Tài liệu Quản lý hoạt động giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên tại các trường thpt huyện phú giáo, tỉnh bình dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN VĂN THI TÊN ĐỀ TÀI: QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC SỨC KHOẺ SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN TẠI CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LƢƠNG THỊ HỒNG GẤM BÌNH DƢƠNG - 2019 LỜI CAM ĐOAN Kính gửi: Ban Giám hiệu Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một. Tôi tên: Nguyễn Văn Thi, là học viên lớp cao học Quản lý giáo dục - khóa 2016 -2018. Luận văn “Quản lý hoạt động giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông tin trong luận văn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chƣa đƣợc sử dụng trong công trình nghiên cứu nào. Mặc dù đã rất cố gắng trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài, song không tránh khỏi những sơ xuất, thiếu sót. Kính mong nhận đuợc ý kiến đóng góp và chỉ dẫn quí báu của quý thầy, cô và bạn bè đồng nghiệp. Tác giả luận văn Nguyễn Văn Thi LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn tốt nghiệp, tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ tận tình của nhiều tổ chức và cá nhân. Tôi xin trân trọng cảm ơn: Các thầy cô giáo đã tham gia giảng dạy lớp Cao học quản lý giáo dục, những ngƣời thầy đã trang bị cho tôi tri thức và kinh nghiệm quý báu trong lĩnh vực khoa học giáo dục. Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô khoa Khoa học quản lý, phòng Đào tạo sau đại học trƣờng Đại học Thủ Dầu Một, Ban Giám hiệu, tập thể CB, GV bộ môn các truờng Trung học phổ thông trên địa bàn huyện Phú Giáo tỉnh Bình Dƣơng và các bạn bè đồng nghiệp đã động viên, nhiệt tình giúp đỡ tôi và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành bản luận văn này. Đặc biệt tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Lƣơng Thị Hồng Gấm đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Văn Thi MỤC LỤC MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU TÓM TẮT LUẬN VĂN MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI...............................................................................................1 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ........................................................................................2 3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.........................................................................................3 3.1. Phân tích, hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động giáo dục SKSS VTN cho học sinh THPT và quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN cho học sinh THPT. ........3 3.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động giáo dục SKSS VTN và quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương và các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng. ........................................................3 3.3. Đề xuất và khảo nghiệm một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương. ....3 4. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU ..............................................................3 4.1. Khách thể nghiên cứu ......................................................................................3 4.2. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................3 5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ...........................................................................................3 5.1. Giới hạn về thời gian: ......................................................................................3 5.2. Giới hạn về không gian: ..................................................................................3 5.3. Giới hạn về nội dung: ......................................................................................3 6. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC ........................................................................................4 7. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................................................4 7.1. Cơ sở phương pháp luận .................................................................................4 7.1.1. Quan điểm hệ thống-cấu trúc ......................................................................4 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic ..............................................................................4 7.1.3. Quan điểm thực tiễn ......................................................................................5 7.2. Các phương pháp cụ thể ..................................................................................5 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ................................................................5 7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ...................................................5 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi .......................................................5 7.2.2.2. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động .........................................6 7.2.2.3. Phương pháp thống kê toán học ................................................................6 7.2.2.4. Phương pháp điều phỏng vấn ...................................................................6 8. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN.........................................................................................7 CHƢƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC SỨC KHOẺ SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ....................................................................................................8 1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ...............................................................................8 1.1.1. Tổng quan về các nghiên cứu ở nước ngoài .................................................8 1.1.2. Tổng quan về các nghiên cứu ở trong nước .................................................9 1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN ................................................................................14 1.2.1. Khái niệm quản lý .......................................................................................14 1.2.2. Khái niệm quản lý giáo dục ........................................................................15 1.2.3. Khái niệm quản lý nhà trường ....................................................................15 1.2.4. Khái niệm sức khoẻ sinh sản vị thành niên.................................................15 1.2.4.1. Khái niệm tuổi vị thành niên ....................................................................15 1.2.4. 2. Khái niệm sức khoẻ sinh sản ..................................................................16 1.2.4.3. Khái niệm sức khoẻ sinh sản vị thành niên..............................................16 1.2.6. Giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên ..................................................17 1.2.7. Quản lý hoạt động giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên ....................17 1.3. LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC SKSS VTN Ở TRƢỜNG THPT. .......................................18 1.3.1. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh lứa tuổi THPT ....................................18 1.3.2. Mục đích và ý nghĩa của giáo dục SKSS cho học sinh THPT ....................19 1.3.3. Nội dung chủ yếu của giáo dục SKSS cho học sinh THPT .........................20 1.3.4. Phương pháp giáo dục SKSS VTN ..............................................................21 1.3.5. Hình thức tổ chức giáo dục SKSS VTN ......................................................21 1.3.6. Các lực lượng tham gia giáo dục SKSS VTN .............................................22 1.4. LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HỌAT ĐỘNG GIÁO DỤC SKSS VTN Ở TRƢỜNG THPT.....22 1.4.1. Vai trò của trường THPT với hoạt động GD SKSS VTN............................22 1.4.2. Hiệu trưởng nhà trường THPT với hoạt động GD SKSS VTN ...................23 1.4.3. Quy trình quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN ở trường THPT ............24 1.4.3.1. Lập kế hoạch giáo dục SKSS VTN ...........................................................24 1.4.3.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch GD SKSS VTN ............................................27 1.4.3.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch .....................................................................28 1.4.3.4. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch .............................................28 1.4.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên tại các trường THPT ...........................................................................29 1.4.4.1. Yếu tố khách quan ảnh hưởng hoạt động GD SKSS VTN .......................29 1.4.4.2. Yếu tố chủ quan ảnh hưởng tới hoạt động SKSS VTN ở trường THPT...29 TIỂU KẾT CHƢƠNG I .............................................................................................29 CHƢƠNG II. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC SỨC KHOẺ SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN PHÚ GIÁO TỈNH BÌNH DƢƠNG ............................................................31 2.1. ĐẶC ĐIỂM VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ...................................................................31 2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội tại huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương. .......................................................................................................................31 2.1.2. Khái quát về đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và tình hình GD nói chung của các trường THPT tại huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương ..................................32 2.2. TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC SKSS CHO HS TẠI CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG .........................36 2.2.1. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................36 2.2.2. Nội dung nghiên cứu ...................................................................................36 2.2.3 Phương pháp nghiên cứu .............................................................................36 2.2.3.1 Mẫu khảo sát và thông tin về mẫu khảo sát .............................................36 2.2.3. Xây dựng công cụ khảo sát .........................................................................38 2.2.4. Xử lý số liệu ................................................................................................40 2.3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC SỨC KHOẺ SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN TẠI CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG......................................40 2.3.1. Nội dung giáo dục SKSS VTN được thực hiện tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương ......................................................................................41 2.3.2. Thực trạng thực hiện các hình thức giáo dục SKSS vị thành niên tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương .....................................................42 2.3.3. Phương pháp thực hiện giáo dục SKSS vị thành niên tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương ............................................................................43 2.3.4. Thực trạng người thực hiện hoạt động giáo dục SKSS vị thành niên tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương .....................................................44 2.3.5. Nhận thức và đánh giá chung của CBQL và GV về hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương .......................45 2.4. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC SỨC KHOẺ SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN TẠI CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG .......................46 2.4.1. Lập kế hoạch hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương ......................................................................................46 2.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương ............................................................................48 2.4.3. Công tác chỉ đạo thực hiện hoạt động giáo dục SKSS vị thành niên tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương .....................................................49 2.4.4. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện giáo dục SKSS vị thành niên tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương .....................................................50 2.4.5. Ý kiến đánh giá của CBQL và GV về hiệu quả công tác quản lý giáo dục SKSS VTN tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương .......................51 2.4.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương .........................................52 2.5. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC SKSS VỊ THÀNH NIÊN TẠI CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG...........53 TIỂU KẾT CHƢƠNG II ...........................................................................................54 CHƢƠNG III. BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC SỨC KHOẺ SINH SẢN CHO HỌC SINH TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG ..........56 3.1. CƠ SỞ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP ..................................................................................56 3.1.1. Cơ sở pháp lý ..............................................................................................56 3.1.2. Cơ sở khoa học ...........................................................................................57 3.1.3. Cơ sở thực tiễn ............................................................................................57 3.2. NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP ......................................................................57 3.2.1. Đảm bảo yêu cầu về tính khoa học .............................................................57 3.2.2. Đáp ứng yêu cầu về tính thực tiễn và khả thi .............................................58 3.2.3. Đảm bảo tính hiệu quả ...............................................................................58 3.3. HỆ THỐNG CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC SKSS VTN Ở TRƢỜNG THPT TẠI HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG. ...............58 3.3.1. Bồi dưỡng nâng cao nhận thức và năng lực của CBQL và GV về công tác giáo dục SKSS cho HS...............................................................................................58 3.3.1.1. Mục tiêu của nhóm biện pháp ..................................................................59 3.3.1.2. Nội dung và cách thực hiện biện pháp ....................................................59 3.3.2. Cải tiến công tác xây dựng kế hoạch giáo dục SKSS cho HS ....................60 3.3.2.1. Mục tiêu của nhóm biện pháp ..................................................................60 3.3.2.2. Nội dung và cách thực hiện biện pháp ....................................................60 3.3.3. Tăng cường công tác tổ chức thực hiện giáo dục SKSS cho HS ................62 3.3.3.1. Mục tiêu của nhóm biện pháp ..................................................................62 3.3.3.2. Nội dung và cách thực hiện biện pháp ....................................................62 3.3.4. Tăng cường chỉ đạo GV thực hiện giáo dục SKSS cho HS ........................63 3.3.4.1. Mục tiêu của nhóm biện pháp ..................................................................63 3.3.4.2. Nội dung và cách thực hiện biện pháp ....................................................63 3.3.5. Tăng cường kiểm tra, giám sát và cải tiến việc GD SKSS cho HS .............64 3.3.5.1. Mục tiêu của nhóm biện pháp ..................................................................64 3.3.4.2. Nội dung và cách thực hiện biện pháp ....................................................65 3.4. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC BIỆN PHÁP ....................................................................65 3.5. KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM TÍNH CẦN THIẾT VÀ KHẢ THI CỦA CÁC BIỆN PHÁP ĐỀ XUẤT ..........................................................................................................................66 3.5.1. Mục tiêu khảo nghiệm .................................................................................66 3.5.2. Đối tượng khảo nghiệm ..............................................................................66 3.5.3. Phương pháp khảo nghiệm .........................................................................67 3.5.4. Nội dung khảo nghiệm ................................................................................67 3.5.5. Kết quả khảo nghiệm ..................................................................................67 3.5.5.1. Bồi dưỡng nâng cao nhận thức và năng lực của CBQL và GV về công tác giáo dục SKSS cho HS .........................................................................................67 3.5.5.2. Tăng cường cải tiến công tác xây dựng kế hoạch giáo dục SKSS cho HS ...................................................................................................................................68 3.5.5.3. Tăng cường công tác tổ chức thực hiện giáo dục SKSS cho HS .............69 3.5.5.4. Tăng cường chỉ đạo GV thực hiện giáo dục SKSS cho HS .....................70 3.5.5.5. Tăng cường kiểm tra, giám sát và cải tiến việc GD SKSS cho HS ..........71 TIỂU KẾT CHƢƠNG III ..........................................................................................72 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...........................................................................74 1. KẾT LUẬN ...........................................................................................................74 2. KHUYẾN NGHỊ ...................................................................................................75 2.1. ĐỐI VỚI BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ...................................................................75 2.2. ĐỐI VỚI SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VÀ CÁC CƠ QUAN BAN NGÀNH TRONG TỈNH ...................................................................................................................................76 2.3. ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG THPT ..............................................................................76 2.4. ĐỐI VỚI GIA ĐÌNH ................................................................................................77 PHIẾU KHẢO SÁT 1 .................................................................................................1 PHIẾU KHẢO SÁT 2 .................................................................................................6 PHIẾU KHẢO SÁT 3 ...............................................................................................10 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Kí hiệu viết tắt Ý nghĩa HT, PHT Hiệu trƣởng, Phó hiệu trƣởng BLTQĐTD Bệnh lây truyền qua đƣờng tình dục CB Cán bộ CSLL Cơ sở lý luận CSVC Cơ sở vật chất CBQL Cán bộ quản lý DS - KHHGĐ Dân số - kế hoạch hóa gia đình ĐTB Điểm trung bình GDSKSS Giáo dục sức khỏe sinh sản GDGT Giáo dục giới tính GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh HT Hiệu trƣởng PP Phƣơng pháp NV Nhân viên NGLL Ngoài giờ lên lớp NL Năng lực THPT Trung học phổ thông TT Thứ tự TNCSHCM Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh VTN Vị thành niên DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU TT Tên bảng số liệu Trang 1 Bảng 2.1. Thông tin về mẫu khảo sát CBQL - GV 48 2 Bảng 2.2. Thống kê số liệu học sinh 49 3 Bảng 2.3. Thống kê học lực học sinh 50 4 Bảng 2.4. Thống kê số lƣợng HS tốt nghiệp, trúng tuyển đại học 51 5 6 Bảng 2.5. Thông tin cá nhân mẫu khảo sát Bảng 2.6. Thông tin về mẫu khảo sát học sinh 53 54 7 Bảng 2.7. Cách phân bố điểm của thang đo 56 8 Bảng 2.8. Ý nghĩa của ĐTB của thang đo 57 9 Bảng 2.9. Nội dung giáo dục SKSS VTN 57 10 Bảng 2.10. Mức độ thực hiện các hình thức giáo dục 58 SKSS VTN 11 Bảng 2.11. Mức độ thực hiện phƣơng pháp giáo dục 60 SKSS VTN 12 Bảng 2.12. Mức độ thực hiện của ngƣời phụ trách giáo 61 dục SKSS VTN 13 Bảng 2.13. Đánh giá chung về hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các trƣờng THPT 62 14 Bảng 2.14. Lập kế hoạch giáo dục SKSS VTN tại các 64 trƣờng THPT 15 Bảng 2.15. Tổ chức thực hiện giáo dục SKSS VTN tại 66 các trƣờng THPT 16 Bảng 2.16. Chỉ đạo thực hiện giáo dục SKSS VTN tại 67 các trƣờng THPT 17 Bảng 2.17. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện giáo dục SKSS VTN tại các trƣờng THPT 71 18 19 20 Bảng 2.18. Đánh giá chung về công tác quản lý giáo dục SKSS VTN Bảng 2.19. Các yếu tố liên quan đến quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các trƣờng THPT Bảng 3.1. Mô tả mẫu khảo nghiệm 70 71 85 21 Bảng 3.2 . Ý kiến của CBQL và GV về tính cấp thiết và khả thi của nhóm biện pháp bồi dƣỡng nâng cao nhận thức và năng lực của CBQL và GV về công tác giáo dục SKSS cho HS 86 22 Bảng 3.3. Ý kiến của CBQL và GV về tính cấp thiết và khả thi của nhóm biện pháp tăng cƣờng Cải tiến công tác xây dựng kế hoạch giáo dục SKSS cho HS 87 23 Bảng 3.4. Ý kiến của CBQL và GV về tính cấp thiết và khả thi của nhóm biện pháp tăng cƣờng công tác tổ chức thực hiện giáo dục SKSS cho HS 88 24 Bảng 3.5. Ý kiến của CBQL và GV về tính cấp thiết và 88 khả thi của nhóm biện pháp tăng cƣờng công tác chỉ đạo GV thực hiện giáo dục SKSS cho HS 25 Bảng 3.6: Ý kiến của CBQL và GV về tính cấp thiết và khả thi của nhóm biện pháp tăng cƣờng kiểm tra, giám sát và cải tiến việc GD SKSS cho HS 89 TÓM TẮT LUẬN VĂN Đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động giáo dục SKSS cho HS tại các trƣờng THPT huyện Phú giáo, tỉnh Bình Dƣơng, từ đó đề ra các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục SKSS cho HS tại các trƣờng này. Ngƣời nghiên cứu sử dụng kết hợp nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu mà đề tài đặt ra nhƣ sau: Thứ nhất, đề tài góp phần làm rõ cơ sở lý luận của giáo dục sức khoẻ sinh sản và quản lý hoạt động giáo dục SKSS cho HS ở các trƣờng THPT. Trong đề tài, ngƣời nghiên cứu tìm hiểu thực trạng giáo dục SKSS trên cơ sở các nội dung nhƣ: tầm quan trọng của giáo dục SKSS cho HS; nội dung, phƣơng pháp, hình thức giáo dục SKSS cho HS. Trong đó, quy trình quản lý hoạt động giáo dục SKSS cho HS đƣợc nghiên cứu theo tiếp cận chức năng quản lý bao gồm: lập kế hoạch; tổ chức; chỉ đạo thực hiện và kiểm tra, giám sát và đánh giá việc thực hiện. Thứ hai, đề tài khảo sát và đánh giá thực trạng giáo dục SKSS và quản lý hoạt động giáo dục SKSS cho HS các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. Hiện nay các trƣờng THPT huyện Phú Giáo bƣớc đầu đã quan têm đến việc giáo dục SKSS cho HS mặc dù vậy hoạt động giáo dục SKSS cho HS vẫn chỉ đƣợc xem là hoạt động phụ trong nhà trƣờng. Hình thức giáo dục SKSS đƣợc thực hiện tích hợp, lồng ghép vào nội dung môn học và các hoạt động của nhà trƣờng chứ chƣa đƣợc thiết kế thành một môn học độc lập. Trong đó, hình thức giáo dục SKSS thực hiện thông qua sinh hoạt ngoại khóa là phổ biến nhất. Đối với thực trạng quản lý hoạt động giáo dục SKSS cho HS: (1) Hiệu trƣởng đã bắt đầu lập kế hoạch hàng năm thực hiện giáo dục SKSS cho HS thể hiện qua việc xác định mục tiêu, nội dung hình thức và phƣơng pháp và cách thức phối hợp, tuy nhiên kế hoạch giáo dục SKSS cho HS còn chung chung, chƣa cụ thể. (2) Hiệu trƣởng quan tâm đến công tác tổ chức phân công phân nhiệm ngƣời thực hiện nhƣng chƣa chú ý đầu tƣ cơ sở vật chất và nguồn lực thực hiện giáo dục SKSS. (3) Hiệu trƣởng chƣa chú ý chỉ đạo phối hợp chặt chẽ giữa các lực lƣợng trong và ngoài nhà trƣờng để triển khai hoạt động giáo dục SKSS cho HS. (4) Hiệu trƣởng chƣa xây dựng và ban hành các tiêu chí ĐG việc thực hiện giáo dục SKSS cho HS của CB, GV; chƣa thƣờng xuyên thực hiện kiểm tra, giám sát và đánh giá hoạt động giáo dục SKSS ngoài giờ lên lớp cũng nhƣ dạy tích hợp trong các môn học. Nhìn chung, hiệu quả quản lý từ khâu lập kế hoạch đến kiểm tra giám sát mới đạt đƣợc ở mức trung bình. Từ nghiên cứu lý luận và kết quả đánh giá thực trạng giáo dục SKSS và quản lý công tác giáo dục SKSS cho HS tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng, đề tài đã đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác giáo dục SKSS cho HS nhƣ sau: 1. Nhóm biện pháp bồi dưỡng nâng cao nhận thức và năng lực của CBQL và GV về công tác giáo dục SKSS cho HS: (a)Triển khai đến CB, GV nội dung các văn bản pháp quy, chủ trƣơng chỉ đạo về công tác giáo dục SKSS VTN; (b) Phối hợp với các đơn vị chuyên ngành để tổ chức các lớp tập huấn về dân số, SKSS, giới tính cho đội ngũ CBQL và GV của trƣờng; (c) Tạo cơ hội cho CB, GV tham gia các hội nghị, hội thảo trong và ngoài trƣờng về vấn đề giáo dục giới tính, giáo dục gia đình, giáo dục SKSS VTN; (d) Tăng cƣờng tuyên truyền để nâng cao nhận thức của CBQL, GV và HS về GDSKSS thông qua các hình thức khác nhau; (e) Khuyến khích GV tự bồi dƣỡng kiến thức về GDSKSS và hỗ trợ các thầy cô tham dự các khóa học, chƣơng trình nâng cao nhận thức, kiến thức về SKSS. 2. Nhóm biện pháp xây dựng kế hoạch giáo dục SKSS cho HS: Hiệu trƣởng xây dựng kế hoạch giáo dục SKSS của nhà trƣờng theo năm học trên cơ sở các văn bản hƣớng dẫn, chỉ đạo của Bộ, Sở, trƣờng về công tác giáo dục SKSS; yêu cầu GV lập kế hoạch thực hiện hoạt động giáo dục SKSS trong quá trình dạy lồng ghép vào các môn học. 3.Nhóm biện pháp tổ chức phân công, phân nhiệm người thực hiện công tác giáo dục SKSS cho HS: (a) hiệu trƣởng phân công nhân sự phụ trách; (b) huy động nguồn lực, cơ sở vật chất; (c) xây dựng cơ chế phối hợp với các lực lƣợng trong và ngoài nhà trƣờng trong việc triển khai hoạt động giáo dục SKSS cho HS. 4. Nhóm biện pháp chỉ đạo thực hiện công tác giáo dục SKSS cho HS: (a) chỉ đạo đa dạng hoá nội dung và hình thức tổ chức hoạt động giáo dục SKSS cho HS phù hợp với đặc điểm của HS và nhà trƣờng; (b) chỉ đạo GV tổ chức triển khai chƣơng trình giáo dục SKSS cho HS một cách đồng bộ và thống nhất trong nhà trƣờng, trong đó phát huy vai trò chủ thể và khả năng tự giáo dục của HS. 5.Nhóm biện pháp cải tiến hoạt động kiểm tra, giám sát và đánh giá công tác giáo dục SKSS cho HS: (a) xây dựng và ban hành các tiêu chí và quy trình đánh giá việc thực hiện công tác giáo dục SKSS cho HS; (b) triển khai kiểm tra, giám sát thƣờng xuyên việc thực hiện công tác giáo dục SKSS cho HS; (c) xây dựng và ban hành các quy định về hình thức khen thƣởng CB, GV và thực hiện khen thƣởng kịp thời khi CB, GV thực hiện tốt công tác giáo dục SKSS cho HS. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Lứa tuổi vị thành niên (VTN) là giai đoạn phát triển đặc biệt mạnh mẽ và phức tạp nhất của cuộc đời mỗi con ngƣời. Biểu hiện của nó là xảy ra đồng thời một loạt những thay đổi gồm: sự chín muồi về thể chất, sự biến đổi điều chỉnh tâm lý và các quan hệ xã hội và có nhiều rối nhiễu về tâm lý nhất so với các lứa tuổi khác. Do vậy, theo Lê Thị Hồng Anh (2004), lứa tuổi VTN dễ tiếp nhận những tinh hoa của cuộc sống, nhƣng cũng rất dễ bị tác động từ những ảnh hƣởng tiêu cực do lối sống và xã hội tạo ra. Trong xu thế toàn cầu hoá với sự phát triển vƣợt bậc của công nghệ thông tin và truyền thông, các quan niệm về tình yêu, tình dục, sinh sản, hôn nhân… cũng đang thay đổi. Lứa tuổi VTN có nhiều cơ hội để tiếp cận thông tin nhanh chóng, tham gia đa dạng vào các hoạt động xã hội, tuy nhiên nhiều vấn đề phát sinh cũng tạo ra không ít khó khăn cho lứa tuổi này trong việc định hình và lựa chọn hƣớng đi đúng, nhƣ HIV/AIDS, ma tuý, bệnh lây lan qua đƣờng tình dục, có thai ngoài ý muốn... Do vậy, theo Trần Quốc Thành (2016), các em học sinh ở lứa tuổi VTN phải có hiểu biết và phải đƣợc chuẩn bị kỹ trƣớc khi đƣa ra những quyết định có ảnh hƣởng đến tƣơng lai của mình; đồng thời các em cũng cần đƣợc giáo dục một cách khoa học và sống trong một môi trƣờng thuận lợi để có thể phát triển một cách tích cực, khoẻ mạnh. Tại Việt Nam hiện nay, song song với việc dạy kiến thức môn học, vấn đề giáo dục sức khoẻ sinh sản (SKSS) và quản lý hoạt động giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên (SKSS VTN) đã và đang đƣợc xã hội, ngành giáo dục mà cụ thể là các trƣờng trung học phổ thông (THPT) quan tâm đặc biệt (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2006). Ở các trƣờng THPT tại Việt Nam hiện nay chƣơng trình giáo dục SKSS VTN đƣợc lồng ghép vào bài học ở các bộ môn dạy tích hợp nhƣ: Sinh học, Lịch sử, Địa lý hay Ngữ văn, đồng thời vấn đề SKSS VTN cũng đƣợc đan xen trong các hoạt động ngoại khoá của Đoàn thanh niên. Còn các trƣờng THPT tại Bình Dƣơng và các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo nói riêng thƣờng cho học sinh tham gia nhiều hoạt động giáo dục SKSS VTN trong đó chủ yếu lồng ghép vào bài học ở các bộ môn dạy tích hợp. Thế nhƣng, có thể nói hiệu quả giáo dục SKSS VTN chƣa đạt đƣợc nhƣ mong muốn. Cụ thể, Việt Nam hiện nay đang phải đối mặt với nhiều vấn đề liên 1 quan đến SKSS VTN (Dự án VIE, 2011). Theo bộ Y tế (2009), tình trạng nạo hút thái ở lứa tuổi VTN trong những năm gần đây có chiều hƣớng gia tăng. Sự phát triển nhiễm HIV/AIDS nhanh chóng tới mức báo động, 50% số ngƣời nhiễm HIV ở lứa tuổi vị thành niên, trong đó 14% là dƣới 15 tuổi. Một số điều tra gần đây trên các đối tƣợng VTN cho thấy, các em còn thiếu kiến thức và hiểu biết về sức khoẻ sinh sản; các nguy cơ có thai ở lứa tuổi VTN do quan hệ tình dục trƣớc hôn nhân, nguy cơ nghiện hút, các bệnh lây nhiễm qua đƣờng tình dục đang gia tăn (Trần Quốc Thành, 2016). Phùng Thị Hằng và Nguyễn Thị Chúc (2017) cho rằng, sự thiếu kiến thức về chăm sóc SKSS, sự hạn chế về kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cùng với những biểu hiện tiêu cực nhƣ yêu sớm, có lối sống buông thả, nạo, hút, phá thai… đã ảnh hƣởnh không nhỏ đến cuộc sống, hoạt động học tập và quá trình rèn luyện của một bộ phận HS ở lứa tuổi này. Một trong những nguyên nhân làm cho hiệu quả của việc giáo dục SKSS ở Việt Nam nói chung và tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo tỉnh Bình Dƣơng nói riêng chƣa cao, có thể là công tác quản lý chƣa tốt và chƣa có hệ thống quản lý đồng bộ. Chẳng hạn nhƣ chƣa có sự phối hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trƣờng hay chƣa có sự phối hợp giữa các tổ chức trong và ngoài trƣờng học, hoặc giáo viên chƣa đƣợc tập huấn thƣờng xuyên về kiến thức, kĩ năng SKSS VTN. Giáo dục SKSS VTN cho học sinh THPT hiện nay là một nhu cầu cần thiết. Trong đó, chuẩn hoá hoạt động giáo dục SKSS và quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN là một nhu cầu cấp bách trong việc đào tạo con ngƣời Việt Nam hiện đại có đầy đủ sức khoẻ, trình độ năng lực, cũng nhƣ góp phần quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lƣợng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc. Xuất phát từ những lý do trên, ngƣời nghiên cứu chọn đề tài: “Quản lý hoạt động giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng” làm đề tài để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và xác định thực trạng giáo dục SKSS VTN và quản lý hoạt động hoạt động giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên, đề tài đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN ở các trƣờng THPT tại huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các trƣờng này. 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Phân tích, hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động giáo dục SKSS VTN cho học sinh THPT và quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN cho học sinh THPT. 3.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động giáo dục SKSS VTN và quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng và các yếu tố ảnh hƣởng đến thực trạng. 3.3. Đề xuất và khảo nghiệm một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN tại các THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. 4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 4.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động giáo dục cho học sinh ở các trƣờng THPT. 4.2. Đối tƣợng nghiên cứu Quản lý hoạt động giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên cho học sinh ở các trƣờng THPT tại huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. 5. Phạm vi nghiên cứu 5.1. Giới hạn về thời gian: Thời gian nghiên cứu 2 năm từ tháng 8 năm 2016 đến tháng 08 năm 2018. 5.2. Giới hạn về không gian: Không gian nghiên cứu đƣợc tiến hành tại 4 trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng đó là: + Trƣờng trung học phổ thông Phƣớc Hoà, xã Phƣớc Hoà + Trƣờng trung học phổ thông Nguyễn Huệ, xã Tân Hiệp + Trƣờng trung học phổ thông Phƣớc Vĩnh, Thị trấn Phƣớc Vĩnh + Trƣờng trung học phổ thông Tây Sơn, xã Tân Long 5.3. Giới hạn về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN cho học sinh tại các trƣờng THPT huyện Phú giáo, tỉnh Bình Dƣơng. Do vậy phạm vi nội dung nghiên cứu của đề tài tập trung vào hai khía cạnh: thứ nhất là công tác quản lý giáo dục SKSS VTN của hiệu trƣởng các trƣờng THPT, thứ hai là nghiên cứu SKSS VTN trong phạm vi là học sinh THPT, do vậy, thuật ngữ “vị thành niên” dùng trong đề tài sẽ giới hạn trong nhóm tuổi từ 15 đến 19. 3 6. Giả thuyết khoa học Hoạt động quản lý giáo dục SKSS VTN bƣớc đầu đã đƣợc quan tâm thực hiện tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng, tuy nhiên thực trạng thực hiện giáo dục và quản lý hoạt động giáo dục SKSS cho HS (từ khâu lập kế hoạch, tổ chức chỉ đạo cho đến kiểm tra giám sát và cải tiến) có thể chƣa triển khai thƣờng xuyên. Thực trạng trên có thể do nguồn lực thực hiện quản lý giáo dục SKSS còn thiếu, CBQL và GV thiếu kỹ năng thực hiện giáo dục SKSS và có thể do nhà trƣờng thiếu sự phối với các cá nhân, tổ chức trong và ngoài trƣờng khi thực hiện giáo dục giáo dục SKSS cho HS. Nếu đề xuất một hệ thống các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN một cách khoa học phù hợp với đặc thù HS ở trƣờng THPT, hữu ích, thiết thực cho HS thì sẽ góp phần nâng cao chất lƣợng và hiệu quả công tác giáo dục SKSS VTN tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Cơ sở phƣơng pháp luận Đề tài nghiên cứu dựa trên các quan điểm sau: 7.1.1. Quan điểm hệ thống-cấu trúc Theo quan điểm hệ thống cấu trúc, tất cả các sự vật hiện tƣợng trong tự nhiên đều tồn tại trong một hệ thống trọn vẹn với nhiều yếu tố hợp thành. Các yếu tố này không tồn tại độc lập mà có quan hệ biện chứng với nhau và với các yếu tố, hệ thống khác trong một môi trƣờng nhất định. Vận dụng quan điểm này vào phạm nghi nghiên cứu của đề tài, ngƣời nghiên cứu nhận thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa công tác quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN với quản lý các hoạt động giáo dục khác trong trƣờng. Đồng thời xem công tác quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN là một hệ thống với các yếu tố hợp thành: chủ thể, đối tƣợng, mục đích, nội dung, phƣơng pháp, phƣơng tiện, kết quả và môi trƣờng. Các yếu tố này có mối quan hệ thống nhất, biện chứng với nhau. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Quan điểm lịch sử - logic giúp ngƣời nghiên cứu xác định phạm vi, không gian, thời gian và điều kiện cụ thể để điều tra, nghiên cứu và thu thập số liệu chính xác, đúng với mục đích nghiên cứu của đề tài. Đồng thời, quan điểm này giúp ngƣời 4 nghiên cứu xem xét hoạt động quản lý giáo dục SKSS VTN nhƣ quá trình phát triển lâu dài. 7.1.3. Quan điểm thực tiễn Quan điểm thực tiễn đòi hỏi ngƣời nghiên cứu phải bám sát thực tiễn, phục vụ cho sự nghiệp giáo dục của đất nƣớc. Vận dụng quan điểm này vào phạm vi đề tài có thể thấy đề tài là sự kết hợp giữa lý luận và kinh nghiệm quản lý giáo dục SKSS VTN của thế giới và Việt Nam cũng nhƣ thực tiễn quản lý hoạt động giáo dục SKSS tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. Qua khảo sát, ngƣời nghiên cứu sẽ tìm ra đƣợc những mặt mạnh, mặt yếu, nguyên nhân của hạn chế trong công tác quản lý hoạt động giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên, để từ đó đề ra các biện pháp mang tính khả thi và cần thiết. 7.2. Các phƣơng pháp cụ thể 7.2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận - Mục đích: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá và khái quát hoá các tài liệu lý luận về hoạt động giáo dục SKSS VTN và quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN để xây dựng cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu của đề tài. - Công cụ: Nghiên cứu các tài liệu, các sách, các bài báo khoa học trong và ngoài nƣớc có liên quan đến đề tài, các văn bản pháp quy, nghị quyết, chủ trƣơng của Đảng, Nhà nƣớc, Bộ giáo dục và Đào tạo, Sở giáo dục và đào tạo liên quan đến công tác giáo dục SKSS VTN ở bậc THPT. 7.2.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi - Mục đích: Thu thập số lệu về thực trạng hoạt động giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên và quản lý hoạt động giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng; khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động SKSS VTN đƣợc đề xuất. - Đối tƣợng: Cán bộ quản lý (BGH), cán bộ Đoàn, giáo viên và học sinh tại 4 trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng (Gồm trƣờng THPT Phƣớc Hoà, trƣờng THPT Nguyễn Huệ, trƣờng THPT Phƣớc Vĩnh, trƣờng THPT Tây Sơn). - Công cụ: Phiếu trƣng cầu ý kiến của cán bộ quản lý, phiếu trƣng cầu ý kiến của giáo viên và phiếu trƣng cầu ý kiến của học sinh. Bảng câu hỏi đƣợc thiết kế 5 theo thang đo likert với 5 mức độ trả lời. Phiếu trƣng câu ý kiến đƣợc thiết kế gồm hai bƣớc. Bƣớc 1, trƣớc khi soạn thảo phiếu, chúng tôi phỏng vấn sơ khởi một số cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh. Mục đích để tìm hiểu về công tác quản lý giáo dục SKSS VTN cho học sinh tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo. Từ nội dung thu đƣợc sau khi phỏng vấn, kết hợp với nghiên cứu cơ sở lý luận, chúng tôi xây dựng thành 3 phiếu trƣng cầu ý kiến hoàn chỉnh. - Cách tiến hành: (1) thiết kế phiếu trƣng cầu ý kiến; (2) phát phiếu cho từng CBQL và giáo viên và đề nghị họ trả lời; (3) Hƣớng dẫn cách trả lời từng nội dung trong phiếu; (4) xử lý thống kê và phân tích số liệu. 7.2.2.2. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động Phƣơng pháp này đƣợc thực hiện thông qua việc nghiên cứu các hồ sơ liên quan đến công tác giáo dục SKSS cho HS nhƣ kế hoạch giáo dục SKSS … tại các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng trong năm học 2016-2017 và 2017-2018 nhằm tìm hiểu kế hoạch, mục tiêu và thực trạng quản lý giáo dục SKSS VTN của Hiệu trƣởng. 7.2.2.3. Phương pháp thống kê toán học - Mục đích: Nhằm mô tả và phân tích kết quả hoạt động giáo dục SKSS VTN cho HS và quản lý hoạt động giáo dục SKSS VTN cho HS. - Công cụ: dùng phần mềm SPSS để xử lý số liệu. - Các phép toán thống kê đƣợc sử dụng gồm thống kê mô tả (tính trung bình, tỉ lệ phần trăm) và thống kê suy diễn (các phép kiểm nghiệm thống kê). 7.2.2.4. Phương pháp điều phỏng vấn - Mục đích phỏng vấn: Thu thập những ý kiến của CBQL làm căn cứ xây dựng bảng hỏi, đồng thời phỏng vấn sâu để làm rõ ý kiến, quan điểm, niềm tin mà chƣa đƣợc lý giải sâu sắc, toàn diện trong giáo dục SKSS VTN . - Đối tƣợng: Cán bộ quản lý (BGH) của 4 trƣờng trung học phổ thông huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. Mỗi trƣờng, ngƣời nghiên cứu sẽ phỏng vấn 3 cán bộ quản lý. - Nội dung: Phỏng vấn thực trạng quản lý hoạt động giáo dục về sức khoẻ sinh sản vị thành niên. 6