Tài liệu Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá ở các trường tiểu học huyện nghĩa hưng, tỉnh nam định (lv02006)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 TRẦN VĂN CHIẾN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG THEO HƯỚNG XÃ HỘI HOÁ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN NGHĨA HƯNG, TỈNH NAM ĐỊNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 TRẦN VĂN CHIẾN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG THEO HƯỚNG XÃ HỘI HOÁ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN NGHĨA HƯNG, TỈNH NAM ĐỊNH Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Mai Hương HÀ NỘI - 2016 i LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn tốt nghiệp tác giả đã được sự giúp đỡ tận tình của: Thầy Cô Ban Giám hiệu trường Đại học Sư Phạm Hà Hội 2, quí thầy cô ở phòng sau đại học, Thầy, Cô trong khoa Quản lý giáo dục, Thầy, cô trực tiếp giảng dạy lớp Cao học quản lý giáo dục khóa 18 của trường Đại học Sư Phạm Hà Hội 2 đã tận tình giảng dạy, tạo mọi điều kiện giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự nhiệt tình, tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ của Cô giáo hướng dẫn –TS Nguyễn Mai Hương trong quá trình hướng dẫn tác giả viết luận văn. Ngoài ra tác giả cũng nhận được sự hỗ trợ, động viên, kích lệ và tạo điều kiện thuận lợi về nhiều mặt của: Lãnh đạo các ban ngành, đoàn thể; lãnh đạo, chuyên viên phòng Giáo dục và đào tạo, Ban giám hiệu các trường tiểu học ở Huyện Nghĩa Hưng; Ban đại diện cha mẹ học sinh. Đồng nghiệp, gia đình và bạn hữu. Dù đã cố gắng, song chắc chắn luận văn này còn nhiều thiếu sót mong sự giúp đỡ góp ý của quí Thầy, cô và các bạn đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn ! Nam Định, tháng 7 năm 2016 Tác giả Trần Văn Chiến ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Nam Định, tháng 7 năm 2016 Tác giả Trần Văn Chiến iii MỤC LỤC Lời cảm ơn ......................................................................................................... i Lời cam đoan.....................................................................................................ii Mục lục ............................................................................................................. iii Danh mục chữ viết tắt .................................................................................... viii Danh mục bảng ................................................................................................ ix Danh mục biểu đồ, sơ đồ ................................................................................... x MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3 3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 4 5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................ 4 6. Giả thuyết khoa học .................................................................................... 5 7. Cấu trúc của luận văn ................................................................................. 6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC THEO HƯỚNG XÃ HỘI HOÁ .......... 7 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................... 7 1.1.1. Các nghiên cứu về xã hội hoá công tác giáo dục trong nhà trường ... 7 1.1.2. Các nghiên cứu về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường ...................................................................................................... 11 1.2. Xã hội hoá công tác giáo dục ................................................................. 13 1.2.1. Một số khái niệm .................................................................................. 13 iv 1.2.2. Bản chất và nội dung của xã hội hoá trong quản lý giáo dục ........... 19 1.2.3. Các hình thức xã hội hoá công tác quản lý giáo dục ở cấp nhà trường ......................................................................................................................... 21 1.3. Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống ở trường tiểu học ............ 22 1.3.1. Một số khái niệm .................................................................................. 22 1.3.2. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học .................................... 29 1.3.3. Các yêu cầu quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học .. 40 1.4. Quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường tiểu học theo hướng xã hội hoá ............................................................................................. 41 1.4.1. Nguyên tắc quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh của trường tiểu học theo hướng xã hội hoá ................................................. 41 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh của trường tiểu học theo hướng xã hội hoá ........................................................ 42 1.4.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học theo hướng xã hội hoá ...................................... 45 Kết luận chương 1 ........................................................................................... 48 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG THEO HƯỚNG XÃ HỘI HOÁ CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN NGHĨA HƯNG, TỈNH NAM ĐỊNH ............. 50 2.1. Khái quát về giáo dục Tiểu học của huyện Nghĩa Hưng ......................... 50 2.1.1. Mạng lưới trường, lớp, quy mô học sinh ............................................ 50 2.1.2. Chất lượng giáo dục học sinh.............................................................. 51 2.2. Giới thiệu về khảo sát............................................................................... 52 2.2.1. Mục đích ............................................................................................... 52 2.2.2. Qui mô và đối tượng khảo sát .............................................................. 53 2.2.3. Phương pháp và hình thức khảo sát ................................................... 53 v 2.2.4. Nội dung khảo sát ................................................................................ 53 2.3. Thực trạng về các kỹ năng sống hiện có của học sinh Tiểu học huyện Nghĩa Hưng ..................................................................................................... 53 2.4. Thực trạng hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh các trường Tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng ....................................................... 57 2.4.1 Nhận thức của cán bộ, giáo viên về mức độ quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh các trường Tiểu học ................................... 57 2.4.2 Các lực lượng, tổ chức quan tâm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ............................................................................................................ 58 2.4.3 Các môn học, những hoạt động góp phần vào việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ........................................................................................... 60 2.4.4. Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học ................... 62 2.4.5. Hình thức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học ................. 64 2.4.6. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ................... 66 2.5. Thực trạng quản lý GDKNS cho học sinh các trường Tiểu học huyện Nghĩa Hưng theo hướng xã hội hoá ................................................................ 68 2.5.1. Bộ máy tổ chức của các trường Tiểu học huyện Nghĩa Hưng .......... 68 2.5.2. Xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học .... 70 2.5.3 Tổ chức, chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ......... 73 2.5.4. Kiểm tra, đánh giá giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ..... 75 2.5.5. Quản lý sự phối hợp giữa gia đình - nhà trường - xã hội trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ............................................... 77 2.5.6. Ảnh hưởng của các lực lượng giáo dục tham gia giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học huyện Nghĩa Hưng ............................................ 78 2.5.7. Nguyên nhân dẫn đến việc hình thành kỹ năng sống cho học sinh còn bị hạn chế................................................................................................. 81 vi 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng theo hướng xã hội hoá ................... 84 2.6.1. Các kết quả đạt được ............................................................................ 84 2.6.2. Một số hạn chế ..................................................................................... 85 2.6.3. Nguyên nhân ........................................................................................ 85 Kết luận chương 2 ........................................................................................... 86 CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG THEO HƯỚNG XÃ HỘI HOÁ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN NGHĨA HƯNG TỈNH NAM ĐỊNH....................................... 87 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá ở các trường tiểu học huyện Nghĩa Hưng ......... 87 3.1.1. Đảm bảo tính mục đích ........................................................................ 87 3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ .......................................................................... 87 3.1.3. Đảm bảo tính khả thi và hiệu quả ....................................................... 88 3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển..................................................... 88 3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá ở các trường Tiểu học huyện Nghĩa Hưng .................................... 89 3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của các lực lượng giáo dục về vị trí vai trò kỹ năng sống và nội dung, phương pháp giáo dục kỹ năng sống .... 89 3.2.2. Biện pháp 2: Kế hoạch hóa hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo chỉ đạo của Bộ giáo dục và đào tạo, đồng thời có kế hoạch quản lý một số chuyên đề giáo dục kỹ năng sống cơ bản cho học sinh tiểu học trong các hoạt động giáo dục ......................................................................................... 95 3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng, phát triển đội ngũ giáo viên, cộng tác viên có năng lực giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.............................................. 98 vii 3.2.4. Biện pháp 4: Đa dạng hóa nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ..................................................... 100 3.2.5. Biện pháp 5: Kiểm tra, đánh giá, giám sát, hỗ trợ và tăng cường các điều kiện về cơ sở vật chất góp phần nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá. .................................................. 104 3.2.6. Biện pháp 6: Phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường tham gia giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ............................. 108 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá cho học sinh tiểu học Tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định ............................................................................................................... 111 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá ở các trường Tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định .............................................................. 113 3.4.1. Các bước tiến hành khảo nghiệm ..................................................... 113 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động GD KNS theo hướng xã hội hoá .................................. 114 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 121 1. Kết luận .................................................................................................... 121 2. Khuyến nghị .............................................................................................. 122 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 125 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 128 viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI BCH Ban chấp hành CBQL Cán bộ quản lý CMHS Cha mẹ học sinh CSVC Cơ sở vật chất giáo viên CSVN Cộng sản Việt Nam GD & TĐ Giáo dục và đào tạo GDKNS Giáo dục kỹ năng sống GV Giáo viên GVCN Giáo viên chủ nhiệm HĐGD Hoạt động giáo dục HS Học sinh HS - SV Học sinh – sinh viên KNS Kỹ năng sống NGLL Ngoài giờ lên lớp NQ - CP Nghị quyết - chính phủ QLGD Quản lý giáo dục TH Tiểu học UBND Ủy ban nhân dân XH Xã hội XHH Xã hội hoá XHHGD Xã hội hoá giáo dục ix DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Mạng lưới trường lớp quy mô học sinh (Số liệu năm học 50 2014-2015)……………………………………………….. Bảng 2.2 Đánh giá về kỹ năng sống hiện có của học sinh tiểu học 53 huyện Nghĩa Hưng……………………………………….. Bảng 2.3 Đánh giá của giáo viên về lực lượng thực hiện giáo dục 58 kỹ năng sống cho học sinh tiểu học………………………. Bảng 2.4 Ý kiến của giáo viên về tổ chức hướng dẫn kỹ năng sống 59 cho học sinh………………………………………………. Bảng 2.5 Các môn học, những hoạt động góp phần vào việc giáo 60 dục kỹ năng sống cho học sinh………………………….... Bảng 2.6 Những kỹ năng sống được nhà trường quan tâm giáo dục 62 cho học sinh tiểu học……………………………………... Bảng 2.7 Những hình thức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh…... Bảng 2.8 Những biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh…... 67 Bảng 2.9 Đội ngũ cán bộ quản lí các trường tiểu học các trường tiểu 69 64 học công lập trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng năm học 2014-2015………………………………………………… Bảng 2.10 Kế hoạch hoạt động giáo dục kỹ năng sống ( KC135 giáo 71 viên & CBQL) ………………………………………….... Bảng 2.11 Nội dung kế hoạch quản lý giáo dục kỹ năng sống của cán 72 bộ quản lý………………………………………………… Bảng 2.12 Tổ chức chỉ đạo công tác giáo dục kỹ năng sống cho học 73 sinh………………………………………………………... Bảng 2.13 Kiểm tra đánh giá công tác giáo dục kỹ năng sống cho 76 học sinh…………………………………………………... x Bảng 2.14 Ảnh hưởng của những lực lượng giáo dục, lực lượng xã 78 hội đối với công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.. Bảng 2.15 Đánh giá của cán bộ quản lý , giáo viên và cha mẹ học 81 sinh về lý do hình thành những kỹ năng sống cần thiết cho học sinh còn bị hạn chế. ………………………………….. Bảng 3.1 Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp 115 quản lý hoạt động giáo dục KNS cho học sinh tiểu học theo ý kiến chuyên gia……………………………………. Bảng 3.2 Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản 117 lí hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học.. Bảng 3.3 Tương quan giữa tính cần thiết và khả thi của các biện 119 pháp quản lí hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học………………………………………………. DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 2.1 Nhận thức về mức độ quan tâm đến việc giáo dục KNS 57 cho học sinh tiểu học của các nhà trường…………… Biểu đồ 3.1 Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động 116 GD KNS cho HS tiểu học. …………………………… Biểu đồ 3.2 Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động 118 giáo dục KNS cho học sinh tiểu học ……………… Biểu đồ 3.3 Tương quan mức độ cần thiết và mức độ khả thi của 6 120 biện pháp quản lí hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học…………………………………… Sơ đồ 3.1 Mối quan hệ giũa các biện pháp quản lí giáo dục kỹ năng sống……………………………………………... 112 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục Kỹ năng sống (KNS) cho thanh thiếu niên là vấn đề được hầu hết các quốc gia trên thế giới quan tâm, chú ý. Điều này càng thể hiện rõ ở các quốc gia phát triển như : Hoa Kì, Pháp, Canada, Thụy Sỹ, Trung Quốc, Singapore.... Ở Việt Nam, thời gian gần đây vấn đề giáo dục KNS cho HS-SV đã nhận được sự quan tâm nhiều hơn từ các cấp quản lý giáo dục và các nhà khoa học. Đã có nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đã đề cập đến phương diện lý luận và thực tiễn của việc rèn KNS thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp và các con đường khác, đặc biệt là các công trình nghiên cứu thực tiễn nhằm nêu ra sự cần thiết phải đẩy mạnh việc giáo dục KNS cho HS-SV ở tất cả các cơ sở giáo dục. Tuy vậy, số công trình nghiên cưú về lý luận, thực tiễn, nhất là thực tiễn giáo dục KNS ở trường Tiểu học chưa nhiều. Các công trình nghiên cứu trước đây, bước đầu đã đề cập tới tầm quan trọng của giáo dục KNS cho HS-SV nhưng chưa làm rõ những vấn đề liên quan đến công tác giáo dục KNS cho HS mà nhất là HS tiểu học. Một số vấn đề như: Vai trò của trường Tiểu học trong việc hình thành KNS của HS; các con đường hình thành KNS của HS Tiểu học; Cần quản lý các hoạt động ngoài giờ lên lớp như thế nào để nâng cao hiệu quả giáo dục KNS cho HS tiểu học; Các điều kiện để thực hiện việc quản lý hoạt động giáo dục KNS cho học sinh ở trường tiểu học…thì chưa được nghiên cứu sâu, do đó về mặt lý luận đòi hỏi cần làm rõ hơn. Nghiên cứu của tác giả sẽ góp phần làm sáng tỏ vấn đề trên. Việc giáo dục KNS cho HS là vấn đề được Đảng, Nhà Nước rất quan tâm điều đó thể hiện ở Nghị quyết hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ 2, lần thứ 5 khoá VIII, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng CSVN lần thứ IX, Nghị quyết đại hội đại biểu Đảng toàn quốc các khóa XI và XII; Chiến lược phát triển Giáo dục giai đoạn 2011-2020. Nghị quyết số 29/2013- 2 NQ/TW ra ngày 14/1/2013 của Ban chấp hành TW, Luật giáo dục 2005, Luật Giáo dục sửa đổi 2009, Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học (gọi tắt là điều lệ trường trung học) do Bộ GD&ĐT ban hành năm 2011 đã chỉ ra: Ngành GD&ĐT phải tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống và kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên. Sự quan tâm của Đảng, Nhà Nước và những áp lực của XH về tình trạng đi xuống về mặt đạo đức của một bộ phận không nhỏ HS-SV, đòi hỏi ngành GD&ĐT cần tăng cường việc giáo dục KNS cho HS. Bộ GD&ĐT đã gửi các công văn Số: 5438/BGDĐT-GDTH ra ngày 17 tháng 8 năm 2011 V/v: Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2011-2012 đối với giáo dục tiểu học và Số: 5379/BGDĐT-GDTH ra ngày 20 tháng 8 năm 2012 v/v: Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2012-2013 đối với giáo dục tiểu học; Công văn số 4323/BGDĐT-GDTH ra ngày 25 tháng 8 năm 2015 v/v: Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2015-2016 đối với giáo dục tiểu học. Các hướng dẫn đã nhấn mạnh: “Giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh thông qua các môn học, hoạt động giáo dục và xây dựng quy tắc ứng xử văn hoá. Nhà trường chủ động phối hợp với gia đình và cộng đồng trong giáo dục đạo đức và kỹ năng sống cho học sinh.” Bắt đầu từ năm học 2010 - 2011, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống (KNS) lồng ghép vào một số môn học ở bậc tiểu học. Ngày 28 tháng 2 năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành thông tư số 04/2014/TT-BGDĐT về Quy định Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống và hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khoá. Đây là một chủ trương cần thiết và đúng đắn. Tuy nhiên, Bộ Giáo dục và Đào tạo lại chưa ban hành bộ chuẩn về giáo dục KNS cho học sinh để định hướng chung nên 3 mỗi trường có một cách dạy riêng và nhiều giáo viên còn lúng túng trong quá trình dạy học dẫn đến việc giáo dục kỹ năng sống chưa đạt hiệu quả. Tiểu học là cấp học đầu tiên, là nền tảng của giáo dục phổ thông, giáo dục tiểu học có tầm quan trọng trong việc hình thành nên nhân cách của mỗi người. Giáo dục KNS ngay từ cấp học này sẽ giúp học hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức và nhân cách. Trong hoạt động quản lý của ban giám hiệu, quản lý hoạt động giáo dục KNS là một phần quan trọng trong việc giáo dục toàn diện học sinh. Để nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học, tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá ở các trường tiểu học huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định” 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động giáo dục KNS cho học sinh tiểu học, đề tài đề xuất các biện pháp quản lý của ban giám hiệu trường tiểu học đối với hoạt động giáo dục KNS cho học sinh theo hướng xã hội hoá ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Khái quát hóa lý luận về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá ở trường tiểu học. - Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá cho HS các trường tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. - Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt giáo dục kỹ năng sống cho học sinh theo hướng xã hội hoá ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động giáo dục KNS cho học sinh ở các trường tiểu học 4.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường tiểu học theo hướng xã hội hoá. 4.3. Phạm vi nghiên cứu - Hoạt động giáo dục KNS cho học sinh tiểu học được giới hạn thông qua hai hoạt động chính là hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. - Các nghiên cứu thực tiễn được triển khai 6 trường tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định gồm (TH Nghĩa Minh, TH Nghĩa Trung, TH Nghĩa Hồng A, TH Nghĩa Phúc, TH Rạng Đông, TH Nghĩa Tân.) 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết - Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá các tài liệu liên quan đến nội dung đề tài. - Nghiên cứu các đề tài, các văn bản, chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước về vấn đề QLGD, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học. - Phân tích, tổng hợp những tư liệu, tài liệu lý luận về QLGD, QLGD tiểu học, giáo dục KNS, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và những kết quả khảo sát, đánh giá công tác quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá để xây dựng các khái niệm công cụ và khung lý thuyết cho vấn đề nghiên cứu. 5.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Sử dụng phiếu điều tra (Ankét) đối với cán bộ quản lý, giáo viên nhằm tìm hiểu thực trạng của việc quản lý và tổ chức hoạt động giáo dục 5 ngoài giờ lên lớp, tìm hiểu các kỹ năng sống cần thiết nhất cho học sinh tiểu học ở và thực trạng việc giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá ở các trường tiểu học. * Phương pháp quan sát Quan sát cách tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, công tác giáo dục KNS cho học sinh tiểu học. * Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Tìm hiểu kinh nghiệm của cán bộ quản lý, giáo viên về việc quản lý và tổ chức cũng như sử dụng các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá. * Phương pháp chuyên gia Tổ chức thảo luận chuyên đề, lấy ý kiến các chuyên gia về một số kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Phương pháp cũng được sử dụng để đánh giá tính khả thi của các giải pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá trước khi tổ chức thử nghiệm. *Phương pháp hỗ trợ Sử dụng phương pháp thống kê toán học để t hu thập, xử lí và phân tích các số liệu nghiên cứu thông qua các tham số thống kê. 6. Giả thuyết khoa học Nếu thực hiện các biện pháp quản lý của nhà trường đối với hoạt động giáo dục KNS cho học sinh theo hướng: nâng cao nhận thức cho các chủ thể về hoạt động giáo dục KNS cho học sinh tiểu học; kế hoạch hóa hoạt động giáo dục KNS; xây dựng, phát triển đội ngũ giáo viên có năng lực giáo dục KNS cho học sinh; đổi mới các thành tố cấu trúc của hoạt động giáo dục KNS cho học sinh; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng trong, ngoài nhà trường để giáo dục KNS cho học sinh thì kết quả hoạt 6 động giáo dục KNS cho học sinh các trường tiểu học trên địa bàn huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định sẽ được nâng cao. 7. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị và tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống ở trường tiểu học theo hướng xã hội hoá Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá ở các trường tiểu học huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống theo hướng xã hội hoá cho học sinh các trường tiểu học huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. 7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC THEO HƯỚNG XÃ HỘI HOÁ 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu về xã hội hoá công tác giáo dục trong nhà trường Mỗi giai đoạn lịch sử nhất định có một nền Giáo dục tương ứng với trình độ, tốc độ phát triển của xã hội trong giai đoạn lịch sử đó. Giáo dục là sự phản ánh sinh động nhất về trình độ phát triển của nền kinh tế - xã hội (KT- XH), chịu sự ảnh hưởng chi phối của truyền thống văn hoá, những điều kiện bối cảnh phát triển của một địa phương, một dân tộc, một đất nước, khái quát hơn là một thời đại, vì thế, cũng có thể xem đó chính là bản chất xã hội của Giáo dục. Giáo dục xuất hiện cùng với đời sống xã hội của loài người. Các nhà nghiên cứu lịch sử giáo dục, xã hội, văn hoá và các nền văn minh trước đây đều khẳng định: con người luôn sống trong trình độ xã hội nhất định. Với ý nghĩa trên, “giáo dục là một hiện tượng xã hội có ảnh hưởng rất to lớn và rất quan trọng đối với sự phát triển con người và sự phát triển xã hội” [12, tr.97], là hoạt động đặc trưng của xã hội loài người. Chừng nào xã hội loài người còn tồn tại, chừng đó Giáo dục tiếp tục tồn tại và phát triển, Giáo dục chỉ mất đi khi xã hội loài người không còn tồn tại. Điều này có nghĩa là không thể tách rời Giáo dục ra khỏi đời sống xã hội, nói cách khác, không có giáo dục đứng ngoài xã hội, cũng có nghĩa là không có xã hội nào có thể phát triển mà không gắn liền với vai trò lịch sử của một nền Giáo dục. Ở nước ta, tư tưởng xã hội hóa công tác xã hội đã được hình thành và nuôi dưỡng từ rất sớm trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, qua mỗi giai đoạn nó càng được phát triển lên với một trình độ mới, cao hơn, phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Từ xa xưa, người anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi đã từng đúc kết sức mạnh đoàn kết của dân tộc bằng nhận định rất nổi 8 tiếng: “Dâng thuyền lên cũng là dân, làm lật thuyền cũng là dân”. Sau này Bác Hồ càng thấy rõ sức mạnh của tinh thần đoàn kết dân tộc, Người nói: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Cách mạng Tháng Tám (1945) thành công, dưới sự lãnh đạo của Đảng đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta đã chủ trương “Giáo dục là sự nghiệp của quần chúng”. Ngay sau ngày Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà một ngày (ngày 03/9/1945) trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu nhiệm vụ đầu tiên cần làm gấp của Giáo dục là chống giặc dốt, Người khẳng định: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” [15, tr.36]. Từ Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VI (1986), đường lối đổi mới toàn diện của Đảng đã mở đầu cho sự phát triển mới về kinh tế - xã hội của đất nước, trong đó có Giáo dục. Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VII đã đặt dấu mốc quan trọng trong lịch sử xây dựng và phát triển nền Giáo dục Việt Nam, Hội nghị đã thảo luận và ra Nghị quyết về sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo. Từ sau Đại hội lần thứ VII, trên các văn kiện của Đảng và Nhà nước, các tài liệu khoa học giáo dục, trên sách báo đài..., chúng ta thường gặp thuật ngữ “xã hội hoá” đối với các lĩnh vực hoạt động chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân, dân số - kế hoạch hoá gia đình, thể dục thể thao, Giáo dục - Đào tạo…Như vậy, chuyển sang thời kỳ đổi mới, xã hội hoá việc thực hiện các chính sách xã hội là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong đó có chủ trương về xã hội hóa Giáo dục. Nghị quyết Trung ương 2 (khoá VIII) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã nêu rõ: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”. Đây cũng là trọng trách, đồng thời cũng là vinh dự lớn lao mà Đảng và Nhà nước giao phó cho ngành Giáo dục - đào tạo. Vì vậy, hơn bao giờ hết, lúc này ngành Giáo dục - đào tạo cần có các biện pháp hữu hiệu khắc