Tài liệu Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trường cao đẳng an ninh nhân dân i

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC BÙI THỊ THU NGÂN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 8140114 (Yêu cầu bìa 2 (bìa lót) : giấy trắng, trình bày như mẫu này, chú ý cân đối giữa các phần trong trang bìa, không viết tắên đề tài, đóng khung nhạt) Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS.Phan Văn Nhân HÀ NỘI – 2019 LỜI CẢM ƠN Để luận văn đƣợc hoàn thiện, cho phép em xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc của mình tới: PGS.TS. Phan Văn Nhân - ngƣời thầy đã tận tình, chu đáo, trực tiếp hƣớng dẫn, động viên và tạo điều kiện thuận lợi cho em trong quá trình thực hiện và hoàn thành đề tài; Ban Giám Hiệu; các đồng chí lãnh đạo, các thầy cô giáo trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I đã quan tâm giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu; Em xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và đồng nghiệp luôn động viên, giúp đỡ trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tuy đã rất cố gắng trong quá trình hoàn thành luận văn, nhƣng do hạn chế về kinh nghiệm và thời gian nghiên cứu nên luận văn này không tránh khỏi những khiếm khuyết. Em rất mong nhận đƣợc sự chia sẻ, góp ý quý báu của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn nữa. Em xin trân trọng cảm ơn./. Hà Nội, Ngày 29 tháng 07 năm 2019 Tác giả luận văn QUY ƢỚC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN STT KÍ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT TÊN ĐẦY ĐỦ 1. ANND I - An ninh nhân dân I 2. CAND - Công an nhân dân 3. CĐANND I - Cao đẳng an ninh nhân dân I 4. GD&ĐT - Giáo dục và đào tạo 5. KH&CN - Khoa học và công nghệ 6. NCKH - Nghiên cứu khoa học MỤC LỤC MỞ ĐẦU...................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................... 3 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu .............................................................. 3 4. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................ 3 5. Giả thuyết khoa học ....................................................................................... 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................4 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 4 8. Phƣơng pháp nghiên cứu................................................................................ 4 9. Những đóng góp của đề tài ............................................................................ 5 10. Cấu trúc luận văn ......................................................................................... 5 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG ........................................................ 6 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................. 6 1.2. Các khái niệm cơ bản.............................................................................. 10 1.2.1. Khoa học ................................................................................................ 10 1.2.2. Hoạt động nghiên cứu khoa học ............................................................ 12 1.2.3. Hoạt động nghiên cứu khoa học ở trƣờng cao đẳng .............................. 15 1.3. Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học .............................................. 18 1.4. Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học tại trƣờng Cao đẳng an ninh nhân dân I ....................................................................................................... 22 1.5. Các yếu tố tác động đến hoạt động quản lý nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I .......................................................... 28 1.5.1. Tác động từ sự phát triển của khoa học và công nghệ hiện nay ............ 28 1.5.2. Tác động từ yêu cầu, nhiệm vụ tăng cƣờng công tác khoa học của lực lƣợng Công an nhân dân trong tình hình mới .................................................. 30 1.5.3. Tác động từ ý thức, thái độ, năng lực quản lý, cơ chế quản lý và chế độ, chính sách đối với hoạt động quản lý nghiên cứu khoa học ............................ 31 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................. 33 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I .......... 34 2.1. Khái quát về Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I .......................... 34 2.2. Tổ chức đánh giá thực trạng .................................................................. 36 2.3. Thực trạng nghiên cứu khoa học ở Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I hiện nay ................................................................................................. 37 2.3.1. Nhận thức, trách nhiệm đối với hoạt động nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ............................................................... 37 2.3.2. Năng lực nghiên cứu khoa học của cán bộ, giảng viên, học viên trƣờng Cao đẳng an ninh nhân dân I ............................................................................ 39 2.3.3. Kết quả nghiên cứu khoa học của trƣờng Cao đẳng an ninh nhân dân I..42 2.3.4 Xây dựng và thực hiện Quy chế quản lý hoạt động NCKH của nhà trƣờng ............................................................................................................... 47 2.3.5 Quản lý mục tiêu, kế hoạch nghiên cứu khoa học của trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ........................................................................................... 48 2.3.6 Tổ chức xây dựng và phê duyệt đề cƣơng hoạt động NCKH của trƣờng Cao đẳng an ninh nhân dân I ............................................................................ 51 2.3.7. Tổ chức, triển khai hoạt động nghiên cứu khoa học trong trƣờng Cao đẳng an ninh nhân I .......................................................................................... 55 2.3.8 Quản lý chất lƣợng hoạt động nghiên cứu khoa học của trƣờng Cao đẳng an ninh nhân I .......................................................................................... 56 2.3.9 Kiểm tra, đánh giá các kết quả hoạt động nghiên cứu khoa học của trƣờng Cao đẳng an ninh nhân I ....................................................................... 59 2.4. Nguyên nhân của những ƣu điểm và hạn chế trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ... 61 2.4.1. Những ƣu điểm và hạn chế trong quản lý hoạt động NCKH ở trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I........................................................................... 61 2.4.1.1. Ƣu điểm ............................................................................................61 2.4.1.2. Hạn chế .............................................................................................62 2.4.2. Nguyên nhân của những ƣu điểm và hạn chế trong quản lý hoạt động NCKH ở trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ............................................... 62 2.4.2.1. Nguyên nhân của ƣu điểm.................................................................. 62 2.4.2.2. Nguyên nhân của hạn chế .................................................................. 63 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................. 64 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I .................. 66 3.1. Yêu cầu trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ....................................................................... 66 3.1.1. Tính pháp lý trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I........................................................................... 66 3.1.2. Tính khoa học trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ............................................................. 67 3.1.3. Tính kế thừa trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I........................................................................... 67 3.1.4. Tính khả thi trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I........................................................................... 68 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ............................................................................... 69 3.2.1. Tổ chức giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I .................... 69 3.2.2. Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện tốt các bƣớc quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I .................... 71 3.2.3. Tăng cƣờng sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Giám hiệu và sự phối hợp giữa các đơn vị trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ....................... 74 3.2.4. Hoàn thiện, bổ sung các văn bản pháp quy về quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học trong Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ............................. 76 3.2.5. Tổ chức tốt việc lƣu trữ, khai thác và ứng dụng sản phẩm nghiên cứu khoa học. .......................................................................................................... 79 3.2.6. Thƣờng xuyên kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm về quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của nhà trƣờng ............................................................... 82 3.3.Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ........... 85 3.3.1. Đánh giá mức độ cấp thiết của các biện pháp ........................................ 85 3.3.2. Đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp .......................................... 88 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 91 1. Kết luận……………………………………...……………………………91 2. Khuyến nghị……………………………………………………………………....92 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 93 DANH MỤC BẢNG Tên bảng Bảng 2.1. Nhận thức của cán bộ, giảng viên về tầm quan trọng của hoạt động nghiên cứu khoa học Bảng 2.2. Mức độ quan tâm của cán bộ, giảng viên về hoạt động NCKH Bảng 2.3. Đánh giá một số kĩ năng trong công tác nghiên cứu khoa học Trang 38 38 39 qua ý kiến của lãnh đạo các đơn vị giảng dạy, các đơn vị quản lý giáo dục và học viên Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I. Bảng 2.4: Bảng tổng hợp loại hình đề tài của cán bộ giảng viên 42 Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I giai đoạn 2013-2019 Bảng 2.5: Lĩnh vực đề tài nghiên cứu các cấp của cán bộ, giảng viên 43 Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I giai đoạn 2013 -2019 Bảng 2.6: Bảng tổng hợp công trình khoa học của giảng viên Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I giai đoạn 2013-2019 45 Bảng 2.7: Mức độ quan tâm của cấp uỷ, lãnh đạo các cấp đối với hoạt 50 động nghiên cứu khoa học Bảng 2.8: Khảo sát thực trạng mức độ thực hiện quy trình quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của Trường Cao đẳng ANND I Bảng 2.9: Đánh giá việc triển khai, tổ chức thực hiện hoạt động nghiên 54 56 cứu khoa học của Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I. Bảng 2.10: Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động nghiên cứu khoa học của cán bộ, giảng viên, học viên Bảng 2.11: Mức độ kiểm tra, đánh giá hoạt động nghiên cứu khoa học 58 60 của các cấp lãnh đạo nhà trường Bảng 3.1: Đánh giá của GV về mức độ cần thiết của các biện pháp 85 quản lý hoạt động NCKH ở trường cao đẳng ANNDI Bảng 3.2: Đánh giá của GV về mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động NCKH ở trường Cao đẳng ANND I 88 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Tên biểu đồ Biều đồ 1: Mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt Trang 88 động nghiên cứu khoa học ở trường cao đẳng ANND I Biều đồ 2: Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trường cao đẳng ANND I 90 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Sự phát triển ngày càng nhanh của nền kinh tế - xã hội đang trở thành động lực cơ bản thúc đẩy sự phát triển khoa học và công nghệ. Bên cạnh hệ thống giáo dục và đào tạo, KH&CN đƣợc coi là quốc sách hàng đầu trong quá trình xây dựng và bảo vệ đất nƣớc. Trong lĩnh vực giáo dục đại học, nhiệm vụ chính và quan trọng nhất của các trƣờng đại học, cao đẳng đó là đào tạo và nghiên cứu khoa học, hai hoạt động này có mối quan hệ mật thiết và là hai nhiệm vụ trọng tâm của mỗi nhà trƣờng. Trong đó, để góp phần thực hiện thành công mục tiêu đào tạo của các trƣờng đại học, cao đẳng, đồng thời đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội, việc cán bộ, giảng viên và học viên nhà trƣờng tích cực tham gia các hoạt động NCKH là một trong những biện pháp vô cùng quan trọng và cần thiết. Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 01/11/2012 về “Phát triển KH&CN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” tại Hội nghị lần thứ 6 khóa XI, Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam, trong đó xác định: “KH&CN là vấn đề đặc biệt quan trọng, là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế -xã hội”; “nhân lực khoa học công nghệ là nhân tố quyết định đối với phát triển KH&CN”, trong đó “đội ngũ giáo viên tại các cơ sở đào tạo là nguồn nhân lực quan trọng và tiềm năng” [ tr.64,65,66]. Hội nghị lần thứ 8 khóa XI, Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam đã ban hành Nghị quyết số 29/NQ-TƢ ngày 04/11/2013 chỉ rõ “Quan tâm NCKH giáo dục và khoa học quản lý, tập trung đầu tƣ nâng cao năng lực, chất lƣợng, hiệu quả hoạt động của cơ quan NCKH giáo dục quốc gia. Nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ nghiên cứu và chuyên gia giáo dục”. Đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng (2016), Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh “Nâng cao chất lƣợng, hiệu quả nghiên cứu và ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt là khoa học giáo dục và khoa học quản lý” [tr.90]. Chính vì vậy, hơn lúc nào hết đầu tƣ cho hoạt động 1 NCKH là rất cần thiết và vô cùng quan trọng đối với sự phát triển chung của mỗi Nhà trƣờng. Nhận thức đƣợc vai trò và tầm quan trọng của hoạt động NCKH, Đảng ủy, Ban giám hiệu, lãnh đạo trƣờng Cao đẳng ANND I luôn quan tâm sát sao và coi đây là một nội dung trọng điểm để phấn đấu xây dựng trƣờng trở thành trung tâm đào tạo chất lƣợng cao. Với đội ngũ giảng viên đƣợc đào tạo chính quy, bài bản, có uy tín, kinh nghiệm trong công tác NCKH, trong thời gian qua nhà trƣờng luôn chủ động phối hợp với các trƣờng Công an nhân dân, Công an các đơn vị, địa phƣơng trong cả nƣớc, đặc biệt là các địa bàn an ninh trọng điểm để thực hiện nhiệm vụ khoa học các cấp, góp phần bảo vệ An ninh quốc gia. Công tác quản lý hoạt động NCKH tại trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I đƣợc triển khai và thực hiện theo đúng quy định, hƣớng dẫn của các cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên, hiện nay việc quản lý hoạt động NCKH của nhà trƣờng vẫn chƣa phát huy hết tiềm năng, còn bộc lộ nhiều hạn chế và bất cập, đặc biệt nguồn lực cho NCKH còn thiếu. Nhận thức về lý luận NCKH của một số cán bộ, giảng viên, học viên tham gia NCKH vẫn chƣa đƣợc đầy đủ, việc NCKH chƣa thực sự kích thích năng lực nghiên cứu của mỗi cá nhân tham gia nghiên cứu. Đặc biệt, công tác quản lý hoạt động NCKH chƣa thực sự hiệu quả, thiếu đồng bộ, chƣa đáp ứng yêu cầu phát triển của khoa học giáo dục; việc quản lý còn nặng về hình thức, cơ sở vật chất còn thiếu thốn làm ảnh hƣởng, hạn chế đến hiệu quả, chất lƣợng NCKH. Để góp phần nâng cao chất lƣợng GD&ĐT và hiệu quả trong công tác quản lý hoạt động NCKH tại trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I, việc nghiên cứu lý luận, đánh giá đúng thực trạng và chỉ ra nguyên nhân của thực trạng quản lý hoạt động NCKH trong nhà trƣờng là rất cần thiết. Từ đó đề xuất những biện pháp quản lý phù hợp với thực tiễn, từng bƣớc đƣa hoạt động NCKH trong nhà trƣờng vào nề nếp, tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác quản lý hoạt động NCKH. Thực tiễn trên cho thấy, việc nghiên cứu hệ thống cơ sở lý luận, đề ra thực trạng và những biện pháp quản lý hoạt động NCKH phù hợp có ý nghĩa lý luận 2 và thực tiễn sâu sắc. Bởi vậy, tác giả chọn đề tài “Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I” chuyên ngành Quản lý giáo dục làm luận văn tốt nghiệp cao học. 2. Mục đích nghiên cứu Dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học, khảo sát thực trạng công tác quản lý nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I, luận văn đề xuất một số biện pháp Quản lý nhằm nâng cao chất lƣợng nghiên cứu khoa học, đáp ứng mục tiêu đào tạo của nhà trƣờng trong tình hình mới. 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trường Cao đẳng an ninh nhân dân I. 3.2. Khách thể nghiên cứu: Quản lý nghiên cứu khoa học của cán bộ, giảng viên, học viên. 4. Câu hỏi nghiên cứu - Khung lý luận về Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng gồm những thành tố nào? - Thực trạng Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng an ninh nhân dân I? - Có những biện pháp quản lý hoạt động NCKH nhằm góp phần nâng cao hiệu quả nghiên cứu khoa học ở Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I trong thời gian tới? 5. Giả thuyết khoa học Hiện nay, việc quản lý hoạt động NCKH ở trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I vẫn chƣa phát huy hết tiềm năng, còn bộc lộ nhiều hạn chế và bất cập nhƣ: lập kế hoạch nghiên cứu, tổ chức nghiên cứu, đánh giá hiệu quả và chất lƣợng nghiên cứu... đặc biệt nguồn lực cho NCKH còn thiếu. Nếu nghiên cứu, đề xuất đƣợc những biện pháp quản lý hoạt động NCKH có tính thực tiễn và khả thi, sẽ góp phần nâng cao hiệu quả nghiên cứu khoa học ở Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I. 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng. - Đánh giá thực trạng Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I. - Đề xuất các biện pháp Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của trƣờng Cao đẳng, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học ở Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I. 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề liên quan đến quản lý hoạt động NCKH ở Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I. - Các dữ liệu làm cơ sở nghiên cứu luận văn đƣợc thu thập từ 2013 đến nay. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu - Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các tài liệu, văn bản pháp quy của Nhà nƣớc, của ngành; các văn kiện, nghị quyết, chỉ thị về hoạt động NCKH. Nghiên cứu các tài liệu, sách báo, tạp chí, các báo cáo, văn bản tổng kết… về hoạt động NCKH. - Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp điều tra: Điều tra xã hội học bằng phiếu hỏi đối với lãnh đạo các đơn vị, giảng viên, học viên của nhà trƣờng. Phương pháp toạ đàm, trao đổi: Thông qua tọa đàm trao đổi với đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên về thực trạng hoạt động NCKH và quản lý hoạt động NCKH ở nhà trƣờng trong những năm qua. - Các phương pháp bổ trợ Phương pháp chuyên gia: Lấy ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học giáo dục, xin ý kiến các nhà khoa học trong lực lƣợng Công an nhân dân, cán bộ quản lý giáo dục về một số vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến hoạt động nghiên cứu khoa học của cán bộ, giảng viên, học viên. 4 Phương pháp thống kê toán học: Bằng cách ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng phần mềm tin học để tổng hợp, phân tích, xử lý các dữ liệu, thông tin đƣợc điều tra thu thập một cách nhanh chóng, chính xác. 9. Những đóng góp của đề tài - Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm phong phú thêm cơ sở lý luận và thực tiễn về Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng. - Luận văn nêu ra thực trạng trong công tác Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I. - Đề xuất các biện pháp Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở trƣờng Cao đẳng góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học của Trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I. - Kết quả nghiên cứu của đề tài giúp cho các cấp quản lý có cơ sở để thực hiện việc quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở các trƣờng Công an nhân dân nói chung và trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I nói riêng. 10. Cấu trúc luận văn Luận văn là kết quả quá trình nghiên cứu của tác giả và đƣợc trình bày trong 3 chƣơng: Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I 5 CHƢƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Tổng kết từ thành tựu nghiên cứu của khoa học giáo dục cho thấy quản lý giáo dục là nhân tố then chốt bảo đảm cho sự thành công của các hoạt động GD&ĐT, trong đó có hoạt động NCKH. Nội dung này có vị trí quan trọng, đƣợc các chuyên gia, các nhà nghiên cứu, các nhà khoa học trong và ngoài nƣớc rất quan tâm. Trên thế giới, vấn đề NCKH đƣợc các chính phủ, các nhà khoa học đặc biệt coi trọng. Bởi lẽ đó, họ vô cùng chú trọng đến việc nâng cao chất lƣợng đào tạo các chuyên gia, cán bộ khoa học đáp ứng yêu cầu giáo dục và đào tạo ngày càng phát triển, phù hợp với nền sản xuất và khoa học hiện đại. Do vậy, có nhiều nhà khoa học trên thế giới đã dành nhiều tâm huyết để nghiên cứu về vấn đề này và cho ra đời những công trình nghiên cứu vô cùng quý giá cho nhân loại. Năm 1990, tác giả Gary Anderson (Hoa Kỳ) đã biên soạn tài liệu “Các nguyên tắc cơ bản của NCKH giáo dục”. Trong đó, nội dung tài liệu chỉ rõ các nguyên tắc cơ bản và hƣớng dẫn cho ngƣời nghiên cứu các bƣớc từ xây dựng kế hoạch đến phƣơng pháp, cũng nhƣ công cụ, kỹ thuật cần thiết khi nghiên cứu. [55] Năm 1993, tác giả K.Bexle, E.deisen, Xlasinxki biên soạn “Quản lý công tác NCKH”, trong đó, nội dung giáo trình phản ánh những vấn đề lý luận về quản lý xã hội chủ nghĩa của thời kỳ Liên Xô (cũ) cùng với hệ thống các nƣớc xã hội chủ nghĩa đang phát triển. Tài liệu nghiên cứu này đƣợc Nguyễn Văn Lân dịch từ bản tiếng Nga, Nguyễn Xuân Khoa hiệu đính, bản viết tay. Trong giai đoạn hiện nay, dù tài liệu nghiên cứu này có những điểm chƣa phù hợp nhƣng một số vấn đề liên quan đến lý luận vẫn còn giá trị; nhƣ các tác giả đã đề cao vị trí, vai trò của NCKH trong sự phát triển xã hội và chỉ ra những điểm đặc thù của công tác quản lý hoạt động NCKH so với các lĩnh vực khác, trong đó có việc xây dựng các chính sách ƣu tiên về chế độ đãi ngộ và điều kiện làm việc 6 nhằm động viên các nhà khoa học toàn tâm toàn ý cho nghiên cứu khoa học. [56] Ở Hoa Kỳ, Cuốn “Foundations of American higher education”của một nhóm tác giả đã đi sâu nghiên cứu về nền giáo dục đại học, trong đó có việc tổ chức NCKH ở các trƣờng đại học tại quốc gia này. Tại quốc gia có nền giáo dục phát triển bậc nhất thế giới, việc tổ chức NCKH của họ đƣợc quản lý một cách bài bản, chặt chẽ và hiệu quả. Quan niệm về nghiên cứu tại các trƣờng đại học ở Hoa Kỳ là một hình thức học tập tích cực theo hƣớng ứng dụng thực tiễn, phát triển tƣ duy phê phán và kỹ năng giải quyết vấn đề; hoạt động nghiên cứu giúp củng cố kỹ năng làm việc theo nhóm và xây dựng kỹ năng giao tiếp trong đội ngũ giảng viên, học viên. Cùng với đó, NCKH còn phát huy hiệu quả trong việc làm phong phú nội dung dạy học, tạo ra bối cảnh cho nội dung dạy học, làm cho nó trở nên có ý nghĩa và phù hợp hơn. Chƣơng I, điều 10 của Luật giáo dục Cao đẳng nƣớc Cộng hoà nhân dân Trung hoa có ghi: “Nhà nƣớc bảo đảm quyền tự do NCKH, sáng tác văn học nghệ thuật và các hoạt động văn hoá khác trong các trƣờng cao đẳng theo đúng luật...”, trong đó chú trọng đến quyền và nghĩa vụ NCKH của cán bộ, giảng viên và học viên, coi đây là một biện pháp nâng cao chất lƣợng đào tạo. Nhờ có các công trình nghiên cứu vô cùng quan trọng, hữu ích của các nhà khoa học đi trƣớc, tác giả mới có tiền đề xây dựng cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu đề tài này. Ở Việt Nam, trong những năm qua, Bộ GD&ĐT đã ban hành hàng loạt các quy định, quy chế về NCKH và đƣợc các trƣờng đại học, cao đẳng trên cả nƣớc cụ thể hoá thực hiện. Bên cạnh đó có nhiều công trình NCKH đã chú trọng nghiên cứu công tác NCKH của cán bộ, giảng viên, học viên ở các khía cạnh khác nhau. Năm 1992, tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thị Đức đã đƣa ra những khái niệm chung về phƣơng pháp luận khoa học giáo dục, trong đó có đề cập đến những nguyên tắc phƣơng pháp luận, những giai đoạn nghiên cứu một đề tài 7 khoa học và những kỹ năng cần thiết về NCKH trong Giáo trình “Phƣơng pháp luận và các phƣơng pháp nghiên cứu khoa học giáo dục”. Công trình “Phƣơng pháp luận nghiên cứu khoa học” của tác giả Vũ Cao Đàm đã chỉ ra cấu trúc cơ bản của một công trình NCKH. Các vấn đề khoa học trong công trình nghiên cứu này đƣợc trình bày theo một mối liên hệ lôgic với ý tƣởng khoa học. Đối với những ngƣời đã và đang bƣớc vào con đƣờng NCKH thì công trình nghiên cứu này là một cẩm nang vô cùng quý báu bởi nó có những hƣớng dẫn rất cụ thể. Đây thực sự là những kiến thức lý luận quan trọng giúp cho cá nhân, tập thể tham gia nghiên cứu có thể tiến hành các công trình nghiên cứu khoa học của mình đạt đƣợc chất lƣợng và hiệu quả cao.[19] Trong giáo trình “Phƣơng pháp luận nghiên cứu khoa học” của tác giả Phạm Viết Vƣợng đã tổng quát vấn đề chung nhất về khoa học và NCKH; lý thuyết và phƣơng pháp NCKH. Hoạt động NCKH là nội dung cơ bản của giáo trình, trong đó có quản lý tiềm lực khoa học, tổ chức triển khai các đề tài NCKH, khảo sát, đánh giá công trình nghiên cứu và công bố kết quả NCKH. [50] Cuốn “Khoa học quản lý giáo dục - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Trần Kiểm đã trình bày một cách khái quát về khoa học quản lý giáo dục. Công trình nghiên cứu của tác giả đã đề cập đến công tác quản lý các hoạt động nghiên cứu về khoa học quản lý giáo dục, dự báo xu thế và quản lý giáo dục trên thế giới và trong nƣớc đồng thời chỉ ra những thách thức và thời cơ đối với quản lý giáo dục nói chung, quản lý hoạt động NCKH trong nhà trƣờng nói riêng. [31] Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục “Một số giải pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động NCKH ở Trƣờng Đại học Văn hoá Thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Trần Hồ Thảo là công trình nghiên cứu khẳng định vai trò, tầm quan trọng của hoạt động NCKH đối với giáo dục đại học. Bên cạnh đó, luận văn cũng chỉ rõ sự cần thiết phải tăng cƣờng công tác quản lý nhằm nâng cao chất lƣợng hoạt động này trong quá trình đổi mới giáo dục đại học hiện nay. Qua đó, nhằm nâng 8 cao chất lƣợng hoạt động NCKH của Trƣờng Đại học Văn hoá thành phố Hồ Chí Minh, tác giả đã đề xuất một số giải pháp có tính khả thi.[50] Luận văn thạc sĩ Giáo dục học: “Quản lý hoạt động giảng dạy và NCKH của giảng viên trƣờng Đại học sƣ phạm kĩ thuật thành phố Hồ Chí Minh”, năm 2007 của tác giả Nguyễn Thị Thanh Nga đã đã tập trung nghiên cứu, khảo sát, đánh giá công tác quản lý của cán bộ quản lý đối với hoạt động giảng dạy và NCKH của giảng viên trƣờng Đại học sƣ phạm kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh trong. Trên cơ sở nghiên cứu, tác giả đã đƣa ra những giải pháp quản lý hoạt động chuyên môn của giảng viên, đáp ứng yêu cầu phát triển của nhà trƣờng. Tác giả Nguyễn Đức Hiếu đã tổng quan cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động NCKH , đề ra một số biện pháp quản lý hoạt động NCKH của giảng viên ở trƣờng Sĩ quan Chính trị trong luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục “Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên, Trƣờng Sĩ quan Chính trị hiện nay”. Kết quả nghiên cứu đã cung cấp những luận cứ khoa học đáng giá, giúp cho các cấp lãnh đạo, chỉ huy ở trƣờng Sĩ quan Chính trị tổ chức quản lý hoạt động NCKH của giảng viên đạt chất lƣợng và hiệu quả. Năm 2015, tác giả Đỗ Thanh Tùng đã làm rõ đƣợc cơ sở lý luận, thực tiễn để xây dựng hệ thống biện pháp quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học sƣ phạm ứng dụng của giáo viên trung học phổ thông, góp phần thúc đẩy và nâng cao chất lƣợng giảng dạy các môn văn hóa, từ đó nâng cao chất lƣợng NCKH trong các trƣờng trung học phổ thông thành phố Lào Cai trong luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục “Quản lý hoạt động NCKH sƣ phạm ứng dụng của giáo viên trung học phổ thông thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai”. Năm 2015, tác giả Nguyễn Nhƣ Duẩn đã chỉ ra cơ sở lý luận, thực tiễn, xây dựng hệ thống biện pháp quản lý hoạt động NCKH của sinh viên, tạo tiền đề thúc đẩy và nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo trong nhà trƣờng trong luận văn “Quản lý hoạt động NCKH của sinh viên Trƣờng Đại học khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội”. Vấn đề liên quan đến hoạt động NCKH và quản lý hoạt động NCKH đƣợc rất nhiều tác giả quan tâm và tiếp cận ở góc độ khác nhau. Trong tạp chí Khoa 9 học và Giáo dục An ninh đã công bố kết quả nghiên cứu của khá nhiều tác giả nhƣ: Bài viết “Đổi mới tổ chức và hoạt động công tác NCKH lịch sử Công an nhân dân trong tình hình mới” của tác giả Nguyễn Bình Ban, bài viết “Một số vấn đề về chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ làm công tác khoa học Công tác khoa học Công an hiện nay” của tác giả Nguyễn Quang Chữ. “Đổi mới công tác lƣu trữ góp phần nâng cao hiệu quả nghiên cứu khoa học ở Học viện An ninh nhân dân” của tác giả Nguyễn Hữu Hòa.. Hầu hết các công trình nghiên cứu khoa học của các tác giả đều đề cập đến vấn đề NCKH của giảng viên và sinh viên ở các góc độ và khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên, một vấn đề theo tác giả nhận thấy có vai trò vô cùng quan trọng là quản lý hoạt động NCKH trong hệ thống cao đẳng còn đang bỏ ngỏ, cần phải tiếp tục đƣợc nghiên cứu, phát triển và hoàn thiện. Kế thừa và phát huy những thành quả nghiên cứu của các tác giả đi trƣớc, tác giả tiếp tục đi sâu tìm hiểu thực trạng quản lý hoạt động NCKH để tìm ra những biện pháp phù hợp nhằm quản lý tốt hoạt động NCKH, qua đó góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo ở trƣờng Cao đẳng an ninh nhân dân I, Bộ Công an. 1.2. Các khái niệm cơ bản 1.2.1. Khoa học Thuật ngữ “khoa học” đƣợc hiểu theo nhiều góc độ và mức độ nhận thức khác nhau tùy theo mục đích nghiên cứu và cách tiếp cận. - Nếu quan niệm rằng khoa học là hệ thống kiến thức, tri thức của con ngƣời về thế giới mà họ đã tìm kiếm, phát hiện và tích lũy đƣợc trong lịch sử phát triển của xã hội thì khoa học là “...toàn bộ hệ thống kiến thức mà nhân loại đã tích luỹ được về những quy luật trong sự phát triển của tự nhiên, của xã hội và tư duy, về những biện pháp tác động có kế hoạch đến thế giới xung quanh, đến sự nhận thức và làm biến đổi thế giới đó nhằm phục vụ lợi ích của con người”. [44] Đại bách khoa toàn thƣ Liên Xô (trang 241, quyển XIX) có viết: “ Khoa học là hệ thống tri thức về tự nhiên, về xã hội và tư duy, về những quy luật phát 10 triển khách quan của tự nhiên, xã hội và tư duy, hệ thống tri thức này được hình thành trong lịch sử và không ngừng phát triển trên cơ sở thực tiễn xã hội.” Tiếp cận theo quan niệm này thì khoa học là một sản phẩm hoạt động của con ngƣời và do con ngƣời tích lũy đƣợc. - Nếu quan niệm khoa học là một quá trình nhận thức tìm tòi, phát hiện các qui luật của sự vật, hiện tƣợng và vận dụng các qui luật đó để sáng tạo ra các giải pháp tác động vào thế giới phục vụ lợi ích của con ngƣời. - Dƣới góc độ triết học, khoa học đƣợc hiểu nhƣ một phạm trù triết học là một hình thái ý thức xã hội, một bộ phận hợp thành của ý thức xã hội. Theo tiếp cận của tác giả Phạm Viết Vƣợng thì khoa học là một hình thái ý thức xã hội phản ánh hiện thực khách quan, tạo ra hệ thống chân lý về thế giới, đƣợc diễn đạt bằng các khái niệm, phạm trù trìu tƣợng, những nguyên lý khái quát, những giả thuyết, học thuyết… Thế giới đƣợc khoa học phản ánh bằng các phƣơng thức và công cụ đặc biệt, khoa học không những hƣớng vào giải thích thế giới mà còn nhằm cải tạo thế giới. [52] Theo tác giả Lƣu Xuân Mới, định nghĩa khoa học là những tri thức đƣợc hệ thống, khái quát hoá từ thực tiễn và đƣợc thực tiễn kiểm nghiệm. Khoa học phản ánh dƣới dạng lôgic và trìu tƣợng. Nó khái quát những cấu trúc, thuộc tính, những mối liên hệ bản chất của những quy luật tự nhiên, xã hội và tƣ duy. Bên cạnh đó, khoa học còn bao gồm hệ thống tri thức về những biện pháp tác động có kế hoạch đến thế giới xung quanh, đến sự nhận thức và làm biến đổi thế giới đó phục vụ cho lợi ích con ngƣời, xã hội. Quá trình nghiên cứu nhằm khám phá ra những kiến thức mới, học thuyết mới, …tự nhiên và xã hội đƣợc gọi là khoa học. Đó là một hệ thống tri thức về qui luật vận động của vật chất và những qui luật của tự nhiên, xã hội. Việc vận dụng các quy luật giúp tạo ra giải pháp tác động vào thế giới phục vụ lợi ích của con ngƣời là một quá trình nhận thức tìm tòi, phát hiện các quy luật của sự vật, hiện tƣợng. Vì vậy, khoa học vừa là một dạng sản phẩm hoạt động của con ngƣời, vừa là một phƣơng thức sản sinh ra tri thức và nhận thức một cách đặc biệt có tính chất hệ thống. 11