Tài liệu Quản lý nhà nước về nông nghiệp tỉnh luông pha bang, nước cộng hòa dân chủ nhân dân lào

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BOUNMY LAOFAIDANG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ NÔNG NGHIỆP TỈNH LUÔNG PHA BANG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BOUNMY LAOFAIDANG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ NÔNG NGHIỆP TỈNH LUÔNG PHA BANG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. NGÔ THÚY QUỲNH HÀ NỘI – 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Hà Nội, ngày 10 tháng 5 năm 2017 Tác giả luận văn BOUNMY LAOFAIDANG LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn này, tác giả đã nhận được sự hướng dẫn tận tình của người hướng dẫn; sự giảng dạy của các thày giáo, cô giáo của Học viện Hành chính quốc gia; sự giúp đỡ của Sở Nông lâm nghiệp tỉnh Luông Pha Bang; sự ủng hộ của đồng nghiệp. Với tình cảm chân thành, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến TS. NGÔ THÚY QUỲNH, người đã tận tình hướng dẫn, cảm ơn các thầy giáo, cô giáo và cán bộ của Học viện Hành chính quốc gia, Sở Nông lâm nghiệp tỉnh Luông Pha Bang và đồng nghiệp./. Hà Nội, ngày 10 tháng 5 năm 2017 Tác giả luận văn BOUNMY LAOFAIDANG MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn ............................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ ................................................................................... 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 8 5. Phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu ...................................... 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ..................................................... 9 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................... 10 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HOC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ NÔNG NGHIỆP .......................................................................................................... 11 1.1. Những vấn đề cơ bản về nông nghiệp ...................................................... 11 1.1.1. Khái niệm nông nghiệp ..................................................................... 11 1.1.2. Những đặc điểm chủ yếu của nông nghiệp ....................................... 13 1.1.3. Vai trò của nông nghiệp đối với đời sống xã hội .............................. 14 1.2. Quản lý nhà nước về nông nghiệp ........................................................... 17 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước và quản lý nhà nước về nông nghiệp.. 17 1.2.2. Chức năng quản lý nhà nước về nông nghiệp ................................... 19 1.2.3. Vai trò của quản lý nhà nước về nông nghiệp .................................. 21 1.2.4. Nội dung chủ yếu trong quản lý nhà nước về nông nghiệp và công việc chủ yếu để quản lý tốt nông nghiệp..................................................... 23 1.3. Các yếu tố tác động đến quản lý nhà nước về nông nghiệp ................ 26 1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về nông nghiệp của một số địa phương của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào và giá trị tham khảo cho Luông Pha Bang ............................................................................................................ 31 Tiểu kết chương 1............................................................................................ 37 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ NÔNG NGHIỆP CỦA TỈNH LUÔNG PHA BANG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY ................................................................................... 38 2.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội tỉnh Luông Pha Bang ... 38 2.2. Tình hình quản lý nhà nước về nông nghiệp của tỉnh Luông Pha Bang.. 48 2.2.1. Xây dựng và triển khai các quy hoạch, kế hoạch phát triển nông nghiệp .......................................................................................................... 48 2.2.2. Triển khai công tác hỗ trợ phát triển nông nghiệp ............................ 51 2.2.3. Triển khai công tác kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm trong lĩnh vực nông nghiệp ................................................................................... 53 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về nông nghiệp tỉnh Luông Pha Bang................................................................................................................. 55 2.3.1. Những kết quả đạt được .................................................................... 55 2.3.2. Những mặt hạn chế, yếu kém và nguyên nhân ................................. 61 2.3.3. Những vấn đề đặt ra đối với việc quản lý nhà nước về nông nghiệp tỉnh Luông Pha Bang ................................................................................... 67 Tiểu kết chương 2............................................................................................ 69 Chương 3 QUAN ĐIỂM,ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ NÔNG NGHIỆP CỦA TỈNH LUÔNG PHA BANG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ................................................. 70 3.1. Quan điểm, định hướng quản lý nhà nước về nông nghiệp của tỉnh Luông Pha Bang ......................................................................................................... 70 3.1.1. Quan điệm quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp của tỉnh Luông Pha Bang .......................................................................................... 70 3.1.2. Định hướng phát triển nông nghiệp của tỉnh Luông Pha Bang ........ 72 3.1.3. Định hướng quản lý nhà nước về nông nghiệp của tỉnh Luông Pha Bang ............................................................................................................ 74 3.2. Một số giải pháp quản lý nhà nước về nông nghiệp tỉnh Luông Pha Bang ......................................................................................................................... 76 3.2.1. Nâng cao nhận thức của các chủ thể quản lý đối về nông nghiệp .... 76 3.2.2. Chính sách về phát triển nông nghiệp ............................................... 78 3.2.3. Đầu tư phát triển nông nghiệp theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá ............................................................................................................... 80 3.2.4. Tăng cường công tác khuyến nông ................................................... 84 3.2.5. Đẩy mạnh xúc tiến thương mại phục vụ phát triển nông nghiệp ...... 86 3.2.6. Nâng cao chất lượng cán bộ, công chức thực hiện quản lý nhà nước về nông nghiệp ............................................................................................ 89 3.2.7. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động quản lý nhà nước về nông nghiệp .......................................................................................................... 90 Tiểu kết chương 3............................................................................................ 93 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 94 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 96 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Nông nghiệp là vấn đề quan trọng, liên quan trực tiếp đến an ninh lương thực. Trong một xã hội mà dân cư nông thôn và lao động nông nghiệp chiếm đại bộ phận thì việc tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải diễn ra có những đặc điểm đặc thù. Với các chính sách mới trong nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, thi hành Luật Đất đai, phát triển kinh tế trang trại, … tạo ra nền tảng cho kinh tế nông nghiệp có nhiều chuyển biến lớn, góp phần làm cho kinh tế đất nước dần đi vào ổn định. Trên thực thế, phát triển nông nghiệp có liên quan mật thiết đến tính bền vững của sự phát triển. Hơn thế nữa, nông nghiệp, nông dân và nông thôn là ba vấn đề có quan hệ mật thiết với nhau, nếu không cùng được giải quyết một cách đồng bộ thì không thể tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thành công được. Nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là quốc gia với sản xuất nông nghiệp chủ yếu, diện tích Lào khoảng 26 nghìn km2, trong đó nông thôn chiếm phần lớn. Do đó, Đảng nhân dân cách mạng Lào đã đặt vấn đề về công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn là một nhiệm vụ rất quan trọng, có ý nghĩa quyết định quá trình phát triển. Một khi chưa tạo ra được chuyển biến của khu vực kinh tế này thì không thể có được sự phát triển bền vững. Chính vì vậy mà Đảng và Nhà nước đã chủ trương phát triển toàn diện nông, lâm, ngư nghiệp, hình thành các vùng chuyên canh, cơ cấu cây trồng hợp lý, đa dạng hóa các sản phẩm hàng hóa về số lượng và tốt về chất lượng. Tuy nhiên, nông nghiệp của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào vẫn trong tình trạng tự cung, tự cấp, sản xuất nhỏ lẻ, cuộc sống còn lạc hậu, khoảng cách giữa thành thị và nông thôn ngày càng gia tăng, tình trạng phát triển nông 1 thôn thiếu quy hoạch, môi trường ô nhiễm, hệ thống cơ sở hạ tầng lạc hâu, yếu kém,... Đối với tỉnh Luông Pha Bang, vấn đề phát triển nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế của tỉnh, điều đó xuất phát từ vị thế của ngành, cũng như tỷ trọng của lĩnh vực nông nghiệp đóng góp cho tỉnh cũng như của cả nước. Thế mạnh của tỉnh là phát triển nông nghiệp, trồng rừng, phát triển gia súc, gia cầm. Tuy nhiên, bên cạnh đó, tỉnh vẫn còn một số bất cập và hạn chế trong phát triển nông nghiệp như chất lượng nông sản chưa cao, tính cạnh tranh trên thị trường còn yếu, nhiều tiềm năng về nông nghiệp chưa được khai thác…. Nguyên nhân có cả chủ quan và khách quan. Để nông nghiệp tỉnh Luông Pha Bang phát triển, cần thực hiện nhiều biện pháp khác nhau, trong đó cần tăng cường quản lý nhà nước đối với nông nghiệp. Do đó, tác giả vấn đề: “Quản lý nhà nước về nông nghiệp tỉnh Luông Pha Băng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 2.1. Tình hình nghiên cứu quan lý nhà nước về nông nghiệp ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Về quản lý nhà nước đối với nông nghiệp, ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào tác giả tìm thấy 17 tài liệu, chủ yếu là văn kiện của Đảng Nhân dân cách mạng Lào hoặc các báo cáo kết quả sản xuất nông lâm nghiệp và phương hướng, nhiệm vụ. Tài liệu là công trình nghiên cứu tương đối ít: - Các văn kiện của Đảng Nhân dân cách mạng Lào (Đại hội IV là đại hội mở đầu cho sự đổi mới, Đại hội IX và Đại hội X là 2 đại hội gần đây nhất) đều nhấn mạnh đến việc phát triển nông nghiệp của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, đây chính là sự định hướng cho việc phát triển nông nghiệp của Lào nói chung, của tỉnh Luông Pha Bang nói riêng. 2 - Văn kiện của Đảng bộ tỉnh Luông Pha Bang (khóa XIV, XV) chính là sự định hướng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, trong đó có phát triển nông nghiệp. - Quyết định số 142-QĐ/TTg ngày 3-7-2010 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển sản xuất ngành nông nghiệp đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030; Thông tư số 30/2004/TT-BTNMT về việc hướng dẫn lập, điều chỉnh và thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Đây là những văn bản điều chỉnh trực tiếp đến việc phát triển nông nghiệp của Lào, trong đó có tỉnh Luông Pha Bang. - Quyết định số 2200 ngày 14-9-2012 về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Sở Nông lâm nghiệp. Đây chính là cơ quan quản lý nhà nước về nông nghiệp của tỉnh. - Báo cáo kết quả sản xuất nông lâm nghiệp của 5 năm 2011-2016 của tỉnh Luông Pha Bang sẽ cung cấp cho tác giả những số liệu về sản xuất nông lâm nghiệp của 5 năm trước, làm cơ sở cho việc đánh giá kết quả phát triển nông nghiệp và đánh giá sự quản lý nhà nước của tỉnh đối với phát triển nông nghiệp. - Báo cáo kết quả sản xuất nông, lâm, nghiệp và phát triển nông thôn giai đoạn 2010 - 2015 của tỉnh Phong Sa Ly và tỉnh Xiêng Khoảng. Đây là các báo cáo để tác giả tham khảo việc quản lý nhà nước của tỉnh bạn về phát triển nông nghiệp. - Về công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài thì có một số luận văn, như: + Luận văn thạc sĩ quản lý công của Khăn Khăm Phôm Ma Lan, bảo vệ năm 2015 với đề tài: “Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Xan Xay, tỉnh At Ta Pư, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào”. Luận văn đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về đất đai địa bàn huyện Xan Xay, tỉnh At Ta 3 Pư, trên cơ sở đó, tác giả luận văn đã đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý của nhà nước đối với đất đai trên địa bàn huyện Xan Xay, tỉnh At Ta Pư. Đất đai là tư liệu quan trọng trong việc sản xuất nông nghiệp, nên luận văn này đã giúp tác giả tiếp cận về quản lý nhà nước đối với phát triển nông nghiệp thông quan tư liệu sản xuất đặt biệt. + Luận văn thạc sĩ quản lý công của Khamla Keodavanh với đề tài “Giải pháp quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào”, bảo vệ năm 2016. Trên cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với phát triển nông thôn, tác giả đánh giá thực trạng này ở tỉnh Xiêng Khoảng. Sau khi chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong việc quản lý nhà nước về phát triển nông thôn, tác giả đã đề xuất giải pháp nhằm tăng cường hoạt động này của tỉnh Xiêng Khoảng. Vấn đề nông nghiệp và nông thôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, do đó quản lý nhà nước về phát triển nông thôn và quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp có một số nội dung mà tác giả có thể tham khảo để phục vụ cho luận văn của mình. + Luận văn thạc sĩ quản lý công của Khamhack Phonkhamxao với đề tài “Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước tại huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào”, bảo vệ năm 2016. Các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước cũng nhằm phát triển nông nghiệp, nông thôn, do vậy đây cũng là nguồn tư liệu quan trọng cho việc tham khảo của tác giả. 2.2. Tình hình nghiên cứu quản lý nhà nước về nông nghiệp ở Việt Nam Ở Việt Nam, các công trình nghiên cứu quản lý nhà nước về nông nghiệp tương đối phong phú, tác giả tìm thấy 20 tài liệu: 4 - Các tài liệu là giáo trình phục vụ giảng dạy trong các cơ sở đào tạo, gồm có: Giáo trình Quản lý nhà nước đối với ngành, lĩnh vực của Học viện hành chính Quốc gia (Nhà xuất bản Giáo dục năm 2004); Giáo trình Kinh tế học phát triển của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (Nhà xuất bản Lý luận chính trị năm 2007); Giáo trình Quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp và nông thôn của các tác giả Phạm Kim Giao, Hoàng Sỹ Kim, Phạm Lệ Minh, Nguyễn Thị Thanh Thủy (Nhà xuất bản đại học quốc gia năm 2004); Giáo trình Kinh tế nông nghiệp của Vũ Đình Thắng (2013); Quản lý nhà nước về kinh tế của Phan Huy Đường (Nhà xuất bản đại học quốc gia năm 2010); Giáo trình Quản lý kinh tế quốc dân của các tác giả Đỗ Hoàng Toàn, Mai Văn Bưu (Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật năm 2007). Các công trình này nghiên cứu về phát triển nông nghiệp, về quản lý nhà nước đối với phát triển nông nghiệp, nông thôn theo góc độ giáo trình để phục vụ hoạt động giảng dạy trong các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nên đề cập khá toàn diện nội dung về quản lý nhà nước đối với nông nghiệp, nông thôn. - Các nghiên cứu về tổng kết lý luận và thực tiễn quá trình phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam qua các thời kỳ, có các công trình: Sách của Đặng Kim Sơn, Hoàng Thu Hòa (2002), Một số vấn đề về phát triển nông nghiệp và nông thôn; Nguyễn Sinh Cúc (2003), Nông nghiệp, nông thôn Việt Nam thời kỳ đổi mới (1986 - 2002); Nguyễn Kế Tuấn (2006), Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn ở Việt Nam con đường và bước đi; Báo cáo tổng hợp của Nguyễn Danh Sơn (2010), Vấn đề nông nghiệp, nông thôn, nông dân Việt Nam trong quá trình phát triển đất nước theo hướng hiện đại. Những nghiên cứu này cho rằng vấn đề phát triển nông nghiệp, nông thôn, vai trò, mục tiêu của nó trong nền kinh tế quốc dân cũng như việc đem lại thu nhập cho người nông dân là những nội dung mà chính sách cho nông 5 nghiệp, nông dân, nông thôn của Việt Nam hiện nay cần quan tâm. - Nghiên cứu về các các nguồn lực và các yếu tố cho phát nông nghiệp có công trình của Đinh Phi Hổ (2003), Kinh tế nông nghiệp - lý thuyết và thực tiễn (2003); Diệp Kỉnh Tần (2009), Phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam trong tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đăng trên Tạp chí Quản lý nhà nước. Các nghiên cứu này tiếp cận quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp thông qua các nguồn lực để phát triển nông nghiệp, nông thôn. - Nghiên cứu về chính sách phát triển nông nghiệp có Chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn nước ta trong thời kỳ hậu WTO của Nguyễn Hữu Hải (2009) đăng trên Tạp chí Quản lý nhà nước; Chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn của một số quốc gia và vùng lãnh thổ Đông Bắc Á của Nguyễn Thị Hải Vân (2016) đăng trên Tạp chí Quản lý nhà nước. Các công trình này đi sâu vào các chính sách nhằm thúc đẩy sự phát triển của nông nghiệp và nông thôn. Các chính sách đó chính là thể hiện sự quản lý của nhà nước đối với phát triển nông nghiệp. - Nghiên cứu trực tiếp về quản lý nhà nước đối với nông nghiệp và phát triển nông nghiệp có bài Nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước về nông nghiệp của Bùi Thanh Tuấn đăng trên Tạp chí Kinh tế và Dự báo số 16 năm 2013; Luận án tiến sỹ của Hoàng Sỹ Kim, Đổi mới quản lý nhà nước đối với nông nghiệp Việt Nam trước yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế (2007); Luận án tiến sỹ của Đoàn Tranh, Phát triển nông nghiệp tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2010 - 2020 (2012). Các công trình này không những làm rõ vị trí, đặc điểm của nông nghiệp mà còn đi sâu vào phát triển nông nghiệp bền vững, các chủ thể kinh tế nông nghiệp, các nguồn lực và sự tác động của tiến bộ khoa học, yếu tố thị trường, chính sách phát triển cũng như quản lý nhà nước về phát triển nông 6 nghiệp. Thể hiện rõ nhận thức lý luận về quản lý nhà nước đối với nông nghiệp trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, làm rõ những căn cứ, nội dung quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp trước yêu cầu hội nhập. - Nghiên cứu về phát triển nông nghiệp bền vững và quản lý nhà nước nhằm phát triển nông nghiệp bền vững có Luận văn thạc sỹ của Khuất Văn Hợp, Quản lý nhà nước nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững ở tỉnh Vĩnh Phúc (2010); Luận văn thạc sỹ của Kiều Anh Vũ, Nông nghiệp phát triển bền vững ở thành phố Cần Thơ (2011); Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Quốc Khanh, Quản lý nhà nước nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững ở tỉnh Bến Tre (2013). Các công trình này đã chỉ rõ được cơ sở lý luận về nông nghiệp phát triển bền vững với các yếu tố cấu thành; một số vấn đề cơ bản về quản lý nhà nước đối với phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững; phân tích thực trạng phát triển nông nghiệp và đưa ra các quan điểm, giải pháp cơ bản cho nông nghiệp phát triển bền vững. Tóm lại, từ các công trình đã được tổng quan cho biết, các tác giả nghiên cứu về lĩnh vực nông nghiệp, phát triển nông thôn với những khía cạnh tiếp cận khác nhau, nhưng chưa có công trình nào đi thẳng vào nghiên cứu vấn đề hoạt động quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp, nhất là ở một tỉnh của Lào, một quốc gia nông nghiệp là chủ yếu, nên đề tài của tác giả vẫn có tính cấp thiết. 3. Mục đích và nhiệm vụ 3.1. Mục đích Trên cơ sở khoa học về quản lý nhà nước về nông nghiệp, đề tài đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về nông nghiệp tỉnh Luông Pha Bang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, từ đó đề xuất những giải pháp quản lý nhà nước về nông nghiệp tỉnh Luông Pha Bang. 7 3.2 Nhiệm vụ - Hệ thống hóa các kết quả nghiên cứu trước đây và góp phần làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản của quản lý nhà nước về nông nghiệp. - Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về nông nghiệp ở tỉnh Luông Pha Bang, Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay để xác định những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những yếu kém trong quản lý nhà nước về nông nghiệp ở tỉnh Luông Pha Bang. - Đưa ra phương hướng và đề xuất giải pháp quản lý nhà nước về nông nghiệp ở tỉnh Luông Pha Bang, Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đề tài nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước về nông nghiệp. - Đề tài nghiên cứu trên phạm vi tỉnh Luông Pha Băng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào từ năm 2011 đến năm 2016. 5. Phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp tiếp cận Luận văn sử dụng nguyên lý duy vật biện chứng, duy vật lịch sử để nghiên cứu và tiếp cận vấn đề nghiên cứu theo các hướng chính: - Tiếp cận từ lý thuyết đến thực tiễn. Tức là từ việc làm rõ những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với nông nghiệp - Tiếp cận từ vĩ mô đến vi mô. Tức là tiếp cận từ quản lý nhà nước đối với phát triển kinh tế - xã hội đến quản lý nhà nước về nông nghiệp trên địa bàn một tỉnh. - Tiếp cận liên ngành - liên vùng. Tức là tiếp cận từ cả nền kinh tế đến ngành nông nghiệp của tỉnh Luông Pha Băng trong mối quan hệ với các tỉnh khác ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. - Tiếp cận theo nguyên tắc nhân - quả. Kết quả nào có nguyên nhân đó hay nguyên nhân nòa sẽ có kết quả đó. Tìm nguyên nhân của 8 những hạn chế, yếu kém trong quản lý nhà nước về nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Luông Pha Bang. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để hoàn thành luận văn của mình, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây: - Phương pháp phân tích hệ thống: sử dụng để phân tích nông nghiệp như một hệ thống và quản lý nhà nước đối với phát triển nông nghiệp như một hệ thống. - Phương pháp phân tích thống kê: sử dụng để phân tích só liệu thống kê phục vụ việc xém xét hiện trạng quản lý nhà nước đối với nông nghiệp ở tỉnh Luông Pha Bang. - Phương pháp so sánh: sử dụng để phân tích và so sánh thực trạng phát triển nông nghiệp và thực trạng quản lý nhà nước đối với nông nghiệp ở tỉnh Luông Pha Băng qua các năm. - Phương pháp chuyên gia: sử dụng để thu thập thêm thông tin, kiểm định các kết quả nghiên cứu của tác giả. - Tiến hành điều tra theo bảng hỏi: sử dụng để thu thập thêm thông tin phục vụ cho việc nghiên cứu... 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Luận văn góp phần làm rõ thêm những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với nông nghiệp và hiệu quả quản lý nhà nước về phát triển nông nghiệp. - Cung cấp thêm cơ sử khoa học cho việc nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về nông nghiệp ở tỉnh Luông Pha Bang. - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho việc giảng dạy về quản lý nhà nước đối với lĩnh vực nông nghiệp. 9 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, luận văn có 3 chương. Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với nông nghiệp Chương 2. Thực trạng quản lý nhà nước về nông nghiệp của tỉnh Luông Pha Bang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay Chương 3. Phương hướng và giải pháp nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về nông nghiệp của tỉnh Luông Pha Bang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào 10 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP 1.1. Những vấn đề cơ bản về nông nghiệp 1.1.1. Khái niệm nông nghiệp Nông nghiệp là ngành sản xuất vật chất cơ bản của xã hội, sử dụng đất đai để trồng trọt và chăn nuôi, khai thác cây trồng và vật nuôi làm tư liệu và nguyên liệu lao động chủ yếu để tạo ra lương thực thực phẩm và một số nguyên liệu cho công nghiệp. Nông nghiệp là một ngành sản xuất lớn, bao gồm nhiều chuyên ngành: trồng trọt, chăn nuôi, sơ chế nông sản; theo nghĩa rộng, còn bao gồm cả lâm nghiệp, thủy sản. Nông nghiệp là một ngành kinh tế quan trọng trong nền kinh tế của nhiều nước, đặc biệt là trong các thế kỷ trước đây khi công nghiệp chưa phát triển. Trong nông nghiệp cũng có hai loại chính, việc xác định sản xuất nông nghiệp thuộc dạng nào cũng rất quan trọng: - Nông nghiệp thuần nông hay nông nghiệp sinh nhai là lĩnh vực sản xuất nông nghiệp có đầu vào hạn chế, sản phẩm đầu ra chủ yếu phục vụ cho chính gia đình của mỗi người nông dân. Không có sự cơ giới hóa trong nông nghiệp sinh nhai. - Nông nghiệp chuyên sâu: là lĩnh vực sản xuất nông nghiệp được chuyên môn hóa trong tất cả các khâu sản xuất nông nghiệp, gồm cả việc sử dụng máy móc trong trồng trọt, chăn nuôi, hoặc trong quá trình chế biến sản phẩm nông nghiệp. Nông nghiệp chuyên sâu có nguồn đầu vào sản xuất lớn, bao gồm cả việc sử dụng hóa chất diệt sâu, diệt cỏ, phân bón, chọn lọc, lai tạo giống, nghiên cứu các giống mới và mức độ cơ giới hóa cao. Sản phẩm đầu ra chủ yếu dùng vào mục đích thương mại, làm hàng hóa bán ra trên thị 11 trường hay xuất khẩu. Các hoạt động trên trong sản xuất nông nghiệp chuyên sâu là sự cố gắng tìm mọi cách để có nguồn thu nhập tài chính cao nhất từ ngũ cốc, các sản phẩm được chế biến từ ngũ cốc hay vật nuôi... Theo Từ điển tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên: Nông nghiệp là ngành sản xuất vật chất cơ bản của xã hội, cung cấp sản phẩm trồng trọt và sản phẩm chăn nuôi [11, tr.740]. Trong tác phẩm Kinh tế Nông nghiệp - lý thuyết và thực tiễn, tác giả Đinh Phi Hổ quan niệm: “Nông nghiệp là một trong những ngành sản xuất vật chất quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Hoạt động nông nghiệp không những gắn liền với các yếu tố kinh tế, xã hội mà còn gắn với các yếu tố tự nhiên. Nông nghiệp theo nghĩa rộng gồm có: trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp và thủy sản” [6, tr.5]. Theo đó, kinh tế nông nghiệp bao gồm: Trồng trọt là ngành sử dụng đất đai với cây trồng làm đối tượng chính để sản xuất ra lương thực, thực phẩm, tư liệu cho công nghiệp và thỏa mãn các nhu cầu về vui chơi giải trí, tạo cảnh quan (công viên, bể bơi, sân bóng, sân golf…). Chăn nuôi là một trong hai ngành sản xuất chủ yếu của nông nghiệp (theo nghĩa hẹp), với đối tượng sản xuất là các loại động vật nuôi. Đây là ngành cung cấp thực phẩm nhiều chất đạm như thịt, sữa, trứng; cung cấp da, len, lông; sản phẩm phụ của chăn nuôi dùng làm phân bón; đại gia súc dùng làm sức kéo… Lâm nghiệp là các hoạt động chăm sóc nuôi dưỡng và bảo vệ rừng; khai thác, vận chuyển và chế biến các sản phẩm từ rừng; trồng cây, tái tạo rừng, duy trì tác dụng phòng hộ của rừng. Ngư nghiệp bao gồm đánh bắt và nuôi trồng thủy sản trong đó đánh bắt là hoạt động lâu đời của con người nhằm cung cấp thực phẩm cho mình thông 12 qua các hình thức đánh bắt cá và các thủy sinh vật khác [14, tr.24-25]. 1.1.2. Những đặc điểm chủ yếu của nông nghiệp - Đất đai là tư liệu sản xuất chủ yếu trong nông nghiệp. Đất đai là điều kiện cần thiết để con người sinh tồn và đặc biệt quan trọng khi là tư liệu sản xuất lương thực, thực phẩm cung cấp cho sự sống của con người. Trong cuốn Kinh tế Nông nghiệp - lý thuyết và thực tiễn, tác giả Đinh Phi Hổ cho rằng, đất đai giữ vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp bởi: hiện nay loài người chưa có loại tư liệu sản xuất nào có thể thay thế ruộng đất trên quy mô rộng lớn. Đối với sinh vật, đất đai không chỉ là môi trường sống mà còn là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng. Do đó, đất ảnh hưởng quan trọng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Mà sinh vật là đối tượng chủ yếu của sản xuất nông nghiệp” [8, tr.28]. Với điều kiện sản xuất nông nghiệp là chủ yếu, việc bảo vệ quỹ đất ngày càng trở nên bức thiết vì đất đai đang bị xâm lấn bởi quá trình đô thị hóa, phát triển công nghiệp và tác động của biến đổi khí hậu. Vì thế, cần làm tốt công tác quy hoạch để bảo tồn quỹ đất và đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào nông nghiệp để khai thác hiệu quả quỹ đất. - Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên và mang tính vùng, miền. Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện tự nhiên như: đất đai, nguồn nước, khí hậu, thời tiết. Ở mỗi vùng, miền, ngoài sự khác nhau về điều kiện tự nhiên, còn có sự khác biệt về điều kiện kinh tế, xã hội, văn hóa, tập quán, con người... Do vậy, cần nâng cao chất lượng công tác quy hoạch nhằm xây dựng những vùng chuyên canh, sản xuất lớn vừa đạt hiệu quả về kinh tế - xã hội, vừa phù hợp với từng vùng, miền. Mỗi vùng, miền không chỉ có những sản phẩm nông nghiệp phù hợp với điều kiện tự nhiên mà còn có những sản phẩm nông nghiệp mang lợi thế cạnh tranh bởi tính đặc sản 13