Tài liệu Quản lý tài chính tại trường cao đẳng an ninh nhân dân i đáp ứng yêu cầu của giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC LƢU HỒNG NHUNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CỦA GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2019 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC LƢU HỒNG NHUNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CỦA GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC (Chuyên nghành: Quản lý giáo dục) Mã số : 8 14 01 14 Cán bộ hƣớng dẫn: PGS. TS NGUYỄN ĐỨC SƠN HÀ NỘI – 2019 LỜI CAM ĐOAN Bản luận văn thạc sỹ: “Quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I đáp ứng yêu cầu của giai đoạn hiện nay” được thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn Đức Sơn, là đề tài nghiên cứu riêng của tôi. Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật. Tác giả Lƣu Hồng Nhung LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn Quý lãnh đạo Trường Đại học giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội và các thầy cô của nhà trường, đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và bảo vệ luận văn thạc sỹ.. Tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Nguyễn Đức Sơn - là thầy giáo đã rất tận tình, tận tâm hướng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn Quý thầy cô trong hội đồng bảo vệ đề cương, Hội đồng bảo vệ luân văn Thạc sỹ đã có nhiều ý kiến đóng góp quý báu giúp tôi nghiên cứu, bổ sung cho bài luận văn được trọn vẹn hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn thầy Hiệu trưởng và các thầy cô, các đồng chí cán bộ, chiến sỹ tại trường Cao Đẳng An ninh nhân dân I đã giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu, khảo sát và gia đình, bạn bè đã động viên, khuyến khích, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu để tôi hoàn thành luận văn này. Tác giả Lƣu Hồng Nhung MỤC LỤC MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU GIAI ĐOẠN HIỆN NAY.... 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 6 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ................................................................ 8 1.2.1. Quản lý ........................................................................................................ 8 1.2.2. Quản lý giáo dục ......................................................................................... 9 1.2.3. Quản lý nhà trường ................................................................................... 11 1.2.4. Tài chính trong giáo dục ........................................................................... 12 1.2.5. Quản lý tài chính ....................................................................................... 15 1.2.6. Quản lý tài chính trong nhà trường .......................................................... 15 1.3. Hoạt động tài chính và quản lý tài chính trong nhà trƣờng ................. 17 1.3.1. Hoạt động tài chính trong nhà trường ...................................................... 17 1.3.2. Quản lý tài chính trong nhà trường .......................................................... 20 1.4. Quản lý tài chính trong nhà trƣờng cao đẳng ........................................ 24 1.4.1. Xây dựng kế hoạch quản lý tài chính ........................................................ 24 1.4.2. Tổ chức thực hiện quản lý tài chính .......................................................... 26 1.4.3. Chỉ đạo, giám sát thực hiện quản lý tài chính .......................................... 30 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện quản lý tài chính ........................................ 30 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính trong nhà trường cao đẳng. 31 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I ......................................... 38 2.1. Khái quát về trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I.............................. 38 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của trường Cao đẳng An ninh nhân dân I . 38 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của trường cao đẳng An ninh nhân dân I .............. 39 2.1.3. Cơ cấu tổ chức hoạt động của trường cao đẳng an ninh nhân dân I .......... 41 2.1.4. Thành tích nhà trường đã đạt được .......................................................... 44 2.2. Giới thiệu về nghiên cứu khảo sát thực trạng ...................................... 45 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 45 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 45 2.2.3. Phương pháp khảo sát ............................................................................. 45 2.2.4. Đối tượng khảo sát:................................................................................... 46 2.3. Thực trạng hoạt động tài chính tại Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I ... 46 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giảng viên về hoạt động tài chính: ............................................................................................................... 46 2.3.2. Thực trạng về trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý tài chính và năng lực của cán bộ chuyên trách về công tác tài chính: ............................................................. 47 2.3.3. Thực trạng về phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động tài chính trong trường Cao đẳng An ninh nhân dân I ................................................................. 48 2.3.4. Thực trạng về hoạt động tài chính tại trường Cao đẳng An ninh nhân dân I : ............................................................................................................... 49 2.3.5.Thực trạng về kết quả mức độ tham gia đóng góp ý kiến của cán bộ quản lý, giảng viên vào các nội dung của hoạt động quản lý tài chính và kết quả khảo sát yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I .................................................................................... 50 2.4. Thực trạng quản lý tài chính của trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I hiện nay .............................................................................................................. 51 2.4.1. Thực trạng về quản lý và sử dụng nguồn kinh phí ngân sách nhà nước .. 54 2.4.2. Xây dựng kế hoạch quản lý tài chính ........................................................ 57 2.4.3. Tổ chức thực hiện quản lý tài chính .......................................................... 60 2.4.4. Chỉ đạo, giám sát thực hiện quản lý tài chính .......................................... 66 2.4.5. Kiểm tra, đánh giá thực hiện quản lý tài chính ........................................ 67 2.5. Đánh giá chung ........................................................................................... 70 2.5.1. Một số ưu điểm và thuận lợi...................................................................... 70 2.5.2. Một số khó khăn và hạn chế trong trong quản lý tài chính ...................... 72 CHƢƠNG 3. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG ANND I ĐÁP ỨNG YÊU CẦU GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ..... 75 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................... 75 3.2. Các biện pháp quản lý tài chính tại trƣờng Cao đẳng ANND I đáp ứng yêu cầu giai đoạn hiện nay................................................................................ 76 3.2.1. Tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức về nội dung và nhiệm vụ của công tác quản lý tài chính cho cán bộ công nhân viên và giáo viên trong trường ........... 76 3.2.2. Tăng cường công tác kế hoạch hoá các nguồn thu đảm bảo phù hợp và sát với thực tế ............................................................................................................ 77 3.2.3. Xây dựng và thực hiện “Quy chế chi tiêu nội bộ” đảm bảo quy định của Nhà nước và phục vụ thiết thực cho mục tiêu đào tạo ........................................ 78 3.2.4. Tăng cường hạch toán kế toán, đi đôi với công khai tài chính................. 80 3.2.5. Thực hiện công tác kiểm tra nội bộ, chấp hành nghiêm chỉnh chế độ kiểm toán Nhà nước định kỳ ........................................................................................ 81 3.2.6. Nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm cho cán bộ chuyên trách công tác tài chính ....................................................................................... 83 3.2.7. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý tài chính ............................................................................................................... 84 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 85 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ............ 86 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................... 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 96 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Nghĩa của từ viết tắt 1 ANND An ninh nhân dân 2 ĐHQG Đại học quốc gia 3 NSNN Ngân sách nhà nước 4 XDCB Xây dựng cơ bản 5 CAND Công an nhân dân 6 ANQG An ninh quốc gia 7 TTATXH Trật tự an toàn xã hội 8 TSCĐ Tài sản cố định 9 CB Cán bộ 10 CNV Công nhân viên 11 BHXH Bảo hiểm xã hội 12 BHYT Bảo hiểm y tế 13 CBCNV Cán bộ công nhân viên 14 CĐ Cao đẳng 15 TCKT Tài chính kế toán 16 CTTC Công tác tài chính 17 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 18 QLTC Quản lý tài chính DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU TT Nội dung Trang Bảng 2.1 Nhận thức của CBQL và giảng viên về hoạt động tài chính 46 Bảng 2.2 Bảng 2.3 Bảng 2.4 Bảng 2.5 Bảng 2.6 Đánh giá trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý tài chính và năng lực của cán bộ chuyên trách về công tác tài chính Thực trạng về phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động tài chính trong trường CĐ ANND I Đánh giá của CBQL và giảng viên về các công tác trong hoạt động tài chính Báo cáo thực hiện thu chi tài chính năm 2018 trường CĐ ANND I Kết quả khảo sát yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính 47 49 49 50 51 Bảng 2.7 Đánh giá về kết quả công tác quản lý tài chính 52 Bảng 2.8 Đánh giá về mức độ thực hiện công tác quản lý tài chính 54 Bảng 2.9 Nguồn ngân sách nhà nước cấp cho Trường Cao đẳng ANND 1 từ 2016-2018 Bảng Dự toán thu chi ngân sách năm 2018 được giao của Trường 2.10 Cao đẳng ANND 1 Bảng Báo cáo thực hiện thu chi tài chính năm 2018 Trường Cao 2.11 đẳng ANND I Bảng 3.1 Bảng 3.2 Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đã đề xuất Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất 55 58 60 89 90 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1 Sơ đồ 2.2 Sơ đồ 3.1 Sơ đồ cơ cấu bộ máy tổ chức của trường CĐ ANND I Sơ đồ tổ chức công tác kế toán tại phòng Hậu cần – Trường CĐ ANND I 45 65 Mô hình kế toán quản trị 84 Biểu đồ 3.1 Biểu đồ tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất 92 Biểu đồ 3.2 Biểu đồ tính khả thi của các biện pháp đề xuất 93 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Khi thế giới bắt đầu sang thế kỷ XXI, đã có những biến đổi sâu sắc về Kinh tế và xã hội cùng những thành tựu của công nghệ và thông tin truyền thông. Việc tăng cường đầu tư cho nguồn lực con người để tạo nền móng vững chắc đáp ứng những biến đổi đó chính là giải pháp có ý nghĩa then chốt, cơ bản nhất trong giai đoạn hiện nay của bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Nhằm góp phần thực hiện nhiệm vụ cơ bản của xã hội, giáo dục - đào tạo nói chung và giáo dục trong trường cao đẳng - đại học nói riêng phải có những đổi mới nhất định. Giáo dục hiện nay phải tạo nên những sản phẩm đào tạo phù hợp với thị trường lao động như tinh thần chủ động và sáng tạo, thế hệ lao động mới có đầy đủ phẩm chất đạo đức và năng lực chuyên môn. Nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo luôn là một đòi hỏi cấp thiết mang tính toàn cầu. Quản lý giáo dục là một hoạt động thuộc lĩnh vực giáo dục có vai trò rất quan trọng trong vấn đề nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục. Trong chiến lược phát triển giáo dục, bên cạnh sự đổi mới về các mặt tổ chức hệ thống giáo dục, đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên, chương trình, phương pháp đào tạo... thì việc tăng cường nguồn tài chính và các biện pháp quản lý tốt công tác tài chính cho các cơ sở đào tạo chuyên nghiệp có vai trò cực kỳ quan trọng để đáp ứng yêu cầu đổi mới hiện nay. Không có đủ nguồn lực tài chính sẽ không đủ kinh phí để nâng cao chất lượng đào tạo, cũng như quản lý tài chính không hiệu quả sẽ gây ra tình trạng thất thoát, lãng phí nguồn lực. Vì vậy, bên cạnh nhiệm vụ tăng cường nguồn lực tài chính cần phải chú trọng đổi mới cơ chế quản lý tài chính. Để đáp ứng yêu cầu đổi mới các cơ chế quản lý tài chính trong lĩnh vực giáo dục, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 10/2002/NĐ-CP ngày 16/01/2002 với nội dung cho phép các đơn vị sự nghiệp có thu được tự chủ về tài chính. Nghị định được các tổ chức đơn vị trường học, cơ sở đào tạo công lập đưa vào triển khai thực hiện từ năm 2003. Trước những nhu cầu thay đổi trong quản lý tài chính đáp ứng 1 nhu cầu mới chính phủ đã ban hành Nghị định 43/2006/NĐ-CP ngày 25/04/2006 thay thế cho nghị định số 10/2002. Đây được xem là một bước đổi mới mạnh mẽ về quản lý và cải cách hành chính trong các đơn vị sự nghiệp. Trong nội dung nghị định 43/2006/NĐ-CP quy định rõ các đơn vị sự nghiệp công lập được quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tổ chức công tác tài chính. Hiện tại Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I đã tự xây dựng Quy chế chi tiêu nội bộ làm căn cứ để tổ chức điều hành, quản lý mọi hoạt động tài chính. Để phục vụ cho nhiệm vụ chính quan trọng của nhà trường là công tác giáo dục, đào tạo, giảng dạy và học tập, trường đã chủ động trong việc lập kế hoạch và thực hiện chi tiêu, mua sắm vật tư, trang thiết bị. Đồng thời ban lãnh đạo nhà trường chủ trương thực hiện tiết kiệm chi phí về quản lý tài chính tạo cơ sở để cải thiện thu nhập cho giảng viên và cán bộ công nhân viên chức, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo và hiệu quả công tác. Song, việc thực hiện công tác quản lý tài chính trong những năm qua đã bộc lộ nhiều hạn chế như nhận thức của một số cán bộ, giảng viên chưa đầy đủ, chưa chuẩn mực về công tác tài chính của nhà trường. Quy chế chi tiêu nội bộ còn nhiều vướng mắc, các định mức khoán chi phí chưa được điều chỉnh kịp thời theo sự biến động của giá cả trên thị trường, chi phí tiền lương và các khoản thu nhập chưa phù hợp với năng suất lao động nên chưa thực sự kích thích và động viên được đội ngũ cán bộ, viên chức và giảng viên của trường. Nhà trường chưa thực sự chủ động trong việc xây dựng kế hoạch thu chi hàng năm nên chưa phát huy hết hiệu quả của công tác tài chính đối với các hoạt động của trường. Để góp phần hoàn thiện và tăng cường công tác quản lý tài chính trong Nhà trường góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực tài chính, từ những kiến thức đã được trang bị trong quá trình học tập và những kinh nghiệm rút ra từ quá trình công tác thực tế tôi đã chọn đề tài “Quản lý tài chính tại trường Cao đẳng An ninh nhân dân I đáp ứng yêu cầu của giai đoạn hiện nay” để nghiên cứu trong luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ ngành Quản lý giáo dục. 2 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác quản lý tài chính ở trường Cao đẳng ANND I, đề xuất các biện pháp quản lý tài chính nhằm đáp ứng sự phát triển của trường trong giai đoạn hiện nay. 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động quản lý tài chính ở trường Cao đẳng ANND I. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý tài chính ở trường Cao đẳng ANND I đáp ứng yêu cầu giai đoạn hiện nay. 4. Câu hỏi nghiên cứu Thực trạng quản lý tài chính ở trường ANND I hiện nay như thế nào? Đã có những biện pháp nào để quản lý hoạt động tài chính tại trường cao đẳng ANND I đáp ứng yêu cầu giai đoạn hiện nay? Hiệu quả của các biện pháp đã đề xuất? 5. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý tài chính ở trường Cao đẳng ANND I đã đạt được một số thành tựu nhất định đáp ứng yêu cầu đổi mới là phục vụ có hiệu quả cho hoạt động đảm bảo chất lượng đào tạo. Tuy vậy, việc thực hiện tự chủ tài chính vẫn còn nhiều hạn chế, sự kiểm tra, giám sát quá trình quản lý tài chính của lãnh đạo chưa thực sâu sát. Các quyết định của ban lãnh đạo nhà trường về hoạt động quản lý tài chính chưa được tiến hành phân tích, nghiên cứu và đánh giá một cách kỹ lưỡng trong mối quan hệ với các hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của nhà trường trong từng giai đoạn. Nếu đề xuất được các biện pháp sát với điều kiện của nhà trường và đảm bảo các nguyên tắc tài chính thì sẽ nâng cao chất lượng quản lý tài chính, góp phần phát triển nhà trường. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận liên quan đến hoạt động tài chính trong nhà trường và quản lý tài chính trong nhà trường. 3 - Điều tra, khảo sát, phân tích và tiến hành đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính hiện nay ở trường Cao đẳng An ninh nhân dân I. - Đề xuất và khảo nghiệm các biện pháp quản lý tài chính ở trường Cao đẳng An ninh nhân dân I nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của đào tạo. 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Được nghiên cứu trong thời gian từ năm 2016 đến nay. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu * Nhóm phương pháp lý thuyết - Sử dụng các phương pháp: hệ thống hoá, khái quát hoá các tài liệu thu thập, từ đó phân tích, tổng hợp để xây dựng khung lý thuyết và các khái niệm cơ bản làm căn cứ lý luận cho vấn đề nghiên cứu thực tiễn. - Nguồn tài liệu nghiên cứu bao gồm vấn đề sau: Lý luận quản lý tài chính trong trường học. * Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nhằm tổng kết những kinh nghiệm nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính ở trường Cao đẳng ANND I. - Phương pháp điều tra bảng hỏi: Thu thập những thông tin từ đào tạo, số liệu liên quan tới công tác tài chính ở trường Cao đẳng ANND I về thực trạng và biện pháp quản lý tài chính trong trường học. - Phương pháp quan sát: quan sát các hoạt động thực tế nhằm thu thập thông tin về thực trạng hoạt động tài chính. - Phương pháp xử lý dữ liệu bằng các phép thống kê: Số liệu sau khi được thu thập sẽ tiến hành lập bảng thống kê, tính toán. 9. Cấu trúc luận văn Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo nội dung chính được trình bày trong 3 chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại các trường cao đẳng đáp ứng yêu cầu của giai đoạn hiện nay 4 - Chương 2: Thực trạng công tác quản lý tài chính tại trường Cao đẳng ANND I. - Chương 3: Các biện pháp quản lý tài chính tại trường Cao đẳng ANND I đáp ứng yêu cầu giai đoạn hiện nay. 5 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, giáo dục đã tồn tại, phát triển cùng với sự tồn tại và phát triển của dân tộc và luôn đóng vai trò quan trọng như một trụ cột cơ bản của việc xây dựng và vun đắp cho nền văn hiến lâu đời của đất nước. Hiện nay, xu thế hội nhập giáo dục không còn là khu vực chỉ có một chủ thể đầu tư duy nhất là Nhà nước. Để đáp ứng nhu cầu một xã hội học tập thì nguồn đầu tư cho giáo dục phải bao gồm tổng thể nhiều nguồn khác nhau chứ không chỉ có một nguồn gần như duy nhất là ngân sách Nhà nước như trước đây. Nhà nước luôn dành sự ưu tiên đầu tư cho hoạt động giáo dục nên các chính sách đưa ra đều khuyến khích và bảo hộ các quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đầu tư cho giáo dục. Đối với các trường thực tế ngoài khoản thu từ ngân sách nhà nước cấp còn có cả nguồn thu sự nghiệp của Nhà trường được phép khai thác như: các loại phí, lệ phí theo quy định (lệ phí tuyển sinh, tiền học phí, quỹ xây dựng...). Các khoản thu sự nghiệp khác gắn với hoạt động thực hành, sản xuất, thí nghiệm, cung cấp dịch vụ của nhà trường. Bên cạnh những khoản thu sự nghiệp trên, các Nhà trường còn được phép chủ động huy động nguồn lực hợp pháp từ các tổ chức, đơn vị cá nhân trong và ngoài nước để tạo nguồn kinh phí hỗ trợ cho nhiệm vụ của nhà trường theo đúng quy định của pháp luật. Chính vì vậy, đầu tư nguồn lực nói chung và đặc biệt là đầu tư tài chính cho giáo dục cần có cơ chế quản lý phù hợp để đảm bảo thực hiện có hiệu quả chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đổi mới cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính trong hoạt động giáo dục đã được Đảng, Nhà nước, các đơn vị sự nghiệp quan tâm thực hiện, đồng thời là một xu hướng tất yếu trong quá trình phát triển của giáo dục đào tạo nước nhà. Nâng cao hiệu quả 6 hoạt động quản lý tài chính sẽ tạo điều kiện cho các đơn vị trường học chủ động sử dụng nguồn lực tài chính, nhân lực và cơ sở vật chất trên tinh thần tiết kiệm, thiết thực, hiệu quả; từng bước nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ sự nghiệp công cho xã hội; tạo điều kiện cho người dân ngày càng có nhiều cơ hội được lựa chọn, tiếp cận với các dịch vụ giáo dục có chất lượng ngày càng cao; đồng thời từng bước giảm bớt sự can thiệp trực tiếp của cơ quan quản lý cấp trên; tăng cường phân cấp cho các đơn vị sự nghiệp trực thuộc… tiến tới từng bước xóa bỏ tình trạng hành chính hóa các hoạt động sự nghiệp…Thực hiện tốt những vấn đề trên sẽ phần nào góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý tài chính tại các cơ sở giáo dục trong xu thế hội nhập hiện nay. Đã có nhiều nghiên cứu về cơ chế tự chủ tài chính và đánh giá được thực trạng cơ chế tự chủ, những hạn chế, nguyên nhân và đưa ra những kiến nghị về nâng cao hiệu quả, đổi mới cơ chế tự chủ. Đề tài: “Quản lý Nhà nước theo hướng đảm bảo tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các trường đại học ở Việt Nam” năm 2009 của tác giả Phan Huy Hùng. Đề tài nghiên cứu của tác giả Trần Đức Cân năm 2012: “Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính các trường đại học công lập ở Việt Nam”. Đề tài “Quản lý tài chính các trường đại học công lập ở Việt Nam” của Vũ Thị Thanh Thủy 2012). Đề tài: “Quản lý tài chính tại ĐHQG Hà Nội trong bối cảnh đổi mới giáo dục đại học” của tác giả Nguyễn Thị Hương năm 2015. Đề tài của Phan Công Nghĩa và các cộng sự: “Xây dựng mô hình quản trị tài chính đối với các trường đại học công lập” năm 2015. Đề tài: “Tác động của quản lý tài chính đến chất lượng giáo dục đại học Nghiên cứu điển hình tại các trường đại học thuộc Bộ Công Thương” của tác giả Nguyễn Minh Tuấn 2015). Các nghiên cứu đã trình bày rõ ràng, chi tiết các cơ sở lý luận và từ đó nghiên cứu làm rõ được một số nội dung cơ bản trong quản lý tài chính tại một số đơn vị giáo dục. Một số công trình nghiên cứu về chế độ kế toán áp dụng tại các trường đại học, cao đẳng thu được những kết quả tốt. Tác giả Nguyễn Hữu Đồng 2012) với đề tài: “Hoàn thiện hệ thống thông tin kế toán trong các trường đại học công lập Việt Nam”. Đề tài nghiên cứu về kế toán quản trị của tác giả Hoàng Đình Hương năm 7 2015: “Tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các trường đại học ngoài công lập tại Việt Nam”. Như vậy, chưa có nhiều nghiên cứu về quản lý tài chính trong nhà trường. Các nghiên cứu về quản lý tài chính trong trường Cao đẳng càng thiếu vắng. Do vậy đề tài đươc lựa chọn nghiên cứu có thể có những đóng góp có ý nghĩa và có tính thực tiễn cho hoạt động quản lý nhà trường cao đẳng nói chung và ở trường Cao đẳng thuộc khối an ninh nói riêng nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới hiện nay ở nước ta; từ đó đưa ra giải pháp QLTC phù hợp với các đặc thù riêng của trường Cao đẳng an ninh I. 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Quản lý Quản lý được thể hiện thông qua hành vi của chủ thể quản lý nhằm đạt được những mục đích của chủ thể đề ra, biểu hiện dưới các nội dung xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch, kiểm tra, điều chỉnh các hoạt động. Có thể có nhiều cách hiểu khác nhau về quản lý, tùy thuộc vào các cách tiếp cận hoạt động này. Tuy nhiên, từ góc độ của 1 tổ chức, có thể hiểu quản lý như sau: Quản lý là tất cả các tác động có chủ đích, có định hướng của chủ thể quản lý tác động lên khách thể quàn lý làm cho tổ chức đó vận động trên cơ sở phát huy tốt nhất các tiềm lực vốn có và đảm bảo phát triển đến một trạng thái mới, phù hợp với chiến lược đề ra của tổ chức. Sự phân công lao động là bắt nguồn của hoạt động quản lý, phát sinh khi cần có sự nỗ lực tập thể để thực hiện mục tiêu chung của tổ chức. Bất kỳ tổ chức nào từ doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, đơn vị hành chính sự nghiệp... đều phải tổ chức công tác quản lý. Các yếu tố của quản lý bao gồm: - Chủ thể quản lý: có thể là một cá nhân hoặc tổ chức tạo ra tác động trong quản lý sử dụng quyền lực được giao nhằm điều hành, chỉ đạo một hệ thống hay một quá trình vận động tác động lên đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đã định trước. - Khách thể quản lý: chịu sự điều chỉnh, tác động của chính chủ thể quản lý thông qua các quy trình của xã hội và hành vi của con người. 8 - Đối tượng quản lý: là đối tượng mà chủ thể quản lý thực hiện tác động. Có nhiều dạng quản lý khác nhau tùy thuộc vào từng đối tượng quản lý. - Mục tiêu quản lý: là nhằm đạt đến cái đích mà chủ thể quản lý xác định tại một thời điểm nhất định. 1.2.2. Quản lý giáo dục Giáo dục là việc đào tạo, giảng dạy hoặc nghiên cứu của một nhóm người được truyền qua các thế hệ thông qua hình thức học tập các kiến thức, kỹ năng, và thói quen. Giáo dục có thể dưới hình thức tự học hoặc dưới sự hướng dẫn của người khác. Giáo dục thông thường được chia thành các giai đoạn như giáo dục tuổi mầm non, giáo dục bậc tiểu học, giáo dục bậc trung học, và giáo dục bậc đại học. Tại Việt Nam, một định nghĩa khác về giáo dục do Giáo sư Hồ Ngọc Đại đưa ra như sau: “Giáo dục là một quá trình mà trong đó kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm của một người hay một nhóm người này được truyền tải một cách tự nhiên mà không hề áp đặt sang một người hay một nhóm người khác thông qua giảng dạy, đào tạo hay nghiên cứu để từ đó tìm ra, khuyến khích, định hướng và hỗ trợ mỗi cá nhân phát huy tối đa được ưu điểm và sở thích của bản thân khiến họ trở thành chính mình, qua đó đóng góp được tối đa năng lực cho xã hội trong khi vẫn thỏa mãn được quan điểm, sở thích và thế mạnh của bản thân.” Mục tiêu cuối cùng của giáo dục là hình thành và phát triển phẩm chất, giá trị, năng lực của con người để phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế xã hội. Phẩm chất của con người bao gồm phẩm chất đạo đức, lập trường, tư tưởng, niềm tin, và thái độ… của họ trong cuộc sống. Năng lực của con người tích luỹ được và áp dụng vào đời sống bao gồm toàn bộ kỹ năng, tri thức, kỹ xảo, chuyên môn. Giá trị của mỗi con người được xây dựng nên từ quá trình giáo dục phẩm chất và năng lực của mỗi người. Đây là hai mặt có quan hệ biện chứng tạo nên một người phát triển toàn diện đủ đức đủ tài, nó tác động qua lại với nhau trong mối quan hệ tổng hoà với xã hội, góp phần tích cực trong việc tạo nguồn nhân lực chất lượng cho sự phát triển của xã hội. Mục tiêu giáo dục trong từng giai đoạn khác nhau và ở từng quốc gia hoàn toàn 9 khác nhau tuỳ thuộc vào chế độ chính trị và chiến lược phát triển giáo dục của quốc gia đó. Mục tiêu giáo dục của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay được nêu rõ trong Luật giáo dục số 38/2005/QH11: “Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ”. Quản lý giáo dục là việc thực hiện các chức năng tổ chức, thực hiện quản lý, kiểm soát, giám sát trong lĩnh vực giáo dục nhằm đạt được các mục tiêu giáo dục. Chủ thể quản lý sẽ thực hiện các tác động có chủ ý, có ý thức để sử dụng tốt cá nguồn lực của hệ thống giáo dục để hoạt động giáo dục – đào tạo diễn ra và đạt được các mục tiêu giáo dục tốt nhất. Quản lý nhà trường là hoạt động của các chủ thể quản lý từ các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng quản lý giáo dục đến đội ngũ lãnh đạo nhà trường nhằm huy động, tổ chức sử dụng và phát huy tối đa sức mạnh các nguồn lực giáo dục trong và ngoài nhà trường để đạt được mục tiêu về chất lượng, hiệu quả của nhiệm vụ giáo dục - dạy học. Quản lý giáo dục thực chất là những tác động đến hoạt động của nhà trường làm cho quá trình dạy học được thực hiện và mang lại kết quả tối ưu. Chủ thể quản lý trong giáo dục từ cơ quan nhà nước thuộc trung ương đến từng cán bộ quản lý thuộc nhà trường thực hiện tác động có ý thức, kế hoạch xây dựng theo một hệ thống và có mục đích. Quản lý giáo dục là các tác động lên tập thể giáo viên, học sinh và lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường nhằm huy động họ cùng kết hợp thực hiện nhiệm vụ giáo dục chung đã đề ra. Trong thực tiễn giáo dục hiện nay, quản lý nhà trường là hoạt động của người lãnh đạo nhằm huy động các nguồn lực vốn có của cơ sờ giáo dục một cách tối ưu và các nguồn lực huy động từ các tổ chức, các quan hệ xã hội ngoài trường; thực hiện tổ chức và quản lý tốt các nhiệm vụ giáo dục cùa nhà trường, đảm bảo thực hiện tốt nhất các mục tiêu đã đề ra cụ thể của từng giai đoạn phát triển đảm bảo phù hợp với đường lối, chính sách phát triển giáo dục cùa Đảng và nhà nước. Quản 10