Tài liệu Phương pháp tính chỉ số giá xuất nhập khẩu ở việt nam hiện nay

§Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Lêi nãi ®Çu NÒn kinh tÕ ë n­íc ta ®ang biÕn ®éng kh«ng ngõng theo thêi gian, trong ®ã sù biÕn ®éng vÒ gi¸ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng t¸c ®éng ®Õn mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ – x· héi, lµ nh©n tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng d©n c­. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn nÒ kinh tÕ cã s¶n xuÊt hµng ho¸ nh­ n­íc ta hiÖn nay th× tÊt yÕu ph¶i quan t©m ®Õn gi¸ c¶ vµ sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶.V× vËy viªc tÝnh chØ sè gi¸ lµ mét viÖc cÇn thiÕt. Tuy nhiªn viÖc tÝnh to¸n chØ sè gi¸ c¶ lµ mét viÖc lµm khã kh¨n phøc t¹p bëi sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ lµ kÕt qu¶ c¶u hµng lo¹t yÕu tè kh¸c nhau t¸c ®éng ®ång thêi: c«ng viÖc ®ã cµng khã kh¨n trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nh­ ë ViÖt Nam hiÖn nay. V× vËy muèn cã ®­îc nh÷ng nhËn xÐt ®óng ®¾n vµ h÷u Ých vÒ chØ sè gi¸ vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù biÕn ®éng vÒ gi¸ ®Ó ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng h­íng qu¶n lý hiÖu qu¶ ë tÇm vÜ m« vµ tÇm vi m« th× cÇn ph¶i hiÓu râ vÒ chØ sè gi¸. §ång thêi, ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ sè gi¸ cÇn chÝnh x¸c, cô thÓ ®Ó ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶. Trong c¸c lo¹i chØ sè gi¸ s¶n xuÊt, chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu lµ mét chØ tiªu thèng kª biÓu hiÖn xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam qua c¸c kú kh¸c nhau. Dùa vµo chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ta cã thÓ biÕt ®­îc sù thay ®æi trong gi¸ cña hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Tõ ®ã chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu gãp phÇn quan träng vµo c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, chiÕn l­îc kinh doanh më réng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi nh»m ngµy cµng ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu t¨ng thu cho ®Êt n­íc. Song muèn chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu cã thÓ ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ biÕn ®éng gi¸ c¶ cña hµng ho¸, dÞch vô xuÊt nhËp khÈu ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ph©n tÝch, qu¶n lý vÜ m« vÒ kinh tÕ mét c¸ch s¸t thùc, ®óng ®Þnh h­íng th× cÇn thiÕt ph¶i cã ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ. ë ViÖt Nam hiÖn nay c«ng thøc tÝnh chØ sè gi¸ vµ chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu cßn nhiÒu bÊt cËp. ViÖc ®iÒu tra chän mÉu víi mét quy m« lín ®ßi hái kinh phÝ còng nh­ tr×nh ®é c¸n bé ®iÒu tra lµ mét h¹n chÕ lín. Ph­¬ng ph¸p thèng kª gi¸ c¶ cßn thiÕu chÝnh x¸c, kÕt qu¶ thiÕu thùc tÕ,®Æc biÖt hÖ thèng chØ tiªu thèng kª kh«ng ®Çy ®ñ Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do nãi trªn, em ®· chän ®Ò tµi “Ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam hiÖn nay “, Nh»m môc ®Ých tr×nh bµy cã hÖ thèng vÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu, vai trß cña qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu trong qu¶n lý kinh tÕ vµ gãp phÇn hoµn thiÖn h¬n hÖ thèng ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ë n­íc ta. §Ò tµi bao gåm nh÷ng néi dung sau: Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chØ sè gi¸ vµ chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu. Ch­¬ng II: Ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam hiÖn nay. Ch­¬ng III: VËn dông tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam quý VI n¨m 2004 Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Ch­¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chØ sè gi¸vµ chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu I. chØ sè gi¸. 1. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa vÒ chØ sè gi¸. 1.1Kh¸i niÖm chØ sè gi¸: ChØ sè gÝa lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi (®­îc tÝnh b»ng lÇn hoÆc %) x¸c ®Þnh quan hÖ tû lÖ gi¸ trong ®iÒu kiÖn thêi gian vµ kh«ng gian kh¸c nhau ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ ChØ sè gi¸ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng trong nÒn kinh tÕ, nã cã ý nghÜa trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch còng nh­ ®Þnh h­íng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2 ý nghÜa cña chØ sè gi¸. ChØ sè gi¸ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan trong trong nÒn kinh tÕ, nã cã ý nghÜa trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch còng nh­ ®Þnh h­íng kinh doanh cña doanh nghiÖp. + ë tÇm vÜ m«: ChØ sè gi¸ lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ ng­êi tiªu dïng. §èi víi doanh nghiÖp: ChØ sè gi¸ lµ mét chØ tiªu quan träng gióp c¸c doanh nghiÖp cã c¸i nh×n tæng quan h¬n vÒ lîi nhuËn thùc tÕ thu ®­îc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh mÆt hµng hiÖn tÞa, tõ ®ã cã chiÕn l­îc kinh doanh míi nh»m ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n.Bªn c¹nh ®ã cån gióp cho doanh nghiÖp n¾m b¾t ®­îc xu h­íng tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng,lµ c¬ së lùa chän mÆt hµng kinh doanh phï hîp. §èi víi ng­êi tiªu dïng: Th«ng qua chØ sè gi¸ gióp hä cã lùa chän tèt nhÊt khi tiªu thô mÆt hµng nµo gi÷a c¸c mÆt hµng thay thÕ vµ còng qua tØ lÑe l¹m ph¸t gióp hä cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n khi lùa chän gi÷a ®Çu t­ vµ tiÕt kiÖm. + ë tÇm vÜ m«: §èi víi tÇm qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc, chØ sè gi¸ lµ mét chØ tiªu, mét c¨n cø quan träng trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc. Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª ChØ sè gi¸ lµ c«ng cô ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ, khi nh×n vµo sù biÕn ®éng gi¸ c¶, møc l¹m ph¸t cao hay thÊp th× cã thÓ thÊy ®­îc møc ®é æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ ®ã. ChØ sè gi¸ ®­îc dïng ®Ó lo¹i trõ yÕu tè biÕn ®éng vÒ gi¸ trong c¸c chØ tiªu liªn quan ®Ðn gi¸ trÞ ChØ sè gi¸ lµ c¬ së ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch vµ chiªn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ChØ sè gi¸ lµ mét c«ng cô quan träng trong qu¶n lý kinh tÕ ChØ sè gi¸ dïng lµm c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ møc sèng cña c¸c tÇng líp d©n c­,x¸c ®Þnh møc tiÒn l­¬ng tèi thiÓu ChØ sè gi¸ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng lín ®Õn ®Çu t­ trong n­íc còng nh­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. ChØ sè gi¸ kh«ng nh÷ng lµ chØ tiªu quan träng ph¶n ¸nh thùc tr¹ng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ mµ cßn lµ mét chØ tiªu cung cÊp c¸c th«ng tin b¸o sím vÒ xu thÕ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ng¾n h¹n. 2. C¸c lo¹i chØ sè gi¸ vµ hÖ thèng chØ sè gi¸ ë ViÖt Nam hiÖn nay. 2.1 C¸c lo¹i chØ sè gi¸ Cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng gÝa c¶ còng cã nhiÒu biÕn ®éng. §Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng gi¸ c¶, thèng kª gi¸ c¶ sö dông hÖ thèng chØ sè gi¸ bao gåm c¸c lo¹i chØ sè gi¸ sau: - ChØ sè gi¸ tiªu dïng: lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng gÝa c¶ tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô phôc vô nhu cÇu tiªu dïng d©n c­ - ChØ sè gi¸ b¸n s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt: lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ b¸n s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt - ChØ sè gi¸ b¸n vËt t­ cho ng­êi s¶n xuÊt: lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng, møc ®é biÕn ®éng cña gÝa b¸n vËt t­ cho ng­êi s¶n xuÊt - ChØ sè gi¸ c­íc vËn t¶i hµng ho¸: lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng, møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ c­íc vËn t¶i hµng ho¸. ChØ sè nµy ®­îc tÝnh cho 4 lo¹i ph­¬ng tiÖn: ®­êng s¾t, «t«, ®­êng biÓn vµ ®­êng s«ng. Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª - ChØ sè gÝa xuÊt khÈu hµng ho¸: lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng, møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ xuÊt khÈu hµng ho¸ (tÝnh theo gi¸ FOB t¹i biªn giíi ViÖt Nam) - ChØ sè gi¸ nhËp khÈu hµng ho¸: lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng, møc ®é biÕn ®éng gi¸ nhËp khÈu hµng ho¸ (theo gi¸ CIF t¹i biªn giíi ViÖt Nam) - ChØ sè gi¸ vµng vµ ngo¹i tÖ: chØ sè gÝa vµng ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng gÝa vµng b¸n lÎ cho tiªu dïng cña d©n c­. ChØ sè gi¸ ngo¹i tÖ lÊy ®«la Mü lµm gÝa ®¹i diÖn. 2.2 HÖ thèng chØ sè gi¸ ë ViÖt Nam hiÖn nay. Cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, gi¸ còng cã nhiÒu biÕn ®æi. HÖ thèng chØ sè gi¸ ë ViÖt Nam hiÖn nay bao gåm: * ChØ sè gi¸ tiªu dïng:lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô phôc vô cho sinh ho¹t ®êi sèng c¸ nh©n vµ gia ®×nh. * ChØ sè gi¸ b¸n s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt hµng n«ng l©m thuû s¶n lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ b¸n s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt hµng n«ng l©m thuû s¶n qua c¸c kú. * ChØ sè gi¸ b¸n s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ b¸n s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp qua c¸c kú. * ChØ sè gi¸ b¸n vËt t­ cho s¶n xuÊt: lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ b¸n vËt t­ cho s¶n xuÊt. * ChØ sè gi¸ c­íc vËn t¶i hµng ho¸: lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gia c­íc vËn t¶i hµng ho¸ * ChØ sè gi¸ xuÊt khÈu hµng ho¸: lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng gi¸ xuÊt khÈu hµng ho¸.ChØ sè gi¸ xuÊt khÈu hµng ho¸ ®­îc tÝnh theo ®iÒu kiÖn gi¸ FOB t¹i biªn giíi ViÖt Nam. * ChØ sè gi¸ nhËp khÈu hµng ho¸:lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng gi¸ nhËp khÈu hµng ho¸.ChØ sè gi¸ nhËp khÈu hµng ho¸ ®­îc tÝnh theo ®iÒu kiÖn gi¸ CIF t¹i biªn giíi ViÖt Nam * ChØ sè gi¸ vµng vµ ngo¹i tÖ: Ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng gi¸ vµng b¸n lÎ cho tiªu dïng cña d©n c­, lÊy tû gi¸ chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ ra tiÒn ViÖt Nam lÊy §« la Mü lµm gi¸ ®¹i diÖn. Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Mçi lo¹i chØ sè gi¸ ®Òu cã môc ®Ých vµ ý nghÜa rieng cña nã, tÊt c¶ kÕt hîp l¹i t¹o thµnh mét hÖ thèng tæng hîp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ sù biÕn ®éng cña toµn bé gi¸ c¶ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 3. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ sè gi¸ 3.1. ChØ sè gi¸ ph¸t triÓn ChØ sè gi¸ ph¸t triÓn ph¸n ¸nh sù biÕn ®éng gÝa c¶ cña mét mÆt hµng hay nhãm mÆt hµng qua thêi gian (qua th¸ng, quý, n¨m). ChØ sè gi¸ ph¸t triÓn chia hai lo¹i lµ chØ sè c¸ thÓ vµ chØ sè tæng hîp: 3.1.1. ChØ sè gi¸ ®¬n ChØ sè gÝa ®¬n ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng vÒ gi¸ tõng mÆt hµng hoÆc dÞch vô cô thÓ kú nghiªn cøu so víi kú gèc. C«ng thøc tÝnh: ip = p1 p0 Trong ®ã: ip ��: lµ chØ sè ®¬n vÒ gi¸ p1: lµ gi¸ c¶ kú nghiªn cøu p0: lµ gi¸ c¶ kú gèc NÕu ip >1: lµ gi¸ hµng ho¸ kú nghiªn cøu t¨ng so víi kú gèc NÕu ip <1: lµ gi¸ hµng ho¸ kú nghiªn cøu gi¶m so víi kú gèc §©y lµ c«ng thøc tÝnh chØ sè gi¸ ®¬n gi¶n nhÊt. ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ: viÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, nhanh chãng. Nh­ng chØ sè gi¸ c¸ thÓ chØ ®o biÕn ®éng cña mét mÆt hµng cô thÓ, kh«ng tæng hîp ®­îc cho nhiÒu lo¹i hµng ho¸ còng nh­ kh«ng lo¹i trõ ®­îc ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè kh¸c ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸. 3.1.2 ChØ sè gi¸ tæng hîp ChØ sè gi¸ tæng hîp lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng vÒ gi¸ cña nhiÒu mÆt hµng vµ dÞch vô kú nghiªn cøu so víi kú gèc. TÝnh chØ sè gi¸ tæng hîp ta kh«ng thÓ céng gi¸ cña c¸c mÆt hµng ë kú nghiªn c­ó ®em so s¸nh víi kú gèc hoÆc còng kh«ng thÓ tÝnh b»ng c¸ch lÊy trung b×nh céng gi¶n ®¬n cña c¸c chØ sè gi¸ ®¬n v× c¶ hai c¸ch ®ã ®Òu kh«ng Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª tÝnh ®Õn l­îng hµng ho¸ tiªu thô kh¸c nhau cña c¸c mÆt hµng, mµ l­îng hµng ho¸ tiªu thô kh¸c nhau th× ¶nh h­ëng ®Õn sù biÕn ®éng chung vÒ gi¸ l¸ kh¸c nhau. V× vËy, ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ tæng hîp ta xuÊt ph¸t tõ quan hÖ sau: Doanh thu = Gi¸ b¸n ®¬n vÞ * L­îng hµng ho¸ tiªu thô D=p*q ChØ sè vÒ doanh thu: Ipq =  p1 q1 p q 0 0 ë ®©y c¶ hai nh©n tè p vµ q ®Òu biÕn ®éng. Do ®ã ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña nh©n tè gi¸ th× ph¶i cè ®Þnh nh©n tè l­îng hµng ho¸ tiªu thô ë mét kú nhÊt ®Þnh vµ ®­îc gäi lµ quyÒn sè cña chØ sè tæng hîp gi¸. Tuú theo viÖc chän thêi kú quyÒn sè mµ ta cã c¸c c«ng thøc tÝnh chØ sè tæng hîp sau: - ChØ sè tæng hîp vÒ gi¸ cña Laspeyres Chän quyÒn sè lµ l­îng hµng ho¸ tiªu thô kú gèc: Ip L =  p1 q 0 p q 0 0 ¦u ®iÓm: cña c«ng thøc nµy lµ lo¹i bá mét c¸ch triÖt ®Ó ¶nh h­ëng biÕn ®éng cña l­îng hµng ho¸ tiªu thô trong viÖc ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng chung cña gi¸. Nh­îc ®iÓm: do lÊy quyÒn sè lµ mÆt hµng tiªu thô ë kú gèc nªn ch­a ph¶n ¸nh thùc tÕ l­îng hµng tiªu thô tõng mÆt hµng còng nh­ kÕt cÊu hµng ho¸ tiªu dïng thùc tÕ n¨m nghiªn cøu, mµ sù thay ®æi nµy diÔn ra hµng n¨m vµ cã g©y t¸c ®éng tíi gi¸ c¶. MÆt kh¸c, nã kh«ng cho thÊy sè tiÒn tiÕt kiÖm (hoÆc v­ît chi) cho ng­êi mua hµng khi gi¸ gi¶m (hoÆc t¨ng). - ChØ sè tæng hîp vÒ gi¸ cña Passche QuyÒn sè lµ l­îng hµng ho¸ tiªu thô kú nghiªn cøu Ip P =  p1 q1 p q 0 1 ¦u ®iÓm: khi sö dông ph­¬ng ph¸p nµy, tËp hîp c¸c hÖ thèng quyÒn sè míi sÏ ®­îc th­êng xuyªn tÝnh to¸n nªn ph¶n ¶nh ®óng h­íng kÕt cÊu hµng ho¸ tiªu dïng thùc tÕ qua tõng n¨m. Trªn c¬ së ®ã, tÝnh ®­îc sè tuyÖt ®èi lµ sè Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª tiÒn mµ ng­êi mua thùc tÕ tiÕt kiÖm hay chi thªm do viÖc mua hµng ho¸ theo gi¸ míi, ®ång thêi lµ sè tiÒn mµ ng­êi b¸n thùc tÕ t¨ng thªm hay gi¶m ®i do gi¸ c¶ thay ®æi. Nh­îc ®iÓm: theo ph­¬ng ph¸p nµy mçi thêi kú ®­îc so s¸nh trùc tiÕp n¨m gèc kh«ng thÓ so s¸nh biÕn ®éng gi¸ gi÷a nhiÒu n¨m víi nhau v× c¸c mÆt hµng kh¸c nhau gi÷a mçi n¨m. ViÖc sö dông c«ng thøc nµy sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n khi tÝnh cho mét ph¹m vi nghiªn cøu réng, viÖc tÝnh chØ sè trong thêi gian ng¾n sÏ ¶nh h­ëng ®Õn ®é chÝnh x¸c cña sè liÖu, khã ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi trong c«ng t¸c nghiªn cøu biÕn ®éng gÝa c¶. *Sù kh¸c nhau gi÷a hai c«ng thøc tÝnh chØ sè gi¸ cña Laspeyres vµ Passches - ChØ sè tæng hîp vÒ gi¸ cña Fisher IpF = I pL .I pP §©y lµ sè b×nh qu©n cña hai chØ sè tæng hîp cã hai quyÒn sè kh¸c nhau ®­îc sö dông khi cã sù kh¸c biÖt râ rÖt gi÷a hai chØ sè gi¸ tæng hîp trªn. 3.2 ChØ sè gi¸ kh«ng gian ChØ sè kh«ng gian ph¶n ¸nh biÕn ®éng gi¸ c¶ cña tõng lo¹i hoÆc nhãm hµng ho¸ dÞch vô gi÷a c¸c khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau. 3.2.1 ChØ sè gi¸ ®¬n ChØ sè ®¬n gi¸ kh«ng gian lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh sù kh¸c nhau vÒ gi¸ cña mét mÆt hµng cô thÓ ë c¸c khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau. C«ng thøc tÝnh: ip (A/B) = pA pB NÕu Ip (A/B) >1 cã nghÜa lµ gi¸ c¶ mÆt hµng nµy ë thÞ tr­êng A lín h¬n gÝa c¶ cña mÆt hµng ®ã ë thÞ tr­êng B vµ ng­îc l¹i. ChØ sè ®¬n kh«ng gian kh«ng thÓ ®o ®­îc biÕn ®éng gi¸ cña mét nhãm mÆt hµng mµ ph¶i dïng chØ sè tæng hîp kh«ng gian ®Ó x¸c ®Þnh 3.2.2 ChØ sè gi¸ tæng hîp ChØ sè gÝa tæng hîp lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng chung vÒ gi¸ c¸c mÆt hµng ë c¸c khu vùc ®Þa lý. Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª C«ng thøc tÝnh: Ip (A/B) = p p A Q B Q Trong ®ã: Q lµ l­îng hµng ho¸ tiªu thô tõng lo¹i mÆt hµng cña hai thÞ tr­êng A vµ B Q = qA + qB III. ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu 1. Kh¸i niÖm chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ChØ sè gi¸ xuÊt (nhËp) khÈu hµng ho¸ lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi, ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gÝa xuÊt (nhËp) khÈu hµng ho¸. Gi¸ gèc so s¸nh cña chØ sè gi¸ xuÊt (nhËp) khÈu lµ gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n n¨m 1995 cña c¸c mÆt hµng ®¹i diÖn. B¶ng gi¸ gèc n¨m 1995 do Tæng côc Thèng kª lËp vµ ®­îc thèng nhÊt chung cho c¶ n­íc dïng ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu cho c¸c n¨m tiÕp theo. ChØ sè gi¸ xuÊt (nhËp) khÈu hµng ho¸ ®­îc tÝnh chung, tÝnh riªng cho hµng tiªu dïng, t­ liÖu s¶n xuÊt vµ mét sè nhãm hµng ho¸ theo Danh môc mÆt hµng xuÊt khÈu ®¹i diÖn vµ tÝnh cho hµng quý vµ tõng n¨m. 2. ý nghÜa cña chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu Còng nh­ c¸c chØ sè kh¸c trong hÖ thèng chØ sè gi¸ hiÖn nay, chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu lµ mét chØ tiªu quan träng trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh kinh tÕ. - ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu lµ mét chØ tiªu thèng kª biÓu hiÖn xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gÝa xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam qua c¸c thêi kú. Dùa vµo chØ sè nµy ta cã thÓ nhËn biÕt ®­îc sù thay ®æi cña chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu tõ ®ã cã nh÷ng thay ®æi trong qu¶n lý ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ hiÖu qu¶ hç trî tèt cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trong thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. VÝ dô chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu lµ mét trong nh·ng c¨n cø ®Ó chÝnh phñ ®iÒu hµnh møc thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cho phï hîp nh»m gi¶m thÊt thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc ®ång thêi cã nh÷ng ­u ®·i, hç trî cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu cña ta... - ChØ sè nµy còng lµ c¨n cø quan träng trong nghiªn cøu mèi t­¬ng quan gi÷a gi¸ xuÊt vµ gi¸ nhËp. - ChØ sè gi¸ xuÊt -nhËp khÈu cßn ®­îc dïng tÝnh GDP theo gi¸ so s¸nh Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª - ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ®­îc dïng ®Ó tÝnh chung cho tÊt c¶ c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam, tõng nhãm mÆt hµng vµ tõng mÆt hµng. Do ®ã ta cã thÓ quan s¸t ®­îc møc gi¸ xuÊt nhËp khÈu cña tõng mÆt hµng, v× vËy ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc mÆt hµng chñ ®¹o trong xuÊt nhËp khÈu ®Ó tËp trung ®Çu t­ nh»m ®Èy m¹nh xuÊt nhËp khÈu t¨ng nguån thu cho ®Êt n­íc. - ChØ sè nµy dïng cho môc tiªu nghiªn cøu kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c kÕ ho¹ch. Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª CH¦¥NG II PH¦¥NG PH¸P TÝNH CHØ Sè GI¸ XUÊT NHËP KHÈU ë VIÖT NAM hiÖn nay I. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ 1. Kh¸i niÖm xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô: lµ ho¹t ®éng mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô víi n­�íc ngoµi vµ víi c¸c khu chÕ xuÊt lµm gi¶m hoÆc t¨ng nguån vËt chÊt trong n�­íc. TrÞ gi¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ lµ toµn bé gi¸ trÞ hµng ho¸ ®�a ra hoÆc ®�· vµo l·nh thæ ViÖt Nam lµm gi¶m (xuÊt khÈu), lµm t¨ng (nhËp khÈu) nguån cña c¶i vËt chÊt cña ViÖt nam trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh vµ ®�­îc tæng hîp theo hÖ thèng th­�¬ng m¹i ®Æc biÖt më réng. 2. Hµng xuÊt khÈu: Toµn bé hµng ho¸ cã xuÊt xø trong n­íc vµ hµng t¸i xuÊt, ®­�îc xuÊt khÈu trùc tiÕp ra n�­íc ngoµi ho¨c göi vµo c¸c kho ngo¹i quan. Trong ®ã: + Hµng cã xuÊt xø trong n�­íc lµ hµng ho¸ ®­�îc s¶n xuÊt, kinh doanh, khai th¸c, chÕ biÕn trong n�­íc (kÓ c¶ hµng gia c«ng cho n­�íc ngoµi, hµng ho¸ xuÊt khÈu ra nø¬c ngoµi cña c¸c doanh nghiÖp chÕ xuÊt ë trong hoÆc ngoµi khu chÕ xuÊt). + Hµng t¸i xuÊt lµ nh÷ng hµng ho¸ ®· nhËp khÊu, sau ®ã l¹i xuÊt khÈu nguyªn d¹ng hoÆc chØ s¬ chÕ b¶o qu¶n, ®ãng gãi l¹i kh«ng lµm thay ®æi vÒ chÊt cña hµng ho¸ ®ã. 3. Hµng nhËp khÈu: Toµn bé hµng ho¸ nhËp ngo¹i vµ hµng t¸i nhËp, viÖc nhËp khÈu ®­�îc phôc vô cho c¸c môc ®Ých s¶n xuÊt, kinh doanh, gia c«ng tiªu dïng trong n­�íc vµ ®Ó t¸i xuÊt khÈu, kÓ c¶ hµng nhËp khÈu vµo c¸c doanh nghiÖp chÕ xuÊt ë trong vµ ngoµi khu chÕ xuÊt Trong ®ã: + Hµng hãa n­�íc ngoµi: lµ nh÷ng hµng ho¸ ®�­îc nhËp khÈu trùc tiÕp tõ c¸c n�­íc kÓ c¶ hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®­�îc gia c«ng ë n�íc ngoµi sau ®ã nhËp vµo trong n�­íc (nÕu cã) vµ nh÷ng hµng ho¸ nhËp vµo trong n­�íc tõ c¸c kho ngo¹i quan. + Hµng t¸i nhËp: lµ nh÷ng hµng ho¸ cña n�­íc ta ®· xuÊt khÈu ra n­�íc ngoµi, sau ®ã ®�­îc nhËp khÈu nguyªn d¹ng hoÆc chØ qua s¬ chÕ, ®ãng gãi l¹i, b¶n chÊt cña hµng ho¸ kh«ng thay ®æi. Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª II. Ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ sè xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam hiÖn nay. 1. Dµn mÉu ®iÒu tra gi¸ xuÊt nhËp khÈu ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu. ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu hµng o¸ ®­îc tÝnh dùa trªn gi¸ xuÊt nhËp khÈu cña c¸c nhãm mÆt hµng tiªu dïng, t­ liÖu s¶n xuÊt vµ mét sè nhãm hµng kh¸c. HiÖn nay hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®ang ®­îc ph©n tæ theo kÕ ho¹ch. 2.X¸c ®Þnh b¶ng gi¸ gèc xuÊt nhËp khÈu. ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ®­îc tÝnh cho c¸c quý vµ c¸c n¨m theo gi¸ ggèc cè ®Þnh.Gèc so s¸nh nµy ®­îc sö dông trong mét sè n¨m ®Ó tÝnh chØ sè gi¸, vµ tõ ®ã tÝnh chØ sè gi¸ theo c¸c gèc so s¸nh kh¸c. B¶ng gi¸ gèc hiÖn hµnh ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ cë ®iÒu tra gi¸ cña c¸c mÆt hµng ®¹i diÖn ë kú gèc (1995). 3. X¸c ®Þnh quyÒn sè ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ XNK QuyÒn sè cè ®Þnh dïng ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu biÓu hiÖn møc ®é quan träng cña tõng lo¹i hµng, nhãm hµng trong tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu. QuyÒn sè cña chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu lµ tû träng kim ng¹ch xuÊtnhËp khÈu cña tõng nhãm hµng ho¸ cho c¶ n­íc, tÝnh theo %, ®­îc tÝnh b×nh qu©n ®¬n gi¶n cña mét sè n¨m tr­íc thêi kú sö dông ®­îc cè ®Þnh l¹i ®Ó tÝnh chØ sè cho thêi kú 5 n¨m sau ®ã. 4.Tæ chøc ®iÒu tra gi¸ xuÊt nhËp khÈu ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp ®­îc tæ chøc ®iÒu tra vµ tÝnh theo s¬ ®å sau: TCTK tÝnh chØ sè gi¸ c¶ n­íc TØnh TØnh, thµnh thµnh phè phè tÝnh thu thËp chØ sè gi¸ gi¸ Côc thèng kª tØnh, thµnh phè Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª §¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu 5. X¸c ®Þnh c«ng thøc tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu HiÖn nay, hÖ thèng chØ sè gi¸ c¶ ViÖt Nam dùa trªn c¬ së lý luËn vÒ chØ sè gi¸ cña Laspeyres C«ng thøc tæng qu¸t chØ sè gi¸ Laspeyres n p Ip t/to = k 1 n p k 1 kt q ko q ko k0 Trong ®ã: Ip t/to: lµ chØ sè gi¸ kú t so víi kú lÊy lµm gèc so s¸nh t0 pkt: lµ gÝa cña mÆt hµng k ë thêi kú t pko: lµ gi¸ cña mÆt hµng k ë thêi kú to qko: lµ sè l­îng cña mÆt hµng k ë thêi kú to Tuy nhiªn, ®èi víi ViÖt Nam quyÒn sè sè l­îng q0 kh«ng thÓ thu thËp ®­îc sè l­îng cña mÆt hµng lÊy gÝa ®«Ý víi tÊt c¶ c¸c lo¹i gÝa ë ViÖt Nam nªn c«ng thøc Laspeyres chuÈn víi quyÒn sè lµ c¬ cÊu gi¸ trÞ. C«ng thøc ®ã lµ: m i Ip t/0 = j 1 jt / 0 w j0 m w j 1 j0 Trong ®ã: t: lµ thêi kú b¸o c¸o 0 lµ kú gèc j: lµ nhãm mÆt hµng c¬ së thø j (j =1...m) wj 0�: lµ quyÒn sè (tû träng vÒ gi¸ trÞ cña nhãm hµng c¬ së j trong tæng gÝa trÞ chung) Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª ij,t/0��: lµ chØ sè gi¸ cña nhãm mÆt hµng c¬ së thø j vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: n R ij,t/0 = k 1 kt / 0 n Trong ®ã: ij,t/0 : lµ chØ sè gi¸ nhãm mÆt hµng c¬ së thø j so víi kú gèc Rk,t/0: lµ chØ sè gÝa c¸ thÓ mÆt hµng lÊy gi¸ k kú b¸o c¸o so víi kú gèc tham gia tÝnh chØ sè gÝa nhãm mÆt hµng c¬ së j ChØ sè gÝa cña mÆt hµng chÊt l­îng lÊy gi¸ k (chØ sè gi¸ c¸ thÓ) ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Rk,t/0 = p kt pk 0 Trong ®ã: pkt: lµ gi¸ cña mÆt hµng lÊy gi¸ thø k ë kú b¸o c¸o t pk0: lµ gÝa cña mÆt hµng lÊy gÝa thø k ë kú gèc C«ng thøc tÝnh gi¸ cña Laspeyres sö dông hÖ thèng quyÒn sè lµ tû träng trÞ gÝa xuÊt nhËp khÈu cña tõng nhãm hµng trong tæng trÞ gi¸ xuÊt nhËp khÈu cã nh÷ng ­u ®iÓm sau: + Dïng quyÒn sè cè ®Þnh gióp c¸n bé thèng kª nhÑ nhµng h¬n trong kh©u tÝnh to¸n, tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu kinh phÝ ®iÒu tra, rót ng¾n thêi gian ®iÒu tra do quyÒn sè cã s½n vµ ®iÒu ®ã ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi cña sè liÖu. §ã lµ mét yªu cÇu quan träng trong c«ng t¸c thèng kª phôc vô qu¶n lý. + Dïng quyÒn sè cè ®Þnh ta sÏ cã tÝch cña c¸c chØ sè liªn hoµn b»ng chØ sè ®Þnh gèc. Do ®ã cã kh¶ n¨ng so s¸nh ®­îc biÕn ®éng gi¸ qua c¸c n¨m. + ViÖc sö dông c«ng thøc tÝnh chØ sè gi¸ cña Laspeyres nh­ ë n­íc ta hiÖn nay lµ mét trong nh÷ng h­íng ph¸t triÓn quan träng phï hîp víi hÖ thèng c¬ së lý luËn vÒ chØ sè gi¸ c¶ quèc tÕ. + Khi nÒn kinh tÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn, c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu chØ cã sù biÕn ®æi trong thêi kú t­¬ng ®èi dµi nªn viÖc sö dông quyÒn sè cè ®Þnh vÉn ®¶m b¶o ý nghÜa kinh tÕ, ®¸p øng môc ®Ých vµ yªu cÇu nghiªn cøu 6. Ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu. ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam tÝnh theo c«ng thøc cña Laspeyres, Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª ®­îc tÝnh cho c¸c mÆt hµng theo tõng quý vµ cho tõng n¨m so víi gi¸ gèc n¨m 1995 ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ®­îc tÝnh chung cho c¶ n­íc, kh«ng tÝnh riªng cho tõng tØnh/thµnh phè hoÆc vïng kinh tÕ nh­ c¸c chØ sè gi¸ kh¸c. 6.1. LËp b¶ng gi¸ kú b¸o c¸o B¶ng gi¸ kú b¸o c¸o STT M·tØnh TØnh M· hµng MÆt hµng §VT Gi¸kúgèc Gi¸kúb¸oc¸o 6.2. C¸c c«ng thøc tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu tÝnh cho c¸c quý b¸o c¸o trong n¨m ®­îc tÝnh theo hai gèc so s¸nh lµ chØ sè gi¸ quý b¸o c¸o so víi kú cè ®Þnh vµ chØ sè gÝa quý b¸o c¸o so víi quý tr­íc. 6.2.1 TÝnh chØ sè gi¸ quý b¸o c¸o so víi kú gèc cè ®Þnh ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu cña quý b¸o c¸o so víi kú gèc cè ®Þnh lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu h­íng vµ møc ®é biÕn ®éng cña gÝa xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cña quý b¸o c¸o soa víi kú cè ®Þnh vµ ®­îc tÝnh theo c¸c b­íc sau: B­íc 1: TÝnh gi¸ b×nh qu©n quý cña mÆt hµng ®¹i diÖn Gi¸ cña c¸c mÆt hµng ®¹i diÖn ph¸t sinh t¹i nhiÒu thêi ®iÓm kh¸c nhau trong qóa tr×nh ®iÒu tra. Do vËy, muèn tÝnh gi¸ cña c¸c mÆt hµng ®¹i diÖn ta ph¶i x¸c ®Þnh gÝa b×nh qu©n theo c«ng thø m p pj t/0 = k 1 jk m Trong ®ã: pjk: lµ gi¸ c¸ thÓ cña mÆt hµng j ph¸t sinh t¹i thêi ®iÓm k trong quý b¸o c¸o pj t/0: lµ gi¸ b×nh qu©n quý b¸o c¸o cña mÆt hµng j m: lµ sè l­îng ph¸t sinh cña mÆt hµng j trong quý b¸o c¸o Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª §©y lµ gi¸ b×nh qu©n kh«ng gian gi÷a c¸c ®iÓm ®iÒu tra cña mçi mÆt hµng ®¹i diÖn cña kú ®iÒu tra ®­îc tæng hîp tõ c¸c ®iÓm ®iÒu tra göi vÒ. T¹i Tæng côc thèng kª, sè liÖu vÒ gi¸ xuÊt nhËp khÈu tõ 30 tØnh /thµnh phè ®­îc giao ®iÒu tra gi¸ b¸o vÒ ngµy 29 cu¶ th¸ng cuèi quý b¸o c¸o. Sau khi tiÕn hµnh tæng hîp sè liÖu gi¸ xuÊt nhËp khÈu thµnh b¶ng gi¸ xuÊt nhËp khÈu kú nghiªn cøu th× Tæng côc tÝnh chØ sè gi¸ c¸ thÓ cña tõng mÆt hµng ®¹i diÖn B­íc 2; TÝnh chØ sè gi¸ c¸ thÓ cña mÆt hµng ®¹i diÖn dùa trªn gi¸ b×nh qu©n cña c¸c mÆt hµng ®¹i diÖn, chØ sè nµy tÝnh theo c«ng thøc: i p jt / o  p jt p j0 * 100 Trong ®ã: ipj t/0: lµ chØ sè c¸ thÓ cña mÆt hµng ®¹i diÖn j ë kú b¸o c¸o t so víi kú gèc cè ®Þnh pjt: lµ gi¸ b×nh qu©n cña mÆt hµng ®¹i diÖn j ë kú b¸o c¸o t pj0: lµ gi¸ kú gèc cè ®Þnh cña mÆt hµng ®¹i diÖn j B­íc 3: TÝnh chØ sè gi¸ cña ph©n nhãm (18 ph©n nhãm): Trong ph©n nhãm cã nhiÒu mÆt hµng ®¹i diÖn, chØ sè gi¸ cña ph©n nhãm ®­îc tÝnh theo c¸c chØ sè gi¸ c¸ thÓ cña c¸c mÆt hµng ®¹i diÖn, chØ sè nµy ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: n i III iP = j 1 pj n Trong ®ã: iPIII: lµ chØ sè ph©n nhãm n: sè mÆt hµng ®¹i diÖn tham gia tÝnh chØ sè gi¸ ph©n nhãm ipj: chØ sè gi¸ c¸ thÓ cña mÆt hµng ®¹i diÖn B­íc 4: TÝnh chØ sè gi¸ cña nhãm cÊp 2 (4 nhãm cÊp 2 cã m· 2 ch÷ sè) Nhãm cÊp 2 gåm nhiÒu ph©n nhãm nªn chØ sè gi¸ nhãm cÊp 2 ®­îc tÝnh dùa trªn c¸c chØ sè gi¸ cña ph©n nhãm. ChØ sè nµy ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc b×nh qu©n gia quyÒn gi÷a chØ sè gi¸ ph©n nhãm víi quyÒn sè t­¬ng øng: Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª h IPII = i x 1 h III P D0III D x 1 III 0 Trong ®ã: IPII: lµ chØ sè gi¸ nhãm cÊp II D0III: lµ quyÒn sè cè ®Þnh cña ph©n nhãm trong nhãm cÇn tÝnh h: lµ sè ph©n nhãm tham gia tÝnh chØ sè trong nhãm cÇn tÝnh iPIII: lµ chØ sè gi¸ cña ph©n nhãm trong nhãm cÇn tÝnh B­íc 5: TÝnh chØ sè gi¸ nhãm cÊp I (2 nhãm lín A vµB) Nhãm cÊp I gåm nhiÒu nhãm cÊp II, chØ sè nhãm cÊp I ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¸c nhãm cÊp II theo c«ng thøc b×nh qu©n gia quyÒn gi÷a chØ sè gi¸ nhãm cÊp II víi quyÒn sè t­¬ng øng h IP I = I x 1 h II P D0II D x 1 II 0 Trong ®ã: IPI: lµ chØ sè gi¸ cña nhãm cÊp I IPII: lµ chØ sè gi¸ cña nhãm cÊp II cã tham gia tÝnh D0II: quyÒn sè cña nhãm cÊp II cã tham gia tÝnh B­íc 6: TÝnh chØ sè chung ChØ sè chung lµ chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu cña c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu. ChØ sè nµy ®­îc tÝnh theo c«ng thøc b×nh qu©n gia quyÒn gi÷a c¸c chØ sè gÝa c¸c nhãm cÊp I víi quyÒn sè t­¬ng øng h I IP = x 1 h I P D0I D x 1 I 0 Trong ®ã: IP: lµ chØ sè gi¸ chung Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª IPI: lµ chØ sè nhãm cÊp I D0I: lµ quyÒn sè cña nhãm cÊp I tham gia tÝnh 6.2.2 TÝnh chØ sè gi¸ quý b¸o c¸o so víi quý tr­íc ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu quý b¸o c¸o so víi quý tr­íc lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh xu thÕ vµ møc ®é biÕn ®éng cña gi¸ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ quý b¸o c¸o so víi quý tr­íc. C«ng thøc tÝnh: I Pq / q 1 = I Pq I Pq 1 * 100 Trong ®ã: I Pq / q 1 : lµ chØ sè gi¸ quý b¸o c¸o so víi quý tr­íc I Pq : lµ chØ sè gi¸ quý b¸o c¸o so víi kú gèc I Pq 1 : lµ chØ sè gi¸ quý tr­íc so víi kú gèc Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª CH­¬ng III VËn dông tÝnh chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam quý VI n¨m 2004 ë ViÖt Nam hiÖn nay, hµng quý sè liÖu vÒ gi¸ xuÊt nhËp khÈu ®­îc thu thËp t¹i c¸c ®iÓm ®iÒu tra ®¹i diÖn vµo c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong quý.C¸c ®Þa ph­¬ng cã nhiÖm vô tæng hîp sè liÖu vµ tÝnh gi¸ b×nh qu©n quý cña mÆt hµng ®¹i diÖn theo c«ng thøc: pj  p j m Trong ®ã: pj: c¸c møc gi¸ cña mÆt hµng j t¹i c¸c thêi ®iÓm ®iÒu tra trong quý b¸o c¸o p j : lµ gi¸ b×nh qu©n quý b¸o c¸o cña mÆt hµng j M: lµ sè c¸c møc gi¸ cña mÆt hµng j Kh¸c víi c¸c chØ sè kh¸c chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu ®­îc tÝnh cho hµng quý vµ hµng n¨m,chØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu n¨m ®­îc tÝnh dùa trªn c¸c chØ sè quý. Víi sè liÖu ®· cho ta sÏ tÝnh chØ sè gi¸ cho quý VI n¨m 2004 ChØ sè gi¸ xuÊt nhËp khÈu quý ®­îc tÝnh theo hai gèc so s¸nh lµ kú gèc cè ®Þnh vµ quý tr­íc. 1. ChØ sè gÝa xuÊt nhËp khÈu quý VI n¨m 2004 so víi kú gèc cè ®Þnh ChØ sè gi¸ quý b¸o c¸o kú gèc cña mÆt hµng ®¹i diÖn ®­îc tÝnh b»ng c¸ch so s¸nh trùc tiÕp gi¸ b×nh qu©n quý b¸o c¸o víi gi¸ kú gèc n¨m 1995, tõ ®ã tÝnh chØ sè ph©n nhãm b»ng ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n sè häc gi¶n ®¬n.Tõ c¸c chØ sè ph©n nhãm tÝnh c¸c chØ sè chung b»ng ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn víi quyÒn sè t­¬ng øng Sau khi tæng hîp xong sè liÖu c¸c ®Þa ph­¬ng b¸o c¸o vÒ, tæng côc thèng kª tiÕn hµnh tÝnh chØ sè gi¸ c¸ thÓ cña tõng mÆt hµng ®¹i diÖn cña tõng tØnh. B­íc 1: VÒ mÆt hµng xuÊt khÈu TÝnh chØ sè gi¸ c¸ thÓ cña mÆt hµng "G¹o 10% tÊm" xuÊt khÈu cña tØnh TiÒn Giang quý IV n¨m 2004 nh­ sau: Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n Khoa:Thèng Kª §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª B¶ng 1X: M· sè M· tØnh TØnh MÆt §vt Hµng 110101 48 TiÒn giang G¹o10% USD/tÊn Gi¸ b¸o c¸o (1) Gi¸ gèc ChØ sè(ip) (2) (3=1/2) 171,1 280,5 61 TÝnh t­¬ng tù cho c¸c tØnh cßn l¹i ta cã b¶ng chØ sè gi¸ cña mÆt hµng g¹o: B¶ng 2X M· sè M· tØnh TØnh MÆt hµng 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 110101 03 48 52 48 52 52 48 58 48 02 52 27 52 52 02 01 48 58 52 52 H¶i phßng Long an TiÒn giang Long an TiÒn giang TiÒn giang Long an Sãc tr¨ng Long an HCM TiÒn giang Thanh ho¸ TiÒn giang TiÒn giang HCM Hµ néi Long an Sãc tr¨ng TiÒn giang TiÒn giang g¹o -hp g¹o 10% g¹o 10% g¹o 15% g¹o 15% g¹o 20% g¹o 20% g¹o 20% g¹o 25% g¹o 25% g¹o 25% g¹o 25% g¹o 3% g¹o 35% g¹o 5% g¹o 5% g¹o 5% g¹o 5% g¹o 5% g¹o nµng h­¬ng g¹o nÕp 110101 01 Hµ néi Tr­êng: §H Kinh TÕ Quèc D©n USD/tÊn 285 USD/tÊn 170 USD/tÊn 171,1 USD/tÊn 136 USD/tÊn 155,5 USD/tÊn 198 USD/tÊn 145 USD/tÊn 159 USD/tÊn 153 USD/tÊn 129,5 USD/tÊn 155,25 USD/tÊn 146,38 USD/tÊn 168 USD/tÊn 148 USD/tÊn 165 USD/tÊn 168,7 USD/tÊn 154 USD/tÊn 164 USD/tÊn 156,7 USD/tÊn 410 335 280,5 280,5 265,5 265,5 320 255 255 260 260 260 260 320 210,5 320,79 204,46 320,79 320,79 320,79 489,4 ChØ sè (ip) (3=1/2) 85,07 60,61 61 51,22 58,57 61,88 56,85 62,35 58,85 49,81 59,71 56,3 52,5 70,31 51,44 82,51 48,01 51,12 48,85 83,78 USD/tÊn 265,73 69,62 §vt Gi¸ b¸o Gi¸ gèc c¸o (1) (2) 185 Khoa:Thèng Kª