Tài liệu Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học ở huyện kinh môn, tỉnh hải dương theo chuẩn nghề nghiệp

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM VŨ HỒNG HẢI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC Ở HUYỆN KINH MÔN TỈNH HẢI DƯƠNG THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM VŨ HỒNG HẢI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC Ở HUYỆN KINH MÔN TỈNH HẢI DƯƠNG THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM HÙNG LINH THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn này chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016 Tác giả luận văn Vũ Hồng Hải Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian học tập, nghiên cứu tại khoa Tâm lý giáo dục, Trường Đại học sư phạm Thái Nguyên, tác giả đã hoàn thành đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp". Có được kết quả này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn, động viên của các cấp lãnh đạo, các cơ quan chức năng, các thầy giáo, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp và người thân trong gia đình. Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo trong Ban Chủ nhiệm khoa, các thầy, cô giáo trong khoa Tâm lý giáo dục; và các thầy, cô giáo trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả học tập, nghiên cứu tại trường. Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn và sự tri ân sâu sắc nhất tới PGS.TS. Nguyễn Thị Tính, TS. Phạm Hùng Linh, thầy cô đã tận tâm truyền đạt những kiến thức về khoa học quản lý giáo dục, phương pháp nghiên cứu khoa học và tận tuỵ chỉ bảo, giúp đỡ, hướng dẫn, động viên tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ của Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện, Phòng Giáo dục và Đào tạo, Cán bộ quản lý và một số giáo viên các trường tiểu học trong huyện; bạn bè, đồng nghiệp, người thân đã quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Dù bản thân đã có rất nhiều cố gắng, song những thiếu sót trong luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi, kính mong sự góp ý, chỉ bảo của các quý thầy, cô cùng các bạn đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016 Tác giả Vũ Hồng Hải Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:................................................................ 4 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 5 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 5 8. Cấu trúc nội dung luận văn .............................................................................. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP ................................................................................. 7 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 7 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực giáo viên ở nước ngoài ......... 7 1.1.2. Lịch sử nghiên cứu về bồi dưỡng giáo viên ở trong nước ........................ 7 1.2. Một số khái niệm ........................................................................................ 10 1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 10 1.2.2. Bồi dưỡng ................................................................................................ 11 1.2.3. Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học ....................................... 13 1.2.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp .................................................................................... 15 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn 1.3. Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp giáo viên ........................................................................................ 18 1.3.1. Bối cảnh xã hội, hoạt động giáo dục ở trường tiểu học và những yêu cầu đặt ra đối với giáo viên tiểu học hiện nay ............................................ 18 1.3.2. Mục tiêu, nội dung bồi dưỡng giáo viên tiểu học đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp giáo viên ........................................................................................ 23 1.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp .................................................................................... 24 1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng .......................................................................... 24 1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng ................................................... 24 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng .................................................... 26 1.4.4. Kiểm tra đánh giá các kết quả bồi dưỡng ................................................ 27 1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học của Phòng GD&ĐT .................................. 28 1.5.1. Những yếu tố chủ quan ............................................................................ 28 1.5.2. Những yếu tố khách quan ........................................................................ 29 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .................................................................................... 31 Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở HUYỆN KINH MÔN, TỈNH HẢI DƯƠNG.................................. 32 2.1. Một vài nét về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát .............................. 32 2.1.1. Khái quát về giáo dục tiểu học huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương ........ 32 2.1.2. Tổ chức khảo sát đánh giá thực trạng năng lực chuyên môn đội ngũ giáo viên và công tác tổ chức hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học ở huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương .................................... 34 2.2. Thực trạng năng lực chuyên môn giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp ở huyện Kinh Môn ........................................................................ 35 2.2.1. Cơ cấu đội ngũ CBQL, GV tiểu học huyện Kinh Môn ........................... 35 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn 2.2.2. Thực trạng năng lực giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp ở huyện Kinh Môn ................................................................................................ 36 2.3. Thực trạng bồi dưỡng chuyên môn GV TH huyện Kinh Môn theo Chuẩn nghề nghiệp ............................................................................................ 43 2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, giáo viên về chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học ............................................................................................... 43 2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung bồi dưỡng chuyên môn GV theo Chuẩn nghề nghiệp ............................................................................................ 44 2.3.3. Thực trạng phương pháp và hình thức bồi dưỡng chuyên môn GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp ở huyện Kinh Môn .............................................. 45 2.3.4. Thực trạng đánh giá kết quả bồi dưỡng ................................................... 46 2.3.5. Đánh giá chung về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp ở Huyện Kinh Môn ............................................................ 46 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp ở Huyện Kinh Môn ............................................................ 47 2.4.1. Thực trạng công tác xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp ở Huyện Kinh Môn....................................... 47 2.4.2. Thực trạng công tác tổ chức bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp ở huyện Kinh Môn............................................................. 50 2.4.3. Thực trạng công tác chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp ở huyện Kinh Môn ....................................... 51 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường tiểu học huyện Kinh Môn ............... 53 2.4.5. Những khó khăn trong quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho GV TH huyện Kinh Môn ............................................................................ 56 2.5. Đánh giá chung về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn GV TH huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp ...................... 58 2.5.1. Ưu điểm và bài học .................................................................................. 59 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn 2.5.2. Tồn tại và những vấn đề đặt ra trong quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn GV TH đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp ở huyện Kinh Môn............. 61 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .................................................................................... 62 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC Ở HUYỆN KINH MÔN, TỈNH HẢI DƯƠNG THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP .................. 63 3.1. Những định hướng cho công tác phát triển đội ngũ giáo viên TH huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương ..................................................................... 63 3.1.1. Định hướng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam ............... 63 3.1.2. Định hướng đổi mới giáo dục phổ thông................................................. 64 3.1.3. Định hướng đổi mới công tác giáo dục tỉnh Hải Dương ......................... 64 3.1.4. Định hướng đổi mới công tác phát triển đội ngũ .................................... 66 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 68 3.2.1. Nguyên tắ c bảo đảm tính kế thừa và phát triển ....................................... 68 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đối tượng ........................................................ 68 3.2.3. Nguyên tắ c bảo đảm tính đồng bộ ........................................................... 69 3.2.4. Nguyên tắ c bảo đảm tính phù hợp và khả thi .......................................... 69 3.3. Các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho GV TH huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp. ........................... 70 3.3.1. Biện pháp 1: Quán triệt nhận thức cho CBQL và đội ngũ GV TH toàn huyện các yêu cầu, tiêu chí theo Chuẩn nghề nghiệp ................................ 70 3.3.2. Biện pháp 2: Khảo sát nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp ................. 73 3.3.3. Đa dạng hóa phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp ........................................................ 76 3.3.4. Biện pháp 4: Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong bồi dưỡng .................... 82 3.3.5. Biện pháp 5: Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ GV theo Chuẩn nghề nghiệp ............................................................................................ 83 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn 3.4. Mối liên hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp........................................ 87 3.5. Khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp......... 87 3.5.1. Về mức độ cấp thiết của các biện pháp đề xuất ...................................... 88 3.5.2. Về mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất ......................................... 89 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .................................................................................... 90 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 91 1. Kết luận .......................................................................................................... 91 2. Khuyến nghị................................................................................................... 93 2.1. Đối với UBND tỉnh Hải Dương và Sở Giáo dục và Đào tạo ..................... 93 2.2. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo ........................................................... 93 2.3. Đối với Hiệu trưởng các trường TH ........................................................... 93 2.4. Đố i với đô ̣i ngũ GV các trường TH............................................................ 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 94 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vii http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17 1.18 1.19 1.20 1.21 1.22 1.23 1.24 1.25 1.26 1.27 1.28 1.29 1.30 1.31 1.32 1.33 1.34 Chữ viết tắt BC BCH BD CBQL CBQLGD CĐ CNH CNTT CSVC ĐH ĐNGV GD GD&ĐT GDNT GDPT GV HĐ HĐDH HĐGD HĐH HS PGS.TS PPDH QLCL SGK TB TC TH THCS THPT ThS TT UBND XHCN Đọc là Biên chế Ban chấp hành Bồi dưỡng Cán bộ quản lý Cán bộ quản lý giáo dục Cao đẳng Công nghiệp hóa Công nghệ thông tin Cơ sở vật chất Đại học Đội ngũ giáo viên Giáo dục Giáo dục và Đào tạo Giáo dục nghệ thuật Giáo dục phổ thông Giáo viên Hợp đồng Hoạt động dạy học Hoạt động giáo dục Hiện đại hóa Học sinh Phó giáo sư, Tiến sĩ Phương pháp dạy học Quản lý chất lượng Sách giáo khoa Trung bình Trung cấp Tiểu học Trung học cơ sở Trung học phổ thông Thạc sĩ Thứ tự Ủy ban nhân dân Xã hội chủ nghĩa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Mạng lưới trường, lớp cấp TH năm học 2015 - 2016 ....................... 32 Bảng 2.2. Quy mô phát triển giai đoạn 2011 - 2016 ......................................... 33 Bảng 2.3. Trình độ đội ngũ CBQL, GV cấp TH ............................................... 33 Bảng 2.4. Thực trạng trình độ, tuổi đời, tuổi nghề đội ngũ giáo viên TH huyện Kinh Môn năm học 2015-2016 .............................................. 35 Bảng 2.5. Xếp loại GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp ........................................ 36 Bảng 2.6. Điểm trung bình các Yêu cầu, Tiêu chí của Lĩnh vực 1 ................... 37 Bảng 2.7. Điểm trung bình các Yêu cầu, Tiêu chí của Lĩnh vực 2 ................... 39 Bảng 2.8. Điểm trung bình các Yêu cầu, Tiêu chí của Lĩnh vực 3 ................... 40 Bảng 2.9. Mức độ đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp của GV theo từng Lĩnh vực ... 41 Bảng 2.10. Đánh giá thực trạng nhận thức của CBQL, giáo viên về Chuẩn nghề nghiệp ....................................................................................... 43 Bảng 2.11. Đánh giá thực trạng thực hiện nội dung bồi dưỡng chuyên môn GV theo Chuẩn nghề nghiệp của Phòng GD&ĐT ............................ 44 Bảng 2.12: Thực trạng về hình thức tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học ở huyện Kinh Môn ............................................... 45 Bảng 2.13. Nhu cầu về nội dung bồi dưỡng chuyên môn của GV TH huyện Kinh Môn nhằm đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp .................................. 49 Bảng 2.14. Thực trạng công tác chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho GV TH theo Chuẩn nghề nghiệp ở huyện Kinh Môn ................ 51 Bảng 2.15. Thực trạng công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ............................................................ 53 Bảng 2.16. Những khó khăn mà GV TH huyện Kinh Môn hay gặp ................. 56 Bảng 2.17. Nguyên nhân của những khó khăn mà GV TH thường gặp ........... 57 Bảng 3.1. Mức độ cấp thiết của các biện pháp .................................................. 88 Bảng 3.2. Mức độ khả thi của các biện pháp..................................................... 89 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, cùng với việc đẩy mạnh phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn, Đảng và Nhà nước ta đã đặc biệt chú trọng phát triển giáo dục - đào tạo. Trong giai đoạn phát triển hiện nay giáo dục đào tạo cùng với khoa học và công nghệ được xem là quốc sách hàng đầu. Những năm qua giáo dục Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể góp phần to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Kết quả đạt được của giáo dục cho thấy hệ thống giáo dục đã tương đối hoàn chỉnh từ mầm non đến sau đại học, chất lượng giáo dục và đào tạo có tiến bộ, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục phát triển cả về số lượng và chất lượng, tỷ lệ giáo viên và cán bộ quản lý đạt chuẩn tương đối cao. Tuy nhiên, chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo còn thấp so với yêu cầu; chương trình hiện hành về cơ bản vẫn tiếp cận theo hướng nội dung, chạy theo khối lượng kiến thức, còn nặng tính hàn lâm; chương trình đã chú ý đến cả 3 phương diện kiến thức, kỹ năng và thái độ nhưng vẫn là những yêu cầu rời rạc riêng rẽ, chưa liên kết, chưa có tính thống nhất cao; phương pháp giáo dục còn nặng về lý thuyết, do đó phần nhiều học sinh hạn chế về năng lực và kĩ năng sống; đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu ở một số vùng miền, một bộ phận chưa theo kịp yêu cầu đổi mới; việc đầu tư cho giáo dục và đào tạo chưa hiệu quả; chính sách, cơ chế tài chính cho giáo dục chưa phù hợp; cơ sở vật chất ở nhiều nơi còn thiếu và lạc hậu, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn … Để khắc phục những vấn đề yếu kém bất cập, Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8, khóa XI ban hành Nghị quyết về giáo dục và đào tạo đó là: "Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế". Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn Cùng với giáo dục nói chung, giáo dục tiểu học có vị trí rất quan trọng bởi: Tiểu học là bậc học nền tảng đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành phát triển toàn nhân cách của con người, đặt nền tảng vững chắc cho giáo dục phổ thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Để thực hiện được mục tiêu giáo dục tiểu học thì đội ngũ giáo viên tiểu học đóng vai trò quan trọng, họ chính là những người quyết định đến chất lượng giáo dục, quyết định đến sự thắng lợi của mục tiêu giáo dục đề ra. Với mục đích làm cơ sở để xây dựng nhiệm vụ, mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng giáo viên tiểu học ở các khoa, trường cao đẳng, đại học sư phạm. Giúp giáo viên tiểu học tự đánh giá năng lực nghề nghiệp, từ đó xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện nâng cao phẩm chất đạo đức, chính trị, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Đồng thời làm cơ sở để đánh giá, để quy hoạch, để đề xuất chế độ, chính sách đối với đội ngũ giáo viên tiểu học, ngày 04/5/2007, Bộ GD&ĐT ban hành Quyết định số 14/2007/QĐ-BGDĐT về quy định Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học. Thực tế đội ngũ giáo viên tiểu học còn hạn chế về chất lượng “chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển giáo dục - đào tạo trong giai đoạn mới” (Nghị quyết TW 2 khóa VIII). Để thực hiện tốt mục tiêu phát triển giáo dục - đào tạo nói chung và giáo dục tiểu học nói riêng, nhất thiết phải phát triển đội ngũ giáo viên đảm bảo đủ về số lượng, cơ cấu và có trình độ chuyên môn vững vàng đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Trong việc phát triển đội ngũ giáo viên, thì việc bồi dưỡng giáo viên là hết sức cần thiết và cấp bách. Thực tế tình hình đội ngũ giáo viên tiểu học của huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương cũng nằm trong xu thế chung của toàn quốc; đội ngũ giáo viên tiểu học của huyện “chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển giáo dục - đào tạo trong giai đoạn mới”, đội ngũ còn thiếu về cơ cấu, còn yếu về năng lực chuyên môn. Toàn huyện cấp tiểu học có 777 giáo viên, 100% đạt trình độ chuẩn, cơ bản đáp ứng được yêu cầu. Tuy nhiên còn rất nhiều bất cập trong đội ngũ đó là: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 2 http://www.lrc.tnu.edu.vn cơ cấu còn mất cân đối nơi thừa, nơi thiếu (3 đơn vị chưa có giáo viên chuyên Mỹ thuật, Âm nhạc, 4 đơn vị thừa giáo viên), giáo viên hợp đồng 252/777 (chiếm 32.4%). Đội ngũ giáo viên “cao tuổi” (độ tuổi 50-55) chiếm 7.6% (59 người) có kinh nghiệm giảng dạy, kinh nghiệm giáo dục, tuy nhiên còn hạn chế về đổi mới phương pháp, cách tổ chức hoạt động học theo mô hình tự quản, trình độ Tin học, Ngoại ngữ còn hạn chế. Đội ngũ giáo viên có tuổi nghề dưới 5 năm có 104/777 người (tỉ lệ 13.4%) có trình độ Tin học, Ngoại ngữ, có khả năng áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, tuy nhiên còn hạn chế về năng lực xây dựng kế hoạch giảng dạy, kế hoạch giáo dục. Một bộ phận giáo viên còn hạn chế về chuyên môn (năm học 2013-2014 có 107/716 người chiếm tỉ lệ 14.94% xếp loại Trung bình và Yếu về chuẩn nghề nghiệp; kết quả thanh tra chuyên ngành năm học 2014-2015 có 2/32 tiết dạy đạt loại Trung bình, 6/32 tiết dạy đạt loại Khá). Hằng năm Phòng GD&ĐT tổ chức hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học và chỉ đạo các nhà trường thực hiện công tác bồi dưỡng; tuy nhiên nội dung bồi dưỡng chủ yếu tập trung theo nội dung do Sở đã tập huấn, chưa bám sát vào các nội dung theo chuẩn nghề nghiệp; mặt khác hình thức bồi dưỡng chỉ đơn thuần bồi dưỡng tập trung trong hè với thời lượng 1-2 buổi/nội dung; hoạt động kiểm tra đánh giá hiệu quả bồi dưỡng chưa được quan tâm; khả năng nhận thức về Chuẩn nghề nghiệp của một số giáo viên còn hạn chế, nhiều trường chưa tổ chức tốt việc quán triệt Chuẩn nghề nghiệp tới giáo viên; những yếu tố đó phần nào cho thấy công tác bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp của huyện chưa thực sự hiệu quả. Xuất phát từ tình hình thực tế nêu trên, tôi lựa chọn đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học ở huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp” nhằm góp phần nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên các trường tiểu học đáp ứng yêu cầu Chuẩn nghề nghiệp nói riêng và yêu cầu phát triển giáo dục của huyện nhà nói chung. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 3 http://www.lrc.tnu.edu.vn 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, thực tiễn về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học huyện Kinh Môn tỉnh Hải Dương, đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp ở huyện Kinh Môn tỉnh Hải Dương, nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học của huyện nhà. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu: Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương. Khách thể điều tra, khảo sát: Đội ngũ giáo viên tiểu học, cán bộ quản lý giáo dục huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương. Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp. 4. Giả thuyết khoa học Chất lượng giáo dục phụ thuộc rất nhiều vào năng lực chuyên môn của giáo viên; nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tiểu học ở huyện Kinh Môn tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp một cách hợp lý, khoa học thì sẽ góp phần nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Kinh Môn tỉnh Hải Dương. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu sơ cở lý luận của quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp. - Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn giáo viên tiểu học huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp. - Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học trên địa bàn huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 4 http://www.lrc.tnu.edu.vn 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Phạm vi, đối tượng khảo sát Khảo sát chuyên viên Phòng GD&ĐT, đội ngũ giáo viên tiểu học, cán bộ quản lý giáo dục đang công tác tại các trường tiểu học huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương (Khảo sát bằng phiếu hỏi, phỏng vấn với 03 chuyên viên Phòng GD&ĐT, 146 giáo viên, 61 cán bộ quản lý giáo dục đang công tác tại 27 trường tiểu học trên địa bàn huyện). 6.2. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học trên địa bàn huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu, văn bản Sử dụng phương pháp nghiên cứu (phân tích, tổng hợp) các tài liệu, các văn bản có liên quan đến đề tài nghiên cứu, nhằm thu thập tư liệu xây dựng cơ sở lý luận của quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo Chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên tiểu học. 7.2. Phương pháp nghiên cứu bằng phiếu hỏi, phỏng vấn Điều tra khảo sát bằng phiếu hỏi, phỏng vấn một lượng đối tượng nghiên cứu để từ đó phát hiện các vấn đề có liên quan cần giải quyết; khảo nghiệm mức độ cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Dùng các công thức toán học để tính toán các thông số liên quan đến đối tượng (tính số trung bình cộng, độ lệch chuẩn). 8. Cấu trúc nội dung luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 5 http://www.lrc.tnu.edu.vn Chương 1: Cở sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp. Chương 2: Thực trạng về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp ở huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu học ở huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương theo Chuẩn nghề nghiệp. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 6 http://www.lrc.tnu.edu.vn Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực giáo viên ở nước ngoài Trong sự phát triển của mình các quốc gia trên thế giới đều coi hoạt động bồi dưỡng giáo viên là vấn đề phát triển cơ bản trong phát triển giáo dục. Triết lý giáo dục các quốc gia, nhà trường, ngành giáo dục theo đuổi là học tập thường xuyên và học tập suốt đời nhằm bổ sung kiến thức và đổi mới phương pháp hoạt động phù hợp với sự phát triển kinh tế-xã hội. Tiến sĩ Raja Roy Singh - nhà giáo dục người Ấn Độ trong tác phẩm “Nền giáo dục cho thế kỷ XXI: Những triển vọng Châu Á - Thái Bình Dương” đã viết: “Giáo viên giữ vai trò quyết định trong quá trình giáo dục và đặc biệt trong việc định hướng lại giáo dục.... Chất lượng của một hệ thống giáo dục không thể vượt qua chất lượng của các giáo viên trong hệ thống đó”. Ở Nhật Bản “không có chuyện giáo viên có chuyên môn chưa đạt cao mà bị sa thải hay làm ngơ. Mà sẽ được tham gia những khóa học giúp giáo viên nâng cao chuyên môn và trình độ của mình”. [25] Bởi vậy, vai trò và sứ mệnh của GV là đặc biệt quan trọng. Muốn vậy, GV phải thường xuyên bồi bổ kiến thức bằng cách học suốt đời. 1.1.2. Lịch sử nghiên cứu về bồi dưỡng giáo viên ở trong nước Đất nước ta đang bước vào giai đoạn đổi mới GD, nhiều giải pháp nhằm phát triển đội ngũ GV các cấp học, bậc học đã được nghiên cứu và áp dụng rộng rãi. Đặc biệt từ khi có chủ trương của Đảng và Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình GDPT thì một số dự án, công trình nghiên cứu khoa học có liên quan đến đội ngũ GV ở các cấp học, bậc học đã được thực hiện. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 7 http://www.lrc.tnu.edu.vn Luật GD năm 2005 và các luật sửa đổi là văn bản pháp lý cao nhất của Nhà nước ta, quy định sự hoạt động thống nhất, toàn diện trong hệ thống GD quốc dân, nhằm tăng cường hiệu lực QL Nhà nước về GD. Đối với các trường TH, “Điều lệ trường tiểu học” là cẩm nang trong việc chỉ đạo thực hiện mục tiêu GD và định hướng cho việc xây dựng ĐNGV TH theo phương châm ĐT kết hợp với sử dụng; bồi dưỡng GV trên cơ sở đề cao việc tự học của GV. Chỉ thị số 18/2001/CT-TTg ngày 27/8/2001 của Thủ tướng Chính phủ về "Một số biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ nhà giáo của hệ thống giáo dục quốc dân" và Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khoá IX về việc "Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD" đã định hướng và tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng, bồi dưỡng GV trong đó có GV TH theo hướng chuẩn hóa, đồng bộ và từng bước hiện đại hóa đặt ra những yêu cầu mới vừa cấp bách, vừa lâu dài. Ngày 04/5/2007, Bộ GD&ĐT có Quyết định số 14/2007/QĐ-BGDĐT về việc ban hành Quy định Chuẩn nghề nghiệp GV TH. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học bao gồm các yêu cầu về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; kiến thức; kỹ năng sư phạm và tiêu chuẩn xếp loại; quy trình đánh giá, xếp loại GV TH. Quy định này áp dụng đối với mọi loại hình GV TH tại các cơ sở giáo dục phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, BCH Trung ương Ðảng khóa XI về "Ðổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế" đã khẳng định vai trò "quyết định chất lượng giáo dục" của đội ngũ nhà giáo. Ðiều này vừa thể hiện niềm tin Ðảng và Nhà nước đối với đội ngũ nhà giáo các cấp trong công cuộc đổi mới giáo dục. Từ những vấn đề nêu trên, chúng ta thấy GV là người tham gia quyết định chất lượng GD của nhà trường. bồi dưỡng, phát triển ĐNGV sẽ góp phần quan trọng cho sự phát triển của GD. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 8 http://www.lrc.tnu.edu.vn Những nghiên cứu về hoạt động bồi dưỡng GV cũng đã có nhiều thành tựu. Đầu những năm 60 của thế kỉ XX, Viện khoa học giáo dục Việt Nam ra đời cùng với nó là trung tâm nghiên cứu đào tạo, bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng GV. Từ đó đến nay đã có nhiều công trình và nhiều đề tài nghiên cứu về lĩnh vực này như: “Đào tạo và bồi dưỡng giáo viên” của Lê Trần Lâm, “Về nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên” của Nguyễn Quang Uẩn. Tiêu biểu là cuốn: “Vấn đề giáo viên- Những nghiên cứu lí luận và thực tiễn” của Trần Bá Hoành đã dành một phần lớn nói về công tác đào tạo bồi dưỡng GV ở Việt Nam cũng như những kinh nghiệm nước ngoài về đào tạo, bồi dưỡng GV ở một số nước châu Á, Đông Nam Á và ở Anh… Ngoài ra còn có rất nhiều các bài viết được đăng tải trên báo Giáo dục và thời đại, tạp chí Giáo dục, tạp chí Khoa học giáo dục và các hội thảo khoa học bàn về các vấn đề tổ chức hoạt động bồi dưỡng GV. Những nghiên cứu này đã giới thiệu những đóng góp to lớn của công tác bồi dưỡng trong quá trình chuẩn hoá và nâng chuẩn đội ngũ GV trong việc nâng cao năng lực của GV đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Trong những năm gần đây có nhiều công trình luận văn thạc sĩ nghiên cứu về bồi dưỡng giáo viên. Tác giả Trần Đức Phước - Đại học Thái Nguyên, có luận văn “Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ở các trường THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang” hay tác giả Nguyễn Văn Dũng - Đại học Thái Nguyên, có luận văn “Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ở các trường THPT Thạch Thất, Hà Nội”, các luận văn đã đề cập tới việc bồi dưỡng giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp, tuy nhiên đối tượng là đội ngũ GV cấp THCS, THPT. Tác giả Nguyễn Đình Quyết - Đại học Thái Nguyên, trong luận văn “Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp tại huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang” đã đề cập việc bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo Chuẩn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 9 http://www.lrc.tnu.edu.vn