UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
NGUYỄN THÀNH GIÀU
QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN PHÚ
GIÁO TỈNH BÌNH DƢƠNG
LUẬN V N THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 8140114
BÌNH DƢƠNG – N M 2019
UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
NGUYỄN THÀNH GIÀU
QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN PHÚ
GIÁO TỈNH BÌNH DƢƠNG
LUẬN V N THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 8140114
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. TRẦN THỊ HƢƠNG
BÌNH DƢƠNG – N M 2019
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các
số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, trích dẫn đầy đủ và
chƣa từng công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thành Giàu
i
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập và nghiên cứu tại Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một,
bằng sự biết ơn và kính trọng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám
hiệu, các phòng, khoa thuộc Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một và các Giáo sƣ, P.
Giáo sƣ, Tiến sĩ đã nhiệt tình hƣớng dẫn, giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận
lợi giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện đề tài
nghiên cứu khoa học này.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Cô PGS.TS. Trần Thị
Hƣơng, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè cùng đồng nghiệp đã động viên,
giúp đỡ để hoàn thành đề tài này.
Tuy nhiên điều kiện về năng lực bản thân còn hạn chế, chuyên đề nghiên
cứu khoa học chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc
sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp để bài nghiên
cứu của tôi đƣợc hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả
ii
TÓM TẮT
Phát triển đội ngũ giáo viên luôn là vấn đề chiến lƣợc của mỗi nhà trƣờng
vì đội ngũ giáo viên mang yếu tố hàng đầu quyết định chất lƣợng giáo dục. Đội
ngũ giáo viên là nguồn nhân lực có khả năng cụ thể hóa và thực hiện các kế
hoạch hoạt động của nhà trƣờng. Vì thế, quản lý phát triển đội ngũ giáo viên
đƣợc xem là khâu đột phá, trọng tâm của công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện
giáo dục, đặc biệt là giáo dục phổ thông. Đội ngũ giáo viên đƣợc coi nhƣ yếu tố
then chốt của cải cách, đổi mới giáo dục, nếu không có thầy giỏi về năng lực
chuyên môn và phẩm chất đạo đức tốt thì không thể có nền giáo dục chất lƣợng.
Phát triển và nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ xuyên
suốt của ngành Giáo dục. Bởi giáo viên là nhân tố quyết định thành công của quá
trình đổi mới giáo dục, của sự nghiệp giáo dục. Thực tiễn cho thấy, nếu đƣợc
quan tâm bồi dƣỡng, đào tạo, đƣợc tạo điều kiện tốt về thu nhập, đời sống, đƣợc
trân trọng những cống hiến nghề nghiệp, chất lƣợng giáo viên, hiệu quả giáo dục
sẽ đƣợc tăng lên.
Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo về số
lƣợng và chất lƣợng là nhiệm vụ rất quan trọng của các nhà quản lý giáo dục hiện
nay, luôn có giải pháp hiệu quả nhằm không ngừng nâng cao chất lƣợng đội ngũ
giáo viên.
Huyện Phú Giáo tỉnh Bình Dƣơng có 4 trƣờng THPT đó là: THPT Phƣớc
Hòa, THPT Phƣớc Vĩnh, THPT Tây Sơn, THPT Nguyễn Huệ trong những năm
qua đã đạt đƣợc nhiều thành tựu giáo dục đáng kể nhờ đội ngũ giáo viên là lực
lƣợng quyết định chất lƣợng và hiệu quả giáo dục của nhà trƣờng… Tuy nhiên
nhìn từ góc độ khoa học quản lý giáo dục thì công tác quản lý đội ngũ giáo viên
của hiệu trƣởng còn nhiều hạn chế, bất cập nhƣ lập kế hoạch phát triển đội ngũ
giáo viên, phân công giáo viên, công tác kiểm tra đánh giá đội ngũ giáo viên,
công tác đào tạo bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên, tạo động lực cho đội ngũ giáo
viên…
Hiện nay, năng lực của đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT trên địa bàn
vẫn để lại những lo ngại cả về lƣợng và chất trƣớc yêu cầu đổi mới giáo dục.
iii
Điều đó đòi hỏi phải có những giải pháp để tháo gỡ, phát triển năng lực nghề
nghiệp của giáo viên để đáp ứng tốt nhất yêu cầu giáo dục hiện nay.
Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng THPT gồm các nội dung: Lập
kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên; Sử dụng đội ngũ giáo viên; Đào tạo, bồi
dƣỡng giáo viên; Đánh giá đội ngũ giáo viên; Tạo động lực làm việc cho đội ngũ
giáo viên
Qua khảo sát thực trạng quản lý phát triển đội ngũ GV các trƣờng THPT
huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng cho thấy, công tác lập kế hoạch trong quản lý
phát triển đội ngũ tại các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo đã đƣợc các
nhà quản lý quan tâm và thực hiện ở mức độ Tốt. Công tác sử dụng GV tại các
trƣờng THPT trên địa bàn huyện của các nhà quản lý đƣợc đánh giá khá hiệu
quả. Công tác đào tạo bồi dƣỡng giáo viên đã đƣợc các cán bộ quản lý ở các
trƣờng THPT quan tâm thực hiện, tuy vậy vẫn còn tồn tại một vài điểm cần phải
đƣợc quan tâm hơn để công tác quản lý đội ngũ giáo viên thực sự đi vào chiều
sâu nhƣ: tạo điều kiện thuận lợi cho GV học tập chủ động, sáng tạo, chia sẻ kinh
nghiệm giữa các giáo viên trong trƣờng, bầu chọn giáo viên tham gia các khóa
học một cách công bằng, khách quan... Công tác kiểm tra đánh giá giáo viên
đƣợc đánh giá khá tốt, tuy nhiên các khách thể nghiên cứu vẫn chƣa thực sự đánh
giá cao tính dân chủ, công bằng trong công tác kiểm tra, đánh giá giáo viên.
Công tác tạo động lực cho giáo viên đƣợc đánh giá ở mức độ từ Khá đến Tốt, tuy
nhiên, công tác chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm giữa các giáo viên, tham quan học
tập, chế độ chƣa thực sự đƣợc thực hiện hiệu quả nhƣ mong đợi.
Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT
trên địa bàn huyện Phú Giáo theo đánh giá của khách thể tham gia khảo sát, yếu
tố ảnh hƣởng thuận lợi là sự tác động của văn hóa nhà trƣờng và thái độ tích cực,
nhiệt tình của một số GV của trƣờng; yếu tố gây khó khăn bao gồm thái độ tiêu
cực của một số GV của trƣờng và chế độ lƣơng, thƣởng cho giáo viên chƣa thỏa
đáng, chƣa kịp thời. Đây là những yếu tố cần có giải pháp để giải quyết kịp thời.
Trên cơ sở lý luận và kết quả khảo sát thực trạng quản lý phát triển đội
ngũ GV ở một số trƣờng THPT huyện Phú Giáo, đồng thời đối chiếu với mục
iv
tiêu giáo dục của các trƣờng THPT và điều kiện thực tiễn, sáu biện pháp đề xuất
nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý phát triển đội ngũ ở các trƣờng THPT
nhƣ sau:
- Biện pháp nâng cao nhận thức của đội ngũ giáo viên
- Biện pháp đổi mới lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên
- Biện pháp tăng cƣờng quản lý công tác sử dụng giáo viên
- Biện pháp tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên
- Biện pháp kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên
- Biện pháp tạo động lực làm việc cho giáo viên
Kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp đƣợc đề xuất có tính cần
thiết và tính khả thi cao và có thể áp dụng cho công tác quản lý phát triển đội ngũ
trong các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo.
v
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... ii
TÓM TẮT .......................................................................................................... iii
MỤC LỤC .......................................................................................................... vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................x
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................. xi
MỞ ĐẦU ..............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài ...............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .........................................................................................2
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ...................................................................2
3.1. Khách thể nghiên cứu ............................................................................2
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................2
4. Giả thuyết khoa học ...........................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................3
6. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................3
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................3
8. Cấu trúc luận văn...............................................................................................4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .................5
1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề quản lí phát triển đội ngũ giáo viên 5
1.1.1. Những nghiên cứu ở nƣớc ngoài ..............................................................5
1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nƣớc ..............................................................7
1.2. Một số khái niệm cơ bản ................................................................................8
1.2.1. Quản lí nhà trƣờng ...................................................................................8
1.2.2. Phát triển đội ngũ giáo viên ...................................................................13
1.2.3. Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên .......................................................16
1.3. Đội ngũ giáo viên trƣờng trung học phổ thông .............................................16
1.3.1. Vai trò, nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên THPT .....................................16
1.3.2. Yêu cầu đối với chất lƣợng đội ngũ giáo viên THPT.............................17
vi
1.4. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng trung học phổ thông ................18
1.4.1. Lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .............................................18
1.4.2. Sử dụng đội ngũ giáo viên .....................................................................19
1.4.3. Đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên .................................................................20
1.4.4. Đánh giá đội ngũ giáo viên ....................................................................24
1.4.5. Tạo động lực làm việc cho đội ngũ giáo viên ........................................25
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ...................27
1.5.1. Các chỉ đạo, hỗ trợ của các ban ngành, đoàn thể địa phƣơng .................27
1.5.2. Văn hóa nhà trƣờng ...............................................................................28
1.5.3. Phẩm chất, năng lực, trình độ của đội ngũ quản lý.................................28
1.5.4. Thái độ làm việc của giáo viên ..............................................................28
1.5.5. Chế độ lƣơng, thƣởng đảm bảo đời sống cho giáo viên .........................29
Tiểu kết chƣơng 1 ..............................................................................................31
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN
PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG ..............................................32
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế- xã hội và giáo dục huyện Phú Giáo, tỉnh Bình
Dƣơng .................................................................................................................32
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng..........................................................................34
2.2.1. Khái quát về đối tƣợng khảo sát ............................................................34
2.2.2. Phƣơng pháp khảo sát ............................................................................35
2.2.3. Phƣơng pháp xử lí số liệu khảo sát ............................................................. 36
2.3. Thực trạng chất lƣợng đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú
Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ........................................................................................37
2.3.1. Thực trạng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống .................................37
2.3.2. Thực trạng năng lực tìm hiểu đối tƣợng và môi trƣờng giáo dục ...........39
2.3.3. Thực trạng năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT
huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................40
2.3.4. Thực trạng năng lực giáo dục của đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT
huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................42
vii
2.3.5. Thực trạng năng lực hoạt động chính trị, xã hội của đội ngũ giáo viên ở
các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ......................................44
2.3.6. Thực trạng năng lực phát triển nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên các
trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ............................................45
2.4. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT trên địa
bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ................................................................47
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT
huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................47
2.4.2. Thực trạng sử dụng giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh
Bình Dƣơng .....................................................................................................48
2.4.3. Thực trạng đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú
Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ....................................................................................50
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT
huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................53
2.4.5. Thực trạng tạo động lực làm việc cho giáo viên ở các trƣờng THPT
huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................55
2.5. Thực trạng yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các
trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ............................................57
Tiểu kết chƣơng 2 ..............................................................................................63
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN PHÚ
GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG........................................................65
3.1. Cơ sở và nguyên tắc đề xuất các biện pháp ..................................................65
3.1.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ..................................................................65
3.1.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ..........................................................66
3.2. Một số biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT
huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ......................................................................68
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của đội ngũ CBQL và giáo viên ........68
3.2.2. Biện pháp 2: Đổi mới lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .............69
3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cƣờng hiệu quả công tác sử dụng giáo viên .............72
viii
3.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên theo yêu cầu đổi mới
giáo dục ...........................................................................................................75
3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên.....78
3.2.6. Biện pháp 6: Tạo động lực làm việc cho giáo viên ................................80
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...............................................................82
3.4. Khảo sát về tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp phát triển đội ngũ
giáo viên THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. ...........................................83
3.4.1. Công cụ khảo sát và cách xử lí kết quả ..................................................83
3.4.2. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của một số biện pháp phát triển đội
ngũ giáo viên THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ..............84
Tiểu kết chƣơng 3 ..............................................................................................96
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ....................................................................97
1. Kết luận ...........................................................................................................97
2. Khuyến nghị ....................................................................................................99
2.1. Đối với Sở GD&ĐT..................................................................................99
2.2. Đối với các trƣờng THPT .......................................................................100
TÀI LIỆU THAM KHẢO
ix
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT
Viết đầy đủ
Viết tắt
1
Cán bộ quản lý
CBQL
2
Điểm trung bình
ĐTB
3
Đội ngũ giáo viên
ĐNGV
4
Giáo dục và Đào tạo
GD&ĐT
5
Giáo viên
GV
6
Quản lý giáo dục
QLGD
7
Trung học cơ sở
THCS
8
Trung học phổ thông
THPT
x
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Khái quát về đối tƣợng khảo sát .........................................................34
Bảng 2.2. Cách quy điểm từng câu trong bảng hỏi chính thức ............................37
Bảng 2.3. Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của đội ngũ giáo viên các
trƣờng THPT huyện Phú Giáo ...........................................................37
Bảng 2.4. Năng lực tìm hiểu đối tƣợng và môi trƣờng giáo dục của đội ngũ giáo
viên trƣờng THPT huyện Phú Giáo ....................................................39
Bảng 2.5. Năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú
Giáo, tỉnh Bình Dƣơng .......................................................................40
Bảng 2.6. Năng lực giáo dục của đội ngũ giáo viên trƣờng THPT huyện Phú
Giáo, tỉnh Bình Dƣơng .......................................................................42
Bảng 2.7. Năng lực hoạt động chính trị, xã hội của đội ngũ giáo viên trƣờng
THPT trên địa bàn huyện ...................................................................44
Bảng 2.8. Năng lực phát triển nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên trƣờng THPT
trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng..................................45
Bảng 2.9. Thực trạng lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .........................47
Bảng 2.10. Thực trạng hoạt động sử dụng giáo viên ...........................................48
Bảng 2.11. Thực trạng hoạt động đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên ..........................50
Bảng 2.12. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ..............53
Bảng 2.13. Thực trạng hoạt động tạo động lực làm việc cho giáo viên...............55
Bảng 2.14. Những yếu tố ảnh hƣởng đến thực trạng quản lý phát triển đội ngũ
giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú Giáo ......................................58
Bảng 3.1. Cách tính điểm của phiếu hỏi..............................................................83
Bảng 3.2. Mức độ cần thiết và khả thi của nhóm biện pháp nâng cao nhận thức
của ĐNGV .........................................................................................84
Bảng 3.3. Mức độ cần thiết và khả thi của nhóm biện pháp đổi mới lập kế hoạch
phát triển ĐNGV ................................................................................86
Bảng 3.4. Mức độ cần thiết của nhóm biện pháp tăng cƣờng quản lý công tác sử
dụng giáo viên ....................................................................................88
xi
Bảng 3.5. Mức độ cần thiết của nhóm biện pháp tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng giáo
viên ....................................................................................................90
Bảng 3.6. Mức độ cần thiết và khả thi của nhóm biện pháp đổi mới kiểm tra,
đánh giá đội ngũ giáo viên .................................................................92
Bảng 3.7. Mức độ cần thiết của nhóm biện pháp tạo động lực làm việc cho giáo
viên ....................................................................................................93
xii
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã chỉ rõ: Phát triển giáo
dục đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con ngƣời - yếu tố
cơ bản để phát triển xã hội, tăng trƣởng kinh tế nhanh và bền vững [10].
Trong chiến lƣợc phát triển kinh tế-xã hội 2011- 2020, Đảng ta vẫn khẳng
định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền
giáo dục Việt Nam theo hƣớng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hóa
và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ
giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt.” ”[10]
Đề cập đến vấn đề đội ngũ giáo viên, trong chỉ thị số 40/2004/CT-TW của
Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng đã nêu rõ: “Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo
và cán bộ quản lý giáo dục đƣợc chuẩn hoá, đảm bảo chất lƣợng, đủ về số lƣợng,
đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối
sống, lƣơng tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng
định hƣớng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lƣợng đào tạo
nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc” [2].
Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của BCH TW “Về đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong
điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng XHCN và hội nhập quốc tế” đã xác định
nhiệm vụ, giải pháp: “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục và đào tạo; Xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi
dƣỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục gắn với nhu cầu phát triển
kinh tế xã hội, đảm bảo anh ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế” [3].
Trong nhà trƣờng, ngƣời giáo viên có vai trò rất quan trọng, là ngƣời
hƣởng ứng các thay đổi trong nhà trƣờng, ngƣời vun trồng và phát triển văn hóa
nhà trƣờng, là ngƣời xây dựng và thực hiện kế hoạch kế hoạch phát triển nhà
trƣờng cũng nhƣ tham gia vào việc huy động và sử dụng các nguồn lực của nhà
1
trƣờng. Để nhà trƣờng duy trì và phát triển chất lƣợng giáo dục thì việc đƣa ra
những giải pháp quản lý phát triển đội ngũ là hết sức cần thiết.
Huyện Phú Giáo tỉnh Bình Dƣơng có 4 trƣờng THPT đó là: THPT Phƣớc
Hòa, THPT Phƣớc Vĩnh, THPT Tây Sơn, THPT Nguyễn Huệ trong những năm
qua đã đạt đƣợc nhiều thành tựu giáo dục đáng kể nhờ đội ngũ giáo viên là lực
lƣợng quyết định chất lƣợng và hiệu quả giáo dục của nhà trƣờng… Tuy nhiên
nhìn từ góc độ khoa học quản lý giáo dục thì công tác quản lý đội ngũ giáo viên
của hiệu trƣởng còn nhiều hạn chế, bất cập nhƣ lập kế hoạch phát triển đội ngũ
giáo viên, phân công giáo viên, công tác kiểm tra đánh giá đội ngũ giáo viên,
công tác đào tạo bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên, tạo động lực cho đội ngũ giáo
viên…
Qua quá trình thực tiễn làm công tác quản lý cũng nhƣ việc học tập nghiên
cứu về khoa học quản lý giáo dục tôi nhận thấy việc đề xuất các biện pháp nhằm
nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên THPT trên địa bàn huyện là rất quan
trọng, mặt khác thực tế ở huyện Phú Giáo chƣa có công trình nghiên cứu khoa
học vế vấn đề nêu trên.
Xuất phát từ những lí do trên tôi chọn đề tài: “Quản lý phát triển đội ngũ
giáo viên các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương” làm đề tài luận
văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lí giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất các biện pháp quản lý
phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình
Dƣơng nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục của các trƣờng THPT huyện Phú Giáo trong giai đoạn hiện nay.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lí đội ngũ giáo viên trƣờng trung học phổ thông
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng trung học phổ thông huyện
Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng.
2
4. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý phát triển ĐNGV ở các trƣờng THPT của huyện Phú
Giáo, tỉnh Bình Dƣơng còn nhiều hạn chế, bất cập. Nếu đề xuất những biện pháp
quản lý phát triển ĐNGV các trƣờng THPT trong huyện có tính cần thiết và khả
thi thì có thể phát triển đội ngũ GV, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục của
các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo giai đoạn hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên
trƣờng trung học phổ thông.
5.2. Phân tích và đánh giá thực trạng về quản lý phát triển đội ngũ giáo
viên các trƣờng trung học phổ thông huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng.
5.3. Đề xuất biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng trung
học phổ thông huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu công tác
quản lý phát triển chất lƣợng đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT trên địa bàn
huyện Phú Giáo.
6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu công tác
quản lý phát triển đội ngũ giáo viên 04 trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú
Giáo.
6.2 Giới hạn thời gian nghiên cứu: năm học 2017-2018.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích và tổng hợp các nguồn tài liệu nhƣ sách, tạp chí, các công trình
nghiên cứu trong nƣớc và ngoài nƣớc, các bài viết khoa học… nhằm thu thập tất
cả những thông tin có liên quan đến đề tài. Từ đó, khái quát hóa, hệ thống hóa
những thông tin thu đƣợc thành cơ sở lý luận để tiến hành định hƣớng cụ thể nội
dung nghiên cứu, làm cơ sở để thiết kế các công cụ nghiên cứu, để lý giải kết quả
nghiên cứu về thực trạng công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THPT trên
địa bàn huyện Phú Giáo.
3
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Phƣơng pháp này dùng để tìm hiểu tìm hiểu thực trạng quản lý phát triển đội
ngũ giáo viên THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo và một số yếu tố ảnh hƣởng
đến thực trạng trên. Sử dụng bộ công cụ khảo sát là bảng hỏi để khảo sát ý kiến
CBQL, GV các trƣờng THPT trong mẫu nghiên cứu.
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Phƣơng pháp này là phƣơng pháp bổ trợ đƣợc sử dụng để thu thập thêm dữ
liệu về thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THPT trên địa bàn huyện
Phú Giáo và một số yếu tố ảnh hƣởng đến thực trạng trên, từ đó bổ sung thêm
thông tin để góp phần làm sáng tỏ kết quả khảo sát, bổ sung thêm thông tin để
góp phần làm cơ sở cho các biện pháp đề xuất. Cách thức tiến hành là sử dụng
bảng câu hỏi phỏng vấn, bảng ghi chép kết quả phỏng vấn 10 GV, CBQL tham
gia khảo sát để tiến hành phỏng vấn dựa theo bảng phỏng vấn đã soạn sẵn.
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Mục đích của phƣơng pháp nhằm xử lý tất cả các kết quả định lƣợng thu đƣợc
từ khảo sát nhằm làm cơ sở để biện luận kết quả nghiên cứu. Cách thức tiến
hành: Sử dụng công cụ SPSS 20.0 để xử lý các dữ kiện thu đƣợc phục vụ cho
việc phân tích số liệu trong quá trình nghiên cứu. Thống kê mô tả: tính tổng, tần
số, tỷ lệ phần trăm, điểm trung bình.
7.4. Phƣơng pháp khảo nghiệm nhận thức của cán bộ lãnh đạo, quản lý và giáo
viên về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo luận văn
đƣợc trình bày trong 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng THPT
Chƣơng 2: Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT
huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng
Chƣơng 3: Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT
huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng.
4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề quản lí phát triển đội ngũ giáo
viên
1.1.1. Những nghiên cứu ở nƣớc ngoài
Tác giả M.Fullan và A.Hargreaves trong cuốn sách “Phát triển giáo viên và
thay đổi giáo dục” [38], đã nghiên cứu và chỉ ra các phƣơng diện để nâng cao
năng lực cá nhân cho giáo viên, đó là: (i) Phát triển tâm lí, gồm 4 cấp độ: tự bảo
vệ, tiền đạo đức, phụ thuộc một chiều; bảo thủ, phủ định đạo đức, tự lập; lƣơng
tâm, đạo đức, phụ thuộc có điều kiện; tự lập, tự chủ, nguyên tắc, tích hợp; (ii)
Phát triển chuyên môn, nghiệp vụ; gồm 6 cấp độ: phát triển các kĩ năng tồn tại;
thành thạo các kĩ năng dạy học cơ bản; mở rộng sự linh hoạt chuyên môn; trở
thành chuyên gia; góp phần phát triển chuyên môn của đồng nghiệp; tham gia
đƣa ra quyết sách giáo dục ở mọi cấp độ; (iii) Phát triển chu kì nghề nghiệp, gồm
5 cấp độ: khởi động nghề nghiệp; ổn định, gắn bó nghề nghiệp; các thách thức và
mối quan tâm mới và trở nên chuyên nghiệp.
Xuất phát từ lý luận về dạy học, Michel Develay (1994) bàn về các vấn
đề đào tạo giáo viên, nhƣ: quan niệm, nội dung, phƣơng thức đào tạo, tính
chất và bản sắc nghề nghiệp của giáo viên. Ông quan niệm: “Ðào tạo giáo viên
mà không làm cho họ có trình độ cao về năng lực tƣơng ứng không chỉ với các
sự kiện, khái niệm, định luật, lý thuyết, hệ biến hóa của môn học đó, mà còn cả
với khoa học luận của chúng là không thể đƣợc” [26]. Còn Anderson (1998)
nhấn mạnh việc phát triển đội ngũ cán bộ giáo viên là một phần rất quan trọng
trong hệ thống giáo dục vì nó ảnh hƣởng đến chất lƣợng quá trình giảng dạy và
học tập của học sinh. Phát triển đội ngũ giáo viên đƣợc tác giả xác định là
“Những hoạt động chính quy và phi chính quy đƣợc tổ chức bởi cá nhân
hoặc tập thể để thúc đẩy sự phát triển và làm mới đội ngũ. Nó bao gồm một
quá trình phức hợp để phát triển các kỹ năng về thực hiện cũng nhƣ kỹ năng
đánh giá. Phát triển đội ngũ giáo viên không phải là hoạt động đơn lẻ mà là quá
5
trình liên tục lâu dài và các chƣơng trình đào tạo cần có hệ thống để trở nên có ý
nghĩa với các giai đoạn khác nhau” [36].
Diễn đàn Giáo dục Thế giới do UNESCO tổ chức tại Dakar, Senegal
(2000) coi chất lƣợng giáo viên là một trong 10 yếu tố cấu thành chất lƣợng giáo
dục, tức là giáo viên có động cơ tốt, đƣợc động viên tốt và có năng lực chuyên
môn cao. Năng lực chuyên môn cần phải có để đảm bảo chất lƣợng giáo dục bao
gồm: Hiểu biết sâu sắc về nội dung môn học, có tri thức sƣ phạm, có tri thức về
sự phát triển, có sự hiểu biết về sự khác biệt, hiểu biết về động cơ, có tri thức về
việc học tập, làm chủ đƣợc các chiến lƣợc dạy học, hiểu biết về việc đánh giá học
sinh, hiểu biết về các nguồn của chƣơng trình và công nghệ, am hiểu và đánh giá
cao về sự cộng tác, có khả năng phân tích và phản ánh trong thực tiễn dạy học
[39].
Tác giả Bernd Meier trong cuốn sách: “Quản lý và lãnh đạo giáo dục”[37]
nghiên cứu những năng lực cơ bản mà mỗi giáo viên đều phải có đƣợc gọi là
năng lực hạt nhân nòng cốt, nhƣ: năng lực dạy học; năng lực giáo dục; năng lực
chẩn đoán; năng lực đánh giá; năng lực tƣ vấn; năng lực tiếp tục phát triển nghề
nghiệp và phát triển trƣờng học.
Đào tạo để nâng cao năng lực giáo viên là công việc mà mọi quốc gia đều
phải thực hiện. Cuốn sách: “Mô hình đào tạo giáo viên trung học phổ thông và
trung cấp chuyên nghiệp ở một số quốc gia và bài học kinh nghiệm” [6] giới
thiệu mô hình đào tạo giáo viên THPT&TCCN ở một số quốc gia và bài học kinh
nghiệm, Nxb GD], với sự tham gia của nhiều tác giả, từ nhiều quốc gia. Nội dung
tài liệu là sản phẩm nghiên cứu tổng kết mô hình đào tạo giáo viên ở một số quốc
gia. Các mô hình đào tạo giáo viên nhƣ: Mô hình đào tạo phân tầng; mô hình đào
tạo theo cụm; mô hình chƣơng trình đào tạo tại trƣờng phổ thông.
Nhìn chung, các nghiên cứu nƣớc ngoài đã đƣa ra các chuẩn giáo viên phổ
thông với nhiều tiêu chí khác nhau nhƣng đều xoay quanh các phẩm chất, năng
lực cần thiết của giáo viên để giải quyết các mối quan hệ giữa các yếu tố: ngƣời
dạy - ngƣời học - tri thức khoa học - môi trƣờng học tập và các mối quan hệ với
6
- Xem thêm -