Tài liệu Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn huyện trấn yên, tỉnh yên bái

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG TRỊNH THỊ BÍCH HỒNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRẤN YÊN, TỈNH YÊN BÁI LUẬN VĂN THẠC SĨ Ngành: Quản lý kinh tế Phú Thọ, năm 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG TRỊNH THỊ BÍCH HỒNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRẤN YÊN, TỈNH YÊN BÁI LUẬN VĂN THẠC SĨ Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Phƣợng Lê Phú Thọ, năm 2021 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, khách quan và chƣa từng dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã đƣợc cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Phú Thọ, ngày 28 tháng 03 năm 2021 Tác giả luận văn Trịnh Thị Bích Hồng ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi đƣợc bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Phƣợng Lêđã tận tình hƣớng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài luận văn. Qua đây, tôi cũng xin chân thành cảm ơn lãnh đạo BHXH huyện Trấn Yên, những doanh nghiệp đã cung cấp những thông tin, số liệu cần thiết trong quá trình tôi nghiên cứu đề tài này. Xin chân thành cảm ơn gia đình, ngƣời thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành luận văn./. Phú Thọ, ngày 28 tháng 3 năm 2021 Học viên Trịnh Thị Bích Hồng iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... v DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. ix MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................... 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 3 4. Quan điểm, phƣơng pháp tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu............................. 3 5. Đóng góp mới của luận văn .................................................................................... 7 6. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 7 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ............................................. 7 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU, BHXH BẮT BUỘC ............................................................................................................... 10 1.1 Cơ sở lý luận về QLT, BHXH bắt buộc .............................................................. 10 1.1.1.Một số khái niệm cơ bản ............................................................................................. 10 1.1.2. Vai trò và mục tiêu của công tác QLT, BHXH bắt buộc. ......................................... 12 1.1.3. Nội dung quản lý thu BHXH bắt buộc ..................................................................... 16 1.1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến QLT BHXH bắt buộc. ..................................................... 27 1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................... 38 1.2.1. Kinh nghiệm QLT BHXH tại cáchuyện trên địa bàn tỉnh Yên Bái ........................... 38 1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho công tác QLT BHXH huyện Trấn Yên .................. 43 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QLT BHXH BẮT BUỘC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRẤN- TỈNH YÊN BÁI ........................................................................................... 46 2.1. Khái quát về huyện Trấn Yên ............................................................................ 46 2.1.1. Khái quát chung về BHXH huyện Trấn Yên ............................................................. 51 iv 2.1.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến QLT BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái ...................................................................................................... 55 2.2 Phân tích tình hình nhiệm vụ QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn Yên - Yên Bái ................................................................................................................... 66 2.2.1. Thực trạng QLĐT tham gia BHXH bắt buộc tại huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái ...... 66 2.2.2. Tình hình quản lý mức đóng BHXH bắt buộc tại huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái. ... 75 2.2.3. Tình hình QLTL tháng đóng BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái ........................................................................................................................................ 77 2.2.4. Quản lý phƣơng thức đóng BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái ........................................................................................................................................ 78 2.2.5. Tình hình TTKT việc thực hiện thu, nộp BHXH bắt buộc tại huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái ................................................................................................................................ 82 2.3. Đánh giá chung về công tác QLT BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên ....... 87 2.3.1. Thành tựu về QLT BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên............................ 87 2.3.2. Những hạn chế dẫn đến các nguyên nhân tồn tại của QLT BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên ............................................................................................................. 89 CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QLT BHXH ........ 97 3.1. Bối cảnh mới của huyện Trấn Yên ảnh hƣởng đến công tácQLTBHXH bắt buộc ...... 97 3.2. Những định hƣớng thu QLT BHXH bắt buộc ................................................... 99 3.3. Giải pháp hoàn thiện QLT BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái thời gian tới ........................................................................................................................ 100 3.3.1. Giải pháp số 1: Tổ chức tốt công tác truyền thông nhiệm vụ tuyên truyền về toàn bộ các văn bản pháp luật các quy định Luật BHXH ............................................................... 101 3.3.2. Giải pháp số 2: Tăng cƣờng quản lý đối tƣợng tham gia BHXH ............................ 103 3.3.3 Giải pháp số 3: Quản lý mức thu và phƣơng thức thu BHXH.................................. 106 3.3.4. Giải pháp số 4: Cải cách thủ tục hành chính trong thực hiện thu BHXH ................ 107 3.3.5 Giải pháp số 5: Nâng cao chất lƣợng làm việc của CBVC làm công tác thu BHXH108 3.3.6. Giải pháp số 6: Tăng cƣờng công tác TTKT tra xử lý vi phạm về BHXH............. 109 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................. 111 1. Kết luận................................................................................................................ 111 2. Kiến nghị: ............................................................................................................ 111 v TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 116 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu STT Nguyên nghĩa 1 BHTN Bảo hiểm thất nghiệp 2 BHXH Bảo hiểm xã hội 3 BHYT Bảo hiểm y tế 4 DNNN Doanh nghiệp nhà nƣớc 5 DNNQD Doanh nghiệp ngoài quốc doanh 6 HCSN Hành chính sự nghiệp 7 HĐND Hội đồng nhân dân 8 UBND Ủy ban nhân dân 9 HTX Hợp tác xã 10 HKDCT Hộ kinh doanh cá thể 11 KH&ĐT Kế hoạch và đầu tƣ 12 LD, VPĐD Liên doanh, văn phòng đại diện 13 LĐTBXH Lao động thƣơng binh và xã hội 14 NCL Ngoài công lập 15 NLĐ Ngƣời lao động 16 NSNN Ngân sách nhà nƣớc 17 SDLĐ Sử dụng lao động 18 SXKD Sản xuất - kinh doanh 19 TNLĐ - BNN Tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp vi 20 HĐLĐ Hợp đồng lao động 21 ATTT An toàn thông tin 22 CNTT Công nghệ thông tin 23 NQD Ngoài Quốc doanh 24 ASXH An sinh xã hội 25 QLNN Quản lý nhà nƣớc 26 KNLĐ Khả năng lao động 27 LĐ Lao động 28 TNLĐ Tai nạn lao động 29 BNN Bệnh nghề nghiệp 30 SX Sản xuất 31 NSDLĐ Ngƣời sử dụng lao động 32 QL Quản lý 33 XH Xã hội 34 QLT Quản lý thu 35 HĐQL Hội đồng quản lý 36 PL Pháp luật 37 TTKT Thanh tra - Kiểm tra 38 DN Doanh nghiệp 39 CĐCS Chế độ chính sách 40 XHCN Xã hội chủ nghĩa 41 TTHC Thủ tục hành chính 42 KTXH Kinh tế - xã hội vii 43 CCVC Công chức viên chức 44 ĐT Đối tƣợng 45 TCS (Phần mềm) Giải quyết chính sách 46 KTTT (Phần mềm) Kế toán 47 TST (Phần mềm) Quản lý thu 48 LLLĐ Lực lƣợng lao động 49 DNNN Doanh nghiệp Nhà nƣớc 50 DNNQD Doanh nghiệp ngoài quốc doanh 51 QTL Quỹ tiền lƣơng 52 HĐLV Hợp đồng làm việc 53 SXKD Sản xuất kinh doanh 54 ĐKKD Đăng ký kinh doanh 55 CĐCS Chế độ chính sách 56 HKDCT Hộ kinh doanh cá thể 57 NCL Ngoài công lập 58 BH Bảo hiểm 59 CNXH Chủ nghĩa xã hội 60 CĐCS Chế độ chính sách 61 HĐQT Hội đồng quản trị 62 KTXH Kinh tế, xã hội 63 NN Nhà nƣớc 64 NSNN Ngân sách Nhà nƣớc 65 QLNN Quản lý Nhà nƣớc viii 66 CNXH Chủ nghĩa xã hội 67 CNVC Công nhân viên chức 68 KTTT Kinh tế thị trƣờng 69 LĐLĐ Liên đoàn lao động 70 CST Cấp sổ thẻ ix DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Cơ cấu kinh tế huyện Trấn Yên giai đoạn 2016-2019 ..................... 50 Bảng 2.2. Dân số và lao động huyện Trấn Yên giai đoạn 2016-2019 ............. 51 Bảng 2.4. Tình hình nhân lực của huyện Trấn Yên, giai đoạn 2016-2019 ...... 54 Bảng 2.5. Các chỉ tiêu kinh tế huyện Trấn Yên giai đoạn 2017-2019 ............. 55 Bảng 2.6. Ảnh hƣởng của mức đóng đến kết quả thu BHXH bắt buộc ........... 55 Bảng 2.7.Mức độ hiểu biết về quản lý thu BHXH bắt buộc của NLĐ .......... 558 Bảng 2.8 Ảnh hƣởng của mức đóng đến kết quả thu BHXH bắt buộc ............ 57 Bảng 2.9.Mức độ hiểu biết về quản lý thu BHXH bắt buộc của ngƣời SDLĐ. 58 Bảng 2.10. Nhận thức của ngƣời SDLĐ về BHXH bắt buộc .......................... 59 Bảng 2.11. Nhận thức của NLĐ về BHXH bắt buộc ....................................... 60 Bảng 2.12. Trình độ năng lực của cán bộ thu BHXH ...................................... 63 Bảng 2.13. Số lao động tham gia BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên giai đoạn 2016- 2019 ........................................................................................ 65 Bảng 2.14. Thực trạng doanh nghiệp tham gia BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên, giai đoạn 2016-2019............................................................. 69 Bảng 2.15. Cơ cấu đơn vị tham gia BHXH tại BHXH huyện Trấn Yên giai đoạn 2016-2019 ................................................................................................ 74 Bảng 2.16. Thực trạng thu BHXH theo khối, loại, hình quản lý của BHXH huyện Trấn Yên giai đoạn 2016 - 2019............................................................ 76 Bảng 2.17. Tình hình quản lý theo phƣơng thức đóng BHXH ........................ 80 Bảng 2.18. Kết quả thanh tra phát hiện vi phạm về thu nộp BHXH giai đoạn 2016- 2019 ....................................................................................................... 84 Bảng 2.19. Thu nhập và tiền lƣơng đóng BHXH tại các doanh nghiệp khảo sát .......................................................................................................................... 87 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) là hai chính sách An sinh xã hội (ASXH) đóng vai trò quan trọng của mỗi Quốc gia. Trong nền kinh tế (KT) thị trƣờng theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa (XHCN) ở nƣớc ta hiện nay đang rất cần cho chính sách ASXH của đất nƣớc đƣợc phát tiển. Do đó BHXH là một trong những chính sách rất quan trọng để ASXH đƣợc phát triển mạnh nhằm đảm bảo quyền lợi cho mgƣời lao động (NLĐ). Nên đƣợc Đảng và Nhà nƣớc đặc biệt quan tâm. Bởi lẽ, tiến bộ xã hội (XH) và phát triển kinh tế (KT) luôn phải đi đôi với đảm bảo chính sách ASXH. Để xác định đúng vai trò của BHXH nói riêng, chính sách ASXH nói chung. Do đó ngày 26/01/1995 Chính phủ ban hành Nghị định số 12/CP quy định thực hiện BHXH bắt buộc đối với cán bộ, công chức, công nhân viên chức (CBCCVC) nhà nƣớc và NLĐ tại các đơn vị, tổ chức và doanh nghiệp có sử dụng lao động(SDLĐ). Đồng thời Chính phủ đã ban hành Nghị định thành lập BHXH Việt Nam theo hệ thống dọc nhằm giúp Chính phủ tổ chức thực hiện các chức năng nhiệm vụ theo quy định của pháp luật. Để hoàn thiện chính sách BHXH hơn nữa ngày 29/06/2006 Quốc hội đã ban hành luật BHXH và ngày 20/11/2014 tiếp tục sửa đổi bổ sung và ban hành Luật BHXH số 58/2014/QH13. Đây là những tiền đề quan trọng, là cơ sở pháp lý giúp cơ quan BHXH các cấp tổ chức thực hiện chế độ chính BHXH nhằm thực hiện chính sách BHXH cho NLĐ đƣợc đồng bộ trên phạm vi cả nƣớc để áp dụng đối với các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp có SDLĐ. Tuy nhiên trong thời gian tổ chức thực hiện 2 luật BHXH nêu trên còn bọc lộ nhiều hạn chế, bất cập và gặp không ít khó khăn trong việc thực hiện đặc biệt là Quản lý thu (QLT) BHXH bắt buộc. Cụ thể nhƣ: còn có nhiều doanh nghiệp chƣa tham gia BHXH bắt buộc cho NLĐ. Đây là do có sự lé tránh của ngƣời SDLĐ ở các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tƣ nhân. Còn hơn thế nữa việc lách luật diễn ra phổ biến, ký những Hợp đồng lao động (HĐLĐ) ngắn hạn đối với NLĐ làm công việc có tính thƣờng xuyên nhằm trốn phải đóng BHXH bắt buộc của NLĐ, ngƣời SDLĐ chỉ vì mục 2 đích lợi nhuận không vì quyền lợi của NLĐ đã gây ảnh hƣởng lớn đến đời sống, tinh thần, vật chất và quyền lợi của NLĐ. Mặt khắc còn hơn thế nữa đã có nhiều thủ đoạn chế biến các khoản thu nhập phải đóng BHXH bắt buộc để chuyển sang các khoản thu nhập khác để NLĐ hƣởng và chỉ đóng BHXH bắt buộc ở mức tối thiểu do pháp luật quy định. Nên dẫn đến số thu BHXH bắt buộc chƣa tƣơng xứng với tiềm năng của đia phƣơng. Tình trạng nợ đọng BHXH bắt buộc còn diễn ở các doanh nghiệp. Qua nhƣ nêu trên cũng thấy rõ sự hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật về BHXH bắt buộc của ngƣời SDLĐ và NLD còn nhiều yếu kém và tồn tại, hạn chế. Do vậy thu và QLT BHXH bắt buộc ảnh hƣởng trực tiếp đến công tác chi BHXH. Do đó cần phải có nhiều giải pháp, biện pháp hữu hiệu cần đặt ra trong thời gian tới để thu BHXH bắt buộc nhằm tăng trƣởng quỹ BHXH đảm bảo chính sách ASXH của đất nƣớc đƣợc phát triển và khắc phục những tồn tại, hạn chế, vƣớng mắc. Từ nhận thức đƣợc tầm quan trọng của QLT BHXH bắt buộc trong hoạt động chung của ngành BHXH, học viên đã lựa chọn đề tài: Quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái làm luận văn thạc sĩ của mình góp phần giải quyết những vấn đề còn hạn chế, vƣớng mắc nhƣ đã nêu. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nhiên cứu Nghiên cứu QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái.Trên cơ sở phân tích và đánh giá thực trạng QLT BHXH bắt buộc giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2019. Từ đó đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn Yên trong thời gian tới. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 2.2.1. Hệ thống hoá lại những vấn đề lý luận và thực tiễn về BHXH và QLT BHXH bắt buộc làm cơ sở nghiên cứu tại BHXH Trấn Yên. 2.2.2. Đánh giá thực trạng QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn Yên: Phân tích, đánh giá thực trạng về QLT BHXH bắt buộc nhằm chỉ ra những kết quả đạt đƣợc, những tồn tại, hạn chế, thiếu sót, nguyên nhân. Đồng thời làm rõ những 3 vấn đề đang đặt ra hiện nay trong QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái. 2.2.3. Định hƣớng và giải pháp nâng cao hiệu quả QLT BHXH bắt buộc. Từ thực trạng đề xuất phƣơng hƣớng, giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện QLT BHXH bắt buộc tại tỉnh BHXH huyện Trấn Yên trong thời gian tới. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của Luận văn này là QLT BHXH bắt buộc tại BHXH Trấn Yên. 3.2. Phạm vi nghiên cứu 3.2.1. Phạm vi về thời gian Các tài liệu và số liệu nghiên cứu đƣợc thu thập từ các nguồn trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2019. 3.2.2. Phạm vi về không gian Luận văn tập trung nghiên cứu QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn yên. 3.2.3. Phạm vi về nội dung Luận văn tập trung nghiên cứu cả lý thuyết và thực tiễn về: QL đối tƣợng tham gia BHXH bắt buộc;QL quỹ lƣơng làm căn cứ tính tiền đóng BHXH bắt buộc;QL tiền thu BHXH bắt buộc;Thanh tra, kiểm tra (TTKT) đóng BHXH bắt buộc. Làm rõ cơ sở lý luận, kinh nghiệm thực tiễn, đánh giá thực trạng, đề xuất định hƣớng và giải pháp nâng cao hiệu quả về QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn Yên tỉnh Yên Bái. 4. Quan điểm, phƣơng pháp tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Quan điểm nghiên cứu: 4.1.1. Tuân thủ quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lê Nin. Trong đó dựa vào các nghiên cứu đã đƣợc chứng minh có mục tiêu gần tƣơng tự với đề tài hiện tại. Lý luận nhận thức duy vật biện chứng đƣợc sử 4 dụng để nghiên cứu xem xét các sự vật, hiện tƣợng vận động trong mối liên hệ phổ biến, nguyên lý về sự phát triển và tuân theo các quy luật khách quan nhƣ: sự thay đổi về lƣợng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngƣợc lại, thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập, phủ định của phủ định. QLT BHXH bắt buộc có liên quan đến nhiều yếu tố nhƣ: điều kiện KTXH, tự nhiên của từng địa phƣơng, trình độ dân trí; hệ thống chính sách pháp luật của Nhà nƣớc; đội ngũ cán bộ, cơ sở vật chất, trang thiết bị ...Lý luận nhận thức duy vật lịch sử là hệ thống các quan điểm duy vật biện chứng về xã hội, đƣợc sử dụng để nghiên cứu các lĩnh vực đời sống xã hội và vạch ra các quy luật phát triển của xã hội. QLT BHXH bắt buộc cũng là một trong các lĩnh vực của đời sống xã hội nhằm phục vụ cho chính sách ASXH của một quốc gia. Vì vậy cũng cần phải hoàn thiện cùng với sự phát triển KTXH của đất nƣớc. 4.1.2. Tuân thủ tƣ tƣởng phát triển vì dân, do dân Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn căn dặn cán bộ chính quyền, đoàn thể phải tin ở dân, vì khả năng của dân là to lớn, là vô tận. Trong toàn bộ hoạt động của mình với cƣơng vị là ngƣời đứng đầu Nhà nƣớc, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn khẳng định tƣ tƣởng lấy dân làm gốc, lợi ích của nhân dân là trƣớc hết và trên hết, nhiệm vụ của chính quyền và đoàn thể là phụng sự nhân dân.Qua thực tiễn lãnh đạo, quản lý, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhìn thấy rất rõ những căn bệnh phát sinh làm hủy hoại và biến dạng Nhà nƣớc. Ngƣời kiên quyết chống lại, cảnh báo nhiều nguy cơ, đề xuất các giải pháp thiết thực, trừng trị nghiêm khắc các cán bộ thoái hóa, biến chất, đảm bảo cho Nhà nƣớc ta thật sự trong sạch, vững mạnh. Trong 24 năm đứng đầu Nhà nƣớc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dày công xây dựng các thiết chế, thể chế và cơ chế dân chủ, khơi nguồn truyền thống dân chủ ở Việt Nam. Đặc biệt, Ngƣời đã để lại một tấm gƣơng sáng về đạo đức liêm khiết, trong sạch, hết lòng phục vụ nhân dân, vì dân, vì nƣớc và một phong cách lãnh đạo đặc sắc - phong cách lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh. 4.1.3. Tuân thủ chủ trƣơng đƣờng lối của Đảng và nhà nƣớc Việt Nam về chính sách BHXH và công tác quản lý nhà nƣớc về thu BHXH bắt buộc. Trong luận văn này, QLT BHXH bắt buộc đƣợc tiếp cận từ góc độ BHXH huyện Trấn Yên, tức quản lý của cấp huyện trong hệ thống BHXH tỉnh Yên Bái. Chính vì thế, nội dung quản lý của cấp tỉnh đƣợc coi là tiền đề và môi trƣờng pháp lý trong đó BHXH 5 huyện Trấn Yên hoặc phải tuân thủ, hoặc phải thích nghi để tổ chức thực hiện QLT BHXH bắt buộc. 4.2. Phƣơng pháp tiếp cận nghiên cứu Sử dụng phƣơng pháp tiếp cận từ lý thuyết đến thực tiễn và tiếp cận theo hệ thống. 4.2.1 Phƣơng pháp tiếp cận hệ thống: Là nhiệm vụ quản trị mọi bộ phận sao cho toàn bộ kết cấu của luận văn cùng hƣớng về một mục tiêu chung là QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn Yên. 4.2.2. Phƣơng pháp tiếp cận từ lý thuyết đến thực tiễn: Giúp cho học viên nắm chắc lý thuyết trong QLT BHXH bắt buộc. 4.2.3. Phƣơng pháp tiếp cận liên ngành: Là công cụ đặc biệt, cần thiết và hữu hiệu trong việc nghiên cứu của giai đoạn hiện nay. 4.2.4. Phƣơng pháp tiếp cận từ vĩ mô đến vi mô: Nghiên cứu những hành vi của các chủ thể trên một thị trƣờng cụ thể,. 4.2.5. Phƣơng pháp tiếp cận theo nguyên lý nhân quả: Nhằm diễn giải nhƣ một thuộc tính của hiện tƣợng, các khả năng cho phép nhà khoa học đƣa ra những dự báo. 4.3. Phƣơng pháp nghiên cứu 4.3.1. Phƣơng pháp phân tích thống kê: Đối với những thông tin là số liệu đƣợc thu thập tại BHXH huyện Trấn Yên tiến hành tính toán các chỉ tiêu và lập thành các bảng biểu. + Thu thập số liệu: Những tài liệu đƣợc thu thập từ những công bố chính thức của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh Yên Bái, BHXH huyện; Phòng kế hoạch và đầu tƣ (KHĐT), Phòng lao động - Thƣơng binh và Xã hội (LĐTBXH), Liên đoàn lao động (LĐLĐ) huyện, Chi Cục thống kê huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái và các cơ quan có liên quan đến ngành BHXH và các bài viết về chủ đề thu BHXH trên Báo BHXH, Tạp chí BHXH,LĐXH; tin bài trên trang Website vàcác công trình nghiên cứu, đề tài, đề án về thu BHXH của Ngành BHXH. Các tài liệu liên quan khác.Trên 6 cơ sở thông tin, dữ liệu thu thập đƣợc, học viên sẽ tiến hành phân tích thực trạng QLT BHXH bắt buộc tại BHXH Trấn Yên, tỉnh Yên Bái. + Phân tổ thống kê: Căn cứ vào một hay một số tiêu thức nào đó để phân chia các đơn vị của hiện tƣợng nghiên cứu thành các tổ có tính chất khác nhau. Phân tổ là phƣơng pháp cơ bản để tổng hợp thống kê theo các tiêu chí nhƣ: loại hình đơn vị SDLĐ, LĐ trong mỗi loại hình đơn vị SDLĐ, tiền lƣơng tiền công theo thang bảng lƣơng nhà nƣớc, tiền lƣơng tiền công do chủ SDLĐ quyết định, tiền nợ BHXH của mỗi loại hình đơn vị SDLĐ...vv. để đánh giá chính xác nhất về tình hình QLT BHXH bắt buộc. + Bảng thống kê: Là hình thức biểu hiện các số liệu thống kê một cách có hệ thống, logic nhằm mô tả cụ thể, rõ ràng các đặc trƣng về mặt lƣợng của các hiện tƣợng nghiên cứu. Bảng thống kê đƣợc sử dụng trong nghiên cứu này giúp cho việc thống kê đƣợc thuận lợi, rõ ràng. + Phân tích thông tin:Phân tích thông tin, có nhiệm vụ làm rõ các đặc trƣng, xu hƣớng phát triển của hiện tƣợng và quá trình nghiên cứu dựa trên các thông tin thống kê đã đƣợc thu thập, xử lý và tổng hợp nhằm giải quyết các vấn đề cần làm rõ. + Phân tích dãy số thời gian: Dùng các dãy số với khoảng cách giữa các thời kỳ đó là 1 năm, 2 năm... để phân tích chỉ tiêu biến động về số tiền thu BHXH bắt buộc số đơn vị SDLĐ tham gia BHXH, số NLĐ tham gia BHXH bắt buộc, số tiền nợ BHXH bắt buộc, Quỹ tiền lƣơng của đơn vị SDLĐ tham gia BHXH bắt buộc qua các năm để nghiên cứu 4.3.2. Phƣơng pháp so sánh: Dùng để so sánh số liệu qua các thời gian. So sánh là việc đối chiếu các chỉ tiêu, các hiện tƣợng KT&XH đã đƣợc lƣợng hoá có cùng một nội dung, tính chất tƣơng tự nhau. 4.3.3. Phƣơng pháp chuyên gia: Hỏi phóng vấn 02 CBCCVC chuyên quản thu của BHXH huyện Trấn Yên để tìm ra các thực trạng và giải pháp nâng cao chất lƣợng QLT BHXH bắt buộc tại BHXH Huyện Trấn Yên. 7 4.3.4. Phƣơng pháp dự báo: Dựa trên cơ sở toán học, thống kê. Để dự báo nhu cầu tƣơng lai của thu, QLT BHXH bắt buộc tại BHXH Trấn Yên. 4.3.5. Phƣơng pháp bảng biểu: Bảng biểu đƣợc sử dụng trong QLT BHXH bắt buộc sẽ thuận lợi cho quá trình nghiên cứu giúp cho QLT BHXH bắt buộc xác định số liệu thu BHXH đƣợc thuận lợi, dễ ràng tìm, tổng kết và phân tích các số liệu đƣợc thu thập, điều tra nhằm đƣa ra các giải pháp khắc phục khó khăn phù hợp, hoàn thành nhiệm vụ đƣợc giao. 5. Đóng góp mới của luận văn - Từ nhiều năm nay có rất nhiều các đề tài nghiên cứu và bài viết về BHXH đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau về QLT BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, học viên với những kiến thức tiếp thu đƣợc trong quá trình học tập, cũng nhƣ công tác và căn cứ vào những kết quả nghiên cứu khoa học với kinh nghiệm tham gia nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống về QLT BHXH bắt buộc tại BHXH Trấn Yên, từ đó có những đóng góp một phần nghiên cứu có tính khoa học. - Hoàn thiện QLT BHXH bắt buộc góp phần hoàn thành nhiệm vụ thu BHXH ở đơn vị SDLĐ, do BHXH huyện Trấn Yên QLT. Nhằm nghiên cứu tình hình thu, QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn Yên tỉnh Yên Bái, qua đó làm rõ những mặt tích cực, tồn tại, hạn chế và còn có yếu kém nguyên nhân và bài học kinh nghiệm từ QLT BHXH bắt buộc. 6. Kết cấu của luận văn Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn cấp huyện. Chƣơng 2: Thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái. Chƣơng 3: Định hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái. 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Công tác BHXH và QLT BHXH bắt buộc đã đƣợc các cấp, ngành, mọi 8 ngƣời trong xã hội quan tâm nghiên cứu, qua đó tác giả nhận thấy các đề tài nghiên cứu trƣớc đây liên quan đến lĩnh vực BHXH và lĩnh vực QLT BHXH bắt buộc đều xuất phát từ thực trạng để hƣớng tới các giải pháp nhằm hoàn thiện QLT BHXH bắt buộc và nhằm chăm lo cho sự phát triển nguồn thu BHXH bắt buộc một cách bền vững. Tuy nhiên đề tài nghiên cứu về QLT BHXH bắt buộc tại một đơn vị hành chính cấp huyện là rất cần thiết, thiết thực nhằm giải quyết tận gốc, trong bối cảnh tình hình nợ đọng BHXH, trốn đóng BHXH của các doanh nghiệp tăng cao đáng phải xem xét đã làm ảnh hƣởng đến việc giải quyết quyền lợi của NLĐ. Do đó nguy cơ vỡ quỹ BHXH trong tƣơng lai có thể diễn ra nếu không có chính sách hợp lý, nên đề tài QLT BHXH bắt buộc tại BHXH huyện Trấn Yên cũng là cơ sở đóng góp đề xuất các giải pháp nhằm ổn định quỹ BHXH. Mặt kkác trong những năm gần đây lĩnh vực BHXH nói chung và QLT BHXH bắt bắt buộc nói riêng đã đƣợc nhiều cấp, nhiều ngành, mọi ngƣời trong xã hội quan tâm nghiên cứu, đã có một số công trình nghiên cứu về BHXH với những cách tiếp cận khác nhau, đƣợc đề cập, thể hiện trong một số đề tài cấp Nhà nƣớc và cấp Bộ, Ngành,nhiều luận văn Tiến sỹ, Thạc sỹ. Cụ thể nhƣ sau: -Năm 2000 BHXH Việt Nam: Có đề tài nghiên cứu khoa học "Nghiên cứu xây dựng luận cứ khoa học cơ bản để hoàn thiện hệ thống BHXH ở Việt Nam"; do Tiến sĩ Kinh tế: Nguyễn Huy Ban chủ đề tài. -Năm 2005 BHXH Việt Nam: Có đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ"Nghiên cứu xây dựng lộ trình thực hiện BHXH đối với NLĐ ở Việt Nam". Do Tiến sĩ: Nguyên Tiến Phúc chủ đề tài -Năm 2008 BHXH Việt Nam: Có đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ“Cơ sở khoa học xây dựng dữ liệu phục vụ cho mục tiêu tính toán cấn đối quỹ BHXH” do Tiến sĩ: Trịnh Thị Hoa làm chủ nhiệm đề tài. -Đề tài nghiên cứu cấp Bộ, Ngành năm 2006: "Thực trạng quản lý thu BHXH hiện nay và một số biện pháp, giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu BHXH nói chung và thu BHXH nói riêng". Chủ nhiệm đề tài: Nguyễn Văn Châu BHXH Việt Nam. 9 -Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ: "Chiến lược phát triển BHXH phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế và xã hội đến năm 2020".Chủ nhiệm đề tài là TS: Nguyễn Huy Ban. -Đỗ Văn Sinh năm 2010: "Hoàn thiện quản lý quỹ BHXH ở Việt Nam. Luận án Tiến sĩ kinh tế. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, tác giả góp phần làm rõ thêm cơ sở khoa học, thực tiễn của quản lý quỹ BHXH ở Việt Nam. - Nguyễn Hữu Vinh năm 2010: "Giải pháp nhằm hạn chế tình trạng nợ đọng và trốn đóng BHXH"; Luận văn Thạc sỹ kinh tế của Trƣờng Đại học kinh tế quốc dân và Nguyễn Dƣơng năm 2010. "Giải pháp nâng cao chất lượng quản lý thu BHXH tại BHXH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương". - Đề tài cấp Bộ, Ngành năm 2012: "Các giải pháp đảm bảo cân đối quỹ BHXH bắt buộc khi thực hiện Luật BHXH", chủ nhiệm đề tài Phạm Đỗ Nhật Tân -Phạm Trƣờng Giang năm 2013: "Hoàn thiện cơ chế thu BHXH ở Việt Nam" là Luận án Tiến sỹ của Trƣờng Đại học Lao động xã hội, -Đề án khoa học: "Xây dựng quy định quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BHTN". Chủ nhiệm đề án: Thạc sĩ Trần Đình Liệu, chức vụ: Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam. - Đề án nghiên cứu khoa học năm 2011: "Hoàn thiện quy trình quản lý thu, quy trình cấp và quản lý sổ BXHH, thẻ BHYT. Chủ nhiệm đề án: Dƣơng Xuân Triệu - Viện nghiên cứu khoa học của BHXH Việt Nam, Với nhiều đề tài nghiên cứu đề tài cấp Nhà nƣớc và cấp Bộ, Ngành, nay nghiên cứu đề tại tại cấp huyện về lĩnh vực QLT BHXH bắt buộc là rất cần thiết. Với lý do đó tác giả lựa trọn đề tài: Quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái là rất có ý nghĩa và thực sự cần thiết, thiết thực về tất cả các lĩnh vực BHXH giúp khi áp dụng cho một BHXH cấp huyện nhằm làm tốt QLT BHXH bắt buộc ở cơ sở.