Tài liệu Quản lý nhân lực ở công ty thi công cơ giới xây dựng

Lêi nãi ®Çu LÞch sö ®· chøng minh r»ng quèc gia nµo coi träng tíi yÕu tè con, chó träng viÖc sö dông, ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn th× quèc gia ®ã sÏ cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ, cêng thÞnh. §iÒu nµy còng ®óng trong mét tæ chøc nãi chung vµ trong mét C«ng ty nãi riªng. Mét C«ng ty cho dï cã nguån tµi chÝnh dåi dµo, phong phó, sö dông kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i nh thÕ nµo ®i n÷a còng vÉn kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc, nÕu nh hä kh«ng quan t©m hoÆc ®¸nh gi¸ thÊp vÊn ®Ò con ngêi hoÆc do c«ng t¸c qu¶n trÞ nh©n sù cña C«ng ty ®ã kÐm hiÖu qu¶. Víi vai trß quan träng nh vËy, trong thùc tÕ qu¶n trÞ nh©n sù lµ mét lÜnh vùc khã kh¨n vµ phøc t¹p. Nã lµ sù tËp hîp cña nhiÒu vÊn ®Ò kÕt hîp l¹i nh: T©m lý häc, sinh lý häc, triÕt häc, ®¹o ®øc häc … Do vËy, qu¶n trÞ nh©n sù ®îc coi lµ mét khoa häc bëi v× ai còng cã kh¶ n¨ng nghiªn cøu, n¾m b¾t vµ lÜnh héi ®îc nã, còng cã thÓ vËn dông nã mét c¸ch hîp lý, linh ho¹t vµ cã hiÖu qu¶. Víi mong muèn sö dông kiÕn thøc ®· häc tËp ®îc ë nhµ trêng ®Ó xem xÐt mét vÊn ®Ò thùc tiÔn em chän ®Ò tµi thùc tËp tèt nghiÖp. “Qu¶n lý nh©n lùc ë C«ng ty thi c«ng c¬ giíi x©y dùng” Néi dung cña chuyªn ®Ò bao gåm c¸c phÇn: Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ qu¶n trÞ nh©n sù. Ch¬ng 2: T×nh h×nh qu¶n lý nh©n sù ë C«ng ty thi c«ng c¬ giíi x©y dùng. Ch¬ng 3: Ph¬ng híng vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n trÞ nh©n sù ë C«ng ty thi c«ng c¬ giíi x©y dùng. Ch¬ng 1: Mét sè lý luËn vÒ qu¶n trÞ nh©n sù 1.1. B¶n chÊt chøc n¨ng vµ vai trß cña qu¶n trÞ nh©n sù. 1.1.1. Kh¸i niÖm qu¶n trÞ nh©n sù. Qu¶n trÞ nh©n lùc (cßn gäi lµ qu¶n trÞ nh©n sù hay cßn gäi lµ qu¶n trÞ lao ®éng) lµ lÜnh vùc theo dâi, híng dÉn, ®iÒu chØnh, kiÓm tra sù trao ®æi chÊt (n¨ng lîng, thÇn kinh, b¾p thÞt) gi÷a c¸c con ngêi víi yÕu tè vËt chÊt cña tù nhiªn (c«ng cô, ®èi tîng lao ®éng, n¨ng lîng...). Trong qu¸ 1 tr×nh t¹o ra cña c¶i vËt chÊt, tinh thÇn, ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña con ngêi, nh»m duy tr× b¶o vÖ, sö dông vµ ph¸t triÓn søc tiÒm n¨ng v« tËn cña con ngêi. Kh«ng mét ho¹t ®éng nµo cña tæ chøc mang l¹i hiÖu qu¶ nÕu thiÕu “Qu¶n trÞ nh©n lùc”. Qu¶n trÞ nh©n lùc thêng lµ nguyªn nh©n cña thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh. Môc tiªu c¬ b¶n cña bÊt kú tæ chøc nµo còng lµ sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých cña tæ chøc ®ã. Bé phËn qu¶n trÞ nh©n lùc lµ bé phËn cÊu thµnh cña qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Tuy vËy, kh«ng ph¶i bÊt kú tæ chøc s¶n xuÊt - kinh doanh nµo còng nhËn thøc râ vÊn ®Ò nµy. Cã n¬i cßn cha ®Æt vÊn ®Ò thµnh mét chÝnh s¸ch, mét biÖn ph¸p trong s¶n xuÊt - kinh doanh. V× vËy mµ thêng hay bÞ ®éng, gÆp ®©u lµm ®ã, ch¹y theo t×nh h×nh sù viÖc. Cã n¬i thÊy ®îc vÊn ®Ò, l·nh ®¹o cã quan t©m, cã tæ chøc bé phËn chøc n¨ng lµm tham mu, nhng ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch kh«ng ®ång bé, tuy cã n¬I thµnh ®¹t trong lÜnh vùc nµy hay lÜnh vùc kh¸c (nh tuyÓn chän, c©n nh¾c, khuyÕn khÝch...) nhng nãi chung cßn gi¶i quyÕt rêi r¹c, kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ chung. Nguån lùc trong mçi con ngêi nh ®· nãi gåm cã mÆt thÓ lùc, nã phô thuéc vµo t×nh tr¹ng søc khoÎ cña con ngêi, møc sèng, thu nhËp, chÕ ®é ¨n uèng, chÕ ®é lµm viÖc, nghØ ng¬i, chÕ ®é y tÕ... ThÓ lùc con ngêi cßn tuú thuéc vµo tuæi t¸c, thêi gian c«ng t¸c, giíi tÝnh... Nguån lùc con ngêi Cßn cã mÆt tiÒm n¨ng to lín lµ mÆt trÝ lùc, tµi n¨ng, n¨ng khiÕu còng nh quan ®iÓm, lßng tin, nh©n c¸ch... V× vËy, qu¶n trÞ nh©n lùc cã chøc n¨ng kÕ ho¹ch ho¸ nh©n lùc, tuyÓn chän, ®µo t¹o, båi dìng, kÝch thÝch, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, nh»m thu hót con ngêi tham gia lao ®éng, bao gåm trong c¸c qu¸ tr×nh trùc tiÕp s¶n xuÊt còng nh trong mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau ®Ó t¹o hµng ho¸, dÞch vô. 2 Tãm l¹i, cã thÓ hiÓu mét c¸ch ng¾n gän nh sau: “Qu¶n trÞ nh©n sù ë doanh nghiÖp lµ viÖc tuyÓn dông vµ duy tr×, ph¸t triÓn, sö dông, ®éng viªn vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nguån nh©n lùc ®¹t ®îc môc tiªu cña doanh nghiÖp”. 1.1.2. TÇm quan träng cña qu¶n trÞ nh©n sù. Qu¶n trÞ nh©n sù gi÷ vai trß ®¨c biÖt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ nã gióp hä ®¹t ®îc môc ®Ých cña m×nh th«ng qua ngêi kh¸c, mét doanh nghiÖp cã thÓ lËp kÕ ho¹ch, cã thÓ hoµn chØnh x©y dùng s¬ ®å tæ chøc râ rµng, cã hÖ thèng kiÓm tra hiÖn ®Ëi chÝnh x¸c. HiÖn nay c¸c nhµ qu¶n trÞ qu©n t©m nghiªncøu vµ ph©n tÝch xem ®©y lµ mét chøc n¨ng cèt lâi vµ quan träng nhÊt cña tiÕn tr×nh qu¶n trÞ. ViÖc nghiªn cøu qu¶n trÞ nh©n lùc lµ hÕt søc cÇn thiÕt v×: NÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc, do ®ã ®Æc trng næi bËt nhÊt lµ tÝnh c¹nh tranh. C¸c tæ chøc nãi chung vµ c¸c tæ chøc kinh doanh nãi riªng buéc ph¶i lu«n hoµn thiÖn tæ chøc nh»m khai th¸c tèt nhÊt nh©n tè con ngêi. ViÖc t×m ®óng ngêi phï hîp ®Ó giao ®óng viÖc, hay ®óng c¬ng vÞ ®ang lµ vÊn ®Ò quan t©m ®èi víi mäi h×nh thøc tæ chøc hiÖn nay. Sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i ®· cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ “më” buéc c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i biÕt thÝch øng, do ®ã viÖc tuyÓn chän s¾p xÕp, ®µo t¹o, ®iÒu ®éng nh©n sù trong bé m¸y tæ chøc nh thÕ nµo nh»m ®¹t hiÖu qu¶ tèt nhÊt ®ang ®îc mäi ngêi quan t©m. Nghiªn cøu qu¶n trÞ nh©n sù gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ häc ®îc c¸c giao dÞch, biÕt ®Æt c©u hái, biÕt l¾ng nghe, biÕt t×m ng«n ng÷ chung víi nh©n viªn mét c¸ch tèt nhÊt, biÕt c¸ch khÝch lÖ nh©n viªn say mª víi c«ng viÖc vµ tr¸nh ®îc c¸c sai lÇm trong viÖc tuyÓn chän vµ sö dông lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng c«ng viÖc, n©ng cao hiÓu qu¶ tæ chøc. Con ngêi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp, nã lµ nh©n tè chñ quan thóc ®È hay k×m h·m sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. 3 MÆt kh¸c mçi con ngêi ®Òu cã nhu cÇu vµ lîi Ých riªngvÒ t©m lý vµ th¸i ®é lao ®éng kh¸c nhau. H¬n thÕ n÷a lao ®éng tËp thÓ bao giê còng ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp. Do ®ã, qu¶n trÞ nh©n sù lµm cho mçi c¸ nh©n ®ã tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong tæ chøc hoµ hîp víi tËp thÓ lao ®éng nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. Nãi tãm l¹i, qu¶n trÞ nh©n sù lµ mét trong nh÷ng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh qu¶n trÞ, nã gi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn con ngêi g¾n liÒn víi bÊt kú tæ chøc nµo. Tuy qu¶n trÞ nh©n sù khã kh¨n h¬n nhiÒu so víi qu¶n trÞ c¸c yÕu tè kh¸c cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nhng khi biÕt c¸ch qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù tèt th× sÏ ®¹t ®îc môc ®Ých mµ c¸c nhµ qu¶n trÞ mong muèn. 1.1.3. C¸c chøc n¨ng cña qu¶n trÞ nh©n sù. Trong c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cã qui m« nhá kh«ng cã phßng nh©n sù riªng, c¸c vÞ l·nh ®¹o trùc tuyÕn ph¶i thùc hiÖn mét tr¸ch nhiÖm vµ chøc n¨ng qu¶n trÞ nh©n sù nh: + §Æt ®óng ngêi ®óng viÖc. + Gióp ®ì nh©n viªn lµm quen víi c«ng viÖc vµ tæ chøc cña doanh nghiÖp. + §µo t¹o nh©n viªn n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña nh©n viªn. + Phèi hîp ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ tèt trong c«ng viÖc. + Gi¶i thÝch tèt c¸c chÝnh s¸ch vµ thñ tôc cña doanh nghiÖp cho nh©n viªn. + KiÓm tra viÖc tr¶ l¬ng cho viªn. + Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña c¸c nh©n viªn. + B¶o vÖ søc khoÎ cña nh©n viªn. 4 §èi víi c¸c ®¬n vÞ tæ chøc cã phßng nh©n sù riªng th× gi¸m ®èc nh©n sù (hoÆc trëng phßng nh©n sù) cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau: + L·nh ®¹o trùc tiÕp c¸c nh©n viªn phßng nh©n sù vµ cã quyÒn hµnh mÆc nhiªn ®èi víi c¸c gi¸m ®èc ®iÒu hµnh cña doanh nghiÖp vÒ lÜnh vùc nh©n sù nh kiÓm tra, tr¾c nghiÖm, phª chuÈn nh©n viªn... + Phèi hîp c¸c ho¹t ®éng vÒ nh©n sù, gi¸m ®èc nh©n sù vµ phßng nh©n sù ho¹t ®éng nh c¸nh tay ph¶i cña l·nh ®¹o cao nhÊt doanh nghiÖp nh»m b¶o ®¶m cho c¸c chÝnh s¸ch, môc tiªu thñ tôc nh©n viªn cña doanh nghiÖp ®îc c¸c qu¶n trÞ gia trùc tuyÕn thùc hiÖn nghiªm chØnh. + Thùc hiÖn viÖc gióp ®ì vµ cè vÊn cho c¸c qu¶n trÞ gia trùc tuyÕn vÒ c¸c vÊn ®Ò nh©n sù nh: tuyÓn dông, ®µo t¹o, ®¸nh gi¸, khen thëng, th¨ng cÊp cho nh©n viªn, cho thùc hiÖn viÖc qu¶n lý c¸c ch¬ng tr×nh phóc lîi kh¸c nhau cña doanh nghiÖp (nh b¶o hiÓm tai n¹n, nghØ phÐp, nghØ hu, gi¶i quyÕt tranh chÊp... ). + Lu tr÷ vµ b¶o qu¶n hå s¬ vÒ nh©n sù, ®©y lµ mét chøc n¨ng hµnh chÝnh gióp cho tÊt c¶ c¸c bé phËn kh¸c trong toµn doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n nh c¸c hå s¬ vÒ v¾ng mÆt, y tÕ, kü thuËt vµ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh c«ng t¸c. 1.2. Néi dung cña qu¶n trÞ nh©n sù. 1.2.1. Ph©n tÝch c«ng viÖc vµ ®Þnh møc lao ®éng. 1.2.1.1. Ph©n tÝch c«ng viÖc. Ph©n tÝch c«ng viÖc lµ viÖc ®Þnh râ tÝch chÊt vµ ®Æc ®iÓm c«ng viÖc ®ã qua quan s¸t, theo dâi vµ nghiªn cøu. Ph©n tÝch c«ng viÖc, x¸c ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô vµ nh÷ng chøc n¨ng, n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm ®ßi hái ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc cã hiÖu qu¶. Yªu cÇu cÇn thiÕt cho viÖc ph©n tÝch c«ng viÖc lµ: + C«ng viÖc ph¶i ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c. + NhiÖm vô bæn phËn vµ tr¸ch nhiÖm còng nh tiªu chuÈn cña c«ng viÖc ph¶i ®îc m« t¶ râ rµng. 5 + Nh÷ng ®ßi hái cña c«ng viÖc ®èi víi ngêi c«ng nh©n ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc cã hiÖu qu¶ ph¶i ®îc tr×nh bµy kh«ng thiÕu sãt. Nh vËy, ph©n tÝch c«ng viÖc lµ mét qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh lo¹i c«ng viÖc ph¶i thùc hiÖn, tÝnh chÊt cña mçi lo¹i c«ng viÖc, quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm vµ kü n¨ng thùc hiÖn theo yªu cÇu cña c«ng viÖc vµ x¸c ®Þnh nªn tuyÓn nh÷ng ngêi nµo ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc tèt nhÊt. Cung cÊp th«ng tin vÒ yªu cÇu ®Æc ®iÓm cña c«ng viÖc lµ tµi liÖu c¬ së cho viÖc x©y dùng b¶n m« t¶ c«ng viÖc vµ b¶n tiªu chuÈn c«ng viÖc. ViÖc ph©n tÝch c«ng viÖc ®Ó x¸c ®Þnh møc l¬ng hîp lý vµ hÖ thèng l¬ng hîp lý sÏ t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng g¾n bã tÝch cùc ®èi víi c«ng viÖc cña m×nh, gãp phÇn gióp doanh nghiÖp ®¹t ®îc môc tiªu lao ®éng. Ph©n tÝch c«ng viÖc cßn cung cÊp cho nhµ qu¶n trÞ mét b¶n tãm t¾t c¸c nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña mét c«ng viÖc nµo ®ã, mèi t¬ng quan cña c«ng viÖc ®ã víi c«ng viÖc kh¸c, kiÕn thøc vµ kü n¨ng cÇn thiÕt vµ c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc. Nã gióp cho c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp ph¸t triÓn ®óng híng. 1.2.1.2. §Þnh møc lao ®éng. §Þnh møc lao ®éng nÕu hiÓu theo nghÜa hÑp nh LªNin nãi “§Þnh møc lao ®éng lµ ®Þnh ra bao nhiªu ngêi lµm tæng sè c«ng viÖc ®ã”. Cßn nÕu hiÓu theo nghÜa réng th×: “§Þnh møc lao ®éng lµ mét qu¸ tr×nh nghiªn cøu x©y dùng vµ ¸p dông vµo thùc tiÔn nh÷ng møc lao ®éng cã c¨n cø khoa häc nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm”. §Þnh møc lao ®éng cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi vÊn ®Ò qu¶n trÞ nh©n sù. Nã lµ c¬ së ®Ó hoµn thiÖn c¸c néi dung cña ph©n tÝch c«ng viÖc nh vÊn ®Ò ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng, bè trÝ vµ trang bÞ n¬i lµm viÖc, ph©n phèi vËt phÈm tiªu dïng cho c¸ nh©n ngêi lao ®éng. §Þnh møc lao ®éng lµ c¬ së chñ yÕu cho phÐp: 6 + X¸c ®Þnh chÝnh x¸c nhu cÇu lao ®éng ë c¸c bé phËn cña doanh nghiÖp. + Thùc hiÖn viÖc ph©n c«ng quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm cña mçi ngêi trong tæ chøc. + §¸nh gi¸ kh¸ch quan vµ chÝnh x¸c th¸i ®é, ý thøc tr¸ch nhiÖm cña mçi ngêi trong tæ chøc. + §¸nh gi¸ tr×nh ®é cña mçi ngêi lao ®éng, møc ®é ®ãng gãp cña mçi thµnh viªn vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng chung cña tæ chøc tõ ®ã cã biÖn ph¸p kÞp thêi kÝch thÝch ngêi lao ®éng c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn. 1.2.2. TuyÓn dông, ®µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cho ngêi lao ®éng. 1.2.2.1. TuyÓn dông. TuyÓn dông nh©n sù lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p mµ tríc ®ã nhµ qu¶n trÞ ph¶i ph©n tÝch c«ng viÖc vµ ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù mét c¸ch cô thÓ. ViÖc tuyÓn dông xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu c«ng viÖc (chøc n¨ng, quyÒn h¹n, nhiÖm vô) cua rmçi chøc danh. Tõ ®ã ®i ®Õn cÇn tuyÓn bao nhiªu ngêi, tr×nh ®é nh thÕ nµo cho phï hîp, mçi mét ngêi dï giái ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ lµm tèt mäi viÖc, cÇn tuyÓn ®óng ngêi vµo ®óng viÖc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. Trong c«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng cã nh÷ng viÖc cÇn lµm: - Dù b¸o nguån nh©n sù: Dùa vµo qui m« hiÖn cã vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn dµi h¹n cña doanh nghiÖp, còng nh tiªn ®o¸n nh÷ng biÕn ®éng cã thÓ x¶y ra trong t¬ng lai vÒ c«ng nghÖ, kü thuËt, kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi mµ dù ®o¸n vµ tÝnh to¸n nhu cÇu cÇn cã vÒ nh©n sù (sè lîng, chñng lo¹i, kÕt cÊu, tr×nh ®é chuyªn m«n). C¨n cø ®Ó dù ®o¸n lµ: + Xu híng ph¸t triÓn hoÆc thay ®æi vÒ sè lîng vµ chÊt lîng nh©n sù trong nh÷ng n¨m tríc. 7 + Quan hÖ t¬ng quan gi÷a nh©n sù vµ c¸c chØ tiªu kh¸c trong doanh nghiÖp (N¨ng suÊt lao ®éng, tèc ®é ¸p dông kü thuËt, c«ng nghÖ míi...). + ý kiÕn dù b¸o cña c¸c chuyªn gia khi ph©n tÝch ¶nh hëng cña c¸c biÕn ®æi thuéc m«i trêng bªn ngoµi tíi vÊn ®Ò nh©n sù. C©n ®èi gi÷a nhu cÇu cÇn vÒ nh©n sù víi sè lîng thùc tÕ hiÖn cã ta cã thÓ tÝnh ®îc sè lîng cÇn tuyÓn dông. Thêng nhu cÇu tuyÓn dông xuÊt hiÖn trong mét sè trêng hîp: + Do c¶i tiÕn c«ng nghÖ, ¸p dông kü thuËt míi, thay ®æi chiÕn lîc s¶n xuÊt kinh doanh... mµ xuÊt hiÖn nh÷ng nghÒ nghiÖp míi, c«ng viÖc míi. + Do më réng qui m« s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc thay ®æi híng chiÕn lîc mµ t¨ng sè chç lµm viÖc t¨ng lªn, v× vËy cÇn tuyÓn thªm ngêi. + Cã mét sè chç lµm viÖc trèng (tríc cã nay kh«ng cã ngêi lµm) do mét sè vÒ hu, th¨ng chøc, chuyÓn c«ng t¸c, bÞ sa th¶i, kû luËt... - C¸c nguån tuyÓn dông:  Nguån cung cÊp øng cö viªn tõ néi bé c«ng ty: Cã nhiÒu nguån cung cÊp øng cö viªn vµo chøc vô hoÆc c«ng viÖc trèng cña c«ng ty nh tuyÓn trùc tiÕp tõ c¸c nh©n viªn ®ang lµm cho tæ chøc ®ã, tuyÓn ngêi theo h×nh thøc qu¶ng c¸o, tuyÓn ngêi th«ng qua c¸c c¬ quan dÞch vô lao ®éng. Trong ®ã h×nh thøc tuyÓn trùc tiÕp tõ c¸c nh©n viªn ®ang lµm trong c«ng ty ®îc u tiªn h¬n vµ ®îc thùc hiÖn qua: + C¸c nh©n viªn hiÖn h÷u. + B¹n bÌ cña c«ng nh©n hiÖn h÷u. + C¸c nh©n viªn cò.  Nguån cung cÊp øng cö viªn tõ bªn ngoµi c«ng ty: Nguån cung cÊp øng cö viªn tõ bªn ngoµi ®îc thùc hiÖn khi nguån cung cÊp bªn trong kh«ng ®¸p øng nhu cÇu, viÖc tuyÓn dông nµy thêng ph¶i 8 dùa trªn c¬ së dù b¸o t×nh h×nh kinh tÕ nãi chung, ®iÒu kiÖn thÞ trêng ®Þa ph¬ng vµ ®iÒu kiÖn thÞ trêng nghÒ nghiÖp. C¸c h×nh thøc chñ yÕu ®Ó thu hót øng cö viªn cÇn tuyÓn dông tõ bªn ngoµi: + Qu¶ng c¸o + Nh÷ng ngêi tù ý xin viÖc + C¸c trêng §¹i häc vµ cao ®¼ng + C¸c c¬ quan lao ®éng kh¸c. Trªn c¬ së ®ã khi tuyÓn dông ph¶i theo tr×nh tù sau: + ChuÈn bÞ tæ chøc tuyÓn dông + Th«ng b¸o tuyÓn dông + Thu thËp vµ nghiªn cøu hå s¬ + KiÓm tra, s¸t h¹ch, tr¾c nghiÖm + Kh¸m søc khoÎ + Ra quyÕt ®Þnh tuyÓn dông. §Ó qu¸ tr×nh tuyÓn dông ®îc kh¸ch quan chÝnh x¸c, tuyÓn ®îc nh÷ng ngêi cã chuyªn m«n phï hîp víi c«ng viÖc th× nh÷ng ngêi trong héi ®ång tuyÓn dông ph¶i cã ®Çy ®ñ phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ n¨ng lùc chuyªn m«n trong nh÷ng ngµnh mµ doanh nghiÖp cÇn tuyÓn. §èi víi viÖc tuyÓn chän qu¶n trÞ gia th× mét yÕu tè cÇn thiÕt ph¶i lµ ngêi thùc hiÖn nghiªm chØnh ®êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc. Cã lËp trêng quan ®Ióm v÷ng vµng, kiªn quyÕt chèng nh÷ng sai tr¸i, nh÷ng biÓu hiÖn kh«ng lµnh m¹nh trong tËp thÓ. Ph¶i cã nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt c¶ vÒ lý luËn thùc tiÔn vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô, vÒ kinh tÕ tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n trÞ ngµnh chuyªn m«n cña m×nh vµ ph¶i cã n¨ng lùc tæ chøc v÷ng vµng. Tuy nhiªn tuú theo yªu cÇu ë mçi cÊp qu¶n trÞ kh¸c nhau th× møc ®é yªu cÇu sÏ kh¸c nhau. 1.2.2.2. §µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cho ngêi lao ®éng. 9 Trong t×nh h×nh xo¸ bá chÕ ®é bao cÊp ®Ó ®i tíi h¹ch to¸n kinh doanh, thõa nhËn vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ më cöa ra kinh tÕ thÕ giíi th× viÖc ®µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cho ngêi lao ®éng lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. Nhng doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt ®µo t¹o ®Ó lµm g×? HiÖu qu¶ cña viÖc ®µo t¹o? v× vËy ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cho ngêi lao ®éng doanh nghiÖp cÇn ph©n lo¹i ngêi lao ®éng. Nh chóng ta ®· biÕt tr×nh ®é lµnh nghÒ cña mét ngêi lao ®éng bao gåm sù hiÓu biÕt vÒ lý thuyÕt vµ kü n¨ng lµm viÖc mµ ngêi ®ã cã thÓ cã ®îc ®Ó hoµn thµnh mét c«ng viÖc cã møc ®é phøc t¹p nhÊt ®Þnh trong mét nghÒ hay mét chuyªn m«n nµo ®ã. So víi lao ®éng gi¶n ®¬n lao ®éng lµnh nghÒ cã chÊt lîng cao h¬n, thùc hiÖn ®îc nh÷ng c«ng viÖc chÝnh x¸c tinh vi khÐo lÐo h¬n vµ t¹o ra gi¸ trÞ nhiÒu h¬n trong mét ®¬n vÞ thêi gian. HiÖn nay khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn nh vò b·o mét lo¹i thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nµo ®ã sÏ trë lªn l¹c hËu sau kho¶ng 10 n¨m, c«ng nghÖ s¶n xuÊt sÏ l¹c hËu sau kho¶ng 5 n¨m vµ mét s¶n phÈm míi thêng chØ tån t¹i ®îc 3 n¨m. Víi sù ph¸t triÓn ®ã con ngêi cÇn ®îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng nhÊt ®Þnh tøc lµ vÊn ®Ò ®µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cho ngêi lao ®éng lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña x· héi hiÖn nay. Trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o, mçi ngêi sÏ ®îc bï ®¾p thiÕu hôt trong häc vÊn ®îc truyÒn ®¹t nh÷ng kh¶ n¨ng vµ kinh nghiÖm thiÕt thùc trong lÜnh vùc chuyªn m«n, ®îc cËp nhËt ho¸ kiÕn thøc vµ më réng tÇm hiÓu biÕt ®Ó kh«ng nh÷ng cã thÓ hoµn thµnh tèt c«ng viÖc ®îc giao mµ cßn cã thÓ ®¬ng ®Çu víi nh÷ng biÕn ®æi cña m«I trêng xung quanh cã ¶nh hëng tíi c«ng ¨n viÖc lµm cña m×nh. Tr×nh ®é lµnh nghÒ cña c«ng nh©n, nh©n viªn thÓ hiÖn ë tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt, tiªu chuÈn c«ng viÖc vµ ®Þnh møc lao ®éng. §èi víi qu¶n trÞ gia, chuyªn gia c¸n bé kh¸c nã thÓ hiÖn ë tiªu chuÈn häc vÊn, tr×nh ®é chÝnh trÞ, kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý. 10 §µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n lµ qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ n©ng cao cho ngêi lao ®éng nh÷ng kü n¨ng lao ®éng c¬ b¶n cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc. Vai trß cña ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho ngêi lao ®éng: ViÖc ¸p dông c¸c trang thiÕt bÞ míi vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµm cho lao ®éng thñ c«ng gi¶m dÇn vµ ®îc thay thÕ b»ng lao ®éng b»ng m¸y mãc. Ngêi c«ng nh©n ph¶i cã kiÕn thøc kü thuËt, míi cã thÓ ®iÒu khiÓn, sö dông tèi ®a c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ, ®a ra c¸c kiÕn nghÞ c¶i tiÕn kü thuËt n©ng cao c¸c th«ng sè kü thuËt cña m¸y mãc, lµm cho m¸y mãc phï hîp h¬n víi ®Æc ®iÓm sinh lý cña con ngêi. Khi ¸p m¸y mãc kü thuËt vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh khiÕn cho tû träng thêi gian m¸y lµm viÖc t¨ng lªn. §iÒu nµy dÉn ®Õn kh¶ n¨ng më réng ph¹m vi vµ chøc n¨ng ho¹t ®éng cña nh©n viªn. XuÊt hiÖn yªu cÇu nh©n viªn ph¶i biÕt kiªm nhiÖm nghÒ, nh©n viªn ph¶i ®îc ®µo t¹o ë diÖn réng cã thÓ thùc hiÖn ®îc nhiÒu nghÒ, nhiÒu chøc n¨ng kh¸c nhau trong qua tr×nh lµm viÖc. Sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt x· héi, tÝnh chÊt phøc t¹p cña s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng, nhiÒu mÆt hµng s¶n phÈm míi ra ®êi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ hiÕu kh¸ch hµng, cµng lµm t¨ng nhu cÇu ®µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cho ngêi lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh lao ®éng nh©n viªn tÝch luü ®îc thãi quen vµ kinh nghiÖm lµm viÖc. Nhng qu¸ tr×nh ®µo t¹o nµy diÔn ra rÊt l©u vµ cã sè lîng Ýt, chØ cã thêng xuyªn më c¸c líp ®µo t¹o míi cã thÓ nhanh chãng cung cÊp mét sè lîng ®«ng ®¶o nh©n viªn cã tr×nh ®é cao. Sù cÇn thiÕt cña viÖc ®µo t¹o: Muèn ®µo t¹o cã hiÖu qu¶ cÇn x¸c ®Þnh sù cÇn thiÕt cña nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng ®µo t¹o, ®Æc ®iÓm c¬ cÊu vµ tÝnh chÊt ngµnh nghÒ, tõ ®ã tæ chøc c¸c h×nh thøc ®µo t¹o phï hîp. Trong doanh nghiÖp ®µo t¹o ¸p dông ®èi víi c¸c ®èi tîng, nh©n viªn bao gåm kh¶ n¨ng ngêi cha tõng tham gia s¶n xuÊt kinh doanh, lµ nh÷ng ngêi ®· tham gia lao ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nhng cha hÒ lµm c«ng viÖc ®ã bao giê. Nh©n viªn ®ang thùc hiÖn c«ng viÖc nhng cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña gi¸m thÞ vµ cÊp trªn, viÖc x¸c 11 ®Þnh nhu cÇu ®µo t¹o sè nh©n viªn nµy rÊt phøc t¹p. NhiÒu khi nh©n viªn thùc hiÖn c«ng viÖc chØ ®¬n thuÇn do c¸c tiªu chuÈn mÉu ®¸nh gi¸ kh«ng râ rµng do nh©n viªn kh«ng cã ®éng lùc trong c«ng viÖc. C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh sù cÇn thiÕt cña ®µo t¹o lµ hai yÕu tè ph©n tÝch nhiÖm vô: lµ viÖc nghiªn cøu kü lìng c«ng viÖc nh»m x¸c ®Þnh c¸c kü n¨ng cÇn thiÕt khi thùc hiÖn c«ng viÖc tõ ®ã tiÕn hµnh ch¬ng tr×nh ®µo t¹o phï hîp. Ph©n tÝch thùc hiÖn c«ng viÖc lµ nghiªm cøu kü lìng viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc vµ sau ®ã ®iÒu chØnh chóng cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh míi. Theo b¸o c¸o cña thanh tra, yªu cÇu cña qu¶n trÞ, c¨n cø vµo thµnh tÝch chØ tiªu c¸ nh©n ®¹t ®îc. C¸c ph¬ng ph¸p ®µo t¹o nh©n viªn: Tuú theo mçi lo¹i nh©n viªn mµ doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông c¸c h×nh thøc ®µo t¹o kh¸c nhau ®Ó tu hót ®îc kÕt qu¶ cao nhÊt. Song th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay sö dông c¸c h×nh thøc ®µo t¹o sau: - §µo t¹o n¬i lµm viÖc: §©y lµ h×nh thc ®µo t¹o häc viªn thùc hiÖn c«ng viÖc ngay trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. ViÖc ®µo t¹o thêng do c¸c nh©n viªn lµnh nghÒ vµ c¸c gi¸m thÞ viªn híng dÉn thùc hiÖn. - KÌm cÆp híng dÉn t¹i chç: C¸ch tæ chøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ ®Ó cho häc viªn quan s¸t ghi nhí häc tËp vµ lµm viÖc theo gi¸m thÞ. §èi víi viÖc ®µo t¹o c¸c trî lý gi¸m ®èc thµnh c¸c qu¶n trÞ gia cÊp cao cña doanh nghiÖp, nh©n viªn vËn nµnh m¸y, nh©n viªn b¸n hµng thêng ¸p dông c¸ch nµy. - Lu©n phiªn thay ®æi c«ng viÖc: C¸c häc viªn thêng lµ c¸c thùc tËp viªn vÒ qu¶n trÞ, hä ®îc lu©n phiªn chuyÓn tõ c«ng viÖc cña phßng ban nµy sang phßng ban kh¸c. + ¦u ®iÓm: Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n cã thÓ ®µo t¹o ®îc nhiÒu ngêi cïng mét lóc, trong qu¸ tr×nh häc tËp c¸c häc viªn cã thÓ t¹o ra s¶n phÈm. 12 + Nhîc ®iÓm: Ngêi híng dÉn c¶m thÊy nh©n viªn míi lµ mèi nguy hiÓm ®èi víi vÊn ®Ò c«ng ¨n viÖc lµm cña hä vµ phÇn tr¸ch nhiÖm thªm vÒ ®µo t¹o cã thÓ sÏ bÊt lîi víi hä. - §µo t¹o theo chØ dÉn: LiÖt kª ë mäi c«ng viÖc nh÷ng nhiÖm vô, nh÷ng bíc chÝnh cïng víi nh÷ng ®iÓm then chèt, c¸ch thøc thÓ hiÖn nh thÕ nµo vµ t¹i sao thùc hiÖn nh vËy. - Ph¬ng ph¸p nghe nh×n: Cung cÊp th«ng tin cho häc viªn b»ng c¸c kü thuËt nghe nh×n nh phim, ¶nh... rÊt cã hiÖu qu¶. HiÖn nay ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông réng r·i. - Ph¬ng ph¸p häc theo chñ ®Ò: + ¦u ®iÓm: Gi¶m thêi gian ®µo t¹o vµ thuËn lîi cho häc viªn, cho phÐp häc viªn ®îc theo tèc ®é cña m×nh cung cÊp ngay nh÷ng th«ng tin ph¶n håi vµ gi¶m c¸c lçi hoÆc c¸c trôc trÆc trong qu¸ tr×nh häc tËp. + Nhîc ®iÓm: Ph¬ng ph¸p nµy tèn kÐm, häc viªn kh«ng ®îc häc nhiÒu. - Ph¬ng ph¸p m« pháng: §µo t¹o häc viªn thùc hµnh trªn nh÷ng trang thiÕt bÞ kü thuËt ®Æ biÖt ngoµi n¬i lµm viÖc. Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ chÝ phÝ ®µo t¹o vµ c¸c may rñi cã thÓ gi¶m bít. - Ph¬ng ph¸p ®µo t¹o cã m¸y tÝnh hç trî: + ¦u ®iÓm: Cung cÊp th«ng tin chØ dÉn cho häc viªn theo tèc ®é cña c¸ nh©n. Häc viªn tiÕp thu kiÕn thøc míi dÔ dµng, thuËn lîi. Häc viªn cã thÓ sö dông m¸y bÊt kú lóc nµo vµ nhËn ngay ®îc c¸c th«ng tin ph¶n håi víi c¸c d÷ liÖu míi ®a vµo. 13 Tãm l¹i tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®µo t¹o trªn ®Òu cã nh÷ng u nhîc ®iÓm. Do vËy tuú tõng lo¹i nh©n viªn, tõng hoµn c¶nh cô thÓ mµ doanh nghiÖp chän c¸c h×nh thøc ®µo t¹o cho phï hîp nhÊt. Vµ sau khi häc viªn ®îc häc song ch¬ng tr×nh ®µo t¹o ta cßn ®¸nh gi¸ xem môc tiªu ch¬ng tr×nh ®µo t¹o ®Æt ra ®· phï hîp hay cha. Cã thÓ ®¸nh gi¸ theo 4 bíc: Ph¶n øng, häc thuéc, t c¸ch vµ kÕt qu¶. Còng cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®µo t¹o b»ng ®Þnh lîng th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ ®µo t¹o vµ lîi Ých t¨ng thªm do kÕt qu¶ ®µo t¹o mang l¹i. §µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ: lµ viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng qu¶n trÞ cho c¸c qu¶n trÞ viªn b»ng c¸ch truyÒn ®¹t c¸c kiÕn thøc lµm thay ®æi n©ng cao n¨ng lùc kü thuËt thùc hµnh. Vai trß cña viÖc ®µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ: t¹o nguån cung cÊp lao ®éng lµ c¸c qu¶n trÞ gia trong néi bé doanh nghiÖp, xuÊt ph¸t tõ vai trß cña c¸c qu¶n trÞ gia nh÷ng ngêi quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2.3. Tæ chøc, qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng. ChÕ ®é qu¶n lý lao ®éng lµ c«ng t¸c nh»m n©ng cao sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶, lín nhÊt lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt trong c¸c doanh nghiÖp bëi v× nh©n viªn cã n¨ng lùc ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ hä sÏ lµm viÖc tèt. Tõng c¸ nh©n tèt cha ch¾c ho¹t ®éng cña toµn doanh nghiÖp ®· cã hiÖu qu¶. Nh vËy ®Ó ph¸t huy c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong mçi nh©n viªn t¹o thµnh søc m¹nh tËp thÓ, mçi c¸ nh©n trung thµnh víi doanh nghiÖp tÊt c¶ ®iÒu ®ã phô thuéc vµo khoa häc vµ nghÖ thuËt l·nh ®¹o cña mét nhµ qu¶n trÞ nh»m môc ®Ých tæ chøc lao ®éng trong doanh nghiÖp mét c¸ch khoa häc, khuyÕn khÝch vËt chÊt, tinh thÇn cho ngêi lao ®éng, ®¸nh gi¸ phï hîp kÕt qu¶ lao ®éng cña hä. ViÖc kÝch thÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi c¸n bé nh©n viªn trong doanh nghiÖp hiÖn nay ®îc thùc hiÖn chñ yÕu th«ng qua c¸c c«ng cô qu¶n lý sau: 14 * HÖ thèng tiÒn l¬ng: Toµn bé hÖ thèng tiÒn l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp tr¶ cho c¸c nh©n viªn do viÖc lµm cña hä lµ do ®éng lùc chñ yÕu kÝch thÝch tinh thÇn nh©n viªn lµm viÖc tèt h¬n, gióp hä t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, lµ nguån chñ yÕu duy tr× vµ n©ng cao møc sèng gia ®×nh hä ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh. TiÒn l¬ng lµ mét b»ng chøng thÓ hiÖn gi¸ trÞ, ®Þa vÞ, uy tÝn cña ngêi lao ®éng ®èi víi gia ®×nh doanh nghiÖp vµ x· héi. ThÓ hiÖn sù ®¸nh gi¸ ®óng møc n¨ng lùc vµ c«ng lao cña hä ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp khi ngêi lao ®éng ®îc tr¶ l¬ng thÊp kh«ng xøng ®¸ng víi søc lùc bá ra th× hä sÏ kh«ng h¨ng h¸i lµm viÖc, do ®ã sÏ ¶nh hëng ®Õn hiÖu qña cña toµn doanh nghiÖp. V× vËy mµ hÖ thèng tiÒn l¬ng gi÷ vai trß ®Æc biÖt trong chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn víi ngêi lao ®éng. Muèn thùc hiÖn tèt vai trß cña hÖ thèng tiÒnl¬ng doanh nghiÖp ph¶I n¾m v÷ng c¸c yªu cÇu ®èi víi tiÒn l¬ng vµ x¸c ®Þnh h×nh thøc tr¶ l¬ng hîp lý. Khi c¸c doanh nghiÖp tæ chøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng qua viÖc x¸c lËp thang b¶ng lëng ph¶i ®¹t c¸c yªu cÇu c¬ b¶n sau: - §¶m b¶o tÝnh ®¬n gi¶n dÔ hiÓu - Tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng ph¶i c¨n cø trªn n¨ng lùc vµ sù ®ãng gãp cña ngêi lao ®éng ®èi víi doanh nghiÖp. - Ph¶i tu©n thñ c¸c yªu cÇu vÒ mÆt ph¸p luËt Trong c¬ cÊu tiÒn l¬ng nªn cã phÇn cøng vµ phÇn mÒn ®Ó cã thÓ dÔ dµng ®iÒu chØnh. ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay thêng ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng sau: - Tr¶ l¬ng theo thêi gian: lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng c¨n cø vµo møc l¬ng, cÊp bËc hoÆc c«ng viÖc vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña c¸n bé viªn TiÒn l ¬ng § ¬n gi¸ l ¬ng Thêi gian = x theo thêi gian theo cÊp bËc lµm viÖc H×nh thøc nµy chØ ®îc ¸p dông chñ yÕu ®èi víi viªn chøc Nhµ níc, cßn c«ng nh©n chØ ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc kh«ng x¸c ®Þnh ®15 îc møc lao ®éng hoÆc do tÝnh chÊt c«ng viÖc nÕu tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ thiÕt thùc. Tr¶ l¬ng theo thêi gian ®îc ¸p dông theo hai chÕ ®é: + ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n: lµ chÕ ®é mµ l¬ng nhËn ®îc cña mçi nh©n viªn do møc l¬ng cÊp bËc cao hay thÊp vµ thêi gian lµm viÖc nhiÒu hay Ýt quyÕt ®Þnh. Cã ba lo¹i l¬ng theo h×nh thøc nµy: l¬ng giê, l¬ng ngµy, l¬ng th¸ng. + ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian cã thëng: lµ h×nh thøc kÕt hîp thùc hiÖn chÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n víi viÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc tiÒn thëng nÕu c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc ®¹t ®îc nh÷ng tiªu chuÈn thëng qui ®Þnh. H×nh thøc nµy ph¶n ¸nh tr×nh ®é thµnh th¹o vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ ®ång thêi khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn tr¸ch nhiÖm vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña m×nh. - Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm: lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng c¨n cø vµo s¶n lîng s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng qui ®Þnh do mét hoÆc mét nhãm c«ng nh©n ®· hoµn thµnh vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cña mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hoÆc mét ®¬n vÞ c«ng viÖc. H×nh thøc tr¶ l¬ng nµy qu¸n triÖt ®Çy ®ñ h¬n nguyªn t¾c tr¶ l¬ng theo lao ®éng, nã cã t¸c dông khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng n©ng vao n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ lao ®éng, c«ng nh©n n©ng cao ®îc tr×nh ®é lµnh nghÒ, ®Èy m¹nh c¶i tiÕn tæ chøc s¶n xuÊt, thi ®ua lao ®éng vµ tiÕt kiÖm. C¨n cø vµo ®¬n gi¸ s¶n phÈm vµ ®èi tîng tr¶ l¬ng, h×nh thøc nµy cã nhiÒu chÕ ®é ¸p dông kh¸c nhau cho tõng trêng hîp cô thÓ: tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, theo s¶n phÈm cã thëng, luü tiªn, tËp thÓ vµ tr¶ l¬ng theo kho¸n. * ChÕ ®é tiÒn thëng: TiÒn thëng lµ mét kho¶n tiÒn l¬ng bæ sung nh»m qu¸n triÖt ®Çy ®ñ h¬n nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng ®ång thêi còng lµ ®ßn bÈy kinh 16 tÕ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Mçi h×nh thøc, mçi chÕ ®é tiÒn thëng ®Òu ph¶n ¸nh mét néi dung kinh tÕ nhÊt ®Þnh. TiÒn thëng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p kÝch thÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi ngêi lao ®éng vµ thu hót sù quan t©m cña hä tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ cßn khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng tiÕt kiÖm, lao ®éng siªng n¨ng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Nguån tiÒn thëng ®îc lÊy tõ quü tiÒn l¬ng vµ quü khuyÕn khÝch ®Ó thëng cho nh÷ng nh©n viªn thùc hiÖn tèt c«ng viÖc ®îc giao, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ, nh÷ng ngêi tËn tuþ víi doanh nghiÖp, nh÷ng ngêi cã ph¸t minh s¸ng kiÕn vµ thëng trong c¸c dÞp lÔ tÕt. Ngoµi ra ®Ó ®éng viªn khuyÕn khÝch vËt chÊt, tinh thÇn trong c¸c doanh nghiÖp cßn cã trî cÊp vµ c¸c kho¶n thu nhËp: tr¶ l¬ng ®èi víi thêi gian kh«ng lµm viÖc (nghØ phÐp, lÔ tÕt. Èm ®au) trî cÊp ngêi lao ®éng bÞ tai n¹n, trî cÊp khã kh¨n vµ c¸c kho¶n b¶o hiÓm kh¸c. * KÝch thÝch tinh thÇn: Lµ viÖc tho¶ m·n mét sè nhu cÇu cña ngêi lao ®éng: niÒm vui trong c«ng viÖc, kÝnh träng, danh tiÕng, ®Þa vÞ ®îc giao víi mäi ngêi. C¸c gi¶i ph¸p kh¸c nhau ®Ó kÝch thÝch tinh thÇn cho ngêi lao ®éng nh ¸p dông chÕ ®é lµm viÖc linh ho¹t, lµm viÖc nghØ ng¬i, nghØ m¸t, gi¶i trÝ, ¸p dông ®óng kh¶ n¨ng bè trÝ c«ng viÖc phï hîp víi n¨ng lùc vµ tr×nh ®é tá th¸i ®é quan t©m ch©n thµnh. ViÖc kÝch thÝch tinh thÇn cho nh©n viªn lµ viÖc quan träng trong c¸c doanh nghiÖp thêng xuyªn ®îc quan t©m tíi, nã lµ nguån ®éng viªn lín ®èi víi nh©n viªn. KhuyÕn khÝch hä lµm viÖc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. * §¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc: 17 §¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc sÏ khuyÕn khÝch c¸c nh©n viªn. V× nã gióp c¸c nh©n viªn tù ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng cña m×nh, kÕt qu¶ c«ng viÖc, tiÕn ®é thùc hiÖn môc tiªu hoÆc nhËn ra nh÷ng nhîc ®iÓm vµ xem xÐt b¶n th©n t×m gi¶i ph¸p kh¾c phôc. Gióp cho doanh nghiÖp nh÷ng th«ng sè kÞp thêi chÝnh x¸c ®Ó quyÕt ®Þnh viÖc tr¶ l¬ng, thëng hoÆc viÖc th¨ng quan tiÕn chøc cho nh©n viªn, ®a ra c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó ®iÒu chØnh môc tiªu nÕu cÇn hoÆc thóc ®Èy c«ng viÖc tèt h¬n, söa ch÷a nh÷ng sai sãt nh»m n©ng cao chÊt lîng c«ng viÖc. §¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng néi dung chñ yÕu: - X¸c ®Þnh vµ so s¸nh thùc hiÖn víi kÕ ho¹ch ®Ò ra. - Cung cÊp nh÷ng th«ng tin ph¶n håi: tuú tõng c«ng viÖc, tuú tõng mèc thêi gian cô thÓ ®Ó kiÓm ®iÓm c«ng viÖc ®· lµm ®îc. - §Ó ®¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc cÇn dïng ph¬ng ph¸p nh cho ®iÓm, ph¬ng ph¸p xÕp h¹ng lu©n phiªn. ViÖc ®¸nh gi¸ ph¶i thêng xuyªn ®Òu ®Æt, nhËn xÐt ph¶i th¼ng th¾n trung thùc, kh¸ch quan vµ c¸c tiªu chuÈn cÇn râ rµng. 1.2.4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn qu¶n trÞ nh©n sù. * Quy m« lo¹i h×nh doanh nghiÖp: Tuú theo quy m« cña doanh nghiÖp to hay nhá mµ t¬ng øng víi nã bé m¸y qu¶n trÞ kh¸c nhau tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc qu¶n trÞ nh©n sù ë doanh nghiÖp còng kh¸c nhau. Bëi quy m« laäi h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau th× sù ph©n bè thùc hiÖn nhiÖm vô vµ chøc n¨ng qu¶n trÞ còng kh¸c nhau. Quy m« lo¹i h×nh doanh nghiÖp cµng ®¬n gi¶n th× c«ng viÖc cña ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n trÞ còng ®¬n gi¶n h¬n vµ ngîc l¹i. * TriÕt lý vÒ qu¶n trÞ nh©n sù: 18 Tuú theo triÕt lý vµ nh©n sù cña qu¶n trÞ gia dÉn ®Õn c¸c hÖ thèng qu¶n trÞ kh¸c nhau trong mçi doanh nghiÖp. §Æc biÖt lµ triÕt lý vÒ nh©n sù cña ngêi l·nh ®¹o cao nhÊt doanh nghiÖp, tuú theo doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hay dÞch vô mµ viÖc qu¶n trÞ nh©n sù ë c¸c doanh nghiÖp nµy kh¸c nhau. Bëi v× nã liªn quan tíi vÊn ®Ò tuyÓn dông lao ®éng, chÝnh s¸ch b¶o hé lao ®éng ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc ®éc h¹i. ChÕ ®é chÝnh s¸ch cña Nhµ níc cã ¶nh hëng lín ®Õn viÖc qu¶n trÞ nh©n sù t¹i mét doanh nghiÖp. §ã lµ quy ®Þnh vÒ b»ng cÊp, tr×nh ®é häc vÊn, t tëng chÝnh trÞ ®èi víi qu¶n trÞ gia. Tuy nhiªn cßn cã c¸c chÝnh s¸ch vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ngêi lao ®éng còng cã t¸c ®éng rÊt lín tíi viÖc qu¶n trÞ nh©n sù ë doanh nghiÖp. Sù ph¸t triÓn cña thêi ®¹i hiÖn nay còng ¶nh hëng ®Õn viÖc qu¶n trÞ nh©n sù. V× víi sù ph¸t triÓn nµy vµ viÖc bïng næ th«ng tin sÏ dÉn ®Õn tr×nh ®é gi¸o dôc, häc vÊn vµ kiÕn thøc cña c«ng nh©n viªn sÏ kh«ng ngõng ®îc n©ng cao. Ngay t¹i ViÖt Nam hiÖn nay, nh÷ng c«ng nh©n viªn kh«ng cã tr×nh ®é ®Òu bÞ ®µo th¶i, lùc lîng lao ®éng trÎ kh«ng cã kiÕn thøc vµ kü n¨ng chuyªn m«n sÏ khã kiÕm ®îc viÖc lµm. §iÒu nµy ¶nh hëng ®Õn gi¸ trÞ, th¸i ®é víi c«ng viÖc. Nã còng ¶nh hëng ®Õn quyÒn h¹n vµ sù tham dù cña c«ng nh©n ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý, ®ång thêi ¶nh hëng ®Õn sù tho¶ m·n c«ng viÖc vµ c¸c phÇn thëng ®·i ngé ®èi víi c«ng nh©n viªn. Ngoµi ra cßn mét sè nh©n tè kh¸c nh phong tôc tËp qu¸n cña mçi vïng, mçi d©n téc, tû lÖ nam n÷ trong mçi doanh nghiÖp còng ¶nh hëng rÊt lín tíi viÖc qu¶n trÞ nh©n sù. 19 Ch¬ng 2: C«ng t¸c qu¶n lý nh©n lùc ë c«ng ty thi c«ng c¬ giíi x©y dùng 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ sù ra ®êi, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty thi c«ng c¬ giíi x©y dùng. 2.1.1. Qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ph¸t triÓn. C«ng ty Thi C«ng C¬ Giíi X©y Dùng ®îc thµnh lËp ngµy 18/06/1993, theo quyÕt ®Þnh sè 2351 Q§/UB cña UBND thµnh phè Hµ Néi thuéc Së Thuû lîi, (nay thuéc Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi). Trô së chÝnh cña c«ng ty t¹i: Sè 2 dèc VÜnh Tuy, phêng VÜnh Tuy, quËn Hai Bµ Trng, Hµ Néi. Sau khi cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp, c«ng ty Thi C«ng C¬ Giíi X©y Dùng cßn lÇn lît nhËn ®îc: GiÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh sè 108883 ngµy 03/07/1993 do träng tµi kinh tÕ thµnh phè Hµ Néi cÊp. Chøng chØ hµnh nghÒ x©y dùng sè 102/SXD - CC ngµy12/10/1997 do Së X©y dùng Hµ Néi cÊp. GiÊy phÐp hµnh nghÒ sè 01-GP/TL ngµy 15/01/1994 do Bé ThuûLîi (cò) cÊp. HiÖn nay c«ng ty cã 117 c¸n bé c«ng nh©n viªn. Trong ®ã 11 c¸n bé qu¶n lý, cßn l¹i 106 c«ng nh©n s¶n xuÊt thuéc c¸c ®éi (tõ ®éi I ®Õn ®éi V). C«ng ty cã 18 ngêi lµ kü s, 4 ngêi cã tr×nh ®é trung cÊp. Tæng sè vèn kinh doanh ban ®Çu lµ 1.145.686.000 ®ång. Trong ®ã:  Vèn cè ®Þnh: 906.942.250 ®ång  Vèn lu ®éng: 93.301.605 ®ång 20