Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected]
Tel : 0918.775.368
Lêi giíi thiÖu
Th¸ng 4 n¨m 1775 cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp ®·
bïng næ ë B¾c Mü nh- lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. Ngµy 4 th¸ng 7
n¨m 1776, ®¹i héi lôc ®Þa B¾c Mü ®· häp vµ tuyªn bè ®éc lËp,
khai sinh ra hîp chñng quèc Hoa Kú - n-íc Mü. Vµ ®Õn ngµy
3 th¸ng 9 n¨m 1783, thùc d©n Anh ®· chÝnh thøc ph¶i thõa
nhËn quyÒn ®éc lËp cña B¾c Mü.
Th¾ng lîi cña cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp ®· thñ tiªu
chÕ ®é th-ch d©n mµ Anh ®· thiÕt lËp ë Mü trong suèt thêi
gian dµi tr-íc ®ã,phÇn lín gi¶i phãng lùc l-îng s¶n suÊt, më
ra cho n-íc Mü con ®-êng ph¸t triÓn míi - lµ mét n-íc t- b¶n
chñ nghÜa .
Tõ khi giµnh ®éc lËp cho ®Õn nay, víi lÞch sö h¬n hai
tr¨m n¨m, dï ®· tr¶i qua bao nhiªu biÕn cè, sù kiÖn träng ®¹i,
c¶ vÒ kinh tÕ ( c¸c cuéc khñng ho¶ng lín vµ nhá cña chñ
1
nghÜa t- b¶n, nh÷ng c¬n sèc dÇh má trong nh÷ng n¨m 70 ,...)
lÉn vÒ chÝnh trÞ (néi chiÕn Nam B¾c 1861-1865, hai cuéc
chiÕn tranh thÕ giíi ... ) hay c¶ cuéc c¸ch m¹ng KHKTCN i, ii
..., n-íc Mü ch-a bao giê kh«ng lµ mét n-íc t- b¶n chñ
nghÜa. H¬n n÷a, phÇn lín thêi gian trong lÞch sö tån t¹i, n-íc
Mü lu«n lµ mét quèc gia t- b¶n hïng m¹nh, cã vÞ thÕ vµ tiÒm
lùc kh«ng thÓ pñ nhËn trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu.
Ph¶i ch¨ng nÒn kinh tÕ t- b¶n chñ nghÜa nãi chung mµ
®¹i diÖn cña nã lµ n-íc Mü nãi riªng tån t¹i nh÷ng -u viÖt
h¬n h¼n nh÷ng nÒn kinh tÕ kh¸c nh- kinh tÕ x· héi chñ nghÜa.
Vµ nguyªn nh©n nµo ®· lµm cho nÒn kinh tÕ Mü ®øng v÷ng
tr-íc nh÷ng biÕn ®ái vµ x¸o trén m¹nh mÏ ? trong hÇu hÕy
mäi tr-êng hîp, c©u tr¶ lêi lµ " nhµ n-íc t- b¶n chñ nghÜa
lu«n kÞp thêi ®iÒu chØnh ®Ó thÝch nghi"
Nh-ng sù ®iÒu chØnh nµy cã thÓ lµm thay ®æi b¶n chÊt
cña chñ nghÜa t- b¶n kh«ng, vµ cã thÓ gióp chñ nghÜa t- b¶n
tån t¹i víi t- c¸ch lµ ph-¬ng thøc s¶n xuÊt cuèi cïng trong
lÞch sö kh«ng ? Chóng ta h·y xem xÐt mét vÝ dô nhá vÒ sù
2
®iÒu chØnh cña nhµ n-íc ®èi víi ho¹t ®éng Ng©n hµng-Tµi
chÝnh -TiÒn tÖ th«ng qua côc dù tr÷ liªn bang Mü - FEDtr-íc khi ®-a ra mét nhËn ®Þnh cô thÓ .
ch-¬ng i
qu¸ tr×nh h×nh thµnh, c¸ch tæ
chøccôc dù tr÷ liªn bang Mü
3
Ho¹t ®éng ng©n hµng xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë Mü tõ n¨m
1763 t¹i mét sè bang ,m« pháng theo lèi tæ chøc ng©n hµng
cña Anh .Nh-ng ph¶i 100 n¨m sau, sau cuéc chiÕn tranh Nam
B¾c, t×nh tr¹ng v« chÝnh phñ trong ho¹t ®éng ng©n hµng míi
®-îc chÊm døt .NghÜa lµ lóc nµy
quèc héi míi th«ng qua luËt ng©n hµng quèc gia (National
Banking Act) vµ thµnh lËp hÖ thèng ng©n hµng quèc gia. Nãi
nh- vËy kh«ng cã nghÜa lµ tr-íc ®ã, n-íc Mü ch-a hÒ cã mét
ng©n hµng trung -¬ng. N¨m 1971 ,quèc héi Mü ®· chÊp nhËn
ng©n hµng thø nhÊt - ng©n hµng ®Çu tiªn cã mét sè ho¹t ®éng
gièng nh- ng©n hµng trung -¬ng - lµ ng©n hµng quèc gia ®Çu
tiªn .ThËm chÝ trong cuéc chiÕn tranh 1816, d-íi nhiÒu søc Ðp
yªu cÇu thµnh lËp mét ng©n hµng trung -¬ng cña chÝnh phñ
,chÝnh quyÒn liªn bang ®· cho phÐp ng©n hµng thø hai ho¹t
®éng nh- mét ng©n hµng chÝnh phñ .ThÕ nh-ng ng©n hµng chØ
tån t¹i ®-îc 20 n¨m .§Õn n¨m 1836 ,nã trë thµnh ng©n hµng
b×nh th-êng v× cã nh÷ng ho¹t ®éng m©u thuÉn víi tæng thèng
.Trong thêi glan tõ 1837 ®Õn 1863 ,n-íc Mü chØ cã c¸c ng©n
4
hµng tæng hîp ë c¸c bang mµ kh«ng cã ng©n hµng trung -¬ng
.
Tuy ®· th«ng qua luËt ng©n hµng quèc gia ,thµnh lËp hÖ
thèng ng©n hµng quèc gia tõ 1864 nh-ng m·i ®Õn n¨m 1913
,tr-íc nhu cÇu cÊp b¸ch cÇn ph¶i cã mét ng©n hµng trung
-¬ng ®iÒu hµnh ,côc dù tr÷ liªn bang míi ®-îc thµnh lËp nhmét ng©n hµng trung -¬ng trong vai trß qu¶n lÝ tµi chÝnh, tiÒn
tÖ ,m« pháng theo kiÓu Anh quèc.
Tõ ®ã ®Õn nay ,cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña
kinh tÕ Hoa K× ,côc dù tr÷ liªn bang Hoa K× (viÕt t¾t lµ F.E.D)
®· liªn tôc ®-îc c¶i tæ vµ hoµn thiÖn ,cµng ngµy cµng cã vai
trß to lín trong viÖc h-íng nÒn kinh tÕ theo ®-êng lèi mµ nã
®· v¹ch ra .
HiÖn nay ,c¬ c©ó cña F.E.D gåm 5 bé phËn chÝnh
1. HÖ thèng c¸c ng©n hµng dù tr÷ liªn bang
F.E.D cã 12 ng©n hµng dù tr÷ liªn bang víi c¸c
chi nh¸nh vµ vïng ho¹t ®éng .Mçi ng©n hµng dù tr÷ liªn bang
5
cã mét ban gi¸m ®èc gåm 9 ng-êi :6 ng-êi do héi ®ång cæ
®«ng bÇu ra ;3 ng-êi cßn l¹i ,gåm tæng gi¸m ®èc vµ phã tæng
gi¸m ®èc ,®-îc chØ ®Þnh bëi héi ®ång thèng ®èc cña F.E.D.
C¸c ng©n hµng dù tr÷ liªn bang nµy lµ c¬ quan thùc hiÖn
c¸c nghiÖp vô ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ cña F.E.D ,thùc hiÖn viÖc
qu¶n lÝ c¸c ng©n hµng trung gian vµ thùc hiÖn nghiÖp vô víi
chÝnh phñ .Trong c¸c ng©n hµng dù tr÷ liªn bang th× ng©n
hµng San Francisco cã vïng ho¹t ®éng lín nhÊt ,nh-ng ng©n
hµng New York l¹i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt (25% ho¹t
®éng ®iÒu tiÕt cña F.E.D).
2.Héi ®ång thèng ®èc
§©y lµ bé phËn ®Çu n·o cña F.E.D. Lµ c¬ quan tèi cao
,héi ®ång thèng ®èc qu¶n lÝ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn
tiÒn tÖ, ®iÒu tiÕt, cung øng trong toµn l·nh thæ. Tuy gåm 7
ng-êi doTæng Thèng chØ ®Þnh víi sù phª chuÈn cña quèc héi
nh-ng ho¹t ®éng vµ quyÕt ®Þnh cña héi ®ång thèng ®èc l¹i
6
hoµn toµn ®éc lËp víi nhµ tr¾ng ,chØ chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o
th¼ng víi quèc héi Hoa K× .
3.héi ®ång chÝnh s¸ch thÞ tr-êng më
§©y lµ c¬ quan quan träng nhÊt trong viÖc thùc hiÖn
chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt cña F.E.D .Bao gåm 12 thµnh viªn ,trong
®ã cã 8 thµnh viªn ch¾c ch¾n lµ toµn bé héi ®ång thèng ®èc (7
ng-êi) vµ tænh gi¸m ®èc ng©n hµng dù tr÷ liªn bang New york
(v× thùc ra mäi chÝnh s¸ch vÒ thÞ tr-êng më hÇu hÕt ®-îc thùc
hiÖn ë New york ).C¸c thµnh viªn cßn l¹i ®-îc chän tõ 11
tæng gi¸m ®èc cña c¸c ng©n hµng dù tr÷ liªn bang kh¸c.
4.Héi ®ång cè vÊn liªn bang .
Héi ®ång nµy lµm nhiÖm vô cè vÊn vÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ
,ho¹t ®éng ®iÒu tiÕt kinh tÕ cho héi ®ång thèng ®èc .Bao gåm
12 thµnh viªn,®-îc chØ ®Þnh bëi c¸c tæng gi¸m ®èc cña 12
ng©n hµng dù tr÷ liªn bang .
7
5.HÖ thèng ng©n hµng thµnh viªn.
HÖ thèng ng©n hµng thµnh viªn ,tuy chØ chiÕm 40 %
tæng sè ng©n hµng trung gian trong c¶ n-íc nh-ng n¾m trong
tay 80 % ho¹t ®éng cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng trung
gian .§©y lµ cÇu nèi gi÷a F.E.D víi toµn bé c¸c ng©n hµng
th-¬ng m¹i, tæ chøc tµi chÝnh cßn l¹i trong c¶ nÒn kinh tÕ Hoa
Kú .
HÖ thèng ng©n hµng thµnh viªn cã ®Æc quyÒn ®-îc -u
tiªn vay m-în ë cöa sæ chiÕt khÊu khi cÇn. Tuy vËy ®Ó cã ®Æc
quyÒn nµy, ng©n hµng thµnh viªn ph¶i ký quü t¹i ng©n hµng
liªn bang vµ ph¶i thùc hiÖn ®óng tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc do héi
®ång thèng ®èc quy ®Þnh .
Ch-¬ng ii
8
S¬ l-îc vÒ sù ®iÒu tiÕt cña ng©n hµng
trung -¬ng Hoa Kú ®èi víi nÒn kinh tÕ
trong thêi kú 1980 - 1982
Th¸ng T¸m n¨m 1978 ,trªn thÞ tr-êng thÕ giíi x¶y ra
c¬n sèc gi¸ dÇu má lÇn thø hai. ë Mü, ¶nh h-ëng cña c¬n sèc
nµy kÐo dµi ®Õn n¨m 1980 vÉn ch-a kÕt thóc. Céng víi sù gia
t¨ng tiªu dïng ( tæng cÇunéi ®Þa t¨ng m¹nh ), khiÕn n-íc Mü
r¬i vµo t×nh tr¹ng l¹m ph¸t cao ( n¨m 1979 ,chØ sè l¹m ph¸t CPi
lµ 13,7 % ). L¹m ph¸t cao kÐo theo hµng lo¹t nh÷ng biÕn ®éng
bÊt lîi cña nÒn kinh tÕ nh-: s¶n xuÊt mÊt c©n ®èi vÒ c¬ cÊu, gi¸
c¶ t¨ng cao, suy gi¶m dÉn ®Õn th¸o lui ®Çu t- .
§øng tr-íc t×nh h×nh ®ã, vÊn ®Ò -u tiªn sè mét ®-îc
x¸c ®Þnh lµ b×nh th-êng ho¸ chØ sè l¹m ph¸t. BÞ ¶nh h-ëng s©u
s¾c bëi t- t-ëng cña Milton Friedman: “ bÊt c n¬i ®©u v¯ bao
giê, l¹m ph¸t còng l¯ vÊn ®Ò cña cung øng tiÒn ’’, nhiªm vô
nµy ®-îc phã th¸c hÇu nh- hoµn toµn cho ng©n hµng trung
-¬ng tøc lµ côc dù tr÷ liªn bang Hoa Kú (F.E.D) .
9
Tõ cuèi n¨m 1979, F.E.D ®· ¸p dông ph-¬ng thøc ®iÒu
tiÕt cung øng tiÒn th«ng qua nghiÖp vô thÞ tr-êng më t¸c ®éng
vµo dù tr÷ cña ng©n hµng trung gian thay v× t¸c ®éng vµo nhu
cÇu vÒ tiÒn. Theo ®ã, F.E.D sÏ thùc hiÖn hµng lo¹t nghiÖp vô
b¸n hµng trªn thÞ tr-êng më ®Ó lµm gi¶m dù tr÷ b¾t buéc lµm
h¹n chÕ l-îng cung øng tiÒn cña ng©n hµng trung gian. L-îng
chøng kho¸n vµ tr¸i phiÕu dïng trong nghiÖp vô nµy cña F.E.D
n¨m 80,81 lÇn l-ît trÞ gi¸ 674 tû USD vµ 579 tû USD.
Kh«ng chØ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô b¸n trªn thÞ tr-êng
më F.E.D cßn ®iÒu tiÕt b»ng c«ng cô l·i suÊt cho vay chiÕt
khÊu .Thay ®æi trong l·i suÊt chiÕt khÊu lu«n lu«n kÐo theo sù
thay ®æi cïng chiÒu trong l·i suÊt tÝn dông liªn bang .Vµ v× l·i
suÊt tÝn dông liªn bang lµ l·i suÊt chñ ®¹o ,l·i suÊt h-íng dÉn
cña toµn bé l·i suÊt trªn thÞ tr-êng tiÒn tÖ, cho nªn t¨ng l·i
suÊt chiÕt khÊu sÏ dÉn ®Õn t¨ng l·i suÊt toµn nÒn kinh tÕ, do
®ã sÏ th¾t chÆt cung øng tiÒn .
Víi nç lùc gi¶m l¹m ph¸t xuèng møc b×nh th-êng,
F.E.D ®· duy tr× mét chÕ ®é l·i suÊt chiÕt khÊu cao lÞch sö
10
trong hai n¨m 80, 81: N¨m 1980 lµ 10,5% vµ n¨m 1981 lµ
11,5%, ®Æc biÖt cã lóc ®Ønh ®iÓm, F.E.D gi÷ møc l·i suÊt
chiÕt khÊu 12% ®èi víi vay kh«ng th-êng xuyªn, vµ 14% cho
tr-êng hîp vay kÐo dµi ( ®©y lµ l·i suÊt cao nhÊt mµ F.E.D ¸p
dông tõ 1863 ) .
¸p dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt th«ng qua viÖc
gi¶m dù tr÷ vµ gi¶m l-îng cung øng tiÒn lµm khèi l-îng vay
gi¶m nhanh chãng. Cung øng tiÒn gi¶m qu¸ nhanh trong thêi
gian nay (1979 – 1982) ®· lµm ®-îc ®iÒu kú diÖu ®óng nhmong muèn cña n-íc Mü : ®Èy l¹m ph¸t tõ chç hai con sè:
13,7% n¨m 1979 xuèng 13,2% n¨m 1980 ; 10% n¨m 1981 vµ
kú diÖu lµ 6,1% n¨m 1982 .
H¬n n÷a chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt lµm gi¸ ®ång ®« la
t¨ng ®¸ng kÓ. §iÒu nµy ®ång thêi gi¶i quyÕt ®-îc hai vÊn ®Ò c¬
b¶n .Thø nhÊt, ®ã lµ c¶i t¹o c¬ cÊu c«ng nghiÖp néi ®Þa. Theo ®ã
phÇn lín tµi s¶n vµ vèn ®Çu t- ë khu vùc c«ng nghiÖp nhÑ vµ
c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng chuyÓn sang nh÷ng ngµnh c«ng
nghiÖp kü thuËt cao vµ cÇn nhiÒu t- b¶n mµ Hoa Kú vÉn cã lîi
11
thÕ so s¸nh .Thø hai, gi¸ USD cao gãp phÇn c¶i t¹o c¬ cÊu tµi
kho¶n thanh to¸n cña Hoa Kú, tõ møc th©m hôt vµ vay nî 38,5
tû USD ( n¨m 1980 ) sang c©n b»ng vµ cã thÓ nghÜ tíi thÆng d- .
Tuy nhiªn, th¾t chÆt cung øng tiÒn mét c¸ch kh¾c nghiÖt
®· lµm cho nÒn kinh tÕ Hoa Kú r¬i vµo giai ®o¹n suy tho¸i lín
nhÊt kÓ tõ sau khñng ho¶ng 1929 – 1933. N¨m 1982, tèc ®é
t¨ng GDP thùc lµ ©m 2,5 % (-2,5%) ; tæng cÇu néi ®Þa nöa ®Çu
n¨m 1982 gi¶m 3% ,c¶ n¨m gi¶m 1,9% ;thÊt nghiÖp lªn ®Õn
®Ønh cao nhÊt tõ sau n¨m 1945 : tíi 9% ; ng©n s¸ch nhµ n-íc
ngµy cµng bÞ th©m hôt nÆng nÒ ;tû lÖ dù tr÷ vµng gi¶m ; tû
träng ngµnh c«ng nghiÖp Hoa Kú trong thÕ giíi t- b¶n gi¶m
cßn 37% ; hµng ho¸ cña Mü tr-íc sù c¹nh tranh vµ tÊn c«ng
gay g¾t tõ phÝa NhËt B¶n vµ T©y ¢u ®· bÞ gi¶m uy tÝn nghiªm
träng, ®iÒu nµy kh«ng nh÷ng khiÕn cho xuÊt khÈu cña Mü
gi¶m mµ cßn lµm t¨ng yªu cÇu b¶o hµnh cña ng-êi Mü ®èi víi
hµng ho¸ n-íc m×nh ( lªn tíi 80 – 90 % trong khi chØ cã 1 %
®èi víi hµng ho¸ cña NhËt ) ;c¸c ng©n hµng trung gian cho
12
vay ®-îc rÊt Ýt chøng tá ®Çu t- ë Mü trong giai ®o¹n nµy suy
gi¶m m¹nh, ho¹t ®éng s¶n xuÊt tiÕp tôc bÞ ®×nh trÖ .
Ch-¬ng iii
13
Sù ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« cña Côc dù tr÷
Liªn bang Mü trong giai ®o¹n 1983 - 1991
Trong giai ®o¹n 1983- 1991 ,nÒn kinh tÕ Mü chia lµm
hai thêi kú, mçi thêi kú cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng do nh÷ng t¸c
®éng kh¸c nhau vµ ®ßi hái nh÷ng chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh
kh«ng gièng nhau. Do vËy, ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« cña Côc dù
tr÷ liªn bang Hoa Kú còng tr¶i qua hai thêi kú :
- Kh«i phôc l¹i nÒn kinh tÕ khñng ho¶ng b»ng chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ níi láng ( 1984 –1988 ) .
- Chèng khñng ho¶ng trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n vµ viÖc
t¨ng gi¸ dÇu má cña OPEC b»ng th¾t chÆt cung øng tiÒn.
1) Thêi kú 1984-1988: kh«i phôc nÒn kinh tÕ b»ng chÝnhg
s¸ch tiÒn tÖ níi láng .
Khñng ho¶ng 1980-1982 nÆng nÒ vµ kÐo dµi lµm nÒn kinh
tÕ Mü gi¶m sót nghiªm träng, vÞ trÝ cña Mü suy gi¶m ®¸ng kÓ.
Tr-íc t×nh h×nh nµy, tõ n¨m 1983, chÝnh quyÒn Ronal Reagan
x¸c ®Þnh: nhu cÇu cÊp b¸ch lµ ph¶i ®-a nÒn kinh tÕ ra khái
14
khñng ho¶ng. Vµ biÖn ph¸p ®-îc lùa chän lµ níi láng cung
øng tiÒn nh»m kÝch thÝch phôc håi kinh tÕ nh-ng vÉn ph¶i cÈn
thËn ®Ò phßng ¸p lùc cña l¹m ph¸t. Do vËy, F.E.D ®· tiÕn
hµnh viÖc níi láng cung øng tiÒn chñ yÕu th«ng qua nghiÖp vô
thÞ tr-êng më – c«ng cô ®-îc F.E.D sö dông th-êng xuyªn
nhÊt vµ cho lµ quan träng nhÊt v× hiÖu qu¶ nhÊt vµ cã ¶nh
h-ëng réng r·i nhÊt .
Ng-îc l¹i víi giai do¹n 1980-1982,lµ ®em chøng kho¸n
ra b¸n trªn thÞ tr-êng nh»m thu håi tiÒn ®ang ®-îc l-u
th«ng,lÇn nµy F.E.D ®· tung ra mét l-îng tiÒn lín, ®-a vµo
l-u th«ng b»ng c¸nh mua l¹i chøng kho¸n trªn thÞ tr-êng
.nghiÖp vô mua th¼ng chøng kho¸n t¨ng 6,07% trong n¨m
1984,cßn nghiÖp vô mua l¹i nh¶y vät lªn 220,83%.§iÒu nµy
®· dÉn ®Õn viÖc cung øng tiÒn gia t¨ng:l-îng tiÒn M2 t¨ng
8,1%,l-îng tiÒn M3 t¨ng 10,8% trong suèt c¶ n¨m
1984.Trong c¶ n¨m 1985, F.E.D tiÕp tôc b¬m tiÒn vµo l-u
th«ng.Côc dù tr÷ liªn bang ®· tung ra 22,214 tû USD sö dông
vµo viÖc mua chøng kho¸n, trong khi chØ b¸n ra sè l-îng
15
chøng kho¸n trÞ gi¸ 4 tû d« la.N¨m 1986, l-îng chóng kho¸n
mua vµo vÉn gi÷ ë møc trªn 22tû (22,604 tû) USD trong khi
F.E.D cµng th¾t chÆt l-îng b¸n ra:tõ4,118 tû xuèng cßn 2,502
tûUSD.KÕt qu¶ tÊt yÕu lµ F.E.D ®· ®Èy l-îng cung tiÒn M1
t¨ng 15,5%, M2 t¨ng 9,2%, M3 t¨ng 9%.
ChuyÓn tõ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt s©ng chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ níi láng, F.E.D ®· cã nh÷ng t¸c ®éng s©u s¾c vµ tich
cùc ®Õn nhiÒu mÆt cña nÒn kinh tÕ Hoa Kú .
L·i suÊt ®· gi¶m mét c¸ch ®¸ng kinh ng¹c, tõ con sè kû
lôc 14%(th¸ng 5 n¨m 1981), xuèng cßn 5,5%(ngµy 22 th¸ng
8 n¨m 1984).Thùc ra, F.E.D ®· b¾t ®Çu gi¶m l·i suÊt chiÕt
khÊu vµ gia t¨ng cho vay tÝn dông gia h¹n tõ cuèi n¨m
1982.ThÕ nh-ng do e ng¹i l·i suÊt cã thÓ t¨ng bÊt cø lóc nµo
nªn khèi l-îng vay m-în cña c¸c ng©n hµng trung gian tõ cöa
sæ chiÕt khÊu t¨ng rÊt chËm vaß ®Çu n¨m 1983 .§Õn giai ®o¹n
cuèi n¨m, khèi l-îng vay m-în t¨ng vät lªn 8 tû USD. Tæng
dù tr÷ cña c¸c ng©n hµng trung gian t¨ng gÇn 50%( xÊp xØ 20
16
tû ®« la ) ,tõ 40,66 tûUSD (n¨m 1980 ) lªn tíi 59,4 tû USD
(n¨m 1986). TÝn dông cÊp ph¸t cho tiªu dïng t¨ng m¹nh.
L·i suÊt gi¶m vµ dù tr÷ t¨ng ®· cã t¸c dông khuyÕn
khÝch ®Çu t- vµ tiªu dïng. Tæng cÇu, nhê ®ã, tõ møc suy tho¸i
1,9% n¨m 1982 ®· t¨ng vät lªn tíi 5,1% (tÝnh ®Õn cuèi n¨m
1983. KÐo theo nã lµ sù phuc håi vµ t¨ng tr-ëng cña GNP
thùc. Tõ møc suy tho¸i 2,5% n¨m1982, nÒn kinh tÕ ®· ®¹t
møc t¨ng tr-ëng lµ 3,6% n¨m 1983; 6,8% n¨m 1984. Mét
®iÒu ®¸ng mõng lµ møc t¨ng tr-ëng nµy rÊt æn ®Þnh, dao ®éng
kh«ng ®¸ng kÓ quanh con sè 3% trong suèt mét thêi kú dµi
sau ®ã (tõ n¨m 1985 ®Õn n¨m 1989 ). N¨ng lùc s¶n xuÊt ®-îc
kÝch thÝch gia t¨ng trong nöa sau n¨m1983.
KÕt qu¶ cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt trong giai ®o¹n
tr-íc, ®ång ®« la Mü vÉn tiÕp tôc lªn gi¸ trong hai n¨m 1983
vµ 1984. Nhê ®©y, c¸n c©n thanh to¸n vµ c¬ cÊu c«ng nghiÖp
néi ®Þa vÉn tiÕp tôc ®-îc c¶i thiÖn vµ chuyÓn dÞch theo chiÒu
h-íng cã lîi cho Hoa Kú. Sau mét thêi gian ¸p dông chÝnh
s¸ch níi láng cung øng tiÒn, cuèi n¨m 1983, gi¸ trÞ cña ®ång
17
®o la Mü b¾t ®Çu suy gi¶m mét c¸nh ®¸ng kinh ng¹c. Sang
n¨m 1986, gi¸ ®« la chØ cßn kho¶ng 50% so víi gi¸ trÞ ®Ønh
®iÓm cña nã vµo n¨m1983, vµ vÉn cßn d¸u hiÖu tiÕp tôc suy
gi¶m. Gi¸ ®« la gi¶m më ra kh¶ n¨ng t¨ng c-êng vµ më réng
xuÊt khÈu cña nÒn kinh tÕ Hoa Kú .
NÒn kinh tÕ Hoa Kú nhanh chãng phôc håi s¶n l-îng
trong suèt n¨m 1984. Tuy nhiªn, khi tæng cÇu t¨ng ®Õn møc
8,7%, l-îng cung øng tiÒn lai t¨ng ®¸ng kÓ, gi¸ c¶ sÏ b¾t ®Çu
leo thang lµ chuyÖn tÊt nhiªn xÈy ra. §èi víi mét tæ chøc ¶nh
h-ëng s©u s¾c quan niÖm vÒ l¹m ph¸t cña Milton Friedman,
vµ lu«n cã xu h-íng ®iÒu tiÕt nªn kinh tÕ thiªn vÒ ch«ng l¹m
ph¸t nh- F.E.D th× ®ã qu¶ lµ vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i thËt sù vµ
cÇn quan t©m gi¶i quyÕt ngay. ChÝnh v× vËy, F.E.D ®· n©ng l·i
suÊt chiÕt khÊu lªn 8,8% vµo cuèi n¨m 1984, nh»m môc ®Ých
t¨ng l·i suÊt thi tr-êng ®Ó th¾t chÆt cung øng tiÒn cho tiªu
dïng h¬n.
18
ViÖc lµm nµy cña F.E.D ®· khiÕn cho tèc ®é t¨ng tr-ëng
kinh tÕ cña Hoa Kú h¬i ch÷ng l¹i vµo quý 1 n¨m1985. ThÊt
nghiÖp ( b×nh qu©n c¶ n¨m ) lªn ®Õn con sè 7% .
Còng thêi ®iÓm ®ã, gi¸ dÇu th« trªn thÕ giíi gi¶m. Sù
gi¶m gi¸ nµy ®· l©y lan mét c¸ch nhanh chãng vµ lµm gi¶m
gi¸ chung cña hµng tiªu dïng. L¹m ph¸t, v× thÕ, cã gi¶m ®i
nh-ng nÒn kinh tÕ vÉn kÐm t¨ng tr-ëng. Lóc Êy, F.E.D b¾t
buéc ph¶i ra quyÕt ®Þnh c¾t gi¶m l·i suÊt chiÕt khÊu ba lÇn
trong n¨m 1985, ®-a nã tõ 8,8% xuèng cßn 6,5% trong suèt
thêi gian cßn l¹i cña n¨m 1985. §iÒu nµy ¶nh h-ëng lËp tøc
vµ trùc tiÕp ®Õn l·i suÊt cho vay cña c¸c ng©n hµng dù tr÷ liªn
bang. L·i suÊt cho vay cña c¸c ng©n hµng nµy ®· gi¶m tõ 9%
n¨m 1984 xuèng 7,5% vµo th¸ng 5 n¨m1985. Gi÷a n¨m 1986
(th¸ng 7 ), F.E.D tiÕp tôc gi¶m l·i suÊt chiÕt khÊu xuèng cßn
6% vµ t¨ng viÖc cho vay b»ng c¶ ba h×nh thóc t¹i cöa sæ chiÕt
khÊu. Thªm n÷a, F.E.D cßn gia t¨ng viÖc níi réng cung øng
tÝn dông. LËp tøc, cung øng tiÒn M1t¨ng lªn 15,5%. L·i suÊt
cho vay tõ c¸c ng©n hµng dù tr÷ liªn bang gi¶m tiÕp xuèng
19
cßn 7%, 6,5%, 6%, råi 5,5% trong vßng cã h¬n n¨m th¸ng
cña n¨m 1986 ( tõ ngµy 10 th¸ng 3 ®Õn ngµy 22 th¸ng 8 ).
Cung øng tiÒn bµnh tr-íng nhanh chãng tõ c¸c ng©n
hµng trung gian vµ trùc tiÕp tõ cöa sæ chiÕt khÊu cña F.E.D –
do t¸c dông cña chÝnh s¸ch h¹ l·i suÊt chiÕt khÊu- ®· thóc ®Èy
tæng cÇu vµ s¶n l-îng gia t¨ng, h¬n n÷a, cßn lµm gi¶m gi¸
®ång ®« la.Céng h-ëng víi nghiªp
vô thÞ tr-êng më, l·i
suÊt chiÕt khÊu liªn tôc h¹ ®· níi réng kh¶ n¨ng cung øng tÝn
dông cho tiªu dïng vµ tin dông ®Çu t-. Sù gia t¨ng tæng cÇu
®· gi÷ cho nÒn kinh tÕ Hoa Kú tiÕp tôp nãng qua n¨m 1987,
GNP thùc t¨ng 2,75% vµ thÊt nghiÖp gi¶m xuèng chØ cßn
5,3% trong suèt n¨m 1987.
Kh«ng chØ nghiÖp vô thÞ tr-êng më vµ l·i suÊt chiÕt khÊu
®-îc sö dông trong thêi kú phôc håi kinh tÕ 1983 – 1987, mµ
hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c c«ng cô tiÒn tÖ ®Òu ®-îc F.E.D sö dông ®Ó
kÝch thÝch tiªu dïng vµ ®Çu t-, nh»m ®Èy lïi suy tho¸i .§ã lµ
c¸c nghiÖp vô cung øng c¬ sè tiÒn, c«ng cô kiÓm so¸t tÝn dông
20