Tài liệu Quản lý thiết bị dạy học ở các trường thpt huyện an dương thành phố hải phòng

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN THỊ TRANG NHUNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN AN DƢƠNG THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2013 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN THỊ TRANG NHUNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN AN DƢƠNG THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS BÙI VĂN QUÂN THÁI NGUYÊN - 2013 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi; các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, đƣợc các đồng tác giả cho phép sử dụng và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Trang Nhung i Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ LỜI CẢM ƠN Với tấm lòng kính trọng và biết ơn, em xin chân thành cảm ơn tập thể các thầy giáo, cô giáo khoa Tâm lí giáo dục, các cán bộ Khoa sau Đại học, Ban Giám Hiệu trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy, hƣớng dẫn, giúp đỡ em trong thời gian học tập và viết luận văn. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo hƣớng dẫn khoa học - PGS.TS Bùi Văn Quân ngƣời đã tận tình định hƣớng, chỉ dẫn giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, Lãnh đạo, chuyên viên phòng Giáo dục Trung học Sở GD & ĐT Hải Phòng, đã khích lệ, tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhƣng luận văn không tránh khỏi thiếu sót, tác giả luận văn kính mong đƣợc sự chỉ dẫn của các thầy giáo, cô giáo và góp ý kiến thêm của các bạn đồng nghiệp. Thái Nguyên, tháng năm 2013 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Trang Nhung ii Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC............................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ iv DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .................................................................. vi MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Lí do chọn đề tài ........................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ............................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ....................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................... 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 4 7. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ......................................................................................... 5 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ........................................................ 7 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ................................................................... 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................... 9 1.2.1. Quản lí .................................................................................................... 9 1.2.2. Quản lí giáo dục ................................................................................... 13 1.2.3. Quản lí nhà trƣờng ............................................................................... 16 1.2.4. Thiết bị dạy học .................................................................................... 18 1.2.4.1 Khái niệm thiết bị dạy học ................................................................. 18 1.2.4.2. Phân loại thiết bị dạy học .................................................................. 19 1.2.5. Quản lí TBDH ...................................................................................... 20 1.3. Vị trí và vai trò của TBDH và quản lí TBDH trong trƣờng THPT ........ 21 iii Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 1.4. Nội dung quản lí TBDH ở trƣờng THPT ................................................ 26 1.4.1. Quản lý trang bị và tái trang bị TBDH ................................................ 26 1.4.2. Quản lý bảo quản TBDH ..................................................................... 28 1.4.3. Quản lý sử dụng TBDH ....................................................................... 29 Kết luận chƣơng 1 ............................................................................................ 33 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN AN DƢƠNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG .............................. 35 2.1. Vài nét về địa bàn huyện An Dƣơng, thành phố Hải Phòng ................... 35 2.1.1.Tình hình phát triển kinh tế - xã hội huyện An Dƣơng, thành phố Hải Phòng 35 2.1.2.Tình hình phát triển giáo dục của huyện An Dƣơng, thành phố Hải Phòng . 35 2.1.3. Tình hình giáo dục của các trƣờng THPT huyện An Dƣơng ............... 37 2.1.3.1. Về quy mô trƣờng lớp ...................................................................... 37 2.1.3.2. Về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học ................................................ 38 2.1.3.3. Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên ................................................ 40 2.1.3.4. Chất lƣợng giáo dục của các trƣờng THPT ..................................... 42 2.2. Thực trạng TBDH tại các trƣờng THPT huyện An Dƣơng, thành phố Hải Phòng ........................................................................................... 44 2.2.1. Thực trạng về trang bị, tái trang bị TBDH ........................................... 44 2.2.2. Thực trạng về sử dụng TBDH .............................................................. 53 2.2.3. Thực trạng về bảo quản TBDH ............................................................ 55 2.3. Thực trạng quản lí TBDH ở các trƣờng THP huyện An Dƣơng thành phố Hải Phòng ............................................................................................ 58 2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV, NVTB, HS, PHHS về vai trò của quản lý TBDH trong nhà trƣờng................................................... 58 2.3.3. Thực trạng về quản lí trang bị và tái trang bị TBDH ........................... 60 2.3.4. Thực trạng về quản lí sử dụng và bảo quản TBDH ............................. 61 2.3.5. Thực trạng quản lí nâng cao năng lực, tạo điều kiện cho CB, GV, NV tham gia quản lí TBDH ....................................................................... 62 iv Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 2.4. Đánh giá thực trạng TBDH và QL TBDH của các trƣờng THPT huyện An Dƣơng ....................................................................................................... 64 2.4.1. Ƣu điểm ................................................................................................ 64 2.4.2. Tồn tại .................................................................................................. 65 2.4.3. Nguyên nhân tồn tại ............................................................................. 66 Kết luận chƣơng 2 ............................................................................................ 67 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÍ THIẾT BỊ DẠY HỌC CỦA CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN AN DƢƠNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ............................. 68 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................. 68 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp .......................... 68 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp ......................... 68 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi của các biện pháp ............................ 68 3.2. Các biện pháp quản lí TBDH của các trƣờng THPT huyện An Dƣơng thành phố Hải Phòng ............................................................................... 69 3.2.1. Biện pháp 1: Thƣờng xuyên nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, NVTB, HS, PHHS về vai trò TBDH và QL TBDH............................ 69 3.2.1.1. Mục tiêu biện pháp ............................................................................ 69 3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ...................................... 69 3.2.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 72 3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng máy quản lí TBDH và tổ chức để bộ máy hoạt động hiệu quả ...................................................................................... 72 3.2.2.1. Mục tiêu biện pháp ............................................................................ 72 3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ...................................... 72 3.2.2.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 73 3.2.3. Biện pháp 3: Đổi mới quản lí trang bị và tái trang bị TBDH .............. 74 3.2.3.1. Mục tiêu biện pháp ............................................................................ 74 3.2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ...................................... 74 3.2.3.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 76 v Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo tăng cƣờng sử dụng TBDH một cách linh hoạt, hiệu quả ............................................................................................... 77 3.2.4.1. Mục tiêu biện pháp ............................................................................ 77 3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ...................................... 77 3.2.4.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 81 3.2.5. Biện pháp 5: Xây dựng và triển khai thực hiện các quy định bảo quản TBDH phù hợp thực tiễn của trƣờng THPT ....................................... 81 3.2.5.1. Mục tiêu biện pháp ............................................................................ 81 3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ...................................... 82 3.2.5.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 84 3.2.6. Biện pháp 6: Tạo động lực thúc đẩy QL TBDH .................................. 85 3.2.6.1. Mục tiêu biện pháp ............................................................................ 85 3.2.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp ...................................... 85 3.2.6.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 87 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý TBDH các trƣờng THPT huyện An Dƣơng ............................................................................................ 88 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp....................... 89 3.4.1. Ý kiến đánh giá của chuyên gia về các biện pháp đề xuất................... 89 Kết luận chƣơng 3 ............................................................................................ 94 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 95 1. Kết luận ...................................................................................................... 95 2. Khuyến nghị .............................................................................................. 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 100 PHỤ LỤC ............................................................................................................... vi Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa là QL CB CBQL CSVC GD GD&ĐT HT PHT GV NV NVTB HS PHHS CMHS TB TBDH THCS THPT TH GDTX UBND XDCB CNTT CNH-HĐH XHHGD SGK VH KT XH GDQD KH-TC QLT-KĐCL CM LLCT XHCN SKKN QG đ/c Quản lý Cán bộ Cán bộ quản lý Cơ sở vật chất Giáo dục Giáo dục và Đào tạo Hiệu trƣởng Phó hiệu trƣởng Giáo viên Nhân viên Nhân viên thiết bị Học sinh Phụ huynh học sinh Cha mẹ học sinh Thiết bị Thiết bị dạy học Trung học cơ sở Trung học phổ thông Tiểu học Giáo dục thƣờng xuyên Ủy ban nhân dân Xây dựng cơ bản Công nghệ thông tin Công nghiệp hóa- hiện đại hóa Xã hội hóa giáo dục Sách giáo khoa Văn hóa Kinh tế Xã hội Giáo dục quốc dân Kế hoạch - tài chính Quản lí thi - kiểm định chất lƣợng Chuyên môn Lí luận chính trị Xã hội chủ nghĩa Sáng kiến kinh nghiệm Quốc gia Đồng chí iv Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Kết quả thống kê quy mô trƣờng lớp, HS các trƣờng THPT ............ 37 Bảng 2.2. Kết quả thống kê CSVC và TBDH hiện có của các trƣờng THPT ..... 38 Bảng 2.3. Thống kê kết quả khảo sát về đội ngũ CBQL ................................... 40 Bảng 2.4. Thống kê kết quả khảo sát về đội ngũ giáo viên ............................... 41 Bảng 2.5. Kết quả xếp loại hạnh kiểm, học lực của học sinh năm học 2012 - 2013............... 42 Bảng 2.6: Điểm chuẩn vào lớp 10 và kết quả thi tốt nghiệp của 2 trƣờng THPT trong 3 năm từ 2010-2011 đến 2012-2013 ............................. 43 Bảng 2.7: Thống kê số học sinh đoạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi thành phố từ năm học 2010-2011đến năm học 2012-2013 ......................... 44 Bảng 2.8: Nhận thức của CBQL và GV, NV về mức độ trang bị số lƣợng TBDH theo danh mục TBDH quy định ............................................ 45 Bảng 2. 9: Nhận thức của CBQL và giáo viên, nhân viên về chất lƣợng của TBDH hiện có ............................................................................. 46 Bảng 2.10: Nhận thức của CBQL và GV, NV về tính đồng bộ của TBDH hiện có ............................................................................................... 48 Bảng 2.11. Nhận thức của CBQL và GV, NV về mức độ đáp ứng nhu cầu sử dụng của TBDH hiện có ............................................................... 49 Bảng 2.12: Nhận thức của CBQL và GV, NV về số lƣợng TBDH tự làm ....... 51 Bảng 2. 13: Nhận thức của CBQL và GV, NV về chất lƣợng TBDH tự làm......... 51 Bảng 2.14. Nhận thức của CBQL, GV và HS về phong trào tự làm TBDH của GV và hƣớng dẫn HS làm TBDH ............................................... 53 Bảng 2.15. Nhận thức của CBQL, GV và HS về mức độ sử dụng các loại TBDH của GV trong giảng dạy......................................................... 54 Bảng 2. 16: Nhận thức của CBQL và GV và HS về kỹ năng sử dụng TBDH của GV ............................................................................................... 55 Bảng 2. 17: Nhận thức của CBQL và GV và HS về tính cần thiết và mức độ thực hiện việc bảo quản TBDH của CB, GV, NV, HS ................ 56 v Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Bảng 2. 18: Nhận thức của CBQL và GV, NV về kho, phƣơng tiện bảo quản TBDH ..... 57 Bảng 2.19. Nhận thức của các đối tƣợng về vai trò và mức độ cần thiết của QL TBDH ................................................................................... 58 Bảng 2. 20: Nhận thức của các đổi tƣợng về tính cần thiết và mức độ thực hiện biện pháp nâng cao nhận thức về vai trò của TBDH và QL TBDH trong nhà trƣờng .................................................................... 59 Bảng 2.21: Nhận thức của CB, GV, NV về mức độ thực hiện nguồn kinh phí trang bị TBDH ............................................................................. 60 Bảng 2.22: Nhận thức của CB và GV, NV về tính cần thiết và mức độ thực hiện quản lí việc sử dụng TBDH .............................................. 61 Bảng 2. 23: Nhận thức của CB và GV, NV về tính cần thiết và mức độ thực hiện quản lí bảo quản TBDH ................................................... 62 Bảng 2.24: Nhận thức của CB và GV, NV về tính cần thiết và mức độ thực hiện biện pháp nâng cao năng lực và điều kiện QL TBDH ...... 63 Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............................................................................... 90 vi Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ giữa các thành tố của quá trình dạy học ..................... 24 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp QL TBDH của HT ....................... 88 Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất................................................................................... 93 vi Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Giáo dục và Đào tạo là vấn đề đặc biệt quan tâm của mọi thời đại, mọi quốc gia, mọi dân tộc. Sự nghiệp phát triển giáo dục luôn đƣợc Đảng và nhà nƣớc ta coi trọng, đƣợc đánh giá là quốc sách hàng đầu. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng khẳng định: "Phát triển Giáo dục và Đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con ngƣời, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trƣởng kinh tế nhanh và bền vững; tiếp tục nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phƣơng pháp dạy và học, hệ thống trƣờng lớp và hệ thống quản lý giáo dục, thực hiện chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hóa. Phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ và sáng tạo của học sinh, sinh viên, đề cao năng lực tự học, tự hoàn thiện học vấn và tay nghề, đẩy mạnh phong trào học tập trong nhân dân bằng những hình thức giáo dục chính quy và không chính quy, thực hiện giáo dục cho mọi ngƣời, cả nƣớc trở thành một xã hội học tập, thực hiện phƣơng châm học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trƣờng gắn với xã hội”. [1] Bƣớc vào thế kỉ thứ XXI, sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế tri thức, sự phát triển nhƣ vũ bão của khoa học công nghệ cùng với quá trình toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế và xã hội tri thức đã đặt ra cho nền giáo dục Việt Nam những thách thức lớn phải đào tạo đƣợc nguồn nhân lực đáp ứng đƣợc nhu cầu của thị trƣờng lao động, nghề nghiệp trong khu vực cũng nhƣ quốc tế; phải đào tạo đƣợc con ngƣời toàn diện, có khả năng hoà nhập và cạnh tranh quốc tế; đặc biệt là con ngƣời có năng lực hành động, tính sáng tạo và năng động, tính tự lực và tự chịu trách nhiệm, năng lực cộng tác làm việc, năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp, khả năng học tập suốt đời. Vì vậy, đòi hỏi giáo dục Việt Nam phải tiến hành đổi mới toàn diện từ mục tiêu, nội dung, chƣơng và phƣơng pháp dạy học. Trong đó đổi mới phƣơng 1 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ pháp dạy học là trọng tâm: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện dạy học vào quá trình dạy học”. Thiết bị dạy học (TBDH) là phƣơng tiện đặc biệt quan trọng quyết định đến việc đổi mới phƣơng pháp dạy học. Nó là một bộ phận cơ sở vật chất trƣờng học trực tiếp có mặt trong các giờ học đƣợc thầy và trò cùng sử dụng. TBDH có khả năng to lớn giúp cho việc tổ chức hoạt động của học sinh theo hƣớng tích cực, chủ động góp phần nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học. TBDH là một thành tố quan trọng trong quá trình dạy học, đƣợc xem nhƣ một trong những điều kiện để thực hiện nhiệm vụ giáo dục nhƣ Nghị quyết số 40/20002/QH X ngày 9 tháng 12 năm 2000 của Quốc hội nƣớc cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhấn mạnh: “Đổi mới nội dung, chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy và học phải được thực hiện đồng bộ với việc nâng cấp và đổi mới trang thiết bị dạy học, tổ chức đánh giá, thi cử, chuẩn hoá trường sở, đào tạo, bồi dưỡng giáo viên và công tác quản lí giáo dục”. Do đó, trong quá trình quản lí nhà trƣờng đòi hỏi phải tăng cƣờng công tác quản lí giáo dục nói chung và công tác quản lí trang thiết bị dạy học nói riêng. Quản lí TBDH làm cho TBDH có mối liên hệ chặt chẽ với giáo viên, với học sinh, với nội dung, với phƣơng pháp dạy, phƣơng pháp học theo định hƣớng của mục tiêu đào tạo đã vạch ra là khâu quan trọng trong quản lí chung của nhà trƣờng. Quản lí TBDH là một trong những nội dung quản lý nhà trƣờng của hiệu trƣởng, nó đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH. Quản lý hiệu quả TBDH góp phần to lớn trong việc đổi mới phƣơng pháp nâng cao chất lƣợng dạy và học, đƣa việc dạy và học đến một tầm chất lƣợng mới đáp ứng đòi hỏi trƣớc mắt và lâu dài của sự nghiệp CNH-HĐH đất nƣớc. Trong những năm gần đây Đảng và Nhà nƣớc đã đầu tƣ tăng cƣờng CSVC-TBDH cho các nhà trƣờng nhằm xây dựng CSVC-TBDH của nhà 2 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ trƣờng thành một hệ thống hữu hiệu do đó TBDH trong các nhà trƣờng ngày càng đƣợc trang bị nhiều hơn. Tuy nhiên việc quản lí, sử dụng TBDH sao cho có hiệu quả cao nhất vẫn còn là vấn đề cần đƣợc quan tâm nhiều hơn nhƣ nguồn kinh phí ít, bổ sung không đồng đều, không đồng bộ, chƣa thƣờng xuyên, chƣa khoa học; khả năng và nhu cầu sử dụng của giáo viên ít; công tác chỉ đạo, quản lí sử dụng và bảo quản chƣa thật sự đƣợc quan tâm sát sao. Vì vậy mà việc nghiên cứu biện pháp quản lý TBDH nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH là vấn đề mà các nhà trƣờng cần phải quan tâm nhiều hơn, đặc biệt là trƣờng THPT, nhà trƣờng mà mọi hoạt động chủ yếu phụ thuộc vào nguồn ngân sách của nhà nƣớc. Thời gian qua đã có một số nhà khoa học, một số thạc sỹ đã chú ý nghiên cứu về vấn đề quản lý CSVC- TBDH nhƣng chủ yếu đi sâu về lý luận, cách sử dụng thiết bị dạy học nhƣng chƣa đi sâu vào nghiên cứu việc quản lí thiết bị dạy học nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học đặc biệt là địa bàn huyện An Dƣơng, thành phố Hải Phòng chƣa có công trình nào nghiên cứu về vấn đề này nên tôi chọn đề tài luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý giáo dục của mình là: “Quản lý thiết bị dạy học ở các trường THPT huyện An Dương thành phố Hải Phòng” nhằm nghiên cứu thực trạng quản lý TBDH đạt kết quả và đƣa chất lƣợng dạy học ở các trƣờng THPT trên địa bàn huyện An Dƣơng thành phố Hải Phòng ngày càng phát triển hơn. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý giáo dục tại các cơ sở giáo dục và đánh giá thực trạng quản lý thiết bị dạy học, đề tài luận văn đề xuất một số giải pháp quản lý TBDH nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH ở các trƣờng THPT huyện An Dƣơng Thành phố Hải Phòng. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Lý luận và thực tiễn quản lý thiết bị dạy học của hiệu trƣởng ở các trƣờng THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lí TBDH ë các trƣờng THPT huyÖn An D-¬ng, thµnh phè H¶i Phßng. 3 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 4. Giả thuyết khoa học Trong những năm qua, công tác quản lí TBDH ở các trƣờng THPT huyện An Dƣơng thành phố Hải Phòng đã đạt đƣợc kết quả đáng khích lệ tuy nhiên các biện pháp quản lý vẫn còn nhiều hạn chế. Nếu đề xuất và sử dụng đồng bộ các biện pháp quản lý theo hƣớng tăng cƣờng đầu tƣ trang thiết bị dạy học đi đôi với việc nâng cao tính pháp chế trong kế hoạch hóa đầu tƣ, sử dụng và bồi dƣỡng đội ngũ chuyên trách quản lý thiết bị dạy học thì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH và có cơ sở tạo nên sự hiện thực, tình khả thi cho việc triển khai các biện pháp này vào thực tiễn giáo dục tại các trƣờng THPT. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lí TBDH, sử dụng thiết bị dạy học trong các hình thức tổ chức dạy học ở các trƣờng THPT huyện An Dƣơng, thành phố Hải Phòng 5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng TBDH, quản lí TBDH các trƣờng THPT huyện An Dƣơng thành phố Hải Phòng 5.3. Đề xuất biện pháp quản lí TBDH nhằm nâng cao hiệu quả TBDH tại các trƣờng THPT huyện An Dƣơng thành phố Hải Phòng 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Về đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lí TBDH ở các trƣờng THPT 6.2. Về địa bàn nghiên cứu: Các trƣờng THPT huyện An Dƣơng thành phố Hải Phòng 6.3. Về khách thể khảo sát: 2 trƣờng THPT trên địa bàn huyện An Dƣơng thành phố Hải Phòng. Mỗi trƣờng gồm có: HT, PHT, tổ trƣởng chuyên môn, ban đại diện CMHS, đại diện học sinh, nhân viên TBDH, giáo viên. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Sử dụng các phƣơng pháp: phân tích, tổng hợp, hệ thống thống, khái quát hóa và so sánh và để: 4 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ - Nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến nhà trƣờng phổ thông: Luật giáo dục, Điều lệ trƣờng THPT, quy chế về các lĩnh vực GD phổ thông... -Tìm hiểu các nghị quyết của Đảng, văn bản của Nhà nƣớc về GD&ĐT - Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài. Các phƣơng pháp: phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa và so sánh để: - Nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến nhà trƣờng phổ thông: Luật giáo dục, Điều lệ trƣờng THPT, quy chế về các lĩnh vực GD phổ thông... - Tìm hiểu các nghị quyết của Đảng, văn bản của Nhà nƣớc về GD&ĐT - Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát: Dùng để thu thập những số liệu thực tế từ các tíêt dạy có sử dụng TBDH. 7.2.2.Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Dùng để điều tra thực trạng tình hình kinh tế, xã hội, giáo dục; thực trạng sử dụng, thực trạng quản lí. 7.2.3. Phương pháp phân tích, tổng kết kinh nghiệm: Dùng để phân tích đánh giá về thực trạng tình hình kinh tế, xã hội, giáo dục của địa phƣơng; đánh giá thực trạng quản lí TBDH ở các trƣờng THPT huyÖn An D-¬ng thµnh phè H¶i Phßng 7.2.4. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Dùng để điều tra thực trạng quản lí TBDH tại các trƣờng THPT, đề xuất các giải pháp quản lí TBDH. 7.3. Nhóm phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học: Sử dụng các công thức toán thống kê để định lƣợng các kết quả thu đƣợc, rút ra các nhận xét khoa học cho đề tài. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, luận văn cấu trúc gồm 3 chƣơng Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý thiết bị dạy học ë c¸c tr-êng THPT huyÖn An D-¬ng thµnh phè H¶i Phßng. 5 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Chƣơng 2: Thực trạng quản lý thiết bị dạy học ë c¸c tr-êng THPT huyÖn An D-¬ng thµnh phè H¶i Phßng. Chƣơng 3: Biện pháp tăng cƣờng quản lý thiết bị dạy học ë c¸c tr-êng THPT huyÖn An D-¬ng thµnh phè H¶i Phßng. 6 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Chƣơng 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu Trực quan trong dạy học là một trong những nguyên tắc lí luận dạy học, đƣợc nghiên cứu xuyên suốt qua các thời kì triết học: Trực quan trong triết học cổ đại, trực quan trong triết học siêu hình cận đại, trực quan trong triết học biện chứng duy tâm, trực quan trong triết học duy vật biện chứng. Cùng với sự phát triển của các tƣ tƣởng trong lĩnh vực tâm lí, giáo dục học, lí thuyết về dạy học trực quan đã có những bƣớc tiến mới nhận thức đƣợc vai trò quan trọng của phƣơng tiện - thiết bị dạy học trực quan. Tính trực quan trong dạy học đóng vai trò minh họa trong bài giảng của giáo viên, giúp học sinh không chỉ nhận biết đƣợc hiện tƣợng mà còn nắm rõ bản chất của hiện tƣợng. TBDH- phƣơng tiện dạy học trực quan, có vai trò lớn trong quá trình nhận thức của học sinh. Theo Lênin quy luật nhận thức của con ngƣời là “Từ trực quan sinh động đến tƣ duy trừu tƣợng, từ tƣ duy trừu tƣợng đến thực tiễn”. Theo tài liệu của Dự án Việt - Úc về đào tạo giảng viện (VAT): Kiến thức thu đƣợc qua nghe là 11%, qua nhìn là 81%, qua các giác quan khác là 9%. Kiến thức nhớ đƣợc qua nghe là 20%, qua nhìn là 30%, qua nghe và nhìn là 50%, qua nói là 80%, qua nói và làm là 90%. Đối với Việt Nam, việc đầu tƣ CSVC-TBDH đặc biệt đƣợc Đảng và Nhà nƣớc quan tâm, từ những năm 1960 Bộ giáo dục và Đào tạo đã chính thức ban hành tiêu chí TBDH từ mẫu giáo đến phổ thông, đến 2000 đã chính thức ban hành quy chế thiết bị giáo dục, đến 2010 chính thức ban hành danh mục thiết bị tối thiểu đối với các nhà trƣờng. Đối với các trƣờng THPT, từ năm học 2006-2007, tiến hành chƣơng trình cải cách sách giáo khoa đại trà đã đƣợc Nhà nƣớc đầu tƣ cấp phát trang 7 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ thiết bị dạy học với số lƣợng lớn. Tuy nhiên, trên thực tế việc sử dụng TBDH của giáo viên chƣa đạt hiệu quả do nhiều hạn chế về chất lƣợng TBDH, kĩ năng sử dụng của giáo viên, biện pháp quản lí của cán bộ quản lí... Chính vì vậy đã có nhiều đề tài nghiên cứu về xây dựng hệ thống CSVC và việc sử dụng TBDH, quản lí TBDH nhằm tìm ra những biện pháp quản lý hiệu quả TBDH nâng cao đào tạo, gắn lý thuyết với thực hành. Vấn đề này có thể điểm một số công trình nhƣ: "Nghiên cứu nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH đáp ứng yêu cầu giáo dục đào tạo trong tình hình mới" của Trần Quốc Đắc năm 2001. Năm 2005, chủ nhiệm đề tài Ngô Quang Sơn đã bảo vệ thành công đề tài cấp Bộ về: “Một số biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị giáo dục, ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông tại các Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên và Trung tâm học tập cộng đồng”.Mã số B2004-53-17. Năm 2006, đề tài luận văn thạc sỹ: “Một số biện pháp quản lí CSVC và thiết bị trƣờng học của hiệu trƣởng các trƣờng THCS huyện miền núi Sơn Dƣơng- Tuyên Quang” của tác giả Nguyễn Thị Huế. Năm 2008, đề tài luận văn thạc sỹ: “Biện pháp quản lí phƣơng tiện dạy học của hiệu trƣởng các trƣờng Tiểu học quận Đống Đa, thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Phan Kim Anh. Một số luận văn Thạc sĩ và Tiến sĩ trong những năm gần đây đã chú ý nghiên cứu vấn đề TBDH về quản lý sử dụng thiết bị dạy học ở các cấp học các bậc học. Hiện nay, ở nƣớc ta TBDH còn thiếu so với yêu cầu, vì vậy vấn đề đặt ra cho những nhà quản lý giáo dục nói chung là cần thiết phải nghiên cứu thực trạng đơn vị mình, kế hoạch đầu tƣ, mua sắm TBDH và quản lý sử dụng hiệu quả TBDH phù hợp với điều kiện vùng miền và địa phƣơng. Các công trình trên đã đề cập đến những vấn đề cơ bản liên quan đến quản lý TBDH. Tuy nhiên, cho đến nay việc nghiên cứu vấn đề quản lí TBDH tại các trƣờng THPT 8