Tài liệu Quản lý nhà nước về sử dụng đất đai trên địa bàn thị xã phú thọ

BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG NGUYỄN HẢI NAM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Phú Thọ, năm 2020 BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG NGUYỄN HẢI NAM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Người hướng dẫn khoa học: TS. Đặng Văn Thanh Phú Thọ, năm 2020 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chƣa có ai công bố trong một công trình nào khác. Phú Thọ, ngày tháng năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Hải Nam ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới TS. Đặng Văn Thanh, ngƣời thầy đã hƣớng dẫn tận tình tôi về tri thức, phƣơng pháp và kinh nghiệm nghiên cứu trong quá trình thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng sau đại học, quý thầy cô Khoa Kinh tế và Quản trị Kinh Doanh trƣờng Đại học Hùng Vƣơng, quý thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy giúp đỡ trong quá trình học tập đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Xin chân thành cảm ơn bạn bè đồng nghiệp ngƣời thân đã động viên giúp đỡ tôi hoàn thiện luận văn này. Phú Thọ, ngày tháng năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Hải Nam iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ii MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................. 1 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 4 4. Quan điểm, phƣơng pháp tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu ........................... 4 5. Đóng góp mới của đề tài ........................................................................................... 7 6. Nội dung của Luận văn ............................................................................................. 7 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP THỊ (HUYỆN) ................................................... 9 1.1. Một số vấn đề lý luận quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) ............................................................................................................................ 9 1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) ..... 9 1.1.2. Vai trò quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) .........11 1.1.3. Nguyên tắc quản lý nhà nƣớcvề sử dụng đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) ..........................................................................................................................12 1.1.4. Mục đích quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) ..........................................................................................................................14 1.1.5. Công cụ quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) .......16 1.1.6. Phƣơng pháp quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) .................................................................................................. 20 1.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) .........................................................................................................................28 1.2.1. Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện ...................................29 1.2.2. Giao đất, cho thuê, thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất ........................30 iv 1.2.3. Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ...............................................................................................31 1.2.4. Quản lý tài chính về đất đai..............................................................................32 1.2.5. Công tác kỹ thuật và nghiệp vụ địa chính ......................................................34 1.2.6. Quản lý và phát triển thị trƣờng bất động sản và dịch vụ công về đất đai ..................................................................................................................................35 1.2.7. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quản lý và sử dụng đất .......................................................................................36 1.3. Đánh giá quản lý nhà nƣớcvề đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) .......37 1.3.1. Mục đích đánh giá thực hiện quản lý nhà nƣớcvề đất đai của Chính quyền cấp thị (huyện) ..............................................................................................................37 1.3.2. Nội dung và tiêu chí đánh giá quản lý nhà nƣớcvề đất đai của Chính quyền cấp thị (huyện) ..................................................................................................38 1.3.3. Phƣơng pháp thu thập số liệu đánh giá Quản lý nhà nƣớcvề đất đai của Chính quyền cấp thị (huyện) .......................................................................................42 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ THỌ..............................................................43 2.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế- xã hội của thị xã Phú Thọ.................................43 2.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................................43 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội ..................................................................................46 2.1.3. Cơ sở hạ tầng kinh tế .........................................................................................48 2.2. Điều tra thu thập số liệu quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền thị xã Phú Thọ .........................................................................................................................50 2.2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền thị xã ..............................................................................................................................50 2.2.2. Kết quả thu thập số liệu Quản lý nhà nƣớcvề đất đai của chính quyền thị xã....................................................................................................................................53 v 2.3. Thực trạng hoạt động quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền thị xã Phú Thọ .................................................................................................................................57 2.3.1. Công cụ quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền thị xã Phú Thọ ................................................................................................................................57 2.3.2. Phƣơng pháp quản lý nhà nƣớc ........................................................................67 2.3.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc về đất đai .............................................................70 2.4. Đánh giá quản lý nhà nƣớc về đất đai.................................................................83 2.4.1. Đánh giá Quản lý nhà nƣớc về đất đai.............................................................83 2.4.2. Đánh giá chung Quản lý nhà nƣớc về đất đai .................................................87 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại ........................................................88 CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ THỌ ...........94 3.1. Một số dự báo trong quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai ...............................94 3.1.1. Xu hƣớng quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai .............................................94 3.1.2. Thách thức và cơ hội trong Quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai của Chính quyền thị xã Phú Thọ ...................................................................................................95 3.1.3. Mục tiêu quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai của Chính quyền thị xã Phú Thọ .................................................................................................................................97 3.2. Giải pháp hoàn thiện Quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai của Chính quyền thị xã Phú Thọ...............................................................................................................99 3.2.1. Hoàn thiện công cụ và phƣơng pháp Quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai của Chính quyền thị xã ................................................................................................99 3.2.2. Hoàn thiện nội dung Quản lý nhà nƣớc về đất đai của Chính quyền thị xã Phú Thọ .......................................................................................................................104 KẾT LUẬN ................................................................................................................114 1. Kết luận ...................................................................................................................114 2. Kiến nghị với UBND tỉnh Phú Thọ .....................................................................115 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................117 vi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Hệ thống giao thông của thị xã Phú Thọ ..................................................49 Bảng 2.2. Mô tả điều tra nghiên cứu bằng phiếu hỏi ................................................51 Bảng 2.3. Kết quả điều tra hộ gia đình, cá nhân........................................................54 Bảng 2.4. Kết quả điều tra doanh nghiệp ...................................................................54 Bảng 2.5. Mối quan hệ giữa các biến với biến quản lý nhà nƣớc về đất đai theo ý kiến của doanh nghiệp .................................................................................................55 Bảng 2.6. Mối quan hệ giữa các biến và biến quản lý nhà nƣớc về đất đại theo ý kiến của hộ gia đình, cá nhân ......................................................................................56 Bảng 2.7. Trình độ công chức địa chính của thị xã Phú Thọ ...................................65 Bảng 2.8. Công tác giải phóng mặt bằng của chính quyền thị xã ...........................74 Bảng 2.8. Thu ngân sách nhà nƣớc về đất đai trên địa bàn thị xã ...........................78 Bảng 2.9. Số lƣợt tiếp công dân ..................................................................................80 Bảng 2.10. Số lƣợng đơn thƣ tiếp nhận năm 2015 ...................................................81 Bảng 2.11. Số lƣợng đơn thƣ tiếp nhận năm 2016 ...................................................81 Bảng 2.12. Số lƣợng đơn thƣ tiếp nhận năm 2017 ...................................................81 Bảng 2.13. Số lƣợng đơn thƣ tiếp nhận năm 2018 ...................................................82 Bảng 2.14. Số lƣợng đơn thƣ tiếp nhận năm 2019 ...................................................82 Bảng 2.15. Mức độ tự nguyện tham gia quản lý nhà nƣớc về đất đai.....................83 vii DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ Hình 1.1. Sự luẩn quẩn trong quản lý hành chính nhà nƣớc...................................22 Hình 1.2. Các giai đoạn đánh giá kết quả trong quản lý nhà nƣớc .........................39 Hình 1.3. Mô hình đánh giá quản lý nhà nƣớcvề đất đai.........................................39 Hình 2.1: Sơ đồ thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ ..........................................................44 Hình 2.2: Quy hoạch chi tiết xây dựng khu công nghiệp Phú Hà ...........................46 Hình 2.3: Quy hoạch chung thị xã Phú Thọ đến năm 2020 .....................................48 SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Quy trình điều tra bằng phiếu hỏi và phỏng vấn.....................................53 tại thị xã Phú Thọ .........................................................................................................53 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hoạt động quản lý nhà nƣớc về đất đai ảnh hƣởng trực tiếp tới quá trình phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng, bảo vệ môi trƣờng và phát triển bền vững của mỗi quốc gia nói chung và của từng địa phƣơng nói riêng. Quản lý nhà nƣớc về đất đai hiệu quả sẽ góp phần tăng nguồn thu ngân sách nhà nƣớc, bảo đảm lợi ích của nhà đầu tƣ và đời sống ngƣời dân. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội của thị xã Phú Thọ trong những năm gần đây cũng nhƣ dự báo phát triển kinh tế - xã hội trong tƣơng lai theo hƣớng công nghiệp hóa, hiện đại hóa và nhu cầu sử dụng đất đai, công tác quản lý nhà nƣớcvề đất đai ở thị xã Phú Thọ đang là một thách thức lớn. Trong tình hình hiện nay, việc vi phạm pháp Luật đất đai 2013 cả về quản lý và sử dụng còn diễn ra ở nhiều địa phƣơng, ở các xã, phƣờng, đặc biệt là của các tổ chức kinh tế đƣợc nhà nƣớc cho thuê đất để thực hiện các dự án đầu tƣ, sử dụng và quản lý của các hộ gia đình. Hiện tƣợng sử dụng đất sai mục đích, lấn chiếm đất đai, chuyển nhƣợng quyền sử dụng đất trái pháp luật, đất để hoang hóa không sử dụng, chậm triển khai dự án, tình trạng quy hoạch treo chƣa đƣợc ngăn chặn kịp thời, vẫn còn xảy ra. Từ yêu cầu thực tiễn khách quan, việc đánh giá thực trạng quản lýnhà nƣớc về sử dụng đất của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn thị xã Phú Thọ là việc làm có ý nghĩa thiết thực, để từ đó đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất, tránh để lãng phí thất thoát nguồn tài nguyên đất trên địa bàn Thị xã Phú Thọ. Chính vì vậy, việc nghiên cứu chủ đề Quản lý nhà nước về sử dụng đất đai trên địa bàn Thị xã Phú Thọ đƣợc tác giả lựa chọn làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế. 2. Mục tiêu nghiên cứu Nhiều năm gần đây đã có nhiều nghiên cứu về chủ đề đất đai và quản lý sử dụng đất đai: 2 Nghiên cứu của Nguyễn Thị Khuy (2015) về thực trạng và giải pháp tăng cường tham vấn cộng đồng trong quản lý đất đai trên địa bàn huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng tham vấn cộng đồng trong quá trình xây dựng và triển khai một số nội dung quản lý đất đai nhằm tìm ra những tồn tại của việc xây dựng và thực thi chính sách đất đai tại huyện Lƣơng Sơn, tỉnh Hòa Bình; Từ đó tác giả đề xuất giải pháp tăng cƣờng tham vấn cộng đồng trong quá trình xây dựng và triển khai chính sách đất đai phù hợp với thực tiễn công tác quản lý đất đai trên địa bàn huyện Lƣơng Sơn, tỉnh Hòa Bình. Nghiên cứu của Ngô Tôn Thanh (2012) về công tác quản lý nhà nước về đất đai tại thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định. Tác giả đã hệ thống hóa lý luận chung của quản lý nhà nƣớc về đất đai. Đồng thời đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc về đất đai tại thị xã An Nhơn; chỉ ra các ƣu điểm và tồn tại, những nguyên nhân và các tác động của nó đến quá trình kinh tế phát triển của thị xã An Nhơn. Từ đó đƣa ra một số giải pháp để giúp phát huy tiềm năng về đất đai, phát huy kết quả đạt đƣợc và hạn chế mặt tiêu cực trong quản lý nhà nƣớc về đất đai, từ đó làm động lực phát triển kinh tế xã hội thị xã An Nhơn. Nghiên cứu của Dương Công Dũng (2012) về công tác bồi thường giải phóng mặt bằng để thực hiện một số dự án tại thành phố Lạng Sơn. Tác giả đã phân tích chi tiết thực trạng chính sách bồi dƣỡng, hỗ trơ giải phóng mặt bằng và tái định cƣ khi nhà nƣớc thu hồi đất tại một số dự án tại huyện Yên Sơn; Đánh giá những kết quả đạt đƣợc và hạn chế; sự tác động của công tác giải phóng mặt bằng tới sinh kế của ngƣời dân; Từ đó đƣa ra một số giải pháp nhằm giảm thiểu tác động xấu đến tình hình kinh tế xã hội của địa phƣơng. Nghiên cứu của Trần Thị Hương Giang (2015) về thực trạng và định hướng sử dụng đất tỉnh Nam Định trong điều kiện biến đổi khí hậu. Tác giả đã đánh giá đƣợc tác động của biến đổi khí hậu đến thực trạng sử dụng đất để 3 xác định các ảnh hƣởng chính đến định hƣớng sử dụng đất tại tỉnh Nam định. Từ đó đề xuất định hƣớng sử dụng đất thích ứng điều kiện biến đổi khí hậu tại tỉnh Nam Định giai đoạn tiếp theo. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu quản lý nhà nƣớc về đất đai của các nhà khoa đã góp phần hoàn thiện hệ thống lý luận, cũng nhƣ thực tiễn quản lý đất đai ở Việt Nam. Trƣớc những đòi hỏi phát triển Kinh tế - Xã hội, đất đai ngày càng chiếm vị trí quan trọng trong cuộc sống. Do vậy, liên tục đổi mới và hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai, nhất là của chính quyền địa phƣơng là xu thế tất yếu trong quản lý. Quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai không thể có hiệu quả, hiệu lực và tác động tốt đến đời sống, KT- XH nếu nhƣ quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai không đƣợc nghiên cứu và tổ chức khoa học; vai trò của ngƣời dân trong quản lý đất đai không đƣợc xem xét, đánh giá và đặt đúng vị trí; những bài học trong quá trình quản lý không đƣợc nghiên cứu, đánh giá một cách thƣờng xuyên, cụ thể, từ đó, có thể đƣa ra những biện pháp điều chỉnh bổ sung kịp thời. Bên cạnh tổng quan các công trình nghiên cứu đã công bố, tác giả còn thu thập và tổng quan các tài liệu trên tạp chí, web chuyên ngành làm cơ sở cho nghiên cứu đề tài luận văn của tác giả. 3. Mục tiêu nghiên cứu Đánh giá thực trạng quản lý sử dụng đất trên địa bàn thị xã Phú Thọ và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai trên địa bàn thị xã Phú Thọ trong thời gian tới. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Làm rõ một số vấn đề lý luận quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) - Đanh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai trên địa bàn thị xã Phú Thọ - Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất 4 đai trên địa bàn Thị xã Phú Thọ 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu tình hình quản lý nhà nƣớc về sử dụng quỹ đất, biến động các loại đất trên địa bàn thị xã Phú Thọ. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu tình hình quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất của các tổ chức, hộ gia đình cá nhân trên địa bàn thị xã Phú Thọ giai đoạn 2015-2019. - Địa điểm nghiên cứu: Thị xã Phú Thọ - Thời gian nghiên cứu: từ tháng 01 năm 2015 đến tháng 12 năm 2019 - Nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu cả lý thuyết và thực tiễn, cả hiện trạng và tƣơng lai về quản lý sử dụng đất đai. Làm rõ cơ sở lý luận, kinh nghiệm thực tiễn, đánh giá thực trạng, đề xuất định hƣớng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai. 5. Quan điểm, phƣơng pháp tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn tuân thủ quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin, Tuân thủ chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng và nhà nƣớc Việt Nam về quản lý và sử dụng đất đai, phƣơng pháp tiếp cận hệ thống, tiếp cận theo nguyên lý nhân quả, phƣơng pháp thống kê, phƣơng pháp so sánh... Các nội dung của đề tài đƣợc thực hiện trên cơ sở tổng hợp, phân tích, đánh giá từ các tài liệu và số liệu đã thu thập qua công tác điều tra sau đó tiến hành đối soát với các quy định trong hệ thống các văn bản pháp quy hiện hành của Nhà nƣớc, của tỉnh Phú Thọ và thị xã Phú Thọ để đƣa ra các kết luận. Nguồn tài liệu bao gồm: (i) Tài liệu thứ cấp; (ii) Tài liệu sơ cấp. 5.1. Tài liệu thứ cấp Tài iệu thứ cấp đƣợc tập hợp từ các báo cáo, nghiên cứu đã công bố 5 đƣợc lựa chọn sử dụng phục vụ mục đích phân tích, minh họa rõ nét về nội dung quản lý nhà nƣớc về đất đai nói chung, quản lý nhà nƣớc về đất đai trên địa bàn thị xã Phú Thọ nói riêng. Các tài liệu này bao gốm: a, Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội Thu thập các thông tin về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của thị xã Phú Thọ tại phòng TN & MT thị xã Phú Thọ. b, Hiện trạng quản lý và sử dụng đất đai trên địa bàn thị xã Phú Thọ Thu thập số liệu về hiện trạng sử dụng đất từ ngày 01/01/2015 đến 31/12/219 trên địa bàn thị xã Phú Thọ tại phòng TN&MT thị xã. Các thông tin, số liệu về tình hình quản lý và sử dụng đấtcủa thị xã từ khi áp dụng Luật đất đai 2003 và đến nay khi có Luật đất đai 2013 đƣợc thu thập tại VP đăng ký QDS đất, phòng TN&MT thị xã. c, Thực trạng quản lý và sử dụng đất đai trên địa bàn thị xã Phú Thọ. Đề tài tiến hành thu thập tài liệu thứ cấp về thực trạng quản lý sử dụng đất của các tổ chức cụ thể: - Tình hình quản lý: Là các số liệu về tình hình sử dụng đất theo các mục đích, tình hình giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất, công tác cấp GCN QSD đất giai đoạn 2015 - 2019 trên địa bàn thị xã đƣợc thu thập tại Phòng TN&MT thị xã Phú Thọ, VP đăng ký QSD đất. - Tình hình sử dụng đất: Là các số liệu thể hiện cụ thể sau khi đƣợc Nhà nƣớc giao đất, cho thuê đất trên địa bàn thị xã Phú Thọ tiến hành sử dụng đấtnhƣ thế nào, đạt hiệu quả ra sao bao gồm: các số liệu về tình hình sử dụng đấtđúng mục đích và không đúng mục đích, tình hình cho thuê, chuyển nhƣợng trái phép đất đƣợc giao, đƣợc thuê của các tổ chức; các số liệu về tình hình vi phạm pháp luật về đất đai của các tổ chức….tất cả đều đƣợc thu thập tại tại phòng TN&MT thị xã Phú Thọ, VP đăng ký QSD đất thị xã Phú Thọ. 6 5.2. Tài liệu sơ cấp - Phương pháp phỏng vấn trực tiếp Mục đích của điều tra: Nắm bắt một cách tƣơng đối chi tiết về tình hình quản lý, sử dụng đất trên địa bàn thị xã Phú Thọ. Phỏng vấn các cán bộ chuyên môn tại các địa bàn nghiên cứu: phỏng vấn các cán bộ để thu thập các thông tin liên quan đến tình hình sử dụng đấtcủa các tổ chức nhƣ tình hình giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất…Đề tài không tiến hành lập phiếu điều tra chỉ tiến hành phỏng vấn trực tiếp các cán bộ chuyên môn trên địa bàn cụ thể là các chuyên viên của phòng TN&MT, chuyên viên của VP ĐK QSD đất thị xã Phú Thọ. Để đánh giá đƣợc khách quan thực trạng quản lý nhà nƣớc về đất trên địa bàn thị xã Phú Thọ giai đoạn 2015-2019, đề tài tiến hành lập và phát phiều điều tra đối với các tổ chức về tình hình tranh chấp, thực trạng sử dụng đất vào các mục đích khác nhau: phỏng vấn cụ thể từng cán bộ địa chính các xã, phƣờng trên địa bàn Thị xã Phú Thọ. - Phương pháp chuyên gia Phƣơng pháp này là thu thập ý kiến của các chuyên gia trong linh vực đất đai, các nhà lãnh đạo, các cán bộ quản lý thông qua các tài liệu hoặc trao đổi trực tiếpvới họ để đƣa ra kết luận, nhận định chính xác (không tiến hành lập phiếu điều tra): đó là các cán bộ của phòng TN&MT nơi quản lý trực tiếp công tác Tài nguyên và Môi trƣờng trên địa Thị xã; cán bộ và lãnh đạo của văn phòng đăng ký QSD đất nơi trực tiếp làm công tác chuyên môn; cán bộ địa chính…. 5.3. Phương pháp so sánh Sau khi dùng phƣơng pháp điều tra, thu thập tài liệu số liệu hiện có, tiến hành thống kê, so sánh một số chỉ tiêu về cơ cấu các loại đất để phân tích đƣa ra kết luận. So sánh các chỉ tiêu nghiên cứu giữa năm sau với năm trƣớc để thấy đƣợc 7 sự tăng trƣởng, phát triển và xu hƣớng thay đổi về quản lý và sử dụng đất đai trên địa bàn Thị xã Phú Thọ trong giai đoạn nghiên cứu. So sánh hiệu quả quản lý và sử dụng đất đai của các đối tƣợng trên địa bàn Thị xã Phú Thọ trong giai đoạn nghiên cứu. 5.4. Phương phân tích tổng hợp Tổng hợp trình bày kết quả: các số liệu đƣợc thu thập, tính toán, phân tích theo các bảng, kết hợp phần thuyết minh. Các số liệu đầu vào thu thập đƣợc phân tích, xử lý với sự hỗ trợ của các phần mềm vi tính nhằm đƣa ra kết quả nhanh gọn và chuẩn xác hơn. Luận văn sử dụng hệ thống tiêu chí đánh giá chính sách công của Ngân hàng thế giới để đánh giá quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền thị xã Phú Thọ, từ đó rút ra những kết quả đã đạt đƣợc và chƣa đƣợc trong quản lý về đất đai. 6. Đóng góp mới của đề tài Về mặt lý luận và học thuật: Đề tài đã hệ thống hoá những đặc trƣng cơ bản của Quản lý nhà nƣớcvề đất đai của chính quyền cấp thị (huyện), làm rõ các quan hệ trong quản lý và sử dụng đất trên địa bàn thị (huyện). Phân tích và luận bàn về mặt lý luận và thực tiễn vai trò quản lý nhà nƣớcvề đất đai của chính quyền cấp thị (huyện), xây dựng và đánh giá hiệu quả quản lý nhà nƣớcvề đất đai của bằng hệ thống chỉ tiêu đánh giá. Về mặt thực tiễn: Cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chủ trƣơng, chính sách quản lý nhà nƣớc về đất đai trên địa bàn Thị xã Phú Thọ. Luận văn còn đƣa ra những lý luận và kiến nghị, đề xuất có thể sử dụng chung cho Quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện). 7. Nội dung của Luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, kết cấu của luận văn đƣợc trình bày trong 3 chƣơng: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai của chính 8 quyền cấp thị (huyện) Chƣơng 2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai trên địa bàn thị xã Phú Thọ Chƣơng 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai trên địa bàn Thị xã Phú Thọ 9 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP THỊ (HUYỆN) 1.1. Một số vấn đề lý luận quản lý nhà nƣớc về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) 1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) Can thiệp và điều tiết của Nhà nƣớc đối với đất đai ở quốc gia, nền kinh tế nào cũng vô cùng quan trọng, điều này đƣợc khẳng định bởi các lý do sau: Thứ nhất, hàng hóa và dịch vụ công chủ yếu do Nhà nƣớc cung cấp (bao gồm điện, cấp thoát nƣớc, giao thông công cộng, bƣu chính viễn thông, y tế giáo dục, bảo vệ môi trƣờng…) đều gắn liền với. đất đai. Các hàng hoá, dịch vụ sẽ đƣợc cung cấp với chi phí thấp hơn nếu nhƣ đất đai đƣợc sử dụng có hiệu quả. [1] Thứ hai, đất đai có tính chất khan hiếm và là không gian chính để con ngƣời sinh hoạt và tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh. Vì vậy, trong sử dụng đất đai thƣờng phải đối mặt với mâu thuẫn giữa sự khan hiếm đất đai với sự phát triển nhanh chóng của Kinh tế - xã hội giữa lợi ích của tƣ nhân với lợi ích của cộng đồng; giữa hiệu quả và công bằng… Vì vậy, để cân đối đƣợccác mâu thuẫn trên thì cần phải có Nhà nƣớc giải quyết, can thiệp. [1]. Thứ ba, Nhà nƣớc phải quản lý và điều tiết thị trƣờng đất đai. Thị trƣờng đất đai có ảnh hƣởng lớn tới sự phát triển của cả hệ thống thị trƣờng. Vì vậy, quản lý thị trƣờng đất đai là một trong những nội dung quan trọng của quản lý nhà nƣớc trong nền kinh tế thị trƣờng. Mặt khác, do đất đai là hàng hóa mang tính đơn nhất và chƣa có danh mục tham khảo có hệ thống và đủ tin cậy nên việc xác định giá thị trƣờng và quản lý việc định giá thị trƣờng là một vấn đề không đơn giản … làm cho thị trƣờng đất đai tiềm ẩn 10 yếu tố độc quyềnvà có tính không hoàn chỉnh. Vì vậy, việc điều tiết sử dụng và phân bổ đất đai một cách kịp thời là rất khóa khăn. Sử dụng và quản lý đất đai hiệu quả là vấn đề vô cùng quan trọng bởi nó liên quan đến cả lợi ích của mỗi cá nhân và lợi ích của toàn xã hội. [1]. Thứ tư, đất đai gắn liền với phân cấp quản lý của chính quyền địa phƣơng. Song để đáp ứng yêu cầu thay đổi của thực tiễn của từng địa phƣơng, chính sách quản lý đất đai cần đƣợc bổ sung, hoàn chỉnh. Những biến động về đất đai trên thực tế tại các địa phƣơng diễn ra hàng ngày, hàng giờ. Để nắm bắt và giải quyết đƣợc kịp thời các vấn đề đó thì chỉ có thể giao cho chính quyền địa phƣơng xử lý. Do đó, xu thế tất yếu là phải phân cấp trong quản lý đất đai cho chính quyền địa phƣơng theo một thể thống nhất. [1]. Quản lý nhà nƣớc về s ử d ụ n g đất đai ở Việt Nam có những nét khác biệt với nhiều quốc gia khác trên thế giới, đó là quy định về chế độ sở hữu đất đai, quyền hạn và trách nhiệm của Nhà nƣớc đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai và thống nhất quản lý về đất đai, chế độ quản lý và sử dụng đất đai, quyền và nghĩa vụ của ngƣời sử dụng đất đối với đất đai thuộc lãnh thổ của nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nƣớc đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nƣớc trao quyền sử dụng đất cho ngƣời sử dụng đất theo quy định… (Chƣơng 1, Luật Đất đai 2013). Quản lý nhà nƣớc về sử dụng đất đai là một công việc phức tạp, cùng một mảnh đất tại một vị trí cụ thể nhƣng đƣợc quản lý trực tiếp và gián tiếp bởi nhiều cơ quan và cấp độ. Nếu xem xét trên địa bàn cấp xã thì mảnh đất chịu sự quản lý của chính quyền cấp xã. Nếu xem xét trên địa bàn cấp huyện thì mảnh đất lại vừa phải chịu sự quản lý của chính quyền cấp xã và vừa phải chịu sự quản lý của chính quyền cấp huyện. Còn nếu xem xét nó ở phạm vi tỉnh thì mảnh đất này sẽ chịu sự quản lý của chính quyền cấp tỉnh và Nhà nƣớc. 11 Quản lý nhà nƣớc về đất đai là các hoạt động của cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền để thực hiện và bảo vệ quyền sở hữu nhà nƣớc về đất đai, bao gồm việc sử dụng đất đai, việc phân phối và phân phối lại theo quy hoạch, kế hoạch, việc kiểm tra, giám sát quá trình sử dụng đất đai. Từ những vấn đề trên, tác giả cho rằng: Quản lý nhà nƣớcvề sử dụng đất đai của chính quyền cấp thị(huyện) là việc phối hợp để thực hiện tốt các nhiệm vụ quản lý đƣợc giao của chính quyền cấp thị(huyện) với các đơn vị khác thuộc hệ thống quản lý nhà nƣớcvề đất đai đƣợc pháp luật quy định, nhằm mang lại môi trƣờng thuận lợi nhất cho ngƣời sử dụng đấttrong việc thực hiện các quyền lợi và nghĩa vụ của mình đối với đất đai, đảm bảo đất đai đƣợc sử dụng hiệu quả cao cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vì con ngƣời, cộng đồng, xã hội cũng nhƣ bảo vệ môi trƣờng sống bền vững tại thị xã. 1.1.2. Vai trò quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền cấp thị (huyện) Vai trò của các cơ quan nhà nƣớc trong quản lý đất đai, trong đó có chính quyền cấp huyện, là vô cùng quan trọng và không thể phủ nhận. Ở nƣớc ta, vai trò của Nhà nƣớc về quản lý và sử dụng đất đai của chính quyền cấp huyện đƣợc thể hiện trên các phƣơng diện chủ yếu sau: Chính quyền cấp huyện phổ biến và cụ thể hóa các văn bản của Nhà nước về quản lý sử dụng đất đai Hệ thống pháp luật quy định chế độ sở hữu đất đai, quyền hạn và trách nhiệm của Nhà nƣớc đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai và thống nhất quản lý về đất đai, chế độ quản lý và sử dụng đất đai, quyền và nghĩa vụ của ngƣời sử dụng đất đối với đất đai thuộc lãnh thổ của nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 1, Chƣơng 1, Luật Đất đai 2013).... Đồng thời, hệ thống pháp luật còn hƣớng dẫn thi hành các quy định đó, chẳng hạn hƣớng dẫn cụ thể việc: …bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ; giá đất; thu tiền sử dụng đất; thu tiền thuê đất, thuê mặt nƣớc; xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh