Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
Môc lôc
Ch¬ng I : Lý luËn chung vÒ qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng
m¹i dÞch vô
I kh¸i qu¸t vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
1 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i dÞch vô
1.1 Kh¸i niÖm dÞch vô
1.2 Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña dÞch vô
2 Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm th¬ng m¹i dÞch vô
2.1 Kh¸i niÖm th¬ng m¹i dÞch vô
2.2 §Æc ®iÓm th¬ng m¹i dÞch vô
2.3 Ph©n lo¹i th¬ng m¹i dÞch vô
3 Vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô trong nÒn kinh tÕ
3.1 Vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô ®èi víi vÊn ®Ò viÖc lµm
3.2 Vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô trong vÊn ®Ò thóc ®Èy vµ duy tr× t¨ng trëng
cña nÒn kinh tÕ
3.3 §ãng gãp lín vµo GDP
3.4 Vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô trong viÖc thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi
, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
3.5 Vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô ®èi víi vÊn ®Ò n©ng cao chÊt lîng ®êi sèng
II Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
1 Kh¸i niÖm vµ sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i
dÞch vô
1.1 Kh¸i niÖm qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
1.2 Sù cÇn thiÕt qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
2 Néi dung qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
2.1 Néi dung qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
2.2 C¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
2.3 Quan ®iÓm qu¶n lý cña nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
3 C«ng cô qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
3.1 KÕ ho¹ch ho¸
3.2 ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i dÞch vô
3.3 C«ng cô ph¸p luËt
3.4 Thanh tra, kiÓm tra, qu¶n lý thÞ trêng
1
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i
dÞch vô hiÖn nay
I - Tæng quan vÒ sù ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô ViÖt Nam
trong nh÷ng n¨m qua
1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i dÞch vô
1.1 Tríc thêi kú ®æi míi
1.2 Sau thêi kú ®æi míi
2 VÞ trÝ vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô trong nÒn kinh tÕ quèc d©n
2.1 §ãng gãp vµo GDP
2.2 Thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
2.3 N©ng cao chÊt lîng cuéc sèng d©n c
3 Thùc tiÔn th¬ng m¹i dÞch vô cña ViÖt Nam
3.1 Thµnh tùu cña th¬ng m¹i dÞch vô
3.2 Nh÷ng h¹n chÕ trong th¬ng m¹i dÞch vô
II – tæ chøc bé m¸y vµ C¸c c«ng cô qu¶n lý nhµ níc vÒ
th¬ng m¹i dÞch vô
1 Tæ chøc bé m¸y nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
1.1 CÊp trung ¬ng
1.2 CÊp ®Þa ph¬ng
1.3 C¬ chÕ qu¶n lý
2 C¸c c«ng cô qu¶n lý th¬ng m¹i dÞch vô
2.1 KÕ ho¹ch ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô
2.2 ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i dÞch vô
2.3 Khu«n khæ ph¸p lý cho th¬ng m¹i dÞch vô
2.4 Thanh tra, kiÓm tra vµ qu¶n lý thÞ trêng
III - Thùc tr¹ng qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô tríc tiÕn
tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
1. Cam kÕt vÒ tù do ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô
1.1 Trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh khung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
1.2 Trong khu«n khæ gia nhËp WTO
2. Thùc tiÔn qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô cña ViÖt Nam
2.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc vÒ qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
2.2. Mét sè tån t¹i cña qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô hiÖn nay
Ch¬ng III Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ
I ChiÕn lîc ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô ë VIÖt Nam trong
tiÕn tr×nh héi nhËp
II Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p cô thÓ
1. §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý th¬ng m¹i dÞch vô
2
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
2. KÕ ho¹ch ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô
3. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i dÞch vô
3.1. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô
3.2. §iÒu chØnh chÝnh s¸ch b¶o hé trong c¸c ngµnh dÞch vô
4. Hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý
4.1. Bæ sung, söa ®æi LuËt th¬ng m¹i
4.2. Tù do ho¸ vµ b¶o hé th¬ng m¹i dÞch vô trong tiÕn tr×nh héi nhËp
5. Thanh tra kiÓm tra, qu¶n lý thÞ trêng
C¸c tõ viÕt t¾t
ASEAN
GATS
GDP
ERP
WTO
NICS
SNA
CPC
IMF
OECD
UBND
T¦
H§TM
Bé KH&§T
Bé GTVT
Bé VH-TT
HiÖp héi c¸c níc §«ng nam ¸
HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i vµ thuÕ quan
Tæng s¶n phÈm quèc néi
Møc ®é b¶o hé h÷u hiÖu
Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi
C¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn
HÖ thèng tµi kho¶n quèc gia
HÖ thèng ph©n lo¹i quèc tÕ
Quü tiÒn tÖ quèc tÕ
Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
Uû ban nh©n d©n
Trung ¬ng
HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i
KÕ ho¹ch vµ ®Çu t
Bé giao th«ng vËn t¶i
Bé V¨n ho¸- Th«ng tin
3
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
Lêi nãi ®Çu
Trong mÊy thËp kû gÇn ®©y, khu vùc dÞch vô ®· ph¸t triÓn rÊt m¹nh vµ trë
thµnh mét ngµnh kinh tÕ quan träng. C«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ ë ViÖt Nam ®·
t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn khu vùc dÞch vô c¶ vÒ lîng vµ chÊt. Ngîc l¹i
chÝnh sù ph¸t triÓn cña khu vùc dÞch vô ®· t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò ®¶m b¶o cho sù
t¨ng trëng ë ViÖt Nam gi÷ ë møc t¬ng ®èi cao trong thêi gian dµi.
Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc lµ nh÷ng nh©n tè quan träng
võa t¹o ®iÒu kiÖn, võa lµ nh÷ng th¸ch thøc lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh
tÕ ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. Mét trong nh÷ng khã kh¨n mµ ViÖt Nam gÆp
ph¶i ®ã lµ sù h¹n chÕ trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô trong
®iÒu kiÖn héi nhËp hiÖn nay nh c¬ chÕ qu¶n lý cha thÝch hîp, chÝnh s¸ch b¶o hé
vÒ dÞch vô cha th«ng tho¸ng, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý cho khu vùc dÞch vô vÉn
cha râ nÐt...§ã chÝnh lµ lý do em chän ®Ò tµi: Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cêng
qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi th¬ng m¹i dÞch vô trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ
hiÖn nay víi môc tiªu nªu lªn nh÷ng khã kh¨n hiÖn nay trong c«ng t¸c qu¶n lý
nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô vµ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc. Do viÖc thu
thËp tµi liÖu vµ sè liÖu vÒ lÜnh vùc dÞch vô cã nhiÒu khã kh¨n nªn ®Ò tµi kh«ng ®i
s©u vµo toµn bé c¸c vÊn ®Ò ®îc nªu mµ chØ ®a ra gi¶i ph¸p kh¾c phôc ®èi víi mét
sè vÊn ®Ò cô thÓ.
KÕt cÊu ®Ò tµi gåm ba ch¬ng:
Ch¬ng I : Lý luËn chung qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi mét sè lÜnh vùc
th¬ng m¹i dÞch vô chñ yÕu trong giai ®o¹n hiÖn nay
Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh
cña thÇy híng dÉn TS. Ng« Xu©n B×nh vµ TS Lu §øc H¶i (ViÖn ChiÕn lîc ph¸t
triÓn). Nh©n dÞp nµy em xin c¶m ¬n sù gióp ®ì cña thÇy c«, gia ®×nh vµ c¸c b¹n
®· gióp em hoµn thµnh ®Ò tµi.
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i
dÞch vô
I
1.
Kh¸i qu¸t vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
Kh¸i niÖm , ®Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i dÞch vô
1.1 Kh¸i niÖm
4
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ c¸c thÞ trêng thÕ giíi hiÖn nay chñ yÕu xuÊt ph¸t
tõ qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ngµnh dÞch vô. MÆc dï dÞch vô mang tÝnh “v« h×nh”
nhng nã ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®Ó thóc ®Èy mäi mÆt cña ho¹t ®éng
cña nÒn kinh tÕ. VËy dÞch vô lµ g× ?
Vµo nh÷ng thËp niªn 30 cña thÕ kû 20, Allan Fisher vµ Collin Clark lµ
nh÷ng ngêi ®Çu tiªn ®Ò xuÊt viÖc chia nÒn kinh tÕ thµnh 3 lÜnh vùc: lÜnh vùc thø
nhÊt, lÜnh vùc thø hai vµ lÜnh vùc thø ba. Clark ®Þnh nghÜa lÜnh vùc kinh tÕ thø ba
nµy lµ “ c¸c d¹ng ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng ®îc liÖt kª vµo ngµnh thø nhÊt vµ thø
hai . §Þnh nghÜa nµy ®· ph¶n ¸nh tõ l©u lÜnh vùc thø ba, tøc dÞch vô, ®îc coi nh
lµ phÇn d«i ra cña nÒn kinh tÕ trong khi lÜnh vùc s¶n xuÊt chÕ t¹o ®îc hiÓu nh lµ
nÒn t¶ng cña toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung.
Mét sè nhµ nghiªn cøu kh¸c l¹i cho r»ng dÞch vô thùc chÊt lµ “ c¸c ho¹t
®éng kh«ng mang tÝnh ®ång nhÊt, chñ yÕu tån t¹i ®íi h×nh thøc phi vËt thÓ do
c¸c c¸ nh©n hay tæ chøc cung cÊp. Ho¹t ®éng tiªu thô vµ s¶n xuÊt diÔn ra ®ång
thêi ”. Nh vËy, ®Þnh nghÜa nµy coi dÞch vô thùc chÊt lµ mét lo¹i s¶n phÈm v« h×nh
vµ dùa vµo c¸c thuéc tÝnh cña dÞch vô ®Ó ®a ra kh¸i niÖm. ViÖc x¸c ®Þnh nh vËy
cha thÓ hiÖn tÝnh bao qu¸t trong x¸c ®Þnh kh¸i niÖm râ rµng vÒ dÞch vô. Ch¼ng
h¹n, mét sè dÞch vô còng cã thÓ h÷u h×nh nh c¸c dÞch vô c¾t tãc hoÆc xem ca
nh¹c, nhac kÞch hoÆc mét sè dÞch vô còng cã kh¶ n¨ng lu tr÷ ®îc nh hÖ thèng tr¶
lêi ®iÖn tho¹i tù ®éng.
§Þnh nghÜa vÒ dÞch vô do T.P.Hill ®a ra n¨m 1997 cã ¶nh hëng kh¸ lín tíi
c¸c nhµ nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc nµy. Theo Hill, “ dÞch vô lµ sù thay ®æi vÒ ®iÒu
kiÖn hay tr¹ng th¸i cña ngêi hay hµng ho¸ thuéc së h÷u cña mét chñ thÓ kinh tÕ
nµo ®ã do sù t¸c ®éng cña chñ thÓ kinh tÕ kh¸c víi sù ®ång ý tríc cña ngêi hay
chñ thÓ kinh tÕ ban ®Çu ”. §Þnh nghÜa nµy tËp trung vµo sù thay ®æi ®iÒu kiÖn
hay tr¹ng th¸i nªn tr¸nh ®îc viÖc ®Þnh nghÜa dÞch vô dùa trªn tÝnh v« h×nh. C¸c
tiªu chÝ nh v« h×nh, cã thÓ lu tr÷ thµnh c¸c yÕu tè mµ dÞch vô cã thÓ cã. Ngoµi ra,
Hill còng nhÊn m¹nh tíi sù kh¸c biÖt gi÷a s¶n xuÊt dÞch vô vµ s¶n phÈm dÞch vô.
S¶n phÈm cña mét ho¹t ®éng dÞch vô lµ sù thay ®æi vÒ ®iÒu kiÖn tr¹ng th¸i cña
ngêi hoÆc hµng ho¸ bÞ t¸c ®éng, trong khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt dÞch vô lµ ho¹t
®éng t¸c ®éng tíi ngêi hoÆc hµng ho¸ thuéc së h÷u cña mét chñ thÓ kinh tÕ nµo
®ã.
§Þnh nghÜa cña Hill cã nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n nh cã nh÷ng
dÞch vô ®îc cung cÊp nh»m gi÷ nguyªn ®iÒu kiÖn hay tr¹ng th¸i cña mét ngêi
hay hµng ho¸.
5
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
Khi tiÕp cËn dÞch vô díi t c¸ch lµ mét ho¹t ®éng th× dÞch vô lµ mét ho¹t
®éng bao gåm c¸c nh©n tè kh«ng hiÖn h÷u gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ gi÷a
kh¸ch hµng hoÆc tµi s¶n kh¸ch hµng së h÷u víi ngêi cung øng mµ kh«ng cã sù
chuyÓn giao quyÒn së h÷u. S¶n phÈm c¸c dÞch vô cã thÓ trong ph¹m vi hoÆc vît
qu¸ ph¹m vi cña s¶n phÈm vËt chÊt.
DÞch vô lµ viÖc s¶n xuÊt ra mét lîi Ých v« h×nh c¨n b¶n ë trong chÝnh lîi
Ých ®ã hoÆc nh mét yÕu tè quan träng cña mét s¶n phÈm h÷u h×nh th«ng qua mét
sè d¹ng trao ®æi nh»m tho¶ m·n mét nhu cÇu nhÊt ®Þnh.
DÞch vô lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng mµ kÕt qu¶ cña chóng kh«ng tån t¹i díi
h×nh thøc vËt thÓ.
Mçi c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau, dÞch vô ®îc ph¸n ¸nh ë mçi gãc ®é kh¸c
nhau vµ béc lé nh÷ng u ®iÓm còng nh h¹n chÕ riªng cña tõng ph¬ng c¸ch. VËy
mét kh¸i niÖm chung sÏ ph¸n ¸nh ®Çy ®ñ h¬n vÒ dÞch vô
DÞch vô lµ nh÷ng ho¹t ®éng lao ®éng mang tÝnh x· héi, t¹o ra c¸c s¶n
phÈm hµng ho¸ kh«ng tån t¹i díi h×nh thøc vËt thÓ, kh«ng dÉn ®Õn viÖc
chuyÓn quyÒn së h÷u nh»m tho¶ m·n kÞp thêi c¸c nhu cÇu s¶n xuÊt vµ ®êi
sèng sinh ho¹t cña con ngêi.
1.2 Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña dÞch vô
1.2.1 TÝnh v« h×nh hay phi vËt thÓ
DÞch vô lµ kÕt qu¶ cña lao ®éng con ngêi, dÞch vô lµ “s¶n phÈm” nhng
kh¸c víi hµng ho¸ ë thuéc tÝnh c¬ b¶n nhÊt lµ tÝnh “ v« h×nh” hay “ phi vËt thÓ”.
Ngêi ta kh«ng thÓ sê mã, nh×n thÊy ...c¸c dÞch vô.
1.2.2 TÝnh kh«ng t¸ch rêi, tÝnh ®ång thêi
Kh«ng t¸ch rêi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, x¶y ra ®ång thêi g¾n bã víi
nhau vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ c¸c ho¹t ®éng t¹o ra, cung
cÊp, vµ b¸n c¸c dÞch vô cïng ®ång thêi x¶y ra víi qu¸ tr×nh sö dông dÞch vô cña
ngêi tiªu dïng theo kh«ng gian vµ thêi gian.
1.2.3 TÝnh kh«ng dù tr÷, kh«ng b¶o qu¶n ®îc
§©y lµ ®Æc ®iÓm ph¸i sinh do ®Æc ®iÓm v« h×nh, kh«ng t¸ch rêi cho nªn
dÞch vô sÏ kh«ng cã dù tr÷, kh«ng tån kho. DÞch vô kh«ng ®îc tiªu dïng th× sÏ bÞ
mÊt vÜnh viÔn.
1.2.4 TÝnh kh«ng ®ång nhÊt, khã x¸c ®Þnh vÒ chÊt lîng c¸c s¶n phÈm
dÞch vô
Sù cung øng võa phô thuéc vµo kü thuËt vµ kh¶ n¨ng cña ngêi cung øng
cßn sù tiªu dïng, tho¶ m·n phô thuéc sù c¶m nhËn, t©m lý cña kh¸ch hµng. Do
vËy chÊt lîng dÞch vô thêng kh«ng ®ång nhÊt vµ viÖc ®¸nh gi¸ chóng thêng khã
6
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
thèng nhÊt vµ mang tÝnh t¬ng ®èi.
2.
Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm Th¬ng m¹i dÞch vô
2.1 Kh¸i niÖm
Cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn khi nghiªn cøu vÒ dÞch vô nªn còng cã nhiÒu c¸ch
tiÕp cËn khi nghiªn cøu vÒ th¬ng m¹i dÞch vô. Trong ph¹m vi h¹n hÑp cña ®Ò tµi,
th¬ng m¹i dÞch vô ®îc tiÕp cËn díi gãc ®é lµ ®èi tîng ho¹t ®éng trao ®æi( mua,
b¸n) cña th¬ng m¹i.
KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm vËt chÊt vµ nh÷ng s¶n
phÈm lµ dÞch vô. NÕu viÖc trao ®æi mua b¸n c¸c s¶n phÈm vËt chÊt (hµng ho¸) ®îc gäi lµ th¬ng m¹i hµng ho¸ th× viÖc trao ®æi mua b¸n c¸c s¶n phÈm phi vËt chÊt
(dÞch vô) ®îc coi lµ th¬ng m¹i dÞch vô (TMDV)
Th¬ng m¹i dÞch vô lµ toµn bé nh÷ng ho¹t ®éng trao ®æi, mua b¸n hay
cung cÊp c¸c dÞch vô trªn thÞ trêng. ë ®©y dÞch vô chÝnh lµ ®èi tîng cña c¸c
ho¹t ®éng th¬ng m¹i.
2.2 §Æc ®iÓm th¬ng m¹i dÞch vô
2.2.1 §èi tîng ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô lµ c¸c s¶n phÈm phi vËt thÓ
Trong th¬ng m¹i dÞch vô do ®èi tîng ho¹t ®éng th¬ng m¹i lµ nh÷ng s¶n
phÈm phi vËt thÓ nªn kh¸ch hµng kh«ng thÓ sê thÊy, nh×n thÊy tríc khi mua.
§iÒu nµy lµm cho qu¸ tr×nh mua b¸n mang tÝnh rñi ro cao h¬n so víi mua b¸n
c¸c hµng ho¸ h÷u h×nh.Do ®ã ngêi cung øng dÞch vô cµng ph¶i cè g¾ng “h÷u
h×nh” ho¸ s¶n phÈm cµng tèt, còng nh n©ng cao kh¶ n¨ng cung øng ®¸p øng kÞp
thêi nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng. Ngîc l¹i, ngêi mua thêng c¨n cø vµo danh
tiÕng, uy tÝn cña h·ng hoÆc c¸ nh©n ngêi cung øng ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh mua.
Còng do tÝnh chÊt v« h×nh cña s¶n phÈm dÞch vô. Trong mua b¸n dÞch vô
kh«ng dÉn ®Õn viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u tõ ngêi b¸n sang ngêi mua. Bªn c¹nh
®ã g©y khã kh¨n trong viÖc cÊp b»ng s¸ng chÕ vµ quyÒn së h÷u c¸c s¸ng kiÕn
c¶i tiÕn dÞch vô nªn c¸c dÞch vô dÔ bÞ sao chÐp , b¾t chíc.
2.2.2 Chñ thÓ ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô
C¸c chñ thÓ tham gia trao ®æi, mua b¸n trong th¬ng m¹i dÞch vô gåm ngêi
b¸n (cung øng) vµ ngêi mua (tiªu dïng) mét dÞch vô.
Ngêi cung øng dÞch vô ®îc hiÓu lµ bÊt kú tæ chøc hoÆc c¸ nh©n nµo cung
øng mét dÞch vô, cã thÓ ®ã lµ ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc x· héi, ®oµn thÓ, doanh
nghiÖp hoÆc c¸c c¸ nh©n.
Ngêi tiªu dïng dÞch vô lµ bÊt kú tæ chøc hay c¸ nh©n cã nhu cÇu vÒ mét
dÞch vô ®Ó tho¶ m·n nµo ®ã, cã thÓ ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n vµ hé gia
®×nh, ChÝnh phñ hoÆc c¸c tæ chøc x· héi.
7
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
2.2.3 §Æc ®iÓm cung cÇu dÞch vô
TÝnh chÊt “cøng” cña cung dÞch vô: §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ tÝnh ®ång thêi
cña dÞch vô nªn ®ßi hái c¸c nhµ cung cÊp dÞch ph¶i lu«n s½n sµng kh¶ n¨ng cung
øng khi cã nhu cÇu tai n¬i vµ thêi ®iÓm cÇu xuÊt hiÖn. Trong th¬ng m¹i dÞch vô
kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu dÞch vô cao nhÊt phô thuéc vµo c«ng suÊt tèi ®a cña
c¸c c¬ së s½n cã cung øng dÞch vô cho kh¸ch hµng.Do ®ã cung dÞch vô t¬ng ®èi
cè ®Þnh vµ giíi h¹n kh¶ n¨ng cung øng.
TÝnh kh«ng æn ®Þnh vµ tÝnh thêi vô cña cÇu: CÇu dÞch vô thêng kh«ng æn
®Þnh, dÔ biÕn ®éng bëi chóng chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè lu«n biÕn ®æi rÊt
nh¹y c¶m. Lîng cÇu dÞch vô thêng hay tËp trung rÊt cao vµo mét sè thêi ®iÓm
trong mét ngµy, mét th¸ng hay mét sè th¸ng vµ ë thêi ®iÓm kh¸c lîng cÇu l¹i rÊt
nhá. §©y lµ tÝnh thêi vô cña dÞch vô.Bªn c¹nh ®ã cÇu cña mét sè lo¹i dÞch vô l¹i
kh«ng cã giíi h¹n bëi nhu cÇu kh«ng ngõng gia t¨ng cña thÞ trêng. VÝ dô nh mét
sè lo¹i h×nh dÞch vô ch¨m sãc s¾c ®Ñp, dÞch vô gi¸o dôc, dÞch vô thÓ thao gi¶i
trÝ...
Do m©u thuËn gi÷a tÝnh “ cøng” cña cung vµ tÝnh “ kh«ng æn ®Þnh”, tÝnh
thêi vô cña cÇu v× vËy trong th¬ng m¹i dÞch vô lêi gi¶i cho bµi to¸n cung cÇu vÉn
cha cã ®¸p sè.
2.3 . Ph©n lo¹i
2.3.1 Ph©n lo¹i theo GATS
Danh môc ph©n lo¹i chuÈn cña GATS cã 11 ngµnh lín, mçi ngµnh l¹i chia
thµnh mét sè tiÓu ngµnh:
1 DÞch vô kinh doanh
C¸c dÞch vô nghÒ nghiÖp, bao gåm c¸c dÞch vô ph¸p lý, kÕ to¸n, kiÓm
to¸n, kiÕn tróc, bÊt ®éng s¶n, thiÕt kÕ, y tÕ, nha khoa, thó y vµ c¸c dÞch vô nghÒ
nghiÖp kh¸c.
DÞch vô m¸y tÝnh vµ c¸c dÞch vô liªn quan, dÞch vô nghiªn cøu vµ ph¸t
triÓn thÞ trêng, bÊt ®éng s¶n, cho thuª.
C¸c dÞch vô kinh doanh kh¸c nh t vÊn qu¶n lý, qu¶ng c¸o, thö nghiÖm
kü thuËt, b¶o dìng, söa ch÷a, ®ãng gãi, in Ên, tæ chøc héi nghÞ, vÖ sinh.
2. DÞch vô liªn l¹c
TÊt c¶ c¸c dÞch vô viÔn th«ng c¬ b¶n vµ gia t¨ng gi¸ trÞ kÓ c¶ th«ng tin
trùc tuyÕn vµ xö lý d÷ liÖu.
DÞch vô bu chÝnh vµ chuyÓn ph¸t.
8
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
DÞch vô nghe nh×n: dÞch vô ph¸t thanh, ph¸t h×nh, dÞch vô s¶n xuÊt vµ
ph©n phèi b¨ng h×nh, liªn l¹c vÖ tinh.
3. DÞch vô x©y dùng vµ thi c«ng
4. DÞch vô ph©n phèi : kÓ c¶ b¸n lÎ, b¸n bu«n, ®¹i lý hoa hång vµ ®¹i lý
mîn danh.
5. DÞch vô gi¸o dôc.
6. DÞch vô m«i trêng: nh dÞch vô tho¸t níc, vÖ sinh vµ xö lý chÊt th¶i.
7. DÞch vô tµi chÝnh.
B¶o hiÓm trùc tiÕp, t¸i b¶o hiÓm, m«i giíi b¶o hiÓm vµ c¸c dÞch vô b¶o
hiÓm hç trî kh¸c.
DÞch vô ng©n hµng vµ dÞch vô tµi chÝnhkh¸c, kÓ c¶ dÞch vô liªn quan
®Õn chøng kho¸n, cung cÊp th«ng tin tµi chÝnh vµ qu¶n lý tµi s¶n.
8. DÞch vô liªn quan ®Õn søc khoÎ vµ dÞch vô x· héi.
9. DÞch vô du lÞch vµ dÞch vô liªn quan ®Õn l÷ hµnh.
10. DÞch vô gi¶i trÝ, v¨n ho¸ vµ thÓ thao: bao gåm c¸c dÞch vô biÓu
diÔn vµ cung cÊp th«ng tin.
11. DÞch vô vËn t¶i
KÓ c¶ dÞch vô vËn t¶i ®êng biÓn, ®êng s«ng, ®êng bé, hµng kh«ng, vò trô,
vËn t¶i ®êng èng, vËn t¶i ®a ph¬ng thøc, c¸c dÞch vô hç trî cho tÊt c¶ c¸c ph¬ng
thøc vËn t¶i.
12. C¸c dÞch vô kh¸c
M¶ng nµy bao gåm bÊt kú c¸c lo¹i dÞch vô nµo cha ®îc nªu ë trªn. Trong
m¶ng nµy cã vËn chuyÓn vµ ph©n phèi n¨ng lîng vµ c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn
n¨ng lîng, mÆc dï chóng còng cã thÓ mét phÇn thuéc vÒ c¸c m¶ng dÞch vô ph©n
phèi, vËn t¶i, m«i trêng vµ c¸c dÞch vô kinh doanh kh¸c.
Theo quy ®Þnh cña GATS, nh÷ng dÞch vô cña c¸c c¬ quan chÝnh phñ
kh«ng cã tÝnh chÊt th¬ng m¹i kh«ng phô thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña c¸c hiÖp
®Þnh .
HiÖp ®Þnh GATS quy ®Þnh c¸c h×nh thøc kh¸c nhau ®îc cung øng dÞch vô
cho c¸c kh¸ch hµng bao gåm 4 h×nh thøc sau:
a. Cung cÊp qua biªn giíi: doanh nghiÖp cung øng dÞch vô vµ kh¸ch hµng
®Òu ë trong níc cña m×nh, dÞch vô ®îc cung cÊp qua biªn giíi nh dÞch vô viÔn
th«ng, vËn t¶i ®êng èng, th, bu kiÖn chuyÓn ph¸t nhanh.
b. Tiªu thô ngoµi biªn giíi: ngêi cung cÊp dÞch vô ë trong níc cña m×nh,
kh¸ch hµng ph¶i ®Õn tËn níc cña ngêi cung cÊp ®Ó mua dÞch vô nh dÞch vô söa
ch÷a tµu biÓn, dÞch vô du häc t¹i níc ngoµi, ch÷a bÖnh, du lÞch.
9
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
c. HiÖn diÖn th¬ng m¹i: ngêi cung cÊp dÞch vô thiÕt lËp sù hiÖn diÖn cña
m×nh t¹i níc cña kh¸ch hµng th«ng qua chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn, c«ng ty
con nh dÞch vô ng©n hµng, dÞch vô b¸n lÎ, dÞch vô t vÊn, ph©n phèi.
d. HiÖn diÖn thÓ nh©n: ngêi cung cÊp dÞch vô cö ngêi ®Õn tªn níc kh¸ch hµng
®Ó cung cÊp dÞch vô nh dÞch vô chuyªn gia, t vÊn t¹i chç.
2.3.2 Ph©n lo¹i theo hÖ thèng tµi kho¶n quèc gia (SNA)
1. Th¬ng m¹i vµ söa ch÷a vËt phÈm tiªu dïng
2. Kh¸ch s¹n, nhµ hµng
3. VËn t¶i, kho b·i vµ th«ng tin liªn l¹c
4. Tµi chÝnh, tÝn dông
5. Khoa häc vµ kü nghÖ
6. Kinh doanh tµi s¶n vµ dÞch vô t vÊn
7. Qu¶n lý nhµ níc,An ninh quèc phßng
8. Gi¸o dôc, ®µo t¹o
9. Y tÕ vµ ho¹t ®éng cøu trî x· héi
10.V¨n ho¸, thÓ dôc, thÓ thao
11. §¶ng, c¸c ®oµn thÓ vµ hiÖp héi
12.Phôc vô c¸ nh©n céng ®ång
13.Lµm thuª trong hé gia ®×nh
14.C¸c tæ chøc vµ ®oµn thÓ quèc tÕ.
2.3.3 Ph©n lo¹i theo môc ®Ých
Mét sè dÞch vô ®îc cung cÊp ra thÞ trêng nh»m ®¸p øng c¸c ®ßi hái cña
s¶n xuÊt kinh doanh nh c¸c dÞch vô hç trî c¸c ho¹t ®éng cung øng c¸c yÕu tè
®Çu vµo cña s¶n xuÊt, còng nh c¸c dÞch vô hç trî tiªu thô s¶n phÈm. VÝ dô: dÞch
vô vËn t¶i, dÞch vô thÞ trêng, dÞch vô tµi chÝnh...
Mét sè dÞch vô kh¸c ®îc cung cÊp ra thÞ trêng nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu
cÇu ®êi sèng sinh ho¹t cña c¸ nh©n vµ tËp thÓ nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña
hä c¶ vÒ thÓ chÊt lÉn tinh thÇn, n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng.VÝ dô: ch¨m sãc
søc khoÎ, gi¸o dôc, y tÕ, du lÞch, dÞch vô b¶o hiÓm, mua s¾m hµng ho¸...
Mét sè lo¹i dÞch vô ®îc cung øng nh»m võa ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt
kinh doanh võa tho¶ m·n yªu cÇu cña ®êi sèng nh dÞch vô vËn t¶i, dÞch vô th«ng
tin..
3 Vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô trong nÒn kinh tÕ
3.1 Vai trß th¬ng m¹i dÞch vô ®èi víi vÊn ®Ò t¹o c«ng ¨n viÖc lµm
Sè lîng lao ®éng lµm viÖc trong lÜnh vùc dÞch vô ngµy cµng cã xu híng
gia t¨ng vµ cao h¬n h¼n so víi c¸c lÜnh vùc kh¸c cña nÒn kinh tÕ. Cã thÓ thÊy râ
khi nh×n vµo tû träng lao ®éng trong lÜnh vùc dÞch vô cña c¸c níc ph¸t triÓn. T¹i
10
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
c¸c níc nµy, ®Æc biÖt lµ Hoa Kú, EU, NhËt B¶n, Canada lÜnh vùc dÞch vô lu«n t¹o
ra viÖc lµm cho kho¶ng 70-80% lùc lîng lao ®éng toµn quèc. §iÒu nµy thÓ hiÖn
r»ng khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, lao ®éng trong lÜnh vùc dÞch vô sÏ ra t¨ng m¹nh
vµ dÉn ®Õn xu híng di chuyÓn lao ®éng tõ c¸c lÜnh vùc chÕ t¹o sang c¸c lÜnh vùc
dÞch vô.
Trong khi ®ã, mÆc dï t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, lùc lîng lao ®éng tËp
trung nhiÒu trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhng xu híng di chuyÓn
lao ®éng liªn ngµnh ®ang trë nªn ngµy cµng phæ biÕn. Thèng kª cho thÊy tû lÖ
lao ®éng trong lÜnh vùc du lÞch cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn gia t¨ng víi tèc ®é t¬ng ®èi nhanh ( kho¶ng 8-9%/n¨m), thÓ hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ nãi
chung cña ChÝnh phñ còng nh xu híng phæ biÕn cña kinh tÕ thÕ giíi. Theo íc
tÝnh, lùc lîng lao ®éng trong dÞch vô t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®¹t kho¶ng tõ
20-30% vµ con sè nµy cã xu híng t¨ng dÇn.
3.2 Vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô trong vÊn ®Ò thóc ®Èy vµ duy tr× t¨ng
trëng cña nÒn kinh tÕ
Thùc tÕ ®· chøng minh r»ng sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña th¬ng m¹i dÞch vô
lµ tiÒn ®Ò quan träng thóc ®Èy ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, ngîc l¹i sù ph¸t triÓn
kinh tÕ, sù n¨ng ®éng chÝnh s¸ch kinh tÕ ngµy cµng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn m¹nh
mÏ h¬n c¸c ngµnh dÞch vô vµ th¬ng m¹i dÞch vô.
Th¬ng m¹i dÞch vô kh«ng nh÷ng gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ mµ
cßn duy tr× tèc ®é t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ. Sè liÖu thèng kª cña Ng©n hµng
ThÕ giíi ( B¶ng 1.2) cho thÊy trong xuÊt thËp kû 90, lÜnh vùc dÞch vô lu«n duy tr×
tèc ®é t¨ng trëng kho¶ng 6-7% ( so víi 3-5% cña lÜnh vùc hµng ho¸) kÓ c¶ khi
cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ næ ra. §iÒu ®¸ng chó ý lµ tèc ®é t¨ng trëng
trong lÜnh vùc dÞch vô ®îc duy tr× cho c¶ c¸c níc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn
mÆc dï tèc ®é t¨ng trëng ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã xu híng cao h¬n mét chót.
B¶ng 1.1 : Tèc ®é t¨ng trëng cña lÜnh vùc dÞch vô trªn thÕ giíi.
ThÕ giíi
Thu nhËp thÊp
Thu nhËp trung b×nh
Thu nhËp trung b×nh thÊp
Thu nhËp trung b×nh cao
Thu nhËp thÊp vµ trung
b×nh
§«ng ¸ & Th¸i b×nh d¬ng
Ch©u ¸ & Trung ¸
Ch©u mü la tinh & Caribª
Trung ®«ng & B¾c Phi
Nam ¸
198090
GDP
902000
4,5
3,3
4,1
2,7
3,2
3,6
3,6
3,6
3,0
3,5
4,2
2,7
2,5
2,0
2,1
1,9
5,5
3,6
5,9
2,6
2,7
3,9
4,1
3,7
7,8
4,6
7,0
3,6
2,6
6,2
8,9
4,1
5,5
3,6
5,5
3,0
5,1
3,9
4,3
3,7
3,5
7,9
ٱ
1,7
2,0
5,6
3,5
7,2
1,5
3,3
3,0
5,6
3,4
4,4
ٱ
2,3
5,2
3,2
2,2
3,1
-2.3
2,3
2,6
3,1
3,9
9,3
ٱ
1,4
0,3
6,8
3,7
9,3
-3.8
3,3
0,9
6,2
4,9
10,4
ٱ
1,4
ٱ
7,0
5,7
9,9
ٱ
2,6
3,8
6,6
3,9
8,6
ٱ
1,9
2,4
6,5
4,1
6,4
1,6
3,4
4,5
7,1
N«ng nghiÖp
19809090
2000
11
C«ng nghiÖp
19809090
2000
ChÕ t¹o
19809090
2000
DÞch vô
19809090
2000
Khoa kinh tÕ
CËn Sahara
Thu nhËp cao
Ch©u ©u & B¾c Mü
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
1,6
3,3
2,4
2,5
2,5
1,9
2,3
1,4
1,1
2,8
0,0
1,3
1,2
2,9
1,6
1,6
0,7
1,0
1,7
ٱ
ٱ
1,6
ٱ
1,2
2,4
ٱ
2,9
2,6
ٱ
2,2
Nguån: Ng©n hµng thÕ giíi 2001.
B¶ng 1.1 cho thÊy tèc ®é t¨ng trëng cña lÜnh vùc dÞch vô trong suèt giai
®o¹n 1980-2000 lu«n cao h¬n tèc ®é t¨ng trëng cña GDP. §iÒu nµy cho thÊy lÜnh
vùc dÞch vô lµ nh©n tè ®ãng gãp quan träng vµo viÖc duy tr× tèc ®é t¨ng trëng
cña nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra, còng trong thêi gian nµy lÜnh vùc dÞch vô thu hót lîng
vèn ®Çu t lín nhÊt víi trªn 50% tæng vèn ®Çu t toµn cÇu, tËp trung chñ yÕu t¹i
c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ mét sè níc ph¸t triÓn cã thÕ m¹nh vÒ dÞch vô nh Hoa
Kú, EU vµ Canada.
3.3 §ãng gãp lín vµo GDP
Mét ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc r»ng dÞch vô chiÕm tû träng rÊt lín
trong GDP cña mçi quèc gia, dï ph¸t triÓn hay ®ang ph¸t triÓn. Sè liÖu thèng kª
n¨m 2000 ®· cho thÊy ®èi víi c¸c níc ph¸t triÓn tû träng dÞch vô trong GDP thêng kho¶ng 60-70%, ®iÓn h×nh cã Hoa Kú víi tû träng dÞch vô chiÕm gÇn 85%.
Nhê sù ®ãng gãp lín nµy cña dÞch vô, nÒn kinh tÕ cña c¸c níc ph¸t triÓn trë nªn
linh ho¹t h¬n vµ t¹o ra nhiÒu gi¸ trÞ gia t¨ng h¬n, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho ph¸t
triÓn vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh tÕ. Trong khi ®ã, t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn,
dï vai trß cha ®îc thÓ hiÖn râ rµng nh t¹i c¸c níc ph¸t triÓn nhng tû träng dÞch vô
trong GDP cña c¸c níc nµy còng rÊt ®¸ng chó ý. Theo thèng kª cña Liªn hîp
quèc, tû träng dÞch vô trong GDP cña Malaysia dao ®éng kho¶ng 45% ( cô thÓ,
44,8% n¨m 1996, 45,55 n¨m 1999 vµ 43,6% n¨m 2000), cña Th¸i Lan kho¶ng
n¨m 50%, Indonexia 40%. Nh vËy, nÕu so víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c nh c«ng
nghiÖp vµ n«ng nghiÖp cã thÓ nãi dÞch vô ®ãng gãp tû lÖ lín nhÊt vµo GDP cña
c¸c níc nµy.
§å thÞ 1.2: Tû träng dÞch vô trong GDP cña c¸c níc trªn thÕ giíi
Nguån: Ng©n hµng thÕ giíi 2001.
12
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
§å thÞ trªn cho thÊy tû träng dÞch vô trong GDP cña c¸c níc ®ang ph¸t
triÓn cã xu híng æn ®Þnh vµ t¨ng chËm h¬n so víi tû träng c¸c níc ph¸t triÓn.
§©y cã thÓ lµ do chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn
®ang muèn tËp trung c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp nh÷ng ngµnh kinh tÕ mµ c¸c
níc nµy cho r»ng lµ c¬ së cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng. Tuy nhiªn, nghiªn
cøu cña nhiÒu nhµ kinh tÕ häc vµ kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña c¸c níc NICS cho
thÊy ®Ó cã thÓ rót ng¾n thêi gian ph¸t triÓn còng nh b¾t kÞp víi c¸c níc ph¸t triÓn
kh¸c cÇn ®Çu t tËp trung vµo c¸c ngµnh kinh tÕ cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao, ®ãng gãp
nhiÒu cho nÒn kinh tÕ. XÐt vÒ khÝa c¹nh nµy, khã cã ngµnh kinh tÕ nµo “qua mÆt”
®îc dÞch vô. Còng trong thêi kú 1999-2002, c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn tiÕp tôc
cho thÊy sù phô thuéc rÊt lín vµo lÜnh vùc dÞch vô ( chiÕm tû träng trung b×nh
trªn 60%) vµ xu híng nµy ngµy cµng trë nªn râ rÖt.
3.4 Vai trß th¬ng m¹i dÞch vô trong viÖc thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x·
héi, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nhiÒu ngµnh dÞch vô ®· ra ®êi nh th¬ng m¹i, du lÞch, vËn t¶i, ng©n hµng, b¶o hiÓm, y tÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc...ph¸t
triÓn thµnh lÜnh vùc hay khu vùc dÞch vô réng lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c ngµnh dÞch vô vµ th¬ng m¹i dÞch vô ®·
®ãng gãp to lín vµo viÖc thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi trong ph¹m vi quèc
tÕ vµ ph¹m vi quèc gia, thóc ®Èy chuyÓn dÞch kinh tÕ theo híng gia t¨ng tû träng
cña c¸c ngµnh thuéc khu vùc dÞch vô.
HiÖn nay kinh tÕ thÕ giíi ®ang chuyÓn dÞch theo híng N«ng nghiÖp- C«ng
nghiÖp- DÞch vô sang N«ng nghiÖp- DÞch vô- C«ng nghiÖp, qu¸ tr×nh nµy ®Æc
biÖt m¹nh mÏ trong ®iÒu kiÖn h×nh thµnh kinh tÕ trÝ thøc.
3.5 Vai trß th¬ng m¹i dÞch vô víi vÊn ®Ò n©ng cao chÊt lîng ®êi sèng d©n
c
Cïng víi th¬ng m¹i hµng ho¸ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ th¬ng m¹i dÞch vô
gãp phÇn tho¶ m·n tèt nhÊt mäi nhu cÇu s¶n phÈm vËt chÊt vµ tinh thÇn cña con
ngêi nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña hä. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c
ngµnh dÞch vô vµ th¬ng m¹i dÞch vô nhÊt lµ c¸c dÞch vô cuéc sèng hµng ngµy nh
giÆt lµ, ch¨m sãc gia ®×nh...gi¶i phãng con ngêi khái lao ®éng nÆng nhäc cña
c«ng viÖc néi trî, gãp phÇn t¨ng tÝch luü thêi gian giµnh cho du lÞch, vui ch¬i,
gi¶i trÝ, gi¸o dôc, th«ng tin liªn lac...gióp con ngêi ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ thÓ
chÊt vµ tinh thÇn ®¶m b¶o n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng.
II Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ Qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i
dÞch vô
13
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
1 Kh¸i niÖm vµ sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña qu¶n lý Nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
1.1 Kh¸i niÖm qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
1.1.1 Kh¸i niÖm chung vÒ qu¶n lý nhµ níc
Theo nghÜa réng th× Qu¶n lý Nhµ níc lµ “ Qu¶n lý Nhµ níc lµ ho¹t ®éng
cña toµn bé bé m¸y Nhµ níc tõ c¬ quan quyÒn lùc Nhµ níc: Quèc héi vµ Héi
®ång nh©n d©n c¸c cÊp; c¸c c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ níc : ChÝnh phñ, c¸c Bé,
Uû ban hµnh chÝnh Nhµ níc; c¬ quan kiÓm so¸t: ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n tèi
cao vµ c¸c ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n c¸c cÊp...(Sæ tay thuËt ng÷ ph¸p lý chuyªn
dông,Nxb Gi¸o dôc, Hµ néi 1996)
Nh vËy, cã thÓ hiÓu Qu¶n lý Nhµ níc theo nghÜa bao qu¸t lµ nãi chøc n¨ng
tæng thÓ bé m¸y Nhµ níc víi t c¸ch lµ mét tæ chøc quyÒn lùc vµ mang tÝnh chÊt
ph¸p quyÒn, lµ tæ chøc c«ng quyÒn qu¶n lý toµn x· héi b»ng c¸c ho¹t ®éng lËp
ph¸p, hµnh ph¸p, t ph¸p.
Theo nghÜa hÑp Qu¶n lý Nhµ níc lµ “Qu¶n lý Nhµ níc lµ ho¹t ®éng cña
riªng hÖ thèng c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ níc : ChÝnh phñ, c¸c Bé c¸c c¬ quan
ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp, c¸c së phßng
ban chuyªn m«n...(Sæ tay thuËt ng÷ ph¸p lý chuyªn dông,Nxb Gi¸o dôc, Hµ néi
1996)
Theo nghÜa hÑp th× Qu¶n lý nhµ níc kh«ng bao gåm ho¹t ®éng lËp ph¸p vµ
t ph¸p cña Nhµ níc, mµ ®ã lµ ho¹t ®éng ®iÒu hµnh c«ng viÖc hµng ngµy cña
quyÒn hµnh ph¸p vµ cña hÖ thèng tæ chøc hµnh chÝnh.
Tõ viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu c¸c kh¸i niÖm Qu¶n lý Nhµ níc chóng ta cã
thÓ ®a ra mét kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ Qu¶n lý Nhµ níc:
Qu¶n lý Nhµ níc lµ sù t¸c ®éng cña c¸c chñ thÓ mang tÝnh quyÒn lùc
Nhµ níc, b»ng nhiÒu biÖn ph¸p, tíi c¸c ®èi tîng qu¶n lý nh»m thùc hiÖn
chøc n¨ng ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña Nhµ níc trªn cë ph¸p luËt .
1.1.2 Kh¸i niÖm qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
Qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ phèi hîp
c¸c chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh, tæ chøc, l·nh ®¹o vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng th¬ng
m¹i dÞch vô trªn thÞ trêng trong sù t¸c ®éng cña hÖ thèng qu¶n lý ®Õn hÖ thèng bÞ
qu¶n lý nh»m ®¹t môc tiªu th«ng qua viÖc sö dông c¸c c«ng cô vµ chÝnh s¸ch
qu¶n lý.
Qu¶n lý th¬ng m¹i dÞch vô lµ mét qu¸ tr×nh thùc hiÖn phèi hîp bèn lo¹i
chøc n¨ng: ho¹ch ®Þnh, tæ chøc, l·nh ®¹o vµ kiÓm so¸t.
14
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
1.2 Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
Qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ cÇn
thiÕt kh¸ch quan. Mét mÆt do nh÷ng khuyÕt tËt vµ h¹n chÕ cña c¬ chÕ thÞ trêng
g©y nªn, mÆt kh¸c, do nhµ níc ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ, thÓ hiÖn ë
viÖc ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nãi chung, còng nh th¬ng m¹i dÞch vô
nãi riªng trong tõng thêi kú. Nhµ níc cÇn ®iÒu tiÕt, can thiÖp vµo kinh tÕ vµ thÞ
trêng, vµo c¸c quan hÖ th¬ng m¹i dÞch vô nh»m ®¶m b¶o sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ
m«, æn ®Þnh thÞ trêng vµ gi¸ c¶, c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n...
§Ó gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, duy tr× sù æn ®Þnh
thóc ®Èy sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc tiÔn ®· chØ ra r»ng b¶n th©n c¬
chÕ thÞ trêng kh«ng thÓ tù ®iÒu chØnh trong mäi trêng hîp, mµ cÇn thiÕt ph¶i cã
vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc vÒ kinh tÕ, th¬ng m¹i, th¬ng m¹i dÞch vô.
Qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô t¹o ra sù thèng nhÊt trong tæ chøc
vµ phèi hîp c¸c ho¹t ®éng cña c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
míi gióp cho lu th«ng dÞch vô th«ng suèt trong ph¹m vi thÞ trêng néi ®Þa, më
réng trao ®æi dÞch vô gi÷a c¸c ®Þa ph¬ng, võa khai th¸c thÕ m¹nh cña tõng vïng,
võa ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia trong ph¸t triÓn th¬ng m¹i quèc tÕ.
2 Néi dung qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
2.1 Néi dung c¬ b¶n cña qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
Nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lý th¬ng m¹i dÞch vô b»ng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch,
chiÕn lîc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô. Nhµ níc ®iÒu tiÕt
ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô chñ yÕu b»ng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, tµi chÝnh, tÝn
dông.
Néi dung qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô bao gåm:
1. Ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô, x©y dùng chÝnh
s¸ch, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô. Ký kÕt tham gia vµ b¶o
®¶m thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ vÒ th¬ng m¹i dÞch vô ; hîp t¸c quèc tÕ trong
lÜnh vùc dÞch vô.
2. Tæ chøc ®¨ng ký kinh doanh th¬ng m¹i dÞch vô. CÊp, ®×nh chØ, gia h¹n,
söa ®æi thu håi hoÆc huû bá c¸c chøng chØ, b»ng, giÊy phÐp vµ c¸c giÊy tê liªn
quan ®Õn ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô.
3. Tæ chøc thu thËp, xö lý, cung cÊp th«ng tin, dù b¸o vµ ®Þnh híng vÒ thÞ trêng trong níc vµ ngoµi níc. Tæ chøc, híng dÉn c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng
m¹i.
4. Tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc trong lÜnh vùc dÞch vô;
b¶o vÖ m«i trêng trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô.
5. Qu¶n lý viÖc ®µo t¹o, tuyÓn chän vµ ph¸t triÓn nh©n lùc ngµnh dÞch vô.
15
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
6. §¹i diÖn vµ qu¶n lý ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô cña VIÖt Nam ë níc
ngoµi.
7. Híng dÉn, thanh tra, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, quy ho¹ch, kÕ
ho¹ch ph¸t triÓn th¬ng m¹i vµ viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô; xö
lý vi ph¹m ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô; xö lý c¸c ho¹t ®éng kinh doanh tr¸i
phÐp vµ c¸c hµnh vi kh¸c vi ph¹m ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô.
2.2 C¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
1. ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô.
2. Bé Th¬ng m¹i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ChÝnh phñ thùc hiÖn viÖc qu¶n lý nhµ
níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô.
3. C¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan trùc thuéc ChÝnh phñ trong ph¹m vi
nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i ®èi
víi lÜnh vùc dÞch vô ®îc ph©n c«ng phô tr¸ch.
ChÝnh phñ quy ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬
quan thuéc ChÝnh phñ trong viÖc phèi hîp víi Bé th¬ng m¹i ®Ó thùc hiÖn viÖc
qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
4. Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp thùc hiÖn viÖc qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch
vô trong ph¹m vi ®Þa ph¬ng theo sù ph©n cÊp cña ChÝnh phñ.
2.3 Quan ®iÓm qu¶n lý cña nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
Tríc xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ tù do ho¸, cïng víi sù ®ãng gãp to lín cña th¬ng m¹i dÞch vô vµo sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, trong nh÷ng n¨m tíi ®©y viÖc hoµn
thiÖn qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô ph¶i ®¸p øng ®îc nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt
ra sau ®©y:
1. Ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi
nh»m ®¹t møc t¨ng trëng cao vµ ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng.
2. Ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô g¾n víi yªu cÇu kÕt hîp víi quèc phßng.
3. Ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô theo híng v¨n minh vµ hiÖn ®¹i, g¾n ph¸t
triÓn th¬ng m¹i dÞch vô víi b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, g×n gi÷ vµ ph¸t huy b¶n
c¾c v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam.
4. Thùc hiÖn tù do ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô, g¾n ph¸t triÓn thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng ngoµi níc, tõng bíc héi nhËp th¬ng m¹i dÞch vô ViÖt Nam víi
th¬ng m¹i khu vùc vµ thÕ giíi.
5. §æi míi c«ng t¸c x©y dùng chiÕn lîc quy ho¹ch vµ c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i dÞch vô cho phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ nh»m thùc hiÖn thµnh
c«ng c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
16
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
6. X©y dùng c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch ®ßn bÈy trong qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô ph¶i t¹o ra sù vËn hµnh ®ång bé, nhÊt qu¸n vµ cã tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi.
7. X©y dùng c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch ®ßn bÈy trong qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô sao cho t¬ng thÝch víi c¸c th«ng lÖ quèc tÕ, phï hîp víi tiÕn
tr×nh më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
3 C¸c c«ng cô qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i dÞch vô
3.1 KÕ ho¹ch ho¸
KÕ ho¹ch ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô lµ mét qu¸ tr×nh bao gåm c¸c néi dung vµ
c¸c bíc nh sau:
ChiÕn lîc
Quy ho¹ch
KÕ ho¹ch
KÕ ho¹ch
ThÞ
ph¸t triÓn
ph¸t triÓn
ph¸t triÓn
ph¸t triÓn
tr êng
TMDV
TMDV
TMDV
TMDV
5 n¨m
hµng n¨m
Trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung tríc ®©y, kÕ ho¹ch mang tÝnh ph¸p
lÖnh b¾t buéc. HiÖn nay kÕ ho¹ch ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô ë níc ta lµ kÕ ho¹ch
ho¸ trong c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa. C«ng t¸c kÕ ho¹ch ph¶i t«n träng c¸c quy luËt vËn ®éng cña thÞ trêng,
ph¶i trªn c¬ së dù b¸o xu híng biÕn ®æi cña m«i trêng vµ thÞ trêng ®Ó x¸c ®Þnh
c¸c môc tiªu kÕ ho¹ch chø kh«ng thÓ dïng quyÒn lùc hµnh chÝnh ¸p ®Æt lªn thÞ
trêng.
KÕ ho¹ch ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô trong c¬ chÕ thÞ trêng lµ kÕ ho¹ch ho¸
®Þnh híng, nªn nã cÇn chØ râ c¸c xu thÕ ph¸t triÓn chñ yÕu ®Ó híng dÉn c¸c chñ
thÓ kinh tÕ ho¹t ®éng; ®ång thêi nã ph¶i ®¶m b¶o tÝnh c«ng khai vµ n¨ng ®éng
g¾n víi hiÖu qu¶ vµ c¸c lîi Ých kinh tÕ.
3.2 ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i dÞch vô
ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i dÞch vô thêng g¾n liÒn víi chiÕn lîc th¬ng m¹i cña
mçi quèc gia trong tõng thêi kú. Tuú tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, mçi
quèc gia cã thÓ lùa chän chÝnh s¸ch th¬ng m¹i dÞch vô kh¸c nhau cho phï hîp
víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cña m×nh.C¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i dÞch vô ®· vµ ®ang
¸p dông trong thùc tiÔn qu¶n lý bao gåm: chÝnh s¸ch tù do ho¸ vµ b¶o hé trong
th¬ng m¹i dÞch vô, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô trong níc, chÝnh s¸ch
vÒ thuÕ, chÝnh s¸ch vÒ b¶o hé lao ®éng vµ nguån nh©n lùc...
3.3 C«ng cô ph¸p luËt
17
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
§©y lµ ph¬ng ph¸p nhµ níc sö dông c¸c quy ®Þnh trong hÖ thèng luËt ph¸p
vµ th«ng lÖ trong th¬ng m¹i dÞch vô ®Ó híng dÉn, ®iÒu chØnh c¸c hµnh vi cña c¸c
chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng trao ®æi mua b¸n hay cung cÊp dÞch vô trªn thÞ trêng.
Néi dung cña c«ng cô luËt ph¸p thÓ hiÖn ë chç, nhµ níc ban hµnh vµ sö
dông c¸c lo¹i luËt vµ v¨n b¶n cô thÓ ho¸ luËt ®Ó qu¶n lý th¬ng m¹i dÞch vô ( c¸c
v¨n b¶n luËt vÒ doanh nghiÖp, luËt th¬ng m¹i, luËt ®Çu t, c¸c v¨n b¶n kh¸c vÒ vËn
t¶i, ng©n hµng, b¶o hiÓm, m«i trêng...).
Qu¶n lý nhµ níc b»ng c«ng cô ph¸p luËt thay dÇn qu¶n lý b»ng c¸c quy
®Þnh hµnh chÝnh mang nÆng tÝnh ¸p ®Æt chñ quan. Nã cã vai trß híng dÉn, ®iÒu
chØnh, kiÓm tra ho¹t ®éng cña c¸c chue thÓ th¬ng m¹i trªn thÞ trêng.
3.4 Thanh tra, kiÓm tra vµ qu¶n lý thÞ trêng
NhiÖm vô vµ vai trß cña thanh tra th¬ng m¹i ®îc x¸c ®Þnh lµ híng dÉn,
thanh tra, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th¬ng m¹i vµ viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô; xö lý vi ph¹m ph¸p
luËt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô; xö lý c¸c ho¹t ®éng kinh doanh tr¸i phÐp vµ c¸c hµnh
vi kh¸c vi ph¹m ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô.
Ch¬ng hai: Thùc tr¹ng qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng
m¹i dÞch vô trong giai ®o¹n hiÖn nay
I. tæng quan vÒ sù ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô ViÖt Nam trong
nh÷ng n¨m qua
1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i dÞch vô
1.1 Tríc thêi kú ®æi míi
Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tríc kia, khu vùc dÞch vô hÇu nh chØ bao
gåm c¸c h×nh thøc g¾n trùc tiÕp víi s¶n xuÊt nh vËn t¶i vµ th¬ng nghiÖp. Sù kÕt
nèi gi÷a cung vµ cÇu ®îc x¸c ®Þnh bëi hÖ thèng ho¹ch to¸n. NhiÒu lo¹i dÞch vô
kh«ng cã ®iÒu kiÖn tån t¹i hoÆc bÞ k×m h·m. Khu vùc dÞch vô ®ang cßn ë trong
18
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
giai ®o¹n ph¸t triÓn s¬ khai ban ®Çu. Khung khæ ph¸p lý cho c¸c ngµnh dÞch vô
hoÆc cßn thiÕu hoÆc cßn cha thÝch hîp víi mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
1.2 Sau thêi kú ®æi míi
ViÖc chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ hãa tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng
®· lµm thay ®æi t duy, c¸ch nh×n nhËn cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch còng
nh cña mçi ngêi d©n vÒ ý nghÜa vµ vai trß cña khu vùc dÞch vô. §¹i héi §¹i biÓu
toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· chØ râ:
“ Tõng bíc ®a níc ta trë thµnh
mét trung t©m du lÞch, th¬ng m¹i, dÞch vô cã tÇm cì trong khu vùc”.
Th¬ng m¹i ph¸t triÓn kh¸, b¶o ®¶m lu chuyÓn, cung øng hµng ho¸ vËt t
trong c¶ níc vµ trªn tõng vïng. Tæng møc b¸n lÎ t¨ng b×nh qu©n 6,2%/n¨m (®·
lo¹i trõ yÕu tè biÕn ®éng gi¸).
Du lÞch ph¸t triÓn ®a d¹ng, phong phó, chÊt lîng dÞch vô ®îc n©ng lªn.
Tæng doanh thu du lÞch t¨ng 9,7%/n¨m.
DÞch vô vËn t¶i vÒ c¬ b¶n ®¸p øng ®îc nhu cÇu giao lu hµng ho¸ vµ ®i l¹i
cña ngêi d©n. Khèi lîng vËn chuyÓn hµng ho¸ t¨ng 12%/n¨m vµ lu©n chuyÓn
hµnh kh¸ch t¨ng 5,5%/n¨m.
DÞch vô bu chÝnh- viÔn th«ng cã bíc ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ nhanh. Gi¸
trÞ doanh thu bu ®iÖn t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 11,3%/n¨m,
C¸c dÞch vô tµi chÝnh, kiÓm to¸n , ng©n hµng, b¶o hiÓm ... ®îc më réng vµ
ph¸t triÓn m¹nh mÏ. ThÞ trêng dÞch vô b¶o hiÓm ®· ®îc h×nh thµnh víi sù tham
gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi níc; dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng
®· cã nh÷ng ®æi míi quan träng, t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 7,0%/n¨m.
C¸c lo¹i dÞch vô kh¸c nh t vÊn ph¸p luËt, khoa häc c«ng nghÖ....b¾t ®Çu
ph¸t triÓn.
2 VÞ trÝ vai trß cña th¬ng m¹i dÞch vô trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n
2.1 §ãng gãp vµo GDP
C¬ cÊu kinh tÕ thay ®æi m¹nh theo híng t¨ng tû träng cña khu vùc dÞch vô
trong GDP. Sè liÖu thèng kª cho thÊy tû träng ngµnh dÞch vô trong GDP t¨ng
dÇn. NÕu n¨m 1985, ngµnh dÞch vô chØ chiÕm kho¶ng 36,8% th× ®Õn n¨m 1995
®· ®¹t gÇn 42% vµ tiÕp tôc t¨ng lªn 43% vµo n¨m 1998 vµ n¨m 2000 lµ 38,55%.
Tû träng dÞch vô trong GDP t¨ng tõ 32,48% n¨m 1985 lªn 38,55% n¨m 2002.
Víi møc t¨ng trëng mµ ngµnh dÞch vô ®¹t ®îc trong thêi gian qua, mÆc dï cßn
khiªm tèn, ®· thÓ hiÖn sù chuyÓn biÕn tÝch cùc trong nÒn kinh tÕ theo híng gi¶m
dÇn tû träng cña n«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ. (xem B¶ng 2.1)
19
Khoa kinh tÕ
NguyÔn ThÞ Thu Hµ K35F1
20
- Xem thêm -
.DOC 
71 
244 
76 
