Tài liệu Quản lý nhà nước về thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại chi cục thuế huyện thanh thủy

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG NGUYỄN NGỌC MINH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN THANH THỦY LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Phú Thọ, năm 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG NGUYỄN NGỌC MINH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN THANH THỦY LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Trang Thị Tuyết Phú Thọ, năm 2021 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu trong nghiên cứu là trung thực và có nguồn gốc cụ thể, rõ ràng. Các kết quả của công trình nghiên cứu chƣa từng đƣợc công bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác. Phú Thọ, ngày tháng năm 2021 Tác giả luận văn ii LỜI CẢM ƠN Đề tài Quản lý Nhà nƣớc về thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy là nội dung tôi chọn để nghiên cứu và làm luận văn tốt nghiệp sau hai năm theo học chƣơng trình cao học chuyên ngành Quản lý Kinh tế tại trƣờng Đại học Hùng Vƣơng. Để hoàn thành quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này, lời đầu tiên tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS Trang Thị Tuyết đã trực tiếp chỉ bảo và hƣớng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thiện luận văn này. Ngoài ra tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô trong Khoa Quản lý Kinh tế đã đóng góp những ý kiến quý báu cho luận văn. Nhân dịp này, tôi cũng xin cảm ơn tập thể Trƣờng Đại học Hùng Vƣơng, lãnh đạo và các anh chị đang công tác tại trƣờng đã tạo điều kiện và thời gian cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu. Cuối cùng, tôi xin cảm ơn những ngƣời thân, bạn bè đã luôn bên tôi, động viên tôi hoàn thành khóa học và bài luận văn này. Trân trọng cảm ơn! Phú Thọ, ngày tháng năm 2021 Tác giả luận văn iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................. vi DANH MỤC BẢNG ........................................................................................... vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ ....................................................................................... ix PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................... 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 2 4. Quản điểm, phƣơng pháp tiếp cận nghiên cứu và phƣơng pháp nghiên cứu.... 3 5. Đóng góp mới của luận văn .............................................................................. 4 6. Kết cấu luận văn ................................................................................................ 5 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu ....................................................................... 5 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ...................................................................................... 8 1.1. LÝ LUẬN VỀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ................................ 8 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp. .................. 8 1.1.2. Nội dung cơ bản về thuế thu nhập doanh nghiệp...................................... 10 1.2. LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ............................................................................................... 15 1.2.1. Khái niệm về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp. ........................... 16 1.2.2. Mục tiêu và nguyên tắc quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ............ 18 1.2.3. Vai trò của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ................................ 19 1.2.4. Nội dung quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ................................... 21 iv 1.2.5. Các nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý Nhà nƣớc về thu thuế thu nhập doanh nghiệp ....................................................................................................... 31 1.2.6. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về thu thuế thu nhập doanh nghiệp ........................................................................................ 34 1.3. KINH NHIỆM CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƢƠNG CẤP HUYỆN VÀ BÀI HỌC CHO CHI CỤC THUẾ HUYỆN THANH THỦY .................................... 36 1.3.1. Kinh nghiệm từ huyện Tam Nông tỉnh Phú Thọ ...................................... 37 1.3.2. Kinh nghiệm từ huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ ..................................... 37 1.3.3. Bài học cho chi cục thuế huyện Thanh Thủy............................................ 39 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH THỦY GIAI ĐOẠN 2017-2019 ..................................................................................... 41 2.1. KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ BỘ MÁY QUẢN LÝ CỦA CHI CỤC THUẾ THANH THỦY CÓ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ..................................................................................................... 41 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ..................................................................................... 41 2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội.......................................................... 41 2.1.3. Bộ máy quản lý của chi cục thuế Thanh Thủy.......................................... 45 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH THỦY GIAI ĐOẠN 2017 - 2019.......................................................................................................... 48 2.2.1. Thực trạng quản lý của chi cục thuế Thanh Thủy về thu thuế thu nhập doanh nghiệp (theo nội dung của công việc quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp) ................................................................................................................. 48 2.2.2. Thực trạng hiệu quả quản lý Nhà nƣớc về thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại chi cục thuế huyện Thanh Thủy (theo các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý) ................................................................................................................ 74 v 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP CỦA CHI CỤC THUẾ THANH THỦY ................. 80 2.3.1. Kết quả đạt đƣợc ....................................................................................... 80 2.3.2. Hạn chế...................................................................................................... 83 2.3.3. Nguyễn nhân của những hạn chế .............................................................. 85 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI CHI CỤC THUẾ THANH THỦY .................................................................................................................. 88 3.1. MỤC TIÊU VÀ PHƢƠNG HƢỚNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ................. 88 3.1.1. Mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế tại chi cục thuế huyện Thanh Thủy ......................................................................................................... 88 3.1.2. Định hƣớng tăng cƣờng hiệu quả quản lý thu thuế tại chi cục thuế huyện Thanh Thủy .............................................................................................. 89 3.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN THANH THỦY .... 90 3.2.1. Kiện toàn tổ chức bộ phận quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp........ 90 3.2.2. Hoàn thiện các nội dung của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp .... 93 3.2.3. Các giải pháp khác .................................................................................... 99 3.3. KIẾN NGHỊ ............................................................................................... 102 3.3.1. Đối với Quốc hội và Chính phủ .............................................................. 102 3.3.2. Đối với Bộ Tài chính, Tổng cục thuế...................................................... 103 3.3.3. Đối với các cơ quan Nhà nƣớc tại huyện Thanh Thủy .......................... 103 KẾT LUẬN ....................................................................................................... 106 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 108 vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TNDN Thu nhập doanh nghiệp DN Doanh nghiệp NSNN Ngân sách Nhà nƣớc SXKD Sản xuất kinh doanh MST Mã số thuế QLT Quản lý thuế QLTT Quản lý thu thuế NNT Ngƣời nộp thuế HHDV Hàng hóa dịch vụ CQT Cơ quan thuế MST Mã số thuế CNTT Công nghệ thông tin DTTT Dự toán thu thuế CCT Chi cục thuế vii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Quy mô doanh nghiệp trên địa bàn huyện Thanh Thủy qua các năm 2017-2019............................................................................................................ 43 Bảng 2.2: Tình hình lập dự toán thu thuế của Chi cục thuế huyện Thanh Thủy của quận giai đoạn 2017 -2019 ........................................................................... 50 Bảng 2.3: Kết quả khảo sát ý kiến công tác tuyên truyền, hỗ trợ NNT của CQT huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017 – 2019 ................................................ 52 Bảng 2.4: Phân loại doanh nghiệp theo loại hình trên địa bàn huyện Thanh Thủy qua các năm 2017-2019 ............................................................................. 54 Bảng 2.5: Mức thuế thu nhập doanh nghiệp đang áp dụng cho các DN tại huyện Thanh Thủy .............................................................................................. 57 Bảng 2.6: Tình hình nộp HSKT của các DN trên địa bàn huyện Thanh Thủy từ năm 2017 – 2019 ............................................................................................. 57 Bảng 2.7: Kết quả thực hiện thu thuế TNDN tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017 – 2019................................................................................ 58 Bảng 2.8: Tổng hợp thuế TNDN đƣợc ƣu đãi tại huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ qua các năm 2017-2019 ............................................................................... 62 Bảng 2.9: Kết quả kiểm tra thuế tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017 - 2019 ................................................................................................. 66 Bảng 2.10: Tình hình nợ thuế TNDN trên địa bàn huyện Thanh Thủy qua các năm 2017-2019.................................................................................................... 71 Bảng 2.11: Tỷ lệ hoàn thành thu thuế TNDN Chi cục thuế huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017 đến 2019 ..................................................................................... 74 Bảng 2.12: Tỷ lệ thuế TNDN trong tổng thu NSNN tại huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017-2019 ............................................................................................ 75 Bảng 2.13: Tỷ lệ hoàn thành việc khai thuế TNDN tại huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017-2019 ................................................................................................... 76 viii Bảng 2.14. Tỷ trọng các DN thực hiện thanh tra thuế tại huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017-2019 ............................................................................................ 77 Bảng 2.15. Tỷ lệ phát hiên sai phạm sau thanh tra thuế tại huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017-2019 ............................................................................................ 78 Bảng 2.16. Tỷ lệ thuễ cƣỡng chế trên tổng số nợ thuế TNDN tại huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017-2019 .................................................................................. 79 ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Biểu đồ kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn huyện Thanh Thủy qua các năm 2017-2019 ....................... 44 Hình 2.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức Chi cục Thuế huyện Thanh Thủy ................... 46 Biểu đồ 2.2: Năng lực chuyên môn các nhân sự CCT huyện Thanh Thủy ........ 48 Biểu đồ 2.3: Thống kê số NNT bị xử phạt do vi phạm luật thuế TNDN từ năm 2017 – 2019 ................................................................................................. 68 Biểu đồ 2.4: Số tiền xử phạt vi phạm hành chính của các DN từ năm 2017 – 2019 ..................................................................................................................... 70 Biểu đồ 2.5: Thực trạng cƣỡng chế nợ thuế TNDN từ năm 2017 – 2019. ......... 73 Hình 2.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức Chi cục Thuế huyện Thanh Thủy ................... 46 Hình 3.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức chi cục thuế huyện Thanh Thủy ..................... 91 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thuế là nguồn thu chính cho ngân sách Nhà nƣớc, do Luật quy định các tổ chức và cá nhân trong xã hội nộp cho Nhà nƣớc từ một phần thu nhập của mình với mức thuế suất tƣơng ứng nhằm tập trung một bộ phận nguồn lực, của cải xã hội để đáp ứng nhu cầu phân bổ của Nhà nƣớc tƣơng ứng voứi từng thời kỳ, giai đoạn, mục tiêu phát triển kinh tế xã hội. Thuế mang tính phổ biến vì thuế liên quan đến mọi thành phần trong xã hội. Thuế gắn liền với Nhà nƣớc, là công cụ có hiệu lực để Nhà nƣớc thực hiện chức năng quản lý, điều tiết đối với toàn xã hội. Nhà nƣớc Việt Nam phát triển theo nền kinh tế thị trƣờng theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa, là một nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó khu vực kinh tế nhà nƣớc giữ vai trò chủ đạo, với mục tiêu dài hạn là xây dựng xã hội chủ nghĩa. Trong những năm gần đây, với sự quan tâm của Nhà nƣớc vào khu vực kinh tế tƣ nhân, các doanh nghiệp trong nƣớc đang là động lực chính cho sự phát triển của nền kinh tế. Trong hệ thống chính sách thuế hiện hành ở Việt Nam, thuế thu nhập doanh nghiệp là một trong những sắc thuế đóng vai trò quan trọng trong việc Nhà nƣớc điều tiết vĩ mô nền kinh tế và đóng góp số thu lớn cho ngân sách nhà nƣớc hàng năm. Điều đó đặt ra yêu cầu khách quan trong việc cải cách các thành phần trong hệ thống quản lý thuế nói chung và quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp nói riêng. Việc phân tích thực trạng, đánh giá một cách khách quan tình hình thực tiễn và có những giải pháp hoàn thiện quy trình quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp là một yêu cầu hết sức cấp thiết. Với vai trò và nhiệm vụ quan trọng trên, ngành Thuế đang từng bƣớc nỗ lực hơn trong công tác quản lý để đáp ứng tốt nhiệm vụ đƣợc giao. Cùng với tiến trình cải cách, hoàn thiện hệ thống thuế cả nƣớc, quản lý thu thuế tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy cũng đã từng bƣớc chuyển biến tích cực, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế trong việc quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp. Vì vậy, việc quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp là một nhiệm vụ trọng tâm của Chi cục thuế huyện Thanh Thủy. Việc đi sâu nghiên cứu công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh 2 nghiệp sẽ góp phần làm lành mạnh hóa hoạt động tài chính, đầu tƣ và tăng cƣờng tính hiệu lực, hiệu quả của chính sách thuế. Từ những vấn đề trên, với cơ sở học tập lý luận quản lý kinh tế tại trƣờng Đại học Hùng Vƣơng, nhận thức đƣợc tầm quan trọng của việc quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp, với kiến thức của bản thân, phục yêu cầu cấp thiết cần nghiên cứu, tác giả lựa chọn đề tài Quản lý Nhà nước về thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy làm đề tài luận văn thạc sỹ quản lý kinh tế, chuyên nghành Quản lý kinh tế. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là: góp phần làm rõ thêm những vấn đề lý luận về thuế TNDN và quản lý thu thuế TNDN; xác định đúng thực trạng quản lý nhà nƣớc về thu thuế TNDN tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy để rút ra đƣợc những hạn chế và phân tích nguyên nhân của các hạn chế; đề xuất phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao hiệu quả về thu thuế TNDN 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt đƣợc các mục tiêu nghiên cứu trên, luận văn tập trung theo các nhiệm vụ chính sau đây: - Hệ thống hóa, bổ sung để làm rõ thêm một số vấn đề lý luận về quản lý thuế TNDN trong phạm vi cấp huyện; tham khảo kinh nhiệm quản lý thu thuế TNDN của một số địa phƣơng - Phân tích đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về thu thuế TNDN tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy - Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về thu thuế TNDN tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là thuế TNDN với quản lý nhà nƣớc về thu 3 thuế TNDN tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy 3.2. Phạm vi nghiên cứu (a) Về nội dung: nghiên cứu cả lý thuyết và thực tiễn, thực trạng và tƣơng lai về quản lý nhà nƣớc về thu thuế TNDN tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy, luận văn nghiên cứu ứng dụng toàn diện của quản lý nhà nƣớc về thu thuế TNDN đó là 3 nội dung (lập dự toán thu thuế; tổ chức công tác thu thuế; thanh tra, kiểm tra, giám sát thuế và xử lý vi phạm pháp luật về thuế); nghiên cứu giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế TNDN tại chi cục thuế huyện Thanh Thuỷ. (b) Về không gian: quản lý Nhà nƣớc về thu thuế TNDN trên địa bàn huyện Thanh Thủy (c) Về thời gian: thời kỳ nghiên cứu là 3 năm (2017-2019); thời gian xác định cho các giải pháp đề xuất đến năm 2025 4. Quản điểm, phƣơng pháp tiếp cận nghiên cứu và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Quan điểm nghiên cứu Tuân thủ quan điểm duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác – Lenin, tƣ tƣởng phát triển đƣờng lối của Đảng, nhà nƣớc Việt Nam 4.2. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài đƣợc tiếp cận theo các hƣớng chủ yếu nhƣ sau: - Tiếp cận hệ thống: Luận văn xác định, hiểu biết và quản lý hệ thống các quá trình có liên quan đến nhau về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp để đem lại hiệu quả cao nhất cho Chi cục thuế huyện Thanh Thủy với những mục tiêu đề ra. - Tiếp cận từ lý thuyết đến thực tiễn: Luận văn xây dựng hệ thống cơ sở lý luận về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp, từ đó đánh giá đƣợc những tồn tại và hạn chế để đƣa ra giải pháp phù hợp với thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy. - Tiếp cận từ vĩ mô đến vi mô: 4 Luận văn tiếp cận từ các chính sách của Nhà nƣớc về thu NSNN, nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ, những diễn biến kinh tế - xã hội trên cả nƣớc nói chung và tại địa phƣơng nói riêng nhằm đƣa ra mục tiêu, phƣơng hƣớng nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huyện Thanh Thủy. 4.3. Phương pháp nghiên cứu Luận văn đã sử dụng tổng hợp các phƣơng pháp nghiên cứu đó là: - Phƣơng pháp phân tích thống kê: Là phƣơng pháp thu thập và xử lý số liệu; sử dụng các mô hình, sự biểu diễn và tóm tắt định lƣợng nhằm phục vụ cho quá trình phân tích, dự đoán và quyết định. - Phƣơng pháp tổng hợp lý thuyết: Là phƣơng pháp liên kết những bộ phận, những mối quan hệ thông tin từ lý thuyết đã thu thập đƣợc thành một chỉnh thể để tạo ra một hệ thống lý thuyết mới đầy đủ và sâu sắc về chủ đề nghiên cứu. - Phƣơng pháp so sánh: Là phƣơng pháp đối chiếu các chỉ tiêu, các hiện tƣợng kinh tế đã đƣợc lƣợng hóa, có nội dung và tính chất tƣơng tự để xác định xu hƣớng, mức độ biến động của các chỉ tiêu. - Phƣơng pháp điều tra xã hội học: Là phƣơng pháp điều tra thông tin bằng việc lấy phiếu khảo sát từ các đối tƣợng đƣợc nghiên cứu trong thời gian, địa điểm cụ thể nhằm phân tích và đƣa ra những kiến nghị đúng đắn đối với công tác quản lý. 5. Đóng góp mới của luận văn 5.1. Đóng góp về mặt lý luận và học thuật Luận văn giúp chỉ ra chi tiết hơn và hệ thống hóa một cách toàn diện về công tác quản lý nhà nƣớc về thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với địa phƣơng. Trong đó, luận văn sẽ tập trung vào việc phân tích cụ thể và chi tiết hệ thống lập dự toán thu thuế; tổ chức công tác thu thuế; thanh tra, kiểm tra, giám sát thuế và xử lý vi 5 phạm pháp luật về thuế khách quan và chính xác nhất tại đơn vị. 5.2. Đóng góp về mặt thực tiễn Luận văn cung cấp những căn cứ khoa học cho việc hoạch định chủ trƣơng, chính sách trong quản lý thu thuế TNDN trên địa bàn cấp huyện Luận văn có thể trở thành đề tài tham khảo trong giảng dạy và nghiên cứu cho giảng viên và sinh viên tại các trƣờng Đại học thuộc khối kinh tế 6. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, sơ đồ, bảng biểu, nội dung chính của luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng nhƣ sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn quản lý nhà nƣớc về thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn cấp huyện Chương 2: Thực trạng quản lý của chi cục thuế Thanh Thủy về thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn huyện Thanh Thủy giai đoạn 2017-2019 Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc của chi cục thuế Thanh Thủy về thu thuế thu nhập doanh nghiệp 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu 7.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài Từ khi thực hiện cải cách thuế, số lƣợng các nghiên cứu có liên quan đến việc đánh giá quy trình thực hiện quản lý thu thuế nói chung và thu thuế TNDN nói riêng trên phạm vi cả nƣớc, cũng nhƣ trên nhiều địa bàn cấp tỉnh ngày càng gia tăng. Tuy nhiên góc độ độ tiếp cận cũng nhƣ trọng tâm nghiên cứu của mỗi đề tài cũng thể hiện nhiều sự khác biệt. Một vài nghiên cứu có liên quan đến đề tài này nhƣ là: Nguyễn Thị Hoàng (2015), Quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh Luận văn thạc sỹ Tài chính – Ngân hàng, Đại học Thương Mại. Luận văn đã tập trung vào việc đƣa ra những thông tin khái quát về việc thu thuế TNDN doanh nghiệp trên địa bàn một thành phố và từ đó đƣa ra những những 6 nhận xét và đánh giá về hiệu quả việc thu thuế và đề xuất một số những giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế TNDN. Tuy nhiên, những thông tin đƣa ra trong luận văn chủ yếu là so sánh hiệu quả việc thu thuế trƣớc và sau khi thực hiện chính sách cải cách thuế và đánh giá hiệu quả những của chính sách cải cách thuế chứ chƣa đi sâu vào phân tích những đặc điểm, ƣu và nhƣợc điểm riêng của việc quản lý thu thuế TNDN trên địa bàn thành phố. Nên những giải pháp đua ra của luận văn chỉ áp dụng để việc áp dụng những cải cách thuế đạt đƣợc hiệu quả tối ƣu hơn. Trần Thị Mỹ Linh (2014), Hoàn thiện công tác thanh tra, kiểm tra đối tượng nộp thuế tại chi cục thuế quận Hai Bà Trưng, Luận văn thạc sỹ Tài chình – Ngân hàng, Học viện Ngân Hàng. Luận văn cũng đã đề cập đến một mặt của việc thu thuế đó là tập trung vào việc nâng cao hiệu quả công tác thanh tra thuế nhằm tránh các hành vi gian lận, vi phậm luật thuế nhƣng vẫn còn khá khái quát. Những giải pháp đƣa cho cho toàn bộ những đối tƣợng nộp thuế chứ chƣa đề cập đến đối tƣợng doanh nghiệp một cách cụ thể, chi tiết và cũng chƣa đi sâu vào thuế TNDN doanh nghiệp nên những thông tin này còn ở mức khái quát. Từ đó, có thể thấy những nội dung trong luận văn có đề đập đến chƣa giải quyết đƣợc việc cải thiện chất lƣợng quản lý thu thuế cũng nhƣ chƣa giúp chất lƣợng việc quản lý thu thuế TNDN của các doanh nghiệp đƣợc hoàn thiện và trở nên tốt hơn. Nguyễn Thị Đào (2017), Thực trạng và giải pháp tăng cường công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp tại Cục thuế Thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ Tài chính – Ngân hàng, Đại học kinh tế quốc dân. Luận văn có đề cập đến kiểm tra thuế đối với các doanh nghiệp nhƣng cũng nhƣ các luận văn trƣớc, đề tài cũng chỉ đề cập đến trọng tâm là công tác kiểm tra thuế cho toàn bộ các khoản thuế phải nộp của đối tƣợng nộp thuế chứ chƣa đề cập đến một nhóm sắc thuế nào cụ thể. Nhƣ vậy, từ những nhận xét khái quát đƣa trong chƣơng 2 thì luận văn có đƣa những giải pháp thiết thực nhằm cải thiện chất lƣợng kiểm tra thuế tại Cục thuế thành phố Hà Nội tuy nhiên vẫn là những giải pháp cho 7 toàn bộ những khoản thuế phải nộp của doanh nghiệp và chỉ tập trung vào công tác kiểm tra giám sát mà chƣa đi sâu vào phân tích đối với thuế TNDN. Do vậy, những giải pháp này chƣa thực sự sát với những yêu cầu của việc hoàn thiện công tác quản lý thu thuế TNDN của các doanh nghiệp 7.2. Các điểm hạn chế của các công trình nghiên cứu đã được công bố và hướng nghiên cứu chính của luận văn Nhìn chung, các luận văn nêu trên đều đề cập tới việc thu thuế TNDN trên một số địa bàn trên cả nƣớc và cũng đã góp phần đƣa ra đƣợc những đánh giá và đề xuất đƣợc một số những giải pháp khả thi đối với việc thu thuế TNDN. Tuy nhiên, trong các công trình nghiên cứu có liên quan, nhiều công trình nghiên cứu ở tầm khái quát về thuế và quản lý thuế trong phạm vi cả nƣớc cho toàn bộ nền kinh tế. Một số công trình lại đi sâu nghiên cứu thuế ở từng địa phƣơng, nhƣng chỉ dừng lại ở cấp tỉnh, thành phố. Trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đến nay chƣa có công trình nào nghiên cứu và cập nhật một cách hệ thống về quản lý thu thuế TNDN ở cấp huyện. Ngoài ra, các công trình nghiên cứu trƣớc đây cũng tập chung vào việc quản lý thu thuế một cách chung chung cho toàn bộ các sắc thuế của nhiều các đối tƣợng khác nhau nên chƣa đi sâu vào phân tích một sắc thuế nào cụ thể trong đó có thuế TNDN. Bên canh đó, khá nhiều các công trình nghiên cứu cũng chƣa thực sự toàn diện về thuế TNDN mà chỉ tập trung về một bƣớc hoặc khía cạnh của việc quản lý thu thuế nên mức độ toàn diện chƣa cao. Dựa trên những đánh giá này, nhận thấy việc lựa chọn đề tài quản lý thu thuế TNDN trên địa bàn huyện Thanh Thủy để nghiên cứu là cần thiết, qua đó nhằm chỉ ra những nguyên nhân của hạn chế trong công tác quản lý thu thuế TNDN trên địa bàn hiện tại và trên cơ sở đó đề ra những giải pháp khả thi, góp phần hoàn thiện hệ thống chính sách thuế nói chung và quản lý thu thuế TNDN nói riêng, đồng thời giúp cho việc đánh giá công tác quản lý thu thuế tại địa bàn huyện Thanh Thủy khoa học, hiệu quả hơn và hoàn thành đƣợc mục tiêu của việc thu thuế một cách tối ƣu nhất. 8 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1. LÝ LUẬN VỀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp. a. Khái niệm về thuế thu nhập doanh nghiệp Theo một góc nhìn khái quát cũng nhƣ toàn diện về định nghĩa thuế đƣợc tác giả ngƣời Mỹ Cal Newport thể hiện trong cuốn Economics xuất bản năm 2016 nhà xuất bản Hachette thì thuế đƣợc hiểu nhƣ sau: Thuế là một khoản chuyển giao bắt buộc bằng tiền (hoặc bằng hàng hoá, dịch vụ) của các công ty và các hộ gia đình cho chính phủ, mà trong sự trao đổi đó họ không nhận được trực tiếp hàng hoá, dịch vụ nào cả, khoản nộp đó không phải là tiền phạt mà toà án tuyên phạt do hành vi vi phạm pháp luật. Ở Việt Nam, dựa theo các quy định nhƣ Luật thuế thu nhập doanh nghiệp, các Nghị định, Thông tƣ hƣớng dẫn thi hành thì thuế TNDN đƣợc hiểu nhƣ sau: Thuế TNDN là loại thuế trực thu, đánh vào thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp bao gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ và thu nhập khác theo quy định của pháp luật. Dƣới góc nhìn của tác giả, thuế TNDN đƣợc hiểu là một loại thuế mà doanh nghiệp bắt buộc phải nộp vào NSNN dựa trên phần lợi nhuận thu đƣợc từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ và thu nhập khác ứng với mức thuế suất theo quy định của Nhà nƣớc đề ra. Hệ thống thuế có liên quan tới các DN bao gồm có khá nhiều các sắc thuế trong đó có thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên, thuế TNDN…. Trong đó thuế TNDN là một trong các sắc thuế quan trọng tuy nhiên khái niệm về thuế TNDN cũng chƣa đƣợc xây dựng một cách cụ thể và chi tiết. Tuy 9 nhiên, dựa trên những quy định trong luật thuế TNDN cũng nhƣ những Nghị định và Thông tƣ có liên quan thì thuế TNDN đƣợc hiểu một cách tổng quan là một sắc thuế quan trọng nhất của thuế trực thu. Mọi tổ chức có hoạt động SXKD có thu nhập đều là đối tƣợng nộp thuế TNDN. Số thuế đƣợc xác định trên cơ sở thu nhập chịu thuế và thuế suất. Thu nhập chịu thuế đƣợc xác định bao gồm: thu nhập từ hoạt động SXKD hàng hoá, dịch vụ và các khoản thu nhập khác trong kỳ tính thuế, kể cả thu nhập từ hoạt động SXKD hàng hoá, dịch vụ ở nƣớc ngoài. Thuế suất do Nhà nƣớc quy định. Do đặc điểm của thuế TNDN là muốn xác định thu nhập chịu thuế phải mở sổ sách kế toán theo dõi nên việc kê khai nộp thuế và quyết toán thuế TNDN đƣợc phân định theo mức độ thực hiện chế độ kế toán. Đây là sắc thuế đƣợc sử dụng phổ biến ở nhiều quốc gia trên Thế giới vì tính hiệu quả và khả năng bao quát nguồn thu. Mỗi nƣớc có đặc điểm kinh tế xã hội khác nhau thì việc áp dụng thuế TNDN khác nhau. b. Đặc điểm của thuế thu nhập doanh nghiệp Thuế TNDN có các đặc điểm sau đây: Một là, đây là một trong những sắc thuế trực thu với ngƣời nộp thuế cũng là ngƣời chịu thuế. Cụ thể, ngƣời chịu thuế ở đây đó là các DN với nhiều các loại hình và lĩnh vực kinh doanh khác nhau. Hai là, cơ sở để xác định số thuế TNDN phải nộp chính là các khoản thu nhập chịu thuế của DN. Do vậy nên chỉ những DN kinh doanh có lợi nhuận trong kỳ kinh doanh đó mới phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế TNDN. Ba là, thuế TNDN là sắc thuế đƣợc khấu trừ trƣớc thuế thu nhập cá nhân. Các khoản thu nhập của cá nhân nhƣ là lợi nhuận đƣợc chia, lãi gửi tiết kiệm ngân hàng, góp vốn liên doanh,… đều sẽ đƣợc thực hiện sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ thuế TNDN. Có thể thấy rằng thuế TNDN cũng đƣợc xem là một giải pháp kiểm soát thu nhập của các cá nhân. Bốn là, thuế TNDN đƣợc tính trên phần doanh thu có lãi sau khi khấu trừ những chi phí hợp lý trong quá trình kinh doanh. Thông thƣờng một DN có nhiều khoản chi phí, vấn đề quản lý các chi phí này rất khó khăn