ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
––––––––––––––––––––
PHẠM THỊ NHỊ BÌNH
QUẢN LÝ THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ
Ở TRƢỜNG THCS HUYỆN SƠN DƢƠNG
TỈNH TUYÊN QUANG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
––––––––––––––––––––
PHẠM THỊ NHỊ BÌNH
QUẢN LÝ THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ
Ở TRƢỜNG THCS HUYỆN SƠN DƢƠNG
TỈNH TUYÊN QUANG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.NGUYỄN THỊ TÍNH
THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết
quả nghiên cứu là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công
trình nào khác.
Tác giả luận văn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới
Lãnh đạo trƣờng Đại học sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô
giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo
điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trƣờng.
Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến
PGS.TS.Nguyễn Thị Tính, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn khoa học và tận tình giúp
đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Lãnh đạo UBND, Phòng GD&ĐT, Cán bộ
quản lý và giáo viên các trƣờng THCS huyện Sơn Dƣơng tỉnh Tuyên Quang
cùng bạn bè, ngƣời thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho
tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù
bản thân em đã luôn cố gắng nhƣng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm
khuyết. Kính mong đƣợc sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn
đồng nghiệp.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Sơn Dương, ngày 20 tháng 8 năm 2014
Tác giả
Phạm Thị Nhị Bình
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... ii
MỤC LỤC ......................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................... v
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .............................................................. 3
5. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 4
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn: Gồm 3 phần .................................................................... 5
Chƣơng 1: NGHIÊN CỨU CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ THỰC
HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ................. 6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ......................................................................... 6
1.2. Các khái niệm công cụ ............................................................................... 9
1.2.1. Khái niệm về dân chủ; dân chủ ở cơ sở; quy chế dân chủ ...................... 9
1.2.2. Khái niệm về dân chủ ở trƣờng học ...................................................... 10
1.2.3. Quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng THCS............................. 11
1.3. Những vấn đề cơ bản của quản lý hoạt động thực hiện quy chế dân chủ
ở trƣờng Trung học cơ sở ................................................................................. 12
1.3.1. Những vấn đề cơ bản về thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng Trung
học cơ sở .......................................................................................................... 12
1.3.2. Quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng THCS............................... 17
1.4. Trách nhiệm của Hiệu trƣởng trƣờng THCS, Trƣởng phòng Giáo dục
trong thực hiện quy chế dân chủ ..................................................................... 25
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
1.4.1. Trách nhiệm của Hiệu trƣởng trƣờng THCS trong thực hiện quy
chế dân chủ ...................................................................................................... 25
1.4.2. Trách nhiệm của Trƣởng phòng Giáo dục trong thực hiện quy chế
dân chủ ............................................................................................................ 26
Kết luận chƣơng 1 ........................................................................................... 27
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THỰC HIỆN QUY CHẾ
DÂN CHỦ Ở TRƢỜNG THCS HUYỆN SƠN DƢƠNG, TỈNH
TUYÊN QUANG .................................................................................. 28
2.1. Một vài nét về khảo sát và tổ chức khảo sát ............................................ 28
2.1.1. Một vài nét về tình hình kinh tế- xã hội và sự nghiệp giáo dục- đào
tạo huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang; tình hình giáo dục bậc trung
học cơ sở.......................................................................................................... 28
2.2.2. Tổ chức khảo sát thực hiện quy chế dân chủ tại 10 trƣờng THCS;
xác định rõ ....................................................................................................... 32
2.2. Thực trạng thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng THCS huyện Sơn
Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang .............................................................................. 34
2.2.2. Thực trạng thực hiện tuyên truyền phổ biến quán triệt thực hiện
Quy chế dân chủ trong trƣờng học .................................................................. 36
2.2.3. Thực trạng về thực hiện trách nhiệm của Hiệu trƣởng trong thực
hiện quy chế dân chủ trƣờng học .................................................................... 38
2.2.4. Về thực hiện trách nhiệm của cán bộ, công chức, giáo viên, ngƣời học,
các tổ chức đoàn thể trong thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng THCS ............. 40
2.2.5. Về nội dung, phƣơng pháp tiến hành thực hiện quy chế dân chủ đã
triển khai .......................................................................................................... 46
2.2.6. Về phƣơng pháp, hình thức thực hiện QCDC ở trƣờng THCS .................. 49
2.2.7. Đánh giá chung về thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng THCS
huyện Sơn Dƣơng tỉnh Tuyên Quang ............................................................. 52
2.3. Thực trạng công tác quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng
THCS của huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang .......................................... 53
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
2.3.1. Việc lập kế hoạch quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng
THCS của huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang .......................................... 53
2.3.2. Tổ chức quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng THCS của
huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang ............................................................ 54
2.3.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở
trƣờng THCS của huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang............................... 55
2.3.4. Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện quy chế dân chủ ở
trƣờng THCS của huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang............................... 58
2.4. Đánh giá chung về thực trạng .................................................................. 59
2.4.1. Những kết quả đạt đƣợc ........................................................................ 59
2.4.2. Những tồn tại, hạn chế .......................................................................... 60
Kết luận chƣơng 2 ........................................................................................... 62
Chƣơng 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THỰC HIỆN QUY CHẾ
DÂN CHỦ Ở TRƢỜNG THCS HUYỆN SƠN DƢƠNG, TỈNH
TUYÊN QUANG ........................................................................................... 63
3.1. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý thực hiện quy chế dân
chủ trƣờng THCS ............................................................................................ 63
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng trong công tác quản lý
và thực hành quy chế dân chủ trong trƣờng học ............................................. 63
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp chế ....................................................... 63
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính tập trung dân chủ ......................................... 64
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích xây dựng môi trƣờng văn hóa
giáo dục trong nhà trƣờng ............................................................................... 65
3.2. Các biện pháp ........................................................................................... 66
3.2.1. Xây dựng kế hoạch và hƣớng dẫn thực hiện quy chế dân chủ ở
trƣờng THCS cho từng năm học ..................................................................... 66
3.2.2. Huy động nguồn lực để quản lý thực hiện quy chế dân chủ trong
trƣờng học ....................................................................................................... 68
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
3.2.3. Tăng cƣờng công tác chỉ đạo quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở
trƣờng THCS ................................................................................................... 69
3.2.4. Xây dựng văn bản quy định và tổ chức thực hiện ba công khai và hệ
thống các văn bản quản lý ở trƣờng THCS ..................................................... 71
3.2.5. Thƣờng xuyên kiểm tra, đánh giá thực hiện quy chế dân chủ và
hoạt động ba công khai ở trƣờng THCS ......................................................... 72
3.2.6. Chỉ đạo trƣờng THCS xây dựng văn hóa quản lý ................................. 74
3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp để quản lý thực hiện quy chế dân chủ... 76
3.3. Khảo nghiệm tính khả thi, tính hiệu quả của biện pháp .......................... 77
3.3.1. Về mức độ cần thiết của các biện pháp ................................................. 77
3.3.2. Khảo sát về tính khả thi của các biện pháp ........................................... 78
Kết luận chƣơng 3 ........................................................................................... 79
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 80
1. Kết luận ....................................................................................................... 80
2. Khuyến nghị ................................................................................................ 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 83
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
XHCN
: Xã hội chủ nghĩa
CNXH
: Chủ nghĩa xã hội
CBGV-NV
: Cán bộ giáo viên - Nhân viên
THCS
: Trung học cơ sở
QCDC
: Quy chế dân chủ
QCDCCS
: Quy chế dân chủ cơ sở
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Quy mô trƣờng, lớp, học sinh THCS huyện Sơn Dƣơng năm
học 2010 – 2011, 2011- 2012, 2012- 2013 ..................................... 30
Bảng 2.2. Chất lƣợng của học sinh THCS huyện Sơn Dƣơng năm học
2010- 2011, 2011- 2012, 2012- 2013 ............................................. 30
Bảng 2.3. Trình độ chuyên môn của cán bộ, giáo viên THCS huyện Sơn
Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang .............................................................. 31
Bảng 2.4. Chất lƣợng đội ngũ CBGV các trƣờng THCS huyện Sơn
Dƣơng, năm học 2010 – 2011, 2011- 2012, 2012 - 2013 ............... 31
Bảng 2.5. Kết quả việc tổ chức tuyên truyền, phổ biến quán triệt, tham gia
xây dựng QCDCCS trong trƣờng THCS huyện Sơn Dƣơng.......... 36
Bảng 2.6. Kết quả việc triển khai các trách nhiệm thực hiện QCDCCS của
Ban giám hiệu nhà trƣờng THCS huyện Sơn Dƣơng ..................... 39
Bảng 2.7. Kết quả thực hiện các hình thức lấy ý kiến đối với những
việc CBGV- CNV đƣợc tham gia trong 10 trƣờng THCS
huyện Sơn Dƣơng .......................................................................... 40
Bảng 2.8. Kết quả thực hiện các hình thức giám sát, kiểm tra đối với
những việc CBGV-CNV đƣợc giám sát, kiểm tra ở 10 trƣờng
THCS huyện Sơn Dƣơng ................................................................ 42
Bảng 2.9. Kết quả thực hiện những việc học sinh đƣợc biết và tham gia ý
kiến trong trƣờng THCS huyện Sơn Dƣơng ................................... 43
Bảng 2.10. Kết quả thực hiện 5 bƣớc triển khai QCDCCS trong các
trƣờng THCS ở huyện Sơn Dƣơng ................................................. 47
Bảng 2.11. Thực trạng hình thức thực hiện quy chế dân chủ ở các trƣờng
THCS huyện Sơn Dƣơng ................................................................ 51
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
Bảng 2.12. Thực trạng chỉ đạo nội dung thực hiện quy chế dân chủ của
Phòng Giáo dục – Đào tạo huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên
Quang .............................................................................................. 56
Bảng 3.1. Kết quả đánh giá về mức độ cần thiết của những biện pháp tăng
cƣờng quản lý thực hiện QCDCCS trong các trƣờng THCS
huyện Sơn Dƣơng - tỉnh Tuyên Quang ........................................... 77
Bảng 3.2. Kết quả đánh giá về tính khả thi của những biện pháp tăng
cƣờng quản lý thực hiện QCDCCS trong các trƣờng THCS
huyện Sơn Dƣơng - tỉnh Tuyên Quang ........................................... 78
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Để xây dựng nhà nƣớc pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân thì
việc phát huy quyền dân chủ của nhân dân đã đƣợc Đảng và Nhà nƣớc quan
tâm chú trọng. Kế thừa và phát triển quan điểm phát huy dân chủ của các Đại
hội trƣớc, Đại hội XI Đảng cộng sản Việt Nam tiếp tục khảng định: “ Dân chủ
XHCN vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc đổi mới, xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc, thể hiện mối quan hệ gắn bó giữa Đảng, Nhà nƣớc và nhân
dân. Phát huy dân chủ nhằm thực hiện mục tiêu của CNXH; đồng thời tạo ra
động lực cho quá trình đi lên đó.”
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc đã ban hành nhiều chính sách
đổi mới về kinh tế, chính trị, xã hội đã phát huy quyền làm chủ của nhân dân,
thu hút nhân dân vào tham gia quản lý Nhà nƣớc đã đạt đƣợc một số thành tựu
to lớn trong sự nghiệp xây dựng đất nƣớc, kiểm tra, kiểm soát hoạt động của
các cơ quan, cán bộ công chức nhà nƣớc, nhằm khắc phục tình trạng suy thoái
đạo đức, quan liêu, mất dân chủ và tệ nạn tham nhũng, lãng phí đang diễn ra
hiện nay.
Quán triệt Chỉ thị 30-CT/TW ngày 18/02/1998 của Bộ Chính trị, Nghị
định 71/1998/NĐ-CP ngày 08/9/1998 của Chính phủ ban hành Quy chế dân
chủ trong hoạt động của cơ quan; Quyết định số 04/QĐ-BGDĐT ngày
01/3/2000 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về ban hành Quy chê dân chủ trong
hoạt động của nhà trƣờng; thực hiện chỉ đạo của Cấp ủy, chính quyền địa
phƣơng và Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Tuyên Quang các trƣờng học trên địa
bàn huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang đã quán triệt và tổ chức thực hiện
nghiêm túc Quy chế dân chủ trong trƣờng học.
Quá trình thực hiện Quy chế dân chủ trong nhà trƣờng thực sự phát
huy đƣợc quyền làm chủ, trí tuệ, sự sáng tạo của Hiệu trƣởng, đội ngũ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
CBGV-NV, ngƣời học trong nhà trƣờng, góp phần xây dựng nền nếp, trật
tự, kỷ cƣơng trong mọi hoạt động của nhà trƣờng, đảm bảo cho hoạt động
dạy và học đạt chất lƣợng, hiệu quả mong muốn; ngăn chặn các tiêu cực và
tệ nạn xã hội, thực hiện nhiệm vụ phát triển giáo dục phù hợp với đƣờng lối
chủ trƣơng của Đảng và pháp luật Nhà nƣớc. Tuy nhiên, thực hiện Quy chế
dân chủ trong trƣờng học còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế cần phải khắc
phục, đó là: Nhận thức về dân chủ, thực hiện quy chế dân chủ của một số chi
ủy, Hiệu trƣởng, cán bộ quản lý trƣờng chƣa đầy đủ; chƣa coi trọng dân chủ
trực tiếp của của cán bộ giáo viên trong các hoạt dộng của nhà trƣờng; chƣa
chủ động xây dựng quy chế; việc thực hiện quy định, quy trình dân chủ
không đảm bảo; giải quyết một số vụ việc thiếu thống nhất, không công
khai, gây bức xúc trong nội bộ nhà trƣờng; Ban chỉ đạo thực hiện quy chế
dân chủ một số trƣờng kiện toàn, củng cố không kịp thời, thiếu kiểm tra, đôn
đốc; việc sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm thực hiện quy chế chƣa kịp thời;
việc giáo viên tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền còn hạn chế...
Những tồn tại, hạn chế nêu trên có nhiều nguyên nhân, trong đó có
nguyên nhân: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Cấp ủy, chính quyền địa
phƣơng, công tác quản lý nhà nƣớc của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện về
thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng học chƣa thƣờng xuyên, việc đôn đốc,
kiểm tra thực hiện công khai còn hạn chế.
Chính vì vậy, việc quản lý thực hiện Quy chế dân chủ trong trƣờng học
cần đƣợc quan tâm, chỉ đạo, nghiên cứu, tìm biện pháp sát thực, phù hợp với
từng bậc học để tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng học đạt hiệu
quả. Đặc biệt trong các trƣờng trung học cơ sở việc tổ chức thực hiện Quy chế
dân chủ trong nhà trƣờng đòi hỏi các nhà quản lý phải nghiêm túc thực hiện và
vận dụng hệ thống các quy chế phù hợp với đặc thù bậc học; tạo môi trƣờng, nền
nếp, kỷ cƣơng trong nhà trƣờng, là điều kiện thuận lợi cho việc các trƣờng thực
hiện tốt nhiệm vụ.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
Từ thực tế nêu trên, gắn với nhiệm vụ và trách nhiệm đang công tác, tôi
chọn đề tài luận văn nghiên cứu vấn đề: “Quản lý thực hiên quy chế dân
chủ ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, thực trạng thực hiện quy chế dân chủ ở
các trƣờng trung học cơ sở huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang; tác giả luận
văn đề xuất một số biện pháp quản lý của Trƣởng phòng Giáo dục và Đào tạo
huyện đối với việc thực hiện quy chế dân chủ của Hiệu trƣởng trƣờng THCS,
nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý trƣờng học.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
a- Khách thể nghiên cứu
Quá trình thực hiện quy chế dân chủ trong các trƣờng trung học cơ sở
và quản lý hoạt động thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng THCS.
Khách thể điều tra, khảo sát
Hiệu trƣởng, cán bộ, công chức, ngƣời học; các đoàn thể, tổ chức của
10 trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.
b- Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý của Trƣởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện
đối với hoạt động thực hiện quy chế dân chủ của Hiệu trƣởng các trƣờng
trung học cơ sở huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở
trƣờng Trung học cơ sở .
- Khảo sát thực trạng quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng
Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.
- Đề xuất một số biện pháp quản lý thực hiện quy chế dân chủ trong các
trƣờng Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
5. Giả thuyết khoa học
Chất lƣợng và hiệu quả quản lý trƣờng THCS phụ thuộc một phần vào
việc thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng học. Nếu xây dựng hệ thống các
biện pháp quản lý của Trƣởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện đối với việc
thực hiện quy chế dân chủ của Hiệu trƣởng trƣờng trung học cơ sở một cách
đồng bộ, khoa học và khả thi sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ở trƣờng
THCS Huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn hiện nay.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Tìm hiểu thực trạng thực hiện quy chế dân chủ và đề xuất các biện pháp
quản lý của Trƣởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện đối với việc thực thi
trách nhiệm của Hiệu trƣởng về thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động
trƣờng THCS trên địa bàn huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang (điều tra,
khảo sát 10 trƣờng Trung học cơ sở của huyện năm học 2010- 2011, 20112012, 2012- 2013).
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và nghiên cứu các văn
bản chỉ đạo của Đảng và văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ, của Bộ
Giáo dục và Đào tạo ban hành về công tác quản lý, về tổ chức, thực hiện công
khai, thực hiện quy chế dân chủ trong nhà trƣờng.
- Phƣơng pháp nghiên cứu lịch sử vấn đề; vận dụng các quan điểm lý luận
liên quan đến công tác quản lý làm cơ sở cho việc nghiên cứu nội dung đề tài
đang nghiên cứu.
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn và tổng kết kinh nghiệm
7.2.1. Phương pháp quan sát
Quan sát các hoạt động của trƣờng THCS huyện liên quan đến việc thực
hiện quy chế dân chủ trong trƣờng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
7.2.2. Phương pháp điều tra
Điều tra bằng phiếu hỏi về thực trạng thực hiện QCDC trong trƣờng
đối với các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng giáo dục và đào tạo
huyện; Hiệu trƣởng, Chủ tịch Công đoàn, giáo viên các trƣờng THCS
huyện Sơn Dƣơng.
7.2.3. Phương pháp khảo nghiệm
Kiểm nghiệm tính khả thi, tính khoa học của các biện pháp đã đề xuất.
7.2.4. Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn một số Hiệu trƣởng về trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo
và thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng học.
Phỏng vấn một số cán bộ giáo viên các trƣờng THCS huyện về trách
nhiệm trong thực hiện quy chế dân chủ trong các hoạt động của nhà trƣờng
7.2.5. Phương pháp bổ trợ
Sử dụng thống kê toán học để đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện
quy chế dân chủ trong các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Sơn
Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.
Dùng thống kê mô tả, suy luận; xử lý các thông tin do phƣơng pháp
khác mang lại để phát hiện và rút ra các kết luận cần thiết.
8. Cấu trúc luận văn: Gồm 3 phần
- Phần 1. Mở đầu.
- Phần 2. Nội dung (gồm 3 chƣơng).
Chương 1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý thực hiện quy chế
dân chủ ở trƣờng THCS.
Chương 2. Nghiên cứu thực trạng quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở
trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.
Chương 3. Các biện pháp quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở trƣờng trung
học cơ sở trên địa bàn huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.
- Phần 3. Kết luận và khuyến nghị.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
Chƣơng 1
NGHIÊN CỨU CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ THỰC HIỆN
QUY CHẾ DÂN CHỦ Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở là một nội dung rất
quan trọng, bởi vậy ngay sau khi thành lập Đảng ta đã quan tâm, lãnh đạo, chỉ
đạo thực hiện tốt quy chế dân chủ nhằm phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ
của nhân dân tham gia kháng chiến, xây dựng bảo vệ Tổ quốc.
Dân chủ là quy luật phát triển của xã hội, xã hội phát triển càng cao
thì yêu cầu dân chủ càng lớn. Mỗi một thời kỳ của cách mạng thì có những
yêu cầu dân chủ khác nhau. Ở nƣớc ta, ngay trong những năm đầu của thời
kỳ đổi mới, vừa làm, vừa nghiên cứu tổng kết lý luận và thực tiễn, chƣa xác
lập đầy đủ những quan điểm chủ trƣơng, chính sách, chƣa đầy đủ những quy
định cho quản lý kinh tế, quản lý xã hội, nhất là những quy định về phát huy
quyền làm chủ, dân chủ trực tiếp của nhân dân. Cơ sở nhiều nơi có sáng kiến
kết hợp giữa nhà nƣớc và nhân dân cùng làm, kết hợp giữa sự đầu tƣ của nhà
nƣớc và huy động sự đóng góp của nhân dân để xây dựng cơ sở hạ tầng đạt
hiệu quả. Trong điều kiện kinh tế của đất nƣớc, của địa phƣơng còn nhiều
khó khăn nhƣng thực hiện chủ trƣơng này đã mang lại thành quả to lớn, xây
dựng đƣợc nhiều công trình hạ tầng quan trọng ở địa phƣơng. Nhƣng trong
quá trình thực hiện do quản lý chƣa tốt, thiếu công khai bàn bạc, dân chủ,
chƣa minh bạch; một số cán bộ lợi dụng tham nhũng tiêu cực nên nhân dân
đấu tranh khiếu kiện gay gắt, nghiêm trọng phức tạp điển hình là tỉnh Thái
Bình, Đồng Nai, Bắc Ninh.... những sự việc đó đã làm một bộ phận những
ngƣời dân đã mất lòng tin vào cán bộ, bộ máy chính quyền ở địa phƣơng;
một số nơi vẫn còn tình trạng tham nhũng, sách nhiễu dân, hiệu lực quản lý
còn thấp, pháp luật chƣa nghiêm, kỷ cƣơng xã hội bị buông lỏng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng (khoá VIII) đã khẳng định: Để khắc
phục tình trạng mất dân chủ và nạn tham nhũng hiện nay thì “Khâu quan
trọng và cấp bách trƣớc mắt là phát huy quyền làm chủ của nhân dân ở cơ sở
là nơi trực tiếp thực hiện mọi chủ trƣơng, chính sách của Đảng và nhà nƣớc”.
Thông qua nghiên cứu, tổng kết thực tiễn Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số
30-CT/TW ngày 18/02/1998 về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ
sở. Mục đích của Chỉ thị vừa để mở rộng dân chủ, giải quyết những thắc mắc,
khiếu kiện của dân những cũng là để xây dựng những quy định cụ thể thực hiện
quyền dân chủ trực tiếp của nhân dân trong tất cả các lĩnh vực hoạt động ở cơ sở.
Nhƣ vậy, việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở là xuất phát từ
thực tiễn yêu cầu của thời kỳ đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc
đặt ra. Căn cứ vào Chỉ thị số 30 /CT-TW của Bộ chính trị , Chính phủ đã ban
hành các Nghị định về thực hiện dân chủ trong các loại hình xã, phƣờng, thị trấn,
trong cơ quan hành chính, sự nghiệp, doanh nghiệp Nhà nƣớc...
Căn cứ vào Thông tƣ 10/1998/TTCP-TCBC ngày 5 tháng 12 năm 1998
của Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ, Bộ quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Khoa
học công nghệ , Bộ Tài chính , Bộ Y tế , Bộ Tƣ pháp , Bộ Giáo dục & Đào
tạo... đã tiến hành tổ chức triển khai và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở .
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 04/2000/QĐ-BGD&ĐT
ngày 01 tháng 3 năm 2000 hƣớng dẫn “Quy chế dân chủ trong hoạt động của
trƣờng học.
Mục đích của việc ban hành các văn bản trên nhằm phát huy quyền
làm chủ của nhân dân lao động, nhằm khơi dậy và phát huy quyền làm chủ
của nhân dân ở cơ sở, sự sáng tạo của nhân dân trong công cuộc đổi mới của
đất nƣớc và thu hút nhân dân trong việc tham gia quản lý nhà nƣớc và kiểm
tra, kiểm soát hoạt động của các cơ quan, cán bộ công chức nhà nƣớc, tạo
bầu không khí dân chủ trong xã hội và củng cố lòng tin của nhân dân đối với
Đảng, tạo điều kiện thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng và nhà nƣớc, Quy
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
chế dân chủ làm chuyển biến phong cách làm việc của cán bộ gần dân và tôn
trọng dân hơn; khắc phục tình trạng suy thoái đạo đức, quan liêu, mất dân chủ
và tệ nạn tham nhũng đang diễn ra hiện nay.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 04/QĐ-BGD$ĐT
ngày 01 tháng 3 năm 2000 chỉ đạo, hƣớng dẫn thực hiện “Quy chế dân chủ
trong trƣờng học”. Tất cả các ngành học, bậc học quán triệt và tổ chức thực
hiện Quy chế dân chủ trong trƣờng học. Trong quá trình thực hiện, các trƣờng
đã có nhiều cố gắng trong việc tổ chức cho CBGV-NV phát huy dân chủ
trong nhà trƣờng, tham gia đóng góp ý kiến vào những vấn đề quan trọng của
nhà trƣờng nhƣ xây dựng kế hoạch năm học, kiểm tra, giám sát một số công
việc của nhà trƣờng, bên cạnh đó cũng bộc lộ nhiều tồn tại cần phải khắc
phục, đó là: những biểu hiện chuyên quyền, độc đoán và xuất hiện những hình
thức dân chủ giả hiệu, đó là việc cán bộ quản lý có đƣa ra tập thể bàn bạc một
số vấn đề, xong đó chỉ là giả tạo, vì lãnh đạo nhà trƣờng vẫn quyết theo ý
mình, chính vì vậy đã có tình trạng có đƣa ra bàn, nhƣng khi quyết thì theo ý
chí của cán bộ quản lý, theo ý cá nhân; tình trạng đó đã diễn ra khá phổ biến
hiện nay ở một số nhà trƣờng .
Thực tiễn cũng chứng minh ở nơi nào thực hiện tốt quy chế dân chủ ở
nơi đó cán bộ công chức tự giác làm việc, cơ quan hoạt động có kỷ cƣơng nền
nếp và việc thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng học đã tạo điều kiện thuận
lợi cho công tác quản lý, vì khi các quy chế, các nội quy nhà trƣờng đã đƣợc
các thành viên trong tập thể sƣ phạm hiểu và tự giác thực hiện sẽ là điều kiện
thúc đẩy tổ chức bộ máy trong nhà trƣờng hoạt động tốt, công tác quản lý của
Ban giám hiệu sẽ đạt hiệu quả cao. Thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng
học còn nhằm phát huy tốt nhất quyền làm chủ và huy động tiềm năng trí tuệ
của cán bộ giáo viên, đội ngũ công chức trong nhà trƣờng để xây dựng nhà
trƣờng nền nếp kỷ cƣơng, đảm bảo cho hoạt động dạy và học đạt chất lƣợng,
hiệu quả mong muốn. Chính vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng và đề xuất
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
biện pháp quản lý thực hiện Quy chế dân chủ trong trƣờng học hiện nay là
vấn đề cần đƣợc nghiên cứu để việc tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong
trƣờng học đạt hiệu quả.
Với lý do trên tác giả đã lựa chọn đề tài luận văn nghiên cứu vấn đề
“Quản lý thực hiên quy chế dân chủ ở các trƣờng trung học cơ sở huyện
Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang”. Đề tài nghiên cứu, hy vọng sẽ góp phần
làm rõ thêm về lý luận và thực tiễn vấn đề thực hiện quy chế dân chủ ở các
trƣờng trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Sơn Dƣơng – tỉnh Tuyên
Quang trong giai đoạn hiện nay.
1.2. Các khái niệm công cụ
1.2.1. Khái niệm về dân chủ; dân chủ ở cơ sở; quy chế dân chủ
1.2.1.1. Khái niệm dân chủ
Dân chủ với tƣ cách là khát vọng, là quyền tự nhiên của con ngƣời,
trong đó có quyền sử dụng tất cả sức mạnh để thực hiện vai trò của ngƣời chủ
và quyền làm chủ đã lần lƣợt đƣợc nhiều giai cấp thống trị trong lịch sử nhận
thức và thể chế hoà thành nguyên tắc tổ chức và vận hành của Nhà nƣớc cùng
các thiết chế chính trị khác nhau.
Tuy nhiên, trong các chế độ dân chủ đã từng tồn tại cho đến nay thì chỉ có
chế độ dân chủ XHCN mới thực sự là chế độ dân chủ của đa số nhân dân trong
xã hội, là chế độ dân chủ của dân, do dân và vì dân. Nên dân chủ là quyền của
nhân dân tự mình quyết định hoặc tham gia với nhà nƣớc quyết định những vấn
đề nhất định. Khái niệm dân chủ ở đây có nội dung cơ bản “Dân biết, dân
bàn, dân làm, dân kiểm tra”, đƣợc khẳng định trong đƣờng lối của Đảng,
Hiến pháp, Pháp luật của Nhà nƣớc ta.
Về dân chủ xã hội chủ nghĩa là một hình thức chính trị - nhà nƣớc. Nó
thừa nhận quyền tự do, bình đẳng của công dân, thừa nhận nhân dân là chủ
thể của quyền lực. Quyền làm chủ của nhân dân đƣợc thể chế hóa thành các
chuẩn mực mang tính nhà nƣớc và pháp quyền, thành nguyên tắc tổ chức và
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
- Xem thêm -
.PDF 
103 
186 
120 
