luËn v¨n tèt nghiÖp
1
Lêi më ®Çu
§ øng tríc ngìng cöa cña thÕ kû 21, theo xu h íng toµn cÇu
ho¸ nÒn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ n íc ta ®· ®Æt ra nhiÒu yªu cÇu cÊp
b¸ch ph¶i ®æi míi hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ. Cïng víi qu¸ tr×nh
®æi míi ®ã, vÊn ®Ò míi dÆt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i
hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý tæ chøc ngay tõ nh÷ng yÕu tè ®Çu
vµo ®Çu tiªn. Do ®ã, vÊn ®Ò cung ng dù tr÷ vËt t ®îc rÊt nhiÒu
doanh nghiÖp quan t©m.
Thùc tÕ, ë níc ta trong hoµn c¶nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ
theo c¬ chÕ thÞ tr êng. C¸c quan hÖ kinh tÕ chñ yÕu lµ quan hÖ
hµng ho¸- tiÒn tÖ vËn hµnh theo c¸c quy luËt cña nÒn kinh tÕ.
Víi bèi c¶nh míi ®ã, hoµ nhÞp víi sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng hoµn thiÖn
m×nh, ®æi míi , n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh nh : n©ng cao c¬
sá h¹ tÇng, ®æi míi c«ng nghÖvµ chÊt l îng... Nhng vît lªn tÊt
c¶, Doanh nghiÖp kh«ng thÓ lµm ® îc bÊt cø ®iÒu g× nÐu kh«ng
æn ®Þnh ®îc c¸c yÕu tè ®Çu vµo vËt t kü thuËt. Còng nhê hoµn
thiÖn c«ng t¸c nµy, Doanh nghiÖp míi æn ®Þnh ® îc s¶n xuÊt kinh
doanh, tiÕt kiÖm, gi¶m ® îc chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. TÊt c¶
nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã t¹o tiÒn ®Ò cho mét doanh nghiÖp ph¸t triÓn
bÒn vµ v÷ng ch¾c.
H¬n n÷a, c¹nh tranh lµ mét yÕu tè t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ
cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. C¹nh tranh buéc c¸c doanh
nghiÖp ph¶i gi¶m thiÓu chi phÝ nÕu muèn tèi ®a ho¸ lîi nhuËn
cña m×nh. Tríc sù c¹nh tranh khèc liÖt cña c¸c doanh nghiÖp vµ
c¸c thanh phÇn kinh tÕ tù, th× c«ng viªc kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp ph¶i mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh.
Cã nghÜa lµ doanh sè b¸n ra ph¶i lín h¬n vµ bï ®¾p ® îc nh÷ng
chi phÝ mua vµo, nhng vÉn thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi nhµ n íc. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, vÊn ®Ò c¹nh tranh vÒ chÊt l îng, sè
lîng dêng nh rÊt khã kh¨n vµ kh«ng thùc sù mang l¹i hiÖu qu¶
nhiÒu l¾m. Doanh nghiÖp chØ cßn c¸ch duy nhÊt, ®ã lµ phÊn ®Êu
gi¶m thiÓu chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm: qua trang thiÕt bÞ vËt
t kü thuËt - yÕu tè cèt lâi cña vÊn ®Ò. §ã lµ yÕu tè ban ®Çu ¶nh
hëng xuyªn suèt tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghÞªp. §iÒu ®ã tëng chõng nh m¬ hå vµ ®¬n gi¶n, nh ng kh«ng
ph¶i doanh nghiÖp nµo còng biÕt tËn dông nã .
HiÓu râ vai trß vµ t¸c dông cña c«ng t¸c hËu cÇn vËt t ®Õn
lîi Ých ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Víi c ¬ng vÞ lµ mét sinh
viªn Qu¶n trÞ, t«i mong muèn t×m hiÓu vµ nghiªn cøu mét vµi
mÆt còng nh mét sè khÝa c¹nh cña c«ng t¸c tæ chøc kÕ ho¹ch
hËu cÇn v¹t t t¹i C«ng ty vËt t N«ng s¶n- Qua chuyªn ®Ò :
"N©ng cao hiÖu qu¶ Qu¶n lý vËt t ë C«ng ty vËt t N«ng s¶n``
1
luËn v¨n tèt nghiÖp
2
PhÇn thø nhÊt
Qu¶n lý vËt t vµ hiÖu qu¶ cña qu¶n lý
vËt t trong nÒn kinh tÕ thÞ tr êng
I- C¬ së lý luËn vÒ qu¶n lý vËt t ë doanh nghiÖp:
1.1- Kh¸i niÖm – ph©n lo¹i vËt t
VËt t kü thuËt lµ s¶n phÈm cña lao ®éng ® îc dïng ®Ó s¶n
xuÊt : nguyªn liÖu, vËt liÖu … thiÕt bÞ, m¸y mãc, b¸n thµnh
phÈm. Cã thÓ mét s¶n phÈm cña Doanh nghiÖp nµy l¹i lµ lo¹i
nguyªn liÖu cña Doanh nghiÖp kh¸c. V× mçi vËt cã nh÷ng thuéc
tÝnh kh¸c nhau vµ chÝnh nh thùc hiÖnÕ nã s½n sµng cã thÓ dïng
cho nhiÒu viÖc, cho nªn cïng mét s¶n phÈm cã thÓ dïng lµm s¶n
phÈm tiªu dïng hay dïng lµm vËt t kü thuËt. Bëi vËy, trong mäi
2
luËn v¨n tèt nghiÖp
3
trêng hîp cÇn ph¶i c¨n cø vµo c«ng dông cuèi cïng cña s¶n
phÈm ®Ó xem xÐt nã lµ vËt t kü thuËt hay lµ s¶n phÈm tiªu dïng
®Ých thùc.4
1.2- Ph©n lo¹i vËt t kü thuËt
Theo c«ng dông:
Lµ nh÷ng lo¹i vËt t ®îc ph©n lo¹i theo c«ng dông vµ tÝnh
chÊt cña nã trong quy tr×nh sö dông:
-Nhãm1 gåm: nguyªn, nhiªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm
-Nhãm2 gåm: thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng cô , dông cô …
Theo sù di chuyÓn gi¸ trÞ vµo thµnh phÈm
-Nhãm 1: nhãm vËt t chuyÓn mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm
-Nhãm 2 : nhãm vËt t chuyÓn tõng phÇn v¸o s¶n phÈm .
Ph©n theo tÇm quan träng cña vËt t
Chia theo vËt t chÝnh vµ vËt t phô (§îc x¸c ®Þnh theo gi¸
trÞ cña vËt tvµ c¬ cÊu cÊu thµnh s¶n phÈm cña nã )
-VËt t quan träng (c¸c lo¹i vËt t cã ®é khan hiÕm cao, hoÆc
it cã trªn thÞ trêng )
-VËt t cÇn thiÕt (nhãm vËt t Ýt quan träng h¬n nhng kh«ng
thÓ thiÕu )
-VËt t Ýt quan träng h¬n (vËt t s½n cã trªn thÞ trêng, kÕ
ho¹ch«ng cÇn ph¶I dù tr÷ nhiÒu)
Ph©n chia theo A-B-C
A=Lo¹i vËt t chñ yÕu tiªu dïng hµng ngµy ë c«ng ty chiÕm
kho¶ng 60-70%gi¸ trÞ vµ kÕ ho¹chèi l îng, nhng chØ chiÕm 1015%danh môc mÆt hµng.
B=Lo¹i vËt t chiÕm 20% gi¸ trÞ vµ sè lîng còng nh danh
môc mÆt hµng. Nhãm nµy Ýt quan träng h¬n, ® îc liÖt kª vµo
nhãm qu¶n lý cña Doanh nghiÖp nh ng kh«ng chÆt chÏ nh lo¹i A
C= Nhãm vËt t cßn l¹i: nhãm nµy kh«ng quan träng nh ng
®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé vµ kÞp thêi th× lo¹i nµy còng ph¶i
qu¶n lý
Ph©n theo lîng vµ gi¸ trÞ
-Nhãm 1: chiÕm 20% mÆt hµng vµ 80% gi¸ trÞ
3
luËn v¨n tèt nghiÖp
4
-Nhãm 2: ChiÕm80% mÆt hµng nh ng chØ chiÕm 20% gi¸ trÞ
Ph©n theo møc ®é khan hiÕm ( cÇn cÊp) cña vËt t
-Lo¹i1: Nhãm vËt t rÊt khan hiÕm (khã t×m kiÕm hay ®äc
quyÒn trªn thÞ trêng )
-Lo¹i2: Nhãm vËt t khan hiÕm
êng )
-Lo¹i3: Nhãm vËt t kh«ng khan hiÕm ( cã s½n trªn thÞ tr -
Doanh nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m ®Õn lo¹i vËt t cã ®é khan
hiÕm cao, víi møc dù tr÷ cao h n b×nh thùêng ®Ó ®¶m b¶o ®é an
toµn ë Doanh nghiÖp, tr¸nh rñi ro .
Theo tÝnh chÊt sö dông
-Nhãm vËt t th«ng dông: Nhãm vËt t nµy ®îc sö dông
nhiÒu ë c¸c Doanh nghiÖp mang tÝnh phæ biÕn
-Nhãm vËt t chuyªn dïng: lµ vËt t dïng cho mét sè Ýt c¸c
ngµnh kh«ng phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ. Lo¹i nµy, Doanh
nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh nguån hµng æn ®Þnh vµ cã møc dù tr÷ tho¶
®¸ng æn ®Þnh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
Theo sù ph©n cÊp qu¶n lý:
-Nhãm vËt t ®îc qu¶n lý tËp chung: ThÞ tr êng lo¹i vËt t
nµy do nhµ níc cÊp ph¸t, qu¶n lý theo kÕ ho¹ch vµ chØ tiªu.
-Nhãm vËt t qu¶n lý kh«ng tËp chung: lo¹i vËt t ®îc mua b¸n tù do
vµ cã s½n trªn thÞ trêng .
1.3-Tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ vËt t ë Doanh nghiÖp :
1.3.1- Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ vËt t ë doanh
nghiÖp :
Tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ vËt t ë doanh nghiÖp ®îc h×nh
thµnh mét c¸ch kh¸ch quan dùa trªn chøc n¨ng qu¶n trÞ cña tæ
chøc vÒ vËt t. nã quyÕt ®Þnh mét phÇn hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c
qu¶n trÞ .
NÕu nh bé m¸y qu¶n trÞ vËt t ®îc h×nh thµnh mét c¸ch hîp
lý sÏ cã t¸c dông to lín ®Õn hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n trÞ vËt t ë
doanh nghiÖp.V× vËy, cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu, tæ chøc bé m¸y
qu¶n trÞ vËt t:§¸p øng ®îc yªu cÇu ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp
X¸c ®Þnh ®îc hiÑu qu¶ ho¹t ®éng cña tæ chøc lµ mét viÖc
lµm cÇn thiÕt, thêng xuyªn cña qu¸ tr×nh tæ chøc bé m¸y. V× qua
viÖc nghiªn cøu nµy ta cã thùc hiÖn ®Ó ®¸nh gÝa ® îc tÝnh hiÖu
qu¶ vµ hîp lý cña bé m¸y qua tõng thêi kú. Tõ ®ã cã nh÷ng kiÕn
nghÞ kiÖn toµn bé m¸y tæ chøc.
4
5
luËn v¨n tèt nghiÖp
Ngoµi ra ph¶i kh«ng ngõng tinh gi¶n bé m¸y qu¶n lý ,
n©ng cao søc m¹nh cña tæ chøc, nghiªn cøu ,x©y dùng nh÷ng m«
h×nh tiªn tiÕn vÒ tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ ë Doanh nghiÖp .
1.3.2-C¸c h×nh thøc tæ chøc
1.3.2.1. Tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ vËt t theo nguyªn t¾c
chøc n¨ng:
Theo nguyªn t¾c nµy th× chøc n¨ng nhiÖm vô chñ yÕu cña
phßng vËt t ®îc chuyªn m«n ho¸ cho tõng bé phËn, cho tõng
phßng ban theo s¬ ®å sau:
n¨ng
S¬ ®å nguyªn t¾c tæ chøc phßng vËt t theo nguyªn t¾c chøc
Phã gi¸m ®èc kinh doanh
Trëng phßng kinh doanh
Tæ kÕ ho¹ch
(hËu cÇn vËt t)
Tæ tiªu thô s¶n
phÈm
Tæ tiÕp liÖu
nguyªn nhiªn
liÖu
liÖu
VËt
liÖu
ho¸
chÊt
Tæ kho
v.v..
§éi xe
Kho Kho Kho v.v
sè
sè
sè
1
2
3
2
®éi
vËn
chuyÓn
+Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c bé phËn nµy nh sau:
-Tæ kÕ ho¹ch thèng kª: lµm nhiÖm vô x¸c ®Þnh nhu cÇu vµ
nguån vËt t cho Doanh nghiÖp .
Lªn ph¬ng ¸n mua s¾m vËt t
LËp ®¬n hµng vËt t kü thuËt
5
6
luËn v¨n tèt nghiÖp
LËp phiÕu lÜnh vËt t theo h¹n møc
-Tæ kÕ ho¹ch chuyªn theo dâi kiÓm tra vµ sö dông vËt t
thiÕt bÞ.
Thèng kª t×nh h×nh xuÊt – nhËp cung øng vËt t
LËp kÕ ho¹ch vËt t míi.
-Bé phËn nghiªn cøu thÞ tr êng
NghiÖp vô chñ yÕu; nghiªn cøu thÞ tr êng c¸c yÕu tè s¶n
xuÊt ®Ó cã thÓ tr¶ lêi ® îc nh÷ng c©u hái: Gi¸ c¶, chÊt l îng, sè lîng, nguån cung øng
-Bé phËn tiÕp liÖu: lµm nghiÖp vô mua s¾m vËt t , ¸p t¶i
vËt t hµng ho¸, theo dâi giao nhËn vËt t ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®ång
bé, chÝnh x¸c theo ®óng hîp ®ång mua hµng.
§éi vËn chuyÓn: §èi víi c¸c c«ng ty lín chuyªn chë, cã
®éi xe riªng cña c«ng ty. Tuú theo quy m«, yªu cÇu mµ cÇn ®Õn
nh÷ng sè lîng vµ ®éi xe kh¸c nhau. C«ng t¸c nµy, nã gãp phÇn
chñ ®éng trong viÖc vËn chuyÓn vËt t trang thiÕt bÞ , thuËn tiÖn
linh ho¹t mäi lóc, mäi n¬i
1.3.2.2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ vËt t theo nguyªn t¾c
mÆt hµng
Theo nguyªn t¾c nµy, tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ vËt t ®îc
thµnh lËp theo nhiÒu bé phËn. Mçi bé phËn phô tr¸ch mét nhãm
mÆt hµng vËt t chñ yÕu cña Doanh nghiÖp.
Theo h×nh thøc nµy cã thÓ tæ chøc bé m¸y nh sau
S¬ ®å tæ chøc phßng vËt t theo nguyªn t¨c mÆt hµng:
Phã gi¸m ®èc kinh
doanh
6
7
luËn v¨n tèt nghiÖp
Ban m¸y mãc
thiÕt bÞ
Ban ho¸ chÊt
vËt liÖu
Tæ
kÕ
ho¹ch
thèng
kª
tiÕp
liÖu
ho¸
chÊt
vËt
liÖu
kho
tµng
ho¸
chÊt
vËt
liÖu
nghiªn
cøu
kÕ
ho¹ch
Ban vËt t
kü thuËt
tiÕp
nhËn
vËn
chuyÓn
vËt t
qu¶n
lý
kho
tµng
bÕn
b·i
M« h×nh tæ chøc theo nguyªn t¾c mÆt hµng th êng ®îc ¸p
dông ®èi c¸c doanh nghiÖp co quy m« s¶n xuÊt kinh doanh lín.
Mét bé phËn qu¶n trÞ kinh doanh kh«ng thÓ qu¸n xuyÕn d îc t©t
c¶ nh÷ng mÆt hµng cho nªn tæ chøc theo nguyªn t¾c ph©n quyÒn
chÞu tr¸ch nhiÖm riªng dèi víi tõng mÆt hµng.
§Æc ®iÓm m« h×nh tæ chøc nµy; cã thªm mét cÊp trung
gian phô tr¸ch mét nhãm c¸c mÆt hµng vËt t . Tuú theo chñng
lo¹i vËt t ë doanh nghiÖp, ngêi ta cã thÓ chia theo c¸c nhãm
kh¸c nhau dùa trªn mét vµi tiªu thøc qu¶n lý nµo ®ã.
Tõng ban trong bé may qu¶n trÞ vËt t ®Òu ®îc cÊu thµnh
bëi ba bé phËn nhá h¬n: KÕ ho¹ch, tiÕp liÖu vµ c¸c kho theo
nguyªn t¾c thèng nhÊt tõng mÆt hµng
II - Sù cÇn thiÕt thiÕt cña viÖc ®¶m b¶o vËt t kü thuËt
trong doanh nghiÖp .
Qu¸ trÝnh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh con ng êi sö dông t liÖu lao
®éng ®Ó t¸c ®éng µo ®èi t îng lao ®éng lµm thay ®æi h×nh ® îc¸ng, kÝch thíc tÝnh chÊt lý ho¸ cña ®èi t îng lao ®éng ®Ó t¹o
ra nh÷g s¶n phÈm chÊt l îng ngµy cµng cao. Ho¹t ®éng nµy khi
mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo, kh«ng trùc tiÕp víi b¸n ra nªn ®ßi hái
ph¶i cã mét kÕ ho¹ch hËu cÇn án ®Þnh . S¶n xuÊt kinh doanh lµ
ho¹t ®éng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi ® îcùa trªn c¸c ph¬ng ph¸p,
7
luËn v¨n tèt nghiÖp
8
thñ ph¸p kh¸c nhau sao cho lîi Ých thu vÒ lín h¬n vµ ®ñ bï ®¾p
nh÷ng chi phÝ thu mua bá ra.
Do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt vµ c¸c quy luËt cña nÒn kinh tÕ
thÞ trêng nã t¸c ®éng tíi tõng doanh nghiÖp cho nªn Doanh
nghiÖp ph¶i biÕt chñ ®éng trong tõng t×nh huèng. §èi víi vËt t
kü thuËt còng vËy, nã còng cÇn thiÕt kh¸ch quan, cã t¸c dông
®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp cho nªn c¸c
doanh nghiÖp ph¶i chñ ®éng nã.
C¨n cø vµo nhu cÇu kÕ ho¹ch, cã thÓ ra quyÕt ®Þnh mua
s¾m vËt t nh thÕ nµo,tøc lµ cung øng theo nhu cÇu t¹o thµnh mèi
quan hÖ g¾n chÆt víi nhau. ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt, th× khèi l îng s¶n xuÊt vµ c¬ vÊu s¶n phÈm quyÕt ®Þnh khèi l îng chñng
lo¹i vËt t, nã còng quyÕt ®Þnh thêi gian, ®Þa ®iÓm cung øng vËt
t. ë doanh nghiÖp th ¬ng m¹i, cung theo cÇu- theo ®¬n hµng vµ
theo môc tiªu kÕ ho¹ch cña tõng thêi kú.
Do ®ã qu¶n trÞ vËt t - vµ ®¶m b¶o s¶n xuÊt cã mét ¶nh h ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh
nghiÖp.§¶m b¶o vËt t kü thuËt ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c nã lµ
®iÒu kiÖn cã tÝnh chÊt tiÒn ®Ò t¹o sù liªn tôc cña qóa tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh vµ t¹o mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi kh¸ch hµng.
§¶m b¶o vËt t kü thuËt tèt lµ ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt l îng
kinh doanh, chÊt lîng s¶n phÈm, t¹o uy tÝn vµ n©ng con søc c¹nh
tranh cña Doanh nghiÖp trong c«ng t¸c tiªn thô cña m×nh.
Cã ®îc kÕ ho¹ch vËt t kü thô©t , gióp cho viÖc n©ng cao
tr×nh ®é khoa häc kü thu¹t cña s¶n xuÊt, han chÕ thõa thiÕu g©y
ø ®äng vËt t kü thuËt.
Tõ viÖc x¸c ®Þnh ®îc kÕ ho¹ch ®Þnh kú, nã ®ßn bÈy ®Ó tiÕt
kiÖm vµ t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng, gãp phÇn c¶i thiÖn viÖc sö
dông m¸y mãcthiÕt bÞ kü thuËt. V× thÕ, c«ng t¸c vËt t lµ c«ng
t¸c then chèt khëi sù cho mäi sù thµnh c«ng hay thÊt b¹Þ cña
Doanh nghiÖp, do ®ã bÊt cø Doanh nghiÖp nµo còng ph¶i qu¶n
lý s¸t sao chóng.\
III- Nhu cÇu vµ c¸c biÖn ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu vËt t
kü thuËt:
3.1 - Kh¸i niÖm.
Nhu cÇu lµ mét kh¸i niÖm c¬ b¶n vµ tiÒm Èn trong
marketing, nhu cÇu nãi chung ® îc hiÓu lµ c¶m gi¸c thiÕu hôt
mét c¸i g× ®ã mµ con ng êi c¶m nhËn ®îc. Nhu cÇu nãi chung rÊt
®¹ng vµ phøc t¹p tõ nhu cÇu ¨n, ë, mÆc, ®Õn nhu cÇu tri thøc,
v¨n ho¸, gi¶i trÝ … nã thuéc trong c¸c cÊp bËc nhu cÇu tõ thÊp
®Õn cao cña con ngêi
Nhng nÕu xÐt vÒ lÜnh vùc vËt t s¶n xuÊt kinh doanh th×
nhu cÇu ®îc cô thÓ h¬n. Nã lµ mét ph¹m trï kinh tÕ quan träng,
ph¶n ¸nh mèi liªn hÑ phô thuéc cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh
doanh vÒ c¸c ®iÒu kiÖn t¸i s¶n xuÊt x· héi. Nhu cÇu mang tÝnh
8
luËn v¨n tèt nghiÖp
9
ch¸t kh¸ch quan còng gièng nh nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ tÝnh quy luËt
cña t¸i s¶n xuÊt x· héi. TÝnh kh¸ch quan cña nhu cÇu thÓ hiÖn ë
chç: lîng nhu cÇu hoµn toµ kh«ng phô thuéc vµo viÖc x¸c ®Þnh
hoÆc kh«ng x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña nã.
Nhu cÇu vËt t lµ nh÷ng nhu cÇu cÇn thiÕt vÒ nguyªn, nhiªn
vËt liÖu, thiÕt bÞ maý mãc ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô kinh doanh
nhÊt ®Þnh mµ doanh nghiÖp kh¶ n¨ng thanh to¸n.
Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng ho¸, nhu cÇu vËt t lu«n lu«n
biÓu hiÖn díi d¹ng cÇu. CÇu lµ mét ph¹m trï kinh tÕ phøc t¹p
cã mèi liªn hÖ trùc tiÕp tíi c¸c quy luËt vµ c¸c ph¹m trï cña s¶n
xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ vµ lµ mét yÕu tè cña thÞ tr êng vËt t .
Còng nh cÇu vµ nhu cÇu nãi chung, cÇu vµ nhu cÇu vËt t cã ®«i
chç kh¸c nhau cÇn ph©n biÖt:
Tríc hÕt nÕu nh nhu cÇu vËt t liªn hÖ trùc tiÕp ®îc ®Õn s¶n
xuÊt th× cÇu vËt t l¹i liªn hÖ ®Õn s¶n xuÊt th«ng qua nhu cÇu vËt
t, qua kh¶ n¨ng thanh to¸n, qua gi¸ c¶, cung hµng ho¸ vµ kh¶
n¨ng tÝn dông .
Thø hai, cÇu vËt t ®îc x¸c ®Þnh bëi nhu cÇu vËt t cã kh¶
n¨ng thanh to¸n cho nªn nhu cÇu vËt t réng lín h¬n cÇu vËt t ,
kh«ng cã nhu cÇu vËt t th× kh«ng cã cÇu vËt t , vµ cÇu vËt t
kh«ng ph¶i lµ toµn bé nhu cÇu.
3.2- Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña nhu cÇu vËt t
Còng nh qu¸ tr×nh ®¶m b¶o vËt t cho s¶n xuÊt, nhu cÇu vËt
t kü thuËt mang tÝnh kh¸ch quan ph¶n ¸nh yªu cÇu cña s¶n xuÊt
vÒ mét lo¹i vËt t nµo ®ã. V× vËy, nhu cÇu vËt t cã nh÷ng ®Æc tr ng
sau ®©y:
-Nhu cÇu vËt t liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh cña Doanh nghiÖp
-Nhu cÇu vËt t ®îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt
chÊt hoÆc nhu cÇu kinh doanh .
-Nhu cÇu vËt t mang tÝnh x· héi bëi v× nguyªn vËt liÖu cña
Doanh nghiÖp nµy l¹i lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp
kh¸c, chØ khi nã ®îc tiªu dïng cuèi cïng
.TÝnh thay thÕ lÉn nhau cña nhu cÇu vËt t
.TÝnh bæ xung cho nhau cña nhu cÇu vËt t
.TÝnh kh¸ch quan cña nhu cÇu vËt t - lµ sù cÇn thiÕt tÊt yÕu
cho nhu cÇu s¶n xuÊt. Muèn s¶n xuÊt ph¶i cã vËt t , ®ã lµ nhu
cÇu cô thÓ ®îc vËt ho¸ b»ng søc lao ®éng cña con ng êi
.TÝnh ®a d¹ng nhiÒu vÎ cña vËt t : khi nhu cÇu s¶n xuÊt
hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn th× chñng lo¹i vËt t hµng ho¸
còng ngµy cµng ®a d¹ng
9
10
luËn v¨n tèt nghiÖp
3.3- KÕt cÊu nhu cÇu vµ c¸c ph ¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu
§èi víi c¸c doanh nghiÖp, nhu cÇu vËt t ®îc biÓu hiÖn toµn
bé trong kú kÕ ho¹ch, theo tõng th¸ng, quý, kÓ c¶ dù tr÷. KÕt
cÊu nhu cÇu vËt t ®îc thÓ hiÖn b»ng mèi quan hÖ gi÷a mçilo¹i
nhu cÇu ®èi víi toµn bé lo¹i nhu cÇu vËt t ë doanh nghiÖp. Nhu
cÇu vËt t ë doanh nghiÖp ®îc ph¶n ¸nh ë s¬ ®å sau :
S¬ ®å kÕt cÊu nhu cÇu vËt t doanh nghiÖp :
tæng nhu cÇu
cho s¶n xuÊt kinh
doanh
ph©n
xëng 1
ph©n x
ëng 2
s¶n
xuÊt
s¶n
phÈm
ph©n x
ëng 3
s¶n
xuÊt
c«ng
cô
nhu c©ï cho x©y dùng
c¬ b¶n
cho
dù
tr÷
hîp
®ång
tiªu
thô
x©y
dùng
c¬
b¶n
söa
ch÷a
söa
ch÷a
thêng
xuyªn
(®éi xe)
cho
dù
tr÷
khÊu
hao
m¸y
mãc
thiÕt
bÞ 10
luËn v¨n tèt nghiÖp
11
3- C¸c nh©n tè ¶nh h ëng ®Õn nhu cÇu vËt t kü thuËt ë
Doanh nghiÖp
Nhu cÇu vËt t nhu cÇu ®îc h×nh thµnh díi t¸c ®éng cña
nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau. Nh÷ng nh©n tè nµy cã thÓ ph©n theo
c¸c nhãm sau :
Mét lµ tiÕn bé vÒ khoa häc kü thuËt trong
tè tæng hîp nµy ph¶n ¸nh tiÕn bé vÒ khoa häc
lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ vËt t nh chÕ t¹o nh÷ng m¸y
tÝnh kü thuËt cao, sö dông nh÷ng vËt liÖu míi
hiÖu qu¶ nguån vËt t .
s¶n xuÊt. Nh©n
kü thuËt trong
mãc thiÕt bÞ cã
vµ sö dông cã
Hai lµ quy m« s¶n xuÊt ë c¸c ngµnh, c¸c Doanh nghiÖp.
Nh©n tè nµy ¶nh hëng trùc tiÕp tíi khèi lîng vËt t tiªu dïng vµ
do ®ã ¶nh hëng tíi khèi lîng nhu cÇu vËt t. Quy m« s¶n xuÊt
cµng lín th× khèi lîng tiªu dïng vËt t ngµy cµng nhiÒu vµ do ®ã
nhu cÇu vËt t ngµy cµng t¨ng. Theo ®µ ph¸t triÓn kinh tÕ, quy
m« s¶n xuÊt ngµy cµng gia t¨ng vµ ®IÒu ®ã ®ßi hái nhu cÇu vËt
t ngµy cµng lín trong nÒn kinh tÕ .
Ba lµ c¬ cÊu khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt. C¬ cÊu khèi l îng s¶n phÈm s¶n xuÊt thay ®æi theo nhu cÇu thÞ tr êng vµ sù tiÕn
bé cña khoa häc kü thuËt, ®Æc biÖt thay ®ái theo tr×nh ®é sö
dông vËt t tiªu dïng vµ c¶I tiÕn chÊt l îng s¶n phÈm tõ vËt t tiªu
dïng. §IÒu nµy ¶nh hëng tíi c¬ cÊu cña vËt t tiªu dïng vµ do ®ã
t¸c ®éng tíi c¬ cÊu cña nhu cÇu vËt t .
Bèn lµ quy m« thÞ tr êng vËt t. Quy m« thÞ trêng biÓu hiÖn
sè lîng Doanh nghiÖp tiªu dïng vËt t vµ quy cach chñng lo¹I
vËt t mµ c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu tiªu dïng trªn thÞ tr êng :
quy m« cña thÞ trêng cµng lín th× nhu cÇu vËt t cµng nhiÒu.
N¨m lµ nguån cung vËt t - hµng ho¸ trªn thÞ tr êng : cung
vËt t thÓ hÞªn kh¶ n¨ng vËt t cã trªn thÞ tr êng vµ kh¶ n¨ng ®¸p
øng nhu cÇu vËt t cña c¸c ®¬n vÞ tiªu dïng . Cung vËt t cã t¸c
®éng ®Õn cÇu vËt t th«ng qua gi¸ c¶vµ do ®ã ®Õn toµn bé nhu
cÇu .
Ngoµi nh÷ng nh©n tè trªn ®©y cßn cã nhiÒu c¸c nh©n tè
kh¸c ¶nh hëng ®Õn nhu cÇu vËt t nh :
C¸c nh©n tè x· héi ph¶n ¸nh môc tiªu c¶I thiÖn ®iÒu kiÖn
lao ®éng trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt, ¶nh h ëng cña nh÷ng nh©n tè
nµy ®îc x¸c ®Þnh b»ng nh÷ng chØ tiªu nh tr×nh ®é c¬ giíi ho¸, tù
®éng ho¸ s¶n xuÊt vµ c¶I thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng.
Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c¸c doanh nghiÖp tiªu dïng vËt t
Gi¸ c¶ vËt t hµng ho¸ vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh .
11
luËn v¨n tèt nghiÖp
12
Nghiªn cøu sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè ®Õn nhu cÇu vËt t
®îc thùc hiÖn theo tõng nhãm vµ cho tõng lo¹i vËt t , còng nh
cho tõng lo¹i nhu cÇu cã tÝnh ®Õn c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña
c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸. Qóa tr×nh nµy cã ý nghÜa quan träng cho
c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch dù b¸o nhu cÇu thÞ tr êng .
IV- Néi dung c«ng t¸c hËu cÇn vËt t
4.1- Tr×nh tù kÕ ho¹ch hËu cÇn vËt t
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, néi dung chñ yÐu cña c«ng t¸c
h¹u cÇn vËt t kü thuËt bao gåm tõ kh©u nghiªn cøu thÞ tr êng,
x¸c ®Þnh nhu cÇu vËt t cña doanh nghiÖ, x¸c ®Þnh nguån vËt t ,
lËp kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t , d tr÷ b¶o qu¶n vµ cÊp ph¸t vËt t ,
®Õn viÖc qu¶n lý sö dông vµ quyÕt to¸n vËt t .
Néi dung cña c«ng t¸c hËu cÇn vËt t kü thuËt cã thÓ biÓu
diÔn qua s¬ ®å sau :
Tr×nh tù c«ng t¸c hËu cÇn vËt t kü thuËt doanh nghiÖp
nghiªn cøu vµ lËp kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t
Tæ chøc mua s¾m vËt t
Tæ chøc chuyÓn ®a vËt t vÒ doanh nghiÖp
tiÕp nhËn vµ b¶o qu¶n vËt t vÒ chÊt lîng vµ sè
lîng
Tæ chøc cÊp ph¸t vËt t ë néi bé doanh nghiÖp
Trong ®ã kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t lµ kh©u then chèt nhÊt vµ
bao gåm c¸c bíc nh sau :
vËt t
4.2 - Nghiªn cøu néi dung vµ tr×nh tù kÕ ho¹ch mua s¾m
12
luËn v¨n tèt nghiÖp
13
+ Néi dung
KÕ ho¹ch mua s¾m vËt t cña doanh nghiÖp thùc chÊt lµ sù
tæng hîp nh÷ng tµi liÖu tÝnh to¸n kÕ ho¹ch, nã lµ mét hÖ thèng
c¸c b¶ng biÓu tæng hîp nhu cÇu vËt t vµ mét hÖ thèng c¸c biÐu
c©n ®èi vËt t. NhiÖm vô chñ yÕu cña nã lµ ®¶m b¶o vËt t mét
c¸ch tèt nhÊt vµ æn ®Þnh nhÊt cho s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn
vËy c«ng t¸c vËt t ph¶i x¸c ®Þnh cho ®îc lîng vËt t cÇn thiÕt
ph¶i cã lµ bao nhiªu? vµ ë ®©u? khi naß, ®Çy ®ñ vÒ chÊt l îng, sè
lîng vµ thêi gian .
Bªn c¹nh viÖc x¸c ®Þnh l îng vËt t cÇn mua kÕ ho¹ch mua
s¾m vËt t cßn ph¶i x¸c ®Þnh râ nh÷ng nguån vËt t ®Ó tho¶ m·n
nh÷ng nhu cÇu ®ã. Bëi vËy, kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t thêng ph¶n
¸nh hai néi dung c¬ b¶n sau:
Mét lµ: Ph¶n ¸nh toµn bé nhu cÇu vËt t cña doanh nghiÖp
trong kú kÕ ho¹ch nh nhu cÇu vËt t cho s¶n xuÊt, cho x©y dùng
c¬ b¶n, hay cho hîp ®ång A hay kh¸ch hµng B vµ cßn lµ dù tr÷
lµ bao nhiªu.
Hai lµ: Ph¶n ¸nh c¸c nguån vËt t ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu
nãi trwn bao gåm:nguån tån kho ®Çu kú, nguån ®éng viªn néi
bé doanh nghiÖp hay nguån mua bæ xung bªn ngoµi …
+ Tr×nh tù lËp kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t nh sau:
Tríc hÕt lËp kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t lµ c«ng viÖcph¶i lµm
®Ó cã ®îc kÕ ho¹ch. §èi víi c¸c doanh nghiÖp, viÖc l¹p kÕ
ho¹ch mua s¾m vËt t chñ yÕu do phßng kinh doanh lËp, nh ng
thùc tÕ cã sù tham gia cña nhiÒu bé phËn trong bé m¸y ®iÒu
hµnh Doanh nghiÖp
-Giai ®o¹n chuÈn bÞ: §©y lµ giai ®o¹n quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn
chÊt lîng vµ néi dung cña kÕ ho¹ch vËt t. ë giai ®o¹n nµy, c¸n bé th¬ng m¹i
doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÑn c¸c c«ng viÖc sau: nghiªn cøu vµ thu thËp c¸c
th«ng tin vÒ thÞ trêng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt; chuÈn bÞ cho tµi liÖu vÒ ph¬ng ¸n
s¶n xuÊt – kinh doanh vµ kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm, møc tiªu dïng
nguyªn vËt liÖu, yªu cÇu cña c¸c ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt ë doanh
nghiÖp .
-Giai ®o¹n tÝnh to¸n c¸c lo¹i nhu cÇu cña doanh nghiÖp.
§èi víi c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®Ó cã ® îc kÕ ho¹ch mua
s¾m vËt t chÝnh x¸c vµ khoa häc ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ
c¸c lo¹i nhu cÇu vËt t cho s¶n xuÊt. §©y lµ c¨n cø quan träng ®Ó
x¸c ®Þnh lîng nhu cÇu vËt t cÇn mua vÒ cho doanh nghiÖp. Trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng, víi c¬ chÕ tù trang tr¶i, vµ cã lîi nhuËn ®Ó
tån t¹i vµ ph¸t triÓn, viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n c¸c lo¹i nhu cÇu cã
ý nghÜa rÊt to lín.
-Giai ®o¹n x¸c ®Þnh sè l îng vËt t nhu cÇuù tr÷ ®Çu kú vµ
cuèi kú cña Doanh nghiÖp: §èi víi c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay,
viÖc x¸c ®Þnh nµy th êng nhu cÇu dùa vµo ®Þnh møc tõ tr íc hay íc tÝnh lîng vËt t nhËp xuÊt trong kú
13
14
luËn v¨n tèt nghiÖp
-Giai ®o¹n kÕt thóc c¶ viÖc lËp kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t lµ
x¸c ®Þnh sè lîng vËt t hµng ho¸ cµn ph¶i mua vÒ doanh nghiÖp:
Nhu cÇu nµy cña Doanh nghiÖp th êng ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua
c¸c chØ tiªu c©n ®èi l îng vËt t trong kú kÕ ho¹ch: NghÜa lµ:
N P
I ,J
I ,J
Trong ®ã :
N Lµ nhu cÇu vÒ loai vËt t i dïng cho
c«ng viÖc j
I .J
P Lµ tæng nguån vÒ lo¹i vËt t i cung øng
b»ng nguån j
I ,J
Trong c¬ chÕ thÞ trêng, theo yªu cÇu cña quy luËt c¹nh
tranh , ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc
mua s¾m vµ sö dông vËt t kü thuËt. Nhu cÇu mua s¾m ph¶i ® îc
tÝnh to¸n khoa häc, c©n nh¾c tíi mäi tiÒm n¨ng cña doanh
nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, môc tiªu cña viÖc lªn kÕ ho¹ch lµ
l¸m sao víi sè lîng vËt t cÇn thiÕt tèi thiÓu mua vÒ Doanh
nghiÖp mµ æn ®Þnh ®¬c nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh
nghiÖp .
V- Tæ chøc c«ng t¸c ®¶m b¶o vËt t trong néi bé doanh
nghiÖp
5.1 - CÊp ph¸t vËt t
VÊn ®Ò h¹ch to¸n néi bé chuyÓn giao quyÒn sö dông vËt t
kh«ng mang tÝnh néi bé. CÊp ph¸t vËt t cho c¸c ph©n xëng lµ
c«ng viÖc rÊt quan träng cña phßng qu¶n trÞ vËt t ë doanh
nghiÖp. Nã gióp cho viÖc sö dông vËt t cã hiÖu qu¶ thÓ hiÑn ë
mét sã ý nghÜa sau:
C«ng t¸c hËu cÇn vËt t vai trß chøc n¨ng ®¶m b¶o vËt t ,
kh«ng tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè th ¬ng m¹i, kinh tÕ mµ hiÖu qu¶ cña
cña nã cßn g¾n víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
+NhiÖm vô cña cÊp ph¸t vËt t
§¶m b¶o cÊp ph¸t ®ång bé ®óng vÒ mÆt hµng, sè l îng, quy
c¸ch phÈm chÊt. §©y lµ nhiÖm vô quan träng bËc nhÊt trong
c«ng t¸c qu¶n trÞ vËt t
§Ó thùc hiÖn ®¬c nhiÖm vô nµy, bé phËn qu¶n trÞ vËt t ph¶i
tiÕn hµnh t¹o nguån, bè trÝ cÊp ph¸t trªn c¬ së yªu cÇu cña c¸c
ph©n xëng.
ChuÈn bÞ vËt t tríc khi ®a vµo s¶n xuÊt ®¶m b¶o giao vËt t
díi d¹ng thuËn lîi nhÊt ccho s¶n xuÊt
14
luËn v¨n tèt nghiÖp
15
Gi¶i phãng cho c¸c ®¬n vÞ tíi møc tèi ®a c¸c c«ng viÖc
liªn quan ®Õn hËu cÇn vËt t . Môc tiªu gi¶m chi phÝ cho c«ng
viÖc chuÈn bÞ, thùc hiÑn chuyªn m«n ho¸ cho c«ng viÖc chuÈn
bÞ.
KiÓm tra viÖc giao vËt t vµ t×nh h×nh sö dông vËt t ë c¸c
®¬n vÞ, qua ®ã rót ra kinh nghiÖp qu¶n lý cÊp ph¸t tèt h¬n .
-§Ó thùc hiÖn viÖc cÊp ph¸t vËt t ®îc tèt, phßng vËt t ph¶i
lµm c¸c c«ng viÖc sau:
.LËp h¹n møc cÊp ph¸t vËt t trong néi bé doanh nghiÖp
theo th¸ng, quý. Dùa trªn c¬ së khèi l îng c«ng viÖc ph¶i hoµn
thµnh vµ ®Þnh møc sö dông vËt t . Ngêi ta x¸c ®Þnh lîng vËt t cÇn
thiÕt tèi thiÓu ®îc cung cÊp trong kú kÕ ho¹ch
.LËp chøng tõ cÊp ph¸t vËt t lµ chøng tõ liªn quan ®Õn viÖc
xuÊt kho (phiÕu lÜnh vËt t , lÖnh xuÊt kho ... )
.C«ng viÖc quan träng lµ: chuÈn bÞ vËt t ®Ó cÊp ph¸t, ®óng
®Çy ®ñ vÒ chñng lo¹i chÊt l îng, sè lîng...
.Tæ chøc giao vËt t cho c¸c ®¬n vÞ tiªu dïng trong näi bä
doanh nghiÖp
.KiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thù chiÖn vµ sö dông vËt t .
5.2 –X¸c ®Þnh møc, h¹n møc tiªu dïng vËt t kü thuËt:
§Ó qu¶n lý ho¹t ®éng mua s¾m c¸p ph¸t vµ sö dông vËt t ,
ngêi ta thêng södông c«ng cô quan träng ®ã lµ møc tiªu dïng
vËt t kü thuËt cho s¶n xuÊt
5.2.1 Møc tiªu dïng vËt t kü thuËt: lµ mét lîng cÇn thiÐt
®ñ ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hoÆc hoµn thµnh mét
khèi lîng c«ng viÖc, dÞch vô trong mét ®iÒu kiÖn kü thuËt nhÊt
®Þnh, trong tõng doanh nghiÖp cô thÓ
Kh¸i niÖm møc nµy hoµn toµn kh¸c víi møc trong nÒn kinh
tÕ tËp chung bao cÊp
Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹c ho¸ th×, møc tiªu dïng vËt t thêng ®îc ¸p dông cho mét ngµnh, ®Þa ph ¬ng hay mét quèc gia,
®ång thêi nã lµ c¬ së ®Ó x©y dùng kÐ ho¹ch, ph¸t triÎn s¶n xuÊt.
§ång thêi nã lµ c¬ së ®Ó qu¶n lý nhµ n íc, h¹ch to¸n kinh tÕ.
Ngµy nay,trong nÒn kinh tÕ thÞ tr êng th× møc tiªu dïng vËt
t kü thuËt kh«ng ®îc ¸p dông mét c¸ch thèng nhÊt chung cho
toµn bé nÒn kinh tÐ hy mét ngµnh mµ chØ ¸p dông cho tõng doan
nghiÖp cô thÓ, víi tõng tr êng hîp cô thÓ.
-Møc tiªu dïng v¹t t kü thuËt cã vai trß rÊt quan träng
trong viÑc tæ chøc cµ qu¶n lý s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp. Nã
lµ c«ng cô ®Ó ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña nhµ qu¶n
trÞ, ®ång thêi nã lµ c¬ së gióp cho viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ cho
15
luËn v¨n tèt nghiÖp
16
doanh nghiÖp. Møc tiªu dïng vËt t thÎ hiÑn ë mät sè ®Æc ®iÓm
sau:
Nã lµ c¬ së ®Î x¸c ®Þnh nhu cÇu vËt t cho doanh nghiÖp
Lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ tr×nh dé sö dông kü thuËt trong s¶n
xuÊt, tr×nh ®é lµnh nghÒcña c«ng nh©n vµ trinh ®é tæ chøcqu¶n
lý s¶n xuÊt cña c¸c nhµ qu¶n trÞ
5.2.2 §Þnh møc:
Lµ nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ kinh tÕ kü thuËt cña nhµ qu¶n trÞ
nh»m tÝnh to¸n x¸c ®Þnh mät møc tiªu dïng hîp lý trong diÒu
kiÑn lao ®éng b×nh thêng , n¨ng xuÊt lao ®éng b×nh th êng.
Nh vËy, nãi ®Õn c«ng t¸c ®Þnh møc lµ nh÷ng ho¹t ®éng cña
c¸c nhµ qu¶n trÞ dùa trªn c¬ së khoa häc, nh÷ng thÝ nghiÖm,
nh÷ng gi¶i ph¸p tèi u vÌ s¶n xuÊt... Nh»m x¸c ®Þnh mét l îng vËt
t tèi u cho s¶n xuÊt.
-BiÖn ph¸p x¸c ®inh møc tiªu dïng vËt t :
-Cã thÓ dïng ®Þnh møc tiªu dïng vËt t kü thuËt tríc: Nã
nhanh gän dÔ dµng Ýt tèn kÐm nh ng kh«ng ph¶n ¸nh møc tiªn
tiÕn vµ cã thÓ g©y l·ng phÝ vËt t
-BiÖn ph¸p ph©n tÝch nghÜa lµ dùa trªn c¬ së hao phi thùc
tÕ (phÇn nµo hîp lý, phÇn nµo kh«ng hîp lý) ®Ó ® a ra c¸c ®Þnh
mc míi. Nã mang tÝnh thùc tÕ: nghiªn cøu tÝnh tèi u ho¸ khi
tiªu dïng vËt t ®Ó tiÕt kiÖm vËt t
-Ph¬ng ph¸p so s¸nh: Cho phÐp ta sö dông nh÷ng møc t ¬ng
tù ë c¸c doanh nghiÖp kh¸c ¸p dông lµm møc tiªu dïng vËt t ë
doanh nghiÖp.
Tãm l¹i ta cã thÓ x¸c ®Þnh møc tiªu dïng vËt t kü thuËt
qua s¬ ®å sau:
16
17
luËn v¨n tèt nghiÖp
C¬ cÊu x¸c ®Þnh møc cã thÓ biÓu diÔn qua s¬ ®å sau:
c¨n cø ®Þnh møc cña
kÕ ho¹ch ho¸ vµ qu¶n lý
th¬ng m¹i
c¨n cø tiªu dïng vµ sö
dông vËt t kü thuËt
møc
tiªu
dïng
NVL
møc
tiªu
dïng
NVL
chÝnh
møc
tiªu
dïng
vËt
liÖu
ohô
møc
sö
dông
thiÕt
bÞ m¸y
mãc
møc
tiªu
dïng
phô
phÈm
c¨n cø ®iÒu tiÕt
qu¸ tr×nh kinh doanh
vµ qu¶n lý th¬ng m¹i
møc dù
tr÷ s¶n
xuÊt
møc
tiªu
dïng
®iÖn
møc dù
tr÷ cho
tiªu
thô
møc tiªu
dïng
vËt t
chuyÓn
th¼ng
gi¸
c¶ vËt
t
hµng
ho¸
møc
®iÒu
tiÕt th
¬ng
m¹i
®Çu
vµo
c¸c
møc
vµ
®Þnh
kÕ
ho¹ch
kh¸c
17
luËn v¨n tèt nghiÖp
18
5.2.3.LËp h¹n møc c©p ph¸t vËt t néi bé doanh nghiÖp
H¹n møc cÊp ph¸t vËt t lµ lîng vËt t tèi ®a theo quy ®Þnh
®îc cÊp ph¸t cho tõng ph©n x ëng nh»m hoµn thµnh mét khèi l îng c«ng viÖc ho¾c s¶n phÈm ® îc giao.
Yªu cÇu cña h¹n møc:
-H¹n møc cÊp ph¸t vËt t ph¶i chÝnh x¸c vµ ph¶i ® îc tÝnh
to¸n dùa trªn c¬ ë khoa häc .
-H¹n møc cÊp ph¸t vËt t phØ ®îc quy ®Þnh trong mét thêi
gian nhÊt ®Þnh, thêng lµ th¸ng, quý hay lµ cho viÖc hoµn thµnh
mét kÕ ho¹chèi l¬ng c«ng viÖc nµo ®ã
-H¹n møc cÊp ph¸t vËt t ph¶i râ rµng cô thÓ vµ quy ®Þnh
râ môc ®Ých sö dông vËt t
C¨n cø ®Ó lËp h¹n møc cÊp ph¸t vËt t vµo kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt s¶n phÈm theo quý hoÆc theo th¸ng hay c¨n cø vµo møc
tiªu dïng vËt t kü thuËt, lîng vËt t dù tr÷ ë c¸c ®¬n vÞ tiªu dïng
vËt t küthu¹t
C«ng thøc quy ®Þnh h¹n møc:
H=N t p + N c d + D – O ® k
H
H¹n møc
Ntp
Nhu cÇu vËt t vËt t cho s¶n xuÊt thµnh phÈh
Ncd
Nhu cÇu vËt t cho s¶n phÈm chÕ dë
D
Dù tr÷ vËt t ë ph©n xëng
O®k
Lîng tån ®Çu kú
Trong ®ã:
O ® Ç u k ú = O t t + C - (P t p + P s c + P t c h + P p p )
C
: Lîng vËt t ®îc cung øng trong kú
Ptp
: Lîng vËt t ®îc dïng dÓ s¶n xuÊt thµnh phÈm
Psc
: Lîng vËt t ®îc dïng dÓ söa ch÷a
P t c h : Lîng vËt t ®îc dïng dÓ chÕ t¹o thµnh phÈm
Ppp
: Lîng vËt t ®îc dïng dÓ s¶n xuÊt ra phÕ phÈm
5.2.4 - §Þnh møc dù tr÷ vËt t
18
luËn v¨n tèt nghiÖp
19
Dù tr÷ vËt t kh«ng ®ñ møc sÏ cã nguy c¬ lµm cho c«ng
viÖc s¶n xuÊt kinh doanh bÞ ®×nh chÖ, gi¸n ®o¹n. MÆt kh¸c, NÕu
nh dù tr÷ qu¸ møc sÏ ph¸t sinh nhøng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt do
t×nh tr¹ng vËt t ø ®äng qu¸ møc vµ ph¶i sö dông mét l îng vèn
lín kh«ng ®îc lu©n chuyÓn, ®ång thêi còng cã nh÷ng ph¸t sinh
trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n g©y mÊt thêi c¬ kinh doanh. ChÝnh v×
vËy, x¸c ®Þnh lîng vËt t cÇn thiÕt hîp lý nh»m tr¸nh t×nh tr¹ng
thiÐu hoÆc thõa vËt t cho s¶n xuÊt nh»n n©ng cao hiÖu qña ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh .
§Þnh møc dù tr÷ vËt t cho s¶n xuÊt lµ c«ng t¸c x¸c ®Þnh l îng vËt t tèi thiÓu cÇn thiÕt ph¶i cã theo kÕ ho¹ch ë doanh
nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ® îc tiÕn
hµnh liªn tôc, ®Òu ®Æn vµ cã hiÖu qu¶.
+ C¸c quy t¾c x¸c ®Þnh ®Þnh møc dù tr÷ vËt t :
ViÖc x¸c ®Þnh ®¹i lîng dù tr÷ vËt t tèi thiÓu cÇn thiÕt cã
nghÜa lµ ®¹i lîng ®ã ph¶i ®ñ ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh ®îc diÔn ra mét c¸ch th êng xuyªn, liªn tôc víi bÊt
kú ®iÒu kiÖn x¶y ra nµo.
X¸c ®Þnh lîng dù tr÷ trªn c¬ së tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸c nh©n
tè ¶nh hëng tong kú kÕ ho¹ch. §iÒu nµy thùc tÕ r¸t khã tÝnh
to¸n tríc nh÷ng biÕn ®éng trong kú tiÕp theo, nhÊt lµ dµi h¹n th×
rÊt khã .
X©y dùng ®Þnh møc dù tr÷ ph¶i d îc tiÕn hµnh tõ cô thÓ ®Ðn
tæng hîp, tõ chi tiÕt ®Õn kh¸i qu¸t. Møc dù tr÷ chung dùa trªn
c¬ së x¸c ®Þnh c¬ cÊu dù tr÷ quan träng vµ chi tiÕt
X¸c ®Þnh møc dù tr÷ tèi ®a vµ ®i¹ l îng dù tr÷ tèi thiÓu
còng nh møc dù tr÷ b¶o hiÓm .
5.3- Tæ chøc theo dâi t×nh h×nh sö dông vËt t vµ lËp kÕ
ho¹ch cung øng vËt t :
5.3.1- QuyÕt to¸n sö dông vËt t :
Khi ®· lËp kÕ ho¹ch hËu cÇn vËt t , chuyÓn giao vËt t trong
néi bé doanh nghiÖp víi c¸c møc vµ ®Þnh møc. Nhµ qu¶n trÞ vÇn
ph¶i kiÎm tra, theo dâi t×nh h×nh sö dông vËt t ®Ó cã thÓ ®a ra
nh÷ng hiÖu chØnh khi cÇn thiÕt vÒg møc vµ ®Þnh møc. LËp c¸c kÕ
ho¹ch vÒ nhu cÇuù tr÷ vµ hËu cÇn vËt t cho kú kÕ ho¹ch .
X©y dùng møc dù tr÷ vËt t hîp lý lµ mét ho¹t ®éng cÇn
thiÕt cña Doanh nghiÖp. Tuy ®· dùa trªn c¬ së tÝnh to¸n khoa
häc nhng tríc nh÷ng sù biÕn ®éng cña nhiÒu nh©n tè t¸c ®éng
®Õn c«ng t¸c hËu cÇn vµ viÖc dù tr÷ cña Doanh nghiÖp lµm cho
lîng vËt t dù tr÷ thùc tÕ kh¸c víi kÕ ho¹ch, thËm chÝ cßn lµm
thay ®æi c¶ møc vµ ¶nh h ëng nhiÒu ®Õn h¹n møc tiªu dïng vËt
t kü thuËt. Do vËy, buéc c¸c Doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c biÖn
19
luËn v¨n tèt nghiÖp
20
ph¸p theo dâi vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi l îng vËt t dù tr÷ nh»m ®¶m
b¶o c¸c møc nhu cÇuù tr÷ hîp lý.
Mét sè biÖn ph¸p nh»m ®iÒu chØnh l îng vËt t dù tr÷ hîp lý:
NÕu thiÕu vËt t cho s¶n xuÊt sÏ dÉn ®Õn dù tr÷ vËt t thiÕu.
NÕu nguån vËt t kh«ng ®¶m b¶o – ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p quan
hÖ chÆt chÏ víi kh¸ch hµng t¹o uy tÝn víi b¹n hµng, hîp t¸c chÆt
chÏ ®Ó t¹o nguån vËt t æn ®Þnh.MÆt kh¸c, kÞp thêi quan hÖ víi
c¸c nguån hµng kh¸c ®Ó bæ xung kÞp thêi, n©ng cao nghiÖp vô
marketing quan hÖ, khai th¸c t×m hiÓu nh÷ng nguån hµng tiÒm
n¨ng míi.
Ph¸t huy tiÒm lùc néi bé: tiÕt kiÖm vËt t gia cong chÕ biÕn,
t¸i sö dông nh÷ng phÕ liÖu … ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÐu hôt. Riªng
®èi víi viÖc më réng s¶n xuÊt, cÇn ph¶i sö dông vËt t cao h¬n so
víi kÕ ho¹ch ph¶i nhanh hãng më réng nguån hµng ®Ó bï ®¾p
cho nh÷ng thiÕu hôt ®ã. Tríc m¾t, tho¶ thuËn viÖc giao hµng
sím h¬n thêi h¹n ®ã kÕt hîp víi ®éng viªn tiÒm lùc néi bé.
- §èi víi vËt t thõa: Nghiªn cøu ngay kÕ ho¹ch ,®iÒu
chØnh ë kÕ ho¹ch th¸ng hoÆc kÕ ho¹ch quý
-
Gi¶i ph¸p tæ chøc tiªu thô vËt t thõa:
- NÕu vËt t vÉn cßn cã thÓ cÇn ®Õn hoÆc sÏ dïng cho s¶n
xuÊt th× cã thÓ nhu d·n hoÆc tr× ho·n tiÕn ®é nhËp hµng
- NÕu do nguyªn nh©n tõ s¶n xuÊt hay sö dông thõa qu¸
møc,d©n ®Õn thõa vËt t ø ®äng s¶n xuÊt tiªu thô th× ph¶i t¨ng c êng biÖn ph¸p marketing t×m thÞ tr êng tiªu thô ®Ó gi÷ v÷ng ® îc
tèc ®é s¶n xuÊt tiªu thô mÆt hµng. Nh÷ng biÖn ph¸p tiªn tiÕn
h¬n c¶ vÉn lµ gi¶m tiÕn ®é giao hµng, ¸p lùc hµng vÒ kho
5.3.2-Theo dâi vµ ®¶m b¶o c¬ cÊu, chñng lo¹i vµ sè l îng
mÆt hµng:
Môc ®Ých viÖc theo dâi: nh»m thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ ®¬n
hµng mét c¸ch tèt nhÊt ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch ®Ó
thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ h¬n.
-Theo dâi t×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®¬n hµng cã mét sè néi
dung sau;
. T×nh h×nh thùc hiÖn ®¶m b¶o vËt t vÒ mÆt hµng: xem mÆt
hµng ®ã cã khíp víi nhu cÇu cña doanh nghiÖp hay kh«ng, ®óng
víi c¬ cÊu chñng lo¹i hay kh«ng
.T×nh h×nh ®¶m b¶o vÒ mÆt sè l îng víi nh÷ng c¬ c©u chñng
lo¹i cÇn nhËp trong tõng thêi kú phï hîp víi tõng®on hµng vµ
s¶n phÈm .
T×nh h×nh ®¶m b¶o vËt t vÒ mÆt chÊt lîng cã ®¸p ng ®óng
víi nhu cÇu doanh nghiÖp, nhu cÇu ®¬n hµng hay kh«ng. VÊn ®Ò
20
- Xem thêm -
.DOC 
78 
229 
114 
