BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
UBND TỈNH PHÚ THỌ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG
HÀ NGỌC LƯU
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN PHÙ YÊN,
TỈNH SƠN LA
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Phú Thọ, năm 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
UBND TỈNH PHÚ THỌ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG
HÀ NGỌC LƯU
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN PHÙ YÊN,
TỈNH SƠN LA
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8310110
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Thu Hƣờng
Phú Thọ, năm 2021
i
LỜI CAM ĐOAN
Đề tài “Quản lý nhà nước đối với xây dựng nông thôn mới tại huyện
Phù Yên Yên, tỉnh Sơn La” là công trình nghiên cứu của tôi, có sự giúp đỡ
và hƣớng dẫn của cô giáo TS. Phạm Thi Thu Hƣờng. Các nội dung nghiên
cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Những
số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá
đƣợc thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi trong phần tài liệu tham khảo.
Tôi xin cam đoan và hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc Hội đồng, cũng
nhƣ kết quả luận văn của mình.
Việt Trì, tháng 01 năm 2021
TÁC GIẢ
Hà Ngọc Lƣu
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài “Quản lý nhà nước đối
với xây dựng nông thôn mới tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La”, tôi đã nhận
đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ, động viên nhiệt tình của Ban Giám hiệu trƣờng
Đại học Hùng Vƣơng, khoa Quản lý kinh tế và các bạn học viên của lớp Thạc
sỹ Quản lý kinh tế khóa K4 A1 (2019-2021).
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Kinh
tế của trƣờng Đại học Hùng Vƣơng đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt
trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ lòng biết
ơn chân thành và sâu sắc nhất tới Tiến sỹ Phạm Thi Thu Hƣờng ngƣời đã tận
tình hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và
hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.
Để có những thành công trong quá trình nghiên cứu đề tài này, tôi đƣợc
sự giúp đỡ và tạo điều kiện của các đồng chí lãnh đạo và cán bộ trong Huyện
ủy, HĐND, UBND huyện Phù Yên; Văn phòng điều phối NTM huyện Phù
Yên và UBND các xã, thị trấn đã tạo điều kiện cung cấp những tài liệu liên
quan để tôi hoàn thành tốt nội dung đề tài của mình.
Do lĩnh vực nghiên cứu có rất nhiều nội dung cần phải phân tích tìm
hiểu nguyên nhân và đề xuất các giải pháp hợp lý nên sẽ không tránh khỏi
những hạn chế. Tôi rất mong đƣợc sự đóng góp ý kiến chân thành của quý
Thầy Cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Việt Trì, tháng 01 năm 2021
TÁC GIẢ
Hà Ngọc Lƣu
iii
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................... 1
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................... 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 3
4. Quan điểm, phƣơng pháp tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu .............. 4
5. Đóng góp mới của luận văn .................................................................... 6
6. Kết cấu của luận văn .............................................................................. 6
7. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ............................. 6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ
QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ..... 14
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nƣớc đối với xây dựng nông thôn mới . 14
1.1.1. Một số khái niệm về quản lý nhà nƣớc đối với xây dựng nông thôn
mới ........................................................................................................... 14
1.1.2. Một số vấn đề chung về xây dựng nông thôn mới ........................... 17
1.2. Quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới .................................. 20
1.2.1. Nội dung quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới ................. 20
1.2.2. Các yếu tố ảnh hƣởng tới quản lý nhà nƣớc đối với xây dựng nông
thôn mới ................................................................................................... 29
1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới ở một số
địa phƣơng trong nƣớc và những bài học rút ra ........................................ 33
1.3.1. Kinh nghiệm chỉ đạo quản lý xây dựng nông thôn mới huyện Lâm
Thao, tỉnh Phú Thọ ................................................................................... 33
1.3.2. Kinh nghiệm chỉ đạo quản lý xây dựng nông thôn mới Lạng Giang,
tỉnh Bắc Giang ......................................................................................... 34
1.3.3. Kinh nghiệm chỉ đạo xây dựng nông thôn mới huyện Văn Yên, tỉnh
Yên Bái .................................................................................................... 36
iv
1.3.4. Kinh nghiệm chỉ đạo xây dựng nông thôn mới ở huyện Thuận Châu,
tỉnh Sơn La ............................................................................................... 37
1.3.5. Bài học kinh nghiệm trong quản lý nhà nƣớc đối với xây dựng nông
thôn mới cho huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ............................................... 39
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI XÂY
DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN PHÙ YÊN, TỈNH SƠN LA .... 41
2.1. Khái quát chung về huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La .............................. 41
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .......................................................................... 41
2.1.2. Tài nguyên thiên nhiên ................................................................... 43
2.1.3. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội ............................................... 45
2.2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn
huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ..................................................................... 46
2.2.1. Chủ trƣơng quan điểm của tỉnh Sơn La về xây dựng nông thôn mới 46
2.2.2. Thực trạng hoạch định chiến lƣợc, quy hoạch xây dựng nông thôn
mới ........................................................................................................... 49
2.2.3. Thực trạng ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quản lý nhà
nƣớc và chính sách về xây dựng nông thôn mới ....................................... 50
2.2.4. Thực trạng tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn
mới ........................................................................................................... 51
2.2.5. Tổ chức chỉ đạo thực hiện các nội dung xây dựng nông thôn mới .. 54
2.2.6. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện chƣơng trình xây dựng nông thôn
mới ........................................................................................................... 67
2.3. Đánh giá chung về quản lý Nhà nƣớc đối với xây dựng nông thôn mới
tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ................................................................ 69
2.3.1. Những thuận lợi, khó khăn trong quản lý nhà nƣớc đối với xây dựng
nông thôn mới trên địa bàn huyện Phù Yên .............................................. 69
2.3.2. Kết quả đạt đƣợc ............................................................................ 70
2.2.3. Tồn tại, hạn chế .............................................................................. 71
v
2.3.4. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................... 72
Chƣơng 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC
QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI
HUYỆN PHÙ YÊN, TỈNH SƠN LA ........................................................ 75
3.1. Định hƣớng quản lý nhà nƣớc đối với xây dựng nông thôn mới tại
huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ..................................................................... 75
3.1.1. Bối cảnh, tình hình tỉnh Sơn La ...................................................... 75
3.1.2. Bối cảnh, tình hình huyện Phù Yên ................................................ 77
3.2. Định hƣớng quản lý nhà nƣớc đối với xây dựng nông thôn mới tại
huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ..................................................................... 78
3.2.1. Quan điểm quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới .............. 78
3.2.2. Định hƣớng quản lý nhà nƣớc về xây dựng NTM ........................... 79
3.3. Một số giải pháp tăng cƣờng công tác quản lý nhà nƣớc đối với xây
dựng nông thôn mới tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ............................... 81
3.3.1. Về cơ chế chính sách huy động nguồn lực ...................................... 81
3.3.2. Về quản lý chỉ đạo, điều hành ........................................................ 82
3.3.3. Về quy hoạch và quản lý quy hoạch nông thôn mới........................ 84
3.3.4. Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội ................................................... 85
3.3.5. Về phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chuyển
dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho ngƣời dân ............. 86
3.3.6. Về công tác thông tin, tuyên truyền ................................................ 87
3.3.7. Nâng cao năng lực, ý thức trách nhiệm và phát huy vai trò của đội ngũ
cán bộ làm công tác quản lý nhà nƣớc đối với xây dựng nông thôn mới ..........88
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................. 91
1. Kết luận ................................................................................................ 91
2. Kiến nghị ............................................................................................. 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 94
vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Tổng hợp văn bản chỉ đạo của huyện Phù Yên ban hành .......... 51
triển khai thực hiện chƣơng trình NTM giai đoạn 2010 - 2019 ................. 51
Bảng 2.2. Cơ cấu cán bộ thực hiện QLNN đối với xây dựng NTM tại huyện
Phù Yên, tỉnh Sơn La ............................................................................... 53
Bảng 2.3. Tổng hợp công tác tuyên truyền xây dựng NTM giai đoạn 20112019 trên địa bàn huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ......................................... 56
Bảng 2.4. Tổng hợp kết quả huy động nguồn lực thực hiện chƣơng trình xây
dựng NTM giai đoạn 2011-2019 trên địa bàn huyện Phù Yên, Sơn La ............58
Bảng 2.5. Kết quả thực hiện vốn đầu tƣ phát triển giai đoạn 2010-2019 .. 61
trên địa bàn huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ................................................. 61
Bảng 2.6. Mức độ xã đạt tiêu chí theo Bộ tiêu chí NTM .......................... 66
của huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La .............................................................. 66
Bảng 2.7. Công tác kiểm tra, giám sát xây dựng nông thôn mới trên địa bàn
huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ..................................................................... 68
vii
DANH MỤC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ
Hình 2.1. Bản đồ hành chính của huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La................. 42
Sơ đồ 1.1: Hệ thống quản lý chƣơng trình MTQG xây dựng NTM ........... 24
viii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU
Nội dung viết tắt
Ký hiệu viết tắt
Ban chỉ đạo
BCĐ
Hội đồng nhân dân
HĐND
Mặt trận tổ quốc
MTTQ
Nông thôn mới
NTM
Mục tiêu quốc gia
MTQG
Uỷ ban nhân dân
UBND
Kinh tế - xã hội
KT-XH
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nông nghiệp, nông thôn có vai trò quan trọng trong sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. Chƣơng trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng
nông thôn mới là xây dựng tổ chức cuộc sống của dân cƣ nông thôn theo
hƣớng văn minh, hiện đại, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, môi trƣờng sinh
thái gắn với phát triển nông thôn và đô thị, hƣớng đến việc nâng cao đời sống
vật chất và tinh thần của ngƣời dân nông thôn. Tuy nhiên, thực tế triển khai đã
bộc lộ một số hạn chế trong quản lý nhà nƣớc về thực hiện chƣơng trình nông
thôn mới, nhiều nơi đã chạy theo hƣớng thành tích nhằm về đích sớm, xây
dựng NTM không gắn với phát triển bền vững, các giải pháp thiếu tính đồng
bộ trong quản lý nhà nƣớc về quy hoạch, quản lý quy hoạch, xây dựng kế
hoạch, tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực… đã tạo nhiều tác động tích cực
trong quá trình thực hiện chƣơng trình nhƣ: chỉ chú trọng vào tiêu chí xây
dựng cơ bản mà thiếu quan tâm chỉ đạo thực hiện các tiêu chí về môi trƣờng,
văn hóa, các tiêu chí mềm, vay trƣớc vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản dẫn đến nợ
dọng cao không có khả năng chi trả, chƣa tập trung vào chuyển đổi cơ cấu sản
xuất, chƣa phát huy đƣợc vai trò chủ thể của ngƣời nông dân, sức mạnh của
tập thể cán bộ thực thi nhiệm vụ không nắm hết chủ chƣơng chính sách của
nhà nƣớc, nên làm sai trái vi phạm pháp luật...
Là một huyện nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Sơn La, với diện tích tự
nhiên 123.423 ha, huyện Phù Yên có 27 đơn vị hành chính, gồm 01 thị trấn và
26 đơn vị hành chính cấp xã, có 320 bản với 121.385 nghìn dân. Phù Yên bắt
đầu triển khai thực hiện chƣơng trình xây dựng NTM từ năm 2011. Những
năm qua, thực hiện chủ trƣơng chính sách của Đảng và Nhà nƣớc về Chƣơng
trình MTQG về xây dựng NTM, huyện Phù Yên đã tích cực triển khai, thực
hiện có hiệu quả Chƣơng trình MTQG về xây dựng NTM; duy trì và giữ vững
5 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Kết quả tính đến nay, bình quân chung của
2
huyện đạt 13,5 tiêu chí/xã. Quá trình triển khai thực hiện Chƣơng trình mục
tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới tại huyện Phù Yên đƣợc nhân dân
nhiệt tình hƣởng ứng và đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng quê
hƣơng, bản, làng ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Tuy nhiên, quá trình triển khai xây dựng nông thôn mới trên địa bàn
huyện vẫn còn nhiều hạn chế nhƣ cấp ủy các xã chƣa thực sự quyết tâm cao
trong lãnh đạo, chỉ đạo động viên nhân dân khắc phục khó khăn, đẩy mạnh
chƣơng trình xây dựng NTM; Nặng về đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng, chƣa
chú trọng đúng mức lĩnh vực phát triển sản xuất, văn hóa, bảo vệ môi trƣờng;
Đề án thực hiện còn nhiều bất cập; Đội ngũ cán bộ ở một số cơ sở chƣa thực
sự chủ động, sáng tạo trong việc thực hiện nhiệm vụ. Đa số cán bộ trong ban
chỉ đạo là kiêm nhiệm, chƣa có nhiều kinh nghiệm làm ảnh hƣởng đến quá
trình tổ chức triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện.
Những khó khăn trên do nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân cơ bản nhất
xuất phát từ những hạn chế trong QLNN về xây dựng NTM trên địa bàn
huyện. Thực trạng này cần đƣợc điều tra, đánh giá một cách nghiêm túc để có
những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả của việc thực hiện chủ
trƣơng xây dựng NTM.
Từ các những vấn đề trên, học viên lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nƣớc
đối với xây dựng nông thôn mới tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La” làm
luận văn thạc sĩ quản lý kinh tế.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục tiêu
Trên cơ sở hệ thống hóa những vấn đề lý luận về QLNN đối với xây
dựng NTM, luận văn phân tích và đánh giá thực trạng QLNN đối với xây
dựng NTM tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn Lađể xác định những kết quả đạt
đƣợc, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế. Từ đó, luận văn đề xuất một số
3
giải pháp nhằm tăng cƣờng công tác QLNN đối với xây dựng NTM trên địa
bàn trong thời gian tới.
2.2. Nhiệm vụ
Làm rõ cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về QLNN đối với xây
dựng NTM. Cụ thể nhƣ: Khái niệm, nội dung, các yếu tố ảnh hƣởng đến công
tác QLNN đối với xây dựng NTM.
Phân tích và đánh giá thực trạng QLNN đối với xây dựngNTM tại huyện
Phù Yên, tỉnh Sơn La; từ đó, làm rõ những kết quả đạt đƣợc, những tồn tại,
hạn chế và nguyên nhân của hạn chế.
Đề xuất phƣơng hƣớng và các giải pháp chủ yếu nhằm tăng cƣờng công
tác QLNN đối vớixây dựng NTM tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu những nội dung của quản lý nhà nƣớc đối
với xây dựng NTM tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Về thời gian
Luận văn nghiên cứu nội dung quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn
mới, từ khi bắt đầu triển khai thực hiện tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La từ
năm 2011 đến năm 2020.
3.2.2. Về không gian
Luận văn nghiên cứu tại các xã trên địa bàn huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La.
3.2.3. Về nội dung
Làm rõ cơ sở lý luận, kinh nghiệm thực tiễn về QLNN đối với xây dựng
NTM; đánh giá thực trạng, đề xuất định hƣớng và giải pháp tăng cƣờng công
tác QLNN đối với xây dựng NTM tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La.
4
Nghiên cứu về những nội dung chính trong hoạt động quản lý nhà nƣớc
nhằm thực hiện các tiêu chí về xây dựng nông thôn mới tại các xã thuộc
huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La.
4. Quan điểm, phƣơng pháp tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Quan điểm nghiên cứu
Tuân thủ quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa
Mác - Lênin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh. Vận dụng lý thuyết khoa học quản lý
nhà nƣớc về các chƣơng trình mục tiêu quốc gia để nghiên cứu. Đặc biệt, bám
sát các văn bản, đƣờng lối, nghị quyết, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà
nƣớc về chƣơng trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
4.2. Phương pháp tiếp cận
4.2.1. Phương pháp tiếp cận hệ thống
Phƣơng pháp tiếp cận hệ thống có nghĩa là khi tiếp cận một đối
tƣợng nghiên cứu cụ thể phải xem xét và đặt nó trong mối quan hệ ảnh
hƣởng qua lại với các đối tƣợng khác một cách có hệ thống, trong đó, tác
giả sử dụng hai cách tiếp cận:
Một là tiếp cận hệ thống theo chiều dọc: Luận văn tiếp cận theo
QLNN các đơn vị hành chính và quản lý xã hội gồm Trung ƣơng - Tỉnh Huyện - Xã - Thôn - Hộ gia đình và theo các chủ trƣơng chính sách vĩ mô
của nhà nƣớc, quy định của các cấp chính quyền, các tổ chức có liên quan
đến chƣơng trình xây dựng NTM trên địa bàn.
Hai là tiếp cận theo chiều ngang: Luận văn tiếp cận các chính sách,
các chƣơng trình, dự án, các nội dung liên quan đến việc thực hiện chƣơng
trình xây dựng NTM.
4.2.2. Phương pháp tiếp cận quá trình
Trên cơ sở tổng quan các chính sách và chƣơng trình xây dựng NTM
đang thực hiện trên địa bàn huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La, luận văn nghiên
cứu các nội dung của QLNN đối với xây dựng NTM tại huyện Phù Yên
5
theo quá trình thực hiện, từ thiết lập quy hoạch xây dựng nông thôn mới;
ban hành các văn bản, chính sách xây dựng NTM; tổ chức bộ máy thực
hiện chƣơng trình xây dựng NTM; tổ chức chỉ đạo thực hiện các nội dung
xây dựng NTM đến kiểm tra, giám sát việc thực hiện chƣơng trình xây
dựng NTM.
4.3. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng nhiều phƣơng pháp nghiên cứu, trong đó chú trọng
phƣơng pháp: Phân tích, tổng hợp, so sánh, diễn giải, quy nạp…
Phƣơng pháp phân tích - tổng hợp đƣợc sử dụng để thu thập, phân tích
và khai thác thông tin từ các nguồn tƣ liệu liên quan đến chủ đề của luận văn,
gồm các công trình nghiên cứu; các báo cáo, số liệu thống kê của các Phòng,
ban, ngành của huyện Phù Yên, của tỉnh Sơn La và của các xã trên địa bàn
huyện Phù Yên; của Văn phòng điều phối xây dựng NTM của huyện, từ đó
phân tích và rút ra những đánh giá về thực trạng vấn đề nghiên cứu.
Phƣơng pháp thống kê mô tả: Dựa vào các số liệu thông kê, phƣơng
pháp này đƣợc áp dụng để mô tả thực trạng hoạt động QLNN đối với xây
dựng NTM tại huyện Phù Yên trong thực tế và cũng nhƣ kết quả đạt đƣợc,
hạn chế và nguyên nhân của hạn chế.
Phƣơng pháp phân tích so sánh: Phƣơng pháp này đƣợc áp dụng để so
sánh dựa trên các chỉ tiêu nghiên cứu, so sánh sự thay đổi của chỉ tiêu ở các
giai đoạn khác nhau, từ đó có những đánh giá và đề xuất giải pháp phù hợp.
Phƣơng pháp chuyên gia: Phƣơng pháp này đƣợc thực hiện thông qua
trao đổi với các chuyên gia là các cán bộ có kinh nghiệm về lĩnh vực xây
dựng NTM và QLNN đối với xây dựng NTM của huyện Phù Yên, tỉnh Sơn
La và ở các xã của huyện Phù Yên; trao đổi thảo luận với các cán bộ tham gia
Ban quản lý xây dựng NTM của các xã, các chủ hộ tham gia Chƣơng trình
xây dựng NTM. Từ đó góp phần hoàn thiện nội dung nghiên cứu.
6
5. Đóng góp mới của luận văn
5.1. Về mặt lý luận và học thuật
Luận văn nghiên cứu và hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt
động QLNN đối với xây dựng NTM; tổng hợp và phân tích những kinh
nghiệm thực tiễn để đề xuất các giải pháp có cơ sở khoa học trong QLNN đối
với xây dựng NTM. Kết quả nghiên cứu của đề tài có giá trị tham khảo trong
giảng dạy và học tập các vấn đề liên quan đến công tác QLNN về xây dựng
NTM.
5.2. Về mặt thực tiễn
Trên cơ sở đánh giá thực trạng QLNN đối với xây dựng NTM tại huyện
Phù Yên, tỉnh Sơn La, luận văn cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định
chủ trƣơng, chính sách nhằm tăng cƣờng công tác QLNN đối với xây dựng
NTM tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La trong thời gian tới.
Những giải pháp đề xuất có thể là tài liệu tham khảo cho các huyện khác
trên địa bàn tỉnh Sơn La hoặc các địa phƣơng khác có điều kiện tƣơng đồng
với huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, nội dung
luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về QLNN đối với xây
dựng NTM.
Chƣơng 2: Thực trạng QLNN đối với xây dựng NTM tại huyện Phù
Yên, tỉnh Sơn La.
Chƣơng 3: Định hƣớng và giải pháp tăng cƣờng công tác QLNN đối với
xây dựng NTM tại huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La.
7. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Để thực hiện nhiệm vụ xây dựng NTM, Đảng ta đã ban hành nhiều Nghị
quyết về nông nghiệp, nông thôn, điển hình là Nghị quyết số 26/NQ-TW của
7
Ban chấp hành Trung ƣơng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Theo đó, những năm qua, có nhiều công trình nghiên cứu tập trung vào chủ đề
nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt là vấn đề QLNN về xây dựng NTM. Chủ đề
này đã nhận đƣợc sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nƣớc, các nhà quản lý
các địa phƣơng và các nhà nghiên cứu trong nƣớc.
Các công trình nghiên cứu liên quan đến chủ đề QLNN đối với xây dựng
NTM đƣợc thực hiện theo ba nhóm chính:
Nhóm thứ nhất là các công trình nghiên cứu về nông nghiệp, nông thôn.
Nhóm này có thể kể đến một số công trình tiêu biểu nhƣ:
Công trình nghiên cứu "Phát triển nông thôn" của Phạm Xuân Nam
(1997) đã phân tích một số nội dung trong phát triển KT-XH nông thôn nhƣ
dân số, lao động, việc làm, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, quản lý và sử dụng tài
nguyên thiên nhiên, xóa đói giảm nghèo... Trong đó, nghiên cứu này tập trung
vào phân tích những thành tựu, hạn chế và thách thức đặt ra cho quá trình
phát triển nông nghiệp, nông thôn ở nƣớc ta. Qua đó, nghiên cứu đã khẳng
định và chỉ ra các yêu cầu hoàn thiện hệ thống chính sách và cách thức chỉ
đạo của Nhà nƣớc trong quá trình vận động thức đẩy phát triển nông nghiệp
và xây dựng nông thôn.
Công trình "Kinh nghiệm quốc tế về Nông nghiệp, nông thôn, nông dân
trong quá trình công nghiệp hóa" của Đặng Kim Sơn (2008): Trên cơ sở tổng
hợp, phân tích vấn đề nông nghiệp, nông thôn, nông dân trong quá trình công
nghiệp hóa ở một số quốc gia trên thế giới, nghiên cứu này đã liên hệ vào điều
kiện cụ thể của Việt Nam về những vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn nhƣ
vai trò của nông nghiệp trong quá trình công nghiệp hóa, vấn đề cơ cấu sản
xuất, giải quyết những vấn đề về đất đai, lao động, môi trƣờng... trong công
nghiệp hóa đất nƣớc.
Công trình "Phát triển nông thôn bền vững: Những vấn đề lý luận và
kinh nghiệm thực tiễn" của tác giả Trần Ngọc Ngoạn (2008): Công trình này
8
tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển nông thôn
theo hƣớng bền vững. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng đề cập đến kinh nghiệm
phát triển nông thôn bền vững của một số quốc gia trên thế giới. Cong trình
nghiên cứu cứu cũng khẳng định, điều kiện tiên quyết để đạt đƣợc sự phát
triển bền vững toàn diện, cần phải đƣợc thực hiện dựa trên 3 trụ cột là kinh tế
- xã hội - môi trƣờng, cụ thể: 1- Phát triển bền vững kinh tế nông thôn; 2Phát triển bền vững xã hội nông thôn và an toàn nông thôn; 3- Tăng cƣờng
bảo vệ, quản lý môi trƣờng tự nhiên/tài nguyên thiên nhiên.
Công trình "Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn: Từ
lý luận đến thực tiễn ở Việt Nam hiện nay" của Phạm Ngọc Dũng (2011):
Nghiên cứu này đi sâu vào cơ sở lý luận và thực tiễn của công nghiệp hóa,
hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn trong phát triển bền vững. Đồng thời
cũng khẳng định vai trò quan trọng của công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông
nghiệp, nông thôn đối với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc.
Nghiên cứu cũng tập trung phân tích thực trạng KT-XH ở nông thôn của Việt
Nam trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn. Từ đó, đề xuất
một số giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại
hóa nông nghiệp nông thôn cho nƣớc ta.
Công trình "Xây dựng mô hình phát triển nông nghiệp hiện đại ở tỉnh
Hải Dƣơng" của tác giả Vũ Thanh Nguyên (2017): Trên cơ sở nghiên cứu lý
luận về nông nghiệp hiện đại bao gồm các yếu tố cấu thành mô hình nông
nghiệp hiện đại, phƣơng pháp tổ chức thực hiện mô hình nông nghiệp hiện đại
trong quá trình phát triển KT-XH của một địa phƣơng cấp tỉnh, các chỉ tiêu
đánh giá phát triển nông nghiệp hiện đại, nghiên cứu đã áp dụng để đề xuất
xây dựng mô hình nông nghiệp hiện đại cho tỉnh Hải Dƣơng. Kết quả nghiên
cứu đã đề xuất phƣơng thức thực hiện mô hình nông nghiệp của tỉnh Hải
Dƣơng, góp phần thực hiện khâu đột phá trong tái cơ cấu nông nghiệp, thực
9
hiện thành công chƣơng trình MTQG xây dựng NTM của tỉnh Hải Dƣơng nói
riêng và Việt Nam nói chung.
Công trình "Kinh nghiệm tổ chức quản lý nông thôn Việt Nam trong lịch
sử" của tác giả Phan Đại Doãn và Nguyễn Quang Ngọc (2020): Nghiên cứu
này tập trung nghiên cứu những vấn đề về thiết chế chính trị xã hội nông
thôn. Cụ thể, đã đề cập đến những vấn đề lý luận và thực tiễn về kinh nghiệm
tổ chức quản lý nông thôn trong lịch sử của nƣớc ta, trong đó tập trung phân
tích chủ yếu ở các phƣơng tiện hành hành chính, dân sự, các thiết chế làng,
ấp, bản, buôn trên các miền của đất nƣớc.
Nhóm thứ hai là các công trình nghiên cứu về nông thôn mới.
Công trình "Xây dựng mô hình nông thôn mới vùng đồng bằng dân tộc
thiểu số Tây Bắc nƣớc ta hiện nay" của Hoàng Văn Hoan (2014): Nghiên cứu
này đi sâu phân tích đặc điểm của nông thôn vùng đồng bằng dân tộc thiểu số
Tây Bắc nƣớc ta để làm căn cứ đề xuất mô hình xây dựng NTM cho vùng
này. Kết quả nghiên cứu cho rằng, để tăng cƣờng huy động vốn cho phát triển
nông thôn vừng Tây Bắc, cần tập trung vào một số giải pháp cơ bản: Quy
hoạch lại dân cƣ; Thực hiện lồng ghép các chƣơng trình nhằm tăng thêm
nguồn lực; Huy động vốn cần đi kèm với việc phân bổ vốn hợp lý; Bổ sung
quy định đối với doanh nghiệp, các doanh nghiệp cần trích lại một tỷ lệ lợi
nhuận nhất định đóng góp cho xây dựng NTM; Tăng cƣờng tuyên truyền, vận
động để các hộ dân đóng góp về sức ngƣời và của cải cho xây dựng NTM.
Công trình "Nghiên cứu thực trạng và giải pháp xây dựng nông thôn mới
tại 03 xã điểm trên địa bàn huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang" của tác giả
Phạm Văn Ninh (2015): Trên cơ sở lý luận về xây dựng nông mới, nghiên
cứu này tập trung đánh giá thực trạng xây dựng NTM tại các xã điểm của
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo 19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí Quốc gia
về xây dựng NTM giai đoạn 2011 - 2014. Từ đó, phân tích những thuận lợi,
khó khăn, cơ hội, thách thức trong xây dựng NTM tại các xã này. Trên cơ sở
10
đánh giá thực trạng, kết quả nghiên cứu đã đề xuất một số giải pháp nhằm
thực hiện xây dựng thành công mô hình NTM tại địa phƣơng trong giai đoạn
tiếp theo.
Công trình "Nghiên cứu xây dựng nông thôn mới các huyện phía Tây
thành phố Hà Nội" của Nguyễn Mậu Thái (2015): Nghiên cứu này cho rằng,
để xây dựng nông thôn mới cho các địa phƣơng nói chung và cho các huyện
phía Tây của thành phố Hà Nội nói riêng, ngoài sự hỗ trợ của nguồn ngân
sách Nhà nƣớc và nguồn lực để xây dựng NTM tại các xã trong vùng, thì chủ
yếu trông chờ vào nguồn lực đất đa, dựa vào các dự án đấu giá quyền sử dụng
đất và chuyển mục đích sử dụng đất.
Công trình "Vai trò của hệ thống chính trị cấp cơ sở trong quá trình xây
dựng nông mới trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay" của tác giả Nguyễn
Tiến Toàn (2019): Trong nghiên cứu này, tác giả đã phân tích và làm rõ lý
luận về vai trò của hệ thống chính trị cấp cơ sở trong thực hiện chƣơng trình
xây dựng NTM. Trên cơ sở lý luận đó, nghiên cứu đã khảo sát và đánh giá
thực trạng thực hiện vai trò của hệ thống chính trị cấp cơ sở trong quá trình
thực hiện chƣơng trình xây dựng NTM trên địa bàn thành phố Hà Nội từ năm
2010 đến năm 2018. Kết quả nghiên cứu đã đề xuất một số giải pháp nhằm
phát huy vai trò, tính hiệu quả của hệ thống chính trị cấp cơ sở trong quá trình
xây dựng NTM ở Hà Nội trong giai đoạn tiếp theo.
Tại tỉnh Sơn La, nghiên cứu về xây dựng NTM có công trình "Giải pháp
thúc đẩy việc thực hiện chƣơng trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn
huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La" của tác giả Bùi Trọng Lƣợng (2019): Nghiên
cứu đã tiến hành đánh giá thực trạng xây dựng NTM trên địa bàn huyện Mai
Sơn, tỉnh Sơn La giai đoạn 2016 - 2018, đồng thời phân tích nguyên nhân và
các yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn
huyện. Kết quả phân tích sẽ là căn cứ để nghiên cứu đề xuất một số giải pháp
- Xem thêm -