Tài liệu Quản lý đầu tư công cho xóa đói giảm nghèo trên địa bàn huyện pác nặm, tỉnh bắc kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH PHẠM VĂN TỚI QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PÁC NẶM, TỈNH BẮC KẠN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2017 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH PHẠM VĂN TỚI QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PÁC NẶM, TỈNH BẮC KẠN Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. TẠ THỊ THANH HUYỀN THÁI NGUYÊN - 2017 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, ngày tháng 05năm 2017 Tác giả Phạm Văn Tới Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ ii LỜI CẢM ƠN Đề tài này là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường với thực tiễn điều tra, phân tích cùng với sự hỗ trợ nỗ lực cố gắng của bản thân. Để hoàn thành bản đề tài này ngoài sự cố gắng, sự nỗ lực của bản thân, tôi luôn nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến TS. Tạ Thị Thanh Huyền, người đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn giúp đỡ tôi thực hiện và hoàn thành đề tài này. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo cũng như các khoa chuyên môn, phòng ban của Trường Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của tập thể các bộ phận tại xã Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn cũng như Sở Tài Chính tỉnh Bắc Kạn - nơi tôi đang công tác đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp này. Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã chia sẻ những khó khăn và động viên tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó. Tác giả Phạm Văn Tới Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ xi MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3 4. Đóng góp mới của đề tài ............................................................................... 3 5. Cấ u trúc củ a luâ ̣n văn .................................................................................... 4 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO ............................................... 5 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý đầu tư công cho xóa đói giảm nghèo ................. 5 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ......................................................................... 5 1.1.2. Đặc điểm, vai trò quản lý đầu tư công cho XĐGN ................................. 6 1.1.3. Nội dung quản lý đầu tư công cho XĐGN............................................ 10 1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý đầu tư công cho XĐGN ................ 16 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý đầu tư công cho xóa đói giảm nghèo ............ 18 1.2.1. Kinh nghiệm quản lý đầu tư công cho XĐGN trên thế giới ................. 18 1.2.2. Kinh nghiệm quản lý đầu tư công cho XĐGN ở Việt Nam.................. 23 1.2.3. Bài học kinh nghiệm quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ iv Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn ................................................................................... 25 Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI .............................. 27 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 27 2.2. Cách tiếp cận nghiên cứu ......................................................................... 27 2.3. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 27 2.3.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 27 2.3.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu .................................................... 30 2.3.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................... 32 2.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 33 Chương 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PÁC NẶM TỈNH BẮC KẠN....................................................................................................... 37 3.1. Đặc điểm tình hình kinh tế - xã hội huyện Pác Nặm tác động đến quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện ...................................................... 37 3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên ................................................................. 37 3.1.2. Đặc điểm điều kiện kinh tế- xã hội của huyện Pác Nặm ................. 38 3.2. Thực trạng quản lý đầu tư công cho XĐGN ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ........................................................................................................... 42 3.2.1. Quy trình quản lý đầu tư công cho XĐGN ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ................................................................................................... 42 3.2.2. Thực trạng lập kế hoạch đầu tư công cho XĐGN ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn .................................................................................................... 46 3.2.3. Phân bổ vốn đầu tư ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ............................ 52 3.2.4. Thực trạng tổ chức thực hiện các dự án đầu tư XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn .................................................................................... 53 3.2.5. Thực trạng kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện đầu tư XĐGN ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ......................................................................... 62 3.2.6. Thực trạng nghiệm thu, bàn giao các chương trình, dự án đầu tư cho xóa đói giảm nghèo ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn .............................. 68 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ v 3.2.7. Thực trạng quyết toán các chương trình, dự án đầu tư cho xóa đói giảm nghèo ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn .................................................. 70 3.3. Hiệu quả đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm ............................ 73 3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn .................................................................... 80 3.4.1. Thể chế và chính sách cho công tác quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ........................................................ 80 3.4.2. Năng lực thực hiện các chương trình, dự án cho XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn .................................................................................... 82 3.4.3. Đặc điểm người nghèo, sự tham gia của cộng đồng và người nghèo vào quản lý đầu tư công XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ..... 86 3.4.4. Sự lồng ghép và mức độ lồng ghép các chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ......................................................................... 88 3.5. Đánh giá thực trạng quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ........................................................................................... 89 3.5.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 89 3.5.2. Những hạn chế ...................................................................................... 90 3.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 93 Chương 4. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO TẠI HUYỆN PÁC NẶM TỈNH BẮC KẠN ........................................................................................... 95 4.1. Quan điểm, phương hướng quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ......................................................................... 95 4.1.1. Quan điểm quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn .................................................................................................... 95 4.1.2. Phương hướng quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn .................................................................................................... 96 4.2. Giải pháp tăng cường quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn .......................................................................................... 97 4.2.1. Hoàn thiện thể chế, chính sách về quản lý đầu tư công cho XĐGN Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ vi tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn ................................................................... 97 4.2.2. Nâng cao hiệu quả hoạt động lên kế hoạch và phân bổ nguồn vốn XĐGN tại huyện Pác Nặm ............................................................................ 100 4.2.3. Nâng cao quy trình thực hiện đầu tư công xây dựng cơ sở hạ tầng .... 102 4.2.4. Hoàn thiện quy trình thực hiện đầu tư công hỗ trợ sản xuất ............... 104 4.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện đầu tư công cho XDNG tại huyện Pắc Nặm ............................................................ 109 4.2.6. Tăng cường sự tham gia của cộng đồng và người dân vào công tác quản lý đầu tư công ....................................................................................... 111 4.2.7. Nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý chương trình XĐGN ............. 112 4.3. Kiến nghị ................................................................................................ 114 KẾT LUẬN .................................................................................................. 116 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 117 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 119 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBVC : Cán bộ viên chức CTMT : Chương trình mục tiêu GDP : Tổng thu nhập quốc nội HĐND : Hội đồng nhân dân KBNN : Kho bạc Nhà nước KT-KT : Kinh tế - Kĩ thuật NN&PTNT : Nông nghiệp và Phát triển nông thôn NSĐP : Ngân sách địa phương NSNN : Ngân sách Nhà nước NSTƯ : Ngân sách Trung ương QLDA : Quản lý dự án Sở LĐ TB&XH : Sở Lao động Thương binh và Xã hội TTCN : Tiểu thủ công nghiệp UBND : Uỷ ban nhân dân XDCB : Xây dựng cơ bản XĐGN : Xoá đói giảm nghèo Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Đơn vị hành chính, diện tích, dân số các xã, thuộc huyện Pác Nặm tính đến năm 2016 .................................................. 38 Bảng 3.2: Tình hình lao động và việc làm tại huyện Pác Nặm............... 39 Bảng 3.3: Các chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế của huyện 3 năm qua .......... 40 Bảng 3.4: Cơ cấu kinh tế của huyện Pác Nặm 3 năm qua (%) ............... 41 Bảng 3.5: Cách thức xác định nhu cầu trong xây dựng kế hoạch đầu tư cho các chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2014-2016 ............................................... 47 Bảng 3.6: Căn cứ để xây dựng kế hoạch cho các chương trình giảm nghèo của huyện Pác Nặm giai đoạn 2014-2016 ................... 48 Bảng 3.7: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về công tác lập kế hoạch cho các chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm ........ 48 Bảng 3.8: Tỷ lệ dự án XĐGN được phê duyệt tại huyện Pác Nặm giai đoạn 2014-2016 ............................................................. 51 Bảng 3.9: Phân bổ kế hoạch vốn đầu tư cho XĐGN giai đoạn 20142016 tại huyện Pác Nặm ....................................................... 52 Bảng 3.10: Mức độ đáp ứng của nguồn vốn XĐGN so với nhu cầu vốn của các xã thuộc huyện Pác Nặm ................................... 53 Bảng 3.11. Tỷ lệ kiểm soát chi vốn đầu tư công cho các chương trình XĐGN tại KBNN huyện Pác Nặm - Bắc Kạn........................ 54 Bảng 3.12: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về quy trình phân bổ vốn XĐGN tại huyện Pác Nặm ............................................. 55 Bảng 3.13: Tiến độ thực hiện của các dự án đầu tư XĐGN huyện Pác Nặm giai đoạn 2014-2016 ..................................................... 60 Bảng 3.14: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về quy trình thực hiện các chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm ................. 61 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ ix Bảng 3.15: Các sai phạm sau thanh tra, kiểm tra các dự án XĐGN tại huyện Pác Nặm năm 2014-2016 ............................................ 63 Bảng 3.16: Tỷ lệ sai phạm của các dự án XĐGN tại huyện Pác Nặm giai đoạn 2014-2016 ............................................................. 66 Bảng 3.17: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về quy trình kiểm tra, giám sát các chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm ..... 67 Bảng 3.18: Kết quả nghiệm thu, bàn giao các dự án XĐGN tại huyện Pác Nặm giai đoạn 2014-2016 .............................................. 69 Bảng 3.19: Quyết toán vốn đầu tư cho XĐGN tại huyện Pác Nặm-Bắc Kạn giai đoạn 2014-2016 ...................................................... 71 Bảng 3.20: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về quy nghiệm thu, bàn giao, quyết toán các chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm................................................................................ 72 Bảng 3.21: Kết quả một số chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm giai đoạn 2014-2016 ............................................................. 74 Bảng 3.22: Hiệu quả đầu tư công cho phát triển nông nghiệp huyện Pác Nặm giai đoạn 2014-2016 .............................................. 76 Bảng 3.23: Tình hình đói nghèo của huyện Pác Nặm sau khi thực hiện chương trình XĐGN Nặm giai đoạn 2014-2016 .................... 77 Bảng 3.24: Tình hình lao động và việc làm sau khi thực hiện XĐGN giao đoạn 2014-2016 ............................................................. 78 Bảng 3.25: Đánh giá của các hộ dân về hiệu quả của các chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm .................................................... 79 Bảng 3.26: Đánh giá của các cán bộ quản lý các cấp về thể chế chính sách cho công tác quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm................................................................................. 80 Bảng 3.27: Trình độ công chức Ban quản lý dự án huyện Pác Nặm tính đến tháng 12/2016 ................................................................. 83 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ x Bảng 3.28: Trình độ, năng lực của các cán bộ huyện, xã, thôn tại Pác Nặm tính đến tháng 12/2016 .................................................. 83 Bảng 3.29: Kết quả khảo sát về sự tham gia của người nghèo vào hoạt động quản lý đầu tư công XĐGN tại huyện Pác Nặm............ 86 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ xi DANH MỤC CÁC HÌNH Sơ đồ 1.1: Quy trình quản lý đầu tư công ..................................................... 12 Sơ đồ 3.1: Quy trình quản lý đầu tư công tại huyện Pác Nặm ...................... 43 Hình 3.1: Biểu đồ so sánh dự toán về vốn cho các dự án XĐGN so với thực tế tại huyện Pác Nặm giai đoạn 2014-2016 ......................... 49 Hình 3.2: Số lượng hồ sơ XĐGN được phê duyệt trong 3 năm 20142016 tại huyện Pác Nặm .............................................................. 51 Hình 3.3: Tỷ lệ quyết toán vốn đầu tư cho XĐGN tại huyện Pác NặmBắc Kạn giai đoạn 2014-2016 ..................................................... 72 Hình 3.4: Đánh giá của các hộ dân về thủ tục để nhận ưu đãi từ các chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm ..................................... 82 Hình 3.5: Kết quả đánh giá về năng lực các chủ dự án và nhà thầu của cán bộ quản lý dự án các cấp tại huyện Pác Nặm ........................ 85 Hình 3.6: Tỷ lệ lồng ghép của các chương trình XĐGN tại huyện Pác Nặm giai đoạn 2014-2016............................................................ 88 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đầu tư công là động lực chủ chốt cho sự tăng trưởng và phát triển của quốc gia, dựng nên cơ sở hạ tầng xã hội, hỗ trợ hoạt động của tất cả các thành phần kinh tế. Là một trong những chi tiêu quan trọng nhất của Chính phủ, với mục đích tạo ra lợi ích trong tương lai, đầu tư công thường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng đầu tư, chi tiêu của xã hội. Tuy nhiên, ở mỗi quốc gia, với mức độ phát triển và thể chế khác nhau, vai trò, lĩnh vực đầu tư công cũng như chính sách quản lý hình thức đầu tư này có những đặc điểm riêng biệt. Đầu tư công cho XĐGN là một hợp phần trong các hợp phần của đầu tư công ở mỗi quốc gia. Đó là nhiệm vụ quan trọng ở hầu hết các quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển và chậm phát triển. Việc triển khai triển khai đầu tư công cho XĐGN tại mỗi quốc gia tuy có khác nhau về cách thức quản lý, hình thức thực hiện, quy mô đầu tư,… tùy thuộc vào đặc điểm và điều kiện từng nước, nhưng họ đều có mục tiêu chung nhằm xóa đói giảm nghèo. Trong những năm gần đây, Đảng và nhà nước đã có nhiều sự quan tâm đặc biệt tới đầu tư công với mục tiêu xóa đói giảm nghèo trên khắp các huyện nghèo trên cả nước. Cụ thể, là hàng loạt các chính sách về đầu tư công được thực hiện thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia như: chương trình 135, Nghị quyết 30a của Chính phủ về Hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững ở 62 huyện nghèo; trước đây có chương trình 134 có các nội dung về xây dựng giao thông, thủy lợi, trường lợp học, y tế, các nguồn vốn ODA về xây dựng nôn thôn mới… Đầu tư công cho công tác xóa đói giảm nghèo đóng vai trò quan trọng, là đòn bẩy, tạo cơ hội và điều kiện thúc đẩy kinh tế hộ nghèo vươn lên thoát nghèo. Nhưng vấn đề về quản lý đầu tư công cho xóa đói giảm nghèo trong cả nước nhìn chung chưa đạt được những mục tiêu, yêu cầu đề ra, hiệu quả còn thấp. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ 2 Huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn là một huyện miền núi của tỉnh Bắc Kạn, có tỷ lệ hộ nghèo có giảm nhưng vẫn ở mức cao năm 2015 là 20,56%, thu ngân sách hàng năm còn hạn hẹp dao động từ 10 đến 13 tỷ đồng, chủ yếu là ngân sách cấp trên cấp bổ sung cho các hoạt động kinh tế - xã hội tại địa phương. Là huyện được chia tách bởi huyện Ba Bể vào năm 2003 với 10 xã vùng cao nằm trong diện xã nghèo và xã đặc biệt khó khăn, đến nay vẫn chưa xã nào thoát khỏi xã đặc biệt khó khăn. Hệ thống kết cấu hạ tầng cơ sở: giao thông, điện, y tế, trường học,.. tuy có được xây dựng mới và tăng thêm về số lượng nhưng vẫn còn thấp kém, lạc hậu, dân số chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tới gần 100% dân số huyện. Công tác quản lý đầu tư công cho xóa đói giảm nghèo trên địa bàn huyện Pác Nặm trong những năm qua đã đạt được những kết quả khả quan, có nhiều tiến bộ, cụ thể như: nhiều công trình giao thông nông thôn được xây dựng, kiên cố hóa kênh mương, xây dựng mới trường lớp học, hỗ trợ vay vốn, tạo việc làm cho nhiều hộ dân…Song nhìn chung công tác quản lý đầu tư công cho XĐNG trên địa bàn vẫn còn nhiều tồn tại hạn chế trong hầu hết các khâu: từ xây dựng kế hoạch, phê duyệt nhu cầu đầu tư, phân bổ nguồn vốn, thực hiện đầu tư, kiểm tra, giám sát, thanh quyết toán.… những tồn tại hạn chế đó là những rào cản lớn trong việc sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách nhà nước trong hoạt động xóa đói giảm nghèo, cần có những giải pháp chiến lược để khắc phục, thay đổi một cách căn bản. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý đầu tư công cho xoá đói giảm nghèo trên địa bàn huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn” làm đề tài luận văn thạc sỹ. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Phân tích, đánh giá thực trạng, xác định nguyên nhân những tồn tại, yếu kém trong quản lý đầu tư công cho XĐGN, trên cơ sở đó đề xuất các giải Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ 3 pháp nhằm tăng cường quản lý đầu tư công cho XĐGN trên địa bàn huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa được những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý đầu tư công cho XĐGN. - Phân tích, đánh giá được thực trạng công tác quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. - Đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường quản lý đầu tư công cho XĐGN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu là thực trạng công tác quản lý đầu tư công cho XĐGN. Cụ thể, là công tác quản lý đầu tư của Nhà nước, quản lý dự án đầu tư của các chủ đầu tư và các hộ dân được hưởng lợi từ các chương trình, dự án đầu tư công cho xóa đói, giảm nghèo tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: Đề tài nghiên cứu trên địa bàn huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn. - Phạm vi về thời gian: Nghiên cứu thực trạng về quản lý đầu tư công cho XĐGN trên địa bàn huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn từ năm 2014 đến năm 2016. Đề xuất giải pháp nhằm tăng cường quản lý đầu tư công cho XĐGN ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn đến năm 2020. - Phạm vi về nội dung: công tác quản lý đầu tư công cho XĐNG trên địa bàn huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn: công tác xây dựng kế hoạch, phê duyệt nhu cầu đầu tư, phân bổ nguồn vốn, thực hiện đầu tư, kiểm tra, giám sát, thanh quyết toán vốn đầu tư. 4. Đóng góp mới của đề tài Phân tích đánh giá toàn diện vấn đề quản lý các chương trình đầu tư công cho xóa đói giảm trên địa bàn huyện Pác Nặm, một huyện nghèo tại tỉnh Bắc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ 4 Kạn được nhà nước đầu tư NSNN để XĐGN, từ đó đánh giá những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế đó. Trên cơ sở đó đề ra những phương hướng, giải pháp khắc phục nhằm quản lý tốt hơn, hiệu quả hơn các chương trình đầu tư công cho xóa đói giảm nghèo trên địa bàn huyện. Kết quả nghiên cứu của đề tài là tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý, đặc biệt là các công chức lãnh đạo thuộc ngành Tài chính, Kho bạc, Kế hoạch đầu tư, Ban quản lý dự án và các cấp lãnh đạo cấp địa phương đối với lĩnh vực có liên quan trong việc hoạch định chủ trương, chính sách về đầu tư của Nhà nước, của địa phương để thúc đẩy và phát triển kinh tế xã hội. 5. Cấ u trúc củ a luâ ̣n văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn bao gồm 4 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý đầ u tư công cho xóa đói giả m nghè o Chương 2. Phương pháp nghiên cứ u Chương 3. Thực tra ̣ng quản lý đầ u tư công cho XĐGN ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn Chương 4. Giải pháp tăng cường quản lý đầu tư công cho XĐGN ở huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ 5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý đầu tư công cho xóa đói giảm nghèo 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản * Đầu tư công, quản lý đầu tư công - Đầu tư công: đầu tư công là đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước theo quy định của pháp luật hiện hành, bao gồm: Vốn ngân sách nhà nước, vốn tín dụng do Nhà nước bảo lãnh, vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước, vốn đầu tư phát triển của các doanh nghiệp nhà nước và các vốn khác do Nhà nước quản lý. Đầu tư công là các khoản đầu tư từ NSNN, đóng một vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn và thu hút đầu tư của các nguồn vốn khác nhau nhằm đạt mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, xoá đói giảm nghèo theo mục tiêu và định hướng mà Chính phủ đã đề ra (Quốc Hội, 2014, Luật Đầu tư công) Đầu tư công thúc đẩy cho tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội, mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng, đặc biệt là đối với người nghèo. Đầu tư công có được xác định từ các nguồn sau: + Đầu tư từ NSNN được thực hiện qua phân cấp trừ Trung tương xuống tỉnh, huyện, xã. + Đầu tư theo các chương trình mục tiêu quốc gia theo các giai đoạn: trung hạn, dài hạn, thường từ 3-5 năm. + Đầu tư thông qua hình thức vay vốn tín dụng có sự ưu đãi về lại xuất hoặc lãi xuất 0% + Đầu tư và các doanh nghiệp Nhà nước có vốn Nhà nước trên 50% - Quản lý đầu tư công: ta có thể hiểu quản lý đầu tư công (Public Investment Management - PIM) là một hệ thống tổng thể, bắt đầu từ việc hình thành những định hướng lớn trong chính sách đầu tư công cho đến việc thẩm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ 6 định, lựa chọn, lập ngân sách, thực thi, và đánh giá các dự án đầu tư cụ thể, với mục đích là đảm bảo hiệu quả và hiệu lực của đầu tư công, qua đó đạt được mục tiêu tăng trưởng và phát triển chung của nền kinh tế (Vũ Thành Tự Anh, 2013, Quản lý và phân cấp quản lý đầu tư công). * Quản lý đầu tư công cho XĐGN Có thể hiểu Quản lý đầu tư công cho xóa đói giảm nghèo: là một phần hay một lĩnh vực trong quản lý đầu tư công. Thực chất nó là việc quản lý đầu tư, thực hiện các chương trình, dự án cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo của một quốc gia, một địa phương hay một vùng miền (Quốc Hội, 2014, Luật Đầu tư công). Một số chương trình dự án cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo như: chương trình 135, Nghị quyết 30a của Chính phủ về Hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững ở 62 huyện nghèo; chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo; trước đây có chương trình 134 có các nội dung về xây dựng giao thông, thủy lợi, trường lợp học, y tế,… 1.1.2. Đặc điểm, vai trò quản lý đầu tư công cho XĐGN 1.1.2.1. Đặc điểm quản lý đầu tư công cho XĐGN Thực hiện các chính sách của Nhà nước cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo: Chính sách xoá đói giảm nghèo là tổng thể các quan điểm, tư tưởng, các giải pháp và công cụ mà Nhà nước sử dụng để tác động lên các chủ thể kinh tế xã hội nhằm giải quyết vấn đề nghèo đói, thực hiện mục tiêu xoá đói giảm nghèo, từ đó xây dựng một xã hội giầu đẹp. Mục tiêu của chính sách xoá đói giảm nghèo cho các đối tượng thuộc diện nghèo đói ở nước ta, giảm bớt khoảng cách giầu nghèo trong xã hội, nhằm mục tiêu tổng quát xây dựng một đất nước dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh. Đối tượng là đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta, những vùng sâu vùng xa nơi Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/ 7 mà cuộc sống còn nhiều khó khăn và có cuộc sống cách biệt với đời sống kinh tế xã hội của cả nước. Những chủ trương, chính sách xoá đói giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta hiện nay: Chương trình phát triển nông thôn, thuỷ lợi, giao thông; Chương trình định canh định cư; Chương trình tư vấn, dịch vụ, chuyển giao khoa học công nghệ; Chương trình giải quyết việc làm; Chương trình tín dụng; Chương trình giáo dục y tế với mục tiêu xoá đói giảm nghèo; Chương trình giáo dục; Chương trình y tế; Chương trình hỗ trợ dân tộc đặc biệt khó khăn; Chương trình bảo vệ môi trường. Đầu tư công vào những khu vực mà tư nhân không có khả năng hoặc tư nhân không muốn đầu tư vì không đem lại lợi nhuận, lợi ích cho họ. Các doanh nghiệp hay nhà đầu tư tư nhân khi đầu tư vào bất cứ một công trình hay khu vực nào điều đầu tiên họ đều tính đến đó là lợi nhuận. Nơi nào mà đầu tư không có lợi nhuận thì họ nhất thiết không dại gì mà bỏ vốn ra đầu tư, đó là nguyên tắc không thể nào thay đổi. Vấn đề đầu tư công cho mục đích xóa đói giảm nghèo thực hiện vấn đề an sinh xã hội thì chỉ có Nhà nước mới thực hiện ở hầu hết các quốc gia, mà chỉ Nhà nước mới làm điều đó, tư nhân họ không làm, đó cũng là vấn đề của mỗi quốc gia. Người thực hiện quản lý đầu tư công cho XĐGN là cán bộ công chức, viên chức Nhà nước. Việc này là đương nhiên, bởi lẽ, nhà nước là nhà đầu tư, hệ thống bộ máy quản lý nhà nước được thiết lập từ trung ương cho đến địa phương, Nhà nước sử dụng cán bộ trong bộ máy của mình để thực hiện các mục tiêu xóa đói giảm nghèo, giảm khoảng cách giữa người giàu và người nghèo ở những vùng khó khăn, giúp đỡ bộ phận dân nghèo vương lên thoát nghèo. Việc quản lý đầu tư công cho xóa đói giảm nghèo của Nhà nước được thực hiện theo phân cấp rõ ràng, cụ thể. Việc quản lý đầu tư, thực hiện đầu tư phải thực hiện theo đúng hướng dẫn của cơ quan cấp trên, các văn bản quy định hiện hành. Khi nhà nước thực hiện một chương trình đầu tư cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo thì trước Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www. lrc.tnu.edu.vn/