mòt ehién sy ma bi bènh té lliàp Ibi con làm gì duoc? ". [58-98]. Nhung vói y chi, ngbi lue phi llnróng, Ngiròi dà 'Uàp nhìn vào Ixuig l ó i ' ' cho mài sàng lai, "lAp di bò, tàp leo n ù i " de cho thuan dòi chàn. Còng viec luyen lAp dò cùa Nguòi vó cùng khó khan, gi;ui khó, dòi bòi phài co bàn linb va su quyè't lAm cao. Ho Chi Minh dà dal cho minh mot ebucfiig irình kbò luyen. Ngày nào, Nguòi cùng lAp, dù dau cùng cu lap, tap di lùng buóc mot va tap rài déu dan. M ò i ngày mire lAp lai tàng lèn, lAp di thém mot quàng xa hon. Nguòi dà "tài sinh" cho dòi chàn cùa minh lù ebò hi bai lièi, tuóng chinig làn phé, vó dung, irò nèn mot dòi cliAn hình ihuòiig; lurii ihè, mot dòi cliAn khoé manh, déo dai. Ho Chi M i n h rèn luyen sue khoc bang pbuofng pbàp nhu cliay, di bò. leo nùi, lAp quyén .... Nhùng còng vièc Ay khóng pbài ai cung de dàng làm dnoc. No chi eó ò nhùng ai eó bàn ITnb vò song, mot ngbi lue manh me. Nbò qua Irình rèn luyèn dò ma Ho Chf Minh eó duoc sue khoé déo dai. Co I hù UuVng Pham Vàn Dòng ké ; " O Liéu CliAu, mùa dòng, mól hóm Inorig l i u o n g Tliàp Khuc di ngira dao buoi som gap Nguòi tàm trèn song, Trirc^ng luóng (piAii là'y làm la mot nguòi ò pbuong Nam cbAu A cbju rèi giòi dcn ihé^' [21 - 7 ] ; con thè giói lùng biét dén "dói cliAn van dàm" cùa Nguòi trong càc Ihòi ky hoat dòng càch mang. Cuòc dòi Ho Cbf Minh dà cho la nbùng ehàn ly ma chfnb Nguòi dà due rùl ra : "Giafì khó khóffg Ini va fi liè'fi lift " |42-4I()| Dói vói Ho Chf M i n h thì vice rcn luyèn y cbf, rcn luyèn b;ni ITnb khòng pban bièl tuoi tàc. Nguòi nói : tuoi cao chi kbi càng eao; tuoi già nhung ehi khóng già. 22 D e k h é p lai tiéu m u c này, c h ù n g tòi x i n trfcb dàn l ò i k b u y è n cùn N g u ò i v ó i thanb n i è n . L ò i k b u y è n này k h ò n g c h i là phutrng chAm song d ó i vói tli:uih nién m a c o n là d ó i v ó i tal cà c h ù n g la : " Khóffg eó viec gì khó Chi' so long khóni^ héfì Dào nifi va dàp hiefi Qnycì ehi àt làm nén ". [ 4 5 - 9 5 ] 1,2,2, Song irong sqch^ lành manh O H o C h i M i n h pbirofng phàp rèn luyèn sue khoc con phài gàn vó{ m ó i d ò i song t r o n g saeh, lành m a n h , sinh hoat diéu d ò , eó c b ù n g mire. H o Cbf M i n h rat quan lAm dèn nbùng sinb hoat hàng ngày cùa nhAn dàn. Theo N g u ò i àn n g ù , sinb boat cùng là mot khoa hoc, cÀn phài hoc, l ì m hiéu va huóng dàu elio nhAn dAn. Chfnb nhùng yéu lo Uròng elurng n h u viin vai nay lai eó ành luróng rat lón dén sue khoè, kéo dai tuoi tho, tao nèn càm giàc thoài m à i , de c i m i . N g u ò i k b u y è n : " C b ó bao g i ò n g ó i k b ò n g . Lue rành vice, thì nèn n g l i i è n eùu càc vA'n de hoàc Iheo sue m i n h ma tàng già san xuAl. Nlnr thè dà bò ich c h o thàn thè lai vui ve cho t i n h thàn. C h ó tàm nuóe là n b i é u qua. C h ó u ò n g nuóe là, c h ó àn qua n o , c h ó n g ù iruanhiéu" [44-148]. H ù l thuòc, u ó n g r u o u là m o t tè nan vùa l ó n cùa lai hai sue k h o è , n h u n g vi n h i é u l y d o nò vàn t ó n lai dén tAn ngày nay. H o Chf M i n h dà c h i rò làc bai cùa r u o u làu d ó i v ó i sue k h o è con n g u ò i . N g i r ó i k b u y è n loàn dAn toc bò t h ò i xàu co hai dén sue k h o é : "Dóng bào non va nong khóng sao, nhn'ng nóng fììticn fid/n nhicn thì khóng tot vi : - RiCo'u nà'n bang }^ao nèn lòfi i^ao. - Uó'fìg fìlìien qua. (itili lìn'(>'fìi^ din sì'i'e khoe. Ixìn làn nótii^ fnói eììul thì