BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
----------
PHẠM VĂN ĐIỆP
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN
THEO HƯỚNG TỰ CHỦ Ở CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP
HUYỆN CHƯƠNG MỸ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI, NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
----------
PHẠM VĂN ĐIỆP
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN
THEO HƯỚNG TỰ CHỦ Ở CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP
HUYỆN CHƯƠNG MỸ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. TRƯƠNG THỊ BÍCH
HÀ NỘI, NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận án này là kết quả nghiên cứu của cá nhân
tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận án là trung thực. Kết
quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ công trình nào đã được công bố
trước đó.
Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.
Hà Nội, tháng 6 năm 2017
Tác giả luận án
Phạm Văn Điệp
LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học, Trường
Đại học Sư phạm Hà Nội, cùng các thầy, cô giáo Khoa Quản lý giáo dục
đã tận tình giảng dạy, giúp đỡ em hoàn thành khóa cao học.
Em xin được bày tỏ lòng tri ân sâu sắc tới PGS.TS Trương Thị Bích,
người đã tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ để em hoàn thành công trình này.
Xin được cảm ơn Ban Giám hiệu, các thầy giáo, cô giáo trường THPT
Chương Mỹ A, THPT Chúc Động, THPT Ngô Sỹ Liên,THPT Đặng Tiến Đông,
THPT Trần Đại Nghĩa huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội đã cung cấp
những tư liệu, quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện luận văn
này.
Mặc dù rất nỗ lực cố gắng nhưng do thời gian có hạn, kinh nghiệm và
trình độ bản thân còn nhiều hạn chế nên luận văn này khó tránh khỏi những
thiếu sót nhất định. Vì vậy, tôi mong nhận được sự chỉ bảo, đóng góp của các
thầy, cô giáo để luận văn này được hoàn thiện hơn nữa.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2017
Người thực hiện
Phạm Văn Điệp
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt
Viết đầy đủ
CBQL
:
Cán bộ quản lý
CM
:
Chuyên môn
GV
:
Giáo viên
HT
:
Hiệu trưởng
HP
:
Hiệu phó
HS
:
Học sinh
QL
:
Quản lý
TCM
:
Tổ chuyên môn
THPT
:
Trung học phổ thông
THCS
:
Trung học cơ sở
HĐ
:
Hoạt động
TB
:
Trung bình
TTCM
:
Tổ trưởng chuyên môn
GD&ĐT
:
Giáo dục và đào tạo
QLGD
:
Quản lý giáo dục
CNTT
:
Công nghệ thông tin
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Qui mô phát triển số lượng học sinh các trường THPT ngoài công
lập huyện Chương Mỹ trong ba năm học gần đây.
Bảng 2.2: Tình hình cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật ở các trường THPT
ngoài công lập huyện Chương Mỹ trong ba năm học gần đây.
Bảng 2.3: Thống kê số lượng giáo viên các trường THPT ngoài công lập
huyện Chương Mỹ trong ba năm học gần đây.
Bảng 2.4: Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên các trường
THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ năm học 2016 – 2017.
Bảng 2.5: Chất lượng đầu vào của HS các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ trong ba năm học gần đây.
Bảng 2.6: Chất lượng đầu vào của HS một số trường THPT công lập huyện
Chương Mỹ trong ba năm học gần đây.
Bảng 2.7: Kết quả xếp loại học lực của học sinh các trường THPT ngoài công
lập huyện Chương Mỹ trong hai năm học gần đây.
Bảng 2.8: Kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh các trường THPT ngoài
công lập huyện Chương Mỹ trong hai năm học gần đây.
Bảng 2.9: Thống kê số học sinh bỏ học của các trường THPT ngoài công lập
huyện Chương Mỹ trong ba năm học gần đây.
Bảng 2.10: Mức độ nhận thức của CBQL, GV về vị trí, vai trò của TCM
trong trường THPT ngoài công lập.
Bảng 2.11: Thực trạng về mức độ thực hiện các hoạt động của TCM theo
hướng tự chủ trong các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ.
Bảng 2.12: Thực trạng về mức độ hiệu quả thực hiện các hoạt động của TCM
theo hướng tự chủ trong các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ.
Bảng 2.13: Mức độ quan trọng về vị trí, vai trò của người HT trong việc quản
lý hoạt động TCM theo hướng tự chủ.
Bảng 2.14: Đánh giá mức độ hiệu quả của công tác quản lý hoạt động TCM
theo hướng tự chủ của HT trong các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ.
Bảng 2.15: Thực trạng mức độ thực hiện quản lý hoạt động TCM theo hướng
tự chủ của HT các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ.
Bảng 2.16 : Thực trạng mức độ hiệu quả của việc quản lý hoạt động TCM
theo hướng tự chủ của HT trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ.
Bảng 2.17: Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động
TCM theo hướng tự chủ của HT các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ.
Bảng 2.18: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến công tác quản lý hoạt động
TCM theo hướng tự chủ của HT các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ.
Biểu đồ 2.1: Mức độ nhận thức của CBQL, GV về vị trí, vai trò của TCM
trong trường THPT ngoài công lập.
Biểu đồ 2.2: Thực trạng về mức độ thực hiện các hoạt động của TCM theo
hướng tự chủ trong các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ.
Biểu đồ 2.3: Thực trạng về mức độ hiệu quả thực hiện các hoạt động của
TCM theo hướng tự chủ trong các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ.
Biểu đồ 2.4: Thực trạng mức độ thực hiện quản lý hoạt động TCM theo
hướng tự chủ của HT trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ.
Biểu đồ 2.5: Thực trạng mức độ hiệu quả của việc quản lý hoạt động TCM
theo hướng tự chủ của HT trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ.
Biểu đồ 2.6: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến công tác quản lý hoạt
động tổ chuyên môn theo hướng tự chủ của hiệu trưởng trường THPT ngoài
công lập huyện Chương Mỹ.
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3
6. Giới hạn về phạm vi nghiên cứu ................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 5
Chương 1 ........................................................................................................... 6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA ................................. 6
TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG TỰ CHỦ .............................................. 6
TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ........................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.......................................................... 10
1.2.1. Quản lý ...................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Quản lý giáo dục ..................................... Error! Bookmark not defined.2
1.2.3. Quản lý nhà trường ............................................................................. 263
1.2.4. Tổ chuyên môn ...................................................................................... 15
1.3. Hoạt động tổ chuyên môn trong trường THPT ........................................ 10
1.4. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường THPT ........................... 12
1.5. Vai trò của Hiệu trưởng trong quản lý hoạt động TCM ở trường THPT136
1.6. Trường THPT ngoài công lập với định hướng tự chủ trong quản lý hoạt
động TCM ..................................................................................................... 149
1.6.1. Khái niệm tự chủ ................................................................................. 149
1.6.2. Trường THPT ngoài công lập ................... Error! Bookmark not defined.
1.6.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tổ chuyên môn . .. Error!
B
o
o
k
m
a
r
k
n
o
t
d
e
f
i
n
e
d
.
5
Chương 2 ......................................................................................................... 38
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO
HƯỚNG TỰ CHỦ CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP HUYỆN CHƯƠNG MỸ, THÀNH PHỐ
HÀ NỘI ........................................................................................................... 38
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và giáo dục đào tạo
huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội ............................................................ 38
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội....................................................... 38
2.1.2. Tình hình giáo dục đào tạo .................................................................. 399
2.2. Khái quát về các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành
phố Hà Nội .................................................................................................... 400
2.2.1. Qui mô phát triển số lượng học sinh các trường THPT ngoài công lập
huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội .......................................................... 411
2.2.2. Tình hình cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật ở các trường THPT
ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội ................................. 422
2.2.3. Tình hình giáo viên các trường THPT ngoài công lập huyện Chương
Mỹ, thành phố Hà Nội ................................................................................... 433
2.2.4. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên các trường
THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ năm học 2016 - 2017.................. 444
2.2.5. Chất lượng đầu vào của HS các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ, thành phố Hà Nội..................................................................... 455
2.2.6. Kết quả xếp loại học lực và hạnh kiểm của học sinh các trường THPT
ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội trong hai năm học gần
đây ................................................................................................................. 477
2.2.7. Thống kê số học sinh bỏ học của các trường THPT ngoài công lập
huyện Chương Mỹ , thành phố Hà Nội trong hai năm học gần đây ............. 488
2.3. Thực trạng về quản lý hoạt động TCM theo hướng tự chủ trong các
trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ ......................................... 499
2.3.1. Thực trạng nhận thức về vai trò và vị trí của TCM trong trường THPT
ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội ................................. 499
2.3.2. Thực trạng hoạt động của TCM theo hướng tự chủ trong các trường
THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội ...................... 500
2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động TCM theo hướng tự chủ của HT trong
các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội .... 590
2.4. Thực trạng các yếu tố khó khăn ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt
động TCM theo hướng tự chủ của HT các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ, thành phố Hà Nội..................................................................... 689
2.5. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng tự chủ
của HT các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà
Nội ................................................................................................................... 76
2.5.1. Điểm mạnh ........................................................................................... 76
2.5.2. Hạn chế.................................................................................................. 77
2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 77
Chương 3 ......................................................................................................... 81
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO
HƯỚNG TỰ CHỦ Ở ...................................................................................... 81
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGOÀI CÔNG LẬP HUYỆN
CHƯƠNG MỸ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ........................................................ 81
3.1 Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................... 81
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý.......................................................... 81
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa.......................................................... 81
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện, đồng bộ và hệ thống .................... 81
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ....................................................... 82
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, tính hiệu quả ................................... 82
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng tự chủ ở
các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội ...... 82
3.2.1. Xây dựng môi trường sư phạm thuận lợi cho hoạt động tổ chuyên môn
trong nhà trường theo hướng tự chủ. .............................................................. 82
3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý hoạt động tổ chuyên môn
theo
theo
hướng
tự
chủ...........................................................................................825
3.2.3. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch tuyển chọn đội ngũ GV theo tình hình phát
triển giáo dục của các trường THPT ngoài công lập theo hướng tự chủ ........ 87
3.2.4. Quản lý xây dựng kế hoạch, nội dung và hình thức hoạt động của tổ
chuyên môn theo hướng tự chủ ..................................................................... 890
3.2.5. Chỉ đạo công tác tự học, tự bồi dưỡng của tổ chuyên môn theo hướng tự
chủ ................................................................................................................... 95
3.2.6. Tăng cường nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất cho hoạt động của tổ
chuyên môn theo hướng tự chủ ....................................................................... 98
3.2.7. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động của các tổ chuyên
môn theo hướng tự chủ ................................................................................. 103
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................... 1066
3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ...................... 107
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 111
1. Kết luận ..................................................................................................... 111
2. Khuyến nghị .............................................................................................. 112
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo ............................................................ 112
2.2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hà Nội .............................. 113
2.3. Đối với các nhà trường THPT ngoài công lập ....................................... 113
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 114
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục ngày nay được coi là nền móng của sự phát triển khoa học, kỹ
thuật. Chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam 2010-2020 đã khẳng định vai
trò quan trọng của giáo dục trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài cho đất nước. Để đạt được nhiệm vụ, mục tiêu giáo dục đề ra,
các cơ sở giáo dục cần có các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Trong đó công tác quản lý giáo dục được xem là giải pháp quan trọng. Quản
lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng giữ vai trò quan trọng vì hoạt
động tổ chuyên môn có tác động trực tiếp tới chất lượng dạy của giáo viên và
kết quả học của học sinh. Chính vì vậy, hiệu trưởng phải là hạt nhân chủ yếu
trong việc ứng dụng các khoa học quản lý để vận dụng linh hoạt, năng động
các biện pháp quản lý.
Trong Luật Giáo dục, Điều lệ trường Phổ thông và chỉ đạo, hướng dẫn
của Sở GD&ĐT đã nêu rõ yêu cầu bắt buộc đối với hoạt động tổ chuyên môn
trong trường THPT. Thông qua quản lý hoạt động của tổ chuyên môn, Hiệu
trưởng quản lý các mặt chuyên môn, nghiệp vụ, chương trình, kế hoạch giảng
dạy, năng lực sư phạm của giáo viên trong toàn trường. Ở trường THPT, giáo
viên được chia thành các tổ chuyên môn theo một nhóm môn học, mỗi tổ
chuyên môn có 1 tổ trưởng và 1 hoặc 2 tổ phó tùy theo cơ cấu của từng nhà
trường. Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành bộ máy tổ chức hành chính
của nhà trường.
Việc nâng cao chất lượng quản lý tổ chuyên môn của cán bộ quản lý sẽ
phát huy được năng lực sáng tạo của giáo viên trong tập thể sư phạm, tạo ra
sự đoàn kết nội bộ, rèn luyện khả năng quản lý, điều hành hoạt động của tổ
trưởng chuyên môn đồng thời tạo động lực để giáo viên phát huy nhiều sáng
1
kiến kinh nghiệm trong bộ môn của mình. Ngoài ra, thông qua hoạt động tổ
chuyên môn giáo viên được bồi dưỡng thường xuyên qua các hoạt động dự
giờ, sinh hoạt chuyên đề, thao giảng, hội giảng, hội thi giáo viên giỏi, học
sinh giỏi để nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường.
Hoạt động tổ chuyên môn có nề nếp, có chất lượng sẽ giúp hiệu trưởng
lập lại trật tự, kỷ cương, nề nếp của nhà trường, nâng cao chất lượng giảng
dạy và giáo dục phù hợp với quan điểm đổi mới của ngành, của Đảng và Nhà
nước đáp ứng mục tiêu đào tạo con người phát triển toàn diện.
Trường THPT ngoài công lập là các trường do các tổ chức xã hội, tổ
chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức kinh tế hoặc cá nhân thành lập khi được cơ
quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Nguồn đầu tư xây dựng cơ sở vật
chất và kinh phí hoạt động của trường ngoài công lập là nguồn ngoài ngân
sách nhà nước. Thực tế hiện nay cho thấy rằng ở các đô thị lớn trường ngoài
công lập phát triển mạnh, đáp ứng nhu cầu của đại bộ phận người dân có thu
nhập khá trở lên. Tuy nhiên, ở những đô thị mới, huyện xa trung tâm thành
phố hoạt động của loại hình trường dân lập đang đối mặt với nhiều khó khăn,
kết quả tuyển sinh thấp, chất lượng đầu vào của học sinh không cao, chất
lượng chuyên môn và chất lượng đạo đức của học sinh ở các trường THPT
ngoài công lập so với các trường THPT công lập kém hơn. Có rất nhiều
nguyên nhân dẫn đến thực trạng này và một trong những nguyên nhân đó nằm
ở chất lượng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng.
Thực tế các công trình nghiên cứu quản lý nhà trường phổ thông trong
lĩnh vực quản lý giáo dục tập trung chủ yếu nghiên cứu quản lý các hoạt động
dạy học, quản lý hoạt động giáo dục, còn lại nghiên cứu vào quản lý hoạt
động tổ bộ môn theo hướng tự chủ ở các trường THPT ngoài công lập còn ít
được nghiên cứu.
Vì những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Quản lý hoạt động tổ chuyên
môn theo hướng tự chủ ở các trường Trung học phổ thông ngoài công lập
2
huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội” để nghiên cứu nhằm xác định các biện
pháp quản lý đưa hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng tự chủ ở các
trường THPT ngoài công lập hiện nay vào nề nếp và có hiệu quả hơn.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động TCM trong
các trường THPT nói chung và các trường THPT ngoài công lập nói riêng, đề
xuất các biện pháp quản lý hoạt động TCM theo hướng tự chủ nhằm nâng cao
chất lượng dạy học tại các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ,
thành phố Hà Nội.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể: Công tác quản lý hoạt động của TCM các trường THPT
ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
3.2. Đối tượng: Biện pháp quản lý hoạt động của TCM theo hướng tự
chủ tại các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà
Nội.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động TCM trong các trường THPT ngoài công lập tại huyện
Chương Mỹ, thành phố Hà Nội hiện nay đang bộc lộ rất nhiều hạn chế. Nếu
đề xuất được những biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn theo
hướng tự chủ, phù hợp thực tiễn sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học
cho các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động của TCM theo hướng tự chủ tại
các trường THPT.
5.2. Nghiên cứu thực trạng hoạt động TCM và thực trạng quản lý hoạt
động TCM theo hướng tự chủ tại các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
3
5.3. Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động TCM theo hướng tự chủ
của Hiệu trưởng các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành
phố Hà Nội.
5.4. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động TCM theo hướng tự chủ
trong các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
5.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề
xuất.
6. Giới hạn về phạm vi nghiên cứu
Chủ thể quản lý: Hiệu trưởng các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
Nghiên cứu về các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động TCM theo hướng tự chủ tại các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
Giới hạn về địa bàn nghiên cứu: các trường THPT ngoài công lập huyện
Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa trong
nghiên cứu các nguồn tài liệu lý luận và thực tiễn có liên quan đến vấn đề
nghiên cứu để phục vụ trực tiếp cho việc giải quyết các nhiệm vụ của đề tài
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Xây dựng mẫu phiếu điều tra khảo
sát với các dạng câu hỏi đóng, mở nhằm đánh giá thực trạng các mặt, các hoạt
động của TCM, quản lý của Hiệu trưởng đối với TCM
Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn sâu nhằm tìm hiểu hiện trạng, các
yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý TCM theo hướng tự chủ của Hiệu
trưởng và nguyên nhân của thực trạng trên.
4
7.3. Phương pháp xử lý thông tin
Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng một số công thức toán học để
phân tích về mặt định lượng các kết quả nghiên cứu thực trạng.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ
lục, luận văn dự kiến được trình bày theo 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo
hướng tự chủ trong trường trung học phổ thông.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng tự
chủ của hiệu trưởng các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ,
thành phố Hà Nội.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng tự
chủ ở các trường THPT ngoài công lập huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.
5
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA
TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG TỰ CHỦ
TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
TCM là nơi diễn ra mọi hoạt động có liên quan đến toàn bộ hoạt động
nghề nghiệp của người GV, là một bộ phận không thể thiếu trong mỗi nhà
trường và là nơi thực hiện các hoạt động chuyên môn và bồi dưỡng chuyên môn
nghiệp vụ cho GV trong nhà trường.
Hoạt động chuyên môn ở trường THPT là một yêu cầu bắt buộc được qui
định trong điều lệ trường trung học do Bộ GD&ĐT ban hành cũng như sự chỉ
đạo của Sở Giáo dục. Hiệu trưởng quản lý hoạt động này sẽ quản lý được giáo
viên nhất là về chuyên môn, nghiệp vụ, thực hiện kế hoạch giảng dạy, năng lực
sư phạm của giáo viên trong phạm vi từng tổ chuyên môn và qua đó cũng phản
ánh được các mặt hoạt động chuyên môn của nhà trường và các hoạt động khác
cũng như chất lượng của các hoạt động đó.
Nâng cao chất lượng hoạt động TCM trong các nhà trường sẽ phát huy tinh
thần nỗ lực sáng tạo của giáo viên trong tập thể sư phạm, tính đoàn kết nội bộ,
năng lực điều hành của Tổ trưởng chuyên môn.
Tổ chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần bồi dưỡng đội
ngũ giáo viên thông qua các hoạt động dự giờ, thao giảng, trao đổi rút kinh
nghiệm các tiết dạy, sinh hoạt chuyên đề để nâng cao chất lượng dạy và học. Vì
thế, công tác quản lý hoạt động TCM đặc biệt được quan tâm.
TCM đóng vai trò chủ đạo trong công tác bồi dưỡng và phát triển năng
lực giảng dạy cho đội ngũ GV. Những năm gần đây, hoạt động chuyên môn
và hoạt động của TCM trong nhà trường đang được các cấp QLGD chú ý,
6
quan tâm. Bởi vậy, đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý TCM ở
nhiều khía cạnh khác nhau. Có thể kể đến 1 số đề tài:
Tác giả Phạm Quang Huân, Trần Thị Hải Yến [16] cho rằng một trong
các hướng đổi mới sinh hoạt TCM là đổi mới công tác tự học cho đội ngũ GV
trong tổ: “Tổ chức tự học cho đội ngũ giáo viên là nội dung quan trọng của
quản lý TCM, quản lý nhà trường cũng như quản lý TCM suy cho cùng là
những tác động có ý thức, có kế hoạch và hướng đích của chủ thể quản lý đến
tất cả các mặt đời sống của nhà trường và TCM để đảm bảo sự vận hành tối
ưu quá trình dạy học và giáo dục”.
Tác giả Nguyễn Thanh Cao [8] đề cập đến các biện pháp quản lý TCM
cụ thể đi theo hướng tiếp cận chức năng quản lý TCM, đặc biệt nhấn mạnh
đến quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá là con đường nâng cao chất lượng
TCM, chất lượng của nhà trường giáo dục phổ thông: “1) Quản lý kế hoạch
hoạt động của tổ chuyên môn nhằm mục đích nâng cao khả năng điều hành
quản lý tổ chuyên môn của tổ trưởng chuyên môn, huy động khả năng chuyên
môn của mọi thành viên trong tổ; 2) Chỉ đạo việc thực hiện đổi mới nội dung
sinh hoạt chuyên môn theo yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông; 3) Tăng
cường quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá học sinh của tổ chuyên môn
thông qua quản lý kiểm tra, đánh giá học tập, Hiệu trưởng biết được tình hình
của học sinh về ý thức và khả năng học tập, để từ đó chỉ đạo giáo viên xây
dựng kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém. 4) Tăng
cường công tác tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên. 5) Công tác quản lý thiết
bị dạy học của tổ chuyên môn; 6) Kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch,
hoạt động tổ chuyên môn”.
Các tác giả Hoàng Thị Phương Thảo [27] trong bài viết Nâng cao vai trò
của Tổ trưởng chuyên môn trong quản lý hoạt động TCM ở trường THPT đã
đưa ra một số biện pháp quản lý nhằm tăng cường vai trò TTCM trong nhà
7
trường: “1) Nâng cao nhận thức về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ
chuyên môn. 2) Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực
chuyên môn cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn. 3) Xây dựng hoàn thiện cơ
chế đãi ngộ đối với đội ngũ tổ trưởng chuyên môn nhằm tạo động lực làm
việc và khuyến khích học tự học, tự bồi dưỡng”.
Như vậy, có thể thấy các công trình nghiên cứu trên đều khẳng định vai
trò quan trọng của hoạt động TCM đối với chất lượng dạy và học trong các
nhà trường đồng thời tác giả đã đưa ra các biện pháp giúp các nhà trường cải
thiện và nâng cao chất lượng hoạt động TCM
Đối với các trường THPT ngoài công lập cũng đã có nhiều công trình
nghiên cứu như: Luận án tiến sĩ của Phạm Tuấn Hùng (2011) “Quản lý trường
THPT ngoài công lập ở Việt Nam giai đoạn hiện nay ”, Viện Khoa học Giáo
dục Hà Nội [15]. Trong luận án này tác giả đã nghiên cứu cơ sở lý luận và
khảo sát thực trạng ở một số trường ngoài công lập cấp THPT và tác giả đã đề
xuất các giải pháp gồm:
(1) Quy hoạch hợp lý các trường THPT ngoài công lập;
(2) Hoàn thiện chính sách và văn bản pháp lý
(3) Đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ giáo viên;
(4) Đầu tư đồng bộ cơ sở vật chất và hiện đại hóa phương tiện dạy học;
(5) Đẩy mạnh xã hội hóa trong phát triển trường THPT ngoài công lập;
(6) Đổi mới cơ chế quản lý nhà trường theo hướng tự chủ và tính trách
nhiệm xã hội
Ngoài ra còn có nhiều ý kiến của các cán bộ chỉ đạo, một số bài báo và
một số luận văn thạc sỹ như: Bài viết “Điểm mặt các trường dân lập “top
đầu” của Hà Nội” [35]; “Một số vấn đề trong công tác quản lý trường THPT
dân lập và phương hướng giải quyết ở thành phố Hồ Chí Minh” của Lê Đức
Anh (1999); “Một số kinh nghiệm tổ chức quản lý loại hình trường THPT bán
8
- Xem thêm -