Tài liệu Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trường tiểu học thị xã bến cát, tỉnh bình dương

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT BÙI HỒNG NGỌC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƢỜNG VÀ GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH TẠI CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THỊ XÃ BẾN CÁT, TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƢƠNG – 2020 ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT BÙI HỒNG NGỌC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƢỜNG VÀ GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH TẠI CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THỊ XÃ BẾN CÁT, TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN THỊ HƢƠNG BÌNH DƢƠNG – 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn về đề tài “Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trường tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương” là công trình nghiên cứu cá nhân của tôi trong thời gian qua. Mọi số liệu kết quả nghiên cứu đƣợc trình bày trong luận văn là trung thực theo thực tế nghiên cứu và chƣa từng đƣợc bất kỳ tác giả nào công bố dƣới mọi hình thức. Tác giả luận văn Bùi Hồng Ngọc i LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu đề tài luận văn, bản thân tôi đã nhận đƣợc sự quan tâm, giúp đỡ tận tình từ các đơn vị và các nhân. Tôi xin trân trọng cảm ơn: - Ban Giám hiệu, Phòng đào tạo sau đại học, Lãnh đạo Chƣơng trình Quản lý Giáo dục và quý giảng viên trƣờng Đại học Thủ Dầu Một. - Đặc biệt, tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Trần Thị Hƣơng, Trƣờng Đại học Sƣ phạm Thành phố Hồ Chí Minh - ngƣời hƣớng dẫn khoa học đã tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn. - Ban lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo, cán bộ quản lý và giáo viên các trƣờng tiểu học ở trên địa bàn thị xã Bến Cát; Bạn bè đồng nghiệp và phụ huynh học sinh tại các trƣờng tiểu học thuộc Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Bến Cát đã động viên, khích lệ, hỗ trợ, cung cấp cho tôi nhiều tài liệu, thông tin bổ ích, thiết thực để tôi có thể hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn tất cả. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp, nhƣng chắc rằng sẽ không thể tránh khỏi thiếu sót. Tôi rất mong nhận đƣợc lời nhận xét, góp ý, sự chia sẻ của Hội đồng khoa học, của quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp để luận văn của tôi đƣợc hoàn thiện hơn. Tác già luận văn Bùi Hồng Ngọc ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nội dung viết tắt 1 CBQL, GV Cán bộ quản lý, giáo viên 2 ĐLC Độ lệch chuẩn 3 ĐTB Điểm trung bình 4 GD-ĐT Giáo dục - Đào tạo 5 HS Học sinh 6 KCN Khu công nghiệp 7 KTXH Kinh tế xã hội 8 NT-GĐ Nhà trƣờng - Gia đình 9 PHHS Phụ huynh học sinh 10 TX Thị xã 11 UBND Uỷ ban nhân dân iii DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ Nội dung STT Trang Danh mục các bảng 1 Bảng 2.1. Quy mô trƣờng lớp, CBQL, GV, HS năm học 2019 - 2020 39 2 Bảng 2.2. Chất lƣợng giáo dục TH qua các năm 39 3 Bảng 2.3. Thống kê số liệu các trƣờng khảo sát 41 4 Bảng 2.4 Đặc điểm CBQL và GV đƣợc khảo sát 42 5 Bảng 2.5 Đặc điểm phụ huynh học sinh đƣợc khảo sát 43 6 Bảng 2.6. Quy ƣớc xử lý thông tin 44 7 8 9 10 11 12 13 14 Bảng 2.7. Nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học Bảng 2.8. Nhận thức về mục tiêu của hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học Bảng 2.9. Mức độ thực hiện các nội dung phối hợp nhà trƣờng và gia đình theo đánh giá của CBQL, GV Bảng 2.10. Mức độ thực hiện các nội dung phối hợp nhà trƣờng và gia đình theo đánh giá của PHHS Bảng 2.11. Thực trạng hình thức tổ chức của hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học Bảng 2.12. Thực trạng xây dựng kế hoạch của hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học Bảng 2.13. Thực trạng tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch của hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học Bảng 2.14. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học 45 46 49 51 53 57 59 63 Bảng 2.15. Thực trạng quản lý các điều kiện phục vụ hoạt động phối 15 hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học của CBQL, GV iv 65 16 17 18 Bảng 2.16. Yếu tố khó khăn từ phía nhà trƣờng đối với hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học Bảng 2.17. Yếu tố khó khăn từ phía gia đình đối với hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học Bảng 3.1. Quy ƣớc xử lý thông tin 67 70 92 Bảng 3.2. Kết quả khảo sát mức độ cần thiết của các biện pháp 19 quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các 92 trƣờng tiểu học Bảng 3.3. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp 20 quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các 99 trƣờng tiểu học 21 Bảng 3.4. Mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình 107 Danh mục các biểu đồ 1 2 Biểu đồ 2.1. Kết quả khảo sát về trình độ của GV và CBQL tại các trƣờng Tiểu học trên địa bàn TX Bến Cát tỉnh Bình Dƣơng Biểu đồ 3.1. Mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình v 43 108 MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... iii DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ ..................................................................... iv MỤC LỤC ............................................................................................................. iii TÓM TẮT LUẬN VĂN ...................................................................................... xii 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ................................................................... 4 3.1. Khách thể nghiên cứu...................................................................................... 4 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu...................................................................................... 4 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 4 5. Giả thuyết khoa học ........................................................................................... 4 6. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 5 6.1. Về nội dung ..................................................................................................... 5 6.2. Về chủ thể quản lý........................................................................................... 5 6.3. Về khách thể khảo sát ..................................................................................... 5 6.4. Về thời gian ..................................................................................................... 5 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ................................................. 5 7.1. Phƣơng pháp luận ............................................................................................ 5 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc ................................................................ 5 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic ........................................................................ 5 7.1.3. Quan điểm thực tiễn ............................................................................... 6 7.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 6 7.2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận ............................................................. 6 7.2.2. Các phƣơng pháp thực tiễn ..................................................................... 6 7.2.3. Phƣơng pháp thống kê toán học .............................................................. 8 vi 8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài ............................................................... 8 9. Bố cục của luận văn ........................................................................................... 8 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƢỜNG VÀ GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH TẠI TRƢỜNG TIỂU HỌC ........................................................................................... 9 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu về quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại trƣờng tiểu học ............................. 9 1.1.1. Trên thế giới ................................................................................................. 9 1.1.2. Trong nƣớc ................................................................................................. 10 1.2. Các khái niệm cơ bản .................................................................................... 13 1.2.1. Hoạt động giáo dục .................................................................................... 13 1.2.2. Hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh 16 1.2.3. Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ................................................................................................................ 16 1.3. Hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học ............................................................................................... 19 1.3.1. Ý nghĩa của hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học ..................................................................... 19 1.3.2. Mục tiêu hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học ........................................................................... 20 1.3.3. Nội dung hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học .......................................................................... 21 1.3.4. Hình thức tổ chức hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học ............................................................. 22 1.4. Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học .................................................................................. 24 1.4.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh .................................................................................................. 24 1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ................................................................................ 26 vii 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ................................................................................ 27 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ..................................................................... 28 1.4.5 Quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ................................................................................ 30 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học ..................................... 31 1.5.1 Các yếu tố khách quan ................................................................................ 31 1.5.2 Các yếu tố chủ quan .................................................................................... 32 Tiểu kết chƣơng 1................................................................................................. 35 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƢỜNG VÀ GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH TẠI CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THỊ XÃ BẾN CÁT ......................................................... 36 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hoá giáo dục của thị xã Bến Cát – Tỉnh Bình Dƣơng ................................................................................ 36 2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội thị xã Bến Cát – Tỉnh Bình Dƣơng .................. 37 2.1.2. Khái quát giáo dục tiểu học tại thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ............. 38 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ..................................................................... 42 2.2.1. Đối tƣợng khảo sát ..................................................................................... 42 2.2.2. Nội dung khảo sát thực trạng ..................................................................... 45 2.2.3. Phƣơng pháp khảo sát thực trạng ............................................................... 45 2.2.4. Qui ƣớc thang đo ........................................................................................ 45 2.3. Thực trạng hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ...................... 46 2.3.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh .......................................................... 46 2.3.2. Thực trạng nhận thức về mục tiêu của hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ..................................................................... 47 viii 2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ................................................................................ 50 2.3.4. Thực trạng hình thức tổ chức hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ................................................................................ 54 2.4 Thực trạng quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ....... 58 2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ................................................................................ 58 2.4.2. Thực trạng tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ................................................... 60 2.4.3. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ................................................... 64 2.4.4. Thực trạng quản lý các điều kiện phục vụ hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh .......................................................... 66 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ................................................................................................... 68 2.5.1. Yếu tố khó khăn từ phía nhà trƣờng .......................................................... 68 2.5.2. Yếu tố khó khăn từ phía gia đình ............................................................... 71 2.6. Đánh giá chung và nguyên nhân thực trạng quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ........................................................................................... 73 2.6.1. Ƣu điểm ...................................................................................................... 73 2.6.2. Hạn chế....................................................................................................... 74 2.6.3. Nguyên nhân...............................................................................................76 Tiểu kết chƣơng 2................................................................................................. 77 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƢỜNG VÀ GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH TẠI CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THỊ XÃ BẾN CÁT ......................................................... 78 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ................................................................. 78 ix 3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu ......................................................................... 78 3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ .......................................................................... 78 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn và tính khả thi ................................................... 78 3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả .......................................................................... 79 3.1.5. Đảm bảo tính kế thừa ........................................................................... 79 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ....... 79 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên và cha mẹ học sinh về hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng - gia đình ................................................ 79 3.2.2. Đổi mới xây dựng kế họach, tổ chức hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng gia đình ................................................................................................................. 82 3.2.3. Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm thực hiện hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình theo từng lớp học ......................................................................... 86 3.2.4. Tăng cƣờng nguồn lực cho công tác phối hợp ........................................ 87 3.2.5. Kiểm tra đánh giá hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng - gia đình trong giáo dục học sinh ........................................................................................... 89 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................... 91 3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............................. 92 3.4.1. Mục tiêu khảo sát ....................................................................................... 92 3.4.2. Đối tƣợng và phƣơng pháp khảo sát .......................................................... 92 3.4.3. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 93 Tiểu kết chƣơng 3............................................................................................... 110 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................................ 111 1. Kết luận .......................................................................................................... 111 2. Kiến nghị ........................................................................................................ 113 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo thị xã Bến Cát ......................................... 113 2.2. Đối với các trƣờng Tiểu học ....................................................................... 113 2.3. Đối với Cha mẹ học sinh ............................................................................. 114 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 115 x PHỤ LỤC ............................................................................................................... 1 PHỤ LỤC 1: PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN ....................................................... 1 PHỤ LỤC 2: PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN ....................................................... 9 PHỤ LỤC 3: PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN ..................................................... 17 PHỤ LỤC 4: CÂU HỎI PHỎNG VẤN............................................................... 22 PHỤ LỤC 5: TÓM TẮT PHỎNG VẤN CBQL - Mẫu 01 .................................. 23 PHỤ LỤC 6: DANH SÁCH NGƢỜI ĐƢỢC PHỎNG VẤN ............................. 36 PHỤ LỤC 7: KẾT QUẢ XỬ LÝ SPSS ............................................................... 37 xi TÓM TẮT LUẬN VĂN Từ xƣa đến nay, dù sống trong bất kỳ thời đại nào thì con ngƣời cũng tìm kiếm cho mình một sự hoàn thiện về mọi mặt từ năng lực đến phẩm chất. Sự hình thành và hoàn thiện về năng lực, phẩm chất, nhân cách, phẩm giá của một con ngƣời trong thế giới hiện đại, luôn chuyển động ngày nay đều đƣợc bồi dƣỡng qua quá trình học tập cũng nhƣ giáo dục. Giáo dục giúp con ngƣời hoàn thiện bản thân về mọi mặt để trở thành con ngƣời hữu ích cho xã hội. Giáo dục giúp bồi dƣỡng và rèn luyện năng lực, phẩm chất của học sinh để đảm bảo sự phát triển toàn diện là một quá trình liên tục, diễn ra ở nhiều môi trƣờng khác nhau trong thời gian dài với những mối quan hệ phức tạp. Do đó, giáo dục luôn đòi hỏi về sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trƣờng. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, còn cần có sự giáo dục ngoài xã hội và trong gia đình, để giúp cho việc giáo dục trong nhà trường được tốt hơn. Giáo dục trong nhà trường dù tốt đến mấy, nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngoài xã hội thì kết quả cũng không hoàn toàn”. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT tiếp tục khẳng định quan điểm: “Phát triển GD&ĐT là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. Khoản 1 điều 8 chƣơng II thông tƣ 55 điều lệ ban đại diện cha mẹ học sinh cũng đã quy định trách nhiệm của cha mẹ học sinh. Điều 89 đến điều 93 Chƣơng VI Luật giáo dục đã quy định cụ thể trách nhiệm của nhà trường, gia đình và xã hội trong công tác giáo dục một lần nữa khẳng định mối liên hệ mật thiết giữa 3 môi trƣờng giáo dục: nhà trƣờng – gia đình – xã hội. Quá trình phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh có diễn ra tốt hay không phụ thuộc phần lớn vào công tác quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình ở trƣờng đó. Thực tế cho thấy vai trò của xii ngƣời hiệu trƣởng là rất quan trọng trong vấn đề quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong nhà trƣờng. Quản lý nhƣ thế nào để hoạt động phối hợp ở trƣờng đạt hiệu quả? Quản lý nhƣ thế nào để nâng cao chất lƣợng hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình, phát huy vai trò tích cực của hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình đối với công tác giáo dục học sinh. Mục tiêu của nghiên cứu đề tài này nhằm nâng cao “Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trường tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương” dựa trên cơ sở lý thuyết và thực trạng trong công tác quản lý hoạt động này. Những biện pháp mà tác giả đề xuất đƣợc trƣng cầu ý kiến của tất cả các phiếu hỏi. Cụ thể nhƣ sau: Tổng số phiếu phát ra 400 phiếu, thu về 400 phiếu gồm: CBQL: 22 phiếu; GV: 178 phiếu; PHHS: 200 phiếu ở 15 trƣờng Tiểu học trên địa bàn Thị xã Bến Cát . Với những phƣơng pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn đã chỉ ra một số hạn chế thiếu sót của việc xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá trong công tác quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát tỉnh Bình Dƣơng. Từ đó đề xuất một số biện pháp hữu hiệu, bao gồm: - Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên và cha mẹ học sinh về hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng - gia đình; - Đổi mới xây dựng kế họach, tổ chức hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng - gia đình; - Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm thực hiện hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình theo từng lớp học; - Tăng cƣờng nguồn lực cho công tác phối hợp; - Kiểm tra đánh giá hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng - gia đình trong giáo dục học sinh; Các biện pháp đề xuất trên đã đƣợc đánh giá tính khả thi và cần thiết khi thực hiện thực tiễn trong công tác quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng xiii MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đảng ta đã khẳng định “Giáo dục là sự nghiệp của toàn dân”. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, còn cần có sự giáo dục ngoài xã hội và trong gia đình, để giúp cho việc giáo dục trong nhà trường được tốt hơn. Giáo dục trong nhà trường dù tốt đến mấy, nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngoài xã hội thì kết quả cũng không hoàn toàn”. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT tiếp tục khẳng định quan điểm: “Phát triển GD&ĐT là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. Điều 3 chƣơng I Luật giáo dục số 43/2019/QH14 quy định cụ thể: “Hoạt động giáo dục được thực hiện theo nguyên lý học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.” Điều 89 đến điều 93 Chƣơng VI Luật giáo dục đã quy định cụ thể trách nhiệm của nhà trường, gia đình và xã hội trong công tác giáo dục một lần nữa khẳng định mối liên hệ mật thiết giữa 3 môi trƣờng giáo dục: nhà trƣờng – gia đình – xã hội. Việc phối hợp giữa 3 môi trƣờng giáo dục: nhà trƣờng, gia đình và xã hội sẽ tạo ra sự thống nhất trong thực hiện các mục tiêu giáo dục góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục và ngƣợc lại nếu 3 môi trƣờng này có mối quan hệ lõng lẽo, không phối hợp cùng nhau thì sẽ gây khó khăn trong việc giáo dục, hình thành nhân cách học sinh. Xã hội, kinh tế, khoa học kĩ thuật,... luôn luôn thay đổi chính vì thế giáo dục cũng từ đó chịu nhiều tác động. Giáo dục chịu tác động dẫn đến ngƣời đƣợc giáo dục cũng chịu nhiều sự tác động tƣơng ứng. Ví dụ trong gia đình thì học sinh chịu sự tác động, ảnh hƣởng của cha mẹ,...Trong nhà trƣờng thì học sinh chịu sự tác động từ thầy cô, bạn bè, các quy định từ nhà trƣờng,... Các tác động 1 đó có thể chịu ảnh hƣởng lẫn nhau nhƣng cũng có thể tách rời nhau tuy nhiên nó vẫn có tác động 2 chiều: tích cực – tiêu cực đến ngƣời đƣợc giáo dục. Khi nhà trƣờng bắt đầu xuất hiện và học sinh đƣợc tiếp nhận sự giáo dục từ phía nhà trƣờng nhƣng chức năng giáo dục của gia đình cũng không vì thế mà thay đổi. Tuy nhiên, giáo dục gia đình và giáo dục nhà trƣờng không đồng bộ mà có sự khác nhau về một số phƣơng diện nhƣ: mục tiêu, nội dung, phƣơng pháp,...Chính vì sự khác nhau đó, vấn đề đƣợc đặt ra là là cần phải có sự phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh để tạo thành một thể thống nhất theo hƣớng tích cực cũng nhƣ ngăn chặn, hạn chế những tác động tiêu cực có thể xảy ra khi tách rời. Trên thực tế, để đào tạo ra những con ngƣời phát triển toàn diện cả đức trí - thể - mỹ ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trƣờng thì không chỉ có vai trò của nhà trƣờng, mà còn rất cần sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ của gia đình. Đó là môi trƣờng giáo dục quan trọng tạo nền tảng vững chắc để cùng giáo dục, hình thành nhân cách và vun đắp sự trƣởng thành của một con ngƣời. Thực tiễn giáo dục cho thấy sự phối hợp giữa nhà trƣờng – gia đình còn lỏng lẻo. Một số phụ huynh khi đƣa con đến trƣờng đều gửi gấm con em mình cho giáo viên và câu nói: “Trăm sự nhờ thầy/cô” và sau đó là nhƣ tháo gỡ mọi trách nhiệm về giáo dục kiến thức, giáo dục đạo đức cho chính con em của mình để khi con em mình hƣ thì lại đổ lỗi lên giáo viên. Một bộ phận giáo viên chỉ chú trọng dạy kiến thức đối phó bài vở mà xem nhẹ dạy kỹ năng sống, đạo đức hay có những trƣờng hợp do học sinh là “con cưng” đƣợc nuông chiều rồi giáo viên đỗ lỗi “không dám” răn dạy. Sự phối hợp không chặt chẽ giữa nhà trƣờng – gia đình đã dẫn đến sự đổ lỗi qua lại giữa các môi trƣờng giáo dục. Nhƣ vậy muốn nâng cao chất lƣợng giáo dục nhà trƣờng thì một trong các giải pháp hết sức quan trọng là phải có sự phối hợp giữa môi trƣờng giáo dục nhà trƣờng và gia đình, góp phần tạo nên môi trƣờng giáo dục toàn diện, thống nhất về mục đích, huy động đƣợc sức mạnh tổng hợp nhằm phát triển học sinh một cách toàn diện nhất. Trƣờng tiểu học có vai trò rất lớn trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục đào tạo con ngƣời Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề 2 nghiệp, trung thành với lý tƣởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dƣỡng phẩm chất và năng lực của công dân đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Sự phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh là một trong những vấn đề quan trọng đƣợc ngành giáo dục quan tâm, đặc biệt là đối với giáo dục tiểu học nói chung và và giáo dục tiểu học tại Thị xã Bến Cát nói riêng. Thị xã Bến Cát là một trong những địa bàn có số lƣợng dân nhập cƣ chiếm tỉ lệ cao, ngƣời dân chủ yếu là dân lao động, công nhân nên ít có thời gian quan tâm đến việc học tập của con em, lứa tuổi tiểu học là nền tảng để giáo dục đức – trí – thể - mỹ và vì thế hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình rất quan trọng trong việc nâng cao chất lƣợng giáo dục học sinh. Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình là một bộ phận của quản lý nhà trƣờng nhằm làm cho quá trình giáo dục đƣợc thống nhất với nhau và giúp giáo dục của nhà trƣờng, gia đình đƣợc tốt hơn. Xuất phát từ thực tiễn cho thấy quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh còn chƣa hoàn thiện và chƣa tìm ra đƣợc giải pháp tối ƣu, công tác quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh vẫn còn một số bất cập nhƣ: nhận thức về tầm quan trọng của công tác phối hợp, nhận thức về quản lý hoạt động phối hợp còn hạn chế; các nội dung, hình thức phối hợp còn hạn chế, chƣa phong phú; hạn chế trong công tác xây dựng kế hoạch; tổ chức, chỉ đạo thực hiện; kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch. Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trường tiểu học Thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương” 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận, xác định thực trạng quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng, đề tài đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã. 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và các lực lƣợng giáo dục tại trƣờng Tiểu học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại trƣờng tiểu học. 4.2. Khảo sát, phân tích thực trạng quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 4.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 5. Giả thuyết khoa học Phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh có vai trò quan trọng góp phần trong việc giáo dục toàn diện học sinh. Công tác quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học TX Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng đã đạt đƣợc những kết quả góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục, khẳng định uy tín thƣơng hiệu nhà trƣờng. Tuy nhiên, công tác quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh ở các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng vẫn còn một số bất cập trong việc chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá hoạt động phối hợp. Nếu khảo sát, đánh giá đúng đƣợc thực trạng quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình ở các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng thì sẽ đề xuất đƣợc biện pháp quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình ở các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng có tính cần 4 thiết và khả thi cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình ở các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung Đề tài khảo sát thực trạng quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại các trƣờng tiểu học công lập thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng theo các chức năng quản lý của Hiệu trƣởng. 6.2. Về chủ thể quản lý Hiệu trƣởng các trƣờng tiểu học công lập TX Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 6.3. Về khách thể khảo sát Cán bộ quản lý, giáo viên, cha mẹ học sinh ở một số trƣờng tiểu học trên địa bàn Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 6.4. Về thời gian Đề tài nghiên cứu trong năm học 2018-2019 và năm học 2019-2020. 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Quan điểm hệ thống – cấu trúc nghiên cứu hiện tƣợng một cách toàn diện, trên nhiều mặt, dựa vào việc phân tích đối tƣợng thành các bộ phận. Xác định mối quan hệ giữa các yếu tố của hệ thống để tìm quy luật phát triển. Qua cách tiếp cận quan điểm này, ngƣời nghiên cứu tìm hiểu đƣợc mối liên hệ chặt chẽ giữa quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh và công tác xã hội hóa ở trƣờng học hiện nay. Thông qua việc nghiên cứu, quan điểm hệ thống – cấu trúc giúp ngƣời nghiên cứu tìm hiểu chính xác thực trạng quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình tại các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát Tỉnh Bình Dƣơng. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Tìm hiểu sự hình thành và phát triển của quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình nói chung, quản lý hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng và gia đình trong giáo dục học sinh tại trƣờng tiểu học nói riêng trên thế giới, tại 5