Tài liệu Quá trình hình thành và phát triển của công ty kiểm toán việt nam (vaco).

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu KiÓm to¸n lµ mét lÜnh vùc cßn kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam, t×m hiÓu nghiªn cøu vÒ kiÓm to¸n lµ mét yªu cÇu vµ th¸ch thøc ®Æt ra ®èi víi mçi sinh viªn chuyªn ngµnh kiÓm to¸n. Tuy nhiªn, nghiªn cøu trªn lý thuyÕt vµ thùc hµnh trªn thùc tÕ lµ hai vÊn ®Ò kh¸c nhau, chóng cÇn ph¶i ®i song song víi nhau, bæ sung hç trî cho nhau. Trªn c¬ së nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng kiÓm to¸n trong thùc tÕ ho¹t ®éng cña C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt Nam (VACO), trong giai ®o¹n thùc tËp tæng hîp, em ®· t×m hiÓu vÒ c¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng chung còng nh- ®i s©u vµo mét trong nh÷ng khÝa c¹nh vÒ kiÓm to¸n ®ang diÔn ra thùc tÕ t¹i C«ng ty, ®ã lµ B¸o c¸o kiÓm to¸n vµ viÖc tr×nh bµy B¸o c¸o kiÓm to¸n t¹i C«ng ty. Víi môc ®Ých kÕt hîp lý luËn vµ thùc tiÔn, cñng cè vµ vËn dông kiÕn thøc ®· häc, ®-a ra nh÷ng nhËn xÐt cô thÓ, bµi viÕt cña em, ngoµi Lêi më ®Çu vµ KÕt luËn, gåm 3 phÇn chÝnh: I/ Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam (VACO). II/ B¸o c¸o kiÓm to¸n. III/ C¸c mÉu b¸o c¸o kiÓm to¸n ¸p dông t¹i VACO. Víi yªu cÇu nghiªn cøu thùc tÕ vÒ lÜnh vùc kiÓm to¸n, em ®· sö dông kÕt hîp c¸c ph-¬ng ph¸p chung: ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu quan hÖ biÖn chøng gi÷a kiÓm to¸n viÖc tæ chøc c¬ cÊu qu¶n lý, gi÷a B¸o c¸o kiÓm to¸n vµ c¸c yÕu tè kh¸c cña kiÓm to¸n víi nhau...vµ c¸c mét sè ph-¬ng ph¸p riªng nh-: m« t¶ vµ ph©n tÝch, s¬ ®å vµ b¶ng biÓu...®Ó minh häa vµ hoµn thiÖn B¸o c¸o thùc tËp tæng hîp cña m×nh. Do giíi h¹n vÒ thêi gian vµ ph¹m vi nghiªn cøu, còng nh- giíi h¹n vÒ mÆt kiÕn thøc, b¸o c¸o cña em chØ lµ mét sù nghiªn cøu s¬ l-îc, rÊt mong thÇy chØ dÉn ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn bµi viÕt cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Néi dung I/ Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam (VACO): C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam (VACO) lµ c«ng ty kiÓm to¸n ®Çu tiªn vµ lín nhÊt t¹i ViÖt Nam cung cÊp dÞch vô chuyªn ngµnh cho mét l-îng kh¸ch hµng lín nhÊt trong c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam víi mét chÊt l-îng cao. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña VACO g¾n liÒn víi nh÷ng thµnh tùu ®æi míi cña ngµnh Tµi chÝnh nãi riªng vµ cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ViÖt Nam nãi chung. C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam ®· ra ®êi trong bèi c¶nh cña thêi kú chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Ngµy 13/5/1991, theo giÊy phÐp sè 957/PPLT cña Thñ t-íng ChÝnh phñ, Bé Tµi chÝnh ®· ký quyÕt ®Þnh sè 165_TC/Q§/TCCB thµnh lËp C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam. Sù ra ®êi cña C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam kh«ng chØ ®¸nh dÊu cho sù ra ®êi cña kiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam mµ cßn t¹o tiÒn ®Ò cho sù héi nhËp cña kiÓm to¸n ViÖt Nam víi kiÓm to¸n quèc tÕ. Lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n-íc trùc thuéc Bé Tµi chÝnh ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô trong lÜnh vùc kiÓm to¸n vµ t- vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n, C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam cã tªn gäi giao dÞch quèc tÕ lµ VIETNAM AUDITING COMPANY (gäi t¾t lµ VACO). Trô së chÝnh cña C«ng ty ®Æt t¹i sè 8 ®-êng Ph¹m Ngäc Th¹ch, quËn §èng §a, Hµ Néi. Hai chi nh¸nh cña VACO ®-îc ®Æt t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ thµnh phè H¶i Phßng. Sù cã mÆt cña VACO ë c¸c thµnh phè lín trong c¶ n-íc lµ mét lîi thÕ rÊt lín cho chÝnh C«ng ty trong viÖc hoµn thµnh chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña m×nh. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña VACO g¾n liÒn víi môc tiªu ho¹t ®éng cña m×nh: “Môc tiªu ho³t ®éng cña C«ng ty l¯ kiÓm tra, ®­a ra ý kiÕn x²c nhËn tÝnh kh¸ch quan, ®óng ®¾n trung thùc vµ hîp lý cña sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n vµ b¸o Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¸o quyÕt to¸n cña ®¬n vÞ ®-îc kiÓm to¸n; t- vÊn vµ h-íng dÉn cho kh¸ch hµng thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n-íc vÒ tµi chÝnh , kÕ to¸n, thuÕ, .... ®Ó quý ®¬n vÞ ®-îc kiÓm to¸n vµ t- vÊn ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®óng ph¸p luËt vµ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña Nhµ n-íc, cña c¸c tæ chøc, c¸c c¸ nh©n cã quan hÖ vµ quan t©m ®Õn ho³t ®éng cña ®¬n vÞ”. §iÒu n¯y ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 2 quyÕt ®Þnh 555/1998/Q§_BTC cña Bé tr-ëng Bé Tµi chÝnh ban hµnh vÒ ®iÒu lÖ vµ tæ chøc ho¹t ®éng cña C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam. §ång thêi, C«ng ty chÞu sù qu¶n lý cña Bé Tµi chÝnh, chÞu sù kiÓm tra vµ thanh tra cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c, cña ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè n¬i C«ng ty cã trô së vµ chi nh¸nh. C«ng ty còng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc ph¸p luËt vÒ tÝnh trung thùc cña nh÷ng nhËn xÐt vµ c¸c sè liÖu, tµi liÖu do C«ng ty cung cÊp hoÆc kiÓm tra x¸c nhËn. ý thøc ®-îc chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh, C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam ®· ®ang tõng b-íc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr-êng trong n-íc, khu vùc vµ thÕ giíi. Cã thÓ nãi, sù ra ®êi cña C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam chÝnh lµ sù më ®-êng cho mét lo¹t c¸c c«ng ty kiÓm to¸n kh¸c ë ViÖt Nam ra ®êi. §iÒu ®ã kh«ng chØ ®¸p øng lßng mong mái cña nh÷ng ng-êi quan t©m mµ cßn t¨ng thªm niÒm tin cho bªn thø ba ®èi víi tÝnh trung thùc vµ hîp lý cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®-îc lËp ra. §Ó ®¹t tíi ®iÒu nµy, tËp thÓ c¸n bé nh©n viªn VACO ®· ph¶i tr¶i qua rÊt nhiÒu gian tru©n, vÊt v¶ ®-a VACO ®i nh÷ng b-íc v÷ng ch¾c trªn hµnh tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. §Ò cËp ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh, chØ tiªu doanh thu vµ lîi nhuËn lµ 2 chØ tiªu quan träng hµng ®Çu ph¶n ¸nh sù t¨ng tr-ëng cña C«ng ty (BiÓu ®å 1). Qua biÓu ®å 1, cã thÓ nhËn thÊy tèc ®é t¨ng tr-ëng vÒ doanh thu vµ lîi nhuËn ®· t¨ng lªn râ rÖt. NÕu nh- n¨m 1991, n¨m míi b¾t ®Çu thµnh lËp, víi sè l-îng vÎn vÑn chØ cã 6 hîp ®ång doanh thu cña VACO ®¹t 0,46 tû ®ång vµ lîi nhuËn kho¶ng 0,212 tû ®ång th× ®Õn n¨m 1995-sau khi thµnh lËp liªn doanh, doanh thu cña C«ng ty ®· t¨ng ®Õn 4,43 tû, tøc t¨ng gÊp 9,6 lÇn, t-¬ng øng møc lîi nhuËn lµ 2,04 tû ®ång vµ sè l-îng hîp ®ång rÊt cao (235 hîp ®ång). Cø thÕ, n¨m 1998, víi 400 hîp ®ång ®-îc ký kÕt, doanh thu lµ 18,34 tû ®ång; lîi nhuËn lµ 6,312 tû ®ång. N¨m 2000 võa qua, doanh thu cña C«ng ty lµ 24,75 tû ®ång, Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 t¨ng gÇn 20% so víi n¨m 1999 víi gÇn 500 hîp ®ång dÞch vô. Sù t¨ng m¹nh vÒ doanh thu vµ lîi nhuËn ®· khiÕn n¨m 2000 ®-îc ®¸nh gi¸ lµ n¨m thµnh c«ng nhÊt trong gÇn 10 n¨m ho¹t ®éng cña VACO trªn mäi ph-¬ng diÖn. N¨m 2001 còng lµ n¨m c«ng ty hy väng mét sù t¨ng tr-ëng ®¸ng kÓ víi møc doanh thu dù kiÕn lµ trªn 30 tû ®ång, sè l-îng hîp ®ång lµ trªn 540, ®¹t lîi nhuËn ®Æt ra lµ 7,44 tû ®ång. §Ó ®¹t ®-îc møc doanh thu t¨ng tr-ëng hµng n¨m, c«ng ty lu«n duy tr× tæng vèn kinh doanh b×nh qu©n hµng n¨m lµ 7,9 tû ®ång trong ®ã vèn ng©n s¸ch Nhµ n-íc cÊp lµ 3,6 tû, cßn l¹i lµ vèn tù cã vµ vèn kh¸c. Víi nh÷ng con sè cô thÓ nªu trªn, VACO ngµy cµng lín m¹nh vµ kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong ho¹t ®éng dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n ë ViÖt Nam, kh«ng chØ chñ ®éng trong ho¹t ®éng kinh doanh mµ cßn ®éc lËp tù chñ vÒ tµi chÝnh. Cã thÓ nãi, sù th«ng hiÓu m«i tr-êng kinh doanh vµ ph¸p luËt t¹i ViÖt Nam kÕt hîp víi kü thuËt tiªn tiÕn cña h·ng KiÓm to¸n hµng ®Çu thÕ giíi ®· gióp VACO kh«ng chØ ®¹t chØ tiªu vÒ lîi nhuËn vµ doanh thu mµ cßn ®Èy m¹nh c¸c lo¹i h×nh dÞch vô vµ chÊt l-îng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ®ã. HiÖn nay, cïng víi sù lín m¹nh cña m×nh, VACO ®ang tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ më réng 5 lo¹i h×nh dÞch vô c¬ b¶n. §ã lµ : dÞch vô kiÓm to¸n ; dÞch vô kÕ to¸n; dÞch vô t- vÊn thuÕ; dÞch vô t- vÊn kinh doanh; t- vÊn ®Çu t- vµ dÞch vô ®µo t¹o. Trong dÞch vô kiÓm to¸n, VACO cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m. Bªn c¹nh ®ã, cung cÊp dÞch vô so¸t xÐt kh¶ n¾ng s¸p nhËp vµ mua b¸n doanh nghiÖp, hay cung cÊp dÞch vô trong lÜnh vùc cho vay hoÆc tµi trî vèn quèc tÕ. §Æc biÖt, VACO còng tiÕn hµnh hîp nhÊt b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c tËp ®oµn quèc tÕ. C¸c dÞch vô kÕ to¸n bao gåm viÖc ghi chÐp, gi÷ sæ, lËp b¸o c¸o thuÕ, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cho ®¬n vÞ cã nhu cÇu ®-îc thùc hiÖn bëi nh÷ng chuyªn gia giái, cã nhiÒu n¨m kinh nghiÖm cña C«ng ty. Ngoµi ra, c«ng ty còng trî gióp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc chuyÓn ®æi b¸o c¸o tµi chÝnh ®-îc lËp theo chÕ ®é kÕ Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 to¸n ViÖt Nam sang phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ®-îc thõa nhËn chung theo yªu cÇu cô thÓ cña tËp ®oµn. Chuyªn gia t- vÊn thuÕ cña VACO trî gióp kh¸ch hµng lËp kÕ ho¹ch vµ tÝnh to¸n c¸c s¾c thuÕ; gi¶m thiÓu ¶nh h-ëng cña thuÕ trong giao dÞch kinh doanh vµ trî gióp kh¸ch hµng khiÕu n¹i thuÕ lªn c¬ quan cÊp cao. §©y lµ mét lo¹i dÞch vô lu«n mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho kh¸ch hµng. Bªn c¹nh t- vÊn vÒ thuÕ, C«ng ty còng kh«ng ngõng ®Èy m¹nh cung cÊp c¸c th«ng tin vµ t- vÊn vÒ viÖc thiÕt lËp- thuª v¨n phßng lµm viÖc... nhÊt lµ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Víi môc tiªu “lu«n s¶n s¯ng trî gióp kh²ch h¯ng ®³t ®­îc môc tiªu cña m×nh”, dÞch vô ®¯o t³o cña C«ng ty vÒ kÕ to²n v¯ kiÓm to²n v¯ qu°n trÞ kinh doanh ®· ®em l¹i cho doanh nghiÖp rÊt nhiÒu th«ng tin h÷u Ých. Sù ®a d¹ng ho¸ vÒ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cña c«ng ty lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn nh÷ng thµnh c«ng to lín trªn con ®-êng 10 n¨m ph¸t triÓn. Sù lín m¹nh ®ã ®-îc chøng thùc qua c¬ cÊu doanh thu theo lo¹i h×nh dÞch vô n¨m 2000 (BiÓu ®å 2). Nh×n chung, dÞch vô kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh ®ãng vai trß chñ ®¹o, t¹o ra phÇn lín doanh thu cho c«ng ty (72%). §Æc biÖt, c¸c dÞch vô t- vÊn vÒ thuÕ, tµi chÝnh ngµy cµng ®-îc chó träng (19,5%). C¸c lo¹i h×nh t- vÊn do VACO cung cÊp ngµy cµng ®-îc kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ cao th«ng qua chÊt l-îng dÞch vô. ChÊt l-îng dÞch vô ®-îc n©ng cao cßn ®-îc ph¶n ¸nh qua sè l-îng kh¸ch hµng ngµy cµng nhiÒu. Ngoµi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc víi nh÷ng kh¸ch hµng th-êng niªn nh- Tæng C«ng ty Hµng kh«ng D©n dông ViÖt Nam, Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam; Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam,...., C«ng ty VACO cßn më réng dÞch vô víi c¸c hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh nh- MCC, PPCC,....; c¸c dù ¸n quèc tÕ nh- UNDP, IMF,... HiÖn nay, nhiÒu doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi ®· trë thµnh kh¸ch hµng chñ yÕu cña VACO. Trong ®ã cã kh¸ch s¹n Thèng nhÊt SEM Metropole; kh¸ch s¹n Hµ Néi,.... Cuèi cïng, sù thµnh c«ng cña VACO trong nh÷ng n¨m qua lµ dùa mét phÇn rÊt lín vµo chiÕn l-îc ph¸t triÓn con ng-êi trong c«ng ty. Trong nh÷ng n¨m nµy, sè l-îng lao ®éng còng nh- chÊt l-îng ®µo t¹o ®Òu t¨ng lªn ®¸ng kÓ. So víi Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 n¨m 91, sè ng-êi n¨m 95 ®· t¨ng lªn 4 lÇn. Sau khi trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc h·ng DTT, sè l-îng c¸n bé nh©n viªn trong c«ng ty t¨ng lªn 136 ng-êi, tøc t¨ng 4,3 lÇn so víi n¨m 1995. N¨m 2001, VACO ®· cã h¬n 300 nh©n viªn. §iÒu nµy cho thÊy ®iÒu kiÖn cña c«ng ty ®· trë nªn h¹n chÕ so víi tèc ®é ph¸t triÓn cña C«ng ty. V× vËy, ®iÒu kiÖn lµm viÖc, chÝnh s¸ch ®µo t¹o còng nh- phong c¸ch øng xö cña kiÓm to¸n viªn vµ nh©n viªn c«ng ty VACO th-êng xuyªn ®-îc chó träng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, VACO ®· triÓn khai nhiÒu ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o nh©n viªn ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp quèc tÕ. N¨m 2000 võa qua lµ n¨m thø ba VACO thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh “Quèc tÕ ho² ®éi ngò nh©n viªn”. C«ng ty ®± huy ®éng tèi ®a nguån lùc cho ®µo t¹o. Chi phÝ ®µo t¹o cña c«ng ty n¨m 2000 lªn tíi h¬n 4 tû ®ång, t¨ng 20% so víi n¨m 1999. TÝnh ®Õn n¨m 2000, VACO ®· cö h¬n 30 nh©n viªn tham gia theo häc ch-¬ng tr×nh kiÓm to¸n viªn c«ng chøng Anh (ACCA). Còng trong n¨m, gÇn 50 l-ît nh©n viªn ®· ®-îc cö ®i häc tËp vµ ®µo t¹o t¹i n-íc ngoµi víi thêi gian tõ 1 tuÇn ®Õn 1 n¨m. Vµ trong n¨m 2000 nµy, C«ng ty ®· ®ãn nhËn 2 nh©n viªn ®-îc ®µo t¹o dµi h¹n (2 n¨m, 4 n¨m) theo ch-¬ng tr×nh DTT t¹i Mü trë vÒ. Nh- vËy, nh÷ng chÝnh s¸ch ®µo t¹o thiÕt thùc kh«ng chØ ®em l¹i nh÷ng kiÕn thøc bæ Ých n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cho nh©n viªn mµ cßn cñng cè niÒm tin, khuyÕn khÝch lßng say mª nghÒ nghiÖp vµ g¾n bã l©u dµi víi C«ng ty. KÕt qu¶ thùc tÕ ®· cho thÊy, theo sè liÖu th¸ng 3/2000, Ban Gi¸m ®èc vµ chuyªn gia DTT cña C«ng ty gåm 9 ng-êi, Manager 29 ng-êi (chiÕm 14% tæng sè nh©n viªn) ; kiÓm to¸n viªn quèc gia 58 ng-êi ( 30%) ; kiÓm to¸n viªn lµ 52 ng-êi (26%); trî lý kiÓm to¸n viªn lµ 53 ng-êi (26%). Trªn c¬ së duy tr× tèt ph-¬ng ch©m ho¹t ®éng ngay tõ khi thµnh lËp, C«ng ty ®· h×nh thµnh t-¬ng ®èi ®ång ®Òu vÒ mÆt b»ng tr×nh ®é nh©n viªn. 95% sè nh©n viªn C«ng ty cã tr×nh ®é §¹i häc trë lªn vµ sö dông thµnh th¹o m¸y vi tÝnh; 60% sè nh©n viªn sö dông thµnh th¹o ngo¹i ng÷; 17% cã 2 b»ng ®¹i häc trë lªn. §Æc biÖt, 34% nh©n viªn cã trªn 5 n¨m kinh nghiÖm. Vµ ®Õn ®©y, VACO ®· kÕt thóc chÆng ®-êng 10 n¨m ph¸t triÓn ®Çy khã kh¨n mµ rÊt ®çi tù hµo vÒ sù thµnh c«ng cña C«ng ty, vÒ vÞ thÕ sè 1 trong c¸c C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tãm l¹i, b-íc sang thÕ kû 21, kû nguyªn cña c«ng nghÖ vµ trÝ thøc, C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt Nam mang trong m×nh mét khÝ thÕ míi, mét quyÕt t©m míi, ph²t huy 10 n¨m VACO v­¬n tíi môc tiªu chiÕn l­îc “VACO th¯nh viªn H·ng DTT sÏ trë thµnh H·ng KiÓm to¸n sè 1 hµng ®Çu t¹i ViÖt Nam vÒ doanh thu, kh¶ n¨ng t¨ng tr-ëng, kh¼ng ®Þnh vµ ®Ò cao uy tÝn cña m×nh b»ng chÊt l-îng dÞch vô cung cÊp cho mãi lo³i h×nh kh²ch h¯ng”. Trong t­¬ng lai, C«ng ty còng ®Þnh h­íng “phÊn ®Êu trë thµnh C«ng ty hµng ®Çu trong lÜnh vùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t- vÊn kinh doanh ë ViÖt Nam, lu«n cung cÊp mäi dÞch vô ®· cã víi chÊt l-îng cao, v-ît trªn sù mong ®îi cña kh²ch h¯ng v¯ nh©n viªn”. Cô thÓ : - C«ng ty tiÕp tôc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l-îng dÞch vô, ®Þa bµn ho¹t ®éng phôc vô kh¸ch hµng nh»m duy tr× vµ më réng thÞ phÇn trong n-íc. - H-íng tíi h×nh ¶nh VACO thµnh viªn DTT h·ng kiÓm to¸n quèc tÕ sè 1 t¹i ViÖt Nam b»ng chÊt l-îng dÞch vô quèc tÕ. - Ph¸t triÓn gÊp 3 vµo n¨m 2005 víi doanh thu kho¶ng 85 tû ®ång. - §Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o vÒ chÊt l-îng vµ sè l-îng. - T¨ng c-êng mèi quan hÖ vµ vai trß tham m-u cña C«ng ty víi Bé, ngµnh, c¬ quan liªn quan. M-êi n¨m ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ m-êi n¨m khã kh¨n vÊt v¶ nh-ng còng nhiÒu thµnh tùu vÎ vang. Vµ ®ã còng cã nghÜa lµ cßn cã nhiÒu khã kh¨n tr-íc m¾t, ®ßi hái tËp thÓ c¸n bé nh©n viªn C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt Nam ®ång t©m hiÖp lùc ®Ó ®¹t tíi nh÷ng thµnh tùu vÎ vang lín gãp phÇn ph¸t triÓn sù nghiÖp kiÓm to¸n n-íc nhµ vµ trªn thÕ giíi. II/ B¸o c¸o kiÓm to¸n: §Þnh nghÜa vÒ kiÓm to¸n bao gåm c¶ qu¸ tr×nh b¸o c¸o nh÷ng ph¸t hiÖn cña kiÓm to¸n viªn cho ng-êi sö dông. Qu¸ tr×nh b¸o c¸o lµ cÇn thiÕt ®èi víi qu¸ tr×nh kiÓm to¸n v× nã gi¶i thÝch nh÷ng g× kiÓm to¸n viªn ®· lµm vµ c¸c kÕt luËn ®· ®¹t ®-îc. Th-êng th× ®©y lµ phÇn duy nhÊt mµ nh÷ng ng-êi sö dông kÕt qu¶ kiÓm to¸n muèn xem. Do ®ã, trªn gãc ®é cña ng-êi sö dông, b¸o c¸o lµ s¶n phÈm cña kiÓm to¸n viªn. B¸o c¸o kiÓm to¸n lµ b-íc cuèi cïng cña toµn bé qu¸ Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tr×nh kiÓm to¸n. NghÒ nghiÖp kiÓm to¸n yªu cÇu mét sù thèng nhÊt trong qu¸ tr×nh b¸o c¸o nh- lµ mét ph-¬ng tiÖn ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn. Ng-êi sö dông sÏ gÆp khã kh¨n khi thuyÕt minh ý nghÜa cña b¸o c¸o kiÓm to¸n nÕu nh- kh«ng cã sù thèng nhÊt ®ã. Do ®ã, c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n ®· ®Þnh nghÜa vµ liÖt kª c¸c h×nh thøc b¸o c¸o ph¶i ®i liÒn víi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. C¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n ®Òu ph¶i ®¹t ®-îc nh÷ng yªu cÇu chung, nh-ng víi mçi t×nh huèng kh¸c nhau, sÏ cã nh÷ng h×nh thøc b¸o c¸o phï hîp. 1, Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ b¸o c¸o kiÓm to¸n: a) MÉu b¸o c¸o kiÓm to¸n: B¸o c¸o chuÈn mùc {SAS 600(140)] ®-a ra mÉu b¸o c¸o vµ c¸c phÇn cÇn ®-îc nªu trong b¸o c¸o cña kiÓm to¸n viªn nh- sau: - Tªn ng-êi nhËn b¸o c¸o. - PhÇn giíi thiÖu vÒ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®-îc kiÓm to¸n. - Tõng phÇn riªng biÖt cã tiªu ®Ò phï hîp gåm c¸c néi dung sau: + Tr¸ch nhiÖm cña ban gi¸m ®èc (hoÆc nh÷ng ng-êi cã chøc vô t-¬ng ®-¬ng) vµ tr¸ch nhiÖm cña kiÓm to¸n viªn. + C¬ së ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn. + ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. - Ch÷ ký tay hoÆc ch÷ ký in cña kiÓm to¸n viªn. - Ngµy ký b¸o c¸o kiÓm to¸n. B¸o c¸o chuÈn mùc kh«ng chØ bao gåm mét trong c¸c yÕu tè nªu trªn mµ ph¶i bao gåm ®Çy ®ñ. C¸c kiÓm to¸n viªn cÇn lµm theo tr×nh tù ®Ó t¹o ra mét mÉu b¸o c¸o chuÈn mùc râ rµng gióp cho ng-êi ®äc hiÓu ®-îc néi dung b¸o c¸o vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan. b) X¸c ®Þnh néi dung cña b¸o c¸o tµi chÝnh: C¸c chuÈn mùc b¸o c¸o ®èi víi b¸o c¸o kiÓm to¸n th-êng bao gåm ®o¹n giíi thiÖu néi dung cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®-îc kiÓm to¸n [SAS 600(4b)], th«ng th-êng b¸o c¸o tµi chÝnh ®i kÌm víi c¸c th«ng tin tµi chÝnh bæ trî nh- B¸o Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¸o cña Ban gi¸m ®èc, B¸o c¸o cña Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ vµ c¸c th«ng tin tæng hîp kh¸c. NÕu th«ng tin cña B¸o c¸o cña Ban gi¸m ®èc kh«ng phï hîp víi c¸c b¸o tµi chÝnh th× kiÓm to¸n viªn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm víi c¸c th«ng tin nµy mµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c trang b¸o c¸o do hä ®· kiÓm to¸n trong B¸o c¸o tµi chÝnh. Ngoµi b¸o c¸o göi cho C«ng ty, b¸o c¸o ph¶i ®-îc göi cho c¸c c¸ nh©n vµ c¬ quan cã thÈm quyÒn nh- ®· nªu trong c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång. B¸o c¸o kh«ng thÓ göi cho ai kh¸c trõ kiÓm to¸n viªn trùc tiÕp thùc hiÖn kiÓm to¸n. Th«ng th-êng trong c¸c tr-êng hîp nh- vËy, kiÓm to¸n viªn sÏ b¸o c¸o víi Ban gi¸m ®èc doanh nghiÖp hoÆc C«ng ty cña m×nh. c) Tr¸ch nhiÖm cña Ban gi¸m ®èc vµ tr¸ch nhiÖm cña kiÓm to¸n viªn: C¸c chuÈn mùc vÒ b¸o c¸o [SAS 600(20)] yªu cÇu b¸o c¸o kiÓm to¸n ph¶i bao gåm mét phÇn riªng ghi râ tr¸ch nhiÖm cña Ban gi¸m ®èc (hoÆc nh÷ng ng-êi cã chøc vô t-¬ng ®-¬ng) vµ cña kiÓm to¸n viªn. PhÇn nµy bao gåm: - KiÓm to¸n viªn cÇn ph©n biÖt ®-îc tr¸ch nhiÖm cña Ban gi¸m ®èc vµ tr¸ch nhiÖm cña hä b»ng c¸ch nªu trong b¸o c¸o nh÷ng néi dung sau: + ViÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh lµ tr¸ch nhiÖm cña Ban gi¸m ®èc C«ng ty. + Ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm trong b¸o c¸o tµi chÝnh hoÆc b»ng c¸c th«ng tin kÌm theo. + Tr¸ch nhiÖm cña kiÓm to¸n viªn lµ ®-a ra ý kiÕn vÒ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña C«ng ty. - NÕu c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh hoÆc c¸c th«ng tin ®i kÌm (vÝ dô nh- b¸o c¸o cña Ban gi¸m ®èc) kh«ng nªu ®Çy ®ñ tr¸ch nhiÖm cña Ban gi¸m ®èc th× b¸o c¸o kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i nªu ra c¸c tr¸ch nhiÖm nµy. Ban gi¸m ®èc cÇn m« t¶ chi tiÕt chø kh«ng ph¶i v¾n t¾t tr¸ch nhiÖm cña m×nh vµ theo ®ã sÏ cã mét phÇn trong b¸o c¸o cña Ban gi¸m ®èc ®-îc ghi víi tiªu ®Ò “Tr²ch nhiÖm cña Ban gi²m ®èc”. Trong c²c tr­êng hîp nh­ vËy, ®o³n nµy nªn ®Æt trong phÇn cuèi cña b¸o c¸o Ban gi¸m ®èc vµ tiÕp theo lµ b¸o c¸o cña kiÓm to¸n viªn. BÊt cø sù thay ®æi nµo cña Ban gi¸m ®èc cÇn ph¶i ®-îc c©n Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh¾c xem cã lµm mÊt tÝnh ®Çy ®ñ phÇn tr¸ch nhiÖm cña Ban gi¸m ®èc hay kh«ng. Trong nh÷ng hoµn c¶nh ®Æc biÖt, c«ng ty ®-îc kiÓm to¸n cã thÓ bÞ yªu cÇu ¸p dông nh÷ng chÝnh s¸ch hoÆc c¬ së kÕ to¸n kh«ng cho phÐp ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý. Trong nh÷ng tr-êng hîp nh- vËy, kiÓm to¸n viªn ph¶i ®Ò cËp ®Õn c¸c yªu cÇu ®ã khi viÕt phÇn tr¸ch nhiÖm cña Ban gi¸m ®èc vµ kiÓm to¸n viªn (trõ khi c¸c yªu cÇu ®ã ®-îc nªu trong mét b¸o c¸o riªng biÖt do Ban gi¸m ®èc cung cÊp) vµ ph¶i nhÊn m¹nh vÊn ®Ò nµy trong ®o¹n c¬ së ®-a ý kiÕn. d) C¬ së ®-a ý kiÕn kiÓm to¸n: ChuÈn mùc b¸o c¸o [SAS 600(24)] yªu cÇu c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i cã mét phÇn riªng gi°i thÝch “c¬ së ®­a ra ý kiÕn” b´ng c²ch ghi trong b²o c²o kiÓm to¸n: - Sù tu©n thñ hoÆc kh«ng tu©n thñ chuÈn mùc kiÓm to¸n cïng víi nguyªn nh©n cho sù kh«ng tu©n thñ nÕu cã. - Mét b¸o c¸o vÒ qu¸ tr×nh kiÓm to¸n bao gåm: + KiÓm tra c¸c b»ng chøng liªn quan tíi sè liÖu vµ th«ng tin tr×nh bµy trong b¸o c¸o tµi chÝnh. + §¸nh gi¸ kÕ ho¹ch vµ quyÕt ®Þnh träng yÕu cña Ban gi¸m ®èc trong qu¸ tr×nh lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. + Xem xÐt xem c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n cã phï hîp víi hoµn c¶nh cña C«ng ty, cã ®-îc ¸p dông nhÊt qu¸n vµ c«ng bè ®Çy ®ñ hay kh«ng. - KiÓm to¸n viªn ®· lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn cuéc kiªm to¸n nh»m thu ®-îc c¸c b»ng chøng ®¶m b¶o r»ng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng cã sai sãt träng yÕu do gian lËn hoÆc sai sãt kh¸c vµ ®¶m b¶o hä ®· ®¸nh gi¸ tæng qu¸t viÖc tr×nh bµy c¸c th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. e) ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn: Trong phÇn ghi ý kiÕn kiÓm to¸n, b¸o c¸o kiÓm to¸n ph¶i tu©n theo ChuÈn mùc b²o c²o [SAS 600(30)] quy ®Þnh “ph°i bao gäm mét ý kiÕn rá r¯ng vÒ c²c B¸o c¸o tµi chÝnh vµ vÒ c¸c vÊn ®Ò kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p lý hoÆc yªu cÇu Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ²p dông ®èi víi mét cuéc kiÓm to²n cô thÓ”. ý kiÕn ®â ®­îc ®­a ra “dùa trªn viÖc xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ kÕt luËn rót ra tõ c¸c b»ng chøng thu thËp ®-îc trong qu² tr×nh kiÓm to²n”. f) Kú b¸o c¸o, ch÷ ký vµ ghi ngµy trªn b¸o c¸o kiÓm to¸n: NÕu kú b¸o c¸o kh¸c mét n¨m th× nªn chØ râ chÝnh x¸c kú b¸o c¸o ®ã khi ®­a ra ý kiÕn. VÝ dô “cho kú 6 th²ng kÕt thóc ng¯y...” m¯ kh«ng nâi chung chung l¯ “cho kú kÕt thóc ng¯y...”. ChuÈn mùc b¸o c¸o yªu cÇu b¸o c¸o kiÓm to¸n cho b¸o c¸o tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp ph°i ghi ng¯y trªn b²o c²o. Ng¯y n¯y l¯ “ng¯y m¯ c²c kiÓm to²n viªn ký v¯o b²o c²o cña hã ®Ó ®­a ra ý kiÕn trªn c²c b²o c²o ®â” [SAS 600(7b)]. H¬n n÷a, chuÈn mùc b²o c²o cßn nâi r´ng “c²c kiÓm to²n viªn chØ ®-a ra ý kiÕn ®èi víi b¸o c¸o tµi chÝnh sau khi c¸c b¸o c¸o ®ã vµ c¸c th«ng tin tµi chÝnh kh¸c trong b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®-îc kiÓm to¸n ®-îc gi¸m ®èc xem xÐt vµ phª duyÖt v¯ c²c kiÓm to²n viªn ®± xem xÐt tÊt c° c²c b´ng chøng cÇn thiÕt”. h) B¸o c¸o dù th¶o: C¸c b¶n dù th¶o b¸o c¸o ®«i khi ®-îc göi tíi kh¸ch hµng ®Ó hä so¸t xÐt. V× nh÷ng b¸o c¸o dù th¶o chØ lµ t¹m thêi nªn nã sÏ kh«ng ®-îc sao chôp vµ göi tíi bÊt cø ai ngoµi nh÷ng ng-êi ®¹i diÖn cña kh¸ch hµng cã tr¸ch nhiÖm so¸t xÐt vµ sau khi néi dung cña nã ®· ®-îc thèng nhÊt, nã sÏ ®-îc göi l¹i cho kiÓm to¸n viªn hoÆc ®-îc huû bá bëi kh¸ch hµng ®Æc biÖt nÕu cã bÊt kú sù söa ®æi nµo trong b¶n b¸o c¸o dù th¶o. Dù th¶o s¬ bé chØ sö dông cho môc ®Ých th¶o luËn ph¶i göi l¹i cho DTT vµ kh«ng ®-îc phÐp sao chôp d-íi bÊt kú h×nh thøc nµo nÕu kh«ng ®-îc cho phÐp. C¸c b¶n dù th¶o kh«ng ®-îc l-u gi÷ trong file giÊy tê lµm viÖc hoÆc trong c¸c file cña v¨n phßng, nã ph¶i ®-îc huû khi b¸o c¸o ®· ®-îc ph¸t hµnh tíi kh¸ch hµng. Theo ®ã, c¸c b¶n sao giÊy tê lµm viÖc cña b¸o c¸o sÏ ®-îc coi lµ b¶n gèc cña b¸o c¸o ®· ph¸t hµnh chø kh«ng ph¶i lµ b¶n dù th¶o. yªu cÇu ®èi víi b°n b²o c²o dù th°o l¯ ph°i huû c° “b°n gèc” v¯ c²c file trong m¸y vi tÝnh cã liªn quan. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 i) B¸o c¸o kiÓm to¸n chuÈn mùc: [KÝnh göi: Ban gi¸m ®èc vµ c¸c cæ ®«ng cña...] Tªn C«ng ty [Thµnh phè, n-íc] PhÇn giíi thiÖu: Chóng t«i ®· kiÓm to¸n B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n kÌm theo cña C«ng ty t¹i thêi ®iÓm 31/12/X vµ X-1 vµ b¸o c¸o thu nhËp, vèn cæ ®«ng vµ b¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ cho c¸c n¨m kÕt thóc cïng ngµy. Ban qu¶n lý C«ng ty cã tr¸ch nhiÖm lËp c¸c b¸o c¸o nµy. Tr¸ch nhiÖm cña chóng t«i lµ ®-a ra ý kiÕn cho c¸c b¸o c¸o nµy dùa trªn kÕt qu¶ cuéc kiÓm to¸n. Ph¹m vi: Chóng t«i ®· tiÕn hµnh cuéc kiÓm to¸n theo nh÷ng chuÈn mùc kiÓm to¸n ®-îc thõa nhËn chung. C¸c chuÈn mùc nµy yªu cÇu chóng t«i r»ng ph¶u lËp kÕ ho¹ch vµ tiÕn hµnh kiÓm to¸n ®Ó cã ®-îc sù ®¶m b¶o hîp lý r»ng b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng cã nh÷ng sai sãt träng yÕu. Cuéc kiÓm to¸n bao gåm kiÓm tra nh÷ng b»ng chøng cã liªn quan ®Õn c¸c sè liÖu tr×nh bµy trong BCTC. Chóng t«i còng ®ång thêi ®¸nh gi¸ nh÷ng nguyªn t¾c kÕ to¸n ®-îc sö dông, c¸c -íc tÝnh träng yÕu cña Ban qu¶n lý cã ®-îc tr×nh bµy ®Çy ®ñ hay kh«ng. Chóng t«i tin t-ëng r»ng cuéc kiÓm to¸n ®· cung cÊp mét c¬ së hîp lý cho ý kiÕn cña chóng t«i. ý kiÕn: Theo ý kiÕn cña chóng t«i, b¸o c¸o tµi chÝnh nµy ®· ph¶n ¸nh trung thùc, hîp lý trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty t¹i thêi ®iÓm 31/12/X vµ X-1 còng nh- kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ t×nh h×nh l-u chuyÓn tiÒn tÖ cho n¨m kÕt thóc cïng ngµy phï hîp víi c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n ®-îc thõa nhËn chung. §©y lµ mét vÝ dô b¸o c¸o ¸p dông cho kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp khi: - Cã tr×nh bµy sè liÖu b¸o c¸o tµi chÝnh cho hai n¨m tµi chÝnh ®Ó so s¸nh. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - KiÓm to¸n viªn ®· kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cho c¶ hai n¨m ®ã. - Kh«ng cã ý kiÕn lo¹i trõ hoÆc h¹n chÕ. - §o¹n gi¶i tr×nh (vÝ dô cã liªn quan ®Õn viÖc tiÕp tôc ho¹t ®éng hoÆc mét sù kh«ng nhÊt qu¸n) kh«ng ®-îc yªu cÇu. k) Hoµn c¶nh cã thÓ dÉn ®Õn thay ®æi trong b¸o c¸o kiÓm to¸n chuÈn mùc: ý kiÕn söa ®æi Hoµn c¶nh C¸c söa ®æi kh«ng ¶nh Ngo¹i trõ h-ëng ®Õn ý kiÕn chÊp Tr¸i Tõ chèi ng-îc ®-a ý nhËn toµn phÇn C«ng bè kh«ng ®Çy ®ñ Thay ®æi nguyªn t¾c kÕ to¸n kiÕn X X X H¹n chÕ trong ph¹m vi: - Kh«ng to¶ kh¾p X - To¶ kh¾p X - Träng yÕu do kh¸ch hµng Kh«ng ch¾c ch¾n vÒ kh¶ n¨ng X X X tiÕp tôc ho¹t ®éng Sö dông b¸o c¸o cña kiÓm to¸n X viªn kh¸c NhÊn m¹nh vÊn ®Ò X ThiÕu tÝnh ®éc lËp X 2, B¸o c¸o kiÓm to¸n chÊp nhËn toµn bé: B¸o c¸o kiÓm to¸n chÊp nhËn toµn bé lµ lo¹i b¸o c¸o mµ c¸c ý kiÕn do kiÓm to¸n viªn ®-a ra dùa trªn sù nhËn ®Þnh r»ng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh lµ trung thùc vµ hîp lý vµ ®· ®-îc lËp dùa trªn c¸c nghuyªn t¾c kÕ to¸n vµ c¸c nguyªn t¾c kh¸c. §Ó ®-a ra nhËn ®Þnh nµy, c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i tho¶ m·n c¸c tiªu thøc quan träng sau ®©y: - ChÝnh s¸ch kÕ to¸n phï hîp ®· ®-îc ¸p dông mét c¸ch thèng nhÊt trong qu¸ trÝnh lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®-îc lËp theo luËt ®Þnh vµ c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n ®-îc ¸p dông (tÊt c¶ ®Òu ph¶i ®-îc xem xÐt vµ diÔn gi¶i ®Çy ®ñ trong b¸o c¸o tµi chÝnh). - C¸c th«ng tin cÇn thiÕt gióp ng-êi ®äc ®Ó hiÓu biÕt vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®-îc tr×nh bµy ®Çy ®ñ. NÕu c¸c yªu cÇu trªn ch-a ®-îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ, kiÓm to¸n viªn kh«ng nªn ®-a ra ý kiÕn chÊp nhËn toµn bé. V× vËy, mét ®iÒu quan träng lµ khi ®-a ra ý kiÕn, c¸ch hµnh v¨n ph¶i chÝnh x¸c, c« ®äng vµ kh«ng ®Ò cËp tíi c¸c vÊn ®Ò ®· ®-îc l-u ý trong c¸c phÇn kh¸c cña b¸o c¸o kiÓm to¸n nh»m nhÊn m¹nh c¸c th«ng tin quan träng trong b¸o c¸o tµi chÝnh, v× nÕu ®Ò cËp nh- vËy, ng-êi ®äc hiÓu r»ng c¸c vÊn ®Ò nµy còng n»m trong phÇn ngo¹i trõ, trong khi kiÓm to¸n viªn kh«ng cã ý ®Þnh nh- vËy. * Tu©n thñ c¸c quy ®Þnh kÕ to¸n liªn quan: C¸c v¨n b¶n gi¶i tr×nh chØ ra r»ng luËt ph¸p kh«ng chØ dùa vµo c¸c chuÈn mùc vÒ kiÓm to¸n mµ cßn dùa vµo ph¸p luËt ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh trung thùc vµ hîp lý cña c¸c b¸o tµi chÝnh. V× vËy, viÖc tu©n thñ c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n lµ cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña ph¸p luËt quy ®Þnh ban gi¸m ®èc chÞu tr¸ch nhiÖm lËp b¸o c¸o ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý t×nh h×nh tµi chÝnh còng nh- kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Chi tiÕt c¸c sai sãt träng yÕu trong viÖc tu©n thñ chuÈn mùc kÕ to¸n mµ kiÓm to¸n viªn cho lµ cÇn thiÕt ®Ó ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý t×nh h×nh doanh nghiÖp ph¶i ®-îc diÔn gi¶i, kÓ c¶ c¸c ¶nh h-ëng vÒ mÆt tµi chÝnh do nh÷ng sai sãt nµy g©y nªn nÕu kiÓm to¸n viªn thÊy cÇn thiÕt. * §é ch¾c ch¾n kh«ng mÆc ®Þnh: Tr-íc khi cã chuÈn mùc vÒ b¸o c¸o, nh÷ng vÊn ®Ò lµm t¨ng rñi ro mÆc ®Þnh chÝnh lµ c¬ së ®-a ra ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn cña kiÓm to¸n viªn. hiÖn nay c¸ch thøc nµy ®· thay ®æi. Yªu cÇu ®èi víi chuÈn mùc b¸o c¸o [SAS 600(54)] ®Æt ra nh- sau: Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Khi ®-a ra ý kiÕn vÒ BCTC, kiÓm to¸n viªn ph¶i ®¸nh gi¸ liÖu c¸c th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cã bÞ ¶nh h-ëng bëi c¸c rñi ro mÆc ®Þnh mµ kiÓm to¸n viªn cho lµ träng yÕu hay kh«ng. - Khi cã rñi ro mÆc ®Þnh mµ: + kiÓm to¸n viªn cho lµ träng yÕu vµ + ®-îc ghi nhËn ®Çy ®ñ trong b¸o c¸o tµi chÝnh. KiÓm to¸n viªn cÇn d-a thªm phÇn tr×nh bµy vÒ ®é ch¾c ch¾n kh«ng mÆc ®Þnh vµo môc c¬ së ®-a ra ý kiÕn trong b¸o c¸o kiÓm to¸n. - Khi ®-a thªm phÇn tr×nh bµy vµo b¸o c¸o kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn ph¶i sö dông tõ ng÷ chØ râ quan ®iÓm cña m×nh vÒ c¸o c¸o tµi chÝnh lµ kh«ng ngo¹i trõ ®èi víi c¸c néi dung ®· ®Ò cËp trong ®ã. ChuÈn mùc b¸o c¸o chØ ra râ rµng r»ng trong tr-êng hîp mét néi dung kh«ng ch¾c ch¾n ghi chÐp vµ tr×nh bµy chi tiÕt trong b¸o c¸o tµi chÝnh, ý kiÕn liªn hÖ cña kiÓm to¸n viªn ®Õn néi dung ®ã hoµn toµn kh«ng hµm ý ngo¹i trõ. V× vËy, kiÓm to¸n viªn khi ®Ò cËp ®Õn møc ®é kh«ng ch¾c ch¾n cÇn sö dông trong mét ®o¹n v¨n riªng, ngoµi phÇn ý kiÕn kiÓm to¸n, ®Ó ®Ò ra c¬ së cho ý kiÕn cña m×nh vµ cÇn kÕt thóc phÇn nµy b»ng kh¼ng ®Þnh cña kiÓm to¸n viªn kh«ng ngo¹i trõ c¸c néi dung kh«ng ch¾c ch¾n nµy. Tµi liÖu gi¶i tr×nh ChuÈn mùc b¸o c¸o kiÓm to¸n chØ ra r»ng nªn sö dông c¸c ®o¹n v¨n riªng rÏ ®Ó diÔn t¶ c¸c vÊn ®Ò dÉn ®Õn møc ®é kh«ng ch¾c ch¾n träng yÕu vµ ¶nh h-ëng cña nã tíi b¸o c¸o tµi chÝnh, chi tiÕt vÒ mÆt ®Þnh l-îng (nÕu cã thÓ), tr-êng hîp kh«ng ®Þnh l-îng ®-îc, th× ph¶i ghi chó vÒ ¶nh h-ëng nµy. Do vËy c¸c vÊn ®Ò nªu trong gi¶i tr×nh b¸o c¸o tµi chÝnh cã thÓ c« ®äng l¹i theo mét sè hoµn c¶nh cô thÓ dÉn ®Õn møc ®é kh«ng ch¾c ch¾n. cã nhiÒu tr-êng hîp mµ ban gi¸m ®èc muèn ®-a toµn bé vµo b¶n gi¶i tr×nh b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng chØ hoµn c¶nh chi phèi mµ mäi ¶nh h-ëng tÊt yÕu, chi tiÕt vÒ khèi l-îng. Khi tham chiÕu tíi ghi chó b¸o c¸o tµi chÝnh nh»m h¹n chÕ thÊp nhÊt sù trïng lÆp sè liÖu, ta kh«ng nªn coi viÖc lµm nµy cã ý nghÜa thay thÕ cho viÖc miªu t¶ toµn bé møc ®é kh«ng ch¾c ch¾n träng yÕu gióp cho ng-êi ®äc ®¸nh gi¸ ®-îc néi dung vÊn ®Ò vµ ý nghÜa cña nã. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ChuÈn mùc b¸o c¸o [SAS 600(12)] ®¸nh gi¸ møc ®é kh«ng ch¾c ch¾n lµ cè h÷u khi mäi quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn nã phô thuéc vµo c¸c sù kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n trong t-¬ng lai n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña ban gi¸m ®èc doanh nghiÖp t¹i ngµy phª duyÖt b¸o c¸o tµi chÝnh. Møc ®é kh«ng ch¾c ch¾n trë nªn träng yÕu khi khi ¶nh h-ëng cña nã lín tíi møc, nÕu nh- kh«ng ®-îc diÔn t¶ râ rµng vÒ ®Æc ®iÓm vµ t¸c ®éng cña rñi ro nµy, th× c¸c ®¸nh gi¸ vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh cã thÓ sai lÖch mét c¸ch nghiªm träng. Theo [SAS 600(13)], khi xem xÐt møc ®é ¶nh h-ëng cña møc ®é kh«ng ch¾c ch¾n cè h÷u, kiÓm to¸n viªn nªn xem xÐt: - Rñi ro ®· ®-îc dù tÝnh cã thÓ biÕn ®æi. - Møc ®é hËu qu¶ tÊt yÕu x¶y ra. - T¸c ®éng cña hËu qu¶ nµy tíi ý kiÕn tÊt yÕu x¶y ra. Khi hä ®-a ra ý kiÕn ®Çy ®ñ trong viÖc xö lý kÕ to¸n c¸c møc ®é kh«ng ch¾c ch¾n cè h÷u, nh÷ng tµi liÖu gi¶i tr×nh theo chuÈn mùc b¸o c¸o quy ®Þnh r»ng kiÓm to¸n viªn cÇn xem xÐt: - TÝnh phï hîp cña c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n gi¶i quyÕt c¸c sù kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n cè h÷u. - TÝnh hîp lý cña c¸c -íc tÝnh tr×nh bµy trong b¸o c¸o tµi chÝnh cã liªn quan ®Õn sù kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n cè h÷u. - TÝnh ®Çy ®ñ cña c¸c th«ng tin tr×nh bµy. Trong thùc tÕ, kiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt nh÷ng yªu cÇu vÒ kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô bÊt th-êng cã ®-îc tu©n thñ cã liªn quan ®Õn c¸c yªu cÇu nh-: ghi nhËn ngay c¸c kho¶n lç nÕu nã cã dÊu hiÖu ph¸t sinh trong t-¬ng lai vµ cã thÓ dù tÝnh tr-íc víi møc chÝnh x¸c t-¬ng ®èi vµ c¸c sè liÖu ®-îc tr×nh bµy vÒ c¸c kho¶n lç bÊt th-êng träng yÕu ch-a ®-îc ghi nhËn khi dÊu hiÖu ph¸t sinh hoµn toµn kh«ng râ rµng. PhÇn lín c¸c cuéc kiÓm to¸n liªn quan tíi mét sè sù kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n cè h÷u, yªu cÇu c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i ®¸nh gi¸ vÒ møc ®é ¶nh h-ëng ®¬n lÎ hoÆc ®a hîp mµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña hä cã thÓ g©y ra lµm thay ®æi c¸ch ®¸nh gi¸ vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh. §ång thêi còng cã nhiÒu cuéc kiÓm to¸n liªn quan ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ tµi s¶n (nh- kh¶ n¨ng thu håi nî vµ b¸n hµng víi møc gi¸ cao h¬n gi¸ thµnh) vµ c«ng nî (nh- dù phßng chi phÝ b¶o hµnh hoÆc ph¹t vi ph¹m hîp Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®ång). Th«ng th-êng kiÓm to¸n viªn cã thÓ thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n b»ng c¸ch ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thu thËp ®ñ b»ng chøng ®Ó ®-a ra ý kiÕn vÒ tÝnh hîp lý cña c¸c dù to¸n do nhµ qu¶n lý ®-a ra. Trong tr-êng hîp nh- vËy, kh«ng nªn coi c¸c sù kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n lµ träng yÕu, ®ång thêi kh«ng nªn ®Ò cËp tíi c¸c vÊn ®Ò nµy trong b¸o c¸o tµi chÝnh. KiÓm to¸n viªn chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ ®-îc tÝnh ®Çy ®ñ cña ph-¬ng ph¸p xö lý kÕ to¸n vµ tr×nh bµy sè liÖu dùa trªn nh÷ng b»ng chøng thu thËp ®-îc t¹i thêi ®iÓm ®-a ra ý kiÕn. Tr-êng hîp do nh÷ng giíi h¹n trong ph¹m vi kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn kh«ng nhËn ®-îc ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ c¸c sù kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n lµ träng yÕu, hä ph¶i ®-a ra ý kiÕn ngo¹i trõ hoÆc tr¸i ng-îc. §Ó nhÊn m¹nh tÇm quan träng cña c¸c yÕu tè kh«ng ch¾c ch¾n träng yÕu, chuÈn mùc b¸o c¸o ®· gîi ý viÖc sö dông tiªu ®Ò thÝch hîp ph©n ®Þnh sù kh¸c biÖt gi÷a ®o¹n gi¶i tr×nh vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c trong b¸o c¸o ®-îc nªu lµm c¬ së cho ý kiÕn kiÓm to²n. Mét tiªu ®Ò nh­ vËy câ thÓ ghi l¯ “Nh÷ng sù kiÖn kh«ng ch·c ch·n liªn quan ®Õn tÝnh ho³t ®éng liªn tôc” hoÆc “Nh÷ng ®iÒu kh«ng ch·c ch·n liªn quan ®Õn tranh chÊp”. - Sù kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n liªn quan ®Õn tÝnh ho¹t ®éng liªn tôc: Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c kÕ to¸n c¬ b¶n lµ ph¶i lu«n xem xÐt mét doanh nghiÖp trong tr¹ng th¸i ho¹t ®éng liªn tôc. Ho¹t ®éng liªn tôc lµ gi¶ ®Þnh doanh nghiÖp sÏ tiÕp tôc ho¹t ®éng trong mét t-¬ng lai cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc, vµ chØ ra ®iÒu nµy cã nghÜa lµ b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng cã dÊu hiÖu g× vÒ ý ®Þnh cña nµh qu¶n lý chÊm døt hoÆc thu hÑp quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Vi ph¹m nguyªn t¾c nµy chØ cã thÓ chÊp nhËn ®-îc trong nh÷ng tr-êng hîp ®Æc biÖt nÕu ban gi¸m ®èc kÕt luËn r»ng doanh nghiÖp mÊt kh¶ n¨ng ho¹t ®éng liªn tôc. B¸o c¸o kiÓm to¸n coi nh÷ng ®iÒu kh«ng ch¾c ch¾n tiÒm tµng nh- lµ mét yÕu tè c¬ b¶n khi mµ nã liªn quan tíi sù quan t©m ®Õn tÝnh hîp lÖ cña sù ho¹t ®éng liªn tôc. Tõ ®ã ph¶i cã nh÷ng gi¶ thiÕt vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo, yªu cÇu ph¶i ®-a ra diÒu kh«ng ch¾c ch¾n trªn vÒ tÝnh hîp lÖ cña sù ho¹t ®éng liªn tôc lµ mét ®iÒu rÊt khã ®èi víi bÊt kú kiÓm to¸n viªn nµo. vÊn ®Ò n¶y sinh lµ do kh«ng thu thËp ®-îc ý kiÕn cña ban gi¸m ®èc vÒ nh÷ng Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®iÒu liªn quan ®Õn tÝnh ho¹t ®éng liªn tôc. ChÝnh v× lý do ®ã, ban gi¸m ®èc cña c¸c doanh nghiÖp ®-îc kiÓm to¸n ph¶i ®-a ra b¸o c¸o trong ®ã nªu râ r»ng doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng liªn tôc. T×nh tr¹ng ho¹t ®éng liªn tôc ®-îc tr×nh bµy trong b¸o c¸o tµi chÝnh, tuy nhiªn vÉn cã nh÷ng ®iÒu kh«ng ch¾c ch¾n vÒ tÝnh hîp lÖ cña t×nh tr¹ng nµy. nh÷ng ®iÒu kh«ng ch¾c ch¾n nµy bao gåm: - Nh÷ng nghi ngê vÒ kh¶ n¨ng vµ sù s½n sµng tiÕp tôc cung cÊp tµi chÝnh cña c«ng ty mÑ còng nh- ng©n hµng. - Nh÷ng kho¶n lç lín vµ nh÷ng vÒ nh÷ng vÊn ®Ò l-u chuyÓn tiÒn tÖ ph¸t sinh sau ngµy lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cã ¶nh h-ëng ®Õn tÝnh ho¹t ®éng liªn tôc cña doanh nghiÖp. Khi ®Ò cËp trong b¸o c¸o nh÷ng rñi ro c¬ b¶n vÒ tÝnh hîp lÖ cña nguyªn t¾c ho¹t ®éng liªn tôc, kiÓm to¸n ph¶i ®ång ý r»ng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh tr×nh bµy theo ®óng b¶n chÊt. NÕu c¸c th«ng tin ®-îc tr×nh bµy kh«ng thÝch hîp, kiÓm to¸n viªn nªn ph©n lo¹i ý kiÕn lµ lo¹i trõ hoÆc tr¸i ng-îc vµ nªn ®-a ra b¸o c¸o cã tr×nh bµy c¸c th«ng tin thiÕu hôt hoÆc söa ch÷a c¸c th«ng tin kh«ng trung thùc. Mét vÝ dô vÒ c¸ch dïng tõ cña mét b¸o c¸o chÊp nhËn toµn bé nh- sau: B¸o c¸o kiÓm to¸n tíi c¸c thµnh viªn c«ng ty... Chóng t«i ®· tiÕn hµnh kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh tõ trang 9 ®Õn trang 22 ®· ®-îc lËp theo chÝnh s¸ch kÕ to¸n nªu ë trang 9. Tr¸ch nhiÖm cña ban gi¸m ®èc vµ c¸c kiÓm to¸n viªn Nh- ®· nªu ë trang 7, viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh thuéc th¸ch nhiÖm cña ban gi¸m ®èc c«ng ty. Tr¸ch nhiÖm cña chóng t«i lµ ®-a ra ý kiÕn ®éc lËp dùa trªn kÕt qu¶ kiÓm to¸n vÒ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty vµ b¸o c¸o ý kiÕn cña chóng t«i cho c«ng ty. C¬ së ®-a ra ý kiÕn Chóng t«i ®· tiÕn hµnh kiÓm to¸n theo chuÈn mùc kiÓm to¸n. c«ng viÖc kiÓm to¸n bao gåm viÖc kiÓm tra c¸c b»ng chøng cã liªn quan ®Õn sè liÖu vµ th«ng tin tr×nh bµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. Chóng t«i còng ®ång thêi ®¸nh gi¸ nh÷ng kÕ ho¹ch vµ quyÕt ®Þnh träng yÕu cña ban gi¸m ®èc trong qu¸ tr×nh lËp Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ xem xÐt c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n cã phï hîp víi t×nh h×nh c«ng ty hay kh«ng, ¸p dông nhÊt qu¸n vµ c«ng bè ®Çy ®ñ hay kh«ng. Chóng t«i ®· lËp kÕ ho¹ch vµ tiÕn hµnh kiÓm to¸n nh»m thu nh÷ng th«ng tin vµ nh÷ng sù gi¶i thÝch mµ chóng t«i thÊy cÇn thiÕt nh»m cung cÊp nh÷ng b»ng chøng ®Ó b¶o ®¶m r»ng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nµy kh«ng cã nh÷ng sai sãt träng yÕu do gian lËn hoÆc sai sãt kh¸c. §Ó ®-a ra ý kiÕn, chóng t«i còng ®¸nh gi¸ tæng qu¸t tÝnh ®óng ®¾n trong viÖc tr×nh bµy c¸c th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. ý kiÕn Theo ý kiÕn chóng t«i, b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý trªn nh÷ng khÝa c¹nh träng yÕu t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty t¹i thêi ®iÓm 31/12/X vµ t×nh h×nh lç l·i cho n¨m tµi chÝnh kÕt thóc cïng ngµy. 3, B¸o c¸o kiÓm to¸n kh«ng chÊp nhËn toµn bé: Trong mét sè tr-êng hîp, c¸c kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ tr×nh bµy ý kiÕn chÊp nhËn toµn bé, khi ®ã, b¸o c¸o cña hä ph¶i ®-îc ®iÒu chØnh. Tr-íc khi ph¸t hµnh mét b¸o c¸o kiÓm to¸n kh«ng ®-îc chÊp nhËn toµn bé, c¸c kiÓm to¸n viªn nªn th¶o luËn vµ lµm cho kh¸ch hµng hiÓu râ vÒ thùc tr¹ng cña c¸c BCTC. §Ó tõ ®ã, hä cã thÓ tõng b-íc cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt mµ kiÓm to¸n viªn yªu cÇu hoÆc ®iÒu chØnh c¸c BCTC mét c¸ch thÝch hîp vµ cã lîi nhÊt. BCTC ph¶i chØ ra ®-îc c¸c lÝ do vµ ph¶i dù tÝnh ®-îc c¸c ¶nh h-ëng khi nã kh«ng ®-îc chÊp nhËn toµn bé. C¸c mÉu b¸o c¸o còng cho thÊy r»ng phÇn tr×nh bµy ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i ®¸nh tiªu ®Ò thËt râ rµng ®Ó ng-êi ®äc biÕt ®â l¯ ý kiÕn kh«ng chÊp nhËn to¯n bé, chµng h³n nh­ “ ý kiÕn tr²i ng­îc”, “ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn ph²t sinh do kh«ng nhÊt trÝ vÒ c²c bót to²n kÕ to²n”, “ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn do sai sât trong b²o c²o l­u chuyÓn tiÒn tÖ”. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ý kiÕn kh«ng chÊp nhËn toµn bé còng ph¶i bao trïm mäi vÊn ®Ò träng yÕu mµ c¸c kiÓm to¸n viªn ®· th©u tãm ®-îc. Khi ghi chÐp c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n cã gi¶i thÝch chi tiÕt, phÇn gi¶i thÝch nªn ®¸nh tham chiÕu ®Ó tèi thiÓu ho¸ c¸c c«ng viÖc cã thÓ ph¶i lÆp l¹i nhiÒu lÇn. MÆc dï vËy, viÖc ®¸nh tham chiÕu còng kh«ng thÓ thay thÕ cho sù m« t¶ cô thÓ, ®Çy ®ñ ®Ó ng-êi ®äc cã thÓ nhËn thÊy ®-îc nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n cña vÊn ®Ò mµ hä quan t©m trong BCTC. ThËt thiÕu sãt khi hoµn chØnh mét b¸o c¸o kiÓm to¸n mµ kh«ng tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan träng yÕu tíi BCTC. Theo chuÈn mùc cña b¸o c¸o kiÓm to¸n, mét vÊn ®Ò ®-îc coi lµ träng yÕu khi nã bÞ bá sãt hoÆc tr×nh bµy sai sÏ cã ¶nh h-ëng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh cña ng-êi sö dông BCTC. Träng yÕu cã thÓ ®-îc ®¸nh gi¸ trªn c¬ së tæng thÓ BCTC hoÆc ®èi víi bÊt k× mét vÊn ®Ò c¬ b¶n nµo còng nh- gi÷a c¸c vÊn ®Ò víi nhau ( VÝ dô: lîi nhuËn tr-íc thuÕ, chªnh lÖch gi÷a tµi s¶n l-u ®éng vµ nî ng¾n h¹n, vèn cæ phÇn vµ quÜ dù tr÷). Kh¸i niÖm träng yÕu kh«ng chØ ®-îc dïng cho nh÷ng sai sãt vÒ tiÒn tÖ mµ cßn cho nh÷ng yªu cÇu vÒ c«ng khai tµi chÝnh ®ång thêi cßn liªn quan ®Õn c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n còng nh- c¸c yªu cÇu cña luËt ph¸p. MÆc dï luËt ph¸p cho phÐp mét sè tr-êng hîp c«ng khai tµi chÝnh kh«ng cÇn xem xÐt ®Õn tÝnh träng yÕu, nh-ng trong nh÷ng c«ng khai tµi chÝnh kh¸c, nÕu nh- tÝnh träng yÕu kh«ng ®-îc chØ ra trong BCTC th× ph¶i ®-îc ®-a ra trong b¸o c¸o cña kiÓm to¸n viªn mµ kh«ng cÇn quan t©m tíi møc ®é lín hay nhá. Theo qui -íc cña chuÈn mùc kiÓm to¸n, cã ba lo¹i b¸o c¸o kiÓm to¸n kh¸c ngoµi b¸o c¸o chÊp nhËn to¯n bé. §â l¯: “ b²o c²o ngo³i trõ”, “ b²o c²o tr²i ng­îc”, “ b²o c²o tõ bà”. C¸c ChuÈn mùc b¸o c¸o kiÓm to¸n ®-a ra mét sè tr-êng hîp cô thÓ d-íi ®©y lµm c¬ së ®Ó ®-a ra mét ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn: