Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu.
Trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay NHTM ®· trë thµnh mét trung gian tµi chÝnh ®¸ng
tin cËy,gióp nÒn kinh tÕ kh¬i th«ng vèn,dÉn vèn tõ nh÷ng ngêi thõa sang nh÷ng ngêi thiÕu.NÒn kinh tÕ chØ cã thÓ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao nÕu cã mét hÖ thèng ng©n
hµng lµnh m¹nh,®iÒu nµy ®ßi hái tõng ng©n hµng ph¶i ph¸t triÓn t¬ng xøng.
Kh¸c víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c,NHTM lµ lo¹i h×nh kinh doanh ®Æc
biÖt,s¶n phÈm chñ yÕu cña nã lµ tiÒn,kinh doanh chñ yÕu dùa vµo nguån vèn huy
®éng tõ bªn ngoµi,vèn chñ së h÷u chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá trong tæng nguån
vèn.Môc tiªu kinh doanh cña ng©n hµng lµ lîi nhuËn,phÇn lín lîi nhuËn cña NHTM
lµ thu ®îc tõ ho¹t ®éng tÝn dông.
Trong qu¸ tr×nh chuyÓn quyÒn së h÷u vèn NHTM lu«n ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu
rñi ro trªn c¶ ph¬ng diÖn huy ®éng vµ sö dông vèn do ®ã tríc kia c¸c NHTM chØ
chó träng qu¶n lý tµi s¶n cã ®Ó ®Çu t vµo ®©u ®Ó cã lîi nhuËn cao nhÊt.
ViÖt Nam sau nhiÒu n¨m ®æi míi,nÒn kinh tÕ ®· cã nhiÒu khëi s¾c,c¬ chÕ kinh
tÕ thÞ trêng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶,nhu cÇu vÒ
vèn cho nÒn kinh tÕ ngµy cµng cao.Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¹nh tranh lµ tÊt
yÕu,c¸c NHTM còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã,sù c¹nh tranh gi÷a c¸c NHTM
trong viÖc t×m kiÕm nguån vèn ho¹t ®éng ®· ®Æt ra c©u hái cho nh÷ng nhµ qu¶n lý
ng©n hµng lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã ®ñ vèn,víi mét c¬ cÊu tèi u vµ chi phÝ thÊp nhÊt cho
®Çu t gi÷a m«i trêng c¹nh tranh.§Ó gãp mét phÇn vµo gi¶i quyÕt c©u hái trªn,sau
mét thêi thùc tËp t¹i chi nh¸nh NHCT-Thanh Xu©n em ®· chän ®Ò tµi luËn v¨n"Mét
sè gi¶i ph¸p nh»m më réng ho¹t ®éng huy ®éng vèn t¹i chi nh¸nh NHCT-Thanh
Xu©n".
Víi thêi gian cã h¹n,kinh nghiÖm thùc tÕ cha nhiÒu,bµi luËn v¨n kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt.Em rÊt mong ®îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c«.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
KÕt cÊu chuyªn ®Ò
§Ò tµi:"Mét sè gi¶i ph¸p më réng ho¹t ®éng
huy ®éng vèn t¹i chi nh¸nh NHCT-Thanh
Xu©n"
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nguån vèn vµ ho¹t ®éng
huy ®éng vèn cña NHTM
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng vÒ ho¹t ®éng huy ®éng vèn t¹i chi
nh¸nh NHCT-Thanh Xu©n.
Ch¬ng III
Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ më réng ho¹t ®éng
huy ®éng vèn t¹i chi nh¸nh NHCT-Thanh Xu©n.
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nguån vèn vµ ho¹t
®éng huy ®éng vèn cña nhtm
I/Kh¸i qu¸t chung vÒ NHTM.
1/Kh¸i niÖm vÒ NHTM.
NHTM xuÊt hiÖn tõ rÊt sím,b¾t ®Çu tõ nh÷ng ngêi thî vµng.Tríc kia thái vµng
®îc dïng lµm tiÒn,ngêi cã vµng muèn cã mét n¬i cÊt gi÷ an toµn ®· ®em ký göi nã
cho c¸c thî vµng vµ lÊy ra khi cÇn thiÕt ®em thanh to¸n.Cïng víi sù ph¸t triÓn cña
qu¸ tr×nh lu th«ng tiÒn tÖ khiÕn tõ viÖc gi÷ hé nh÷ng ngêi thî vµng trë thµnh nh÷ng
ngêi kinh doanh tiÒn tÖ.Hä cã thÓ ®æi tiÒn ë biªn giíi,vËn chuyÓn tiÒn lÊy phÝ vµ khi
nhËn thÊy r»ng hä cã v« sèvèn nhµn rçi,cung vÒ tiÒn xuÊt hiÖn.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ThÞ trêng lu«n t¹o ra nhiÒu c¬ héi kinh doanh do ®ã c¸c nhµ kinh doanh cÇn cã
vèn,cÇu vÒ vèn xuÊt hiÖn,khi cung- cÇu vÒ vèn gÆp nhau th× nghiÖp vô cho vay xuÊt
hiÖn.Khi xuÊt hiÖn c¶ 4 nghiÖp vô:
NhËn gi÷ tiÒn göi.
§æi tiÒn .
Trung gian thanh to¸n.
Cho vay.
Th× mét Ng©n hµng Th¬ng m¹i thùc thô ra ®êi.
VËy "NHTM lµ mét trung gian tµi chÝnh mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn
lµ nhËn tiÒn göi,tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cho vay,®ång thêi lµm nhiÖm vô trung gian
thanh to¸n,thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô triÕt khÊu th¬ng phiÕu".
2/C¸c nghiÖp vô chñ yÕu cña mét NHTM.
NHTM lµ mét hÖ thèng cã ho¹t ®éng gÇn gòi víi nh©n d©n vµ nÒn kinh
tÕ.Trong c¸c níc ph¸t triÓn hÇu nh kh«ng cã c«ng d©n trëng thµnh nµo l¹i kh«ng cã
giao dÞch víi ng©n hµng.NhiÒu c«ng d©n cã quan hÖ më tµi kho¶n víi nhiÒu ng©n
hµng cïng mét lóc.ChÝnh phñ nhê ng©n hµng thu thuÕ hµng th¸ng tõ nÒn kinh tÕ,c¸c
c«ng ty tr¶ l¬ng qua ng©n hµng…Do ®ã mét NHTM thùc hiÖn rÊt nhiÒu nghiÖp vô.
2.1/Huy ®éng vèn.
Víi nguån vèn tù cã cña m×nh,cho dï nguån vèn ®ã cã lín ®Õn ®©u ch¨ng
n÷a,mét ng©n hµng còng kh«ng thÓ nµo ®¸p øng tho¶ m·n c¸c nhu cÇu tÝn dông
chÝnh ®¸ng cña tÊt c¶ kh¸ch hµng,cho nªn muèn cã ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó ho¹t
®éng,ng©n hµng ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó thu hót c¸c nguån vèn tõ bªn ngoµi.
ViÖc thu hót c¸c nguån vèn cña ng©n hµng cã thÓ ®îc thùc hiÖn díi nhiÒu h×nh
thøc:
NhËn tiÒn göi cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc.
Vay trªn thÞ trêng b»ng c¸ch ph¸t hµnh kú phiÕu,tr¸i phiÕu.Ho¹t ®éng
nµy sÏ ®îc hç trî tèt nÕu thÞ trêng chøng kho¸n ph¸t triÓn,khi ®ã tÝnh
láng cña c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ sÏ t¨ng lªn vµ nguêi n¾m gi÷ chóng sÏ
®îc chñ ®éng h¬n.
ViÖc huy ®éng vèn cña NHTM cßn cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸ch vay tõ
NHTW,c¸c tæ chøc tÝn dông vµ c¸c NHTM kh¸c.
Theo luËt ng©n hµng c¸c NHTM cã thÓ huy ®éng vèn gÊp 20 lÇn vèn tù cã cña
m×nh,trong ®ã sèn vèn ng©n hµng huy ®éng b»ng c¸ch nhÇn tiÒn göi cã quy m« lín
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
h¬n nhiÒu so víi c¸c kho¶n vay mù¬n kh¸c.Tû lÖ gi÷a c¸c h×nh thøc huy ®éng cßn
tuú thuéc vµo n¨ng lùc qu¶n lý vµ tÝnh m¹o hiÓm cña nhµ l·nh ®¹o ng©n hµng còng
nh tuú tõng thêi kú ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
2.2/Ho¹t ®éng tÝn dông.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ c¸c h×nh thøc cho vay kh¸c nhau ®·
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn:
Theo thêi gian tÝn dông:tÝn dông ng¾n h¹n,trung h¹n,dµi han.
Theo môc ®Ých sö dông:tÝn dông tiªu dïng,tÝn dông ®Çu t,tÝn dông
thêi vô,tÝn dông xuÊt nhËp khÈu.
C¸ch thøc cho vay cã thÓ cho vay trùc tiÕp nh chuyÓn tiÒn vµo tµi
kho¶n kh¸ch hµng hoÆc ph¸t tiÒn mÆt,còng cã thÓ lµ chiÕt khÊu th¬ng
phiÕu.
Khi cho vay ng©n hµng quan t©m ®Õn viÖc b¶o toµn vèn cña m×nh vµ cã lîi
nhuËn tèi ®a,kh¸ch hµng th× muèn nhËn ®îc kho¶n tÝn dông víi nh÷ng ®iÒu kiÖn u
®·i nhÊt.Ho¹t ®éng tÝn dông mang l¹i lîi nhuËn chñ yÕu cho ng©n hµng,tuy nhiªn
còng chøa ®ùng nhiÒu rñi ro(rñi ro thanh kho¶n,rñi ro l·i suÊt,rñi ro chÝnh tri,rñi ro
®¹o ®øc…)khi nh÷ng rñi ro nµy x¶y ra sÏ g©y ¶nh h ëng lín ®Õn ng©n hµngv× phÇn
lín vèn cña ng©n hµng lµ ®ù¬c huy ®éng tõ nÒn kinh tÕ.
Nhê cã ho¹t ®éng tÝn dông mµ nÒn kinh tÕ vËn hµnh mét c¸ch tr«i ch¶y,dÉn
vèn tõ ngêi thõa sang ngêi thiÕu vèn,gi¶m sù ø ®äng vÒ vèn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra liªn tôc,t¹o ra kh¶ n¨ng tµi trî cho mäi lÜnh vùc:c«ng
nghiÖp,n«ng nghiÖp,dÞch vô,thong m¹i…
Ho¹t ®éng cña NHTM liªn quan tíi nhiÒu lÜnh vùccña nÒn kinh tÕ vµ liªn quan
tíi lîi Ých cña nhiÒu ngßi,ho¹t ®éng cña ng©n hµng gÆp ph¶i nhiÒu rñi ro do ®ã ®Ó
phßng ngõa vµ h¹n chÕ nh÷ng rñi ro ®ã, trong ho¹t ®éng tÝn dông ph¶i ®¶m b¶o
nguyªn t¾c tÝn dông NHTM"Vèn vay ph¶i ®îc hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ gèc lÉn l·i ®óng
thßi h¹n ®· ký,vèn vay ph¶i ®îc sö dông ®óng môc ®Ých,cã hiÖu qu¶,vèn vay ph¶i ®îc ®¶m b¶o b»ng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ tong ®¬ng".
2.3/Ho¹t ®éng thanh to¸n
HÇu hÕt mäi chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ ®Òu cã nhu cÇu vÒ thanh to¸n,nhu cÇu
nµy chØ cã thÓ ®îc ®¸p øng tèt nhÊt th«ng qua dÞch vô cña c¸c trung gian tµi chÝnh
®Æc biÖt lµ hÖ thèng NHTM.Ngµy nay víi sù ra ®êi cña nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng
dïng tiÒn mÆt ®· t¹o ra mét bíc chuyÓn míi cña hÖ thèng thanh to¸n,cho phÐp c¸c
giao dÞch diÔn ra mµ kh«ng cÇn lîng lín tiÒn mÆt.NghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng
tiÒn mÆt ®îc chia ra lµm 2 lo¹i:
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thanh to¸n ngay.
Thanh to¸n tr¶ chËm.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
A/Thanh to¸n ngay.
C¸c c«ng cô thanh to¸n ngay gåm:
SÐc:sÐc b¶o chi,sÐc ®Þnh møc,sÐc chuyÓn tiÒn,sÐc chuyÓn kho¶n.
Th tÝn dông.
Uû nhiÖm chi.
Uû nhiÖm thu.
B/Thanh to¸n tr¶ chËm.
Lµ sù thanh to¸n mµ sù chi tr¶ kh«ng cã hiÖu lùc chÊp hµnh tøc thêi vµ døt
kho¸t,mµ chØ cã sù chi tr¶ sau thêi gian tho¶ thuËn gi÷a ngêi chñ nî vµ ngêi m¾c
nî.C¸c c«ng cô thanh to¸n tr¶ chËm gåm:
C¸c th¬ng phiÕu:hèi phiÕu,lÞnh phiÕu,kú phiÕu…
C¸c gi¸ kho¸n ®éng s¶n:cæ phiÕu,tr¸i phiÕu.
Ngµy nay cïng víi nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®· gãp phÇn lµm cho hÖ
thèng thanh to¸n lu«n ph¸t triÓn.HÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö ®· ®îc sö dông.ViÖc
dïng thÎ thanh to¸n trong sinh ho¹t hµng ngµy ®· t¹o ra nhiÒu thuËn lîi.ë nhiÒu níc
hÖ thèng ng©n hµng ¶o ®· ®i vµo sö dông v× vËy viÖc thanh to¸n qua ng©n hµng ®·
t¹o ra møc ®é an toµn h¬n gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua.
2.4/Tham gia c¸c ho¹t ®éng kh¸c.
Khi nÒn kinh tÕ më cöa h«i nhËp víi thÕ giíi,viÖc mua b¸n trao ®æi hµng ho¸
gi÷a c¸c níc rÊt ph¸t triÓn.C¸c níc kh¸c nhau cã ®ång tiÒn kh¸c nhau,do ®ã nhu cÇu
trao ®æi ngo¹i tÖ lµ cÇn thiÕt.C¸c NHTM cã nhiÒu kh¸ch tham gia xuÊt nhËp
khÈu,thu chi nhiÒu ngo¹i tÖ,nªn h×nh thµnh ra nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ,nghiÖp
vô nµy ®em l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng b»ng viÖc mua ngo¹i tÖ vµo víi gi¸
thÊp,b¸n ra víi gi¸ cao h¬n,hoÆc do nh÷ng biÕn ®éng vÒ tû gi¸ trªn thÞ trêng nªn
viÖc cho vay,mua b¸n cã lîi qua chªnh lÖch tû gi¸.Ngoµi ra c¸c NHTM cßn tham
gia ®Çu t chøng kho¸n,t vÊn kh¸ch hµng…
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
II/Ho¹t ®éng huy ®éng vèn.
1/Vai trß cña vèn.
1.1/Kh¸i niÖm vÒ vèn:
Cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau khi nãi vÒ vèn,vËy vèn lµ g×?Theo em
hiÓu"vèn lµ t b¶n mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d"tõ quan ®iÓm ®ã ta thÊy sù cÇn thiÕt cña
vèn trong nÒn kinh tÕ.
§Æc biÖt ®øng tríc yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc,cÇn cã mét nguån lùc thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ,gãp phÇn
x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng,thóc ®Èy qóa tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ,gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng,thóc ®Èy chuyÓn giao c«ng nghÖ
hiÖn ®¹i,®¸p øng mäi yªu cÇu c¶i t¹o,®Çu t,®æi míi trong mäi nghµnh,mäi lÜnh vùc
nh»m thùc hiÖn môc tiªu chung cña ®Êt níc "§Õn n¨m 2020 ®a ®Êt níc thµnh mét
níc c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸"®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã th× nguån lùc kh«ng thÓ
thiÕu ®îc lµ vèn.
1.2/Vai trß cña vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM.
§èi víi mét doanh nghiÖp khi thµnh lËp ®iÒu tríc tiªn lµ cã vèn ®Ó s¶n xuÊt
kinh doanh,NHTM lµ mét lo¹i h×nh kinh doanh ®Æc biÖt nªn còng kh«ng n»m ngoµi
®iÒu ®ã.S¶n phÈm cña c¸c NHTM lµ "tiÒn",c¸c ng©n hµng kinh doanh tiÒn tÖ nªn
chøc n¨ng chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng lµ"huy ®éng ®Ó cho vay'®©y lµ nghiÖp vô
mang l¹i phÇn lín lîi nhuËn cña c¸c NHTM,do ®ã vèn lµ cÇn thiÕt gióp c¸c NHTM
chñ ®éng trong viÖc cho vay vµ ®Çu t.Khi mét ng©n hµng cã nguån vèn råi rµo,æn
®Þnh còng gióp t¨ng kh¶ n¨ng ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cña m×nh.
Vèn cña mét NHTM còng t¸c ®éng vµo yÕu tè t©m lý kh¸c hµng,t¹o ra uy tÝn
cña ng©n hµng trªn thÞ trêng.Mét NHTM cã mét nguån vèn råi rµo,c¬ cÊu vèn hîp
lý sÏ gióp c¸c ng©n hµng luèn s½n sµng ®¸p øng ®îc mäi yªu cÇu thanh to¸n,chi tr¶
cho kh¸c hµng,tr¸nh t×nh tr¹ng ®a c¸c ng©n hµng ®Õn chç ph¸ s¶n,mÊt kh¶ n¨ng
thanh to¸n.
Vèn quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña ng©n hµng,quy m«,ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i
lµ tiÒn ®Ò thuËn lîi ®Ó ng©n hµng më réng quan hÖ tÝn dông.Vèn gióp c¸c ng©n hµng
tiÕn hµnh kinh doanh ®a d¹ng trªn thÞ trêng,ph©n t¸n rñi ro trong ho¹t ®éng kinh
doanh ®iÒu ®ã lµm t¨ng thªm vèn cho ng©n hµng.
Nh vËy vèn cã vai trß to lín ®èi víi sù nghiÖp t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh
tÕ,lµ nh©n tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸
®Êt níc.§èi víi c¸c NHTM vèn cã vai trß nÒn t¶ng quyÕt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng kinh
doanh cña ng©n hµng.
Do vai trß to lín cña vèn nªn ho¹t ®éng huy ®éng vèn cho nÒn kinh tÕ nãi
chung vµ cho c¸c NHTM noÝ riªng lµ cÇn thiÕt.Ngµy nay c¸c NHTM kh«ng chØ
dõng l¹i ë nh÷ng h×nh thøc huy ®éng vèn truyÒn thèng mµ ®· kÕt hîp v¬Ý c«ng nghÖ
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
hiÖn ®¹i ®a ra nh÷ng h×nh thøc huy ®éng míi vµ cã nh÷ng chÝnh s¸ch c¹nh tranh
riªng cña m×nh.
§Ó cã thÓ huy ®éng tèi ®a c¸c nguån vèn vµ chiÕm ®îc tû träng huy ®éng vèn
cao trªn thÞ trêng khi lùa chän h×nh thøc huy ®éng c¸c ng©n hµng nªn chó ý ®Õn
mét sè nguyªn t¾c sau.
2/C¸c nguyªn t¾c khi tiÕn hµnh huy ®éng vèn.
C¸c NHTM muèn ®¹t ®îc môc tiªu lîi nhuËn(t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cña ng©n
hµng)c¸c ng©n hµng ph¶i lùa chän c¸c nguån vèn ®¶m b¶o:
An toµn
Chi phÝ thÊp.
T¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi
2.1/Nguyªn t¾c chi phÝ thÊp:
Khi kinh doanh ®èi víi mäi ng©n hµng l·i suÊt cho vay ph¶i ®¶m b¶o ®îc sù
duy tr× vµ ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng ng©n hµng.§iÒu ®ã cã nghÜa lµ l·i suÊt nhÊt thiÕt
ph¶i ®¶m b¶o bï ®¾p ®îc mäi chi phÝ hîp lý vµ cã l·i.
§· nãi ®Õn kinh doanh trong ng©n hµng ph¶i hiÓu r»ng chi phÝ vµ lîi nhuËn lµ
hai ph¹m trï cã liªn quan tû lÖ nghÞch víi nhau.ChÝnh v× vËy buéc c¸c nhµ qu¶n lý
ph¶i tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ cho ho¹t ®éng kinh doanh vµ tæ chøc bé m¸y hîp lý.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Mét sè ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc l·i suÊt huy ®éng.
Ph¬ng ph¸p "chi phÝ l·i suÊt"
Chi phÝ l·i suÊt b×nh qu©n=
Tæng l·i ph¶i tr¶
Tæng vèn huy ®éng
Chi phÝ l·i suÊt+chi phÝ
ho¹t ®éng kh¸c
Chi phÝ l·i suÊt huy ®éng hoµ vèn=
Tæng tµi s¶n sinh lîi
Tæng chi phÝ vèn b×nh qu©n=chi phÝ l·i suÊt huy ®éng hoµ vèn +tû suÊt lîi
nhuËn tríc thuÕ cña cæ ®«ng gãp vèn vµo ng©n hµng
Ph¬ng ph¸p chi phÝ b×nh qu©n.
Ph¬ng ph¸p nµy híng vµo tÝnh tæng thu nhËp tèi thiÓu cã ®îc tõ c¸c kho¶n cho
vay,®Çu t ®Ó bï ®¾p nh÷ng kho¶n chi phÝ huy ®éng vèn míi .
Tæng chi phÝ vèn huy ®éng míi=
Tæng chi phÝ ho¹t ®éng
Tæng vèn míi huy ®éng
L·i suÊt cho vay hoµ vèn=
Tæng chi phÝ ho¹t ®éng
Tæng vèn kh¶ dông sinh
lêi
Ph¬ng ph¸p"chi phÝ vµ thu nhËp mong ®îi"
Do c¹nh tranh,huy ®éng tiÒn göi gi÷a c¸c NHTM ngµy cµng t¨ng nªn c¸c ng©n
hµng cã xu híng kh«ng thu phÝ kh¸ch hµng cho c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn tµi kho¶n
tiÒn göi.Tuy nhiªn c¸c ng©n hµng sÏ gÆp khã kh¨n khi cã mét sè lín c¸c tµi kho¶n
thêng cã sè d thÊp nhng l¹i thùc hiÖn nhiÒu nghiÖp vô nh rót tiÒn qu¸ nhiÒu,kh¸c
hµng yªu cÇu cÊp b¶n sao sè d tµi kho¶n… sÏ lµm chi phÝ ho¹t ®éng ng©n hµng t¨ng
cao.
Do ®ã ®Ó cã thÓ cung cÊp c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn tµi kho¶n miÔn phÝ,c¸c
ng©n hµng ph¶i tiÕn hµnh tÝnh phÝ cho viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô tµi kho¶n tiÒn göi
theo c«ng thøc:
§¬n gi¸cho
mçi dÞch vô
tµi kho¶n
tiÒn göi
=
Chi phÝ ho¹t
®éng cho mét
®¬n vÞ dÞch
vô tiÒn göi
+
9
Ph©n bæ chi
phÝ ho¹t ®éng
chung cña
ng©n hµng cho
chøc n¨ng huy
®éng vèn
+
Møc lîi nhuËn
mong ®îi tõ
viÖc cung cÊp
mét ®¬n vÞ
dÞch vô tiÒn
göi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ph¬ng ph¸p "chi phÝ b×nh qu©n gia quyÒn"
Ng©n hµng ph¶i tÝnh to¸n møc chi phÝ cña tõng nguån vèn kinh doanh,cã tÝnh
®Õn c¬ cÊu vèn.
Chi phÝ vèn tríc thuÕ:
I= t=1nRt*it/ A*rt
I :chi phÝ vèn b×nh qu©n
Rt:nguån vèn huy ®éng lo¹i t.
It :l·i suÊt huy ®éng cña nguån vèn lo¹i t.
A:tæng nguån vèn huy ®éng.
rt:tû träng vèn kh¶ dông cña nguån vèn lo¹i t.
n:sè lo¹i nguån vèn huy ®éng.
Ph¬ng ph¸p"chi phÝ biªn".
Chi phÝ biªn =thay ®æi trong tæng chi phÝ =l·i suÊt míi *tæng vèn huy ®éng theo l·i
suÊt míi-l·i suÊt cò*tæng vèn huy ®éng theo l·i suÊt cò .
Tû lÖ chi phÝ biªn=
Thay ®æi trong tæng chi phÝ
Vèn huy ®éng t¨ng thªm
Ph¬ng ph¸p"th©m nhËp thÞ trêng".
Sö dông møc l·i suÊt cao h¬n thÞ trêng hoÆc thu phÝ kh¸ch hµng thÊp h¬n thÞ trêng ®Ó thu hót cµng nhiÒu kh¸ch hµng cµng tèt,víi viÖc cho vay víi l·i suÊt thÊp tíi
møc cã thÓ bÞ lç trong ng¾n h¹n ®Ó th©m nhËp vµ giµnh thÞ phÇn.
Ph¬ng ph¸p"kh¸ch hµng môc tiªu".
Dùa vµo viÖc kh¸ch hµng sö dông tµi kho¶n nh thÕ nµo ®Ó quy ®Þnh møc l·i
suÊt.Nõu kh¸ch hµng duy tr× mét sè d tèi thiÓu nµo ®ã sÏ ®îc cung cÊp c¸c dÞch vô
víi møc phÝ thÊp,hoÆc miÔn phÝ vµ ngîc l¹i,khi sè d tiÒn göi thÊp h¬n møc quy ®Þnh
tèi thiÓu cña ng©n hµng th× kh¸ch hµng ph¶i tr¶ møc phÝ cao h¬n.
Ngoµi viÖc x¸c ®Þnh l·i suÊt huy ®éng tiÒn göi c¸c ng©n hµng cÇn x¸c ®Þnh chi
phÝ cho viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ chi phÝ cho lîi nhuËn gi÷ l¹i.
Chi phÝ cña vèn cæ phÇn u ®·i (Kp)=Dp / Pn
Trong ®ã:
Rp : tû lÖ nî / vèn chñ së h÷u.
Dp: lîi tøc cæ phÇn u ®·i.
Pn: gi¸ ph¸t hµnh rßng.
Chi phÝ cña vèn cæ phÇn thêng(Ke)
Khi ¸p dông m« h×nh t¨ng trëng kh«ng ®æi:Ke=D1/P0(1-F) +g
Trong ®ã:
F:chi phÝ ph¸t hµnh(in Ên,qu¶ng c¸om,hoa hång …)
P0:gÝa b¸n cæ phiÕu míi.
D1:lîi tøc cæ phÇn kú 1.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
g:tû lÖ t¨ng trëng cña cæ tøc.
Khi ¸p dông m« h×nh t¨ng trëng gi¶m dÇn.
Chi phÝ sö dông vèn cæ phiÕu míi ®îc tÝnh th«ng qua ph¬ng tr×nh sau:
P0*(1-F)=D1/(1+Ke)+D2(1+Ke)2+D3(He-g)(1+Ke)2
Trong trêng hîp nµy hai n¨m ®Çu cã cïng tèc ®é t¨ng trëng cæ tøc,nh÷ng n¨m
cßn l¹i cã tèc ®é t¨ng trëng cæ tøc lµ g.
Chi phÝ cña lîi nhuËn gi÷ l¹i:
§o b»ng chi phÝ c¬ héi vµ ®îc x¸c ®Þnh theo c¸c ph¬ng ph¸p sau:
M« h×nh ®Þnh gi¸ l¹i tµi s¶n - vèn(CAMP).
Ks=Krp+(Krm - Krf)*
Trong ®ã:
Ks :chi phÝ lîi nhuËn gi÷ l¹i.
Krm:tû lÖ sinh lêi kú väng trªn danh môc ®Çu t thÞ trêng
Krf:tû lÖ sinh lêi ë møc kh«ng cã rñi ro.
:hÖ sè íc tÝnh(sö dông nã nh lµ mét chØ sè ®¸nh gi¸ rñi ro cña lîi nhuËn
gi÷ l¹i ®Ó t¸i ®Çu t)
Sö dông m« h×nh t¨ng trëng(hay ph¬ng ph¸p luång tiÒn chiÕt khÊu).
Ks=D1/P0 +g
Trong ®ã: P0 :gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña cæ phiÕu.
D0:cæ tøc mong ®îi ®îc tr¶ vµo cuèi n¨m thø nhÊt.
g:tèc ®é t¨ng trëng cña cæ tøc.
2.2/Nguyªn t¾c ®¶m b¶o an toµn.
Mçi NHTM trong ho¹t ®éng kinh doanh ®Òu gÆp khã kh¨n ph¶i ®èi mÆt víi rñi
ro.Rñi ro trong ng©n hµng lµ rÊt lín kh¸c h¼n so víi c¸c nghµnh nghÒ kh¸c,®Æt ra
cho nh÷ng ngêi lµm ng©n hµng ph¶i h¹n chÕ rñi ro.
Vèn cña ng©n hµng 70% lµ cña x· héi,mèi quan hÖ trong ng©n hµng hÕt søc ®a
d¹ng trong lßng thÞ trêng,s¶n phÈm mang tÝnh x· héi ho¸ vµ tÝnh céng ®ång cao,sù
®æ vì cña ng©n hµng kh«ng chØ m×nh ng©n hµng g¸nh chÞu mµ nã g©y ph¶n øng d©y
truyÒn t¹o ra h©ô qu¶ nghiªm träng cho x· héi.Do vËy trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn
mäi NHTM ph¶i ®¶m b¶o t×m kiÕm vïng an toµn.
VÒ mÆt nguyªn t¾c nh÷ng nguån vèn ng¾n h¹n sÏ ®îc ®Çu t vµo nh÷ng tµi s¶n
ng¾n h¹n vµ nguån vèn dµi h¹n ®îc ®Çu t vµo nh÷ng tµi s¶n dµi h¹n tuy nhiªn trong
thùc tÕ c¸cNHTM ph¶i tÝnh tíi yÕu tè vßng quay cña vèn,tøc lµ cã thÓ ho¸n ®æi kú
h¹n dïng nguån vèn ng¾n h¹n ®Ó tµi trî cho tµi s¶n dµi h¹n.
§Ó ®¶m b¶o an toµn,tr¸nh t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c NHTM ph¶i
lµm c©n b»ng kú h¹n ®Õn h¹n cña tµi s¶n vµ kú h¹n ®Õn h¹n cu¶ nguån vèn,tuy
nhiªn trong thùc tÕ dï kú h¹n ®Õn h¹n cña tµi s¶n b»ng kú h¹n ®Õn h¹n ®Õn h¹n cña
nguån vèn,NHTM vÉn ph¶i chÞu thiÖt h¹i do l·i suÊt thay ®æi,nÕu nh ph¬ng thøc
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
thanh to¸n gèc vµ l·i kh¸c nhau.C¸c NHTM còng nªn xem xÐt ®é nh¹y c¶m cña l·i
suÊt ®èi víi c¸c kho¶n môc vèn vµ tµi s¶n.
Mäi kho¶n môc kÓ tõ lóc xem xÐt ®Õn khi ®¸o h¹n mµ <1 n¨m th× ®îc xÕp vµo
kho¶n môc nh¹y c¶m víi l·i suÊt v× chØ trung b×nh sau mét n¨m NHTM ph¶i t¸i huy
®éng do ®ã sù thay ®æi l·i suÊt sÏ ¶nh hëng tíi chi tr¶ l·i cña NHTM.
Tãm l¹i trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn c¸c NHTM nªn chó ý tíi c¸c nguyªn t¾c
trªn ®Ó ®¶m b¶o lùa chän ®îc nh÷ng nguån tèt nhÊt nh»m:
Gia t¨ng thu nhËp cho ng©n hµng.
« nh thu nhËp dù tÝnh cña ng©n hµng.
Phßng chèng mäi rñi ro.
3/ho¹t ®éng huy ®éng vèn.
3.1/B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña mét NHTM
Tµi s¶n:
Nguån vèn:
TiÒn mÆt:
TiÒn göi:
TiÒn trong kÐt.
TiÒn göi giao dÞch.(kh«ng kú
TiÒn göi t¹i NHTW.
h¹n)
TiÒn göi t¹i c¸c NHTM kh¸c.
TiÒn göi cã kú h¹n.
TiÒn ®ang trong qu¸ tr×nh thu.
§Çu t chøng kho¸n:
TiÒn göi tiÕt kiÖm.
Chøng kho¸n thanh kho¶n.
Vèn vay:
Chøng kho¸n sinh lêi.
Vay tõ NHTW.
Cho vay:
Vay tõ NHTM kh¸c.
Theo thêi gian : (ng¾n h¹n,trung h¹n,
Vay tõ c¸c trung gian tµi
dµi h¹n)
chÝnh
kh¸c. m¹i, …).
Theo ®èi tîng : (c«ng nghiÖp,n«ng nghiÖp,tiªu
dïng,th¬ng
Theo l·i suÊt : (th¶ næi,cè ®Þnh…)
Ph¸t hµnh c¸c c«ng cô nî trªn
Tµi s¶n kh¸c
:(m¸y mãc,thiÕt bÞ…)
thÞ trêng.
Vèn chñ së h÷u:
Vèn cæ phÇn.
Lîi nhuËn gi÷ l¹i.
C¸c quü.
ThÆng d vèn.
Tµi s¶n
Nguån vèn
nguån vèn
=
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3.2/ho¹t ®éng huy ®éng vèn.
NHTM lµ mét tæ chøc tµi chÝnh trung gian,nã chuyÓn mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt
c¸c tÝch luü trong x· héi tõ ngêi cã vèn sang ngêi cÇn vèn.Do ®ã bÊt NHTM lµ
nghµnh kinh doanh ®ång vèn,ng©n hµng võa lµ ngêi cung cÊp vèn võa lµ ngêi tiªu
thô ®ång vèn cña kh¸ch hµng.PhÇn lín c¸c nguån vèn tù cã cña ng©n hµng ®îc
chuyÓn ho¸ trong c¸c ®éng s¶n(trô së,m¸y mãc …)cho nªn muèn cã ®ñ kh¶ n¨ng tµi
chÝnh ®Ó ho¹t ®éng c¸c ng©n hµng ph¶i cãnh÷ng biÖn ph¸p thu hót vèn
3.2.1/TiÒn göi.
Kho¶n môc nî ®Çu tiªn vµ chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng nguån vèn cña
NHTM,lµ tiÒn göi cña kh¸ch hµng thÓ hiÖn c¸c yªu cÇu tµi chÝnh ®èi víi ng©n hµng
tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp,c¸c hé gia ®×nh vµ chÝnh phñ.Trong trêng hîp mét ng©n
hµng bÞ thanh lý sè tiÒn thu ®îc tõ viÖc b¸n tµi s¶n tríc tiªn ph¶i thanh to¸n cho
nh÷ng ngêi göi tiÒn,phÇn vèn cßn l¹i sÏ ®îc tr¶ cho nh÷ng nguêi cho vay vµ c¸c cæ
®«ng cña ng©n hµng.
3.2.1.1/TiÒn göi giao dÞch.
§©y lµ tiÒn göi cña c¸c doanh nghiÖp,c¸c ®¬n vÞ më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng ®Ó
thanh to¸n,chi tr¶ b»ng c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n.
C¸c kho¶n tiÒn göi cã thÓ ph¸t sÐc gåm:tµi kho¶n sÐc kh«ng cã l·i suÊt(tiÒn göi
kh«ng kú h¹n),c¸c tµi kho¶n NOW(Negotiable order of wØthdrawal - lÖnh thu håi
vèn)cã l·i.
Kho¶n tiÒn nµy ®îc göi vµo thùc chÊt lµ kho¶n cho ng©n hµng vay,ng©n hµng
ph¶i tr¶ l·i hµng th¸ng mÆc dï rÊt thÊp,do ®ã ®èi víi ng©n hµng ®ã lµ mét kho¶n
nî.Ngßi göi tiÒn cã thÒ rót tiÒn bÊt cø lóc nµo khái tµi kho¶n cña hä vµ NHTM ph¶i
cã nghÜa vô thanh to¸n.
Tríc ®©y hÇu hÕt c¸c NHTW ®Òu cÊm c¸c NHTM tr¶ l·i suÊt cho tiÒn göi
kh«ng kú h¹n,lµ ®Ó h¹n chÕ c¸c NHTM dïng tiÒn göi kh«ng kú h¹n ®Çu t hoÆc cho
vay vµo nh÷ng th¬ng vô cã th¬× gian cè ®Þnh.NÕu cho phÐp c¸c ng©n hµng tr¶ l·i
suÊt cho l¹i tiÒn göi nµy,viÖc c¹nh tranh ®Ó thu hót tiÒn göi gi÷a c¸c NHTM sÏ dÉn
®Õn viÖc tr¶ l·i suÊt cã thÓ cao lªn,l·i suÊt lµ mét chi phÝ cña ng©n hµng.
Lîi nhuËn cña NHTM ®îc tÝnh tõ thu nhËp cña c¸c ho¹t ®éng cho vay vµ ®Çu
t sau khi trõ ®i c¸c chi phÝ huy ®éng vèn,chi phÝ qu¶n lý,c¸c chi phÝ hîp lý hîp lÖ
kh¸c.Khi ng©n hµng tr¶ l·i cao cho tiÒn göi kh«ng kú h¹n.nã buéc ph¶i t×m c¸ch
dïng tiÒn göi nµy cho vay ®ñ bï ®¾p cho chi phÝ huy ®éng nh»m kiÕm ®îc lîi nhuËn
tr¸nh thiÖt h¹i.C¸c kho¶n cho vay trªn thÞ trêng ®Òu cã thêi gian cè ®Þnh,viÖc cho
vay cã thêi h¹n b»ng nh÷ng kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n l·i suÊt cao dÔ g©y ra rñi
ro thanh kho¶n vµ t¸c ®éng lan truyÒn rÊt nhanh khi nhiÒu ngêi göi tiÒn cïng mét
lóc rót tiÒn
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ngêi göi tiÒn vµo ng©n hµng kh«ng v× môc ®Ých sinh lêi mµ chØ tËn dông thÕ
n¨ng cña ng©n hµng,tËn dông m¹ng líi cña ng©n hµng ®Ó thanh to¸n,chi tr¶ mét
c¸ch nhanh chãng,an toµn do ®ã hä chØ göi vµo mét lîng tiÒn thÝch hîp víi nhu cÇu
chi tr¶ vµ rót tiÒn ra bÊt cø lóc nµo,®©y lµ nguån vèn cã chi phÝ thÊp nhÊt.Tæng sè
tiÒn göi lo¹i nµy sÏ rÊt lín,khi tr×nh ®é nghiÖp vô cña ng©n hµng ®îc n©ng cao vµ lµ
nguån quan träng cña ng©n hµng.
§Ó thu hót ®îc nguån nµy,®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi kho¶n tiÒn göi sö
dông sÐc,ng©n hµng cã thÓ cung øng tiÖn nghi kh¸c b»ng c¸ch më cho hä nh÷ng tµi
kho¶n v·ng lai,lµ tµi kho¶n theo ®ã ng©n hµng cho doanh nghiÖp vay mét kho¶n tiÒn
nhÊt ®Þnh vµ ngîc l¹i doanh nghiÖp cam kÕt chuyÓn nh÷ng sè tiÒn thu ®îc vµo tµi
kho¶n nµy ®Ó trõ bít nî.Sù cam kÕt hç trî gi÷a ng©n hµng vµ doanh nghiÖp ®a ®Õn
kÕt qu¶ ng©n hµng øng cho doanh nghiÖp mét kho¶n tiÒn hoÆc cho phÐp doanh
nghiÖp lÊy tiÒn ra qu¸ mét møc nhÊt ®Þnh sè tiÒn cã cña doanh nghiÖp trong tµi
kho¶n v·ng lai.ChÝnh nhê tµi kho¶n v·ng lai,c¸c doanh nghiÖp vay tiÒn t¬ng ®èi dÔ
dµng,®ång thêi c¸c ng©n hµng theo dâi s¸t ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp
vµ biÕt râ t×nh h×nh cña hä.Nhê cho vay qua tµi kho¶n v·ng lai,ng©n hµng t¹o ra ®îc
ký th¸c,t¨ng cêng sè tiÒn göi cña ng©n hµng.
§èi víi d©n c ng©n hµng ph¶i lµ n¬i ký göi cã tÝn nhiÖm ®Ó nh÷ng sè tiÒn cha
sö dông kh«ng cßn lµ "tiÒn chÕt"cÊt dÇn ®©u ®ã mµ ph¶i ®îc ký göi vµo hÖ thèng
ng©n hang ®Ó sù dông cã hiÖu qu¶ kinh doanh cho toµn nÒn kinh tÕ.Khi d©n c ®îc
phÐp sö dông réng r·i tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n dïng sÐc th× mét ®ång tiÒn
göi kh«ng kú h¹n t¹i mét NHTM gia t¨ng sÏ lµm tæng sè tiÒn göi kh«ng kú h¹n
trong toµn bé hÖ thèng NHTM gia t¨ng gÊp béi so víi sè tiÒn ban ®Çu,tuú theo tû
lÖ dù tr÷ b¾t buéc mµ NHTW quy ®Þnh.Ngîc l¹i,nÕu mét ®ång tiÒn göi kh«ng kú
h¹n dïng sÐc rót ra khái mét NHTM th× tæng sè tiÒn göi kh«ng kú h¹n trong hÖ
thèng NHTM gi¶m ®i gÊp béi so víi sè tiÒn göi kh«ng kú h¹n ban ®Çu.ChÝnh v× lÏ
®ã hÇu hÕt c¸c NHTM trªn thÕ giíi ®· cho phÐp më réng sö dông tµi kho¶n tiÒn göi
kh«ng kú h¹n dïng sÐc ®Ó t¨ng cêng nguån vèn cña ng©n hµng ®¸p øng nhu cÇu vay
vèn cña nÒn kinh tÕ.
§Èy m¹nh thu hót nguån vèn cña NHTM theo h×nh thøc nµy,hÇu hÕt c¸c NHTM
trªn thÕ giíi ®· ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng nh:thanh to¸n sÐc,øng tríc,cho thuª kÐt s¾t…
Trªn thùc tÕ c¸c biÖn ph¸p vÒ mÆt ph¸p chÕ ®· gióp rÊt nhiÒu cho viÖc gia t¨ng khèi
lîng vèn theo kiÓu nµy.B»ng viÖc b¾t buéc c¸c thu¬ng nh©n ph¶i më tµi kho¶n t¹i
ng©n hµng,luËt ph¸p còng b¾t buéc ph¶i chuyÓn kho¶n vµo ng©n hµng cho nh÷ng vô
thanh to¸n trªn mét sè tiÒn nµo ®ã.
Tµi kho¶n NOW(Negotiable order of withdrawal)
Tµi kho¶n nµy lµ mét kho¶n tiÕt kiÖm,nhng nã kh¸c víi tµi kho¶n tiÕt kiÖm th«ng
thêng ë chç,trong khi cïng ®îc hëng l·i suÊt tiÒn göi nh nhau,tµi kho¶n NOW cho
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
phÐp ngêi göi ®îc rót tiÒn hoÆc chuyÓn tiÒn vµo bÊt cø lóc nµo mµ kh«ng bÞ ph¹t l·i
suÊt.SÐc do anh ta viÕt ra ®îc ngêi nhËn thanh to¸n chuyÓn vÒ ng©n hµng vµ ng©n
hµng tù ®éng chuyÓn phÇn tiÒn ®ã tõ tµi kho¶n tiÕt kiÖm qua tµi kho¶n sÐc ®Ó bï
trõ,do ®ã ®îc c¶ sô tiÖn lîi cña tµi kho¶n sÐc vµ tµi kho¶n tiÕt kiÖm.
Tµi kho¶n NOW chØ thÝch hîp víi nh÷ng giao dÞch nhá dµnh cho khu vùc kh«ng
kinh doanh nh:c¸c c¸ nh©n,hé gia ®×nh,c«ng nh©n viªn chøc,®¬n vÞ kinh doanh
nhá…®©y lµ nh÷ng bé phËn cã thu nhËp võa ph¶i,viÖc chuyÓn tiÒn tù ®éng tõ tµi
kho¶n tiÕt kiÖm l·i suÊt cao sang tµi kho¶n sÐc cho chi tiªu cña hä kh«ng ¶nh h ëng
nhiÒu ®Õn lîi Ých cña ng©n hµng còng nh t×nh h×nh dù tr÷ cña nã.Tuy nhiªn ®èi víi
nh÷ng giao dÞch lín,viÖc chuyÓn tiÓn mét c¸ch tù ®éng sÏ g©y ¶nh hëng rÊt nÆng nÒ
®Õn dù tr÷ vµ kh¶ n¨ng chi tr¶ cña NHTM.Nh÷ng kho¶n tiÒn tiÕt kiÖm lµ nh÷ng
kho¶n göi ®Þnh kú lu«n lu«n ®îc c©n ®èi b»ng nh÷ng kho¶n ®Çu t cã thêi h¹n bªn
tµi s¶n cã.Nh÷ng thao t¸c rót tiÒn bÊt ngê nh tµi kho¶n NOW,víi nh÷ng kho¶n tiÒn
lín,dÔ ®Èy c¸c NHTM ®Õn chç khã thanh to¸n.
Do ®Æc ®iÓm bÊt æn cña tµi kho¶n NOW khi cã nh÷ng giao dÞch lín g©y t¸c ®éng
®Õn c¸c ng©n hµng,mÆc dï ®©y còng lµ mét nguån cña ng©n hµng song trªn thùc tÕ
®Ó h¹n chÕ nh÷ng bÊt æn do tµi kho¶n nµy ®em l¹i ngµy nay phÇn lín c¸c ng©n hµng
kh«ng tËp trung ®Ó thu hót nguån nµy.
a.2/ tiÒn göi phi giao dÞch.
Lµ mét kho¶n cho vay cña ngêi göi ®èi víi ng©n hµng,kho¶n tiÒn göi cã thêi gian
x¸c ®Þnh theo tho¶ thuËn gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng(th«ng thêng kú h¹n cã thÓ
lµ 1 th¸ng,3 th¸ng,6 th¸ng,9 th¸ng,1 n¨m hoÆc nhiÒu h¬n).VÒ mÆt ph¸p lý tiÒn göi
cã kú h¹n t¹i ng©n hµng kh«ng thÓ chuyÓn nhîng bÊt cø lóc nµo nh tiÒn göi kh«ng
kú h¹n,nã chØ ®îc chuyÓn nhîng sau thêi gian nhÊt ®Þnh.Nhê ®Æc ®iÓm nµy ng©n
hµng yªn t©m h¬n trong viÖc sö dông sè tiÒn göi ®ã ®Ó cho vay.
§©y lµ nguån vèn quan träng cña ng©n hµng.ngêi göi ®îc hëng l·i (l·i suÊt cao h¬n
l·i suÊt tiÒn göi giao dÞch),ngêi göi kh«ng ®îc quyÒn ph¸t hµnh sÐc thanh to¸n tõ tµi
kho¶n nµy.TiÒn göi phi giao dÞch cã hai lo¹i chÝnh:TiÒn göi cã kú h¹n vµ tiÒn göi
tiÕt kiÖm.
§èi víi nh÷ng níc cã hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn,tiÒn göi cã kú h¹n chñ yÕu lµ
c¸c chøng chØ tiÒn göi (Certificate of deposits - CD)thêng kÌm theo mét quy ®Þnh vÒ
kú h¹n cè ®Þnh víi mét møc l·i suÊt x¸c ®Þnh hoÆc theo tho¶ thuËn .
C¸c chøng chØ tiÒn göi (CD) chñ yÕu lµ do c¸c c«ng ty hoÆc do c¸c NHTM kh¸c
mua.CD gièng nh mét tr¸i kho¸n,chóng cã thÓ ®îc b¸n l¹i ë thÞ trêng cÊp hai tríc
khi m·n h¹n.C¸c CD hÇu hÕt cã thÓ chuyÓn nhîng ®îc,®îc c¸c ng©n hµng sö dông
®Ó huy ®éng vèn tõ nh÷ng kh¸ch hµng quen thuéc.
C¸c c«ng ty vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c n¾m gi÷ CD nh lµ mét tµi s¶n thay thÕ
cho c¸c tÝn phiÕu kho b¹c vµ nh÷ng tr¸i kho¸n ng¾n h¹n kh¸c.
§Æc ®iÓm cña nguån nµy :lµ ®èi täng phaØ mua b¶o hiÓm tiÒn göi
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
lµ ®èi tîng ®Ó tÝnh dù tr÷ b¾t buéc.
Quy m« cña nguån chÞu ¶nh hëng cña rÊt nhiÒu nh©n tè
(l¹m ph¸t,l·i suÊt…)
§©y lµ nguån tiÒn c¬ b¶n nã g¾n víi qu¸ tr×nh tÝch luü,tiÕt kiÖm cña d©n c,®Ó huy
®éng ®îc c¸c nguån nµy c¸c ng©n hµng cÇn cã c¸c h×nh thøc huy ®éng kh¸c
nhau(huy ®éng néi tÖ,huy ®éng ngo¹i tÖ,l·i suÊt th¶ næi,theo l·i suÊt cè ®Þnh …)TiÒn
göi phi giao dÞch theo nguyªn t¾c kh«ng ®îc rót ra khi cha ®Õn h¹n,v× lý do nµo ®ã
ph¶i rót tiÒn tríc kú h¹n,c¸c NHTM cã thÓ tõ chèi,tuy nhiªn do sù c¹nh tranh gi÷a
c¸c NHTM nªn ngµy nay c¸c ng©n hµng cho phÐp ngßi göi tiÒn rót tiÒn khi cã nhu
cÇu nhng cha ®Õn h¹n vµ ®îc hëng l·i suÊt nh tiÒn göi giao dÞch.
§èi víi nguån tiÒn nµy c¸c ng©n hµng ®Æc biÖt chó ý ®Õn c«ng cô l·i suÊt,l·i suÊt
cÇn thÝch hîp hÊp dÉn ngêi göi.§©y lµ vÊn ®Ò t¸c ®éng cña l·i suÊt tíi tiÒn göi tiÕt
kiÖm,m©u thuÉn gi÷a mét bªn lµ l·i suÊt thÊp lî cho ngêi ®i vay ®Ó s¶n xuÊt kinh
doanh vµ mét bªn lµ ngêi cã tiÒn sÏ kh«ng muèn tiÕt kiÖm hoÆc kh«ng muèn göi
tiÒn vµo ng©n hµng víi l·i suÊt thÊp,nhÊt lµ khi møc l·i suÊt kh«ng ®ñ bï ®¾p cho sù
mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn.
a.3/C¸c tµi kho¶n tiÒn göi trªn thÞ trêng tiÒn tÖ .
§èi víi lo¹i tµi kho¶n nµy ng©n hµng cung cÊp cã thÓ tr¶ mét tû lÖ l·i suÊt,nÕu ng©n
hµng c¶m thÊy cã tÝnh c¹nh tranh vµ cã g¾n víi ®Æc quyÒn ph¸t sÐc.Tuy nhiªn lo¹i
nµy cã h¹n chÕ kh«ng cã quy ®Þnh vÒ gi¸ trÞ danh nghÜa tèi thiÓu hay thêi gian ®¸o
h¹n.
3.2.2/Kho¶n môc vèn vay.
Trong khi tµi kho¶n tiÒn göi chiÕm mét tû träng rÊt lín trong tæng nguån vèn th×
mét lîng vèn t¬ng ®èi quan träng b¾t nguån tõ c¸c kho¶n nî kh¸c.NÕu
TÊt c¶ c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng thay ®æi th× mét ng©n hµng cã quy m« cµng lín th×
cµng sö dông nhiÒu vèn vay v× kh«ng cã dù tr÷ b¾t buéc ®èi víi kho¶n nµy.
3.2.2.1/Vay tõ NHTW.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh,viÖc thiÕu hôt tiÒn mÆt bÊt ngê lµ ®iÒu thêng thÊy ë c¸c
NHTM.Nh÷ng ®ît rót tiÒn å ¹t cña nh©n d©n v× l·i suÊt thÊp,v× l¹m ph¸t cao lµm cho
l·i suÊt trë lªn ©m,v× cã nh÷ng lo¹i tµi s¶n kh¸c hoÆc c¸c lo¹i ®Çu t kh¸c cã l·i suÊt
cao h¬n,hÊp dÉn h¬n hoÆc hä kh«ng cßn tin tëng vµo ho¹t ®éng ng©n hµng m×nh
göi…rÊt rÔ trµn lan lµm cho c¸c ng©n hµng trë nªn vì nî,kh«ng ®ñ tiÒn mÆt ®Ó chi
tr¶ cho nh©n d©n.Trong nh÷ng trêng hîp nh thÕ,khi mµ NHTM kh«ng cßn chç vay
mîn kh¸c,kh«ng thu håi tiÒn cho vay vÒ kÞp thêi hoÆc kh«ng b¸n kÞp nh÷ng chøng
kho¸n,tµi s¶n ®ang cã ®Ó thu håi tiÒn mÆt,c¸c NHTM ph¶i ®Õn NHTW vay tiÒn nh
cøu c¸nh cuèi cïng.
NHTM vay b»ng c¸ch chiÕt khÊu hoÆc t¸i chiÕt khÊu c¸c th¬ng phiÕu.NHTW lµ
ng©n hµng duy nhÊt kh«ng thÓ vì nî hay kÑt tiÒn mÆt,nã chØ cÇn Ýt thêi gian ®Ó in
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tiÒn míi trong ®iÒu kiÖn khÈn cÊp,bÊt cø NHTM nµo còng cã thÓ vay khi cã nhu
cÇu.
Quy m« cña kho¶n nµy phô thuéc vµo chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ mµ NHTW theo
®uæi.Khi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ th¾t chÆt th× quy m« kho¶n vay nµy gi¶m,NHTW sÏ
khèng chÕ møc vay cña c¸c NHTM b»ng :
H¹n møc chiÕt khÊu (tèi ®a cho vay lµ bao nhiªu).
L·i suÊt chiÕt khÊu.
NHTW cho NHTM vay víi l·i suÊt >=l·i suÊt thÞ trêng buéc c¸c NHTM ph¶i xem
xÐt l¹i,nÕu vay víi l·i suÊt >=l·i suÊt thÞ trêng buéc c¸c NHTM gi¶m quy m« vay
vµ gi¶m lîng cho vay xuèng,hay nãi c¸ch kh¸c lµ gi¶m lîng cung øng tiÒn ng©n
hµng vµ t¨ng dù tr÷ ®Ó tù gi¶i quyÕt khi cã nhu cÇu rót tiÒn ra khái ng©n hµng.
Khi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ më réng,quy m« kho¶n vay t¨ng,c¸c NHTW gi¶m l·i suÊt
chiÕt khÊu,khuyÕn khÝch c¸c NHTM cho vay nhiÒu h¬n víi viÖc h¹ dù tr÷ xuèng
thÊp nhÊt,v× khi cÇn thanh to¸n ®· cã cöa sæ cho vay víi l·i suÊt thÊp cu¶
NHTW.Víi vai trß lµ "cøu c¸nh cho vay cuèi cïng"vµ l·i suÊt cho vay do m×nh quy
®Þnh,NHTW dïng l·i suÊt chiÕt khÊu ®Ó ®iÒu tiÕt lîng cung øng tiÒn tÖ cña hÖ thèng
NHTM.
Khi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ th¾t chÆt,ngoµi viÖc quy ®Þnh l·i suÊt chiÕt khÊu hay h¹n
møc chiÕt khÊu,®Ó h¹n chÕ sù l¹m dông cöa ngâ chiÕt khÊu cña c¸c NHTM,còng
nh gi¸n tiÕp buéc c¸c NHTM ph¶i lu gi÷ hoÆc ®Çu t vµo nh÷ng tµi s¶n cã tÝnh láng
cao,NHTW cßn ®a ra nh÷ng quy ®Þnh vÒ tµi s¶n thÕ chÊp khi vay tiÒn cña m×nh.
Th«ng thêng ký quü mµ c¸c NHTM hay dïng lµ c¸c lo¹i phiÕu nî kh¸c nhau.Nhng
kh«ng ph¶i tr¸i phiÕu nµo còng ®îc NHTW chÊp nhËn.ViÖc ®a ra c¸c danh môc tr¸i
phiÕuvµ thay ®æi danh môc nµy mét c¸ch thêng xuyªn cã hai t¸c dông:
Buéc c¸c NHTM ph¶i lu gi÷ hoÆc dïng tiÒn mÆt thõa cuèi kú ®Çu t vµo nh÷ng lo¹i
chøng kho¸n cã kh¶ n¨ng thanh kho¶n cao.
Híng c¸c NHTM ®Çu t vµo nh÷ng chøng kho¸n theo ý ®å hç trî cho viÖc ph¸t hµnh
nh÷ng chøng kho¸n nãi trªn.
Ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTW ®Õn c¸c NHTM dï chñ ®éng hay thô ®éng vÉn
®îc ®Þnh híng vµo nh÷ng môc tiªu qu¶n trÞ nhÊt ®Þnh cña NHTW.
C¸c NHTM cã thÓ vay ng¾n h¹n dù tr÷ t¹i NHTW ,trong khi cã mét sè ng©n hµng
th¬ng m¹i thiÕu dù tr÷,th× còng cã mét sè NHTM kh¸c thõa dù tr÷.Ngµy nay khi
tr×nh ®é khoa häc cµng ph¸t triÓn,ph¬ng tiÖn giao dÞch hiÖn ®¹i,®Ó ®¶m b¶o dù tr÷
theo quy ®Þnh cña NHTW,c¸c NHTM cã thÓ ®iÖn tho¹i cho nhau hoÆc qua
Fax,internet vay lÉn nhau dù tr÷ trong mét ngµy lµ chuyÖn b×nh thêng.Trong vßng
vµi phót NHTM thõa dù tr÷ trong ngµy h«m ®ã sÏ viÕt sÐc hoÆc ®iÖn tÝn ®Õn NHTW
t¹i ®Þa ph¬ng yªu cÇu chuyÓn phÇn tiÒn dù tr÷ cña m×nh qua cho dù tr÷ cña ng©n
hµng xin vay,khi ®ã ng©n hµng xin vay ®· cã ®ñ dù tr÷ theo yªu cÇu cña NHTW.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ViÖc vay qua vay l¹i nh vËy diÔn ra hµng ngµy trong hÖ thèng NHTM,nã h×nh thµnh
nªn mét lo¹i tµi s¶n nî thêng xuyªn.Tuy nhiªn kho¶n vay nµy thêng rÊt ng¾n kh«ng
qu¸ mét tuÇn,vµ thêng lµ mét hoÆc hai ngµy v× mäi NHTM ®Òu tù ý thøc kh«ng thÓ
l¹m dông kÐo dµi thêi gian g©y khã kh¨n cho NHTM cho vay.
Nh×n chung c¸c NHTM t×m kiÕm vèn qua h×nh thøc vay NHTW lµ ®Ó ®¸p øng nhu
cÇu thanh kho¶n khi cÇn thiÕt th«ng qua cöa sæ chiÕt khÊu.
3.2.2.2/Vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông vµ c¸c NHTM kh¸c.
Môc ®Ých cña kho¶n vay nµy lµ còng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n,tuy nhiªn chi
phÝ cña kho¶n vay nµy bao giê còng cao h¬n møc l·i suÊt chiÕt khÊu cña NHTW.
3.2.2.3/Vay ng¾n h¹n tõ thÞ trêng.
Chøng th tiÒn göi(tÝn phiÕu):
Lµ mét lo¹i h×nh phiÕu nî do NHTM ph¸t ra ®Ó vay tiÒn cña thÞ trêng.
Khi cã c¸c ®èi tîng ®Õn vay tiÒn ®Ó s¶n xuÊt hoÆc tiªu dïng theo hîp ®ång víi ng©n
hµng,ng©n hµng ph¸t lo¹i chøng th nµycho hä.
Ng©n hµng cã thÓ c«ng bè ph¸t hµnh chøng th cho c¸c ®èi tîng muèn ®Çu t hoÆc
muèn göi tiÒn vµo ng©n hµng,thay v× nhËn mét cuÊn sæ tiÒn göi cã kú h¹n,hä cã thÓ
nhËn lo¹i chøng th nµy.
§Æc ®iÓm cña c¸c chøng th :
Lµ phiÕu nî,phiÕu vay tiÒn do c¸c NHTM ph¸t ra,gièng nh c¸c lo¹i phiÕu nî kh¸c
nã còng lµ tiÒn cña ng©n hµng.Nh÷ng c«ng cô vay nî ng¾n h¹n nµy thêng ®îc ph¸t
hµnh víi kú h¹n 3 th¸ng,6 th¸ng,12 th¸ng,chóng ®îc tr¶ l·i víi møc l·i suÊt cè ®Þnh
vµ ®îc hoµn tr¶ vèn khi ®Õn h¹n thanh to¸n hoÆc chóng ®îc thanh to¸n l·i do b¸n
lÇn ®Çu cã gi¶m gÝa.
Víi thêi gian ng¾n h¹n vµ tÝnh chÊt ®îc sö dông,®îc chÊp nhËn kh«ng kh¸c g× sÐc
hay tiÒn mÆt, tÝn phiÕu trë thµnh lo¹i ®Çu t ng¾n h¹n hÊp dÉn nhÊt ®èi víi c¸c nhµ
kinh doanh vµ hé gia ®×nh.Thay v× gi÷ tiÒn mÆt hoÆc sÐc kh«ng sinh ra kho¶n l·i
nµo,hä dïng tiÒn ®i mua tÝn phiÕu,nã võa cã kh¶ n¨ng mua b¸n nhÊt ®Þnh nh sÐc hay
tiÒn mÆt võa cã kh¶ n¨ng sinh lêi mçi ngµy.
§©y lµ lo¹i vèn vay ng¾n h¹n,dïng ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu tiÒn mÆt trong giai ®o¹n
vay,lo¹i tµi s¶n nî nµy ®èi víi ng©n hµng lµ mét h×nh thøc cña tiÒn göi cã kú
h¹n.Kh¶ n¨ng vay vèn trªn thÞ trêng th«ng qua viÖc ph¸t hµnh tÝn phiÕu tuú thuéc
vµo c¸c yÕu tè sau:
Møc ®é chÊp nhËn cña nh©n d©n ®èi víi nã nh mét ph¬ng tiÖn
thanh to¸n trong lu th«ng.
Sù khuyÕn khÝch hay kh«ng cña NHTW.
HiÖu qu¶ cña viÖc sö dông ®ång vèn ®· vay ®îc.
Khi c¸c NHTM lùa chän h×nh thøc nµy ®Ó vay thÞ trêng bao giê còng cã s½n nh÷ng
kÕ ho¹ch ®Çu t nhÊt ®Þnh vµ ch¾c ch¾n lµ cã hiÖu qu¶.V× thÕ yÕu tè hiÖu qu¶ sö dông
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
vèn vay ®îc kh«ng cßn lµ vèn ®Ò ®¸ng ng¹i mµ chØ phô thuéc vµo hai yÕu tè ®Çu,sÏ
quyÕt ®Þnh ®îc kh¶ n¨ng nhanh hay chËm cña qu¸ tr×nh ph¸t hµnh.
§øng vÒ phÝa nh÷ng ngßi së h÷u tÝn phiÕu,®ay lµ mét kho¶n ®Çu t,mét kho¶n cho
ng©n hµng vay víi l·i suÊt cè ®Þnh vµ ®ã còng lµ tiÒn lµ tµi s¶n.§øng vÒ phÝa ng©n
hµng mçi khi ph¸t hµnh tÝn phiÕu nã ®· vµ ®ang vay vèn cña thÞ trêng ®Ó ho¹t
®éng.TÝn phiÕu lµ lo¹i láng nhÊt trong tÊt c¶ c¸c c«ng cô trªn thÞ trêng tiÒn tÖ,do ®ã
chóng ®îc mua b¸n nhiÒu nhÊt.
Vay ng¾n h¹n b»ng c¸ch ph¸t hµnh hîp ®ång mua l¹i(RP s).
Trong nh÷ng trêng hîp cÊp thiÕt NHTM cã thÓ vay cña thÞ trêng trong vµi ngµy ®Õn
vµi tuÇn b»ng c¸ch ph¸t hµnh RPS.§©y lµ hîp ®ång b¸n chøng kho¸n gi÷a ng©n
hµng vµ c¸c ®èi tîng kinh doanh chøng kho¸n t¬ng ®èi thõa tiÒn mÆt trong thÞ trêng
nh c¸c c«ng ty kinh doanh vµ m«i giíi chøng kho¸n hay c¸c t nh©n giµu cã.
§Æc ®iÓm cña RPS.
Chøng kho¸n mµ ng©n hµng ®em b¸n lµ chøng kho¸n mµ nã ®ang ®Çu t bªn tµi s¶n
cã,kh«ng ph¶i lµ phiÕu nî do ng©n hµng ph¸t hµnh.
Trong hîp ®ång sÏ ghi râ ng©n hµng chØ b¸n ra trong mét hoÆc hai ngµy,mét tuÇn
hoÆc hai tuÇn.Sau ®ã ®îc phÐp mua l¹i chÝnh c¸c chøng kho¸n mµ ng©n hµng ®· b¸n
ra víi gi¸ ®óng b»ng gi¸ gèc céng thªm víi chi phÝ giao dÞch.Ngêi ®· mua chøng
kho¸n cña ng©n hµng chØ ®îc b¸n cho chÝnh ng©n hµng nµy vµo mét thêi gian ng¾n
sau ®ã,kh«ng ®îc phÐp b¸n l¹i cho ai kh¸c.
Thêi gian b¸n tèi ®a kh«ng qu¸ hai tuÇn.
§©y lµ h×nh thøc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kÑt tiÒn mÆt cÊp thêi cho NHTM,khi c¸c NHTM
®em b¸n chøng kho¸n ra theo lo¹i hîp ®ång nµy nã thu tiÒn mÆt vÒ,l îng tiÒn mÆt
nµy xuÊt hiÖn nh lµ mét kho¶n vay ng¾n h¹n tõ thÞ trêng v× lîng chøng kho¸n xuÊt
ra vÉn ®îc xem nh mét bé phËn cña tµi s¶n cã mµ ng©n hµng sÏ thu håi.
Tæ chøc mua chøng kho¸n lµ ngêi cho vay,ng©n hµng ph¸t ra chøng kho¸n lµ ngêi
®i vay.C¸c NHTM kh«ng bao giê ¸p dông h×nh thøc b¸n nµy ra cho nh©n d©n v× khi
b¸n lÎ ra cho nh©n d©n sau nµy thu l¹i sÏ tèn nhiÒu thêi gian vµ hiÖu qu¶ rÊt chËm
kh«ng gi¶i quyÕt nhu cÇu tiÒn mÆt gÊp trong ng¾n h¹n mµ hÇu nh chØ ¸p dông cho
c¸c ®¹i lý lín.
Chi phÝ giao dÞch mµ ng©n hµng tr¶ cho nh÷ng ®¹i lý(®øng vÒ phÝa ngêi mua)chÝnh
lµ tiÒn l·i tõ th¬ng vô cho vay.Th«ng thêng gi¸ b¸n vµ gi¸ mua l¹i ®· ®îc thèng nhÊt
s½n trong hîp ®ång víi nh÷ng kho¶n thêi gian ®· ®Þnh tríc.
Ë nh÷ng níc cã thÞ trêng tµi chÝnh ph¸t triÓn,c¸c NHTM vay nî díi h×nh thøc nµy
gÇn nh mçi tuÇn,trong tµi s¶n nî cña hä lu«n cã kho¶n môc vay ng¾n h¹n b»ng RP S.
Vay ng¾n h¹n b»ng giÊy phô nî.
H×nh thøc nµy Ýt ®îc sö dông,NHTM cã thÓ vay nãng víi l·i suÊt kh¸ cao víi thêi
gian tõ ng¾n ®Õn rÊt ng¾n,mçi khi qu¸ kÑt tiÒn b»ng nh÷ng tho¶ thuËn víi nh÷ng
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ngêi giµu cã vÉn quan hÖ thêng xuyªn víi ng©n hµng nh nh÷ng c«ng ty tµi
chÝnh,c¸c ®¹i lý tµi chÝnh kh¸c…
H×nh thøc vay nµy ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c hîp ®ång,trong ®ã ghi râ ngêi cho
vay chÊp nhËn r»ng kho¶n tiÒn mµ hä ®· cho vay sÏ lµ lo¹i tµi s¶n nî ®äc ®Òn bï sau
cïng trong trêng hîp ng©n hµng vì nî,v× hä ®· ®îc hëng l·i suÊt cao h¬n bÊt kú
mét kho¶n vay tõ ®èi tîng nµo kh¸c cña ng©n hµng.
3.2.3/Vèn chñ së h÷u cña ng©n hµng.
Khi mét ng©n hµng ra ®êi bao giê còng cã mét sè vèn nhÊt ®Þnh.§èi víi NHTM
quèc doanh vèn tù cã ban ®Çu chÝnh lµ vèn do ng©n s¸ch nhµ níc cÊp,®èi víi
NHTM cæ phÇn,vèn do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó h×nh thµnh
ng©n hµng.khi ®ã mçi cæ ®«ng lµ mét chñ së h÷u cña ng©n hµng.
Víi mäi NHTM ta ®Òu thÊy :
tµi s¶n cã =tµi s¶n nî+vèn chñ së h÷u
Vèn chñ së h÷u =tµi s¶n cã - tµi s¶n nî.
Vèn chñ së h÷u mÆc dï chiÕm mét tû träng rÊt nhá trong tæng nguån vèn nhng l¹i
lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng thµnh lËp theo luËt ®Þnh.§Õn khi ng©n hµng ®i vµo ho¹t ®éng
vèn nµy cã thÓ n»m díi d¹ng trô së,v¨n phßng,xe cé,kho b·i …lµm cho ng©n hµng
ho¹t ®éng mét c¸ch b×nh thêng.
Vèn chñ së h÷u ph¶n ¸nh hiÖu qña ho¹t ®éng ®· qua cña ng©n hµng,kh«ng nh÷ng
thÕ nã cßn thÓ hiÖn søc m¹nh b¶n th©n vµ lµ chç dùa quan träng trong viÖc thanh
to¸n ®ñ tiÒn l·i cho c¸c kho¶n vay kh¸c khi ng©n hµng l©m vµo t×nh tr¹ng xÊu nhÊt
lµ ph¸ s¶n.ë c¸c níc ph¸t triÓn mçi khi ng©n hµng ph¸ s¶n g¸nh nÆng nhÊt cña nã lµ
c¸c kho¶n l·i cña tµi s¶n nî,v× vèn gèc cña c¸c kho¶n vay nµy ®· ®îc c¸c c«ng ty
b¶o hiÓm ph¸ s¶n nhµ níc vµc¸cMHTW
ChÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n cho d©n.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vèn chñ së h÷u liªn tôc ®îc bæ sung tõ :lîi nhuËn gi÷
l¹i,c¸c quü,cæ phiÕu míi ph¸t hµnh…trong ®ã lîi nhuËn gi÷ l¹i chiÕm tû träng cao.
Huy ®éng b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu.
Cæ phiÕu thêng:lµ mét chøng kho¸n thÓ hiÖn quyÒn së h÷u phÇn vèn ®· gãp cña cæ
®«ng vµo ng©n hµng do ng©n hµng ph¸t hµnh vµ ®îc chia l·i cña phÇn vèn ®· gãp
theo quy ®Þnh cña ng©n hµng.
Ngêi n¾m gi÷ chØ ®îc chia l·i khi ng©n hµng ®· tr¶ l·i cho tr¸i tøc,cæ tøc u ®·i.
Thêi h¹n cña cæ phiÕu thêng lµ v« thêi h¹n,nã phô thuéc vµo thêi h¹n ho¹t ®éng cña
NHTM cæ phÇn.
Cæ ®«ng ®îc hëng c¸c quyÒn lîi :quyÒn bÇu cö,quyÒn u tiªn mua tríc,quyÒn nhËn
cæ tøc,quyÒn së h÷u tµi s¶n cña ng©n hµng,quyÒn ®èi víi tµi s¶n cßn l¹i cña ng©n
hµng,quyÒn b¸n,chuyÓn nhîng,trao ®æi cæ phiÕu trªn thÞ trêng…
Cæ phiÕu u ®·i:Thêng chiÕm tû träng nhá h¬n so víi cæ phiÕu thêng.
20