Lêi më ®Çu
Kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, hiÖn nay c¹nh tranh b»ng chÊt l−îng s¶n
phÈm ® th¾ng thÕ so víi c¹nh tranh b»ng gi¸ c¶ tr−íc ®©y. Vµ còng ch¼ng
cßn lý do g× ®Ó chÊt l−îng s¶n phÈm kh«ng trë thµnh mét vò khÝ hay con bµi
quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn vµ thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp trªn th−¬ng
tr−êng.
§Êt n−íc ta ® chia tay víi c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®Ó chuyÓn
m×nh ®ãn nhËn c¬ chÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh h−íng XHCN cã sù qu¶n lý vÜ
m« cña Nhµ n−íc. ChÝnh tõ c¸c thêi kh¾c Êy, nÒn kinh tÕ n−íc ta ® trë
thµnh mét c¬ thÓ sèng míi. Luång sinh khÝ ®ã ® tiÕp lùc cho mäi doanh
nghiÖp khÝ thÕ cña qu¸ tr×nh thi ®ua s¶n xuÊt rÇm ré kh¾p trªn ph¹m vi c¶
n−íc. B−íc ngoÆt vÜ ®¹i ®ã còng ® ®¸nh dÊu mét chÆng ®−êng ®Çy phong ba
mµ c¸c h ng ph¶i ®èi mÆt. §ã lµ mÆt trËn c¹nh tranh cam go, khèc nghiÖt ®
lµm cho kh«ng Ýt doanh nghiÖp l©m vµo c¶nh lao ®ao thËm chÝ sËp tiÖm.
Chóng ta ®Òu biÕt r»ng c¹nh tranh cã nghÜa lµ ®µo th¶i, vËy c¸i g× ® gióp
cho c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng tån t¹i l¹i sau nh÷ng c¬n lèc cña c¹nh
tranh mµ cßn ph¸t triÓn kh«ng ngõng kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh trong nÒn
kinh tÕ. Ph¶i ch¨ng, s¶n phÈm cña hä cã phÐp mµu nhiÖm? V©ng, ®ã chÝnh lµ
s¶n phÈm cña hä cã chÊt l−îng.
Vµ råi viÖc g× ®Õn còng sÏ ®Õn, chóng ta ®ang sèng trong thêi kú cña sù
më cöa héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Trong bèi c¶nh khu vùc ho¸, quèc tÕ
ho¸ nÒn kinh tÕ toµn cÇu, l¹i mét lÇn n÷a c¸c doanh nghiÖp chóng ta cã thªm
vËn héi vµ thêi c¬ míi trong viÖc më réng s¶n xuÊt kinh doanh, më réng thÞ
tr−êng, chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i còng nh− ph−¬ng ph¸p tæ chøc qu¶n
lý tiÒn tiÕn. Nhê ®ã n¨ng suÊt, chÊt l−îng s¶n phÈm kh«ng ngõng ®−îc n©ng
cao. Song mäi tÊm hu©n ch−¬ng ®Òu tån t¹i mÆt tr¸i. Héi nhËp lµ vËn héi
®Êy, thêi c¬ ®Êy nh−ng th¸ch thøc, nguy c¬ còng ®ang ®ãn chê, r×nh rËp s½n
sµng nhÊn ch×m c¸c doanh nghiÖp trong n−íc. Hµng ho¸ cã chÊt l−îng cao
®ang trµn ngËp trªn thÞ tr−êng víi gi¸ rÎ, mÉu m lÞch sù, sang träng chÊt
l−îng xem nh− hoµn h¶o ® vµ sÏ lÊn l−ít c¸c s¶n phÈm trong n−íc. §Ó
doanh nghiÖp ta kh«ng bÞ thua ngay trªn s©n nhµ th× s¶n phÈm cña ta ph¶i ®¹t
chÊt l−îng tøc ph¶i cã sù qu¶n lý chÊt l−îng mét c¸ch hÕt søc nghiªm tóc.
TiÕp ®ã lµ sù tiÕn bé kh«ng ngõng cña KH-KT, hµng ngµy cã c¶ tr¨m ph¸t
minh, s¸ng chÕ míi ra ®êi vµ ® trë thµnh lùc l−îng s¶n xuÊt trùc tiÕp, t¹o ra
nh÷ng s¶n phÈm cã hµm l−îng KH-KT cao. Víi c¸c nh©n tè ®ã tÊt sÏ dÉn tíi
cuéc ch¹y ®ua chÊt l−îng vµ v× thÕ chÊt l−îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra sÏ hoµn
thiÖn lªn. Nh÷ng doanh ghiÖp yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt, vèn Ýt, tæ chøc
qu¶n lý kÐm lµm sao cã thÓ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao ®Ó l−u
th«ng trªn thÞ tr−êng. §ång nghÜa víi c¸c s¶n phÈm cã chÊt l−îng thÊp lµ
con ®Î cña nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ l¹c hËu sÏ diÖt vong, doanh
nghiÖp sÏ ph¶i ®ãng cöa s¶n xuÊt.
Thªm vµo ®ã, møc sèng cña con ng−êi ngµy mét cao nhu cÇu ngµy mét ®a
d¹ng vµ phong phó. Hä lu«n cã xu h−íng tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸
trÞ sö dông, gi¸ trÞ thÈm mü cao chø kh«ng ph¶i s¶n phÈm cã gi¸ rÎ, chÊt
l−îng thÊp. L¹i mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao chÊt
l−îng s¶n phÈm cho c¸c doanh nghiÖp.
NhËn thøc s©u s¾c vÒ vÊn ®Ò trªn, c¸c doanh nghiÖp ® t×m cho m×nh
nh÷ng b−íc ®i thËn träng víi hµng lo¹t c¸c chiÕn l−îc, chÝnh s¸ch vµ gi¶i
ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm cña m×nh ®Ó t¨ng n¨ng lùc c¹nh
tranh, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Hoµ chung dßng ch¶y
®ã, C«ng ty b¸nh kÑo H¶i Hµ còng kh«ng ph¶i lµ mét ngo¹i lÖ. Ban l nh ®¹o
C«ng ty ® ®−a ra c¸c chÝnh s¸ch chÊt l−îng hîp lý lu«n coi chÊt l−îng s¶n
phÈm lµ trªn hÕt, chÊt l−îng s¶n phÈm cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi doanh
nghiÖp.
Chóng ta ®Òu thÊy vÊn ®Ò nh¹y c¶m nµy ® ®−îc nhiÒu c«ng tr×nh khoa
häc nghiªn cøu khai th¸c víi nhiÒu gi¸c ®é kh¸c nhau tõ xa x−a, song kh«ng
v× thÕ mµ nã trë nªn nguéi l¹nh mµ ng−îc l¹i nã lu«n mang tÝnh thêi sù nãng
báng. Cã lÏ kh«ng ai trong x héi l¹i bµng quan tr−íc "®iÓm nãng" -ChÊt
l−îng.
Lµ mét sinh viªn ngµnh qu¶n trÞ kinh doanh nhËn thøc ®−îc tÇm quan
träng cña vÊn ®Ò trªn, víi kiÕn thøc ® ®−îc ®µo t¹o trong nhµ tr−êng cïng
víi sù tÝch luü kinh nghiÖm cña b¶n th©n vµ ®Æc biÖt qua ®ît tËp häc tËp thùc
tiÔn t¹i C«ng ty b¸nh kÑo H¶i Hµ em ® m¹nh d¹n chän ®Ò tµi:
"Ph−¬ng h−íng vµ gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng vµ c«ng
t¸c qu¶n lý chÊt l−îng ë C«ng ty b¸nh kÑo H¶i Hµ".
Néi dung cña ®Ò tµi ®−îc tr×nh bµy qua 3 ch−¬ng:
Ch−¬ng I- C¬ së lý luËn cña chÊt l−îng vµ qu¶n lý chÊt l−îng s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp.
Ch−¬ng II-Thùc tr¹ng chÊt l−îng vµ c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l−îng s¶n phÈm
ë C«ng ty b¸nh kÑo H¶i Hµ.
Ch−¬ng III- Ph−¬ng h−íng vµ gi¶i ph¸p duy tr× vµ n©ng cao chÊt l−îng s¶n
phÈm cña C«ng ty b¸nh kÑo H¶i Hµ.
§Ó ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ l«-gic hîp lý cña vÊn ®Ò, ®Ò tµi ®−îc x©y
dùng trªn c¬ së c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu sau:
-Ph−¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng
-Ph−¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö
-Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch, so s¸nh vµ quan ®iÓm hÖ thèng
-ph−¬ng ph¸p quy n¹p, diÔn gi¶i...
§©y lµ lÇn ®Çu tiªn vËn dông nh÷ng kiÕn thøc lý luËn vµo thùc tiÔn nªn
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt nhÊt ®Þnh. KÝnh mong ®−îc sù tham gia gãp
ý, chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o h−íng dÉn ®Ó em cã c¬ héi nhËn thøc vÊn
®Ò ®−îc ®Çy ®ñ h¬n.
Ch−¬ng I
C¬ së lý luËn cña chÊt l−îng vµ qu¶n lý
chÊt l−îng s¶n phÈm ë doanh nghiÖp
I. Kh¸i qu¸t chung vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm.
Kh«ng n»m ngoµi c¸c vÊn ®Ò khoa häc, kinh tÕ kü thuËt kh¸c, chÊt l−îng
vµ chÊt l−îng s¶n phÈm ® ®−îc nhiÒu c¸c häc gi¶ còng nh− c¸c tr−êng ph¸i
kh¸c nhau nghiªn cøu. Trªn mçi gi¸c ®é ®Ó nh×n nhËn th× chÊt l−îng vµ chÊt
l−îng s¶n phÈm l¹i cã nh÷ng tÝnh chÊt, ®Æc thï riªng biÖt v× nã chÞu sù phô
thuéc vµo nhËn thøc, quan ®iÓm cña mçi nhµ nghiªn cøu. ChÝnh v× lý do ®ã
ta cã thÓ coi chÊt l−îng mang tÝnh t−¬ng ®èi, nã n»m trong sù chi phèi cña
rÊt nhiÒu yÕu tè nh−: kinh tÕ – x héi, kü thuËt, tù nhiªn, m«i tr−êng hay c¶
nh÷ng thãi quen cña tõng ng−êi.
Song dï cã xem xÐt vÊn ®Ò nµy ë gãc ®é nµo ®i n÷a, chóng ta còng ®Òu
nhÊt trÝ víi nhau mét ®iÒu lµ nhê cã sù tiÕn bé nhanh chãng cña c¸c ngµnh
khoa häc tù nhiªn, x héi mµ ngµy cµng ®−îc hoµn thiÖn h¬n, chÝnh x¸c,
khoa häc h¬n. Vµ tÊt nhiªn chóng ta ph¶i cã mét quan niÖm ®óng ®¾n, chÝnh
x¸c vÒ chÊt l−îng vµ chÊt l−îng s¶n phÈm th× míi cã thÓ ®¶m b¶o cho ho¹t
®éng thùc tiÔn vÒ qu¶n lý chÊt l−îng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. NÕu nh− c¸i nh×n
bÞ sai lÇm, m¬ hå sÏ kh«ng biÕt qu¶n lý c¸i g× vµ qu¶n lý nh− thÕ nµo. §Ó
hiÓu râ vÊn ®Ò nµy chóng ta h y tiÕp nhËn mét sè kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ
chÊt l−îng vµ chÊt l−îng s¶n phÈm.
1. ChÊt l−îng lµ g× ?
Theo Emanuel Cant¬( nhµ triÕt häc §øc) cho r»ng: “ chÊt l−îng lµ h×nh
thøc quan toµ cña sù viÖc”.
§iÒu ®ã cho thÊy méi sù viÖc hay kÕt qu¶ cña nh÷ng sù viÖc h÷u h×nh hay
v« h×nh th× còng ph¶i chiô mét sù chi phèi chung mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch
quan lµ chÊt l−îng. Mäi kÕt qu¶ cña c¸c qu¸ tr×nh kh«ng mang trong m×nh
®Æc tÝnh chÊt l−îng th× qu¸ tr×nh ®ã kh«ng cã lý do ®Ó tån t¹i.
Nh×n chung theo quan ®iÓm triÕt häc chÊt l−îng lµ mét phÇn tån t¹i bªn
trong cña c¸c sù vËt hiÖn t−îng.
Cßn trong tõ ®iÓn TiÕng ViÖt ( 1994) th× chÊt l−îng lµ c¸i t¹o nªn phÈm
chÊt gi¸ trÞ cña mét con ng−êi, mét sù vËt, mét sù viÖc.
§iÒu nµy cho thÊy chÊt l−îng mang mét ý nghÜa rÊt réng vµ bao trïm lªn
mäi h×nh th¸i tån t¹i cña thÕ giíi vËt chÊt, kÓ c¶ h÷u h×nh vµ v« h×nh. Xem
xÐt vÇn ®Ò nµy vi m« h¬n trong s¶n phÈm hµng hãa, chóng ta còng khã cã
thÓ ®−a ra mét kh¸i niÖm tuyÖt ®èi chÝnh x¸c. V× nh− ® nãi ë trªn, chÊt
l−îng hay chÊt l−îng s¶n phÈm lu«n thay ®æi theo c¸c yÕu tè t¸c ®éng vµ v×
thÕ nã còng cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau nh×n nhËn, nghiªn cøu.
2. C¸c quan niÖm kh¸c nhau vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm.
Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng x héi kh«ng ai phñ nhËn
tÇm quan träng cña chÊt l−îng s¶n phÈm. Nã lµ mét yÕu tè gãp phÇn ®¶m
b¶o sù thµnh c«ng cña mét doanh nghiÖp nãi riªng vµ c¶ mét nÒn kinh tÕ nãi
chung. Ngay tõ ®Çu thÕ kû 19 ® cã nh÷ng c«ng tr×nh vÜ ®¹i cña c¸c nhµ kinh
®iÓn trong ®ã cã Karl Marx(1818- 1883). ¤ng cho r»ng: “ ng−êi tiªu dïng
mua hµng kh«ng ph¶i hµng cã gi¸ trÞ mµ hµng cã gi¸ trÞ sö dôngvµ tháa m n
nh÷ng môc ®Ých x¸c ®Þnh”. NghÜa lµ chÊt l−îng s¶n phÈm kh«ng ph¶i lµ mét
c¸i g× ®ã trõu t−îng, v« ®Þnh mµ ng−îc l¹i nã cã tÝnh x¸c ®Þnh, cô thÓ mµ
chóng ta cã thÓ nhê vµo ®ã ®Ó ®¸ng gi¸ s¶n phÈm nµy lµ cã chÊt l−îng cao,
s¶n phÈm kia lµ hµng kÐm chÊt l−îng- ®ã chÝnh lµ c¸c môc tiªu(sÏ ®−îc
nghiªn cøu trong phÇn sau). VËy chÊt l−îng lµ th−íc ®o møc ®é h÷u Ých cña
gi¸ trÞ sö dông biÓu thÞ toµn bé gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm hµng ho¸.
chóng ta chØ ®−a ra mét sè kh¸i niÖm mang tÝnh ®¹i diÖn vµ ®−îc sù ®¸nh
gi¸ cao cña giíi chuyªn m«n.
1.
Theo quan ®iÓm cña hÖ thèng XHCN tr−íc ®©y mµ Liªn X« lµm ®¹i
diÖn th× “ ChÊt l−îng s¶n phÈm lµ tÊt c¶ c¸c tÝnh chÊt s¶n phÈm b¶o ®¶m kh¶
n¨ng tho¶ m n nhu cÇu nhÊt ®Þnh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh”. Theo ®ã,
chÊt l−îng ®−îc coi lµ mét chØ tiªu tÜnh kh«ng g¾n c¸c chØ tiªu cña chÊt
l−îng s¶n phÈm víi sù thay ®æi nhu cÇu, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt cña mçi n−íc vµ cña tõng doanh nghiÖp.
2.
Theo khuynh h−íng qu¶n lý s¶n xuÊt “ ChÊt l−îng cña mét s¶n
phÈm nµo ®ã lµ møc ®é mµ s¶n phÈm Êy thÓ hiÖn ®−îc nh÷ng yªu cÇu, nh÷ng
chØ tiªu thiÕt kÕ hay nh÷ng quy ®Þnh riªng cho s¶n phÈm Êy”. Quan niÖm nµy
l¹i qu¸ nhÊn m¹nh tíi nh÷ng chØ tiªu thiÕt kÕ cña s¶n phÈm, hay quy tr×nh
s¶n xuÊt mµ kh«ng ®Ò cËp ®Õn kh¶ n¨ng tho¶ m n nhu cÇu cña ng−êi tiªu
dïng.
3. Theo khuynh h−íng tho¶ m n nhu cÇu (Quan ®iÓm cña tæ chøc kiÓm
tra chÊt l−îng ch©u ¢u – European Organization For Quality Control): “
ChÊt l−îng cña s¶n phÈm lµ n¨ng lùc cña mét s¶n phÈm hoÆc cña mét dÞch
vô tho¶ m n nh÷ng nhu cÇu cña ng−êi sö dông”.
4. Theo tiªu chuÈn AFNOR 50-109 : “ ChÊt l−îng s¶n phÈm lµ n¨ng lùc
cña mét s¶n phÈm hoÆc mét dÞch vô tho¶ m n nh÷ng nhu cÇu cña ng−êi sö
dông”.
5. Theo J.Jvan(Mü) “ ChÊt l−îng s¶n phÈm lµ sù tho¶ m n nhu cÇu thÞ
tr−êng víi chi phÝ thÊp nhÊt”.
Hai quan niÖn nµy ph¶n ¸nh chÊt l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ ph¶i võa
phï hîp víi ng−êi tiªu dïng l¹i g¾n víi môc tiªu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt tøc c¶
hai bªn ®Òu t¨ng lîi Ých cña m×nh khi s¶n xuÊt hay tiªu dïng nh÷ng s¶n
phÈm cã chÊt l−îng cao.
6. Theo Oxford Pocket Dictionary “ ChÊt l−îng lµ møc ®é hoµn thiÖn, lµ
®Æc tr−ng so s¸nh hay ®Æc tr−ng tuyÖt ®èi, ®Êu hiÖu ®Æc thï, c¸c d÷ kiÖn
th«ng sè c¬ b¶n”.
7. Theo Johns. Oakland: chÊt l−îng chØ lµ sù ®¸p øng yªu cÇu. §iÒu nµy
còng ® ®−îc nhiÒu t¸c gi¶ ®Ò cËp nh−: Juran, BS4778, 1987/ISO 8402/ tõ
vùng chÊt l−îng ; Feigenbaum; Gost...Nh− vËy, chÊt l−îng s¶n phÈm cã
nhiÒu ngô ý réng lín, ®ã lµ sè l−îng cña s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô, viÖc
giao hµng ®é tin cËy, lîi Ých chi phÝ,...Ta cã thÓ l−u ý ë ®©y lµ kh¸ch hµng cã
thÓ lµ ng−êi tiªu dïng cuèi cïng mµ còng cã thÓ trong néi bé c«ng ty nh−
c¸c phßng ban, c«ng ®o¹n võa lµ kh¸ch hµng cña ng−êi nµy l¹i võa lµ ng−êi
cung øng cho ng−êi kh¸c.
8. Theo quan niÖm CN, KT-XH( kiÓm tra chÊt l−îng hµng ho¸ HN
1979): “ ChÊt l−îng s¶n phÈm lµ tæng hîp nh÷ng tÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña s¶n
phÈm, thÓ hiÖn møc ®é tho¶ m n nh÷ng nhu cÇu ® ®Þnh tr−íc cho nã trong
®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh vÒ kinh tÕ, kü thuËt vµ x héi”.
9. Theo TSO 8402- 86: “ ChÊt l−îng s¶n phÈm lµ tæng thÓ nh÷ng ®Æc
®iÓm, nh÷ng ®Æc tr−ng cña s¶n phÈm thÓ hiÖn ®−îc sù tho¶ m n nhu cÇu
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªu dïng x¸c ®Þnh, phï hîp víi c«ng dông, tªn gäi
cña s¶n phÈm”.
10. Theo TCVN 5814- 94: “ ChÊt l−îng lµ tËp hîp c¸c ®Æc tÝnh cña mét
thùc thÓ, ®èi t−îng, t¹o cho thùc thÓ (®èi t−îng) ®ã kh¶ n¨ng tho¶ m n
nh÷ng nhu cÇu ® nªu ra hoÆc tiÒm Èn”.
Víi c¸c kh¸i niÖm nµy, ta thÊy chÊt l−îng s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu
“®éng” tøc lµ khi cã sù thay ®æi tr×nh ®é kü thuËt , tay nghÒ cña ng−êi lao
®éng ®−îc n©ng cao, nhu cÇu cña thÞ tr−êng biÕn ®éng th× chÊt l−îng s¶n
phÈm sÏ thay ®æi theo h−íng ngµy cµng tèt h¬n.
Tãm l¹i, ta cã thÓ ®−a ra mét kh¸i niÖm t−¬ng ®èi kh¸i qu¸t nh− sau:
“ ChÊt l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ lµ tæng hîp c¸c ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm
t¹o nªn gi¸ tri sö dông, thÓ hiÖn kh¶ n¨ng møc ®é tho¶ m n nhu cÇu tiªu
dïng víi hiÖu qu¶ cao, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, kinh tÕ x héi nhÊt
®Þnh”.
Nh− vËy, chÊt l−îng s¶n phÈm kh«ng nh÷ng chØ lµ tËp hîp c¸c thuéc
tÝnh mµ cßn lµ møc ®é c¸c thuéc tÝnh Êy tho¶ m n nhu cÇu tiªu dïng trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ. Hay chÊt l−îng s¶n phÈm võa cã tÝnh chñ quan võa
cã tÝnh kh¸ch quan. Quan niÖm nµy thÓ hiÖn sù KH vµ toµn diÖn vÒ chÊt
l−îng, còng nh− mèi liªn hÖ h÷u c¬ gi÷a “ s¶n phÈm – x héi – con ng−êi”.
3. Sù h×nh thµnh cña chÊt l−îng s¶n phÈm.
Trong s¶n xuÊt kinh doanh, môc ®Ých lín nhÊt ®ã lµ ph¶i s¶n xuÊt ra nh÷ng
hµng ho¸ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng. Mµ ®iÒu cèt lâi lµ
kh¸ch hµng lu«n muèn t×m cho m×nh mét s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao gi¸ c¶
hîp lý ®©y lµ mét ®iÒu kh«ng dÔ dµng g× ®èi víi c¸c nhµ cung øng. §Ó t¹o ra
mét s¶n phÈm cã chÊt l−îng kh«ng chØ ®¬n thuÇn quan t©m ®Õn mét vµi c«ng
®o¹n cña viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm mµ bÊt cø mét s¶n phÈm nµo còng ®−îc
hoµn thµnh theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh víi nhiÒu nghiÖp vô kh¸c nhau mµ
nÕu mét sù yÕu kÐm bÊt kú nµo trong tr×nh tù Êy sÏ trùc tiÕp lµm ¶nh h−ëng
®Õn chÊt l−îng s¶n phÈm. §iÒu nµy ® ®−îc c¸c häc gi¶ ph©n tÝch mét c¸ch
chi tiÕt c¸c c«ng ®o¹n ph¶i ®−îc qu¶n lý, thùc hiÖn theo mét chu tr×nh khÐp
kÝn, v× s¶n xuÊt b¾t nguån tõ nhu cÇu thÞ tr−êng vµ còng quay trë vÒ thÞ
tr−êng ®Ó kiÓm chøng vµ tÊt nhiªn chÊt l−îng s¶n phÈm còng ®−îc h×nh
thµnh trong chu tr×nh ®ã. Ta cã thÓ minh ho¹ c¸c giai ®o¹n trong 3 ph©n hÖ:
Nghiªn cøu, thiÕt kÕ, s¶n xuÊt- tiªu dïng.
S¬ ®å 1: VTCL ISO 9004- 87, TCVN 5204-90.
Nghiªn cøu thÞ tr−êng
Nghiªn cøu, thiÕt kÕ,
triÓn khai
1
C¸c dÞch vô kh¸c sau
b¸n
1
2
Cung cÊp vËt t−
3
Hç trî kü thuËt, b¶o
d−ìng, b¶o hµnh
L¾p r¸p ®−a vµo sö
dông
Ph©n phèi, b¸n
1
4
9
5
8
7
Bao gãi dù tr÷
KÕ ho¹ch ho¸ c¸c qu¸
tr×nh
S¶n xuÊt
6
Thö nghiÖm, kiÓm tra.
S¬ ®å 2: Chu tr×nh h×nh thµnh chÊt l−îng 3 ph©n hÖ.
2
1
Nghiªn cøu
Tr−ng cÇu ý
kiÕn
8
B¸n hµng
dÞch vô
7
ThiÕt kÕ
3
TriÓn khai
S¶n xuÊt
V/c, dù tr÷ KiÓm tra
b¶o qu¶n bao gãi
6
4
5
3.1 Ph©n hÖ tr−íc s¶n xuÊt :(Nghiªn cøu thiÕt kÕ).
S¶n xuÊt s¶n phÈm cho ng−êi tiªu dïng lµ môc tiªu cña c«ng t¸c qu¶n lý
chÊt l−îng. §©y lµ mét nghiÖp vô quan träng cña phßng marketing trong tæ
chøc. Nhê ®ã mµ ng−êi s¶n xuÊt x¸c ®Þnh vµ lµm râ nhu cÇu cña ng−êi tiªu
dïng. Nh− ta ® biÕt nguyªn lý c¬ b¶n cña marketing lµ b¸n c¸i ng−êi ta cÇn
chø kh«ng ph¶i c¸i mµ m×nh cã. Qu¶ sÏ lµ sai lÇm nÕu nh− chóng ta cø s¶n
xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm chÊt l−îng kÐm, hoÆc kh«ng nh− ng−êi tiªu dïng kú
väng. NÕu chóng ta x¸c ®Þnh ®−îc mét c¸ch kh¸ chÝnh x¸c vÒ yªu cÇu vÒ sè
l−îng, vÒ chÊt l−îng cña ng−êi tiªu dïng còng nh− c¸c môc tiªu kinh doanh
mµ doanh nghiÖp ®Æt ra th× c¸c c«ng viÖc vÒ sau míi cã ®iÒu kiÖn hoµn thµnh
nhiÖm vô cña m×nh. V× vËy phßng Marketing ph¶i s©u s¸t víi thÞ tr−êng ®Ó
ph¸t hiÖn kÞp thêi sù thay ®æi cña nhu cÇu vµ thiÕt lËp mèi quan hÖ g¾n kÕt
víi phßng thiÕt kÕ s¶n phÈm.
ThiÕt kÕ s¶n phÈm lµ mét qu¸ tr×nh tõ x©y dùng, quy ®Þnh chÊt l−îng s¶n
phÈm, x¸c ®Þnh nguån nguyªn vËt liÖu cho tíi thÞ tr−êng tiªu thô.
Sau khi chóng ta thùc hiÖn song nhiÖm vô nghiªn cøu th× phßng thiÕt kÕ
sÏ v¹ch ra nh÷ng th«ng tin chi tiÕt h¬n vÒ s¶n phÈm ®ã t¹o nªn mét mÉu s¶n
phÈm t−¬ng thÝch víi sè liÖu ®iÒu tra nhu cÇu, vÒ ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
ChÊt l−îng thiÕt kÕ gi÷ mét vai trß ®Æc biÖt quan träng, t−¬ng lai cña mét
tæ chøc ®−îc nh×n nhËn qua l¨ng kÝnh thiÕt kÕ, triÓn khai s¶n phÈm míi.
C«ng t¸c nµy mang tÝnh chiÕn l−îc trong c¹nh tranh. §©y lµ c«ng viÖc
th−êng xuyªn v× mäi s¶n phÈm ®Òu cã chu kú sèng trong mét kho¶ng nhÊt
®Þnh.
3.2.
Ph©n hÖ trong s¶n xuÊt.
Thø nhÊt, nghiªn cøu triÓn khai : §©y lµ lµ qu¸ tr×nh ®Çu t− chi phÝ nhiÒu
nhÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. ë ®©y chóng ta ph¶i thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô
nh−: thiÕt kÕ d©y chuyÒn c«ng nghÖ, s¶n xuÊt thö, ®Çu t− x©ydùng c¬ b¶n. dù
tÝnh chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ gi¸ b¸n cña s¶n phÈm...Chóng ta còng
cÇn l−u ý ®Õn sù linh ho¹t cña d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Trong mét d©y chuyÒn
®ã ta cã thÓ chÕ t¹o ra ®−îc nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau hoÆc t−¬ng tù nhau.
Qua c«ng t¸c nµy sÏ cho ta mét c¸i nh×n c¬ b¶n toµn diÖn vÒ qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt s¶n phÈm míi vµ còng tõ ®ã suÊt hiÖn nhiÒu sai lÖch cÇn ®−îc ®iÒu
chØnh kÞp thêi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng lo¹t.
Thø hai, chÕ t¹o s¶n phÈm : Qu¸ tr×nh nµy cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h−ëng tíi
chÊt l−îng nh− b¶n th©n m¸y mãc thiÕt bÞ, ng−êi vËn hµnh, ®iÒu kiÖn tù
nhiªn... nÕu cã sù sai háng trong giai ®o¹n nµy th× chi phÝ lµ hÕt søc lín. Nh−
vËy ph¶i cã sù gi¸m s¸t, qu¶n lý, ®iÒu chØnh kÞp thêi.
Thø ba, kiÓm tra chÊt l−îng s¶n phÈm : T×m biÖn ph¸p ®Èm b¶o chÊt l−îng
quy ®Þnh, bao gãi, chuÈn bÞ xuÊt x−ëng. MÆc dï ®©y lµ c«ng ®o¹n cuèi cïng
cña ph©n hÖ s¶n xuÊt song nã còng kh¸ quan träng v× qua ®ã ph¸t hiÖn nh÷ng
s¶n phÈm sai háng ®Ó kh¾c phôc tr−íc khi nã ®Õn tay ng−êi tiªu dïng. Xu
thÕ chung lµ ph¶i thay thÕ kiÓu kiÓm tra s¶n phÈm cuèi cïng b»ng ciÕn l−îc
phßng ngõa vµ ph¶i sö dông thanh tra ®Ó xem xÐt l¹i hÖ thèng chuyÓn ®æi
chø kh«ng ph¶i s¶n phÈm v× ph¸t hiÖn s¶n phÈm tåi lµ rÊt tèn kÐm, l ng phÝ
vµ kÐm hiÖu qu¶.
3.3.
Ph©n hÖ sau s¶n xuÊt (tiªu dïng ).
NÕu nh− tr−íc ®©y ng−êi s¶n xuÊt chØ tËp chung nç lùc cña m×nh vµo giai
®o¹n(ph©n hÖ ) tr−íc s¶n xuÊt vµ khi s¶n xuÊt. Th× nay, ph©n hÖ sau s¶n xuÊt
®−îc doanh nghiÖp rÊt quan t©m v× ng−êi ta kh«ng thÓ phñ nh©n tÇm quan
träng lín lao cña nã, c¸c qu¸ tr×nh c¬ b¶n cña ph©n hÖ nµy bao gåm:
VËn chuyÓn s¶n phÈm sang m¹ng l−íi l−u th«ng, tæ chøc dù tr÷ b¶o qu¶n.
C¸c kho hµng tiÕp nhËn s¶n phÈm ®ång thêi qua ®ã cã sù kiÓm tra tr¸ch
nhiÖm c¶ ng−êi giao hµng vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng. Do ®ã bé phËn nµy
ngoµi chøc n¨ng dù tr÷ cßn lµ mét phßng tuyÕn ng¨n ngõa hµng kÐm chÊt
l−îng lät vµo m¹ng l−íi ph©n phèi.
B¸n hµng, dÞch vô kÜ thuËt, b¶o qu¶n, h−íng dÉn sö dông. SÏ ch−a cã c¬
së ®Ó ch¾c ch¾n r»ng ng−êi tiªu dïng sÏ khai th¸c triÖt ®Ó tÝnh n¨ng c«ng
dông mµ s¶n phÈm mang laÞ nÕu nh− thiÕu c«ng t¸c nµy. Qu¸ tr×nh di chuyÓn
hµng ho¸ tõ nhµ s¶n xuÊt, qua c¸c kªnh ph©n phèi råi tíi ng−êi tiªu dïng
chÞu t¸c ®éng nhiÒu cña c¸c nh©n tè kh¸ch quan ®Æc bÞªt nh÷ng mÆt hµng
l−¬ng thùc, thùc phÈm, hµng dÔ háng, dÓ vì... Ngµy nay víi sù chi phèi cña
c¬ chÕ thÞ tr−êng, c¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n t¨ng c−êng c«ng t¸c dÞch vô
sau b¸n hµng(After Sale) vµ nã ® thùc sù trë thµnh mét vò khÝ c¹nh tranh cã
hiÖu qu¶. ChÝnh nhê nã mµ s¶n phÈm ph¸t huy hÕt ®−îc gi¸ trÞ sö dông,
ng−êi tiªu dïng dÔ dµng khai th¸c s¶n phÈm mét c¸ch tèi −u, n©ng cao uy tÝn
cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng.
Vµ cuèi cïng lµ qu¸ tr×nh tr−ng cÇu ý kiÕn kh¸ch hµng vÒ chÊt l−îng, sè
l−îngcña s¶n phÈm, l©p dù ¸n cho bø¬c sau...
C¸c qu¸ tr×nh ®ã cø lÆp l¹i thµnh nh÷ng chu tr×nh kh¸c nhau.Trong suèt
qu¸, tr×nh chÊt l−îng s¶n phÈm sÏ kh«ng ngõng ®−îc c¶i tiÕnvµ n©ng cao...
Do ®ã, qu¶n lý chÊt l−îng ®i tõ thÞ tr−êng vµ trë vÒ thÞ tr−êng, lÇn lÆp l¹i sau
phñ ®Þnh lÇn tr−íc nh−ng ë møc hoµn h¶o h¬n.
4. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña chÊt l−îng s¶n phÈm.
Nh×n chung, mçi s¶n phÈm kh¸c nhau ®Òu cã ®Æc ®iÓm riªng quy ®Þnh cho
chÊt l−îng s¶n phÈm. Song qua c¸c kh¸i niÖm vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm
chóng ta cã thÓ ®−a ra mét sè ®Æc ®iÓm sau:
4.1. ChÊt l−îng ®−îc ®o b»ng møc ®é tho¶ m"n cña ng−êi tiªu dïng.
Cho dï c¸c nhµ s¶n xuÊt cã qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña m×nh cã chÊt l−îng
cao ®Õn ®©u ®i n÷a mµ nã kh«ng ®−îc sö ñng hé, chÊp nhËn cña ng−êi tiªu
dïng th× ®iÒu ®ã kh«ng mang l¹i ý nghÜa g×. §©y lµ mét ®Æc ®iÓm cèt lâi cho
cÊp l nh ®¹o ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, môc tiªu, chiÕn l−îc chÊt l−îng s¶n
phÈm cña m×nh. Theo ®ã, ph¶i ®øng trªn quan ®iÓm tiªu dïng, ®Æt vÞ trÝ cña
m×nh vµo vÞ trÝ ng−êi tiªu dïng, lÊy sù tho¶ m n nhu cÇu cña kh¸ch hµng lµm
th−íc ®o chÊt l−îng th× míi ®em l¹i møc chÊt l−îng s¶n phÈm h¬p lý nhÊt.
4.2.
ChÊt l−îng s¶n phÈm lµ mét kh¸i niÖm mang tÝnh t−¬ng ®èi.
Mét s¶n phÈm ®−îc coi lµ cã chÊt l−îng tèt trong thêi ®o¹n nµy, song nã
cã thÓ ®¸nh gi¸ lµ tåi vµo thêi ®o¹n kh¸c v× nã chÞu ¶nh h−ëng cña yÕu tè tù
nhiªn, nhu cÇu thay ®æi, sù tiÕn bé míi cña khoa häc...lµm cho nã trë nªn lçi
thêi khi mét s¶n phÈm víi tÝnh n¨ng c«ng dông cao h¬n rÊt nhiÒu ra ®êi.
T−¬ng tù nh− vËy ®èi víi tõng khu vùc thÞ tr−êng ng−êi tiªu dïng. Xu h−íng
chung lµ chÊt l−îng ngµy cµng ®−îc c¸c h ng c¶i tiÕn n©ng cao h¬n phï hîp
thÞ hiÕu cña ng−êi tiªu dïng ngµy cµng khã tÝnh.
4.3.
ChÊt l−îng s¶n phÈm cã thÓ ®−îc l−îng ho¸.
ChÊt l−îng s¶n phÈm ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh râ rµng b»ng c¸c chØ tiªu, th«ng
sè, kü thuËt theo quy ®Þnh cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, doanh nghiÖp vµ ®Æc
biÖt quan träng lµ ng−êi tiªu dïng.
ChÊt l−îng cã thÓ ®−îc l−îng ho¸ vµ thÓ hiÖn b»ng c«ng thøc:
Q=P/B<1
Trong ®ã:
P: lµ hiÖu n¨ng hoÆc kÕt qu¶
B: lµ sù mong ®îi hay nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng.
Ta thÊy th−êng th× tû sè P/B <1. NÕu Q=1 th× coi nh− nhu cÇu cña ng−êi
tiªu dïng ®−îc hoµn toµn tho¶ m n.
ChÊt l−îng s¶n phÈm ph¶i cã ®é an toµn vµ tin cËy ®èi víi ng−êi tiªu dïng
trong qu¸ tr×nh sö dông s¶n phÈm hay dÞch vô ®ã.
4.4. ChÊt l−îng lµ vÊn ®Ò lu«n ®−îc ®Æt ra øng víi mäi tr×nh ®é s¶n
xuÊt.
Khi khoa häc kÜ thuËt thay ®æi sÏ lµm ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt vµ dÉn ®Õn chÊt l−îng s¶n phÈm còng theo ®ã mµ t¨ng lªn. Do ®ã, øng
víi tr×nh ®é s¶n xuÊt nµo sÏ cã mét møc ®é chÊt l−îng nhÊt ®Þnh.
®©y lµ ®Æc ®iÓm ph¶i ®−îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m ®Ó kh«ng ngõng
n¾m b¾t nh÷ng tiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ ®−a vµo thùc tÕ s¶n xuÊt. cã
nh− vËy s¶n phÈm míi cã n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng.
Tõ c¸c ®Æc ®iÓm trªn ta thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng møc chÊt
l−îng s¶n phÈm, so s¸nh víi nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng ®Ó s¶n phÈm lu«n
mang l¹i tèi ®a lîi Ých cho ng−êi tiªu dïng vµ lîi nhuËn thu ®−îc lµ lín nhÊt.
§ång thêi ph¶i xem xÐt ®Õn sù thay ®æi cña m«i tr−êng ngµnh kinh tÕ - kü
thuËt ®Ó cã møc chÊt l−îng hîp lý.
5. Sù ph©n lo¹i chÊt l−îng s¶n phÈm - ý nghÜa vµ môc ®Ých.
5.1. ChÊt l−îng thiÕt kÕ.
ChÊt l−îng thiÕt kÕ cña s¶n phÈm lµ gi¸ trÞ c¸c chØ tiªu ®Æc tr−ng cña s¶n
phÈm ®−îc ph¸c th¶o qua v¨n b¶n, trªn c¬ së nghiªn cøu nhu cÇu thÞ tr−êng,
c¸c ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt tiªu dïng, ®ång thêi cã so s¸nh víi chØ tiªu chÊt
l−îng c¸c mÆt hµng t−¬ng tù cïng lo¹i cña nhiÒu h ng nhiÒu c«ng ty.
ChÊt l−îng thiÕt kÕ ®−îc thÓ hiÖn ë chç s¶n phÈm hoÆc dÞch vô ®ã ®−îc
thiÕt kÕ tèt nh− thÕ nµo ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu. C¸c s¶n phÈm cã tÝnh n¨ng t¸c
dông, h×nh mÉu kh¸c nhau nh− thÕ nµo ®Òu phô thuéc vµo qu¸ tr×nh thiÕt kÕ
ra chóng.
5.2. ChÊt l−îng thùc tÕ.
ChÊt l−îng thùc tÕ cña s¶n phÈm lµ gi¸ trÞ c¸c chØ tiªu chÊt l−îng s¶n
phÈm thùc tÕ ®¹t ®−îc do c¸c yÕu tè chi phèi nh−: nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc,
ph−¬ng ph¸p qu¶n lý... Do vËy nã ph¶n ¸nh kh¸ chÝnh x¸c kh¶ n¨ng s¶n xuÊt
s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
ChÊt l−îng nµy sÏ ®−îc ®¸nh gi¸ qua qu¸ tr×nh khai th¸c sö dông s¶n
phÈm. Khi qua thùc nghiÖm ta sÏ ®¸nh gi¸ ®−îc møc ®é tu©n thñ thiÕt kÕ vµ
cã thÓ rót ra nh÷ng ®iÓm yÕu,®iÓm m¹nh, n¾m b¾t ®−îc sù phï hîp gi÷a thiÕt
kÕ vµ chÕ t¹o, khi x¶y ra tr−êng hîp kh«ng ¨n khíp gi÷a hai kh©u nµy ta ph¶i
t×m nguyªn nh©n ë c¶ hai v× cã khi chÊt l−îng thiÕt kÕ qu¸ cao (hay thÊp)
trong khi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt l¹i rÊt thÊp (hay cao).
5.3.
ChÊt l−îng chuÈn.
ChÊt l−îng chuÈn lµ gi¸ trÞ c¸c chØ tiªu ®Æc tr−ng ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn
phª chuÈn. ChÊt l−îng thiÕt kÕ ph¶i dùa trªn c¬ së cña chÊt l−îng chuÈn ®
®−îc doanh nghiÖp, Nhµ n−íc quy ®Þnh ®Ó cã c¸c chØ tiªu vÒ chÊt l−îng cña
s¶n phÈm hµng ho¸ hîp lý.
Sù phï hîp gi÷a chÊt l−îng chuÈn vµ chÊt l−îng thiÕt kÕ lµ mét lîi thÕ cña
s¶n phÈm do ®ã ®Ó cã chÊt l−îng chuÈn ta ph¶i xem xÐt yªu cÇu cña c¸c v¨n
b¶n quy ®Þnh cña Nhµ n−íc, doanh nghiÖp, c¸c hîp ®ång kinh tÕ gi÷a c¸c
bªn liªn quan.
5.4.
ChÊt l−îng cho phÐp.
ChÊt l−îng cho phÐp lµ møc ®é cho phÐp vÒ ®é lÖch c¸c chØ tiªu chÊt
l−îng cña s¶n phÈm gi÷a chÊt l−îng thùc tÕ víi chÊt l−îng chuÈn. Tû lÖ sai
sè gi÷a chóng cµng nhá th× chÊt l−îng s¶n phÈm cµng ®−îc ®¸nh gi¸ cao.
§Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c chÊt l−îng cho phÐp nhµ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo
n¨ng lùc s¶n xuÊt thùc tÕ, ph−¬ng ph¸p tæ chøc qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ
c¸c yÕu tè vÜ m« kh¸c.
5.5. ChÊt l−îng tèi −u.
ChÊt l−îng tèi −u lµ gi¸ trÞ c¸c chØ tiªu chÊt l−îng s¶n phÈm ®¹t ®−îc møc
®é hîp lý nhÊt trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ x héi nhÊt ®Þnh, hay nãi c¸ch kh¸c
s¶n phÈm hµng ho¸ ®¹t møc chÊt l−îng tèi −u lµ c¸c chØ tiªu chÊt l−îng s¶n
phÈm tho¶ m n nhu cÇu ng−êi tiªu dïng, cã kh¶ n¨ng mang l¹i hiÖu qu¶
kinh doanh cao.
C¸c h ng lu«n t×m c¸ch ®−a chÊt l−îng cña m×nh vÒ møc tèi −u, song
kh«ng ph¶i dÔ dµng g× v× t¹i ®ã hä ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc trong
vµ ngoµi doanh nghiÖp.
§Ó hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy ta h y xem xÐt mèi t−¬ng quan gi÷a gi¸ c¶
cña chÊt l−îng s¶n phÈm vµ gi¸ trÞ chÊt l−îng (gi¸ thµnh) cña s¶n phÈm qua
s¬ ®å sau:
S¬ ®å 3: Quan hÖ gi÷a gi¸ trÞ chÊt l−îng vµ gi¸ c¶.
Ggt
B
Ggc
Lîi nhuËn
Ggc
0
A
M1c M2c
M*c
M3c
Trong ®ã:
Ggc: Gi¸ c¶ s¶n phÈm.
Ggt: Gi¸ trÞ s¶n phÈm.
Mcl: Møc chÊt l−îng s¶n phÈm.
Ta dÔ dµng nhËn thÊy: Khi chÊt l−îng s¶n phÈm cßn thÊp, thËm chÝ b»ng
0, th× gi¸ trÞ chÊt l−îng còng kh«ng thÓ b»ng 0 ®−îc thËm chÝ chi phÝ l¹i ë
møc cao. Do ®ã muèn n©ng cao chÊt l−îng th× ph¶i t¨ng c−êng ®Çu t− nghiªn
cøu, thiÕt kÕ, triÓn khai vµ do vËy ®−êng cong cã xu h−íng ®i lªn. NÕu nh−
cïng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt th× møc chÊt l−îng lµ cã giíi h¹n nhÊt ®Þnh dï r»ng
chi phÝ s¶n xuÊt cã t¨ng. C¸c h ng cÇn ph¶i quan t©m tíi yÕu tè nhu cÇu cã
kh¶ n¨ng thanh to¸n, tËp qu¸n tiªu dïng... cña d©n c− v× nÕu cø t¨ng chÊt
l−îng s¶n phÈm lªn m i sÏ ph¶i ®Æt gi¸ cao vµ nh− vËy víi møc thu nhËp h¹n
chÕ th× cÇu vÒ hµng ho¸ nµy cã thÓ b»ng 0, t¨ng chi phÝ lµ v« nghÜa vµ dÉn
®Õn thua lç trong kinh doanh. T¹i c¸c ®iÓm tr−íc M1cl vµ sau M3cl th× c¶ nhµ
s¶n xuÊt vµ ng−êi tiªu dïng ®Òu kh«ng muèn cung cÊp hay tiªu dïng nh÷ng
s¶n phÈm ®ã. Vµ ta thÊy gi¸ c¶ t¨ng chËm dÇn vµ cã thÓ trë nªn b o hoµ sau
M*cl (møc chÊt l−îng tèi −u ).
Møc chÊt l−îng tèi −u thÓ hiÖn lîi thÕ so s¸nh cña doanh nghiÖp, mçi lÇn
t×m l¹i lîi thÕ ®ã tøc lµ lóc cÇn ph¶i c¶i tiÕn chÊt l−îng s¶n phÈm vµ t×m l¹i
chÊt l−îng tèi −u.
§Ó x¸c ®Þnh M*cl cña s¶n phÈm ta ph¶i dùa trªn c¬ së sau:
1. Nghiªn cøu s¶n phÈm c¹nh tranh t×m mÆt m¹nh, mÆt yÕu.
2. Nghiªn cøu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp t×m mÆt m¹nh, mÆt yÕu.
3. Nghiªn cøu xu h−íng ph¸t triÓn s¶n phÈm, nhu cÇu...
Trong h×nh vÏ trªn Ggc lµ chi phÝ cña ng−êi tiªu dïng gåm: TiÒn mua s¾m+
chi phÝ sö dông, thanh lý hµng n¨m. T¹i møc chÊt l−îng tèi −u th× chi phÝ cña
hä lµ nhá nhÊt. C¸c hµng nhµ s¶n xuÊt lu«n t×m c¸ch gi¶m hai lo¹i chi phÝ
trªn ®Ó t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸. Bªn c¹nh ®ã c¸c nhµ s¶n xuÊt
lu«n qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña m×nh, coi kh¸ch hµng lµ th−îng ®Õ tÊt c¶ ®Òu
kh«ng n»m ngoµi môc ®Ých t¹o ra lîi nhuËn tèi ®a cho doanh nghiÖp.
Nh− vËy khi chän M*cl c«ng ty cÇn x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ sè l−îng. NÕu nhu
cÇu cao vÒ sè l−îng th× gi¸ trÞ c¸c chØ tiªu chÊt l−îng th−êng cã khuynh
h−íng gi¶m t¹m thêi vµ lîi thÕ theo quy m« trong s¶n xuÊt. §Ó cã møc chÊt
l−îng hîp lý nhÊt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã kÕ ho¹ch, dù b¸o chÝnh x¸c biÕn
®æi cña nhu cÇu. §©y lµ mét nhiÖm vô cña qu¶n lý chÊt l−îng s¶n phÈm.
Còng trªn s¬ ®å 3, ®−êng Ggt thÓ hiÖn chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra møc chÊt
l−îng cÇn thiÕt gåm 3 yÕu tè c¬ b¶n cÊu thµnh, ®ã lµ:
1. Chi phÝ cho phÇn s¶n xuÊt s¶n phÈm nh− nguyªn, nhiªn vËt liÖu, khÊu
hao m¸y mãc nhµ x−ëng, lao ®éng... ®−îc tÝnh trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
2. Chi phÝ cho kiÓm tra, ®¸nh gi¸, ng¨n ngõa h− háng s¶n phÈm vµ lo¹i trõ
nh÷ng nguyªn nh©n cã thÓ lµm gi¶m møc chÊt l−îng.
C¸c chi phÝ cho kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng gåm: Chi phÝ chuÈn bÞ c¬ së
kiÓm tra. Gi¸ trÞ c¸c thiÕt bÞ ®o l−êng vµ kiÓm tra, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu vµ
thiÕt bÞ thö nghiÖm....
Chi phÝ ng¨n ngõa vµ lo¹i trõ nh÷ng nguyªn nh©n gåm cã: Chi phÝ cho tæ
chøc kÕ ho¹ch ho¸ chÊt l−îng s¶n phÈm thiÕt kÕ vµ chuÈn bÞ thiÕt bÞ kiÓm
tra; chi phÝ ®µo t¹o c¸n bé; chi phÝ kiÓm tra s¬ bé vµ ph©n lo¹i ng−êi cung
cÊp nguyªn vËt liÖu, chi tiÕt...
3. Chi phÝ cho nh÷ng tæn thÊt do s¶n phÈm háng, phÕ phÈm nh− söa ch÷a
l¹i chÕ t¹o l¹i... hay c¶ nh÷ng chi phÝ kh¾c phôc hËu qu¶ cho ng−êi tiªu dïng
do s¶n phÈm kÐm chÊt l−îng g©y ra.
Chi phÝ tæn thÊt nµy nhiÒu khi lµ rÊt lín c¶ vÒ vËt chÊt vµ phi vËt chÊt ®èi
víi doanh nghiÖp, nh− gi¶m uy tÝn cña doanh nghiÖp, bÊt ®ång néi bé doanh
nghiÖp ..., nguyªn vËt liÖu, lao ®éng, thêi gian ho¹t ®éng m¸y mãc...
Ta cã thÓ thÊy hai kho¶n chi phÝ 2 vµ 3 n»m trong kho¶ng 30-:- 40% vµ
60-:- 70% (*).
Thùc tiÔn cho chóng ta c¸i nh×n kh¸ chÝnh x¸c vÒ viÖc kiÓm tra s¶n phÈm
kh«ng mang l¹i kÕt qu¶ kh¶ quan, mµ ng−îc l¹i con ®−êng hiÖu qu¶ nhÊt l¹i
lµ t¨ng chi phÝ phßng ngõa h− háng. Tõ ®ã gi¶m chi phÝ cho kiÓm tra vµ
gi¶m tæn thÊt phÕ phÈm vµ c¸c dÞch vô kh¸c.
6. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi chÊt l−îng s¶n phÈm.
Ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh: Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh h−ëng tíi chÊt l−îng s¶n
phÈm bao gåm c¶ c¸c yÕu tè vi m« vµ c¸c yÕu tè vÜ m«. SÏ kh«ng thÓ cã
qu¶n lý chÊt l−îng s¶n phÈm tèt, cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l−îng
s¶n phÈm nÕu nh− chóng ta kh«ng biÕt chÊt l−îng s¶n phÈm tèt hay xÊu lµ
do ®©u. Ta h y lÇn l−ît xem xÐt c¸c nh©n tè ®ã.
6.1. Mét sè yÕu tè ë tÇm vÜ m«.
C¸c yÕu tè nµy cã t¸c ®éng rÊt lín tíi chÊt l−îng s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp, khi nã mang tÝnh tÝch cùc sÏ lµm cho doanh nghiÖp cã vÞ thÕ h¬n trªn
th−¬ng tr−êng, s¶n phÈm cña hä cã søc c¹nh tranh cao vµ ng−îc l¹i.
6.1.1. Nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ.
ChÊt l−îng s¶n phÈm chÞu sù chi phèi cña c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ nh− yªu
cÇu vÒ chÊt l−îng cña thÞ tr−êng, kh¶ n¨ng ®¸p øng cña nhµ s¶n xuÊt, chÝnh
s¸ch kinh tÕ cña Nhµ n−íc, tr×nh ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Nh− ta ® biÕt, sù
ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia n»m trªn ®−êng giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n
xuÊt(PPF) do nguån lùc lµ cã h¹n, trong khi nhu cÇu cña con ng−êi lu«n ®a
d¹ng vµ phong phó c¶ vÒ så l−îng vµ chÊt l−îng s¶n phÈm.C¸c doanh nghiÖp
lu«n ph¶i ®èi ®Çu víi sù h¹n chÕ vÒ vèn, l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ, m¸y mãc,
yÕu kÐm cña tr×nh ®é c«ng nh©n viªn so víi t×nh h×nh míi.
6.1.2. Sù ph¸t triÓn cña Khoa häc - Kü thuËt.
Con ng−êi ® vµ ®ang chøng kiÕn sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc kü
thuËt hiÖn ®¹i víi quy m« s©u réng trªn toµn thÕ giíi. §iÒu nµy ® lu«n lµm
lùc l−îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn theo h−íng hiÖn ®¹i h¬n. Nã t¸c ®éng m¹nh mÏ
vµo mäi ngµnh, mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ, x héi vµ ®Æc biÖt trong
c«ng nghiÖp. Sù tiÕn bé khoa häc kü thuËt ® t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
ra s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao h¬n, khi mét c«ng nghÖ míi gia ®êi sÏ kÐo
theo mét lo¹t c¸c s¶n phÈm míi ra ®êi víi −u thÕ h¬n h¼n c¸c s¶n phÈm cò
cïng lo¹i vÒ chÊt l−îng.
Sù tiÕn bé nµy cßn ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh−:
nguyªn, nhiªn vËt liÖu míi. Do vËy c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng chØ quan
t©m tíi yÕu tè m¸y mãc thiÕt bÞ mµ cßn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi vÒ
nguyªn vËt liÖu ®Ó n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ c¹nh tranh
cho s¶n phÈm cña m×nh.
6.1.3. HiÖu lùc cña v¬ chÕ qu¶n lý.
Nh− ta ® nãi trong phÇn më ®Çu, hiÖn nay Nhµ n−íc ta qu¶n lý vÜ m«
nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, sù qu¶n lý Êy ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p
kh¸c nhau nh− kinh tÕ - kÜ thuËt, hµnh chÝnh x héi, gi¸o dôc- t©m lý...c¸c
ph−¬ng ph¸p chung ho¹ch ®Þnh ®ã ®−îc cô thÓ thµnh c¸c chÝnh s¸ch, quy
®Þnh nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm hµng ho¸....
§©y lµ mét ®ßn bÈy quan träng trong viÖc qu¶n lý chÊt l−îng s¶n phÈm, ®¶m
b¶o æn ®Þnhvµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¹o dùng vµ ®¶m b¶o uy tÝn, quyÒn lîi cña
doanh nghiÖp, còng nh− ng−êi tiªu dïng.
Nhµ n−íc cßn ®Æt ra nh÷ng quy ®Þnh chi tiÕt vÒ møc chÊt l−îng vµ tiªu
chuÈn chÊt l−îng tèi −u. X¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu mÆt hµng ®iÒu nµy
cã t¸c ®éng lín tíi chÊt l−îng s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n−íc còng ®−a ra
mét hÖ thèng gi¸ c¶ quy ®Þnh cho tõng mÆt hµng, ngµnh hµng nh− chÝnh s¸ch
gi¸ trÇn, gi¸ sµn ®Ó b¶o vÖ lîi Ých ng−êi tiªu dïng.
6.1.4. C¸c yÕu tè v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n, thãi quen tiªu dïng.
§©y lu«n ®−îc coi lµ mét nh©n tè quan träng ¶nh h−ëng tíi chÊt l−îng
s¶n phÈm. ë tõng khu vùc thÞ tr−êng sÏ cã nhu cÇu kh«ng gièng nhau v× nã
chÞu sù chi phèi cña së thÝch tiªu dïng quèc gia, d©n téc; tËp qu¸n, tr×nh ®é,
v¨n ho¸ cña ng−êi d©n sÏ lµ mét yÕu tè ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi søc tiªu thô
cña s¶n phÈm víi c¸c møc chÊt l−îng kh¸c nhau. ChÝnh v× lÏ ®ã, doanh
nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c marketing ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nhu cÇu
vÒ chÊt l−îng ë tõng ®o¹n thÞ tr−êng, cã nh− vËy míi cã c¬ së ®Ó ®¶m b¶o
r»ng s¶n phÈm sÏ ®−îc tiªu thô trªn thÞ tr−êng môc tiªu cña doanh nghiÖp.
6.2.
C¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi chÊt l−îng s¶n phÈm ë tÇm vi m«.
S¶n phÈm lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh biÕn ®æi, do vËy chÊt l−îng s¶n
phÈm còng lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh. Mµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l¹i gåm
nhiÒu c¸c c«ng ®o¹n kh¸c nhau. Trong mçi c«ng ®o¹n ®ã nã ®Òu chÞu sù chi
phèi cña c¸c nh©n tè c¬ b¶n nh−: Con ng−êi (Men); ph−¬ng ph¸p tæ chøc
qu¶n lý (Methods); thiÕt bÞ c«ng nghÖ(machines); nguyªn, nhiªn vËt
liÖu(materials)- ®ã lµ ®iÒu ta kh«ng thÓ phñ nhËn. Ng−êi ta cßn gäi ®ã lµ “
quy t¾c 4M”.
6.2.1. Nhãm yÕu tè con ng−êi(Men).
§©y lµ yÕu tè ®−îc coi lµ quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l−îng s¶n phÈm. Con ng−êi
qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn m¸y mãc- thiÕt bÞ, ®iÒu khiÓn vµ thùc hiÖn mäi kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt. Thªm vµo ®ã, con ng−êi cßn trùc tiÕp lao ®éng ®Ó t¹o ra s¶n
phÈm. Do vËy con ng−êi cÇn cã tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vÒ nhËn thøc, häc vÊn, am
hiÓu khoa häc kü thuËt cã nh− vËy míi cã thÓ ®iÒu khiÓn vµ chÊp hµnh tèt
quy tr×nh c«ng nghÖ.
Dï cho chóng ta cã m¸y mãc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Õn nh−êng nµo, dï cho
nguyªn vËt liÖu tèt ®Õn ®©u mµ nÕu con ng−êi kh«ng cã ý thøc tr¸ch nhiÖm,
lµm bõa, lµm Èu th× cã kiÓm tra ngÆt nghÌo ®Õn mÊy th× s¶n phÈm lµm ra
còng kh«ng thÓ cã chÊt l−îng tèt ®−îc. ThËm chÝ doanh nghiÖp cã tiÕn hµnh
tù ®éng ho¸, c¬ giíi ho¸ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ th× con ng−êi còng
kh«ng thÓ thiÕu ®Æc biÖt mét sè lÜnh vùc mµ m¸y mãc kh«ng thÓ lµm thay
con ng−êi nh− nghiªn cøu thÞ tr−êng, ý t−ëng thiÕt kÕ s¶n phÈm míi...
6.2.2. Nhãm yÕu tè ph−¬ng ph¸p tæ chøc qu¶n lý (Methods).
C¸c nghiÖp vô cña vÊn ®Ò tæ chøc qu¶n lý ®Ó b¶o ®¶m vµ n©ng cao chÊt
l−îng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp thÓ hiÖn qua viÖc thùc hiÖn tæ chøc qu¶n
lý lao ®éng, tæ chøc thùc hiÖn tiªu chuÈn, tæ chøc s¶n xuÊt, kiÓm tra chÊt
l−îng s¶n phÈm, tæ chøc qu¸ tr×nh tiªu thô, tæ chøc söa ch÷a b¶o hµnh....
Nh− vËy ®Ó cã chÊt l−îng s¶n phÈm tèt ®¸p øng ®−îc nhu cÇu thÞ tr−êng
c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Æc biÖt chó träng tíi c«ng t¸c nµy v× bÊt cø c«ng viÖc
nµo lµm kh«ng tèt th× tÊt sÏ cho kÕt qu¶ chÊt l−îng s¶n phÈm lµ xÊu.
6.2.3. Nhãm yÕu tè nguyªn, nhiªn vËt liÖu(Materials).
Muèn cã s¶n phÈm tèt th× chÊt l−îng nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng
yÕu tè h×nh thµnh chÊt l−îng s¶n phÈm ph¶i cã chÊt l−îng cao. §©y lµ yÕu tè
c¬ b¶n cña ®Çu vµo cã ¶nh h−ëng quyÕt ®Þnh tíi chÊt l−îng s¶n phÈm. V× nã
t¹o nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm, vÒ mÆt gi¸ trÞ nã th−êng chiÕm 60-:- 80% tû
träng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
C¸c nhµ s¶n xuÊt tiªu thô cÇn t¹o ra cho m×nh nh÷ng c¬ së cung cÊp
nguyªn vËt liÖu æn ®Þnh, cã chÊt l−îng tèt, ®¶m b¶o thêi gian, ®ñ sè l−îng vµ
c¬ cÊu. Gi÷a hai bªn ph¶i cã hîp ®ång cam kÕt vÒ quyÒn lîi cña m×nh trong
viÖc thùc hiÖn hîp ®ång. Tõ ®ã sÏ ®¶m b¶o chÊt l−îng s¶n phÈm, tiÕn ®é s¶n
xuÊt ®óng kÕ ho¹ch, còng nh− gi¶m ®−îc nhiÒu thñ tôc giao nhËn, gi¶m chi
phÝ s¶n xuÊt mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l−îng s¶n phÈm.
6.2.4. Nhãm yÕu tè kü thuËt c«ng nghÖ- ThiÕt bÞ (Machines).
- Xem thêm -