Mô tả:
Phương pháp nghiên cứu khoa học
Đỗ Thiên Anh Tuấn
1
Khoa học là gì?
Hệ thống các tri thức của con người về sự vận động
của các sự vật và hiện tượng trong giới tự nhiên hay xã
hội.
Khoa học: chân lý tuyệt đối hay tương đối?
Tính lịch sử: không gian và thời gian
2
Nghiên cứu khoa học?
Là hoạt động có ý thức của con người nhằm khám phá ra
những quy luật, bản chất hay thuộc tính của sự vật hay hiện
tượng trong giới tự nhiên và xã hội.
Là quá trình áp dụng các ý tưởng, nguyên lý và phương
pháp khoa học để tìm ra các kiến thức mới nhằm mô tả, giải
thích hay dự báo các sự vật, hiện tượng trong thế giới
khách quan.
3
Tố chất gì cần có ở một nhà nghiên cứu?
Có kiến thức về lĩnh vực nghiên cứu.
Có đam mê nghiên cứu, ham thích tìm tòi, khám phá
4
cái mới.
Có sự khách quan và trung thực về khoa học (đạo đức
khoa học).
Biết cách làm việc độc lập, tập thể và có phương pháp.
Liên tục rèn luyện năng lực nghiên cứu.
Có trách nhiệm, chấp nhận dấn thân.
Ai làm nghiên cứu?
Các nhà nghiên cứu ở nhiều lĩnh vực khác nhau ở các
5
Viện, Trung tâm Nghiên cứu.
Các giáo sư, giảng viên ở các trường Đại học – Cao
Đẳng, Trung học Chuyên nghiệp.
Các chuyên gia ở các cơ quan quản lý Nhà nước.
Các Công ty, Viện nghiên cứu tư nhân.
Các Sinh viên ham thích NCKH ở các trường Đại học
Một số thực trạng hoạt động NCKH
ở Việt Nam
Thiếu môi trường khoa học và không nhiều người đang làm
6
nghiên cứu khoa học
Thiếu những nhà khoa học đầu ngành ở trình độ cao
Cơ chế và chính sách chưa khuyến khích làm khoa học chất
lượng cao
Thiếu định hướng hợp lý về các loại hình và nội dung
nghiên cứu
Chưa có cơ chế liên kết giữa giáo dục, nghiên cứu khoa học
và ứng dụng, triển khai
Ít có những bài báo được công bố trên các tạp chí khoa học
uy tín nước ngoài
Các yêu cầu của hoạt động nghiên cứu khoa học
Phát hiện điều mới trong các quy luật và đặc tính của tự
7
nhiên hoặc của xã hội.
So sách giữa hai hoặc nhiều hiện tượng của tự nhiên hoặc của
xã hội để chỉ ra sự giống nhau và khác nhau giữa chúng.
Tìm kiếm phương pháp để giải quyết các khó khăn, trục trặc
đang cản trở sự phát triển của tự nhiên và xã hội.
Thay đổi hoặc lợi dụng các hiện tượng tự nhiên hoặc xã hội
để phục vụ tốt hơn cho con người và môi trường xung quanh.
Nghiên cứu các hiện tượng / công việc đã xảy ra / thực hiện
trong quá khứ để rút ra bài học cho hiện tại và tương lai.
Dự đoán tương lai để có các hành động phù hợp trong hiện
tại
Vì sao phải nghiên cứu khoa học?
Mở rộng nhận thức
Giải quyết vấn đề lý luận
Giải quyết vấn đề thực tiễn
Xuất phát:
Nguồn lực khan hiếm; sản xuất, đầu tư, phân phối;
8
Học môn PPNCKH để làm gì?
Học tập có phương pháp, hiệu quả hơn
Nghiên cứu các chuyên đề, tiểu luận
Thực hiện đề án tốt nghiệp đúng phương pháp, đạt yêu
cầu, và có hiệu quả
9
Phân loại NCKH
Nghiên cứu mô tả: hiện trạng
Nghiên cứu giải thích: nguyên nhân
Nghiên cứu giải pháp: giải pháp
Nghiên cứu dự báo: nhìn trước
Nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và nghiên
cứu triển khai (R&D)
10
Các bạn sẽ gặp khó khăn gì trong
quá trình nghiên cứu?
Chọn lựa đề tài, lập đề cương nghiên cứu
Thu thập số liệu thực tế
Người hướng dẫn
Kỹ năng viết và khả năng tiếng Anh kém
Bị áp lực, quá lo lắng, thậm chí mất ngủ
…
11
Đề tài NCKH
Là một hình thức tổ chức NCKH, được thực hiện để
trả lời câu hỏi mang tính học thuật, không đánh giá
tính ứng dụng của kết quả nghiên cứu.
12
Đề án – Dự án – Chương trình
Đề án: là văn kiện, được thiết kế nhằm trình cho
cấp có thẩm quyền để xin tài trợ (chi phí, điều kiện
làm việc, thông tin…) cho việc thực hiện một hoạt
động nghiên cứu khoa học nào đó.
Dự án: thực hiện nghiên cứu nhằm ứng dụng vào
một mục đích cụ thể.
Chương trình: bao gồm tập hợp một nhóm các đề
tài hay dự án có cùng mục đích và nội dung nghiên
cứu.
13
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: là một sự vật hay hiện tượng
nào đó mà người nghiên cứu hướng đến nhằm làm
sáng tỏ bản chất của nó.
Phạm vi nghiên cứu: tính giới hạn về mặt không gian
và thời gian
14
Mục đích và mục tiêu nghiên cứu
Mục đích: để làm cái gì?
Mục tiêu: làm cái gì?
Ví dụ: Nghiên cứu hiệu quả của chính sách thắt chặt
tiền tệ đến lạm phát.
Mục tiêu?
Mục đích?
15
Mục đích và mục tiêu nghiên cứu
Kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm
Nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng vốn của ngân
hàng
Tính hiệu lực của chính sách lãi suất cơ bản của
NHNN
Nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt
Nam
16
Hai cấp độ nhận thức
Nhận thức cảm tính: cảm giác -> tri giác -> biểu tượng
Nhận thức lý tính: khái niệm -> phán đoán -> suy luận
17
Khái niệm
Thuộc tính hay bản chất của sự vật
Khái niệm gồm:
- Nội hàm: thuộc tính của sự vật
- Ngoại diên: sự vật có chứa thuộc tính
Ví dụ: ngân hàng và các định chế tài chính?
Phạm trù: tập hợp các khái niệm có cùng thuộc tính
18
Phán đoán
Phán đoán là vận dụng các khái niệm để phân biệt, so
sánh những đặc tính, bản chất của sự vật và tìm mối
liên hệ giữa đặc tính chung và đặc tính riêng của các
sự vật đó.
19
Suy luận diễn dịch (deductive
method)
Phương pháp Aristotle
Từ cái chung đến cái riêng, từ tổng thể đến chi tiết.
Ví dụ: Tăng cung tiền dẫn đến lạm phát.
Vậy, Việt Nam bị lạm phát là do tăng cung tiền.
20
- Xem thêm -