Tài liệu Quản lý hoạt động học tập của sinh viên trường cao đẳng nghệ thuật hà nội (lv02012)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỆ THUẬT HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Hà Nội, 2016 MỞ ĐẦU BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỆ THUẬT HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60140114 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Quốc Thành Hà Nội, 2016 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đƣợc luận văn này tôi đã nhận đƣợc rất nhiều sự động viên, giúp đỡ của nhiều cá nhân và tập thể. Trƣớc hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Trần Quốc Thành đã hƣớng dẫn tôi thực hiện nghiên cứu của mình. Xin cùng bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy cô giáo, ngƣời đã đem lại cho tôi những kiến thức bổ trợ, vô cùng có ích trong những năm học vừa qua. Cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau đại học Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2 ; Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo và Quản lý khoa học, Phòng Thanh tra, Khảo thí và Đảm bảo chất lƣợng Trƣờng Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội đã tạo điều kiện giúp tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn. Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè, những ngƣời đã luôn bên tôi, động viên và khuyến khích tôi trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu của mình. Hà Nội, ngày 12 tháng 8 năm 2016 Nguyễn Thị Bích Ngọc LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực và chƣa có công bố trong công trình nghiên cứu khoa học nào khác. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Hà Nội, ngày 12 tháng 8 năm 2016 Nguyễn Thị Bích Ngọc MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: .................................................................................................... 5 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP ........................ 5 CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỆ THUẬT........................... 5 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 5 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ............................................................ 5 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam .............................................................. 6 1.1.3. Đóng góp của các nguồn tư liệu về vấn đề nghiên cứu và những vấn đề cần tiếp tục đặt ra .................................................................................. 8 1.2. Một số khái niệm cơ bản ......................................................................... 9 1.2.1. Quản lý và quản lý nhà trường ......................................................... 9 1.2.2. Hoạt động học tập của sinh viên .................................................... 12 1.2.3. Quản lý hoạt động học tập của sinh viên ....................................... 13 1.3. Đặc điểm sinh hoạt và học tập của sinh viên khối các trƣờng nghệ thuật ...................................................................................................................... 15 1.3.1. Đặc điểm sinh hoạt của sinh viên ................................................... 15 1.3.2. Đặc điểm học tập của sinh viên ...................................................... 16 1.4. Nội dung quản lý hoạt động học tập của sinh viên khối trƣờng nghệ thuật .............................................................................................................. 18 1.4.1. Xây dựng nội quy và phân công trách nhiệm cho các bộ phận quản lý sinh viên ................................................................................................ 18 1.4.2. Quản lý việc học tập theo thời khóa biểu hàng ngày ..................... 19 1.4.3. Quản lý việc tham gia các chương trình biểu diễn phục vụ học tập của nhà trường .......................................................................................... 20 1.4.4. Quản lý hoạt động học tập trong các chuyến lưu diễn................... 21 1.4.5. Quản lý việc thực hiện giờ giấc tự học của sinh viên ..................... 22 1.4.6. Quản lý cơ sở vật chất phục vụ học tập của sinh viên ................... 23 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc quản lý hoạt động học tập của sinh viên khối trƣờng nghệ thuật hệ đào tạo cao đẳng ................................................ 24 1.5.1. Các yếu tố khách quan .................................................................... 24 1.5.2. Các yếu tố chủ quan........................................................................ 25 Kết luận chƣơng 1 ........................................................................................... 27 CHƢƠNG 2..................................................................................................... 28 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP ................................. 28 CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỆ THUẬT HÀ NỘI.......... 28 2.1. Vài nét về trƣờng Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội................................... 28 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển nhà trường .............................. 28 2.1.2. Đặc điểm giảng viên và sinh viên của nhà trường ......................... 28 2.2. Thực trạng hoạt động học tập của sinh viên trƣờng cao đẳng nghệ thuật Hà Nội .......................................................................................................... 30 2.2.1. Nội quy áp dụng cho sinh viên nhà trường..................................... 31 2.2.2. Bộ máy quản lý sinh viên ................................................................ 34 2.2.3. Thực trạng thực hiện thời gian biểu học tập và biểu diễn hàng ngày. .......................................................................................................... 39 2.2.4. Thực trạng các sinh hoạt ngoài giờ học. ........................................ 41 2.2.5. Thực trạng thực hiện quy định về tự học sau giờ lên lớp ............... 41 2.2.6. Thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ học tập và biểu diễn của sinh viên...................................................................................... 43 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên Trƣờng Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội ....................................................................................... 44 2.3.1. Đánh giá việc xây dựng và điều chỉnh nội quy học tập của sinh viên nhà trường................................................................................................. 44 2.3.2. Thực trạng phân công trách nhiệm cho các bộ phận quản lý sinh viên ............................................................................................................ 45 2.3.3. Thực trạng quản lý việc thực hiện thời gian biểu sinh hoạt, học tập và biểu diễn hàng ngày ............................................................................. 46 2.3.4. Thực trạng quản lý các sinh hoạt ngoài giờ học ............................ 46 2.3.5. Thực trạng quản lý việc thực hiện giờ tự học sau giờ lên lớp ........ 47 2.3.6. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ sinh hoạt, học tập và biểu diễn của sinh viên nhà trường ......................................... 48 2.4. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động học tập và quản lý hoạt động học tập của sinh viên Trƣờng Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội ....................... 48 2.4.1. Những thành công và hạn chế ........................................................ 48 2.4.2. Nguyên nhân của thực trạng........................................................... 55 Kết luận chƣơng 2 ........................................................................................... 57 CHƢƠNG 3..................................................................................................... 58 MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP ..... 58 CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỆ THUẬT HÀ NỘI.......... 58 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ........................................................ 58 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ .................................................. 58 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp .................................................. 59 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................. 60 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa vai trò tự giác, tích cực, độc lập của sinh viên với vai trò chủ đạo của giảng viên ........................ 61 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ................................................... 61 3.2. Một số biện pháp quản lý cụ thể ........................................................... 62 3.2.1. Nhóm biện pháp về nhận thức ........................................................ 62 3.2.2. Nhóm biện pháp về tổ chức ............................................................. 66 3.2.3. Nhóm biện pháp về hoạt động ........................................................ 70 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 73 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp .................... 76 Kết luận chƣơng 3 ........................................................................................... 80 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 81 1. Kết luận ....................................................................................................... 81 2. Khuyến nghị ................................................................................................ 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 85 MỤC LỤC ....................................................................................................... 89 DANH MỤC NH NG CH VIẾT TẮT BCH Ban Chấp hành CLB Câu lạc bộ CTQG Chính trị quốc gia CĐNTHN Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội ĐVTN Đoàn viên thanh niên GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GS Giáo sƣ HCM Hồ Chí Minh HSSV Học sinh sinh viên PGS Phó giáo sƣ TNCS Thanh niên cộng sản Tp Thành phố tr. trang TS Tiến sĩ UBND Ủy ban Nhân dân VHTT Văn hóa thể thao VH-TT Văn hóa thông tin 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam là một quốc gia tự hào với nền văn hiến lâu đời, với truyền thống trọng hiền tài, trọng đạo học và coi trọng ngƣời trí thức với vai trò là nguyên khí của quốc gia. Chủ tịch Hồ Chí Minh – nhà giáo dục vĩ đại qui sự học và phẩm chất con ngƣời vào hai yếu tố: hồng và chuyên. Ngƣời cũng cho rằng mặt hồng, đạo đức, nề nếp con ngƣời là quan trọng hơn hết thảy. Chúng ta đang tiến hành một cuộc đổi mới sâu và rộng trong giáo dục, hƣớng con ngƣời tiến tới phát triển toàn diện, nhƣng dù có phát triển đến đâu đi chăng nữa thì mặt nề nếp, đạo đức vẫn là yếu tố đầu tiên cần hƣớng đến. Là một ngƣời làm công tác giáo dục, tôi đặc biệt quân tâm đến vấn đề hoạt động học tập của học sinh, sinh viên. Bởi có quản lý tốt hoạt động học tập thì trƣờng mới ra trƣờng, lớp mới ra lớp, giáo viên, giảng viên mới đƣợc trọng nhƣ truyền thống ngàn đời hiếu học của dân tộc. Trƣờng Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội là một ngôi trƣờng có bề dày truyền thống với gần 50 năm tuổi (tính đến năm 2015). Là một cái nôi đào tạo cho Hà Nội những thế hệ nghệ sĩ gạo cội, những ngƣời có nhân cách nghệ sĩ, có tâm và có tầm, đặc biệt là có tác phong nghệ thuật chuyên nghiệp. Điều đó đƣợc hình thành từ quá trình rèn luyện nề nếp khi họ đang ngồi trên ghế nhà trƣờng. Chính vì vậy, trƣờng Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội có những đặc thù và thế mạnh riêng trong công tác quản lý hoạt động học tập của học sinh, sinh viên. Với một đối tƣợng học sinh, sinh viên đặc thù, những ngƣời mà sau này sẽ công tác trong ngành văn hóa nghệ thuật, hẳn cần những phƣơng pháp, những nguyên tắc quản lý hoạt động học tập đặc biệt, đặc thù. Hơn nữa, trong hiện tại, chúng ta đang đổi mới giáo dục theo hƣớng lấy học sinh, sinh viên 2 làm trung tâm của nền giáo dục. Để làm đƣợc điều này thì việc đào tạo nề nếp, đạo đức, tác phong là tối quan trọng cho công cuộc đổi mới ấy. Là một cán bộ trợ lý khoa cho khoa Kiến thức cơ bản của trƣờng nghệ thuật, tôi đã có một số năm gắn bó với công tác quản lý hoạt động học tập của sinh viên của trƣờng cao đẳng nghệ thuật Hà Nội. Tôi nhận thấy rằng, đây là một công tác rất quan trọng, mang đầy tính khoa học. Để làm tốt công tác này, cần phát huy tốt truyền thống đã có, kết hợp thêm những kiến nghị, giải pháp mang tính khoa học và hệ thống. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng cao đẳng nghệ thuật Hà Nội, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động học tập của sinh viên nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo của nhà trƣờng. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động học tập của sinh viên trƣờng cao đẳng Nghệ thuật. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội. 4. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng cao đẳng nghệ thuật Hà Nội nhìn chung đã thu đƣợc kết quả đáng ghi nhận, song vẫn còn tồn tại nhiều mặt hạn chế cần khắc phục nhƣ: các nguyên tắc quản lý hoạt động học tập của sinh viên nhà trƣờng còn “ khá cứng nhắc ” chƣa theo kịp sự mềm dẻo của lịch học chuyên ngành, nhiệm vụ biểu diễn, nhiệm vụ đột xuất và những đặc thù khác của sinh viên khối ngành nghệ thuật. Các biện pháp quản lý hiện tại chƣa 3 đủ bao quát các hoạt động của sinh viên khối ngành nghệ thuật. Nên nếu đề xuất đƣợc những biện pháp phù hợp với đặc thù của một trƣờng nghệ thuật thì sẽ nâng cao đƣợc hiệu quả quản lý hoạt động học tập của sinh viên, giúp sinh viên học tập hiệu quả hơn, chất lƣợng đào tạo của nhà trƣờng sẽ đƣợc cải thiện. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng nghệ thuật. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng cao đẳng nghệ thuật Hà Nội. 5.3. Đề xuất một số biện pháp để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội. 6. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu hệ thống, quy trình, quy tắc, nội quy và hệ thống các phƣơng pháp đƣợc sử dụng trong công tác quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng cao đẳng nghệ thuật Hà Nội. Nghiên cứu những kinh nghiệm và những phƣơng pháp quản lý hoạt động học tập cả truyền thống và hiện đại, tích cực cả trong và ngoài nƣớc để quản lý hoạt động học tập của học sinh, sinh viên. Các số liệu sử dụng trong đề tài về trƣờng Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội chỉ từ năm 2013 đến nay. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng nhóm phƣơng pháp này là để thu thập thông tin và tập hợp các thông tin lý luận có liên quan đến vấn đề nghiên cứu nhƣ: + Phân tích và tổng hợp lý thuyết + Phân loại hệ thống lý thuyết + Xây dựng các giả thuyết 4 7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn + Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia (các nhà quản lý giáo dục, giáo viên) + Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi + Phương pháp phỏng vấn + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm có 3 chƣơng, cụ thể nhƣ sau: Chƣơng 1 : Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng Nghệ thuật. Chƣơng 2 : Thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội. Chƣơng 3 : Biện pháp đổi mới quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội. 5 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỆ THUẬT 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới Cuốn sách The Education officer and his world (Cán bộ giáo dục và công việc của họ) của tác giả Derek Birley đƣợc xuất bản tại Routledge and Kegan Paul, thành phố London, nƣớc Anh vào năm 1970 [39]. Cuốn sách này luận bàn về toàn cảnh nền giáo dục của Anh nhằm thống nhất các quan điểm khác biệt cơ bản của các nhà giáo. Phân tích bản chất của sự quản lý giáo dục, cơ cấu tổ chức các cấp, các vấn đề thực tế trong giáo dục, thông tin về ngân sách, mối quan hệ giữa nhà giáo dục và giáo viên, cha mẹ học sinh và cộng đồng nhằm nâng cao cơ sở hạ tầng và đào tạo giáo viên có trình độ chuyên môn cao. Kiến thức trong cuốn sách này giúp chúng tôi xây dựng đƣợc mối liên hệ giữa hoạt động học tập trong nhà trƣờng và những mối quan hệ ngoài nhà trƣờng. Cuốn The Management of education (Quản lý giáo dục) của tác giả Shelley Umans, xuất bản tại Pitman Publishing, thành phố Sydney, Úc vào năm 1972 [40]. Đây là đề cƣơng của một nhà giáo dục hàng đầu ở Hoa Kỳ về cuộc cải cách trong ngành giáo dục. Sự phát triển của xã hội công nghiệp hoá đã dẫn đến các thay đổi cần thiết về quản lý trong giáo dục hiện tại. Các đề xuất về việc thành lập hệ thống, ngân sách, chƣơng trình, kế hoạch việc sử dụng những phƣơng tiện điện tử, máy vi tính trong giáo dục, các dự án cho tƣơng lai nhằm cải cách thực sự hệ thống giáo dục lỗi thời hiện nay tại Hoa Kỳ. Mặc dù thời điểm nghiên cứu cách đây hơn 40 năm nhƣng cách thức tiến hành nghiên cứu giúp chúng tôi rất nhiều trong nghiên cứu của mình, khi xác định đƣợc những yếu tố thay đổi từ bên ngoài xã hội tác động đến quá trình giáo dục, trong đó có hoạt động học tập. 6 Cuốn sách Management, education and competitiveness : Europe, Japan and the United States (Quản lý, giáo dục và năng lực cạnh tranh của Châu Âu, Nhật Bản và Hoa Kỳ) của tác giả Rolv Petter Amdam, xuất bản tại Routledge, thành phố New York, Hoa Kỳ vào năm 1996 [38]. Công trình này nghiên cứu các hệ thống quản lý giáo dục ở một số quốc gia nhƣ Nauy, Hà Lan, Mỹ, Nhật, Slovenia, Anh, Thụy Điển... 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam Công trình Quản lý nhà trường là cuốn sách chuyên khảo giáo dục và quản lý giáo dục của hai tác giả Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Thành Vinh, Nxb Giáo dục phát hành năm 2011 [1]. Cuốn sách giới thiệu về thiết chế nhà trƣờng trong đời sống kinh tế giáo dục và các nội dung liên quan đến quản lý nhà trƣờng nhƣ: quản lý hoạt động dạy học và giáo dục, kiểm định chất lƣợng dạy - học, hỗ trợ hoạt động dạy học, quản lý nhân sự, tài chính, cơ sở vật chất - kỹ thuật của nhà trƣờng. Phân tích vai trò của hiệu trƣởng nhà trƣờng trong thời đại mới và một số tình huống cần quản lý trong nhà trƣờng. Tác giả Tô Xuân Dân chủ biên cuốn sách Bối cảnh mới - Ngôi trường mới - Nhà quản lý giáo dục mới. Công trình này đƣợc Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội ấn bản năm 2011 [11], trong đó giới thiệu khái quát bối cảnh mới của kinh tế thế giới. Trình bày về nhiệm vụ, mô hình phát triển, thời cơ và thách thức đối với trƣờng học trong thời đại mới. Phác thảo những yêu cầu và nhiệm vụ mới, cung cấp kỹ năng và công cụ thiết yếu với nhà quản lý giáo dục trong các lĩnh vực của nhà trƣờng, trong đó có hoạt động học tập. Tác giả Nguyễn Thị Hoàng Oanh thực hiện đề tài Xây dựng mô hình quản lí công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên trong các trường đại học sư phạm trong giai đoạn hiện nay [27]. Đây là luận án tiến sĩ đƣợc bảo vệ ngày 13/7/2011 tại Đại học Giáo dục, trong đó đề cập đến công tác giáo dục đạo đức cho sinh viên trong các trƣờng sƣ phạm, nơi đƣợc xem là đầu máy, tạo nhân lực cho toàn bộ hệ thống trƣờng học. 7 Tác giả Nguyễn Mai Hƣơng thực hiện đề tài Quản lý quá trình dạy học và học theo học chế tín chỉ trong các trường đại học ở Việt Nam giai đoạn hiện nay [20]. Đây là luận án tiến sĩ ngành Quản lý Giáo dục, bảo vệ tại Đại học Giáo dục vào ngày 25/8/2011. Công trình này đã nghiên cứu và đề xuất các biện pháp quản lý quá trình dạy và học theo học chế tín chỉ nhằm triển khai thành công phƣơng thức đào tạo này trong các trƣờng đại học ở Việt Nam giai đoạn hiện nay. Tác giả Nguyễn Thị Tính viết cuốn Giáo trình lý luận chung về quản lý và quản lý giáo dục, do Đại học Thái Nguyên ấn bản năm 2014 [32]. Cuốn sách trình bày những vấn đề chung về quản lý và quản lý giáo dục đào tạo; giới thiệu các nguyên tắc, phƣơng pháp quản lý giáo dục; hệ thống giáo dục quốc dân và hệ thống quản lý; quản lý nhà nƣớc và đổi mới quản lý về giáo dục đào tạo. Tác giả Đặng Thị Kim Dung đã bảo vệ thành công đề tài Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của sinh viên các trường đại học theo quan điểm tăng cường tính tự quản [12], vào ngày 20/1/2015, tại trƣờng Đại học Giáo dục. Đây là đề tài luận án tiến sĩ ngành Quản lý giáo dục nghiên cứu về cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của sinh viên trƣờng đại học theo quan điểm tăng cƣờng tính tự quản để từ đó nâng cao biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của sinh viên… Tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc chủ biên cuốn Quản lý giáo dục một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội xuất bản năm 2015 [25]. Công trình này đề cập đến một số vấn đề về lý luận quản lý giáo dục, các mô hình quản lý, các cách tiếp cận lý luận quản lý, xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch trong quản lý, tổ chức bộ máy quản lý, lãnh đạo, chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra và các vấn đề trong quản lý giáo dục... 8 Cuốn giáo trình Khoa học quản lý giáo dục của tác giả Nguyễn Thị Tuyết Hạnh chủ biên, Nxb Giáo dục Việt Nam phát hành năm 2015 [16]. Cuốn giáo trình này trình bày những khái niệm, đặc điểm, bản chất và nội dung của khoa học quản lý giáo dục; mục tiêu, quan điểm, mô hình, chức năng, nguyên tắc và phƣơng pháp của quản lý giáo dục, trong đó có đề cập đến nội dung quản lý hoạt động học tập trong nhà trƣờng. Cuốn Giáo trình đại cương Khoa học quản lý và Quản lý giáo dục của tác giả Trần Kiểm, Nguyễn Xuân Thức, do Nxb Đại học Sƣ phạm phát hành năm 2015 [23]. Cuốn sách gồm 5 chƣơng, đƣợc biên soạn có tính kế thừa, tiếp thu và lựa chọn những tri thức trong các tài liệu của những tác giả trƣớc đó và đƣợc sắp xếp lại ở một số đơn vị tri thức cho phù hợp việc theo dõi. Nội dung trong cuốn giáo trình này đề cập đến những kiến thức cơ bản trong quản lý giáo dục nhƣ: quản lý nhân sự, quản lý tài chính – cơ sở vật chất, quản lý dạy học và giáo dục… 1.1.3. Đóng góp của các nguồn tư liệu về vấn đề nghiên cứu và những vấn đề cần tiếp tục đặt ra Có thể nói, có rất nhiều công trình nghiên cứu nhƣ chuyên khảo, giáo trình, sách tham khảo, luận văn, luận án có những nội dung liên quan đến đối tƣợng nghiên cứu của đề tài. Từ những nguồn tƣ liệu đã nghiên cứu về quản lý giáo dục nói chung và một số công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động học tập đã cho thấy đây là vấn đề thu hút sự quan tâm của nhiều học giả. Tuy nhiên, do mục đích nghiên cứu nên đa số các công trình nghiên cứu nêu trên chủ yếu nghiên cứu về phần lý luận, trong đó đƣa ra những quan điểm mang tính hệ thống về quản lý giáo dục, trong đó có đề cập đến hoạt động học tập trong nhà trƣờng. Một số công trình nghiên cứu chuyên sâu về thực tiễn hoạt động dạy học trong nhà trƣờng và ngoài giờ lên lớp, nhƣng 9 chƣa có nghiên cứu cụ thể trong một ngôi trƣờng, đặc biệt trƣờng đào tạo trong lĩnh vực nghệ thuật. Nhƣ đã trình bày, do xuất phát từ những mục đích nghiên cứu khác nhau nên các công trình đi trƣớc chƣa tập trung nghiên cứu làm rõ đặc trƣng của hoạt động học tập trong trƣờng đào tạo nghệ thuật. Do đó, đề tài “Quản lý hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội” là một hƣớng nghiên cứu kế thừa kết quả của các tác giả đi trƣớc trên cơ sở tiếp tục làm rõ hơn về những vấn đề liên quan đến công tác quản lý hoạt động học tập thông qua các nội dung sau: - Trình bày về đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội, trong mối tƣơng quan chung với các hoạt động giáo dục khác trong nhà trƣờng. - Làm rõ đặc trƣng của hoạt động học tập ở trƣờng Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội. - Từ đó, đƣa ra những giải pháp cụ thể để công tác quản lý hoạt động học tập đƣợc tốt hơn. Ngoài ra, việc đánh giá tìm hiểu ý nghĩa, xu thế biến đổi và những vấn đề đặt ra trong quản lý hoạt động học tập tại nhà trƣờng hiện nay, cũng nhƣ những mặt hạn chế của công tác quản lý học tập hiện nay cũng sẽ đƣợc làm rõ hơn trong quá trình nghiên cứu. Việc làm rõ các nội dung đƣợc nghiên cứu nêu trên coi nhƣ là những kết quả và đóng góp của luận văn 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý và quản lý nhà trường - Khái niệm quản lý: Theo Đại Từ điển Tiếng Việt, khái niệm “quản lý” đƣợc hiểu là: - Tổ chức, điều khiển hoạt động của một số đơn vị, một cơ quan - Trông coi, giữ gìn và theo dõi việc gì [37, tr. 1363] 10 Có thể xem quản lý là hoạt động đặc biệt, là yếu tố không thể thiếu đƣợc trong đời sống xã hội, gắn liền với quá trình phát triển. Quản lý cũng là đối tƣợng nghiên cứu của khoa học liên ngành. Trong khoa học tự nhiên, quản lý đƣợc định nghĩa nhƣ sau: Quản lý là sự điều khiển, định hƣớng, chỉ đạo một hệ thống hay một quá trình và căn cứ vào những quy luật, định luật hay nguyên tắc, luật tƣơng ứng để cho hệ thống hay quá trình ấy vận động theo ý muốn của ngƣời quản lý, nhằm đạt đƣợc mục đích đã định trƣớc”. (21, tr. 52). Dƣới góc độ tiếp cận quản lý theo việc thực hiện những mục tiêu đề ra thì: Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo sự phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt đƣợc các mục đích của nhóm. Mục tiêu của các nhà quản lý là nhằm hình thành một môi trƣờng mà trong đó con ngƣời có thể đạt đƣợc các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất. Với tƣ cách thực hành thì cách quản lý là một nghệ thuật, còn kiến thức có tổ chức về quản lý là một khoa học [24, tr.33] Dƣới góc độ khoa học giáo dục thì: Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hƣớng của chủ thể quản lý (ngƣời quản lý hay tổ chức quản lý) lên khách thể (đối tƣợng) quản lý về các mặt chính trị, văn hóa, xã hội, kinh tế… bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phƣơng pháp và biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trƣờng và điều kiện cho sự phát triển của đối tƣợng [24, tr. 7]. Nhƣ vậy, khái niệm quản lý có thể đƣợc hiểu ở nhiều góc độ khác nhau, song vẫn đƣợc thống nhất là hoạt động có ý thức của chủ thể quản lý nhằm tác động lên đối tƣợng (khách thể quản lý) nhằm đạt đƣợc mục tiêu đề ra. - Khái niệm “Quản lý nhà trƣờng” 11 Nhà trƣờng là một đối tƣợng vừa chịu sự quản lý từ cấp địa phƣơng đến trung ƣơng nhƣng đồng thời là thực thể mang tính độc lập (tƣơng đối) khi chịu trách nhiệm về những hoạt động của giảng viên, sinh viên trong và ngoài nhà trƣờng. Trong khoa học giáo dục, quản lý nhà trƣờng đƣợc hiểu nhƣ sau: Quản lý nhà trƣờng là thực hiện đƣờng lối giáo dục của Đảng trong phạm vị trách nhiệm của mình, tức là đƣa nhà trƣờng vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh [15, tr.61] Theo đó, quản lý nhà trƣờng là những hoạt động mang tính đặc trƣng của chủ thể quản lý đến những mối quan hệ của lực lƣợng giáo dục trong và ngoài nhà trƣờng, nhằm làm cho quá trình giáo dục đƣợc vận hành đồng bộ, hƣớng đến việc thực hiện tối ƣu mục tiêu đề ra hay có thể hiểu quản lý nhà trƣờng là hình thức quản lý giáo dục ở tầm vi mô, trong một đơn vị, một cơ sở giáo dục. Công tác quản lí trong nhà trƣờng bao gồm các nội dung sau đây: - Quản lý toàn bộ cơ sở vật chất và thiết bị nhà trƣờng nhằm phục vụ tốt nhất cho việc giảng dạy, học tập và giáo dục học sinh. Công tác này không chỉ đơn thuần là bảo quản mà quan trọng là phải phát huy đƣợc những giá trị của chúng cho những hoạt động giáo dục trong nhà trƣờng. Ngoài ra, để đáp ứng đƣợc yêu cầu ngày càng cao của hoạt động giáo dục thì công tác này còn cần thƣờng xuyên cập nhật những phƣơng tiện, đồ dùng, dụng cụ cần thiết, có giá trị sử dụng phù hợp với yêu cầu của công việc. - Quản lý tốt nguồn tài chính hiện có của nhà trƣờng theo đúng nguyên tắc quản lý tài chính của Nhà Nƣớc và theo Quy chế chi tiêu nội bộ trong nhà trƣờng. Đồng thời, công tác này còn cần chủ động thu hút các nguồn tài chính khác nhằm xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm thiết bị phục vụ cho các hoạt động liên quan của nhà trƣờng. 12 - Tổ chức đội ngũ giáo viên, cán bộ công nhân viên và tập thể HSSV thực hiện tốt các nhiệm vụ trong chƣơng trình công tác của nhà trƣờng. - Chỉ đạo tốt những hoạt động chuyên môn theo chƣơng trình đào tạo đã đƣợc ban hành. Thực hiện nghiêm túc việc tự kiểm tra, giám sát của các bộ phận, các tổ chuyên môn. - Chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của ngƣời lao động trong nhà trƣờng. Điều này hết sức quan trọng bởi chỉ khi vật chất đƣợc đảm bảo, tinh thần cán bộ, giảng viên, nhân viên nhà trƣờng đƣợc từng bƣớc nâng cao thì mọi ngƣời mới quyết tâm, hƣớng đến một chất lƣợng giáo dục tốt. - Quản lý việc học tập của HSSV theo quy chế, trong đó quản lý cả thời gian và chất lƣợng học tập, quản lý tinh thần, thái độ và phƣơng pháp học tập. 1.2.2. Hoạt động học tập của sinh viên Hoạt động chủ đạo của sinh viên là hoạt động học tập. Đây là quá trình nhận thức nhằm chiếm lĩnh nhƣng tri thức trong kho tàng trí tuệ của nhân loại dƣới nhiều hình thức khác nhau nhƣ nghe giảng, tự nghiên cứu ở mức độ cao trên tinh thần tự giác, chủ động. Sinh viên ngoài giờ lên lớp theo chƣơng trình chính khóa học còn phải tích cực đọc thêm sách và tài liệu tham khảo để tự phát triển kiến thức cho mình, tranh thủ sự giúp đỡ của giảng viên để tìm hiểu sâu hơn về kiến thức chuyên môn. Theo quan niệm dạy học hiện đại, hoạt động học tập của sinh viên có thể đƣợc hiểu là sự gắn kết của họ vào các nhiệm vụ học tập trên lớp, biểu hiện ở ba khía cạnh bao gồm nhận thức, hành vi và thái độ. Trong phạm vi lớp học, đặc điểm của hoạt động học của sinh viên đƣợc hiểu là: tâm thế sẵn sàng cho hoạt động học, tham gia đóng góp vào thảo luận trên lớp, các kỹ năng làm việc theo nhóm, các kỹ năng giao tiếp và sự hiện diện trên lớp. Nhƣ vậy, cấu trúc của hoạt động học của sinh viên đƣợc thể hiện theo sơ đồ sau: