Tài liệu Quản lý thiết bị dạy học ở trường trung học phổ thông tại thành phố thủ dầu một, tỉnh bình dương trong bối cảnh giáo dục hiện nay

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHAN HOÀNG VŨ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG TRONG BỐI CẢNH GIÁO DỤC HIỆN NAY CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG – Năm 2019 ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHAN HOÀNG VŨ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG TRONG BỐI CẢNH GIÁO DỤC HIỆN NAY CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN VĂN TRUNG BÌNH DƯƠNG – Năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu ghi trong luận văn là trung thực, được các tác giả cho phép sử dụng và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tác giả i LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều tổ chức và cá nhân. Tôi xin trân trọng cảm ơn: - Trường Đại học Thủ Dầu Một, Phòng Sau Đại học Trường Đại học Thủ Dầu Một đã tạo điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu khoa học. - TS . Trần Văn Trung đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. - Quý Thầy, Cô đã giảng dạy và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập tại Trường Đại học Thủ Dầu Một. - Sở Giáo dục & Đào tạo tỉnh Bình Dương, cán bộ quản lí, giáo viên và học sinh của 5 trường Trung học phổ thông là trường THPT Võ Minh Đức, THPT Chuyên Hùng Vương, THPT An Mỹ, THPT Nguyễn Đình Chiểu và trường THPT Bình Phú trong Thành phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương đã hỗ trợ công tác khảo nghiệm, cung cấp tài liệu và có những ý kiến chia sẽ kinh nghiệm quý báu trong quản lý TBDH để tôi thực hiện luận văn này. - Bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã góp ý và tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn. Dù đã rất cố gắng, song luận văn vẫn có thể sẽ còn thiếu sót. Kính mong quý Thầy, Cô và Hội đồng chấm luận văn góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn! ii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT ......................................................................... xi MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................. 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu........................................................................... 3 3.1. Khách thể nghiên cứu ............................................................................................. 3 3.2. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................... 4 7.1. Quan điểm phương pháp luận................................................................................. 4 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc ............................................................................ 4 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic .................................................................................... 4 7.1.3. Quan điểm thực tiễn ............................................................................................ 5 7.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể ............................................................................. 5 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ......................................................................... 5 7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ........................................................... 5 7.3. Nhóm phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học ..................................... 6 8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 6 Chương 1 ...................................................................................................................... 7 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG BỐI CẢNH GIÁO DỤC HIỆN NAY ............. 7 iii 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................................................... 7 1.1.1. Ở nước ngoài ....................................................................................................... 7 1.1.2. Ở trong nước ........................................................................................................ 8 1.2. Một số khái niệm liên quan đề tài. ....................................................................... 10 1.2.1. Khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục và quản lý nhà trường ........................ 10 1.2.1.1. Quản lý ........................................................................................................... 10 1.2.1.2. Quản lý giáo dục ............................................................................................. 12 1.2.1.3. Quản lý nhà trường ......................................................................................... 13 1.2.2. Khái niệm thiết bị dạy học ................................................................................. 13 1.2.3. Khái niệm về quản lý thiết bị dạy học ............................................................... 14 1.3. Lý luận về TBDH ở trường THPT ....................................................................... 15 1.3.1. Vị trí của TBDH trong quá trình dạy học .......................................................... 15 1.3.2. Vai trò của TBDH trong quá trình dạy học ....................................................... 16 1.3.2.1. TBDH là một bộ phận của quá trình dạy học ................................................. 16 1.3.2.2. Vai trò của TBDH trong việc đổi mới phương pháp dạy học ........................ 17 1.3.2.3. Vai trò của TBDH với việc đảm bảo chất lượng dạy học .............................. 17 1.3.2.4. Vai trò của TBDH trong việc năng cao khả năng sư phạm ............................ 18 1.3.3. Chức năng TBDH trong quá trình dạy học ở trường THPT.............................. 19 1.3.4. Nội dung TBDH trong trường THPT ................................................................ 19 1.3.4.1. Bản đồ, lược đồ, tranh ảnh. ............................................................................ 20 1.3.4.2. Mô hình, mẫu vật thực hành, thí nghiệm ........................................................ 20 1.3.4.3. Dụng cụ thí nghiệm, thực hành ....................................................................... 20 1.3.4.4. Phần mềm ........................................................................................................ 20 1.3.4.5. Băng đĩa........................................................................................................... 21 1.3.4.6. Hoá chất........................................................................................................... 21 iv 1.3.4.7. Thiết bị dùng chung (đầu đĩa, máy tính, projector….).................................... 21 1.3.4.8. Máy móc phục vụ nghiên cứu, thí nghiệm, thực hành .................................... 22 1.3.4.9. Tài liệu, sách nghiên cứu, sách tham khảo… .................................................. 22 1.3.5. Bối cảnh giáo dục hiện nay ............................................................................... 22 1.3.5.1. Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 ............................................. 22 1.3.5.2. Thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo ........................ 23 1.3.5.3. Xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ........................................................ 24 1.4. Lý luận về quản lý TBDH ở trường THPT trong bối cảnh giáo dục hiện nay ..... 25 1.4.1. Tầm quan trọng của quản lý TBDH ở trường THPT ........................................ 25 1.4.3. Nội dung quản lý thiết bị dạy học ở trường THPT ........................................... 26 1.4.3.1. Xây dựng kế hoạch quản lý TBDH ................................................................ 26 1.4.3.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý TBDH ................................................... 27 1.4.3.3. Chỉ đạo thực hiện quản lý TBDH ................................................................... 27 1.4.3.4. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch quản lý TBDH .......................... 28 1.4.3.5. Quản lý việc trang bị và tự tạo TBDH ........................................................... 28 1.4.3.6. Quản lý việc sử dụng TBDH .......................................................................... 29 1.4.3.7. Quản lý việc việc sửa chữa, bảo quản TBDH ................................................ 29 1.4.4. Những yêu cầu quản lý TBDH trong bối cảnh giáo dục hiện nay .................... 30 1.4.4.1. Đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 ................................. 30 1.4.4.2. Phù hợp với yêu cầu định hướng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo ................................................................................................................. 30 1.4.4.3. Đáp ứng với xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ................................... 31 1.4.5. Vai trò của hiệu trưởng trong việc quản lý TBDH ............................................ 31 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý TBDH ở trường THPT ................... 32 1.5.1. Các yếu tố khách quan ....................................................................................... 32 v 1.5.1.1. Cuộc cách mạng khoa học công nghệ ........................................................... 32 1.5.1.2. Kinh phí trang bị TBDH ................................................................................. 32 1.5.1.3. Xu thế đổi mới phương pháp dạy học ............................................................ 32 1.5.2. Các yếu tố chủ quan........................................................................................... 33 1.5.2.1. Năng lực quản lý của hiệu trưởng .................................................................. 33 1.5.2.2. Nhận thức của CB, GV về quản lý TBDH ..................................................... 33 1.5.2.3. Ý thức trách nhiệm, kỹ năng sử dụng TBDH của học sinh ............................ 34 Chương 2 ..................................................................................................................... 36 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG .............................................................................................................. 36 2.1. Khái quát về tình hình giáo dục và đào tạo tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .................................................................................................................. 36 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng QL TBDH ở các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................. 37 2.2.1. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................... 37 2.2.2. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................... 37 2.2.3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 37 2.2.3.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi .............................................................. 37 2.2.3.2. Phương pháp phỏng vấn ................................................................................. 38 2.2.3.3. Phương pháp quan sát ..................................................................................... 39 2.2.3.4. Phương pháp nghiên cứu hồ sơ, tài liệu ......................................................... 39 2.2.4. Thông tin về mẫu khảo sát ................................................................................. 39 2.2.4.1 Đối tượng khảo sát........................................................................................... 39 2.2.4.2. Nội dung khảo sát ........................................................................................... 40 2.2.4.3. Phương thức khảo sát ..................................................................................... 41 vi 2.2.5. Xây dựng thang đo ............................................................................................ 41 2.2.6. Xử lý số liệu ...................................................................................................... 42 2.3. Thực trạng TBDH ở các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .................................................................................................................. 43 2.3.1.Thực trạng nhận thức của CB, GV và HS về vai trò của TBDH trong quá trình dạy học ................................................................................................................ 43 2.3.2. Thực trạng TBDH của các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .................................................................................................................. 44 2.3.3. Đánh giá của CB, GV về mức độ trang bị TBDH ở trường THPT tại thành phố ............................................................................................................................. 46 2.3.4. Thuận lợi và khó khăn trong việc trang bị TBDH ở trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ......................................................................... 47 2.3.4.1. Những thuận lợi trong việc trang bị TBDH ................................................... 47 2.3.4.2. Những khó khăn trong việc trang bị TBDH ................................................... 47 2.4. Thực trạng quản lý TBDH của các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .................................................................................................. 47 2.4.1. Thực trạng nhận thức của CB, GV và HS về vai trò quản lý TBDH trong các trường .................................................................................................................. 47 2.4.2. Thực trạng công tác lập kế hoạch quản lý TBDH ............................................. 49 2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện quản lý TBDH của các trường THPT tại TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................. 50 2.4.3.1. Công tác tổ chức quản lý TBDH .................................................................... 50 2.4.3.2. Hoạt động bộ máy quản lý TBDH của các Trường ........................................ 52 2.4.3.3. Kết quả sử dụng thiết bị dạy học .................................................................... 53 2.4.3.4. Công tác bảo quản TBDH .............................................................................. 55 2.4.4. Thực trạng công tác chỉ đạo quản lý TBDH...................................................... 57 2.4.5. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá quản lý TBDH .................................... 58 2.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý TBDH ...................................................... 59 vii 2.6. Đánh giá chung thực trạng quản lý TBDH ở các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. ................................................................................ 62 2.6.1. Ưu điểm ............................................................................................................. 63 2.6.2. Tồn tại ................................................................................................................ 64 2.6.3. Nguyên nhân tồn tại ........................................................................................... 64 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG THPT TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG TRONG BỐI CẢNH GIÁO DỤC HIỆN NAY ............................................................................................... 67 3.1. Căn cứ đề xuất biện pháp ..................................................................................... 67 3.1.1. Căn cứ khoa học ................................................................................................ 67 3.1.2. Căn cứ thực tiễn ................................................................................................. 68 3.1.3. Căn cứ pháp lý ................................................................................................... 68 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................................. 68 3.2.1. Đáp ứng yêu cầu phát triển đào tạo của các trường THPT tại TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .................................................................................................. 68 3.2.2. Đảm bảo tính thực tiễn hoạt động quản lý GD của các trường THPT tại TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................. 68 3.2.3. Đảm bảo sự phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của các trường THPT tại TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................. 69 3.2.4. Đảm bảo sự thống nhất các biện pháp quản lý giáo dục ................................... 69 3.2.5. Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp ............................................................ 69 3.3. Hệ thống các biện pháp quản lý TBDH ở trường THPT tại TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ......................................................................................................... 70 3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho CB, giáo viên, học sinh về vai trò TBDH và QL TBDH ....................................................................................................... 70 3.3.1.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 70 3.3.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 70 3.3.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 72 viii 3.3.2. Biện pháp 2: Kế hoạch hoá công tác quản lý TBDH ........................................ 72 3.3.2.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 72 3.3.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 72 3.3.2.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 74 3.3.3. Biện pháp 3: Tổ chức hệ thống bộ máy chuyên trách và có cơ chế phối hợp trong công tác quản lý TBDH ............................................................................. 74 3.3.3.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 74 3.3.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 74 3.3.3.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 76 3.3.4. Biện pháp 4: Tăng cường công tác đào tạo bồi dưỡng CB, GV phụ trách các phòng chức năng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH ................................ 76 3.3.4.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 76 3.3.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 76 3.3.4.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 77 3.3.5. Biện pháp 5: Ban hành các văn bản về định mức tiêu chuẩn, quy định, quy chế quản lý TBDH ..................................................................................................... 77 3.3.5.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 77 3.3.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 77 3.3.5.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 78 3.3.6. Biện pháp 6: Tổ chức sử dụng hiệu quả và bảo quản, bảo dưỡng thường xuyên TBDH .................................................................................................................. 78 3.3.6.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 78 3.3.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 78 3.3.6.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 80 3.3.7. Biện pháp 7: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá và rút kinh nghiệm trong việc quản lý TBDH ....................................................................... 80 ix 3.3.7.1. Mục tiêu biện pháp ......................................................................................... 80 3.3.7.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ................................................... 81 3.3.7.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ........................................................................ 81 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý TBDH trong nhà trường ...................... 82 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............................. 82 3.5.1. Mục đích khảo nghiệm ...................................................................................... 82 3.5.2. Đối tượng khảo sát............................................................................................. 82 3.5.3. Xây dựng thang đo ............................................................................................ 82 3.5.4. Kết quả khảo nghiệm ......................................................................................... 83 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................................ 87 1.Kết luận..................................................................................................................... 88 1.1 Về mặt lý luận........................................................................................................ 88 1.2 Về mặt thực tiễn .................................................................................................... 88 2. Khuyến nghị ............................................................................................................. 89 2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo .......................................................................... 89 2.2. Đối với các trường đại học có ngành học Sư phạm ............................................. 89 2.3. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Dương...................................................... 89 2.4. Đối với đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT ..................................................... 90 2.5. Đối với HS trong nhà trường ............................................................................... 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 91 x DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT NỘI DUNG STT CHỮ VIẾT TẮT 1 Bộ giáo dục và đào tạo BGD&ĐT 2 Ban giám hiệu BGH 3 Cán bộ quản lý CBQL 4 Công nghệ thông tin CNTT 5 Cơ sở vật chất CSVC 6 Cán bộ - nhân viên CB-NV 7 Đồ dùng dạy học ĐDDH 8 Giáo viên GV 9 Giáo dục GD 10 Hiệu trưởng HT 11 Học sinh HS 12 Khoa học kỹ thuật – công nghệ KHKT-CN 13 Thiết bị dạy học TBDH 14 Phương pháp dạy học PPDH 15 Phó hiệu trưởng P.HT 16 Phương tiện dạy học PTDH 17 Quản lý QL 18 Quản lý giáo dục QLGD 19 Quá trình dạy học QTDH 20 Sách giáo khoa SGK 21 Sở giáo dục và đào tạo SGD&ĐT 22 Trung học cơ sở THCS 23 Trung học phổ thông THPT xi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Khảo sát về CBQL, CB phụ trách TBDH và giáo viên ........................... 40 Bảng 2.2: Khảo sát về học sinh (N=1000) ................................................................ 40 Bảng 2.3: Quy ước về xử lý số liệu của đề tài .......................................................... 41 Bảng 2.4: Ý kiến đánh giá của GV, CB về vai trò của TBDH trong quá trình dạy học ................................................................................................................................... 43 Bảng 2.5: Ý kiến của HS về vai trò TBDH trong quá trình dạy học ........................ 43 Bảng 2.6: Đánh giá của CB, GV, HS về TBDH được trang bị ở các trường THPT 44 Bảng 2.7: Đánh giá của CBQL, CB, GV về mức độ đáp ứng các TBDH cho việc đổi mới nội dung chương trình SGK và phương pháp dạy học ...................................... 46 Bảng 2.8: Ý kiến của CB, GV về vai trò của quản lý TBDH trong nhà trường ....... 48 Bảng 2.9: Ý kiến của HS về vai trò của quản lý TBDH trong các nhà trường ........ 48 Bảng 2.10: Ý kiến của CB, GV về công tác lập kế hoạch quản lý TBDH ............... 49 của các trường THPT tại TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. ................................ 49 Bảng 2.11. Ý kiến của CBQL, CBTB, GV về việc quản lý sử dụng TBDH ở các trường THPT tại TP TDM, tỉnh Bình Dương. .......................................................... 50 Bảng 2.12: Ý kiến của CB, GV về hoạt động bộ máy quản lý TBDH ..................... 52 Bảng 2.13: Ý kiến của CB, GV, HS về kết quả sử dụng TBDH .............................. 53 Bảng 2.14: Ý kiến của HS về kết quả sử dụng TBDH ............................................. 54 Bảng 2.15: Ý kiến của CB, GV về mức độ bảo quản TBDH ................................... 56 Bảng 2.16 Ý kiến của GV, CB về công tác chỉ đạo quản lý TBDH trong nhà trường ................................................................................... ………………………………57 Bảng 2.17: Ý kiến của CB, GV về công tác kiểm tra, đánh giá trong hoạt động quản lý TBDH ................................................................................................................... 58 Bảng 2.18: Ý kiến của CB, GV về những yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý TBDH ................................................................................................................................... 61 Bảng 2.19: Ý kiến của CB, GV về việc hiệu quả quản lý TBDH ............................ 62 Bảng 3.1: Ý kiến CB, GV về sự cần thiết của các biện pháp đề xuất ...................... 83 Bảng 3.2: Ý kiến CB, GV về tính khả thi của các biện pháp đề xuất....................... 84 xii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1: Các yếu tố quản lý giáo dục .................................................................... 11 Sơ đồ 1.2: Mối quan hệ giữa các thành tố của quá trình dạy học ............................. 17 Biểu đồ 3.1: Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp . 86 xiii TÓM TẮT Đề tài nhằm khảo sát và đánh giá thực trạng Quản lý thiết bị dạy học ở trường trung học phổ thông tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương trong bối cảnh giáo dục hiện nay, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả QL TBDH ở các trường THPT tại tỉnh Bình Dương. Đề tài sử dụng kết hợp hai phương pháp nghiên cứu, đó là phương pháp nghiên cứu lý luận và phương pháp nghiên cứu thực tiễn. Luận văn đã thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu và đạt được những quả sau: Góp phần làm rõ cơ sở lý luận của việc QL TBDH ở các trường phổ thông. Khảo sát, đánh giá thực trạng về TBDH và công tác QL TBDH; thực trạng QL việc xây dựng, mua sắm, trang bị, sử dụng và bảo quản TBDH. Tìm ra được những thuận lợi, khó khăn và nguyên nhân của những bất cập và hạn chế trong công tác QL TBDH ở các Trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Với các nguyên nhân cơ bản về thực trạng và công tác QL TBDH ở các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương hiện nay để xây dựng các biện pháp QL TBDH có hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tiễn, nhằm góp phần đổi mới PPDH và nâng cao chất lượng dạy học trong bối cảnh giáo dục hiện nay. Đề tài cũng khảo sát được thực trạng việc trang bị thiết bị dạy học tối thiểu phục vụ cho hoạt động dạy học và việc sử dụng TBDH trong quá trình dạy học ở các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một để thực hiện các biện pháp và phương pháp quản lý TBDH phù hợp.đồng thời nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH để có một tầm nhìn bao quát và sâu sắc. Đề tài nghiên cứu thực trạng TBDH, thực trạng quản lý TBDH các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương để thấy được công tác quản lý TBDH mà các nhà trường đã và đang sử dụng nhưng hiệu quả và chất lượng quản lý chưa cao; kỹ năng sử dụng TBDH của GV, HS ở mức độ chưa tốt; tìm ra những nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng trên. Từ đó đề ra các các biện pháp quản lý TBDH đồng bộ, thường xuyên, triệt để và vận dụng phù hợp giữa lý luận với thực tiễn cũng như đề xuất được các biện pháp quản lý TBDH của các xiv trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương trong bối cảnh giáo dục hiện nay. xv MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã khẳng định: “Tăng cường cơ sở vật chất (CSVC) cho các trường học là một yếu tố rất quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục, từng bước áp dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến và sử dụng các phương tiện hiện đại. Cần tạo điều kiện về thời gian cũng như phương tiện, sách báo để HS tự học. Ban hành các chuẩn Quốc gia về CSVC của các trường như: lớp học, bàn ghế, tủ sách, đồ dùng dạy học (ĐDDH) và trang bị thí nghiệm, thực hành tối thiểu…” Nghị quyết số 40/2000/QH có nêu: “Đổi mới chương trình sách giáo khoa, phương pháp dạy học (PPDH) phải thực hiện đồng bộ với việc nâng cấp và đổi mới thiết bị dạy học (TBDH), tổ chức đánh giá, thi cử chuẩn hóa trường sở, đào tạo, bồi dưỡng GV và công tác quản lý giáo dục”. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 của Đảng xác định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế…”. Chiến lược còn xác định: “Đổi mới mạnh mẽ nội dung, chương trình, PPDH ở tất cả các cấp và bậc học”. Kế hoạch số 3614/KH-UBND ngày 22/10/2014 của UBND tỉnh Bình Dương cũng định hướng về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” [30]. Chính phủ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2015) có nêu tại Quyết định số 58/2015/QĐ-TTg ngày 17/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ về “Quy định tiêu chuẩn, định mức, chế độ quản lý, sử dụng máy móc, thiết bị của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập” [5]. Có thể nói rằng, Đảng ta đã có quyết tâm rất cao trong việc đổi mới sự nghiệp giáo dục nước nhà, do đó những người làm công tác giáo dục (GD), các nhà quản lý giáo dục (QLGD) phải suy nghĩ, phải tìm tòi hướng đi đúng sao cho nền GD nước nhà tiến kịp nền GD các nước tiên tiến trên thế giới. Đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo (GD&ĐT), trong đó có đổi mới về nội dung và phương pháp dạy học đang là mục tiêu hàng đầu của nhiều nước trên thế giới, 1 trong đó có Việt Nam. Đổi mới không chỉ nhằm nâng cao tính tích cực trong dạy và học một cách toàn diện, giúp người học chủ động trong lĩnh hội kiến thức mà còn gắn với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, đáp ứng sự phát triển văn hóa xã hội. Muốn vậy cần phải nâng cao, cải tiến đồng bộ các thành tố liên quan trong giáo dục, trong đó thiết bị dạy học là một thành tố quan trọng. TBDH được hiểu là những dụng cụ, máy móc, vật dụng cần thiết cho hoạt động dạy và học, giúp cho quá trình nhận biết, lĩnh hội kiến thức của học sinh (HS) được tốt hơn. Trong quá trình dạy học, các TBDH sẽ hỗ trợ rất nhiều cho công việc của giáo viên (GV) và giúp cho HS tiếp thu kiến thức một cách thuận lợi. Có được các thiết bị thích hợp, người GV sẽ phát huy hết năng lực sáng tạo của mình trong công tác giảng dạy, làm cho hoạt động nhận thức của HS trở nên nhẹ nhàng và tập trung hơn, tạo ra cho HS những nhận thức tích cực với môn học, do đặc điểm của quá trình nhận thức, mức độ tiếp thu kiến thức mới của HS là tăng dần theo các cấp độ của tri giác. Mặt khác, khi đưa những TBDH mới hiện đại tham gia vào quá trình dạy học, GV có điều kiện để nâng cao tính tích cực, tính tư duy độc lập sáng tạo của HS, đồng thời HS sẽ nâng cao được hiệu quả của quá trình tiếp thu, lĩnh hội kiến thức và hình thành kỹ năng, kỹ xảo. Ngoài ra với các TBDH mới hiện đại, GV có thể rút ngắn được thời gian giảng giải thuyết trình để tập trung hơn vào rèn luyện phương pháp, kĩ năng cho HS. Vì vậy, TBDH – một trong các thành tố cơ bản của quá trình dạy học đã được các nhà nghiên cứu quan tâm từ rất lâu và dưới nhiều góc độ khác nhau. Thực tế hiện nay ở các trường phổ thông trong tỉnh Bình Dương nói chung, tai thành phố Thủ Dầu Một nói riêng, TBDH đã được trang bị khá đầy đủ và hiện đại, đáp ứng tương đối nhu cầu dạy và học. Tuy nhiên việc sử dụng TBDH chưa hiệu quả do nhiều nguyên nhân, vấn đề đặt ra: Làm thế nào để sử dụng TBDH hiệu quả, góp phần đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học? Trong thời gian qua, có nhiều tác giả nghiên cứu vấn đề này và cũng có rất nhiều giải pháp được đưa ra, và một trong những giải pháp đó chính là: Công tác quản lý TBDH như thế nào cho hiệu quả? Ở Bình Dương nói chung, thành phố 2 Thủ Dầu Một nói riêng thì chưa thấy có đề tài nghiên cứu nào về vấn đề này, đồng thời bản thân tôi nhận thấy thiết bị dạy học có một vai trò rất quan trọng trong công tác giáo dục ở trường phổ thông đặc biệt là trong bối cảnh giáo dục hiện nay. Đó là lý do vì sao tôi chọn đề tài: “Quản lý thiết bị dạy học ở trường trung học phổ thông tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương trong bối cảnh giáo dục hiện nay” làm chủ đề nghiên cứu của luận văn. 2. Mục đích nghiên cứu Nhằm khảo sát và đánh giá thực trạng việc quản lý TBDH ở trường trung học phổ thông (THPT) tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, đề xuất một số biện pháp QLTBDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới GD trong bối cảnh hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý TBDH ở trường trung học phổ thông. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý TBDH ở các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 4. Giả thuyết khoa học Trong những năm qua, công tác quản lý TBDH ở các Trường THPT tại TP Thủ Dầu Một đã đạt được kết quả nhất định, tuy nhiên còn có những hạn chế về nhận thức, về sử dụng và về thực hiện các chức năng QL TBDH. Nếu nghiên cứu đánh giá được đúng thực trạng quản lý TBDH thì đề tài sẽ đề xuất được các biện pháp quản lý TBDH phù hợp, khả thi góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH của các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác QL TBDH ở trường THPT. 5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng công tác QLTBDH của các trường THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 3