Tài liệu Qh phân phối ở nước ta

lêi më ®Çu Trong x· héi ngµy nayth× ph©n phèi lµ mét kh©u kh«ng thÓ thiÕu ®îc cñaqu¸ tr×nh taÝ s¶n xuÊt , ph©n phèi lµ kh©u quan träng nèi liÒn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng.Ph©n phèi phô thuéc vµo s¶n xuÊt nhng ph©n phèi tèt hay kh«ng tèt l¹i ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt, ®Õn trao ®æi tiªu dïng vµ ®êi sèng nh©n d©n. Khi mµ nÒn kinh tÕ cña níc ta chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× ph©n phèi gi÷ mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng.Ph©n phèi nèi liÒn s¶n xuÊt víi s¶n xuÊt,s¶n xuÊt víi tiªu dïng ,nèi liÒn thÞ trêng hµng tiªu dïng ,dÞch vô thÞ trêng yÕu tè s¶n xuÊt ,lµm cho sù vËn ®éng cña kÞnh tÕ thÞ tr¬ng diÔn ra th«ng suèt. Tuy nhiªn,khichuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng , hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò thuéc lÜnh vùc ph©n phèi thu nhËp nh tiÒn l¬ng,lîi nhuËn,lîi tøc ,®Þa t« vµ ph©n phèi lao ®éng ,c¸c h×nh thóc ph©n phèi kh¸c phï hîp víi nguyªn lý kinh tÕ thÞ trêng còng nh c¸c t¸c ®äng cña chóng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinhtÕ - x· héi ë níc ta®ang ®ßi hái cã s nghiªn cøu nghiªm tóc c«ng phu. V× vËy viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò quan hÖ ph©n phèi ë viÖt nam hiÖn nay lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch . KÕt cÊu ®Ò tµi nµy gåm hai ch¬ng Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta hiÖn nay Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta hiÖn nay vµ nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta hiÖn nay Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n th©ú TrÇn ViÖt TiÕn ®· tËn t×nh híng dÉn,t¹o ®iÒu kiÖn ,gióp ®ì cho em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy . CH¦¥NG 1 Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ quan hÖ ph©n phèi ë níc ta hiÖn nay 1.1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quancña quan hÖ ph©n phèØ ë níc ta hiÖn nay Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× ph©n phèi gi÷ vi trÝ hÕt søc quan träng .Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt thi ph©n phèi lµm kh©u trung gian nèi liÒn giòa s¶n xuÊt víi s¶n xuÊt, s¶n xuÊt víi tiªu dïng, nã phôc vô vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt, phôc vô tiªu dïng. Nhng s¶n xuÊt l¹i ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi ph©n phèi ,s¶n xÊt tao ra ®èi tîng vµ vËt liÖu cho ph©n phèi ,quyÕt ®Þnh quy m« vµ c¬ cÊu cña c¶i ®Ó ph©n phèi . Ph©n phèi kh«ng thÓ vît qóa kh¶ n¨ng cho phÐp cña s¶n xuÊt,thu nhËp thùc tÕ chØ cã thÓ t¨ng lªn theo ®µ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt nhng tèc ®é t¨ng cña thu nhËp thùc tÕ ph¶i chËm h¬n tèc ®é t¨ng lªn cña s¶n xuÊt ,cã nh thÕ míi ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng . HiÖn nay nøoc ta ®ang thùc hiÖn c«ng cuéc CNH-H§H ®Êt níc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi . ChÕ ®é x· héi chñ nghÜa lµ chÕ ®é lµm chñc tËp thÓ cña nh©n d©n lao ®éng trªn tÊt c¶ mäi lÜnh vùc trong ®ã lµm chñ tËp thÓ vÒ kinh tÕ lµ c¬ së .Trong chÕ ®é lµm chñ tËp thÓ vÒ kinh tÕ th× lµm chñ vÒ t liÖu s¶n xuÊt lµ c¬ së ,®iÒu kiªn ®Ó ®¶m b¶o lµm chñtËp thÓ vÒ ph©n phèi. Mét khi t liÖu s¶n xuÊt la thuéc së h÷u chung cña nh©n d©n lao ®éng th× cña c¶i lµm ra còng thuéc së h÷u chung cña hä vµ viÖc ph©n phèi cña c¶i lµm ra chØ cã thÓ nh»m môc ®Ých phôc vô lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng .Trong ®iÒu kiÖn cña níc ta hiÖn nay nÒn kinh tÕ vÉn cßn ë t×nh tr¹ng l¹c hËu , nghÌo nµn cha ®ñ s¶n phÈm ®Ó ph©n phèi theo nhu cÇu .V× thÕ viÖc thùc hiÖn ph©n phèi theo thu nhËp trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ mé vÊn ®Ò v« cïng quan träng ®Î t¹o ra ®äng lùc m¹nh mÏ gãp phÇn tÝch cùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ,æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ -x· héi n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n thùc hiÖn môc tiªu d©n giÇu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng ,d©n chñ ,v¨n minh . 1.1.1.B¶n chÊt vµ vÞ trÝ cña ph©n phèi. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi gåm bèn kh©u:s¶n xuÊt, ph©n phèi ,trao ®æi, tiªu dïng.C¸ckh©u nµy cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau,trong ®ã s¶n xuÊt lµ kh©u c¬ b¶n ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh;c¸c kh©u kh¸c phô thuéc vµo s¶n xuÊt,nhng chóng cã quan hÖ trë l¹i ®èi víi s¶n xuÊt còng nh ¶nh hëng lÉn nhau chÝnh vi cã qu¸ trinh ph©n phèi nµy míi cã sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïngvµ tõ ®ã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ,t¨ng quy m« tiªu dïng . TÝnh chÊt cña quan hÖ ph©n phèi do quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Khi ta xÐt vÒ quan hÖ gi÷a ngêi vµ ngêi th× ph©n phèi do quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Quan hÖ trong s¶n xuÊt nh thÕ nµo th× quan hÖ trong ph©n phèi nh thÕ Êy. X· héi lu«n tån t¹i mèi quan hÖ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm. B¶n th©n ph©n phèi lµ s¶n phÈm cña s¶n xuÊt kh«ng chØ vÒ néi dung mµ c¶ vÒ h×nh thøc. Ph©n phèi kh«ng ph¶i lµ mét lÜnh vùc ®éc lËp ®øng bªn c¹nh s¶n xuÊt. B¶n chÊt cña quan hÖ ph©n phèi hoµn toµn do quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. MÆt kh¸c ta thÊy r»ng ph©n phèi kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ mét kÕt qu¶ tiªu cùc cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi mµ nã cßn t¸c ®éng m¹nh mÏ ngîc trë l¹i trao ®æi vµ s¶n xuÊt. Ph©n phèi cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi cña nã,nã cã chøc n¨ng cô thÓ ,cã nh÷ng quy luËt ®Æc thï t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c¸ckh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Tríc khi ph©n phèi s¶n phÈm th× nã lµ: ph©n phèi nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt vµ ®iÒu nµy lµ mét tÝnh qui ®Þnh n÷a còng cña mét mèi quan hÖ Êy - ph©n phèi c¸c thµnh viªn x· héi theo nh÷ng lo¹i s¶n xuÊt kh¸c nhau. Râ rµng ph©n phèi s¶n phÈm chØ lµ kÕt qu¶ cña sù ph©n phèi ®ã, sù ph©n phèi nµy ®· bao hµm trong b¶n th©n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ quyÕt ®Þnh trong c¬ cÊu s¶n xuÊt. Xem xÐt s¶n xuÊt mét c¸ch ®éc lËp víi sù ph©n phèi ®ã, sù ph©n phèi bao hµm trong s¶n xuÊt, th× râ rµng lµ mét sù trõu tîng trèng rçng, cßn sù ph©n phèi s¶n phÈm th× tr¸i l¹i, ®· bao hµm trong sù ph©n phèi nµy lµ sù ph©n phèi ngay tõ ®Çu ®· lµ mét yÕu tè cña s¶n xuÊt. C¬ së kinh tÕ cña sù ph©n phèi bao gåm c¶ sù ph©n phèi cho s¶n xuÊt vµ ph©n phèi cho tiªu dïng do ®ã tæng s¶n phÈm x· héi võa ®îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho s¶n xuÊt, võa ®îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho c¸ nh©n mçi thµnh viªn trong x· héi . Nhng v× sù ph©n phèi bao giê còng gåm c¶ sù ph©n phèi cho s¶n xuÊt xem lµ yÕu tè cña s¶n xuÊt vµ ph©n phèi cho tiªu dïng xem lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,cho nªn kh«ng ph¶i toµn bé s¶n phÈm x· héi t¹o ra ®Òu ®îc ph©n phèi cho tiªu dïng c¸ nh©n mµ cÇn trÝch ra ®Ó bï ®¾p nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt hao phÝ, më réng s¶n xuÊt lËp quü dù phßng, chi phÝ vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh tæ chøc... PhÇn cßn l¹i phï hîp víi sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng. Nh vËy,ph©n phèi lµ tæng s¶n phÈm x· héi vµ ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho s¶n xuÊt, võa ®îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho c¸ nh©n. I.2 Vai trß cña quan hÖ ph©n phèi Bµn vÒ vai trß cña ph©n phèi trong nÒn s¶n xuÊt x· héi, F.¡ngghen cho r»ng:‘’ Sù ph©n phèi chõng nµo mµ cßn bÞ nh÷ng lý do thuÇn tuý kinh tÕ chi phèi, th× nã sÏ ®îc ®iÒu tiÕt bëi lîi Ých cña s¶n xuÊt, r»ng s¶n xuÊt sÏ ®îc thuËn lîi trªn hÕt trong mäi ph¬ng thøc ph©n phèi mµ mäi thµnh viªn trong x· héi cã thÓ ph¸t triÓn, duy tr× vµ thùc hiÖn nh÷ng n¨ng khiÕu cña hä mét c¸ch toµn diÖn nhÊt.,, (1) Ta thÊy r»ng mçi mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ®Òu bao gåm c¶ mét hÖ thèng phøc t¹p c¸c lîi Ých mµ trong ®ã lîi Ých kinh tÕ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. C¸c lîi Ých kinh tÕ ®îc quy ®Þnh bëi quan hÖ s¶n xuÊt cua mçi chÕ ®é x· héi, trong ®ã quan hÖ së h÷u víi t liÖu s¶n xuÊt cã vai trß chi phèi hÖ thèng lîi Ých kinh tÕ. B¶n chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt trong mèi ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®îc thÓ hiÖn qua h×nh thøc së h÷u - ®ã kh«ng ph¶i lµ quan hÖ ®¬n thuÇn nh mäi sù viÖc tån t¹i trong x· héi mµ nã lµ mèi quan hÖ phøc t¹p gi÷a con ngêi víi con ngêi. Trong lÞch sö kh«ng hÒ cã mét h×nh th¸i së h÷u nµo mµ kh«ng ph¶n ¸nh nh÷ng quan hÖ trong s¶n xuÊt. ‘’N¬i nµo kh«ng cã mét h×nh th¸i së h÷u nµo c¶ th× ë ®ã kh«ng tån t¹i mét nªn s¶n xuÊt nµo c¶, do ®ã còng kh«ng mét x· héi nµo c¶. ,, (2) Së h÷u - ®ã lµ nh÷ng quan hÖ vÒ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cña s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi vµ tiªu dïng nh÷ng cña c¶i vËt chÊt. Së h÷u víi t c¸ch lµ nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt, nã lµ c¬ së cña c¸c lîi Ých. HÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt cña mçi chÕ ®é x· héi sÏ quy ®Þnh hÖ thèng c¸c lîi Ých vèn cã trong giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nã. Trong hÖ thèng c¸c lîi Ých th× lîi Ých kinh tÕ gi÷ vai trß chñ ®¹o. Lîi Ých kinh tÕ ®îc hiÓu lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ ph¶n ¸nh nh÷ng nhu cÇu, nh÷ng ®éng c¬ kh¸ch quan vÒ sù ho¹t ®éng cña c¸c gia cÊp, nh÷ng nhãm x· héi hoÆc cña tõng ngêi lµm viªc riªng biÖt do quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Nãi lîi Ých kinh tÕ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña nh÷ng quan hÖ kinh tÕ cña mçi x· héi nhÊt ®Þnh nghÜa lµ lîi Ých kinh tÕ lµ ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan, nã chØ xuÊt hiÖn khi gia nh÷ng ngêi s¶n xuÊt cã nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ kh¸c nhau. Lîi Ých kinh tÕ võa mang tÝnh chÊt kh¸ch quan võa mang tÝnh chñ quan. Nã mang mµu s¾c kh¸ch quan bëi v× nã lu«n tån t¹i vµ vËn ®éng. Th«ng qua sù vËn ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ do nã trùc tiÕp sinh ra mµ quan hÖ s¶n xuÊt ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cßn nã mang mµu s¾c chñ quan lµ ë chç nã biÕn c¸c t¸c ®éng kh¸ch quan cña c¸c quy luËt kinh tÕ thµnh c¸c ®éng c¬ hµnh ®äng kinh tÕ cö con ngêi. Lîi Ých kinh tÕ cã vai trß quan träng lµ ®éng lùc m¹nh mÏ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. Nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu cña lîi Ých kinh tÕ trong hÖ thèng nµy lu«n ®îc ®Æc trng b»ng tÝnh ®¹i diÖn vµ tÝnh thèng nhÊt gi÷a ba nhãm lîi Ých c¬ b¶n. §ã lµ lîi Ých nhµ níc, lîi Ých tËp thÓ lîi Ých vµ lîi Ých cña b¶n th©n ngêi lao ®éng. Sù thèng nhÊt gi÷a c¸c h×nh thøc lîi Ých kinh tÕ kh¸c nhau trong x· héi sÏ dÉn ®Õn sù liªn hÖ chÆt chÏ vµ th©m nhËp nhau gi÷a chóng. Trong ®ã lîi Ých c¸ nh©n trùc tiÕp lµ ®éng lùc m¹nh mÏ nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. Sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é ®· nãi lªn sù kh«ng ®ång nhÊt vÒ lîi Ých kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn ®©y lµ mét xu thÕ tÊt yÕu bëi ®iÓm xuÊt ph¸t ®i lªn lµ thÊp trong khi ®ã yªu cÇu héi nhËp quèc tÕ lµ c¸ch duy nhÊt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. T¬ng øng víi qu¸ tr×nh ®ã, trong nÒn kinh tÕ sÏ cã nhiÒu quy luËt vËn ®éng. C¸c quy luËt kinh tÕ ph¸t sinh trªn c¬ së nh÷ng quan hÖ kinh tÕa t¬ng øng vµ còng trùc tiÕp quy ®Þnh sù h×nh thµnh c¸c lîi Ých kinh tÕ cña tõng giai cÊp tõng tÇng líp d©n c trong x· héi. Tuy nhiªn bªn c¹nh sù thèng nhÊt gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ c¬ b¶n, kh«ng lo¹i trõ nh÷ng m©u thuÉn gi÷a chóng còng nh trong ph¹m vi mçi nhãm lîi Ých. V× vËy cÇn ph¶i ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c m©u thuÉn gi÷a c¸c lîi Ých vµ t×m c¸ch gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn ®ã. ViÖc gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ vÒ lîi Ých kinh tÕ ®îc thùc hiÖn th«ng qua quan hÖ ph©n phèi. Khi ph¬ng thøc s¶n xuÊt cßn phï hîp (lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ cßn phï hîp víi lîi Ých cña x· héi) th× ngêi ta cßn b»ng lßng víi sù ph©n phèi cña x· héi. Nhng khi nã tho¸i trµo th× kh«ng cßn ®iÒu kiÖn ®Ó tån t¹i ph©n phèi bëi ph©n phèi khi ®ã ®· kh«ng cßn lµ c«ng cô ®Èm b¶o cho sù c«ng b»ng x· héi, bÊt c«ng ngµy cµng s©u s¾c ®Én ®Õn ®Êu tranh x· héi vµ cuèi cïng lµ mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi. Nh v©y quan hÖ ph©n phèi mang tÝnh lÞch sö vµ thíc ®o møc ®é tiÕn bé cña mét h×nh th¸i x· héi. Nã chØ cã thÓ thay ®æi khi quan hÖ s¶n xuÊt ®Î ra quan hÖ ph©n phèi ®ã mÊt ®i - ®ã lµ th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi.Bëi trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ th× quan hÖ ph©n phèi gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn vÒ lîi Ých kinh tÕ vµ ®Õn khi nµo nã kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc n÷a th× tÊt yÕu sÏ bÞ thay thÕ b»ng h×nh thøc ph©n phèi kh¸c cho phï hîp. 1.3. C¸c h×nh thøc ph©n phèi ë níc ta hiÖn nay §¹i héi ®ai biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh vµ §¹i héi §¶ng lÇn thø IX còng tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh nÒn kinh tÕ níc ta trong thêi kú qu¸ ®é lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã sù qu¶n lý cña nhµ níc ,t¬ng øng víi nã lµ nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi nhng lÊy ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu , ®ång thêi ph©n phèi dùa trªn møc ®ãng gãp nguån lùc kh¸c vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh vµ ph©n phèi th«ng qua phóc lîi x· héi. Trong nÒn kinh tÕ nµy xuÊt hiÖn nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ kh¸c nhau víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vµ còng v× lÏ ®ã mµ xuÊt hiÖn nhiÒu ph¬ng thøc ph©n phèi kh¸c nhau.Mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã ph¬ng thøc s¶n xuÊt –kinh doanh kh¸c nhau nªn kÕt qu¶ kinh doanh kh¸c nhaudo ®ã cÇn c¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau V× vËy ë níc ta hiÖn nay kh«ng thÓ tån t¹i mét h×nh thøc ph©n phèi duy nhÊt 1.3.1. Ph©n phèi theo lao ®éng Trong thêi kú qu¸ ®é hiÖn nay ,h×nh thøc ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc ph©n phèi c¨n b¶n , lµ nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu vµ thÝch hîp nhÊt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt (kinh tÕ nhµ níc)hoÆc c¸c hîp t¸c x· cæ phÇn mµ gãp vèn cña c¸c thµnhviªn b»ng nhau (kinh tÕ h¬p t¸c ) Ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc ph©n phèi c¨n b¶n, lµ nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu thÝch hîp nhÊt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt. Do ®ã dùa trªn c¬ së cña chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt mµ chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi bÞ xo¸ bá.Ngêi lao ®éng lµm chñ nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt nªn tÊt yÕu còng lµm chñ ph©n phèi theo thu nhËp . Lao ®éng ®ang trë thµnh c¬ së quyÕt ®Þnh ®Þa vÞ vµ phóc lîi vËt chÊt cña mçi ngêi. ChÝnh v× vËy mµ ph©n phèi theo lao ®éng lµ phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®ang tån t¹i ë níc ta. Tríc ®©y níc ta ®· thùc hiÖn sù ph©n phèi b×nh qu©n lµ ph©n phèi cho mçi ngêi mét lîng s¶n phÈm nh nhau, kh«ng ph©n biÖt møc ®ãng gãp cña tõng ng êi vµo s¶n xuÊt x· héi. Ph©n phèi b×nh qu©n ®· g©y ra sù bÊt hîp lý vµ tiªu cùc trong x· héi.Trong thêi kú qu¸ ®é ë níc ta hiÖn nay th× ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc thøc c¨n b¶n, lµ nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu thÝch hîp nhÊt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt. Trong thµnh phÇn kinh tÕ nµy tÊt c¶ mäi ngêi dÒu cã quyÒn b×nh ®¼ng ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt, th× chØ cã thÓ thùc hiÖn ph©n phèi gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng víi nhau th«ng qua viÖc l¸y lao ®éng lµm thíc ®o. §èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ th× viÖc ph©n phèi theo lao ®éng lµ mét ®iÒu tÊt yÕu. Bëi nhiÒu nguyªn nh©n: Nhê dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u mµ chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi bÞ xo¸ bá. QuyÒn lµm chñ vÒ mÆt kinh tÕ ®îc x¸c lËp. Lao ®éng ®ang trë thµnh c¬ së quyÕt ®Þnh ®Þa vÞ x· héi vµ phóc lîi vËt chÊt cña mçi ngêi.ChÝnh v× vËy mµ ph©n phèi theo lao ®éng vµ phï hîp víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®ang tån t¹i ë níc ta hiÖn nay. Lý do thø hai khiÕn ph©n phèi theo lao ®éng lµ cÇn thiÕt lµ: tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt cßn thÊp, cha cã ®ñ s¶n phÈm ®Ó ph©n phèi theo nhu cÇu. TiÕp ®ã lµ sù kh¸c biÖt vÒ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é lao ®éng .... DÉn ®Õn mçi ngêi cã cèng hiÕn kh¸c nhau ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng do ®ã ph¶i c¨n cø vµo lao ®éng ®· cèng hiÕn cho x· héi ®Ó ph©n phèi. Thªm mét nguyªn nh©n n÷a cho thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i ph©n phèi theo lao ®éng lµ lao ®éng cha trë thµnh nhu cÇu cña cuéc sèng, nã cßn lµ ph¬ng tiÖn ®Ó kiÕm sèng, cßn lµ ‘’nghÜa vô,, vµ quyÒn lîi cña mçi c«ng d©n. H¬n n÷a cßn nh÷ng tµn d vÒ t tëng cña x· héi cò nh th¸i ®é ‘’muèn trót bá g¸nh nÆng cho ngêi kh¸c, lµm Ýt hëng nhiÒu ,, . Do ®ã cÇn ph¶i cã h×nh thøc ph©n phèi ®Ó c¸c thµnh viªn trong x· héi dùa vµo ®ã lµ c¬ së, ®éng lùc trong c¸c ho¹t ®éng cña m×nh. Nh vËy viÖc ph©n phèi theo lao ®éng lµ mét ®iÒu tÊt yÕu vµ phï hîp víi hoµn c¶nh cña ®Êt níc ta hiÖn nay, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. Nguyªn t¾c thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng lµ ph¶i lÊy kÕt qu¶ lao ®éng lµm thíc ®o ®Ó ph©n phèi s¶n phÈm tiªu dïng c¸ nh©n. LÊy sè lîng lao ®éng vµ chÊt lîng lao ®éng cña mçi ngêi lµm c¨n cø tr¶ c«ng. Tuy nhiªn nguyªn t¾c nµy ph¶i g¾n liÒn víi yªu cÇu ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm cho nh÷ng ngêi cã n¨ng lùc lao ®éng, vµ tÊt yÕu kh«ng thÓ n»m ngoµi yªu cÇu ®¶m b¶o nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n vÒ ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña ngêi lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh ph©n phèi theo lao ®éng cÇn chèng hai sai lÇm c¬ b¶n khi thùc hiÖn, ®ã lµ chñ nghÜa b×nh qu©n tiÓu t s¶n trong viÖc tr¶ c«ng lao ®éng, v× nã g¹t bá hoµn toµn nuyªn t¾c lîi Ých vËt chÊt, k×m h·m ®éng lùc lao ®éng cña ngêi lao ®éng. Thø hai lµ khuynh híng ®ßi më réng qu¸ møc kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c bËc l¬ng, thang l¬ng mét c¸ch kh«ng cã c¨n cø kinh tÕ vµ nh÷ng ®ßi hái cã sù u ®·i ®Æc biÖt ®èi víi mét sè ngêi. Thùc hiÖn tèt ph©n phèi theo lao ®éng sÏ cã nhiÒu t¸c dông to lín ®èi víi x· héi vµ b¶n th©n ngêi lao ®éng. Bëi lÏ nã ®¸p øng ®îc nh÷ng ®ßi hái cÊp b¸ch cña sù c«ng b»ng x· héi ®ang ®Æt ra ë níc ta, nã kÕt hîp chÆt chÏ lîi Ých cña s¶n xuÊt x· héi víi lîi Ých cña tõng c¸ nh©n lao ®éng. Nã khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng ®i s©u vµo nghÒ nghiÖp chuyªn m«n lµm cho ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ ngµy cµng ®«ng ®¶o. §iÒu ®ã cßn thóc ®Èy ngêi lao ®éng ra søc häc tËp v¨n ho¸ kü thuËt, gãp phÇn lµm cho sù kh¸c biÖt gi÷a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng b»ng ch©n tay bÞ xo¸ bá dÇn. T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n bæ vµ sö dông nguån søc lao ®éng ®îc æn ®Þnh trong c¶ níc ®¶m cho s¶n xuÊt x· héi c©n b»ng vµ cã kÕ ho¹ch. Thªm vµo ®ã nã gãp phÇn gi¸o dôc vÒ quan ®iÓm, th¸i ®é vµ kû luËt lao ®éng ®èi víi mçi thµnh viªn x· héi. Nã lµm cho b¶n th©n ngêi lao ®éng v× lîi Ých vËt chÊt cña m×nh mµ quan t©m ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng cña m×nh , tõ ®ã ra søc mµ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu ‘’lµm theo n¨ng lùc hëng theo nhu cÇu,, th× cßn nhiÒu viÖc ph¶i lµm. Bëi theo Mac ph©n phèi theo lao ®éng vÉn lµ mét thø ph¸p quyÒn t s¶n, quyÒn b×nh ®¼ng vÉn n»m trong khu«n khæ t s¶n, tøc lµ trong x· héi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c trao ®æi ngang gi¸ vµ quyÒn cña ngêi lao ®éng tû lÖ víi lao ®éng ngêi Êy cung cÊp th× ®iÒu ®ã vÉn cßn thiÕu xãt. Bëi vëi víi mét c«ng viÖc ngang nhau mét phÇn tham dù nh vµo quü tiªu dïng x· héi nhng trªn thùc tÕ ngêi nµy vÉn ®îc hëng nhiÒu h¬n ngêi kia. ChÕ ®é ph©n phèi theo lao ®éng vÉn cßn nh÷ng thiÕu xãt nhng ®ã lµ nh÷ng thiÕu xãt kh«ng thÓ tr¸nh khái trong giai ®o¹n ®Çu cña chñ nghÜa c«ng s¶n. NÕu nh trong x· héi t b¶n ph©n phèi dùa trªn c¬ së ‘’ngêi cã cña, kÎ cã c«ng,, th× trong x· héi XHCN ®îc dùa trªn nguyªn t¾c ‘’ ngêi lµm nhiÒu hëng nhiÒu, ngêi lµm Ýt hëng Ýt, kh«ng lµm kong hëng,, ®ã lµ b×nh ®¼ng. MÆc dï cßn tån t¹i thiÕu xãt nhng víi t¸c dông cña m×nh th× ph©n phèi theo lao ®éng vÉn lµ h×nh thøc ph©n phèi phï hîp nhÊt trong ®iÒu kiÖn võa thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ võa ®¶m b¶o c«ng b»ng cho c¸c thµnh viªn trong nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. 1.3.2. Ph©n phèi theo tµi s¶n hay vèn vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c Bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng th× níc ta cßn sö dông h×nh thøc ph©n phèi theo tµi s¶n hay vèn vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c. NÒn kinh tÕ níc ta trong bíc qu¸ ®é ®Þnh híng lªn chñ nghÜa x· héi . Víi c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn ,nªn tÊt yÕu co nhiÒu h×nh thøc së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ còng sÏ xuÊt hiÖn nhiÒu h×nh thøc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau Mét ®Æc ®iÓm râ nÐt cña níc ta trong qu¸ ®é ®Þnh híng lªn CNXH tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá lµ t×nh tr¹ng thiÕu vèn ph©n t¸n vèn. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tÝch tô vµ tËp trung vèn cha cao, mét phÇn t¬ng ®èi lín vèn vèn s¶n xuÊt hiÖn nay cßn n»m r¶i r¸c ,ph©n t¸n trong tay ngêi t h÷u nhá ,t s¶n nhá ,trong ®ã cã c¶ díi dang jt liÖu s¶n xuÊt , vµng b¹c ngo¹i hèi vµ tiÒn mÆt vv…. §Ó sö dông nguån vèn ®ã cho s¶n xuÊt th× kh«ng thÓ sö dông c¸ chÝnh s¸ch ¾p ®Æt nh trng thu, trng mua hoÆc ®ãng gãp cæ phÇn mét c¸ch b×nh qu©n. Tõ sau nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø VI Ban chÊp hµnh trung ¬ng (kho¸ VI) th× ë níc ta ®· xuÊt hiÖn c¸c biÖn ph¸p huy ®éng vèn cña d©n c díi c¸c h×nh thøc vay vèn, hïn vèn vµ gãp cæ phÇn kh«ng h¹n chÕ, víi møc l·i suÊt hîp lý. C¸ch lµm nh vËy cã t¸c dông ®a ®îc vèn nhµn rçi ®i vµo chu chuyÓn. Qua ®ã kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ n¾m quyÒn sö dông mét nguån vèn to lín h¬n nhiÒu nguån vèn tù cã. Nh vËy mÆc dï së h÷u vèn lµ t nh©n, nhng viÖc sö dông vèn ®· mang tÝnh x· héi. XÐt t×nh h×nh ®Êt níc ta th× cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n c¸ thÓ vµ tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong x· héi yªn t©m vµ m¹nh d¹n ®Çu t vèn vµ s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã thùc hiÖn ph©n phèi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh theo vèn vµ theo tµi s¶n cña mçi c¸ nh©n ®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi d¬Ý h×nh thøc “lîi tøc”vµ “lîi nhuËn” vµ ®îc coi lµ h×nh thøc ph©n phèi hîp ph¸p vµ ®îc sù b¶o hé cña ph¸p luËt. Do sù liªn doanh liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, gi÷a c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh nªn ®· xuÊt hiÖn c¸c c«ng ty liªn doanh, c¸c xÝ nghiÖp cæ phÇn. ë c¸c lo¹i xÝ nghiÖp nµy, viÖc ph©n phèi dùa trªn c¬ së vèn cæ phÇn, díi h×nh thøc lîi tøc cæ phÇn. Ph©n phèi thu nhËp díi h×nh thøc lîi tøc tiÒn göi cña c¸c c¸ nh©n hoÆc tËp thÓ vµo ng©n hµng. 1.3.3. Ph©n phèi th«ng qua phóc lîi tËp thÓ , phóc lîi x· héi Ph©n phèi theo lao ®éng vµ ph©n phèi theo tµi s¶n vµ vèn ®Òu lµ tÊt yÕu kh¸ch quan trong qu¸ ®é hiÖn nay ë níc ta , v× c¸c h×nh thøc ph©n phèi ®ã ®Òu nh»m môc ®Ých thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ t¹o lËp sù c«ng b»ng x· héi gi÷a mäi thµnh viªn trong x· héi. Nhng trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña níc ta hiÖn nay , nhng ngoµi nh÷ng ngêi khoÎ m¹nh cã kh¶ n¨ng lao ®éng vµ ®ang lao ®éng, ®îc tr¶ c«ng theo lao ®éng, nh÷ng cã vèn vµ tµi s¶n ®ãng gãp vµo qóa tr×nh s¶n xuÊt ®Ó ®îc nhËn lîi tøc vµ lîi nhuËn, th× trong x· héi cßn cã nh÷ng ngêi v× lÏ nµy hay lÏ kh¸c, kh«ng thÓ tham gia vµo lao ®éng ®îc tr¶ c«ng cña x· héi. §êi sèng sè ®«ng ngêi nµy ®îc gia ®×nh ®¶m b¶o. MÆt kh¸c, ngay c¶ møc sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc Nhµ níc vµ nh÷ng ngêi lµm viÖc trong tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ còng kh«ng chØ dùa vµo tiÒn c«ng c¸ nh©n. Bëi møc tiÒn c«ng theo qui ®Þnh cña Nhµ níc cha ®¶m b¶o ®îc møc sèng. Hä ph¶i dùa mét phÇn vµo c¸c quÜ phóc lîi c«ng céng cña Nhµ níc, cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi kh¸c. V× vËy mµ ngoµi viÖc ph©n phèi theo lao ®éng, theo tµi s¶n vµ theo vèn th× trong x· héi cßn tån t¹i h×nh thøc ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng, th«ng qua quÜ phóc lîi x· héi. §©y kh«ng ph¶i lµ ph©n phèi theo nhu cÇu, còng kh«ng ph¶i lµ ph©n phèi lµ ph©n phèi theo lao ®éng mµ ®©y míi chØ lµ ph©n phèi cña thêi kú qu¸ ®é mµ th«i. §©y lµ h×nh thøc ph©n phèi bæ sung cÇn thiÕt vµ quan träng ®èi víi nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. Nã thÝch hîp víi viÖc tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu c«ng céng cña x· héi. Nã cã lîi tríc hÕt cho nh÷ng gia ®×nh mµ thï lao lao ®éng tÝnh theo ®Çu ngêi t¬ng ®èi thÊp. Nã kh«ng nh÷ng b¶o ®¶m cho tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong x· héi ®Òu cã møc sèng b×nh thêng tèi thiÓu mµ cßn cã t¸c dông kÝch thÝch lao ®éng s¶n xuÊt, kÝch thÝch sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña mäi thµnh viªn trong x· héi. §©y lµ h×nh thøc ph©n phèi cña thêi kú qu¸ ®é, nã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña mét ®Êt níc. C¶ ba h×nh thøc ph©n phèi trªn ®Òu lµ nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi c¬ b¶n ë níc ta hiÖn nay trong ®ã ph©n phèi theo lao ®éng gi÷ vai trß chñ ®¹o.Ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng qua c¸c quÜ phóc lîi x· héi ngµy cµng trë nªn quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x· héi. §ång thêi ph©n phèi theo tµi s¶n, vèn vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c ngµy nay còng trë thµnh mét tÊt yÕu, hîp qui luËt. 1.4. Kinh nghiÖm mét sè níc vÒ quan hÖ ph©n phèi 1.4.1. Singapore Lµ mét ®Êt níc giÇu cã vµ cã thu nhËp cao sù t¨ng trëng kinh tÕ cao vµ liªn tôc trong nhiÒu thËp niªn ®· lµm cho viÖc xo¸ bá nghÌo khæ ë ®©y Ýt nan gi¶i h¬n tû lÖ nghÌo tuyÖt dèi gi¶m tõ19 % xuèng cßn chØ 13 %. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÝnh phñ Singapore ®· cã nh÷ng cè g¾ng ®¸ng khÓ ®Ó t¨ng kü n¨ng vµ chÊt lîng cña toµn bé lùc lîng lao ®éng. Chi phÝ cho gi¸o dôc t¨ng nhanh tõ ®Çu n¨m 80 trë ®i, chñ yÕu lµ tËp chung vµo c¸c lÜnh vùc ®µo t¹o chuyªn ngµnh. ë Singap¬re cã sù can thiÖp cña nhµ níc vÒ thÞ trêng lao ®éng vµ gi¸o dôc cã t¸c dông t¹o nªn nguån vèn nh©n lùc trong c¸c hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n. C¸c biÖn ph¸p trªn tuy kh«ng trùc tiÕp lo¹i bá møc thu nhËp thÊp vµ nh÷ng bÊt b×nh ®¼ng vÒ cña c¶i. Nhng nã ®· gióp cho mäi c¸ nh©n cã c¬ héi c«ng suÊt ph¶n kh¸ng ®îc viÖc lµm tèt víi møc thu nhËp xøng ®¸ng. 1.4.2. Malayxia ë Malayxia trong nh÷ng thËp niªn 60 – 70 sù ph¸t triÓn kinh tÕ kÌm theo sù gia t¨ng bÊt b×nh ®¼ng trong ph©n phèi thu nhËp nh÷ng nhµ t s¶n ngêi hoa vµ c¸c quan chøc hµnh chÝnh, chÝnh trÞ ngêi Malay lµ nh÷ng ngêi ®îc hëng thô phÇn lín kÕt qu¶ cña sù t¨ng trëng kinh tÕ nhanh cña nh÷ng n¨m 60 . HËu qu¶ lµ c¸c quan hÖ x· héi trë nªn hÐt søc c¨ng th¼ngc¸c vô b¹o ®éng lËt ®æ ®· næ ra vµo cuèi nh÷ng n¨m ®ã. Khi nh÷ng ngêi ®îc gäi lµ TURKS trÎ nªn n¾m chÝnh quyÒn ®· ®a ra chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ mÆt kinh tÕ x· héi nh»m ®¹t ®îc sù ®oµn kÕt d©n téc trªn c¬ së chÝnh s¸ch t¸i ph©n phèi thu nhËp c«ng b»ng h¬nnhê ®ã mµ tû lÖ ngêi nghÌo ë Malayxia ®· gi¶m tõ 49,3 % xuèng cßn 17,3 %. Tuy nhiªn viÖc gi¶m tû lÖ nghÌo ë Malayxia chñ yÕu lµ kÕt qu¶ cña møc t¨ng trëng kinh tÕ cao liªn tôc trong nhiÒu n¨m chø kh«ng ph¶i do thu nhËp nhiÒu h¬n. ë Malayxia chi phÝ tõ ng©n s¸ch cho c¸c ho¹t ®éng x· héi t¨ng liªn tôc tõ 18 % trong suèt thêi kú 1970 ®Õn 37 % trong thêi kú 1988. Trong c¸c dÞch vô x· héi th× gi¸o dôc ®îc dµnh vÞ trÝ u tiªn hµng ®Çu, tiÕp theo lµ nhµ ë, y tÕ vµ c¸c dÞch vô chung. Nhê nç nùc cña chÝnh phñ vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ chña x· héi nãi chung tû lÖ häc sinh s¬ cÊp t¨ng tõ 88 % lªn 96,4 %. C¸c chØ sè vÒ y tÕ nh tû lÖ sinh tû lÖ chÕt tuæi thä trung b×nh ®Òu cã nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn , viÖc tiÕp cËn c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n cña nh÷ng ngêi nghÌo vÉn cßn lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m. 1.4.3. In®«nªxia ë In®«nªxia c¸c vÊn ®Ò ®îc quan t©mchñ yÕu lµ gi¸o dôc vµ t¹o viÖc lµm.Tõ nh÷ng n¨m 60 chÝnh phñ ë ®©y ®· tiÕn hµnh c¸c chÝnh s¸ch nh»m t¨ng cêng viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n víi mét phÇn kinh phÝ do nhµ níc cÊp,phÇn cßn l¹i do c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî.Nhê ch¬ng tr×nh nµy mµ giai ®o¹n tõ1976 ®Õn 1987 sè d©n sèng díi møc nghÌo khæ ®· gi¶m tõ 54.000.000 xuèng cßn 30.000.000.tØ lÖ nghÌo khæ ë n«ng th«n gi¶m nhanh h¬n so víi ë thµnh thÞ.T¹i quèc gia nµy c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ cã ®ãng gãp to lín trong viÖc tiÕp cËn,gióp ®ì tÇng líp nghÌo khæ díi c¸c h×nh thøc nh:t vÊn,gióp ®ì s¶n xuÊt, huÊn luyÖn nghiªn cøu …Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy ®· ghãp phÇn gi¶m bít gµnh nÆng cho ch×nh phñ Indonexia do cã mét sè n¬i mµ hÖ thång qu¶n lÝ cña chÝnh phñ còng kh«ng thÓ víi tíi ®îc.Víi t c¸ch lµ ngêi trung gian hä chuyÓn nh÷ng nguyÖn cña ngêi nghÌo ®Õn víi chÝnh phñ së t¹i. 1.4.4. Philippin Khi nghiªn cøu t×nh tr¹ng nghÌo khæ ë Philippin c¸c nhµ kinh tÕ ®· chØ ra mét sè nguyªn nh©n sau: +.Nguån cung cÊp lao ®éng t¨ng nhanh dÉn tíi thÊt nghiÖp vµ l¬ng thÊp. +.M« h×nh ®Çu t c«ng nghiÖp víi cêng ®é vèn t¨ng nhanh ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng +.Sù thiÕu hôt vÒ viÖc lµm ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nguån nh©n lùc n«ng th«n kh«ng chuyÓn ®îc sang c¸c nghµnh thø yÕu kh¸c. +.Sù ph©n phèi ®Êt ®ai kh¸ chªnh lÖch. +.Nh÷ng sai lÇm trong chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ nh:b¶o hé qu¸ møc,tËp trung qu¸ nhiÒu nguån lùc vµo trong thµnh phè... Trªn ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò mµ Philippin gÆp trong viÖc ph©n phèi .ThËm chÝ trong chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ Philippin còng tËp trung qu¸ nhiÒu vµo thµnh thÞ,chÝnh s¸ch ph©n phèi cã lîi cho ngêi cã thu nhËp cao.HÖ thèng thuÕ chñ yÕu dùa vµo thuÕ gi¸n thu.C¸c gia ®×nh cã thu nhËp cao chØ ph¶i ®ãng 12%,trong ®ã c¸c gia ®×nh cã thu nhËp thÊp l¹i ph¶i ®ãng tíi 20%.Ch¬ng tr×nh gi¶m nghÌo khæ cã môc ®Ých chÝnh lµ thùc hiÖn mét sù ph©n phèi c«ng b»ng h¬n trªn c¬ së ph©n phèi mét c¸ch hîp lÝ h¬n. 1.4.5. Th¸i lan Th¸i lan vÉn ®îc coi lµ Ýt cã sù can thiÖp cña chÝnh phñ vµo ®êi sèng kinh tÕ h¬n c¶ . Th¸i lan ®· thµnh c«ng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ .Tèc ®é t¨ng trëng nhanh , tû lÖ sinh ®Î h¹ tõ 3,3 trong ba thËp kû ®Çu xuèng cßn 2,2 hiÖn nay ®· lµm thu nhËp ®Çu ngêi t¨ng mét c¸ch æn ®Þnh . Tuy nhiªn sù nghÌo khæ ë ®©y vÉn thÓ hiÖn râ nÐt , cã sù bÊt c«ng b»ng lín gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ , gi÷a c¸c khu vùc , chªnh lÖch vÒ thu nhËp ngµy cµng gia t¨ng . Tuy nhiªn Th¸i lan cung ®¹t ®îc nhiÌu thµnh tùu trong viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô c¬ b¶n díi nhiÒu h×nh thøc phong phó nh phóc lîi b»ng tiÒn mÆt , b»ng hiÖn vËt , phóc lîi trÎ em vµ thanh niªn ,trî gióp viÖc lµm phóc lîi cho ngêi cã tuæi Tãm l¹i c¸c chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu ë c¸c níc ASEAN ®· thÊt b¹i chñ yÕu do ph©n phèi thu nhËp kh«ng ®Òu.ChÝnh v× viÖc ph©n phãi kh«ng ®Òu ®· bã hÑp thÞ trêng néi ®Þa kh«ng chØ do ®«ng ®¶o quÇn chóng nghÌo khæ mµ cßn do nh÷ng ngßi cã thu nhËp cao thêng mua hµng ngo¹i , hoÆc tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm ®¬n lÎ.Qua ®ã ®· chøng minh r»ng ,gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ ph©n phèi thu nhËp cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau .T¨ng trëng kinh tÕ kh«ng chØ dÉn ®Õn sù giµu cã chung cña ®Êt níc , mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn l¬i ®Ó giópc¸cnhãm cã thu nhËp thùc hiÔn xo¸ ®ãi gi¶m ngheo mÆt kh¸c kh«ng thÓ cã t¨ng trëng kinh tÕ kÐo dµi nÕu kh«ng ¸p dông c¸c chinh s¸ch ph©n phèi thu nhËp c«ng b»ng h¬n Thµnh c«ng cña c¸c níc nµy thêng ®i kÌm víi sù gia t¨ng v÷ng ch¾c cña tiÒn l¬ng thùc tÕ n¨ng xuÊt vµ sù tham gia vµo c¸c ho¹t kinh tÕ cña ®¹i ®a sè d©n chóng.Mét bµi häc chung rót ra tõ thùc tÕ c¸c níc ASEAN lµ thµnh c«ng trong ph¸t triÓn phô thuéc vµo sù can thiÖp mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cña nhµ níc vµo ®êi sèng thùc tÕ vµ lîi Ých cña ®¹i bé phËn nh©n d©n. + Ph¸t triÓn ,hoµn thiÖn lùc lîng s¶n xuÊt ngµy mét tèt h¬n trong thêi gian tíi vÒ mäi mÆt . + Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng,b×nh qu©n chèng chñ nghÜa b×nh qu©n vµ thu nhËp bÊt chÝnh.Trong vÊn ®Ò nµy,vai trß cña chÝnh phñ lµ ph¶i g¾n vhÆt tiÒn c«ng,tiÒn l¬ng víi ngêi lao ®éng nh»m têng bíc thùc hiÖn hp©n phèi c«ng b»ng hîp lÝ.Nghiªm trÞ nh÷ng kÎ cã thu nhËp bÊt chÝnh,chóng ta ph¶i tõng bíc tiÒn tÖ ho¸ tiÒn l¬ng,xo¸ bá nh÷ng ®Æc quyÒn, ®Æc lîi trong ph©n phèi + §iÒu tiÕt thu nhËp d©n c gi÷a c¸c khu vùc kh¸c nhau.Trong hoµn c¶nh kinh tÕ nh hiÖn nay chóng ta ph¶i thõa nhËn sù chªnh lÖch thu nhËp gi÷a c¸c tæ chøc víi nhau.Tuy vËy vai trß cña nhµ níc lµ ph¶i lµm gi¶m ®i phÇn nµo sù chªnh lÖch ®ã.§iÒu tiÕt thu nhËp lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan ë bÊt k× chÕ ®é nµo nh»m duy tr× vµ æn ®Þnh x· héi.§iÒu tiÕt thu nhËp th«ng qua c¸c h×nh thøc nh:thuÕ thu nhËp,tù nguyÖn ®ãng gãp vµo c¸c quü phó lîi x· héi + KhuyÕn khÝch lµm giµu mét c¸ch hîp ph¸p.Môc tiªu hµng ®Çu cña níc ta lµ d©n giµu,nø¬c m¹nh,x· héi c«ng b»ng,d©n chñ,v¨n minh.ChÝnh phñ lu«n khuyÕn khÝch mäi ngêi d©n,mäi tæ chøc kinh tÕ lµm giÇu mét c¸ch hîp ph¸p.Ngoµi ra chóng ta cßn thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi,gi¶m nghÌo,®Òn ¬n ®¸p nghÜa ®èi víi c¸c gia ®×nh chÝnh s¸ch. ch¬ng 2 thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi ë níc ta hiÖn nay vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn quanhÖ ph©n phèi ë níc ta trong thêi gian tíi 2.1 Thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi ë níc ta hiÖn nay Cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp trung , quan liªu ,bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ víi c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn , ®a h×nh thøc së h÷u ®ang n¶y sinh nh÷ng quan ®iÓm míi vÒ quan hÖ ph©n phèi. §Ó ®¸nh gi¸ ®îc thùc tr¹ng ph©n phèi ë níc ta hiÖn nay th× ta xem xÐt 3 nguyªn t¾c ph©n phèi c¬ b¶n :ph©n phoi theo lao ®éng , ph©n phèi theo tµi s¶n vèn hay nh÷ng ®ãng gãp kh¸c ,ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi .T¬ng øng víi nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng co h×nh thøc tiÒnl¬ng vµ tiÒn thëng . Trong ®ã, chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng vµ tiÒn c«ng lao ®éng lµ ®Æc biÖt quan träng v× nã thÓ hiÖn quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc trong sù h×nh thµnh vµ ph©n phèi thu nhËp trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta. 2.1.1 /Thùc tr¹ng vÒ chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng Cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ qu¸ tr×nh chóng ta dÇn thõa nhËn søc lao ®éng lµ hµng ho¸. Mét khi søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸, th× ngêi cã søc lao ®éng hoµn toµn cã quyÒn tù do b¸n søc lao ®éng cña m×nh theo nh÷ng hîp ®ång lao ®éng nhÊt ®Þnh vµ khi ®ã c¸c chñ doanh nghiÖp sö dông søc lao ®éng ph¶i tr¶ c«ng cho hä theo ®óng nh÷ng cam kÕt trong hîp ®ång ®· ký. Sau qu¸ tr×nh lµm cho c¸c chñ doanh nghiÖp hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc doanh, ngêi lao ®éng nhËn ®îc mét kho¶n thu nhËp g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng cña hä. VÒ nguyªn t¾c kho¶n thu nhËp ®ã ph¶i t¬ng xøng víi sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng mµ mçi ngêi ®· cèng hiÕn. Sè thu nhËp theo lao ®éng ®ã gäi lµ tiÒn l¬ng. Hay nãi c¸ch kh¸c tiÒn l¬ng chÝnh lµ h×nh thøc thu nhËp theo lao ®éng. Víi t c¸ch lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, tiÒn l¬ng lµ sù biÓu hiÖn cña bé phËn c¬ b¸np cÇn thiÕt ®îc t¹o ra trong c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc doanh ®Ó ®i vµo tiªu dïng c¸ nh©n cña ngêi lao ®éng, t¬ng øng víi sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng mµ hä ®· hao phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ c¬ cÊu tiÒn l¬ng bao gåm hai phÇn: phÇn tiÒn l¬ng c¬ b¶n vµ phÇn tiÒn l¬ng bæ sung (tiÒn thëng). Trong ®ã phÇn tiÒn l¬ng c¬ b¶n phô thuéc vµo thang l¬ng, bËc l¬ng cña mçi ngêi, phÇn tiÒn thëng phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. ViÖc x¸c ®Þnh hîp lý vµ chÝnh x¸c bËc l¬ng, ng¹ch l¬ng theo tõng ngµnh vµ theo tõng khu vùc cã tÝnh ®Õn tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng cã ý nghÜa cùc kú quan träng. §iÒu ®ã thóc ®Èy nh÷ng ngêi lao ®éng quan t©m h¬n n÷a tíi viÖc hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc ®îc giao. Khi ®ã hä hoµn toµn phÊn khëi v× ®· hiÓu ra r»ng tríc hÕt, hä lµm viÖc cho chÝnh m×nh vµ tiÕp ®Õn lµ lµm viÖc cho x· héi. ViÖc c¶i c¸ch tiÒn l¬ng diÔn raliªn tôc b¾t ®Çu tõ khi ban hµnh nghÞ ®Þnh 235/HDBT th¸ng 9 n¨m 1985 ®Õn ®Çu n¨m 1993, Nhµ níc ®· ph¶i ®iÒu chØnh tiÒn l¬ng 21 lÇn.VÒ c¬ chÕ cña chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng .Nhµ níc trùc tiÕp ®Þnh møc lao ®éng ,®Þnh møc tiÒn l¬ng duyÖt quü l¬ng ,b¶ng l¬ng bËc ,bËc l¬ng cô thÓ cho c¸c ®¬n vÞ s¶n suÊt kinh doanh ph¶i thùc hiÖn .ChuyÓn sangmét c¬ chÕ míi ,trong ®ã tiÒn l¬ng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh chØ cßn lµ th«ng sè ®Ó tÝnh to¸n ,Nhµ níc khèng chÕ l¬ng tèi thiÓu, khèng chÕ thu nhËp tèi ®a . Trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ nø¬c ,cã lÜnh vùc chuyÓn nhanh nh x¸c ®Þnh tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së ,cã lÜnh vùc cha chuyÓn lËp nh c¬ chÕ kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt tiÒn l¬ng ,thu nhËp cña nhµ níc khi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ chuyÓn sang kinh doanh ,vv… ChÝnh s¸ch tiÒn l¬ng theo NghÞ ®Þnh 235/H§BT chØ gi÷ ®îc thêi gian ng¾n ,sau ®ã tiÒn l¬ng thùc tÕ b¾t ®Çu gi¶m m¹nh vµ gi¶m liªn tôc .Trªn thùc tÕ diÔn ra t×nh h×nh tèc ®é t¨ng l¬ng danh nghÜa chËm h¬n tèc ®é t¨ng gi¸ . Tríc t×nh h×nh biÕn ®éng cña gi¸ lµm cho tiÒn l¬ng thùc tÕ ,®êi sèng cña d©n c nãi chung ngµy cµng sa sót ,®· g©y ra sù ph¶n øng cña c¸c ®èi tîng trong x· héi.Cô thÓ lµ : * ë bé m¸y nhµ níc c¸c cÊp:mÆc dï nhµ níc trung ¬ng ®· cã biÖn ph¸p che ch¾n kiÓm so¸t liªn tôc ,nhng mét sè ®Þa phong tù®Þnh l¹i møc l¬ng tèi thiÓu vidô, Long an n©ng lªn hai lÇn ….kh«ng theo chÝnh s¸ch chung . * ë c¸c ®¬n vÞ s¶n xó©t –kinh doanh :dùa vµo quyÒn tù chñ kinh doanh vµ nh÷ng s¬ hë cña c¬ chÕ qu¶n lý ®ang trong bø¬c giao thêi , ®Òu t×n mäi c¸ch t¨ng thu nhËp cho m×nh .Nh×n xÝ nghiÖp lµm ¨n thua lç nhng thu nhËp cña hä vÉn cao * ë c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp :ph¶i thùc hiÖn theo nghÞ ®Þnh 235/H§BT.Nhng l¹i ®îc nhµ nø¬c cho phÐp më ra c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ®êi sèng ®ñ lo¹i ®Ó t¨ng thu nhËp .Toµn bé nh÷ng thùc tÕ nµy ®· t¹o nªn sù chªnh lÖch vÒ thu nhËp rÊt lín ,mµ phÇn lín kh«ng ph¶i sù chªnh lÖch ®ã lµ do tµi n¨ng lao ®éng cña hä t¹o ra . * ë ngoµi x· héi trong khi møc l¬ng tèi thiÓu do nhµ níc quy ®Þnh lµ 22.500®/th¸ng ,th× ngoµi x· héi tiÒn c«ng lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng binh thêng lµ tõ 3000-5000®/c«ng .Trong khi nhµ níc quy ®Þnh l¬ng tèi ®a b»ng 3,5 lÇn l¬ng tèi thiÓu ,th× ngoµi x· héi ®ang thùc hiÖn b¨ng 7-8 lÇn . §Æc biÖt ë khu vùc nµy tiÒn c«ng ®· ®îc tiÒn tÖ ho¸ hoµn toµn vµ ®· tÝnh ®Ðn quan hÖ cung cÇu vÒ lao ®éng . Nhng ®Õn Th¸ng 4-1993 níc ta thùc hiÖn c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng, ban hµnh nghÞ ®Þnh 25/CP vµ 26/CP vÒ chÕ ®é tiÒn l¬ng cho c«ng nh©n viªn chøc khu vùc khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ ®ã ®Õn nay mÆc dï c¸c thang b¶ng l¬ng vµ c¬ chÕ qu¶n ly cha thay ®æi, nhng møc l¬ng tèi thiÓu còng thêng xuyªn thay ®æi tõ 1/4/1993 lµ 120.000 ®; 1/10/1997 lµ 144.000 ®; 1/1/2000 lµ 180.000 ® ®Õn 1/1/2001 lµ 210.000 ®; ®Õn 1/1/2003 lµ 290.000 ®. Qua thêi gian ¸p dông chÝnh s¸ch l¬ng míi vµo cuéc sèng th× viÖc ph©n phèi ®· c«ng b»ng h¬n, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c. Qua nh÷ng sè liÖu ë trªn cho ta thÊy thùc tr¹ng vÒ vÊn ®Ò tiÒn l¬ng ë níc ta trong thêi gian qua cha phï hîp víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®ang ho¹t ®éng trong mét thÞ trêng thèng nhÊt .TiÒn l¬ng ®ã cha thùc sù lµ thíc ®o gi¸ trÞ –lao ®éng ,cha ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ më réng søc lao ®éng kh«ng ngõng ,cha trë thµnh nguån thu nhËp chñ yÕu cña ngßi lao ®éng lµm c«ng ¨n l¬ng TiÒn l¬ng võa mang tÝnh chÊ b×nh qu©n ,võa mang tÝnh chÊt bao cÊp .MÆc dï tõ gi÷a cuèi n¨m 1993 chóng ta ®ang triÓn khai thÝ ®iÓm chinh s¸ch tiÒn l¬ng míi nhng trong ®ã vÉn cßn chøa ®ùng nhiÒu v¸n ®Ò bÊt hîp lÝ Thø nhÊtTÝnh ®Õn th¸ng 12/1999, tæng c¸c ®èi tîng lµ 6.2 triÖu ngêi chiÕm 8% d©n sè, trong ®ã 66.9% thuéc 2 nhãm cuèi- hu trÝ vµ c¸c chÝnh s¸ch x· héi. Trªn thÕ giíi kh«ng mét quèc gia nµo cã tû lÖ nh vËy. Sè c¸n bé c«ng chøc ®ang lµm viÖc thùc tÕ chØ chiÕm mét tû lÖ nhá: khèi qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc chiÕm 3.4% tæng sè, khèi sù nghiÖp chiÕm 18.4% tæng sè, c¸n bé cÊp phêng x· chiÕm 6.2% tæng sè. Hai lµ møc tiÒn l¬ng tèi thiÓu lµ qu¸ thÊp cho ®Õn tríc 1/1/2003. §èi víi ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc Nhµ níc (møc l¬ng ®îc x©y dùng trªn møc l¬ng tèi thiÓu) th× tiÒn l¬ng chØ chiÕm tõ 20-30% thu nhËp dÉn ®Õn hiÖn tîng tiÒn l¬ng chØ cßn lµ danh nghÜa vµ chñ yÕu dïng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm. Ngêi lao ®éng kh«ng quan t©m ®Õn c«ng viÖc chÝnh cña m×nh, dµnh nhiÒu thêi gian, søc lùc vµ trÝ tuÖ lµm c¸c c«ng viÖc kh¸c ®Ó t¨ng thu nhËp. Trong khi ®èi víi lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp, khi thu nhËp chñ yÕu lµ tõ tiÒn l¬ng, th× møc l¬ng tèi thiÓu ®· lµ 210.000(VND) ®Õn 360.000(VND) ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc, 410.000(VND) ®Õn 620.000(VND) ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Nh vËy lµ møc l¬ng tèi thiÓu (thùc chÊt lµ møc l¬ng c¬ b¶n) cho ®éi ngò c«ng chøc lµ kh«ng cßn phï hîp n÷a. Ba lµ mÆc dï l¬ng tèi thiÓu vµ tèi ®a ®· chªnh lÖch h¬n 10 lÇn, tëng chõng kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng b×nh qu©n trong ph©n phèi, nhng do sù chi tiÕt ®Õn th¸i qu¸ lµm cho tiÒn l¬ng r¬i vµo t×nh tr¹ng b×nh qu©n chñ nghÜa. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c bËc l¬ng qu¸ ng¾n, thÊp nhÊt lµ 0.09 vµ cao nhÊt lµ 0.43. bªn c¹nh ®ã l¹i cã qu¸ nhiÒu ng¹ch l¬ng g©y nªn sù phøc t¹p kh«ng cÇn thiÕt. §¬n cö khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp hiÖn cã 21 b¶ng l¬ng vµ 196 thang l¬ng t¬ng øng víi 196 ng¹ch c«ng chøc. HiÖn tîng kh«ng bao giê ®¹t ®Õn hÖ sè l¬ng cao nhÊt lµ phæ biÕn. C¬ chÕ qu¶n lý tiÒn l¬ng hiÖn nay cßn béc lé hµng lo¹t nh÷ng yÕu ®iÓm quan träng. Tríc hÕt tiÒn l¬ng cha g¾n víi tr¸ch nhiÖm vµ kÕt qu¶ lao ®éng. Chóng ta vÉn chñ yÕu tr¶ l¬ng theo th©m niªn, theo bËc chø cha tr¶ l¬ng theo chøc vô vµ g¾n liÒn víi nã lµ tr¸ch nhiÖm, kÕt qu¶ lao ®éng hÇu nh kh«ng cã t¸c ®éng g× ®Õn møc l¬ng cña ngêi lao ®éng trong khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp. M« h×nh qu¶n lý hµnh chÝnh yÕu kÐm dÉn ®Õn viÖc c¸c kho¶n chi lµ rÊt l·ng phÝ, c¸c nguån thu th× kh«ng ®îc c«ng khai. PhÇn lín c¸c kho¶n thu chi bÊt hîp ph¸p nµy ®îc hîp ph¸p ho¸ vµ chuyÓn thµnh c¸c kho¶n thu nhËp ngoµi l¬ng. ®©y lµ mét trong nh÷ng kh©u yÕu nhÊt cña chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng ViÖt Nam. Bèn lµ sù bÊt cËp l¬ng ®èi víi nhu cÇu cña cuéc sèng ®ang ®Î ra nhiÒu nghÞch lý. Mäi ngêi ®Òu biÕt r»ng møc l¬ng hiÖn nay lµ kh«ng ®¶m b¶o ®îc cuéc sèng b×nh thêng. Chªnh lÖch vÒ thu nhËp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ lµ rÊt lín. HiÖn nay cã kho¶ng 40% sè c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp c¶ níc lµ ho¹t ®éng sù nghiÖp. §ã lµ cha kÓ sù chªnh lÖch ®Õn qu¸ lín gi÷a lao ®éng trong biªn chÕ Nhµ níc víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. nh÷ng chªnh lÖch vµ nh÷ng nghÞch lý Êy ®ang lµ lý do c¶ vÒ vËt chÊt lÉn ý thøc lµm cho ngêi lao ®éng coi tiÒn l¬ng lµ mét kho¶n thu nhËp phô, kh«ng ai sèng b»ng l¬ng, Nhµ níc kh«ng qu¶n lý ®îc thu nhËp... vµ chóng ®ang g©y ra nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc nh: h¹ch to¸n sai, b¸o c¸o kh«ng ®Çy ®ñ, giÊu nguån thu, trèn thuÕ thu nhËp, sö dông thu nhËp mËp mê, tuú tiÖn, c¶n trë kiÓm tra kiÓm so¸t... §iÒu tÖ h¹i lµ kh«ng ®o ®Õm vµ t¹o ra t©m lý l¹m dông cña c«ng, n¹n tham nhòng tËp thÓ, dïng tiÒn c«ng ®Ó “cña ngêi phóc ta”, kÐo bÌ kÐo c¸nh. cïng c¸nh th× ®îc “¨n chia”, nÕu kh«ng cïng c¸nh th× l¬ng "ba cäc mét ®ång” ,t×m c¸ch h¹ bÖ nhau,b«i nhä danh dù cña nhau g©y mÊt d©n chñ vµ mÊt ®oµn kÕt trong kh«ng Ýt c¸c c¬ quan tæ chøc. .Trong nhiÒu n¨m chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi kh¸c nh nhµ ë ph©n phèi ®iÖn ,níc sinh ho¹t …cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau .Song trong qóa tr×nh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tiÒn l¬ng cha tÝnh to¸n c©n ®èi víi tõng chÝnh s¸ch mét cô thÓ ,do ®ã nã ph¸t sinh nhiÒu hiÖn tîng m©u thuÉn khã gi¶i quyÕt g©y ra sù bÊt b×nh ®¼ng lín trong x· héi Nhµ níc cha thùc sù hoµn toµn lµm chñ trong viÖc kiÓm so¸t vµ qu¶n lý tiÒn l¬ng vµ thu nhËp nãi chung cña ngêi lao ®éng . 2.1.2. Thùc tr¹ng vÒ vÊn ®Ò lîi nhuËn Tõ n¨m 1989 ®Õn nay th× nªn kinh tÕ viÖt nam cã bíc chuyÓnbiÕn quan träng trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc .XÐt t×nh h×nh lîi nhuËn ë níc ta,th× do chÝnh s¸ch c¬ chÕ h×nh thµnh vµ ph©n phèi thu nhËp, lîi nhuËn ë níc ta cßn nhiÒu h¹n chÕ, bÊt hîp lý nªn ®ang t¹o nªn sù ph©n ho¸ vµ bÊt b×nh ®¼ng lín trong x· héi. §©y lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt t¹o ra t×nh tr¹ng “l·i gi¶ lç thËt”. Còng tõ ®©y n¶y sinh ra mét hiÖn tîng phæ biÕn kh¸c lµ cã nhiÒu doanh nghiÖp thêng t×m c¸ch t¨ng chi phÝ ®Ó gi¶m lîi nhuËn vµ gi¶m phÇn lîi nhuËn trÝch nép vµo ng©n s¸ch Nhµ níc. Nhµ níc cha qu¶n lý ®îc thu nhËp cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, v× vËy mµ cha cã mét c¨n cø chÝnh x¸c ®Ó tÝnh thuÕ. H¬n n÷a trong c«ng t¸c qu¶n lý cßn tån t¹i t×nh tr¹ng trèn lËu thuÕ, bu«n b¸n lËu qua biªn giíi vµ trong níc, lµm hµng gi¶, nóp bãng díi doanh nghiÖp quèc doanh ®Ó trèn thuÕ... kh¸ phæ biÕn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ t nh©n. §iÒu nµy ®· n¶y sinh sù bÊt b×nh ®¼ng lín trong x· héi. Vµ nÕu Nhµ níc kh«ng cã chÝnh s¸ch qu¶n lý phï hîp th× khã cã thÓ thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu x· héi ®· ®Æt ra. Nh vËy, ë níc ta ®ßn bÈy kinh tÕ cña lîi nhuËn cha ®îc ph¸t huy ®óng søc m¹nh vèn cã cña nã. Së dÜ nh vËy lµ v× c¬ chÕ h×nh thµnh lîi nhuËn kh«ng hîp lý ®ång thêi c¬ chÕ ph©n phèi lîi nhuËn cha ®ñ t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc nãi chung. VÒ vÊn ®Ò lîi tøc vµ lîi tøc cæ phÇn th× cha thu hót ®îc phÇn lín nguån vèn nhµn rçi trong nh©n d©n, cho nªn mét khèi lîng vèn lín cßn cha ®i vµo chu chuyÓn t¹o ra sù l·ng phÝ. Tuy sè lîng c¸c c«ng ty cæ phÇn lµ kh¸ lín nhng ho¹t ®éng thùc sù hiÖu qu¶ th× cha nhiÒu, ho¹t ®éng mua b¸n cæ phiÕu c«ng ty vÉn cßn rÊt míi mÎ. Mét vÊn ®Ò n÷a cßn tån t¹i hiÖn nay ë níc ta ®ã lµ thu nhËp tõ c¸c quÜ phóc lîi x· héi cßn thÊp. C¸c kho¶n tiÒn trî cÊp, tiÒn b¶o hiÓm x· héi vµ c¸c kho¶n chi tr¶ kh¸c nh häc hµnh, ch÷a bÖnh, thëng thøc v¨n ho¸, nghÖ thuËt...cßn rÊt h¹n chÕ. Nguyªn nh©n g©y ra t×nh tr¹ng nµy lµ do thu nhËp chÝnh cña ngêi d©n vÒ c¬ b¶n cßn thÊp, ®a sè chØ ®¶m b¶o ®îc cuéc sèng võa ®ñ. Tríc nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i trong vÊn ®Ò ph©n phèi ë níc ta hiÖn nay, ®Ó ®¶m b¶o cho ph©n phèi ®îc c«ng b»ng th× cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ®ã. 2.2. Nh÷ng nhËn xÐt khi rót ra khi nghiªn cøu thùc tr¹ng cña quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta hiÖn nay 2.2.1 ¦u ®iÓm : ë níc ta trong nh÷ng n¨m qua ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ph©n phèi thu nhËp . §Æc biÖt râ nÐt nhÊt lµ tõ khi nÒn kinh tÕ n íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Õn nay ,hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®îc ¸p dông ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tiÒn l¬ng , lîi nhuËn , lîi tøc ®Þa t« ,b¶o hiÓm ,trî cÊp x· héi ….nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trong ph©n phèi l u th«ng ®Ó "cëi trãi " cho lÜnh vùc s¶n xuÊt . Qua thêi gian ¸p dông chÝnh s¸ch l¬ng míi vµo cuéc sèng th× viÖc ph©n phèi ®· c«ng b»ng h¬n, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c 2.2.2. Nhîc ®iÓm: Tuy nhµ níc ta ®· cè g¾ng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph©n phèi thu nhËp nhng tuy nhiªn vÊn ®Ò ph©n phèi theo thu nhËp vÉn cßn nhiÒu khuyÕt tËt ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn cña níc ta vÝ dô nh bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh , cha thùc sù kiÓm so¸t vµ lµm chñ trong qu¶n lý tiÒn l¬ng,chÕ ®é tiÒn l¬ng , phô cÊp vÉn cßn mang bÊt hîp lÝ mang nÆng tÝnh bao cÊp, c¬ chÕ h×nh thµnh vµ ph©n phèi thu nhËp, lîi nhuËn ë níc ta cßn nhiÒu h¹n chÕ, bÊt hîp lý nªn ®ang t¹o nªn sù ph©n ho¸ vµ bÊt b×nh ®¼ng lín trong x· héi. 2.3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn quan hÖ ph©n phèi ë níc ta trong thêi gian tíi Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ níc ta ®ang tõ thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi,cã sù ®an xen cña nhiÒu h×nh thøc sá h÷u kinh tÕ còng nh c¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau.§¶ng vµ nhµ níc ta ®· nhÊn m¹nh vai trß cña ph©n phèi,nhÊn m¹nh vai trß cña viÖc hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc ph©n phèi nhµm n©ng cao ®ßi sãng cña nh©n d©n vÒ mäi mÆt:vËt chÊt,v¨n ho¸…Ph¶i thÓ hiÖn tÝnh u viÖt cña chñ nghÜa x· héi nãi chung vµ cña ®¶ng nhµ níc ta nãi riªng, ph¶i thÓ hiÖn ®îc vai trß dÉn ®êng cña ®¶ng .§Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ nh vËy chóng ta ph¶i thc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau: Thø nhÊt cÇn ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt, thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi theo cèng hiÕn.VÒ thùc chÊt chÝnh lµ nguyªn t¾c ph©n phèi võa theo lao ®éng võa theo møc ®ãng gãp vèn v× xÐt cho cïng th× cèng hiÕn cña c¸c c¸ nh©n cho x· héi chØ cã hai lo¹i lµ cèng hiÕn b»ng søc lao ®éng vµ cèng hiÕn b»ng sù gãp vèn. ViÖc thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng vµ theo møc ®ãng gãp vèn phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn ®îc nguyªn t¾c ph©n phèi nµy th× ph¶i x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ cèng hiÕn b»ng søc lao ®éng cña tõng ngêi vµ tû lÖ gi÷a gi¸ trÞ cèng hiÕn b»ng søc lao ®éng vµ gÝa trÞ cèng hiÕn b»ng sù gãp vèn. Trong ®ã ph¶i ®¶m b¶o ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ yÕu nh vËy sù ph©n phèi míi ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng, X· héi d©n chñ v¨n minh. Thø hai lµ thùc hiÖn ph©n phèi c«ng b»ng trong thu nhËp,®iÒu tiÕt thu nhËp d©n c, h¹n chÕ s chªnh lÖch vÒ møc thu nhËp.Nhµ níc ph¶i h¹n chÕ sù chªnh lÖch thu nhËp qu¸ ®¸ng ®Ó kh«ng khiÕn x· héi bÞ ph©n ho¸ thµnh hai cùc cÊp. mµ tríc hÕt ®èi víi ngêi lµm c«ng ¨n l¬ng th× tiÒn l¬ng ph¶i thùc sù trë thµnh nguån thu nhËp chÝnh ®Ó nu«i sèng hä, tõ ®ã hä cã thÓ hoµn toµn yªn t©m vµ say mª víi nghÒ nghiÖp. §Ó cho tiÒn l¬ng thùc sù trë thµnh mét ®ßn bÈy thóc ®Èy ngêi lao ®éng lµm viÖc víi søc s¸ng t¹o, trong thêi gian tíi chóng ta cÇn tiÕp tôc hoµn thµnh chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng. Trong viÖc x¸c ®Þnh tiÒn l¬ng cÇn qu¸n triÖt nh÷ng nguyªn t¾c sau: Tríc tiªn lµ cÇn c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng. C¶i c¸ch tiÒn l¬ng ph¶i mang tÝnh triÖt ®Ó vµ c¨n b¶n, t¹o ra mét luång sinh khÝ míi ®èi víi c¸c tÇng líp hëng l¬ng tõ nguån ng©n s¸ch . ChÝnh s¸ch tiÒn l¬ng míi ph¶i ph¶i thËt sù lµ ®éng lùc ®Ó x©y dùng mét nÒn hµnh chÝnh quèc gia trong s¹ch víi mét bé m¸y c«ng quyÒn m¹nh mÏ, c«ng minh. C¶i c¸ch tiÒn l¬ng ph¶i ®îc tiÕn hµnh ®ång bé víi hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ c¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®ßng bé, cã hiÖu qu¶..CÇn x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tr¶ l¬ng vµ c¬ chÕ tr¶ l¬ng thÝch hîp. Gi¶m mét c¸ch ®¸ng kÓ ®èi tîng hëng l¬ng tõ ng©n s¸ch Nhµ níc víi nh÷ng bíc ®i thÝch hîp. Ph¶i sö dông m¹nh mÏ h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n thuÕ thu nhËp c¸ nh©n nh mét ph¬ng tiÖn chñ yÕu ®Ó ®iÒu tiÕt lîi Ých gi÷a c¸c tÇng líp trong x· héi. TiÕn tíi n©ng tû träng n©ng thuÕ thu nhËp c¸ nh©n trong ng©n s¸ch Nhµ níc.TiÒn l¬ng ph¶i ®ñ ®Ó ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng, nã ph¶i thùc sù lµ bé phËn thu nhËp chñ yÕu cña ngêi lao ®éng . TiÒn tÖ ho¸ tiÒn l¬ng mét c¸ch triÖt ®Ó, xo¸ bá tËn gèc c¸c kho¶n bao cÊp trong ph©n phèi. Møc l¬ng ph¶i g¾n víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, quan hÖ cung cÇu lao ®éng, møc cèng hiÕn cña tõng c¸ nh©n, sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ vµ l¹m ph¸t.X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý tiÒn l¬ng míi ph¶i ®¶m b¶o võa t¨ng cêng vai trß qu¶n lý, ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc, võa më réng quyÒn tù chñ cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së. Ph¶i tiÕn héi nhËp hµnh c«ng cuéc tæ chøc vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi trªn ph¹m vi toµn x· héi, tinh gi¶m biªn chÕ trong khu vùc Nhµ níc. ChØ cã nh vËy th× bé m¸y Nhµ níc ho¹t ®éng míi cã hiÖu qu¶.Thay ®æi c¬ cÊu thu chi ng©n s¸ch t¹o nguån cho c¶i c¸ch tiÒn l¬ng. CÇn gi¶m bít chi ®Çu t ph¸t triÓn díi d¹ng ®Çu t vµo c¬ c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nguån ng©n s¸ch sÏ cã ®ñ nguån ®¶m b¶o c¶i c¸ch c¨n b¶n tiÒn l¬ng. Thø ba lµ ph¸t huy vai trß cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®¶m b¶o sù hµi hoµ vÒ lîi Ých gi÷a c¸c thµnh phÇn trong ®ã lÊy thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc lµm chñ ®¹o. bªn c¹nh ®ã n©ng cao vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh vµ tËp thÓ ®Ó lµm c¬ së cho ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Thø t lµ t¨ng cêng ®Çu t cho c¸c quÜ phóc lîi x· héi ®Ó gãp phÇn bæ sung mét phÇn ®¸ng kÓ vµo tæng thu nhËp cña ngêi d©n nh»m n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt còng nh tinh thÇn cña nh©n d©n vµ t¹o ra sù ph©n phèi c«ng b»ng trong x· héi. Thø n¨m x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt nãi chung vµ hÖ thèng luËt trong lÜnh vùc ph©n phèi thu nhËp phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt nam . TiÕp tôc nghiªn cøu , x©y dùng hoµn thiÖn c¸c nguyªn t¾c , néi dung ph©n phèi thu nhËp cho phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN ë ViÖt nam. Thø s¸u cÇn ph¶i hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n hµng ®Ó cã thÓ n¾m ®îc vµ®iÒu tiÕt mäi vËn ®éng cña cña c¶i vµ tiÒn tÖ ra vµo c¸c doanh nghiÖp còng nh hé d©n c.ngoµi ra nhµ níc ph¶i ®ãng vai trß tÝch cùc trong viÖc ph©n bæ tµi nguyªn , ®Êt ®ai , cã ch¬ng tr×nh ®µo t¹o gi¸o dôc …..